HAFIZA ALAN BADDELEY, MICHAELW. EYSENCK VE MICHAEL C. ANDERSON

|

 

 Bellek / Per. İngilizceden, ed. T. N. Reznikova. - St.Petersburg: Peter, 2011. - 560 s.: ("Psikoloji Ustaları" Serisi).

İnsanlık her zaman hafızayla ilgilendi ve her zaman kaybının tezahürlerine hayran kaldı. Bugün hafıza hakkında, öğrenciler de dahil olmak üzere geniş bir okur kitlesinin en çok ilgisini çeken yönlerini açıklayabilecek kadar bilgi sahibiyiz. Bu kitap, bellek hakkında kapsamlı bir öykü, dünyanın önde gelen uzmanlarının, İngiliz Alan Buddley ve Michael Eysenck ile Amerikalı Michael Anderson'ın, bu alandaki bilgi ve deneyimlerinin fazla tahmin edilemeyecek öğretmen ve bilim adamlarının çabalarıyla oluşturulmuş modern bir ders kitabıdır. Hafıza, yazarlar tarafından diğer psikolojik süreçler ve daha yüksek zihinsel işlevlerle bağlantılı olarak ­ve işleyişini etkileyen çok sayıda faktörü dikkate alarak ele alınır : zihinsel süreçler, durumlar, duygusal ve motivasyonel alan, bireysel farklılıklar, gerçek çevre ve durumlar. Okuyucular, şüphesiz kitabın yazarlarının her birinin tarzını ve bireyselliğini takdir edecek ve insan hafızasına olan hayranlıklarını yazarlarla paylaşacaktır. Yayın, ­ilgili profillerdeki psikologlar, doktorlar, fizyologlar ve yüksek öğretim fakültelerinin öğrencilerine yöneliktir.

İçindekiler

Rusça baskıya önsöz ...................................................................................... 10

Önsöz ............................................................................................................. 13

Bölüm 1. Bellek nedir? ................................................................................... 16

Neden belleğe ihtiyacımız var? ......................................................................... 16

Bir hatıra mı yoksa çok mu? ............................................................................. 17

Teoriler, haritalar ve modeller .......................................................................... 18

Kaç çeşit hafızamız var? .................................................................................. 22

Duyusal hafıza ................................................................................................ 23

Kısa süreli ve işleyen bellek ............................................................................. 27

Uzun süreli bellek ............................................................................................ 28

Günlük bellek .................................................................................................. 31

Bölüm 2 Kısa Süreli Bellek ............................................................................ 39

Kısa süreli ve işleyen bellek: fark nedir? ........................................................... 39

Bellek kapasitesi ............................................................................................. 41

İki tür hafıza mı? ............................................................................................. 43

Sözel kısa süreli bellek modelleri ...................................................................... 49

Sözel kısa süreli bellek teorileri ........................................................................ 55

Görsel -uzaysal kısa süreli bellek ...................................................................... 58

Bölüm 3 Çalışma Belleği ................................................................................ 68

Çok parçalı model ........................................................................................... 72

Görselleştirmeler ve görsel-uzaysal girdi .......................................................... 78

İşlemci ............................................................................................................ 83

Epizodik Tampon ............................................................................................ 88

Çalışma Belleğinde ........................................................... Bireysel Farklılıklar 90

Çalışan bellek teorileri ..................................................................................... 93

Çalışan belleğin nöropsikolojisi ........................................................................ 97

Bölüm 4 Öğrenme ........................................................................................ 105

Öğrenme oranı ............................................................................................... 106

Dağıtılmış öğrenme ....................................................................................... 108

Aralıklı Tekrarlar ........................................................................................... 111

Hafıza Testinin Önemi ................................................................................... 112

Geribildirimin Önemi .................................................................................... 113

Öğrenme motivasyonu ................................................................................... 114

Tekrarlama ve öğrenme ................................................................................. 115

örtük öğrenme ............................................................................................... 118

Öğrenme ve bilinç ......................................................................................... 127

örtük bellek ................................................................................................... 128

Öğrenme ve beyin ......................................................................................... 129

Örtük Öğrenme ve Beyin ............................................................................... 132

Bölüm 5 Olaysal Bellek: Organizasyon ve Hatırlama .................................. 137

Anlam ve hafıza ............................................................................................ 142

Öğrenme ve Öngörülebilirlik .......................................................................... 145

Bilgi işleme seviyeleri ................................................................................... 146

Seviye sınırları .............................................................................................. 148

Bilginin çoğaltılmasının yeterliliği, işlenmesi .................................................. 148

Daha derin bilgi işlemenin faydaları nelerdir? .................................................. 150

Düzenleme ve öğrenme .................................................................................. 152

Hafıza ve beyin ............................................................................................. 156

Bölüm 6. Anlamsal bellek ve birikmiş bilgi .................................................. 164

Anlamsal belleğe karşı epizodik bellek ........................................................... 165

Basit Kavramları Hafızada Saklamak .............................................................. 167

Beyindeki anlamsal belleğin organizasyonu .................................................... 175

Yeni kavramların ...................................................................... özümsenmesi 180

Şemalar ........................................................................................................ 184

7. Bölüm Otobiyografik Bellek ..................................................................... 194

otobiyografik belleğe ........................................................... ihtiyacımız var ? 195

Çalışma yöntemleri ........................................................................................ 196

Otobiyografik belleğin teorik yönleri .............................................................. 203

Psikojenik amnezi ......................................................................................... 217

Otobiyografik belleğin organik bozuklukları ................................................... 221

Otobiyografik bellek ve beyin ........................................................................ 221

Bölüm 8 Bellekten Bilgi Almak .................................................................... 227

"Dilin ucunda" .............................................................................................. 228

Bilgi Çıkarma Süreci: Temel İlkeler ................................................................ 230

Başarılı bilgi çıkarımını belirleyen faktörler ..................................................... 232

Bağlamsal işaretler ......................................................................................... 239

Bellekten bilgi çıkarma görevleri .................................................................... 240

Olaysal bellekten bilgi çıkarmada bağlamın önemli rolü ................................... 244

Kimlik belleği ................................................................................................ 252

Kaynak İzleme ............................................................................................... 260

Bölüm 9. Kasıtsız Unutma ............................................................................ 264

Harika Hafıza ................................................................................................ 266

Unutmanın Temel Gerçeği .............................................................................. 267

Unutmanın doğası üzerine .............................................................................. 270

Unutmayı Yavaşlatan Faktörler ....................................................................... 271

Unutmaya katkıda bulunan faktörler ................................................................ 273

Kasıtsız Unutmaya İşlevsel Bir Bakış .............................................................. 294

Bölüm 10 Motive Edilmiş Unutma ............................................................... 298

Hayatın iyi olduğu doğru mu, yoksa hafıza mı öyle yapıyor? ............................ 299

Motive edilmiş unutmaya ilişkin araştırmalarda .............................. terminoloji 301

Motive edilmiş unutmayı öngören faktörler ..................................................... 302

Bellek Kurtarmayı ...................................................... Tahmin Eden Faktörler 316

Yeni kurtarılan travma anıları:
motive edilmiş unutmanın örnekleri olarak kabul edilebilirler mi? ............................................................................... 325

11. Bölüm ......................................................................................... 336. Bölüm

Amnezi .......................................................................................... Çalışması 337

terminoloji ..................................................................................................... 338

ileriye dönük amnezi ...................................................................................... 339

Hafıza kaybı teorileri ...................................................................................... 343

Geriye dönük ...................................................................................... amnez 350

Travmatik beyin yaralanmaları ....................................................................... 356

Bölüm ............................................................................................................ 12

Bebek Hafızası .............................................................................................. 366

Çocukların hafızasında yaşa bağlı değişiklikler ................................................ 373

Otobiyografik bellek ve çocukluk amnezisi ...................................................... 382

Tanık olarak çocuklar ..................................................................................... 389

Bölüm 13 Bellek ve Yaşlanma ...................................................................... 397

Çalışan bellek ve yaşlanma ............................................................................. 402

Yaşlanma ve uzun süreli hafıza ....................................................................... 404

Yaşlanma teorileri ......................................................................................... 414

Yaşlanan beyin .............................................................................................. 416

Alzheimer hastalığı ....................................................................................... 419

Bölüm 14. Tanıklık ...................................................................................... 429

Tanıklığı Etkileyen Ana Faktörler .................................................................. 430

Yüzleri ....................................................................................... ezberlemek 444

Polis tanıklarla çalışır .................................................................................... 450

Laboratuvardan mahkeme salonuna ................................................................ 454

Bölüm 15 İleriye Yönelik Bellek .................................................................. 463

Aday hafıza puanı ......................................................................................... 466

Uçak kazaları neden olur? .............................................................................. 468

İleriye dönük bellek türleri ............................................................................. 471

İleriye dönük bellek ve yaşlanma .................................................................... 474

İleriye dönük bellek teorileri .......................................................................... 475

Bölüm ............................................................................................................ 16

Hafıza eğitimi yöntemleri .............................................................................. 483

Sınavlara hazırlık .......................................................................................... 499

Sözlük .......................................................................................................... 513

Referanslar .................................................................................................. 522

"Hilary" - Alan Buddley

"Christina'ya Sevgilerle" - Michael Eysenck

"Yaşam desteği ve saygısı için teşekkürlerimle annem Geraldine Anderson'ın anısına" - Michael Anderson

Rusça baskıya önsöz

tüm hayati faaliyetimizin, tüm insani yeteneklerimizin ve zayıflıklarımızın dayandığı insan ruhunun benzersiz bir olgusudur . ­Bir yandan yetenekte, yaratıcı yeteneklerde, diğer yandan hafıza kusurlarının bir kişiyi hayattan zevk alma fırsatından pratik olarak mahrum bıraktığı hastalıklarda, hafızanın kendine özgü özelliklerinin tezahürünü görüyoruz .

Birkaç on yıldır bellek üzerine çalışan tanınmış bilim adamları (A. Buddley, M. Eysenck, M. Anderson) tarafından yazılan kitap, modern düzeyde bellek sorununun çeşitli yönlerini kasıtlı olarak özetliyor.

Bu kitabın ayırt edici bir özelliği, hafızanın ­yazarlar tarafından diğer psikolojik süreçler ve daha yüksek zihinsel işlevlerle bağlantılı olarak ve işleyişini etkileyen çok sayıda faktörü dikkate alarak ele almasıdır : zihinsel süreçler, durumlar, duygusal ve motivasyonel alan, bireysel farklılıklar ­, gerçek ortam ve durumlar.

Hafıza çalışması, bizim açımızdan en uygun, doğal ve umut verici olan bilgi yaklaşımına dayanmaktadır.

Psikolojik, nöropsikolojik ve nörofizyolojik yöntemler de dahil olmak üzere kapsamlı bellek çalışmaları, bellek ­mekanizmalarını tam olarak incelemeyi, yeni kavramsal kavramlar oluşturmayı ve yetkin pratik önerileri doğrulamayı mümkün kılar .

Hafızanın yalnızca insan yaşamı süreçlerindeki olumlu rolünü değil, aynı zamanda ­örneğin saplantılar gibi patolojik fenomenlerin kökeninde belleksel aktivitenin olumsuz olasılıklarını gösteren çalışmalar özellikle ilgi çekicidir.

Aynı planda, bir yandan, özellikle Alzheimer hastalığı ve Korsakov sendromu gibi patolojilerde belirgin olan zihinsel aktivitenin genel organizasyonunda ve onun düzensizleştirici bileşenlerinde hafızanın yaratıcı rolü gösteriliyor; Öte yandan, bilginin algılanması, depolanması ve yeniden üretilmesinde hafıza süreçlerinin hem aktivasyonunun hem de inhibisyonunun muazzam rolü vurgulanmaktadır. Bu, belirli koşullar altında bireysel olayların özel bir önem kazanabileceği otobiyografik bellek için özellikle doğrudur. Bir kişinin sonraki tüm yaşamını bilinçli ve bilinçsiz olarak etkileyen olumsuz ­bilgilerin engellenmesinde unutma süreçlerine büyük önem verilmektedir .­

Genel olarak, hafıza sorununun farklı yönlerini tutarlı bir şekilde ortaya koyan yazarlar ­, farklı seviyelerde karmaşık bir hafıza düzenleyici mekanizmalar sistemi gösterirler: psikolojik , nöropsikolojik ve nörofizyolojik.

bizim tarafımızdan kabul edilenlerle örtüşmeyen, ancak aynı zamanda oldukça anlaşılır ve genel bir bağlamın inşasıyla bağlantılı olarak mantıksal olarak koşullandırılmış olan ana bellek türlerinin bir sınıflandırmasını sunar . ­Belki de özellikle ilk bölümlerde belirli terminolojinin bolluğu kitabı okumayı biraz zorlaştırıyor, ancak sonraki bölümlerin önceki bölümlerle sürekli olarak birbirine bağlanması bu etkiyi yavaş yavaş ortadan kaldırıyor.

Kitabın temel avantajı, hafıza çalışmalarının farklı yönlerini kapsamasıdır:

•           iç ve dış organizasyona sahip zihinsel aktivitenin temel bir süreci olarak hafıza;

•           çok yönlü bir süreç olarak hafıza, çünkü bir yandan hafızanın kendisi bilginin algılanması, depolanması ve yeniden üretilmesinden oluşur, diğer yandan, her biri diğerlerinden farklı olan farklı hafıza türleri ayırt edilir ­. çeşitli insan faaliyet türlerinin uygulanması: zihinsel, psikomotor, vb.;

•           hafıza izole bir süreç değildir, ancak tüm zihinsel işlevlerle ve esas olarak ­bir kişinin doğasında bulunan daha yüksek zihinsel işlevlerle ilişkilidir - duygular, bilişsel süreçler, motor işlevler, vb.

•           hafızanın, nöropsikolojik çalışmaların kanıtladığı gibi ­, özellikle farklı bir patoloji söz konusu olduğunda, örneğin beyindeki patolojik sürecin farklı lokalizasyonlarına sahip çeşitli amnezi türleri gibi nörofizyolojik bir temeli vardır. Bu bağlamda, hafızanın nörofizyolojik temellerini inceleme olanakları, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi yeni nörogörüntüleme araştırma yöntemlerinin geliştirilmesiyle bağlantılı olarak önemli ölçüde genişledi ;

•           hafızayı değerlendirmede norm ve patoloji kavramı;

•           sadece çeşitli hafıza türlerinin oluşum süreçleri değil ­, aynı zamanda patolojide hafıza aktivitesinin bozulmasının varyantları da dikkate alınır.

Kitap, farklı açılardan çeşitli hafıza türlerini gösteriyor: ­kendi iç organizasyonu ve yapısı, oluşum kalıpları ile karmaşık bir fenomen olarak ontogenetik terimlerle (yaş), tarihsel yönüyle (yani, hafıza doktrininin teorik ve pratik bir yönde nasıl geliştiği) ), ­çeşitli beyin yapılarında (hipokamp, amigdala, serebral korteksin ön bölgeleri, vb.) ­Patolojik süreçlerin rolünü ve amnestik bozuklukların gelişimindeki önemini gösteren klinik ve nöropsikolojik.

Yazarlar yavaş yavaş, tutarlı bir şekilde ve tarihsel doğrulukla bizi hafıza sorununun çeşitli yönlerine dair çok taraflı ve derinlemesine bir anlayışla tanıştırıyorlar. Bu, hafıza doktrininin gelişimi hakkında bir tür ansiklopedi. Bu ­tür bilgilere duyulan ihtiyaç hem teorik hem de pratik açıdan önemlidir.

Sadece ezberleme ve ezberleme süreçlerinin değil, öğrenmenin de etkinliği, bilgi materyalinin nasıl sunulduğuna ve algılandığına, nasıl işlendiğine ve kavrandığına bağlıdır. Yazarlar ­, ezberleme, ezberleme, tanıma, öğrenme, bilginin depolanması ve geri alma ve yeniden üretme özelliklerindeki farklılıkları vurgulamaktadır, yani. sadece hafızanın yapısını ve işlevlerini değil, aynı zamanda iç organizasyonun önemini de temsil ederler ve bellek sisteminin yapısı. Bu bağlamda, ­bireysel hafıza süreçlerinin incelenmesi için çeşitli test varyantları geliştirilmiş ve sunulmuştur.

Anlık ezberleme (fotoğrafik bellek) ve canlı anıların engellenmesi, belleğin düzenleyici mekanizmalarının önemini gösteren ilgi çekicidir. Hafıza çalışmalarındaki teorik gelişmelerin yanı sıra, bellek pratik amaçlarla test edildiğinde, örneğin bir tanığın ve bir kurbanın hafızasının önemli bir rol oynadığı bir duruşmada, hafıza süreçlerinin düzenliliği belirli gerçek koşullarda incelenmiştir. ­. Bu koşullar altında , bilgisi doğru ­yargı kararları vermek için son derece önemli olan yaş, kişilik, telkin edilebilirlik, hafıza özellikleri vb . Bu çalışmaların pratik önerilerde somut çıktıları vardır.

vb.) amatörlere kadar geniş bir okuyucu kitlesinin ilgisini çekecektir.­

Yazarlar, temel araştırmalara rağmen, hafıza olgusu üzerine yapılan çalışmaların nihai tamamlanmadan hâlâ çok uzakta olduğunun farkındalar.

T. N. Reznikova, Tıp Bilimleri Doktoru, Öncü Araştırmacı, İnsan Beyni Enstitüsü. NP Bekhtereva RAS

Önsöz

H

Birkaç yıl önce aramızdan biri (Alan Buddley) halk için hafıza üzerine bir kitap yazmaya karar verdi. Belleğiniz: Bir Kullanım Kılavuzu kitabı böyle doğdu; bu kitap, yazarın kendi gözlemleri ve günlük bellek çalışmalarından örneklerle betimlenen, bellek bilimine bir tür giriş niteliğindedir. Ders kitabı olarak kullanılması amaçlanmasa ­da, orijinal ve biraz değiştirilmiş versiyonları bu kapasitede kullanılmaya başlandı ve bilim dışı yaklaşımı seven öğrenciler arasında popülerlik kazandı. Bununla birlikte, bu kitap yazıldığından beri, hafıza bilimi, ­günlük hafızanın incelenmesi de dahil olmak üzere, önemli ilerlemeler kaydetti. Böylece, selefinin ­özelliklerini koruyacak ve bu alandaki bilimin en son başarılarını sunacak yeni bir kitap yazma arzusu doğdu. Bu işi üçümüz üstlendik. Bireysel bir üslup sürdürmek için, her birimizin bilimsel ilgi alanlarına uygun olarak birkaç bölüm yazacağına karar verdik. Bu yaklaşım bize ­tüm metnin ortak yazılmasından daha doğru göründü. Böylece her bölüm üç yazardan birine aittir.

Hafıza hakkında bir kitap yazarken ortaya çıkan sorulardan biri de hafızanın nasıl yapılandırılması gerektiğidir. Uzun uzun düşündükten sonra, standart yaklaşımda karar kıldık ve kitabımızın ­, duyusal bellekten başlayıp kısa süreli ve işleyen belleğe, epizodik belleğe ve son olarak semantik belleğe geçerek bellek sistemi aracılığıyla bilgi akışını yansıtması gerektiğine karar verdik. hafıza ve bilgi birikimi. Elbette kitap, otobiyografik bellek, ileriye yönelik bellek, bellek gelişimi ve yaşlanma, amnezi gibi bu temel yaklaşıma bağlı olan ancak bunun ötesine geçen konuların yanı sıra tanıklıklar ve kişinin kendi belleğini geliştirmesi (eğitmesi) gibi uygulamalı konuları da kapsıyor. . . Önceki bölümlere dönerken bu konuları ayrı ayrı ele almaya karar verdik. Bu, bir sorunun birden fazla ve çoğu zaman birden fazla yazar tarafından açıklanabileceği anlamına gelir. Bunu bir dağıtılmış öğrenme şekli olarak görüyoruz ve bu nedenle bu yaklaşımı ­bir dezavantajdan çok bir avantaj olarak görüyoruz.

bilginin ilerleyişini yansıtan yapıyla ilgili sınırlamalardır . Her şeyden önce, bilgi akışının her iki yönde de aktığı ve belleğin ­etkileşimli sistemlerin birliğini yansıttığı giderek daha açık hale geliyor . Örneğin, işleyen bellek uzun süreli öğrenmede önemli bir rol oynar, ancak kendisi mevcut bilgiden etkilenir. Bunu netleştirmeye çalışıyoruz ve aynı zamanda ­resmi gereksiz yere karmaşık hale getirmekten kaçınıyoruz.

Diğer bir sorun, farklı alanlarda araştırma ve teorinin farklı gelişim seviyeleridir. Her ­bir özel alanın tanımına tarihsel bir perspektiften yaklaşmaya çalışıyoruz, çünkü öncelikle erken dönem çalışmalar daha fazla gelişme için önemlidir ve ayrıca erken dönem çalışmalar genellikle kavramsal olarak daha basittir ve sonraki daha karmaşık teorilere iyi bir giriş işlevi görebilir. Ancak bu yaklaşım bölümler içinde gerekçelendirilse de bölümler arası iletişim için her zaman uygun değildir. Bu nedenle, kısa süreli ve işleyen bellekle ilgili bölümler ­, 1960'lardan bu yana muazzam bir şekilde gelişen bir alanı anlatıyor . ­Yukarıdakiler, teorilerin derinliği ve karmaşıklığı, nöropsikolojinin ne ölçüde dahil olduğu ­, beynin çalışmasını görselleştirme yöntemleri ve bilimsel araştırma sonuçlarının pratik kullanımı ile ilgilidir. Diğer eşit derecede önemli alanların anlaşılması daha kolaydır. Örneğin, uzun vadeli öğrenmede organizasyonun rolü, temel olguların ve temel normların 1970'lerde oluşturulduğu ve sonrasında çok az geliştirildiği bir alandır. Otobiyografik ve ileriye dönük bellek çalışması gibi birçok yeni alan, ­teorik gelişimin yalnızca ilk aşamalarındadır, bunun sonucunda öğrencilerin kendileriyle ilgili materyali özümsemesi ilk bölümlerde sunulan materyalden daha kolay olabilir. . Bu nedenle kitabımızı , istenirse okuyucunun "farklı şekillerde ilerleyebileceği" şekilde yapılandırmaya çalıştık.

21. yüzyılda, nörobilimdeki takdire şayan modern ilerlemeleri yansıtmayan, hafıza üzerine hiçbir kitap tamamlanmış sayılamaz ­. Şu anda ikimiz (Michael Anderson ve Alan Buddley) bu tür araştırmalarda yer alıyoruz ve ikimiz (Michael Eysenck ve Alan Buddley) nöropsikolojik ­veya duygusal sorunları olan hastalarla ilgili araştırmalar yapıyoruz. Bununla birlikte, uygun olduğu durumlarda sinirbilimin başarılarına övgüde bulunurken, dikkatimizi hafıza sinirbiliminin gelişimi ve laboratuvarda edinilen bilgilerin kullanımı için sağlam bir temel olduğunu düşündüğümüz insan hafızası ­psikolojisine odakladık. günlük yaşamda ortaya çıkan hafıza problemlerinin çoğunu çözmek için .

, bu kitabın planlanmasında etkili olan Lucy Kennedy ve bu planları yapan Rebecca Edmondson, Veronica Lyons ve Tara Stebniski de dahil olmak üzere Psychology Press'teki meslektaşlarımızın sabrı, yardımı ve desteği olmadan gerçekleşemezdi. ­gerçeklik ­. Bizi bu kitabı yazmaya teşvik eden ve yayınlanmasına kadar geçen uzun süre boyunca hevesli kalan Michael Forster'a da minnettarız . Alan Buddley, bu kitaba yaptığı katkının çoğunu, yalnızca dikte ettiği kaotik metni daktilo etmekle kalmayıp, aynı zamanda edebi ­referanslar bulmada ve bilgi teknolojisiyle ilgili ­ve bu kişilerin yaşadığı birçok zorluğun üstesinden gelmede paha biçilmez yardım sağlayan Lindsey Bowes'a borçludur. anlamsal bellek bilgisayar öncesi dönemde oluşmuştur. Alan Buddley, karısı Hilary'ye de ev işleriyle ilgilenmeme konusundaki desteği ve sabrı için minnettardır, çünkü o önce çalışma belleği üzerine bir kitap yazıyordu ve sonra kendini bu kitap üzerinde çalışmaya adamıştı. Pekala, görevlerinize geri dönme zamanı!

Michael Anderson, Elka Gerarts'a, bölümlerinin ilk taslakları hakkındaki çok değerli yorumları ve bunların yayına hazırlanmasındaki yardımları için içtenlikle minnettardır ­. Öğle yemeğinde düzenli olarak servis ettiği leziz sandviçler ve ara sıra içinde ödüllü çikolatalı yumurta hediyesi için Michael'a özel teşekkürler. Hiçbir şey bu çikolatalı yumurtalar kadar verimli çalışmaya katkıda bulunmadı. Michael Anderson, bölümleri hakkında değerli yorumlar yapan, tüm şekilleri ve altyazıları hazırlayan, anahtar terimleri tanımlayan ve diğer pek çok faydalı işi yapan Justin Hulbert'e de son derece minnettardır .­

desteği için eşi Christine'e son derece minnettardır . ­Eysenck'in son 25 yıldır (ya da öylesine) neredeyse yalnızca kitap yazmakla meşgul olduğu gerçeğine alıştı. Bölümlerini bastığı ­için kimseye teşekkür etmek zorunda değil , çünkü (aceleci olsun ya da olmasın) bu işi her zaman kendisi yapıyor!

BÖLÜM 1

hafıza nedir?

alan buddley

P

hafıza, her zaman şikayet ettiğimiz bir şeydir. Neden? Niye? Neden "korkunç bir hafızamız" olduğunu söylemekten çekinmiyoruz ama ­kendi aptallığımızı kabul etmekte acele etmiyoruz? Elbette unutuyoruz; bazen randevuları unutur ve daha önce tanıştığımız insanları tanıyamayız ve daha da sıklıkla isimlerini unuturuz. Ancak, önemli olayları nadiren unuturuz. Damat kendi düğününe gelmezse , onun unuttuğuna dair verdiği sözlere kimse inanmaz. Aynı şekilde eski bir tanıdık tanımanın imkansızlığı, ­bu kişinin büyük olasılıkla hayatımızda çok önemli bir rol oynamadığını gösterir. Bariz mazeret, korkunç hafızamızdır.

İlerleyen bölümlerde, bazen sendelese de gerçekten harika bir hafızanız olduğuna sizi ikna etmeye çalışacağız. Hafızanın yedi günahı olarak adlandırdığı şeyi tarif ederken, bu günahların aslında hafızamızı bu kadar zengin ve esnek kılan erdemlerin gerekli sonuçları olduğunu kabul eden Schacter (2001) ile aynı fikirdeyiz. Hafızamız ortalama bir bilgisayarınkinden daha az güvenilir olabilir, ancak aynı derecede ­büyük, çok daha esnek ve bizim için çok daha dostça. Hafızası hastalık nedeniyle ciddi şekilde hasar gören Clive Waring'in hikayesine bakarak başlayalım (Wilson, Baddeley, Kapur, 1995).

Neden belleğe ihtiyacımız var?

Clive, son derece yetenekli bir müzisyen, Orta Çağ ve Rönesans müziği uzmanı ve Londra'nın en büyük korosunun başıdır. Kendisi şarkı söyledi ve Londra ziyareti sırasında Papa ile konuştu. 1985'te çok şanssızdı: Beynine, nüfusun çoğunda görülen ve genellikle "dudaklarda soğuk algınlığı" ndan daha ciddi sonuçlara yol açmayan bir virüs olan herpes simpleks virüsü bulaştı. Bununla birlikte ­, beyne nadiren kanla girerek ensefalite, beyin iltihabına neden olur ve bu, önceki yıllarda kaçınılmaz olarak ölüme yol açar. Zamanımızda, hasta insanların çoğunun hayatta kalması sayesinde yeni tedavi yöntemleri ortaya çıktı, ancak bu hastalığın sonucu - beyinde büyük hasar - geri döndürülemez ve kural olarak, ­hafızadan sorumlu olan alanlar hasar görmüş

Clive nihayet bilincini geri kazandığında, hafızasını tamamen kaybettiği ve herhangi bir bilgiyi yalnızca birkaç saniye hatırladığı ortaya çıktı. Ona her seferinde bilincini yeni kazanmış gibi göründü, bu konuda tüm ziyaretçileri bilgilendirdi ve hemen günlüğüne bir giriş yaptı, her seferinde bir önceki satırın üstünü çizdi: "Bilincimi yeni kazandım" veya: "Sonunda bilincimi geri kazandım. " Bu uzun yıllar devam etti.

Clive onun kim olduğunu biliyordu ve önceki hayatının pek çok koşulu hakkında konuşabiliyordu, ancak ayrıntılar olmadan. Cambridge Üniversitesi'nde dört yıl okuduğunu ancak fotoğraftaki üniversite binasını tanımadığını hatırladı ­. Handel'in Mesih'inin Londra'daki ilk performansı sırasında otantik enstrümanlar ve dekorla orkestrayı yönettiğini hatırladı ve müzik şefliğinin tarihsel gelişimi ve rolü hakkında mantıklı bir şekilde konuştu ­. Ancak, bu seçilmiş bilgi parça parçaydı; besteci Lasso hakkında bir kitap yazmıştı ama aslında onun hakkında hiçbir şey hatırlamıyordu. "Romeo ve Juliet" trajedisinin yazarının kim olduğunu bilmiyordu. Clive ikinci evliliğini yapıyordu ama bunu hatırlamıyordu. Ancak karısı göründüğünde, sevgilisini aylardır görmemiş bir adam gibi onu her zaman neşeyle selamladı. İki üç dakikalığına odadan ­ayrıldı ve döndüğünde toplantı aynı duygu yoğunluğuyla, her seferinde benzer şekilde tekrarlandı ve Clive her seferinde karısına bilincinin yeni yerine geldiğini bildirdi.

Hafıza kaybı sonunda Clive'i etkisiz hale getirdi. Bir dakika önce olanları hemen unuttuğu için kitap okuyamıyor, televizyon izleyemiyordu . ­Hastane koğuşundan çıkarsa geri dönüş yolunu bulamıyordu. Kalıcı bir "şimdi"ye kilitlendi ve bu duruma "yeryüzündeki cehennem" adını verdi . "Sürekli ölü olmak gibi!"

Bununla birlikte, Clive'ın hafızasının bir alanı büyük ölçüde etkilenmedi. Bu onun müzikal hafızasıyla ilgili. Koro görevlileri ona geldiğinde, onları eskisi gibi yönetebileceği ortaya çıktı. Bir şarkının notalarını deşifre ederek okuyabilir ve klavsen üzerinde kendisine eşlik ederken onu seslendirebilirdi. Görünüşe göre bir an için yine aynı hale geldi, ancak oynamayı bırakır bırakmaz tekrar sakat kaldı. Yirmi yıldan fazla bir süre geçti, Clive hala hafıza kaybının pençesinde, ancak görünüşe göre korkunç hastalığıyla çoktan hesaplaşmış, daha sakinleşmiş ve eskisi kadar acı çekmiyor.

Bir hatıra mı yoksa çok mu?

Clive'ın hikayesi, hafızanın günlük yaşamdaki kritik rolüne tanıklık etse de, bize hafızanın doğası hakkında pek bir şey anlatmıyor. Clive talihsizdi: ­beyin hasarı, hafıza kaybının ötesine geçen sonuçlara yol açtı. Dahası, müzikal bir hafızaya ve becerilere sahip olması, hafızanın basit bir birleşik sistem olmadığını gösteriyor. Diğer araştırmalar , amnezi hastalarının kendilerine söylenen telefon numarasını tekrarlayabildiklerini, bu da onların anlık hafızayı koruduklarını ve motor becerileri normal bir oranda öğrenebileceklerini gösterdiğini göstermiştir. Aşağıda gösterileceği gibi, amnezisi olan kişiler, öğrenme ­sürecinde kazandıkları deneyimi hatırlamamalarına ve kural olarak böyle bir durumla karşılaştıklarını inkar etmelerine rağmen, performansın artmasıyla kanıtlandığı gibi, bazı öğrenme türlerini yapabilirler. durum. . Bütün bunlar , hafızamızın tek bir küresel sistem olmadığını ve aslında resmin daha karmaşık olduğunu kanıtlıyor. Bu kitabın ilk birkaç bölümünde hafıza sistemlerinden bahsederek ­sonraki bölümlerde bu sistemlerin hayatımızı nasıl etkilediğini, bir insanın hafızasının hayatı boyunca nasıl değiştiğini ve ­sistemler hafızamıza girdiğinde neler olduğunu anlamaya çalışacağız. anılar başarısız oluyor.

okuyuculara bazı psikolojik teoriler sunmadan yapamayız . Teoriler gelişir ve değişir ve farklı insanlar aynı fenomeni açıklamak için ­farklı teoriler kullanır. Söylenenlerin onlar için de geçerli olduğunu anlamak için, bellek sorunlarına ayrılmış modern dergilerden herhangi birine bakmak yeter . Neyse ki, farklı terminoloji kullanma eğiliminde olmalarına rağmen, hafıza psikolojisi üzerine çalışan farklı bilim insanı grupları arasında kesin bir fikir birliği vardır. Bu nedenle, kendi yaklaşımımızı belirleyen bu teorik hükümler hakkında birkaç söz söylenmesi gerektiğine inanıyoruz.

Teoriler, haritalar ve modeller

Psikolojik teoriler nasıl olmalıdır? 20. yüzyılın ortalarında, birçoğu ­fizikte var olan teorilere benzer olmaları gerektiğine inanıyordu. Öğrenme sırasında beyaz farelerin davranışını inceleyen Clark Hull, sonuçları, hem beyaz farelerin hem de insanların öğrenmesinin , Isaac Newton'un denklemlerinden türetilen bir dizi varsayım ve denklem kullanılarak tahmin edildiği genel bir öğrenme teorisi oluşturmak için kullanmaya çalıştı. ­(Hull, 1943).

Hull'dan farklı olarak, ünlü rakibi Edward Tolman (Tolman, 1948), aktif "inceleme"nin bir sonucu olarak, farelerin sözde ­bilişsel haritalar, yaşam alanlarının içsel haritalarını oluşturduklarına inanıyordu . 1930'lardan 1950'lere kadar aktif tartışmalar devam etti ve ardından aniden ­durdu. Her iki taraf da, fare üzerindeki uyaran ile onun öğrenme davranışı arasındaki basit ilişkiyi anlamanın ötesine geçen bir sorunu fark etmeyi gerekli gördü , ancak iki taraf da sorunu nasıl çözeceğini ve üzerinde çalışacağını bilmiyor gibiydi.

Paylaştığımız geniş teori görüşü, teorilerin esasen haritalara çok benzediğidir. Bilgilerimizi ­basit ve yapılandırılmış bir şekilde özetlerler ve bildiklerimizi anlamamıza yardımcı olurlar. İyi bir ­teori, haritasını çıkardığımız konu hakkında daha fazla şey öğrenmemize yardımcı olacak yeni sorular formüle etmeye yardımcı olacaktır. Bir teorinin doğası, cevaplamak istediğimiz sorulara bağlı olacaktır ve bunda bir şehir haritası gibidir. Londra veya New York'ta metroyla seyahat etmenize yardımcı olacak harita,

yürümek istediğinizde ihtiyaç duyacağınız haritaya hiç benzemiyor, ancak belirli bir yerde durduğunuzda göreceğiniz şeyin tam bir yansıması da değil. yer. Ancak bu, kötü kartlarla uğraştığınız anlamına gelmez. Bunun nedeni, farklı amaçlar için tasarlanmış olmalarıdır.

Psikolojik teoriler söz konusu olduğunda, farklı teoriler ­farklı açıklama seviyelerine karşılık gelir ve farklı konulara odaklanır. Böylece, bir mağaza sahibi ile bir müşteri arasındaki çatışma, ekonomik ve sosyal baskılara odaklanabilecek bir sosyolog, kişiler arası ilişkilerle ilgilenen bir sosyal psikolog, dil ile ilgilenen bir bilişsel psikolog ve dil ile ilgilenen bir bilişsel psikolog tarafından çok farklı şekillerde açıklanacaktır. hem çatışmaya katılanların duygusal tepkileriyle hem de beyindeki yansımalarıyla ilgilenen bir fizyolojik psikolog . ­Tüm bu açıklamalar önemlidir ve prensip olarak birbiriyle bağlantılı olmalıdır, ancak hiçbiri "doğru" olarak adlandırılamaz.

Bu görüş, bazen indirgemecilik olarak adlandırılan şeyle çelişir. İndirgemeciler ­, bilimin amacının her açıklamayı daha düşük bir seviyeye "indirmek " olduğuna inanırlar: sosyal psikolojiyi bilişsel psikoloji düzeyine indirir; ­biyokimya açısından ve nihayetinde fizik açısından yorumlanabilir . Olguları farklı ama ilişkili bakış açılarından açıklayabilmenin çok değerli olduğuna şüphe yokken , sonuçta Newton mekaniğinin yasalarına değil ­, Newton mekaniğinin yasalarına dayalı köprüler tasarlamaktan daha mantıklı değildir . moleküler fizik.

, hafıza psikolojisi hakkında bildiklerimizi sunmaktır .

Bu tür bilgilerin yararlı olacağına inanıyoruz: Kişilerarası ve sosyal düzeylerde insanların davranışlarına ışık tutacak, farklı bellek türlerinin altında yatan nörobiyolojik faktörlerin anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Hafıza psikolojisinin anlaşılmasının, bu iki seviyeden gelen soruların verimli bir kombinasyonuna güvenilebileceğine inanıyoruz ve bunu ­yol boyunca açıklamayı umuyoruz.

1960'larda, oldukça kısa bir süre içinde, öğrenme ve hafıza çalışmalarının odak noktası, hayvan öğreniminin analizinden insan hafızası çalışmasına kaydı ­. O dönemde popülerlik kazanan yaklaşımlardan biri, belleği deneysel olarak incelemenin temel olasılığını ilk kanıtlayan ­19. yüzyıl Alman filozofu Hermann Ebbinghaus'un çalışmasına dayanan bir bellek çalışma yöntemini yansıtıyordu .

Daha sonra, Ebbinghaus'un fikirleri ­en çok Amerika Birleşik Devletleri'nde geliştirildi ve esas dikkat, önemli bir durumu yansıtan faktörlere ve koşullara verildi.

öğrenme ve hafızayı incelemeye çalışan araştırmacılar. Bu, yeni bir bilimsel dergi olan The Journal of Verbal Leaming and Verbal Behavior'ın yaratılmasına yol açtı ve daha sonra ­sözel öğrenme terimi modası geçtiğinde The Journal of Memory and Verbal Behavior olarak yeniden adlandırıldı .

Aynı zamanda ortaya çıkan ikinci yönün doğum yeri Avrupa ve Kuzey Amerika'dır. 1930'larda, Alman psikolojisinde Gestalt psikolojisi adı verilen bir hareket, insan hafızasını anlamak için algı çalışmasında formüle edilen fikirleri kullanmaya çalıştı . ­Davranışçıların aksine, Gestalt psikologları içsel imgeleri gözlemlenebilir uyaran ve tepkilerden daha önemli gördüler ve hatırlayanın aktif rolünü vurguladılar ­. Gestalt psikolojisi faşist zulümden büyük ölçüde zarar gördü, ancak birçok Gestalt psikoloğu Kuzey Amerika'ya göç ederek sözel öğrenmeye alternatif bir yaklaşımın, öğrencinin ­materyali düzenlemedeki aktifliğini vurgulayan bir yaklaşımın tohumlarını ektiler. ­

Bu eğilimin temsilcileri, Kuzey Amerika'da eğitim görmüş iki araştırmacı, George Mandler ve Endel Tulving'dir.

"Rememberinge" adlı kitabına dayanmaktadır . Bartlett, hafızayı incelemek için kabul edilebilir bir yol olarak anlamsız materyalleri reddetti. Yerine başka kültürlerin halk hikâyeleri ­gibi karmaşık malzemeler koydu ve ezberleyenin emeğinin önemine vurgu yaptı. Bartlett ayrıca insanların yaptığı hafıza hatalarını incelemenin ve dünyanın nasıl çalıştığını anlayabilecekleri bir dilde açıklamanın önemli olduğunu düşündü . ­Bartlett , her ikisinin de genel temsiller olarak adlandırdığı içsel görüntülere bağlı olduğuna inanıyordu.­

Bartlett'in yaklaşımı temelde Ebbinghaus'unkinden farklıydı ve çok karmaşık görevlere dayanıyordu, ancak ­Tolman ve Hull'un sonraki takipçileri gibi o da dünyanın anlaşılması zor içsel imgelerini inceleme sorununu çözemedi.

Bu sorunun olası çözümü ­, ilk bilgisayarların ortaya çıkmaya başladığı II. Dünya Savaşı sırasında yavaş yavaş şekillendi. ABD'de Weiner gibi matematikçiler (Weiner , 1950) ve Birleşik Krallık'ta Gray Walter gibi sinirbilimciler (Walter, 1953), amaca yönelik davranışa benzer bir kontrol derecesi sergileyebilen makineler tanımladılar. 1940'larda, Cambridge'de Bartlett ile çalışan İskoç psikolog Kenneth Craik (Craik, 1943), önemi fazla tahmin edilemeyecek olan The Nature of Explanatione adlı küçük bir kitap yazdı. İçinde, teorilerin modellerle daha doğru bir şekilde temsil edilebileceği fikrini formüle ­etti ve bu tür modelleri oluşturmak için bilgisayarı kullandı. Belki de ­yaptığı, bu fikre dayanan ve analog bilgisayarlar kullanılarak gerçekleştirilen ilk psikolojik deneyler olarak adlandırılmalıdır ( o zamanlar dijital bilgisayarlar yoktu). Daha sonra, bilgisayar teorik modelini pratik bir sorunu çözmek için kullandı - bir tanktan ateş etmeyi hedefledi. Kenneth Craik'in hayatı, 1945'te genç bir adamken bir araba kazasında öldüğünde trajik bir şekilde yarıda kaldı.

Neyse ki, bilgisayar teknolojisi kullanılarak matematiksel modellemeye dayalı psikolojide yeni bir yön ­gençler tarafından desteklendi.­

bilim adamları ve savaş sonrası yıllarda, bilginin işlenmesine dayalı bu yönün etkisi ­önemli ölçüde arttı. İki kitap özellikle önemliydi. Donald Broadbent (Broadbent, 1958) Perception and Communicatione adlı kitabında , savaş yıllarında ortaya çıkan pratik sorunlarla bağlantılı olarak Craik'in fikirlerinin ­Cambridge, İngiltere'de yürütülen uygulamalı tıbbi araştırmalara dönüştürülmesini anlattı. Dokuz yıl sonra, bu ilerici eğilim, Ulrich Neisser (Neisser, 1967) tarafından, ­

gelişmekte olan bu psikolojik bilim alanına adını veren ­Bilişsel ­Psikoloji adlı bir kitapta parlak bir şekilde devam ettirildi .

Bir dijital bilgisayarı bir benzetme olarak ele alırsak, insan ­belleğinin bir veya daha fazla depolama aygıtı vardır . Herhangi bir ­bellek sistemi - fiziksel, elektronik veya insan - üç şeye ihtiyaç duyar: bilgiyi kodlamak veya sisteme girmek için bir cihaz, onu depolamak için bir kapasite ve buna bağlı olarak bilgiyi almak için bir cihaz . Bilgiyi kodlama, depolama ve geri getirme aşamaları ­farklı amaçlara hizmet etse de, birbirleriyle etkileşime girerler: bilginin kodlanma şekli, hangi bilginin nasıl saklanacağını belirler ve bu da daha sonra tam olarak neyin alınacağını sınırlar. En basit hafıza cihazını, alışveriş listesini hayal edin . ­Alıcının kullanabilmesi için listenin okunaklı ve anlayacağı bir dilde yazılmış olması gerekmektedir. Listeye su girerse, mürekkep akar (depolama bozulur ) ve daha az okunabilir ve okunması zor hale gelir ­(çıkarma). El yazınız okunamıyorsa (kodlama ve geri alma etkileşimi) ve metin lekelenmişse (depolama ve geri alma etkileşimi) listeyi okumak zor olacaktır. Hafızamızın bir değil, birbirine bağlı birkaç sistem olduğu anlaşıldığında durum daha da karmaşık hale geldi.

Kaç çeşit hafızamız var?

Bilişsel yaklaşımın psikolojideki etkisi arttıkça , uyarıcı-tepki bağlantısına ­dayalı tek bir tür hafıza olmadığı ­, iki, üç ve muhtemelen daha fazla olduğu fikrini destekleyenlerin sayısı da arttı. Şek. Şekil 1.1, 1960'lardaki yaygın bellek anlayışının şematik bir temsilidir.

Çevre	->	dokunmak
Çarşamba	-►	hafıza

> Kısa Süreli -> (Rastgele Erişim) Bellek

Pirinç. 1.1. Bir bilgi işleme süreci olarak belleğe yaklaşım. Çevreden gelen bilgiler
duyusal kanaldan ve kısa süreli bellekten geçerek uzun süreli belleğe geçer.

Çevreden gelen bilgiler ilk ­olarak algı ve hafıza arasındaki arayüz olarak kabul edilebilecek duyusal hafıza sistemleri tarafından işlenir. Daha sonra inanıldığı gibi bilgi kısa süreli bellek sistemine girer ve daha sonra uzun süreli bellekte sabitlenir. Bu modelin bellekle ilgili fikirlerin oluşumunda en büyük etkiye sahip olan versiyonu Atkinson ve Shifrin tarafından önerildi (Atkinson & Shiffrin, 1968). Duyusal model olarak adlandırıldı çünkü o zamanlar önerilen insan hafızasının işleyişine ilişkin birçok benzer modeli birleştirdi . ­Aşağıda gösterileceği gibi, bu modelin altında yatan bazı varsayımlar daha sonra sorgulandı ­ve ayrıntılı olarak incelendi, bu da onun gelişmesine yol açtı.

Bellek türlerinin sayısı sorunu henüz çözülmedi. Bazı teorisyenler , ­çok statik olduğunu düşünerek bir depolama aygıtı

kavramına karşı çıkıyorlar; süreçlere daha fazla önem verilmesi gerektiğine inanırlar (Naime, 1990, 2002; Neath & Suprenant, 2003). Ezberlemek için çeşitli görevleri yerine getirme süreçlerinin benzerliğine işaret ederek ­, bunun ortak süreçlerin varlığını ve dolayısıyla tek bir hafıza sisteminin varlığını gösterdiğini öne sürüyorlar. Bizim bakış açımız, tıpkı beyin aktivitesinin analizinin statik anatomik özelliklerini hesaba katmayı ­ve dinamik fizyolojiye dikkat etmeyi gerektirdiği gibi, hem cihazları hem de bunlarda meydana gelen süreçleri dikkate almak gerektiğidir. Elbette bu sistemlerin işleyişinde ortak özellikler aramak gerekir ancak ortak özelliklerin varlığı bizi aralarında var olan farklılıkları göz ardı etmeye itmemelidir.

benzerliklere ister farklılıklara odaklanın, genel resim aynı kalır . ­İnsan hafızasına ilişkin bilgimizi düzenlemenin ve yapılandırmanın bir yolu olarak hafıza türleri arasındaki farkları kendimiz kullanırız . Aşağıda gösterileceği gibi, ­her biri ayrı bileşenlere ayrılabilen farklı bellek türlerinin (duyusal, kısa süreli ve uzun süreli ) varlığını kabul ediyoruz . Bununla birlikte, çevreden uzun süreli ­belleğe bilgi akışını aşırı basitleştirmiyoruz çünkü bilginin her iki yönde de aktığına dair çok sayıda kanıt var (bkz. Şekil 1.1). Böylece, uzun süreli hafızada depolanan dünya bilgimiz dikkatimizin odağını etkileyebilir ve bu da ­duyusal hafıza sistemlerine hangi bilgilerin gireceğini, nasıl işlendiğini ve daha sonra hatırlanıp hatırlanmadığını belirler.

Duyusal belleğin kısa bir tanımıyla başlıyoruz . 1960'larda aktif olarak incelenen duyusal bellek, ­bilgiyi kodlama, depolama ve geri çağırmanın genel ilkelerinin iyi bir örneğidir. Bununla birlikte, duyusal hafızanın hafızadan çok algı ile ilgili olması nedeniyle , sonraki bölümlerde ona geri dönmeyeceğiz . ­Okuyuculara uzun süreli belleğe hızlı bir genel bakış sunmadan önce, kısa süreli bellek ve işleyen belleğin özlü açıklamalarına odaklanacağız.

duyusal hafıza

Karanlık bir odada dururken, bir Bengal ateşi tutan elinizi sallarsanız, hızla kaybolacak bir iz bırakacaktır. Görsel görüntünün tutulduğu gerçeği­

bu izi bırakacak kadar uzun süre kalmak , onun bir şekilde tutulduğunu ve hızla ­kaybolması, bir tür unutmanın varlığını gösterir. Bu fenomen ­sinemanın merkezinde yer alır: Aralarında doldurulmamış aralıkların bulunduğu, hızla sunulan statik görüntüler dizisi, hareket halindeki sürekli bir görsel görüntü olarak algılanır. Bunun nedeni

, algısal sistemin görsel bilgiyi durağan görüntüler arasındaki boşlukları dolduracak kadar uzun süre tutması ve birbirini izleyen her görüntünün, ­kendisinden çok az ­farklı olan bir önceki görüntüyle bütünleşmesidir .

1960'ların başlarında, Amerikan şirketi Bell ­Laboratories'deki araştırmacılar, daha sonra ikonik bellek olarak adlandırılan bu kısa süreli bellek sistemini analiz etmek için yeni bir bilgi işleme yaklaşımı kullandılar (Sperling, 1960, 1963; Averbach & Sperlung, 1961). Sperling ­(1960) bir an için deneklere her biri dört harften oluşan üç sıra halinde düzenlenmiş on iki harflik bir dizi sundu ve onlardan bu harfleri adlandırmalarını istedi (Şekil 1.2).

BCXY
NFRWTZKD

Pirinç. 1.2. Sperling tarafından kullanılan uyaran matrisi. Deneklere on iki harf sunulmasına rağmen,
üç sıradan hangisinin çalınması gerektiğinin göstergesi, yüksek, orta veya düşük bir ses sinyali kullanılarak gerçekleştirildi.

Kural olarak, denekler dört veya beş harfi doğru bir şekilde ezberlediler. Ancak bu testi kendiniz denerseniz, dört veya beş harf değil, daha fazlasını gördüğünüz hissine kapılacaksınız, ancak siz onları isimlendiremeden "buharlaştılar". Oynatma sırasında unutma sorununu önlemenin bir yolu ­, aynı harf setini sunmak ve çoğaltılması gereken harflerin sayısını azaltmaktır. Ancak deneklere hangi harfleri çoğaltmaları gerekeceği önceden söylenmemelidir. Sperling, deneklerinden yalnızca bir satırı yeniden üretmelerini istedi, çünkü

orta - orta yükseklikte bir ses ve daha düşük ­mu - düşük bir ses. Deneklere hangi satırı ezberlemeleri gerektiğini önceden söylemediği için, çoğaltılan harfler tüm matrisin "temsilcileri" olarak kabul edilebilir; isimli harf sayısı üç ile çarpılarak hafızada kayıtlı toplam harf sayısı elde edilmiştir. Bununla birlikte, Şekiller l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi . ­1.3, sonuç bip sesinin ne zaman duyulduğuna bağlıdır. Hafıza tutma hemen test edilirse, sonuç şunu gösterir :

bellek miktarı hakkında ve gecikmeli bir ses sinyali ile oynatmanın bozulması ­bilgi kaybını gösterir. Şek. Şekil 1.3, biri harflerden önce ve sonra bir kenar boşluğu olan ve diğeri harflerin önünde ve ardından karanlık bir görsel alan olan iki eğri göstermektedir. Sonraki bir deneyde Sperling (1963), aralık sırasında ışık ne kadar parlaksa deneklerin performansının o kadar kötü olduğunu buldu . ­Işığın bir şekilde hafıza izini etkilediğini öne sürdü; bu işleme maskeleme denir .

Pirinç. 1.3. Kısmi çoğaltma tekniği. Gecikmeli çoğaltmanın bir fonksiyonu olarak üretilen harflerin sayısı
(Sperling, 1963). Telif Hakkı © 1963, The Human Factors
and Ergonomics Society. AI hakkı saklıdır. izin alınarak çoğaltılmıştır

Aslında, bu etkinin iki ayrı biçimi tanımlanmıştır, ­bunlardan yalnızca biri maskelemenin ışık enerjisine bağlıdır. İkinci etki, maskelemenin görsel konturlara sahip olup olmadığına bağlıdır. Parlaklık efekti yalnızca harfler ve ışık aynı göze sunulduğunda görünür, bu da bunun her iki gözden gelen bilgiler birleştirilmeden önce gerçekleştiğini düşündürür ­. Uyaran ve maske farklı gözlere sunulduğunda bile görsel konturlara dayalı maskeleme etkisi gözlemlenir. Bu, maskelemenin her iki gözden alınan bilgi birleştirildikten sonra bir noktada hafıza depolamasını bozduğunu düşündürür (Thugey, 1973).­

Sadece üç harfin çoğaltılması ihtiyacının ­, görsel hafıza miktarını azaltan gürültüye neden olması mümkün mü? Büyük olasılıkla hayır, çünkü altı çizili yalnızca bir harfin çoğaltılması gerektiğinde aynı sonuçlar elde edildi. Hafızada tutmanın görsel doğası, ­kırmızı harflerin isimlendirilmesinin istenmesi gibi görsel ipuçlarından herhangi biriyle (yeniden üretilecek uyaranın rengi, boyutu veya şekli dahil ) yargılanabilmesi ­gerçeğiyle kanıtlanır (Thugey & Kravetz, 1970). ; von Wright, 1968). Bu, fiziksel olmayan bir ­parametre kullanıldığında, örneğin harflerden ve rakamlardan oluşan bir kombinasyon sunulduğunda ve ikincisini isimlendirmesi istendiğinde geçerli değildir (Sperling, 1960).

bilgi tanıma arabelleği olarak adlandırdığı uzun süreli belleğe yaklaşık 10 ms'de bir harf hızında okunduğunu varsayarak yorumladı . Tanıma arabelleği, bilgileri geri alınmasını mümkün kılan bir biçimde tutma yeteneğine sahiptir; Spurling, bu sürecin ­çevresel görsel bellekten okuma ­hızından çok daha yavaş ilerlediğini ve bu hızın saniyede yaklaşık 100 harf olduğunu öne sürdü. Bu çalışmayla ilgili daha sonraki makalesinde Neisser, ilk kısa süreli görsel bellekten ikonik bellek olarak söz etti (Neisser, 1968).

Görsel hafızanın sınıf eşdeğeri için Neisser, yankı hafızası terimini icat etti.

Uzun bir telefon numarasını hatırlamanız istenirse, hata kalıbınız onu duyup okumadığınıza bağlı olacaktır. Görsel bir sunum varsa , ­hata olasılığı ­sayının başından sonuna kadar sürekli olarak artarken, işitsel sunum sırasında hata büyük olasılıkla son bir veya iki hanede meydana gelir ve ilk ve orta rakamlar doğru adlandırılmalıdır ( Şekil 1.4) (Murdock, 1967).

içerdiği bilgilerin işlenmesi gerekmese bile sunum ve hatırlama arasına başka bir sözlü uyaran eklenerek ortadan kaldırılabilir (Conrad, 1960). ­Daha fazla araştırma, bu ek uyaranın doğasının belirleyici bir öneme sahip olduğunu göstermiştir (Crowder & Moorton, 1969; Crowder & Raeburn, 1970; Crowder, 1971). Bir siren sesi gibi görsel veya "sözsüz" bir işitsel uyaran üremeye müdahale etmez, ancak değeri ne olursa olsun sözlü bir uyaran ­üremeye müdahale eder.

Bilim adamları (Crowder, ­Morton), yeniliğin ses etkisinin temelinin kategori öncesi akustik hafıza olduğunu öne sürdüler. Bununla birlikte,

işitsel yenilik etkisini arttırmaktan sorumlu olan sürecin bir tür bellek mi yoksa algının bir yönü mü olduğu açık kalmaktadır (Jones, Hughes & Maçken, 2007; ayrıca bkz. Baddeley & Larsen, 2007). Sınıftaki yenilik bileşeni, ­yorumu ne olursa olsun, önemli ve sözel kısa süreli bellek çalışmasında potansiyel olarak önemli bir rol oynayacak kadar güçlüdür ve hatta sözel kısa süreli belleğin performansının daha tanıdık temsillerine bir alternatif olarak önerilmiştir. terim belleği görevleri (Jones ve diğerleri, 2007). Kısa süreli belleği tartışırken bu konuya geri döneceğiz. Şimdilik, yankı hafızasının yeterli bir açıklamasının, onun daha geniş bir konuşma algısı teorisine tam entegrasyonunu gerektirmesinin çok muhtemel olduğu gözlemiyle sınırlayabiliriz.­

Kısa süreli ve işleyen bellek

Bu kitabın büyük bir kısmı , uzun süreli belleğin yanı sıra kısa süreli ve işleyen belleğe ayrılmış olduğundan, bu bölümde kendimizi çok kısa bir özet ile sınırlayacağız. Kısa ­süreli bellek terimi , az miktarda bilginin kısa bir süre için depolanmasını ifade etmek için tarafımızdan kullanılmaktadır.­

Kısa süreli bellekte, hiç değilse bile, uzun süreli belleğin yer alması muhtemeldir ve herhangi bir geçici bilgi depolama sisteminin rolü değerlendirilirken bu dikkate alınmalıdır. Bu alandaki çalışmaların çoğu sözlü materyal kullanılarak yapılmıştır ve ­sözel olmayan uyarı söz konusu olduğunda bile, insanların kısa bir ­gecikmeden sonra aktivite seviyelerini korumak için genellikle sözlü tekrarı kullandığına şüphe yoktur (bkz. Bölüm 2). . Ancak, kısa süreli belleğin sözel malzemeyle sınırlı olmadığını akılda tutmak önemlidir ; görsel ve uzamsal bilgi için aktif olarak, koku vb. için daha az aktif ­olarak çalışılmıştır .­

bilgileri geçici olarak tutmak ve değiştirmek için bir sistem, bir sistem­

Bu modellerin sayısı, yazarının ilgi alanına ve teorik tercihlerine bağlıdır. Bununla birlikte, çoğu yazar, işleyen belleğin ­, düşünmeye temel oluşturan bir tür zihinsel çalışma alanı işlevi gördüğünü varsayar. ­Kural olarak, dikkat ile ilişkilendirilir ve kısa ve uzun süreli bellekten diğer kaynakları çekebilir (Miyake ve Shan, 1999a). Bununla birlikte, tüm bu yaklaşımlar , Baddely ve Hitch (Baddely, Hitch) tarafından 1974'te bağlantı kurmak için önerilen çok bileşenli bir model olan başka bir yaklaşımda ortaya çıkan, belleğin dikkatin rolünden daha büyük rolünü ­hiçbir şekilde vurgulamaz .

mantıksal düşünme, anlama ve öğrenme gibi önemli bilişsel eylemlerin performansındaki işlevsel rolü ile kısa süreli belleğin psikoloji ve nöropsikoloji çalışmalarının sonuçları . Sonraki otuz yılda, bu yaklaşımın verimli olduğu kanıtlandı (Baddeley, 2007); Bölümde ayrıntılı olarak açıklanacaktır. 3.

uzun süreli hafıza

Squire (Squire, 1992a) tarafından önerilen uzun süreli bellek sınıflandırmasını kullanacağız. Şek. 1.5'te, bu sınıflandırma, açık veya bildirimsel bellek ­ile örtük veya bildirimsel olmayan bellek arasında büyük bir fark olduğunu göstermektedir . Açık bellek, belirli olayların (örneğin, bir arkadaşla beklenmedik bir toplantı veya geçen yılki tatil) ve bir kelimenin anlamı veya olgun bir muzun rengi gibi dünya hakkındaki gerçeklerin veya bilgilerin belleğidir. Bildirimsel hafıza, çevredeki dünya ve geçmiş kişisel deneyim hakkındaki bilgileri ­, yeniden üretimi için bilincin katılımının gerekli olduğu bilgileri depolar. Örtük bellek , bisiklete binmek veya bir arkadaşın el yazısını daha kolay anlamak gibi açık anılardan ziyade eylemlere dönüşen bir tür öğrenmenin gerçekleştiği durumları ifade eder, çünkü geçmişte genellikle ikisiyle de uğraşmak zorunda kalırdık. ­Aşağıda , hem açık hem de örtük belleği kısaca tartışacağız. Bu konu ileriki bölümlerde daha detaylı olarak ele alınacaktır .­

açık bellek

Şekil l'den aşağıdaki gibi 1.5'te açık bellek anlamsal ve olaysal bellek tarafından oluşturulur . 1960'larda, otomatik ­dil işlemeyi gerçekleştirmeye çalışan bilgisayar bilimciler, işlenecek sözcüklerin anlamlarını temsil eden dünya hakkında bazı bilgileri bilgisayar programlarına dahil etme ihtiyacıyla karşı karşıya kaldılar. Bu durum ,

psikologları insanların­

bu tür semantik bilgileri saklayın. Kanadalı psikolog Endel Tulving (Tulving, 1972), bu yeni yönlere adanmış bir konferansta , bilim camiası tarafından hemen kabul edilen ve o zamandan beri yaygın olarak kullanılan ­semantik ve epizodik bellek arasındaki farkı tanımladı . Anlamsal bellek, dünya hakkındaki bilgileri depolayan bir sistemdir. Sözcüklerin anlamını bilmenin çok ötesine geçer ve bir limonun rengi veya çayın tadı gibi duyusal ipuçlarını kucaklar. Ayrıca ­toplumun nasıl çalıştığı, bir restorana girdiğinizde ne yapılması gerektiği veya bir tiyatro biletinin nasıl ayırtılacağı hakkında genel bilgiler içerir. Doğası gereği bu genel bir bilgidir, ancak prensipte tek bir vakanın sonucu olarak elde edilebilir. Eski bir arkadaşınızın öldüğünü öğrenirseniz , nerede ve ne zaman ­öğrendiğinizi tamamen unutabilseniz de, bu büyük olasılıkla o kişi hakkındaki bilginizin ve dolayısıyla semantik hafızanızın bir parçası olacaktır.

ruh, örneğin bir taziye mektubu yazmak. Amnezik hastalarda en çok bozulmuş olan, belirli olayların anılarını edinme ve hatırlama yeteneğidir .

Anlamsal ve epizodik bellek nasıl ilişkilidir? Bir ­olasılık, semantik hafızanın pek çok olaydan geriye kalan şey olduğudur. Örneğin , Madrid'in İspanya'nın başkenti olduğunu sadece okulda anlatıldığı için değil, aynı zamanda çeşitli belgesellerde ve haber programlarında defalarca duyduğum için biliyorum; ayrıca Madrid'e yaptığım bir ziyaretle bilgim pekiştirildi. Anlamsal belleğin oluşumunda epizodik belleğe atfedilen role uygun olarak, ­amnezili birçok hastanın yeni anlamsal bilgi oluşturmakta zorlanmasıdır. Kural olarak, isimleri ve mevcut başkanı, hangi yılda olduğunu veya en sevdikleri sporda hangi takımların lider olduğunu bilmiyorlar. Bu, ­semantik ve epizodik belleğin farklı sistemlerle ilişkili olabilse de etkileşim içinde olduklarını düşündürür (Tulving, 2002).

bilinçaltı

Amnezi olan hastalar yalnızca ciddi şekilde bozulmuş ­epizodik bellek sergilemekle kalmaz, aynı zamanda dünya hakkında bilgi edinme konusunda belirgin bir şekilde bozulmuş bir yetenek sergiler. Bununla birlikte, normal bir oranda öğrendikleri bazı durumlar vardır ve bu korunmuş yeteneklerin incelenmesi, örtük veya bildirimsel olmayan bellek hakkındaki fikirlerin geliştirilmesinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu hayatta kalan yeteneklerden bazıları ­, Şek. 1.5.

Hayatta kalan öğrenme biçimlerinden biri , koşullu reflekslerin basit klasik oluşumudur . ­Bip sesini göze kısa bir hava patlaması takip ederse, unutkanlar patlama beklentisiyle göz kırpmayı öğreneceklerdir (Weiskrantz & Warrington, 1979). Hastaların öğrenmesi normal bir hızda ilerlemesine rağmen göze havanın girdiği başlığın işlevini açıklayamamaktadırlar. Hafıza kaybı yaşayanlar , ­pratik yaparak hareket eden bir ışık demeti ile bir yazı aletini temas halinde tutma becerisi gibi motor becerileri kazanamazlar (Brooks & Baddeley, 1976). Şiddetli amnezik hastalar da belirli koşullar altında kelimeleri öğrenebilirler ­(Warrington & Weiskrantz, 1968). Yazarlar hastalarına ilgisiz kelimelerin bir listesini sundular ve ardından ­ezberlemeyi çeşitli şekillerde test ettiler. Hastalardan kelimeleri hatırlamaları veya sonraki kelime gruplarından hangisinin zaten sunulduğunu bulmaları istendiyse, bu görevle iyi başa çıkamadılar ... denekler

daha önce sunulan kelimelerden hangisinin tartışıldığını " tahmin ettiler " (örneğin, hece "l / e", ­"metal" kelimesini tahmin etmek gerekiyordu ). Hastalar, daha önce kendilerine bazı kelimeler gösterildiğini hatırlayamasalar da, bu da hafızalarında bir şeylerin saklandığı anlamına gelse de, önceki deneyimlerinden tam olarak yararlandılar. Aşağıda gösterileceği gibi, hazırlama olarak bilinen bu fenomen , hem görsel hem de işitsel birçok algısal görevde olduğu kadar ­sözcükleri sağdan sola okumak gibi daha karmaşık etkinliklerin kademeli olarak geliştirilmesinde de meydana gelir (Cohen & Squire, 1980). ) veya bulmacaları birleştirme (Brooks & Baddeley, 1976).

Bunların hepsinin örtük öğrenme ve hafıza örnekleri olduğuna göre, hepsinin aynı hafıza sistemini yansıttığını söyleyebilir miyiz? Bunları tek bir sistem açısından açıklamaya yönelik girişimler devam ederken (Neath & Surprenant, 2003), bizim bakış açımız, ­ortak özellikleri paylaşsalar da, yine de farklı ­beyin ki'lerini kullanan bir dizi farklı öğrenme sistemini temsil ettikleridir. farklı amaçlar

günlük hafıza

Şimdiye kadar insan hafızasının teorik yönlerini tartıştık ­: kodlama, depolama ve bilginin alınması. Ancak teorimizin hem faydalı hem de bilgilendirici olabilmesi için laboratuvar dışında uygulanabilir olması , yaşadığımız dünyada kendi hafızamızın nasıl çalıştığı sorusuna cevap vermesi gerekir . Teori, çoğu araştırmanın dayandığı öğrenci kitlesiyle sınırlı olmamalıdır; bize çocukların ve yaşlıların hafızasının nasıl çalıştığını, hafızanın farklı kültürlerin temsilcilerinde ve ayrıca hasta ve sağlıklı insanlarda nasıl çalıştığını anlatmalıdır. Bu sorunlardan bazıları ­aşağıda ele alınacaktır.

Elbette laboratuvar dışında sıkı kontrollü deneyler yapmak çok daha zordur, bu nedenle ­bu kitabın ilk bölümlerinde anlatılan teorik çalışmaların çoğu laboratuvar çalışmalarıdır ­. Bazı bilim adamları, laboratuvar araştırmalarına devam etmenin gerekli olduğunu ve laboratuvarların ötesine geçmenin ancak net bir hafıza anlayışına sahip olduğumuzda mümkün olacağını savunuyorlar. Bartlett gibi diğerleri, böyle bir yaklaşımın hafızanın önemli yönlerini unutmaya yol açacağına inanıyor . ­Bu oldukça muhafazakar görüşe yanıt olarak, Güney Galler'den bir grup hevesli psikolog , pratiği üzerine uluslararası bir konferans düzenledi.

hafızanın tik yönleri. Konferans büyük bir başarıydı. Bilim adamları , tıbbi bilgi belleğinden yüz belleğindeki cinsiyet farklılıklarına, karmaşık aritmetiği sözlü olarak gerçekleştirme yeteneğinden beyin hasarının etkilerine kadar değişen konulardaki araştırmaları hakkında konuşmak için dünyanın dört bir yanından seyahat ettiler (Grunberg, Morris & Sykes, 1978) ­.

Açılış konuşmasında Ulrich Neisser, "laboratuvar geleneği"nden yakındı ve "X, hafızanın ilginç veya sosyal açıdan önemli bir yönüyse, psikologların onu inceleme olasılığı düşüktür!" (Neisser, 1978). Tabii ki, dedikleri gibi, açık bir kapıyı çalıyordu: ­dinleyicilerinin çoğu onunla aynı fikirdeydi ve çalışmaları bu iddiayı çürütüyordu ­. Bununla birlikte, diğer araştırmacılar Neisser'in sözlerini daha az olumlu karşıladılar ve bu da "gündelik belleğin iflası" üzerine bir makaleyle sonuçlandı (Banaji & Crowder, 1989). Bu, çok verimsiz de olsa canlı bir tartışmaya yol açtı, çünkü psikologların araştırmalarını ya laboratuvarlarla ya da öte dünyayla sınırlamaları gerektiği şeklindeki yanlış varsayıma dayanıyordu . Her iki çalışma da ­değerlidir. Tabii ki teorilerimizi kontrollü laboratuvar koşullarında geliştirmek ve test etmek daha kolaydır, ancak laboratuvarların dışındaki dünyada hafızanın nasıl çalıştığı hakkında çok az şey söylerlerse veya hiç söylemezlerse, çok az değer taşırlar.

Genel olarak, teorilerimizi genelleştirme girişimleri çok başarılı oldu ve karşılığında teorileri zenginleştirdi. Teorilerin önemli bir uygulaması, ­çocuklar, yaşlılar ve hafıza sorunları olan hastalar gibi popülasyonlardaki hafıza süreçlerini açıklamaktır. Aşağıda gösterileceği gibi, bu gruplar yalnızca bilişsel kuramın güvenilirliğini ve yararlılığını göstermekle kalmamış, aynı zamanda onu test etmenin ve zenginleştirmenin yeni yollarının kaynakları haline gelmiştir. Buna iyi bir örnek, epizodik belleğin ­günlük önemini öğrendiğimiz ve klinik nöropsikologlar için test ve rehabilitasyon yöntemleri geliştirmeye yardımcı olurken aynı zamanda bellek teorileri üzerinde büyük bir etkiye sahip olan , total amneziden muzdarip hastalar üzerinde yapılan çalışmadır .­

Laboratuvarın ötesine geçmenin ikinci önemli avantajı, hafızanın bazı çok önemli yönlerinin mevcut teoriler tarafından kapsanmadığının fark edilmesidir. Bu farkındalık, yeni teorik kazanımlarla sonuçlandı . ­Bir örnek, yukarıda belirtildiği gibi, bilgisayar bilimcilerinin dili anlama yeteneğine sahip programlar geliştirme girişiminden ilham alan semantik bellek çalışmasıdır (Collins & Quillian, 1969). ­Adalet görevlilerinin insan hafızasının sınırlarını ­anlayamamasının potansiyel olarak çok ciddi adalet hatalarına yol açabileceği açık hale geldiğinden, pratik zorunluluktan kaynaklanan çok aktif araştırmaların bir başka alanı da tanıkların ifadesidir (Loftus, 1979). ). Teorilerin "ilgi alanı" dışında kalan pratik sorunların belirlenmesi sonucunda başka araştırma alanları oluşturulmuştur. Buna iyi bir örnek ­, ileriye yönelik bellek veya niyetler için bellektir. Belleğin bu şekilde kullanılması büyük pratik öneme sahiptir, ancak ileriye dönük bellek, bellek ve dikkatin karmaşık etkileşimini yansıttığı ­için uzun yıllardır araştırmacıların dikkatini çekmemiştir. Bu kitabın ikinci yarısında tartışılan bu gibi problemler, hafızaya yönelik teorik ve pratik yaklaşımların rakip değil, müttefik olduğuna dair yaygın olarak kabul gören görüşü gösterecek.

nörobilim

, sağlıklı bireylerde hafızanın işleyişinin psikolojik çalışmasına dayanıyordu . Bununla birlikte, son yıllarda bu yaklaşım, beynin ­öğrenme ve hatırlama yeteneğimize katkısını inceleyen nörobilim tarafından büyük ölçüde zenginleştirilmiştir .

Pirinç. 1.6. İnsan beyni. Şekil, beynin hafıza süreçlerine dahil olan alanlarını göstermektedir.

Bu kitabın bölümleri boyunca, hasta insanlardaki hafıza bozukluklarının incelenmesinin ­, insan hafızasının normal işleyişi hakkında nasıl bir bilgi kaynağı haline geldiğine dair örnekler var. Özellikle, hafızası bozulmuş hastaların karşılaştığı problemler, bize hafızamızın işlevleri ve bunların nasıl daha fazla keşfedilebileceği hakkında bilgi verebilir ­.

Hastalar üzerinde yapılan nöropsikolojik araştırmalar iki ­geniş kategoriye ayrılabilir. Bir yaklaşım, ana ayırt edici özelliği hafıza eksikliği olan Alzheimer hastalığı gibi belirli rahatsızlıkların incelenmesiyle ilgilidir. Bununla birlikte, böyle bir açık nadiren "saftır". Aslında, Alzheimer hastalığının teşhisi , hafıza eksikliğine diğer bilişsel kusurların eşlik ettiğini düşündürmektedir. Bu ­kusurların sayısı ve çeşitliliği fazla olduğundan , hastanın bilişsel kusurunun hangi yönünün hafızayla, hangisinin diğer problemlerle ilişkili olduğunu seçmek zordur ­. Hastalığa ilişkin bu tür çalışmalar, hastalığın anlaşılması, teşhis edilmesi ve hastanın sonuçlarıyla başa çıkmasına nasıl yardımcı olunacağı sorusunun yanıtlanması açısından önemlidir

. Ancak katkıda bulunan birçok faktörü yorumlamanın karmaşıklığı nedeniyle , bu tür hastalar teori geliştirme ve test etme için daha az değerlidir .­

Çok daha büyük teorik değere sahip bir bilgi kaynağı, ­algının herhangi bir özel yönünde çok spesifik ve saf bir eksikliğin olduğu nadir durumlardan gelir. Bu tür vakalara mükemmel bir örnek, ­kalıcı epilepsi nedeniyle beyin ameliyatından sonra tam amneziden muzdarip olan GM'li bir hastanın (Miner, 1966) vaka öyküsüdür. Bu durum iki nedenden dolayı önemlidir: birincisi, hipokampal bölgenin hafıza için önemini gösterir ve ikincisi, GM'nin hafıza açığı epizodik uzun süreli hafıza ile sınırlı olduğu için. Diğer hafıza türlerini muhafaza etmesi, hafıza teorilerinin daha sonraki gelişimi üzerinde büyük bir etkiye sahipti.

Ancak belirli hastalarda bağlantıların yerini incelemek ­önemli bilgiler sağlarken, çok saf bir eksikliği olan bir hastanın spesifik bir anatomik yaralanma yeri göstermesi gerekli değildir ve bunun tersi de geçerlidir ­. Beyin, işlevleri genellikle birden fazla alana bağlı olan son derece karmaşık bir sistemdir ve beynin bir alanı, başka bir alandaki açıkları telafi etme potansiyeline sahiptir. Bununla birlikte, beynin hangi alanlarının hangi tür hafızada önemli bir rol oynama eğiliminde olduğu konusunda beyin hasarı çalışmalarından yapılan geniş genellemeler vardır . Zaman zaman bu konuya geri döneceğiz, genellikle beynin ­korteks ve subkortikal yapıların bölgelerine ve loblarına bölünmesinden bahsedeceğiz . Bazıları ­Şek. 1.6.

İnsan hafızasının beyin görüntülemesi

Son yıllarda, sağlıklı insanların hafıza görevleri de dahil olmak üzere çeşitli görevleri yerine getirirken beyin aktivitelerini incelemek için yeni yöntemler ortaya çıkmıştır (Rugg, 2002). Bunların en iyi bilineni , kafaya bağlı bir dizi elektrot kullanarak ­beynin elektriksel aktivitesini inceleme yöntemi olan ­elektroensefalografidir (EEG) . Epileptik nöbetlerin oluşumunda muhtemelen önemli bir rol oynayan anormal beyin aktivitesi alanlarını belirlemek için uzun yıllardır kullanılmaktadır. Daha sonra, belirli uyaranlarla uyarılan beyin aktivitesini incelemek için yöntemler ortaya çıktı. Bilişsel potansiyellerle ilişkili bu uyarılmış potansiyeller , bilişsel bilgi işlemenin farklı yönleriyle ilişkili bir dizi karakteristik dalganın oluşumuna yol açar.

İşlevsel manyetik rezonans görüntüleme, psikologlar için önemli bir bilgi kaynağı haline geldi.

Son yıllarda son derece popüler ve etkili hale gelen ­bir yaklaşım olan nörogörüntüleme, beyin fonksiyonunun izlenmesine yönelik çeşitli yöntemlerle temsil edilmektedir. Bu tür ilk çalışmalar ­, bir radyoaktif ilacın kana verilmesine dayanan ­pozitron emisyon tomografisi (PET) kullanılarak yapıldı. Kan beyne girer ve beynin en aktif bölgeleri, daha sonra bir dizi sensör kullanılarak konsantrasyonu kaydedilen en büyük miktarda radyoaktif maddeyi emer. ­Sonuç olarak, aktivasyon kaynakları beyne damgalanmıştır. PET, beyindeki nörotransmiterlerin davranışını incelemek için de kullanılabilir. Bununla birlikte, PET'in bir dizi önemli dezavantajı vardır. Radyoaktif müstahzarların kullanılması ­bu prosedürü maliyetli hale getirir ve güvenlik nedeniyle bir kişi buna yalnızca sınırlı sayıda maruz kalabilir. PET, zaman içindeki ortalama aktivasyonu yakalar, bu da onu genellikle birçok bilişsel görevin performansı sırasında ortaya çıkan hızla değişen bir dizi sürecin ayrı ayrı test edilmesi için uygun hale getirmez. ­Güçlü bir manyetik alanın beyinde neden olduğu değişiklikleri kaydetmeye dayalı bir nörogörüntüleme yöntemi olan ­fonksiyonel manyetik rezonans ­görüntüleme (fMRI) bu eksikliklerden muaftır. Beyin güçlü bir manyetik alana yerleştirildiğinde, farklı atomların çekirdekleri kendilerini farklı şekilde yönlendirirler. MRG, PET'ten daha güvenlidir, vücuda herhangi bir ilaç verilmesini gerektirmez ve

herhangi bir radyoaktif madde kullanımını içermez. PET'ten farklı olarak MRI ­, beyindeki oksijen seviyelerinin gerçek zamanlı olarak izlenmesini sağlar ve bu da beyinde meydana gelen bireysel olayları kaydetmeyi mümkün kılar. Bu teknik, olayla ilgili fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme olarak bilinir.

Manyetoensefalografi (MEG), beyin aktivitesinin nörogörüntülenmesi için nispeten yakın zamanda geliştirilmiş, daha doğru bir yöntemdir. Beynin farklı bölümlerinin tepki verme sırası ­çok yüksek bir doğrulukla kaydedilebilir ve bu, bu yöntemin bilişsel etkinlik anında beyinde meydana gelen süreçleri incelemede büyük bir geleceğe sahip olduğunu gösterir.

Aşağıda da görüleceği gibi, tüm bu yöntemler insan hafızasının anlaşılmasına büyük katkı sağlamaktadır.

sonuçlar

Hafızamızdan şikayet etsek de, ihtiyacımız olan bilgileri depolamak ve daha az önemli olanı göz ardı etmek açısından son derece verimli ve esnektir. Hafızamızdaki hataların çoğu, ­etkili bir şekilde hatırlamak istiyorsak, tam olarak unutma ihtiyacımızdan kaynaklanır.

, sonuçları gözlemleyebilmek ve ölçebilmek için deneysel durumu büyük ölçüde basitleştiren Ebbinghaus tarafından başlatıldı ­. Bu, 20. yüzyılda Kuzey Amerika'da gelişen ampirik bir geleneğin başlangıcıydı . ­Algı çalışmalarının Gestalt psikologlarının bellek anlayışını etkilediği Almanya'da ve Bartlett'in ­belleğe daha az dar bir yaklaşım benimsediği Britanya'da alternatif gelenekler gelişti.

20. yüzyılın ortalarında, bilgisayar biliminin gelişmesiyle bağlantılı olarak, teori olarak işlev gören modeller fikri ­etki kazandı (teoriler, modeller fikri ile değiştirildi), sonuçta bilişsel ­psikoloji adı verilen bir yaklaşım ortaya çıktı. Bellekle ilgili olarak bu yaklaşım, kodlama veya bilgiyi belleğe koyma, depolama ve geri getirme arasında ayrım yapma ihtiyacını vurguladı. Bu, üç ana hafıza türü olduğu varsayımına yol açtı - duyusal, kısa vadeli ve uzun vadeli.

Bilgi işleme modeli, Sperling'in ­çeşitli aşamaların çok ustaca ayırt edildiği ve analiz edildiği görsel duyusal bellek modeliyle güzel bir şekilde gösterilmiştir. Aynı zamanda, görsel duyusal hafızanın işitsel bir varyantı olan yankı ­hafızası üzerine çalışmalar başladı. Daha sonra, bu duyusal sistemler, kendi başına bellekten (saf haliyle) daha çok algılama sürecinin bir parçası olarak görülmeye başlandı . Sendin-

geçici kısa süreli veya çalışan belleğe yol açtıkları söylenir. İlk başta, bu hafızanın doğası gereği sözel olduğu düşünüldü, ancak daha sonra diğer yöntemlerin geçici olarak bilgi depolayabildiği bulundu.

Kısa süreli ve uzun süreli bellek arasında bilgi alışverişi olduğu öne sürülmüştür ­; daha sonra ikincisi, açık veya bildirimsel bellek ve örtülü veya ­bildirimsel olmayan bellek olarak alt bölümlere ayrıldı. Buna karşılık, açık belleğin yapısı, "zihinsel zaman yolculuğu" (epizodik bellek) ­yapmanıza izin veren bireysel deneyimi hatırlama yeteneğini ve dünya hakkındaki bilgimizi depolayan anlamsal belleği içerir.

motor beceri edinimi ve farklı hazırlama türleri dahil olmak üzere bir dizi örtük veya bildirimsel olmayan öğrenme ve hafıza sistemi tanımlanmıştır . ­Örtük öğrenme ve örtük hafıza için birleşik bir açıklama sağlama girişimlerine rağmen ­, en iyi şekilde kendi başlarına sistemler olarak görülmeleri mümkündür.

teorilerin laboratuvarların sınırlarının ötesine yayılmasına olan ilginin artması olmuştur . ­Bu bir tartışmaya yol açtı: Teorileri geliştirmek ve rafine etmek için laboratuvarlara ihtiyaç duyulduğu açıktır, ancak onları genelleştirmek ve pratik değerlerini test etmek için gerçek hayata girmek gerekir.

hafıza ve beyin arasındaki bağlantının araştırılmasında büyük ilerlemeler kaydedilmiştir . Hafıza kaybı yaşayan hastalar üzerinde yapılan araştırmalarla başlayan araştırmalar, sağlıklı beyin fonksiyonlarını gerçek ­zamanlı olarak izlemek için giderek daha karmaşık yöntemler geliştirmeye devam etti . Bunlar ­arasında kafaya monte edilen elektrotlar (EEG ve EPS) kullanılarak beynin elektrik sinyallerinin ölçülmesi, kan akışıyla beynin farklı bölgelerinin aktivitesini yargılamayı mümkün kılan pozitron emisyon tomografisi (PET) yer alır. PET , güvenlik nedeniyle bir kişinin geçirebileceği prosedürlerin sayısını sınırlayan radyoaktif ilaçlar kullanır . Bu nedenle PET yerine daha az travmatik ve aynı kişiye tekrar tekrar uygulanabilen fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) ve manyetoensefalografi (MEG) giderek daha fazla kullanılmaktadır .­

ek literatür

•            Banaji, MR & Crowder, RG (1989). Günlük hafızanın başarısızlığı. Amerikalı Psikolog, 44,1185-1193. Neisser tarafından ortaya atılan meydan okumanın cevabı.

•            Craik, K. JW (1943). Açıklamanın doğası. Londra: Cambridge University Press. Bir sonraki bilişsel devrimin temelini oluşturan bir yaklaşım olan teorileri temsil etmek için modellerin kullanımını anlatan bilişsel psikoloji üzerine küçük ama verimli bir kitap .­

•            Grunberg, MM, Morris, R. E. ve Sykes, RN (1978). Belleğin pratik yönleri ­. Londra: Akademik Basın. Gündelik belleğin incelenmesini başlatan klasik konferansın tutanakları.

•            Neisser, Ü. (1978). Hafıza: Önemli sorular nelerdir? İçinde: PE Morris, & RN Sykes (Eds.), Pratik yönler belleği. Londra: Akademik Basın. Günlük hafızanın incelenmesi üzerinde önemli bir etkisi olan bir makale.­

•            Rabbitt, R. (2008). İç psikoloji: 50 yılı aşkın bir bilim. New York: Oxford University Press. Hafıza da dahil olmak üzere bu bilimin çeşitli alanlarında çalışan bilim adamlarının modern psikoloji tarihine ilişkin kişisel bakış açıları.

Roediger, HL, Dudai, Y., & Fitzpatrick, SM (2007). Hafıza bilimi: Kavramlar. Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları. Öğrenme ve hafıza sorunlarının önde gelen uzmanlarını bir araya getiren konferansın bildirileri, bu alanların altında yatan temel kavramlara ilişkin yorumlarını özetlemeye ve kendi bakış açılarını sunmaya davet edildi ­. Kitabın hacminin sınırlı olması nedeniyle, öğrenme ve hafızanın hem psikolojisi hem de nöropsikolojisi üzerine uzmanların görüşlerinin bir özeti niteliğindedir.

Sperling, G. (1963). Ve görsel bellek görevleri için model. İnsan Faktörleri, 5, 19-31. Duyusal bellek çalışmasına bir bilgi işleme yaklaşımı uygulamanın mükemmel bir örneği .­

BÖLÜM 2

kısa süreli hafıza

alan buddley

AT

1887'de Londra'da bir öğretmen olan John Jacobs, öğrencilerinin yeteneklerini değerlendirmek istedi ve bunun için görünüşte basit bir test geliştirdi: öğrenciye ­telefon numarasına benzer bir dizi sayı okundu ve tekrar etmesi gerekiyordu. . Yetenekleri değerlendirme kriteri , dijital hafıza miktarıydı - hatasız olarak üretilen en uzun sayı dizisi (Jacobs, 1887). Dijital bellek miktarının değerlendirilmesi, ­yetişkinlerin zekasını ölçmek için Wechsler Ölçeği olarak adlandırılan, entelektüel gelişim düzeyinin en yaygın testinin hala bir parçasıdır. Bu temel sürümde, dijital bellek boyutu ile genel zeka arasındaki korelasyon katsayısı çok yüksek değildir, ancak aşağıda gösterileceği gibi, biraz daha gelişmiş bir sürüm olan işleyen ­bellek boyutu, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çok çeşitli bilişsel becerileri tahmin etmede mükemmeldir. genellikle zeka puanları için kullanılan mantıksal düşünme görevlerinin performansı.

Genel olarak, dijital bellek miktarını test etmenin kısa ­süreli belleği ve daha zor bir görev olan çalışan bellek miktarını yansıttığı kabul edilir. Görünüşe ­göre kısa süreli bellek (STM) ve çalışma ­belleği (WP) sıklıkla birbirinin yerine kullanılıyor, ancak ikisi arasında bir fark var mı?

Kısa süreli ve işleyen
bellek: fark nedir?

"Kısa süreli bellek" terimi çok kaçamaklıdır. Sıradan insanlar için, bir şeyi birkaç saat veya gün boyunca hatırlamak anlamına gelir; bu, yaşla birlikte zayıflayan ve Alzheimer hastalığından mustarip insanlarda felaketle kötüleşen bir tür yetenektir. Ancak psikologlar için bunlar uzun süreli hafıza (LTM) sorunlarıdır. Birkaç dakika, saat veya gün boyunca ezberleme, aynı ­uzun süreli hafıza sistemine bağlıdır.

Kısa süreli bellek (STM) terimini ­, bellekte az miktarda bilginin tutulmasını gerektiren belirli bir türdeki görevlerin yürütülmesini karakterize etmek için kullanacağız , yürütme, görevi aldıktan hemen sonra veya kısa bir gecikmeden sonra test ediliyor. WEP'den sorumlu bellek sistemi (veya sistemleri), çalışan bellek sisteminin bir parçasını oluşturur ­. "İşleyen bellek" terimini, bilgileri yalnızca geçici olarak depolayan değil, aynı zamanda insanların mantıksal düşünme, öğrenme ve anlama gibi karmaşık etkinlikleri gerçekleştirmelerini sağlamak için kullanan bir sistemi ifade etmek için kullanacağız. Bir sonraki bölümde çalışan belleği tartışmadan önce ­, daha basit CMP kavramına, küçük miktarlarda bilgiyi kısa süreler için saklama yeteneğine bakacağız ve Jacobs tarafından geliştirilen sayı dizisi bellek göreviyle başlayacağız.

süreli bellekte tutma (LTS) terimini, küçük miktarlarda bilgiyi kısa bir süre için saklama sürecini ifade etmek için kullanacağız. Bu nedenle, terim herhangi bir teori ile ilişkili değildir, ancak elbette bunun tam olarak nasıl başarıldığına dair teoriler vardır .­

deneysel durumu tanımlamak için kullandığımız CMP teriminin aksine, ­işleyen bellek (WP) terimi ­, mantıksal düşünme ve öğrenme gibi etkinliklerin bilgiyi geçici olarak tutma ve kullanma yeteneğine sahip bir sisteme bağlı olduğu şeklindeki teorik varsayıma dayanır. , zihinsel aktivite için bir alan olarak gelişen bir sistemden . Çalışan belleğe ­bir dizi teorik ­yaklaşım bilinmektedir; bazıları dikkat çalışmasından büyük ölçüde etkilenmiştir (Cowan, 2001), diğerleri karmaşık görevlerin performansındaki bireysel farklılıklar çalışmasından etkilenmiştir (Miyake, Friedman, Emerson, Witzki, Howerter & Wager , 2000; Engle & Kape , 2004), diğerleri — nörofizyolojik çalışmaların sonuçları (Goldman-Rakic, 1996). Bununla birlikte, tüm bu teoriler, RP'nin karmaşık bilişsel eylemlerin performansı için gerekli olan bir tür geçici çalışma alanı sağladığını varsayar .­

insan hafızasının deneysel ve nörofizyolojik çalışmasından büyük ölçüde etkilenmiştir ve ­bu kitabın ana içeriğini oluşturmaktadır. Uygulanabilirliğini ve geniş uygulanabilirliğini kanıtlamıştır, ancak RP'nin bağımsız bir teorisinden çok diğer bazı yaklaşımlara ek olarak görülmelidir (Miyake & Shah, 1999a). ­CEP çalışmasına dayanan çok bileşenli modelin en kapsamlı şekilde incelenen bileşeni, ­sözlü CSP'nin teorik temeli olan fonolojik döngüdür . ­Bu bölüm sözel ve görsel YSÖP ile ilgili araştırmaların ana sonuçlarına odaklanmaktadır. Birleştirici model olarak ­fenolojik döngü modelini kullanır ve ayrıca QSP'nin diğer rakip teorilerinden bahseder. Ayrıca, ch'de. 3. bölümde, bilgilerin kısa süreli depolanmasına odaklanarak CSP çalışmasının ötesine geçiyoruz ve bu geçici depolamanın neden ­gerekli olduğunu ve "işleyen bellek" gibi çok daha geniş bir kavramın bir bileşeni olarak nasıl kullanıldığını ele alıyoruz.

Hafıza boyutu

Okumaya devam etmeden önce kendinizi test edin (kutu 2.1).

Dijital bellek kapasitenizin düşündüğünüzden çok daha az olduğu ortaya çıkarsa, cesaretiniz kırılmasın: aşağıda gösterileceği gibi, bu basit biçimde, bellek sistemimizin küçük ama kullanışlı bir yönüne bağlıdır, hafıza sistemimize değil. Genel zeka. Dijital bellek görevi, klasik bir kısa süreli bellek görevidir ve bu nedenle, kısa bir süre için az miktarda bilgi depolamayı içerir.

Dijital belleğin miktarıyla ilgili en bariz gerçek, ­çoğu insan için altı veya yedi basamakla sınırlı olmasıdır, ancak on veya daha fazla basamağı hatırlayabilen insanlar da vardır. Ancak dört veya beş sayıyı hatırlamakta zorlanan insanlar da var . Bu sınır neye bağlıdır ve neden farklı insanlar farklı dijital bellek boyutlarına sahiptir?

gerektirir : nesneleri ve sunuldukları sırayı ­hatırlamak . Birden dokuza kadar olan sayılar söz konusu olduğunda, nesneler bizim tarafımızdan zaten iyi bilinmektedir, bu nedenle test neredeyse bir sırayı hatırlama testi haline gelir. Öte yandan, size Fince gibi bilmediğiniz bir dilde bir sayı dizisi sunarsam, dijital ­belleğiniz büyük ölçüde azalır. Ne de olsa, yalnızca sayıların sunulduğu sırayı değil, aynı zamanda sayıların Fince adlarını oluşturan seslerin sırasını da ­hatırlamanız gerekecek .

Sayıları değil sözcükleri kullanacağımı varsayalım. Önemli mi? Size sürekli aynı kelimeleri sunarsam, kısa sürede onları hatırlayacak ve sınavda başarılı olacaksınız. Ancak her testte farklı kelimeler kullanırsam, görev daha zor hale gelecektir çünkü ­hem kelimeleri hem de sıralarını ezberlemeniz gerekecek, ancak yine de bu, alışılmadık Fince sayı adlarından daha kolay olacaktır.

Sipariş nasıl hatırlanır? Bu soruyu cevaplamak o kadar kolay değil. Her nesnenin bir sonrakiyle, onun da onu takip edenle ilişkili olduğu düşünülebilir. Bu işleme bağlama ­denir . Bu yorumdaki sorun, bir parçanın unutulması nedeniyle zincir kesintiye uğrarsa, diğer nesnelerin yeniden üretilmesinin imkansız hale gelmesidir.

Aslında, hata sayısı hatayla birlikte artsa da, test performansında ­ortaya çıkan düşüş hiçbir şekilde bağlamanın öngördüğü kadar dramatik değildir. Aşağıdakilerden de anlaşılacağı gibi, beynin bir diziyi nasıl "hatırladığı"nın açıklaması tartışmalı olmaya devam ediyor; Bunun cevabı sadece kelimeleri ve sayıları ezberlemek için değil, aynı zamanda ­manipülasyon dizilerini ezberlemek ve yeniden üretmek için de önemlidir.

Blok 2.1

Numaraların her satırını telefon numarasıymış gibi okuyun, sonra gözlerinizi kapatın ve tekrar etmeye çalışın. Dört basamaklı bir satırla başlayın ve aynı uzunluktaki her iki satırda da hata yapmaya başlayana kadar devam edin. Dijital belleğinizin miktarı bu satırlardakinden bir hane daha azdır.

9754 3825 94318 68259 913825 648371 7958423 5316842 86951372 51739826 719384261 163874952 9152438162 7154856193

basit uzanma ve kavramadan eğitimli bir sporcunun eylemlerine kadar çok çeşitli eylemler için temel olarak önemlidir. Rakamlardan harflere geçelim. Aşağıdaki harf dizisi ile kendinizi test edin. Her harfi yüksek sesle söyleyin, sonra gözlerinizi kapatın ve verildikleri ­sırayla tekrar etmeye çalışın:

CTIILTCS AKO

Şimdi aynısını başka bir harf dizisi için yapın: FRACTOLISTIC

İlk sıradaki harflerin aynısını içermesine rağmen, ikinci sıranın size daha kolay görüneceğini varsayıyorum. Bunun nedeni, harfleri ikinci sırada düzenlemek, ­onları telaffuz edilebilir, kelime benzeri alt gruplara veya bloklara ayırmanıza izin vermesidir. Artık ­bir klasik haline gelen makalesinde George Miller (Miller, 1956), bellek miktarının hatırlanacak nesnelerin sayısıyla değil, bu tür blokların sayısıyla sınırlı olduğunu öne sürdü. İlk ­dizi on iki ilgisiz harften oluşur, böylece blok sayısı on ikiden az olamaz, ikincisi ise dört heceden oluşan bir zincir olarak telaffuz edilebilir ve birlikte anlamsız olmasına rağmen ­oldukça benzer bir kombinasyon oluşturur. İngilizce bir kelimeye.

Bu durumda, gruplandırma yerleşik dil alışkanlıklarına karşılık gelen harf sırasına bağlıdır . ­Gruplama , nesnelerin sırasının sunulduğu ritimden kaynaklanıyor olabilir . ­Diyelim ki dokuz rakamı yüksek sesle okumam gerekiyor. Üçüncü ile dördüncü ve altıncı ile yedinci haneler arasında biraz daha uzun duraklamalar yaparsam ezberleme işlemi çok daha kolay olacaktır. Bu nedenle ­791-684-352'nin hatırlanması, 791684352'den daha kolaydır. Diğer basamaklar arasındaki duraklamalar da yararlı olabilir, ancak basamakları üçlü olarak gruplamak en uygun gibi görünmektedir (Wickelgren, 1964; Ryan, 1969). Hafıza sisteminin , konuşmada mevcut olan ve normal bir konuşma akışını oluşturan ses dizisini mantıksal olarak bağlantılı ifadelere bölerek anlamını daha anlaşılır hale getiren doğal ritimler olan prozodiden faydalanması kuvvetle muhtemeldir .­

Bir sayı dizisinin ezberlenmesi, George Jacobs'un öğrencilerinin pek ilgisini çekmemiş olabilir, ancak son yıllarda, kültürümüzde sayı ve harf dizilerinin önce telefon numaraları, sonra da artan kullanımı nedeniyle çok daha önemli hale geldi. posta kodları olarak ve ayrıca ve kişisel kimlik ­numaraları (pin kodları) ve şifreler olarak. 1960'ların başlarında İngiliz Posta ve Telekomünikasyon Servisi, Dr. R. Conrad'ı harf tabanlı ve sayı tabanlı endekslerin göreli avantajlarını ve dezavantajlarını değerlendirmesi için görevlendirdi. Deneylerinden biri, hızlı ve titiz yeniden üretim için bir dizi ünsüzün görsel sunumunu içeriyordu . ­Bulduğu sonuçlarda ilginç bir örüntüye dikkat çekilmişti: Görsel bir sunum olmasına rağmen, hatalar ses olarak değiştirdikleri harflere oldukça benziyordu . Bu nedenle, R harfi yerine, V harfi, R harfinin daha benzer yazılışından daha çok V olarak adlandırıldı (Conrad, 1964). Bu fenomeni incelemeye devam eden Conrad ve Hull (1964), bir ünsüz dizisinin, ses açısından yakınsa (örneğin, C, V, D, P, G, T) böyle bir diziden çok daha kötü hatırlandığını gösterdi ­. K, R, X, L, Y, F. Konrad, bu sonuçları kısa süreli bellekte bilgi depolama açısından, hızla bozulan ve unutmaya yol açan akustik bir koda dayanarak açıkladı . ­Bunun, akustik olarak benzer harflerin hafızası üzerinde özellikle olumsuz bir etkiye sahip olduğu öne sürülmüştür , çünkü bunlar birbirlerinden sadece biraz farklıdır, bu da her nesneyi yanındakiyle karıştırmayı kolaylaştırır. Bu , sıralama hatalarına neden olur (örneğin, bir dizi harf PTCVB, PTVCB olarak hatırlanır ).

İki tür hafıza mı?

Hiç bir odadan diğerine bir şey için gittiğiniz ve oraya geldiğinizde neden geldiğinizi unuttuğunuz oldu mu? Eğer öyleyse, o zaman belki de bunun nedeni ­, orijinal niyetin basitçe hafızanızdan silinmiş olmasıdır.

Indiana Eyalet Üniversitesi'nden Lloyd ve Margaret Peterson, ­bu duruma benzetilebilecek bir yöntem geliştirdiler. Deneklerden bir nesneyi hatırlamaları istendi - üç ünsüzün bir kombinasyonu (örneğin, XRQ), ardından ­dikkatleri dağıldı ve bir dizi sayı ile desteklenmesi gereken ­bir sayı teklif edildi, böylece sonraki her biri üç birim daha azdı öncekinden (örneğin, 371: 368, 365, 362, vb.). Birkaç yıl sonra, İngiltere'de John Brown'ın (Brown, 1958) benzer bir hızlı unutma gösterisi temelinde vardığı sonuca karşılık geldi. Bununla birlikte, ­unutmanın müdahalenin sonucu olduğu tek bir sistem olarak hafızanın o zamanlar yaygın olan bakış açısıyla çelişiyordu.

Pirinç. 2.2. Proaktif müdahalenin etkisinden kurtulma. Deneklerden aynı taksonomik kategoriye ait bir dizi dört nesneyi ezberlemeleri istendi. Altı bölümden sonra kategori değişti ve o bölümle daha iyi sonuçlar alındı. Dört kategoriden de nesneleri içeren seriler, hızlı unutma gösterdi ve proaktif müdahaleden kurtulma göstermedi (Loess, 1968). Telif hakkı © Elsevier. izin alınarak çoğaltılmıştır

Ancak, izin kaybolmasına dayanan basit açıklamaya ­itiraz edildi (Keppel & Underwood, 1962). Hızlı unutmanın, ilk dört veya beş deney sırasında oluşan bir şey olduğu gösterilmiştir. İlk üçlünün sunumunda, çok az unutma vardı veya hiç yoktu. Yazarlara göre, sonuçlarından, ­Peterson etkisinin, elbette hatırlanması gereken nesnelere tip olarak benzer olan önceki üçlülerden kaynaklanan girişimden kaynaklandığı sonucu çıkıyor. Bu ­hipotez, hatırlanacak nesnelerin doğasını deneyimden deneyime değiştirerek test edilebilir.

Yukarıda belirtildiği gibi, girişim benzerliğe bağlıdır. Dolayısıyla bir önceki nesne bir sonrakine benzemiyorsa unutulmaya neden olmamalıdır ­. Bu varsayım, her bir kelimenin aynı semantik ­kategoriye ait olduğu, örneğin üç kuş veya üç renk gibi, üçlü kelime kullanan bir deneyde test edildi. Hepsi aynı kategorinin farklı örneklerine dayanan beş deneyden sonra , kategori (kuşlar) başka bir kategoriyle (renkler) değiştirildi. Şekil l'de sunulan veriler gibi. 2.2'de, ilk beş deneyde istikrarlı bir şekilde kötüleşen sonuçlar, ­yeni kategori tanıtıldıktan ­sonra iyileşmeye başladı . Ancak kısa süre sonra onlar da bozulmaya başladı ve kategori ikamesi tekrar gerçekleşene kadar kötüleşti (Loess, 1968).

Peterson görevini düşünmenin en kolay yolu , deneklerin çözmesi gereken problem, yani sunulan ­kombinasyonların sonuncusunu yeniden oluşturmaktır. Gecikme ne kadar uzunsa (hatırlamadan önceki süre), hangi kombinasyonun en son ve hangisinin biraz önce sunulduğunu belirlemek o kadar zor olur. Bu sonuçların mevcut uyaran-tepki girişim teorisi açısından açıklanıp açıklanamayacağı ­sorusu aktif bir tartışmayı ateşledi (Baddeley, 1993). Bununla birlikte, çoğu araştırmacı, Peterson'ın görevinin, basit bir iz bozulmasına ilişkin orijinal hipotezin ötesine geçen bilgi yeniden üretim süreçleri açısından açıklanması gerektiği konusunda hemfikirdir.

olup olmadığı sorusuna devam etmeden önce , 1960'larda popülerlik kazanan ve hararetli tartışmalara neden ­olan ikinci deneysel paradigmayı, yani özgür yeniden üretimi tartışmamız gerekiyor.

ücretsiz oyun

Bu deneylerde, deneklere basitçe, ­daha sonra istedikleri gibi, herhangi bir sırada yeniden üretmeleri gereken nesnelerin bir listesi sunulur. Şek. Şekil 2.3, deneklere hemen veya on beş saniyelik bir gecikmeden sonra tekrarlamaları gereken on, yirmi veya otuz kelimelik listelerin sunulduğu deneylerin sonuçlarını göstermektedir (Postman & Phillips, 1965). Bu sonuçlar, ücretsiz çoğaltmayı karakterize eden bir dizi özelliği göstermektedir ­, yani: liste ne kadar uzunsa, çoğaltılan nesnelerin toplam sayısı artabilse de, her bir belirli tek nesneyi yeniden üretme olasılığı o kadar düşüktür ; ­tüm listeler, ilk birkaç öğeyi daha iyi yeniden üretme eğilimi gösterdi ( sözde öncelik ­etkisi); Listenin uzunluğuna bakılmaksızın, anında ­çoğaltma sırasında, son birkaç nesne hatasız olarak yeniden üretilir (sözde yenilik etkisi) ve ­öznelerin bir şey yaptığı kısa bir gecikme , örneğin düşünün, bu etkiyi yok eder.

Bu sonuçlar nasıl açıklanabilir? Kanıtlar ­, ilk nesnelerin çoğaltılmasının ağırlıklı olarak LTP'ye bağlı olduğunu ve öncelik etkisinin tezahürünün, en azından kısmen , ilk birkaç nesneyi sunuldukça tekrar etme eğiliminden kaynaklanabileceğini göstermektedir. ­Bazen tüm listenin sunumu sırasında tekrarlanmaları mümkündür (Rundus, 1971; Hockey, 1973; Tam & Ward, 2000). LWP'yi etkilediği bilinen tüm değişkenler , listedeki ilk ve ortadaki öğelerin yeniden üretilmesini de etkiler (Glanzer, 1972). ­Bu değişkenler şunları içerir: sunum hızı (ne kadar yavaş o kadar iyi); kelimelerin kullanım sıklığı (tanıdık kelimeler daha iyi hatırlanır); kelimelerin mecaziliği ( ­görselleştirilebilen kelimeler daha iyi hatırlanır); deneklerin yaşı (orta yaşlı insanlar çocuklara veya yaşlılara göre daha fazla kelime hatırlar) ve deneğin fizyolojik durumu (uyuşturucu ve alkol performansı olumsuz etkiler).

Pirinç. 2.3. Kelime çoğaltma sıklığının (anlık veya 15 s sonra) on, yirmi veya otuz kelimeden oluşan bir listedeki seri numarasına bağımlılığı. Listenin uzunluğu ne olursa olsun, hızlı bir şekilde test edildiğinde son birkaç kelimenin güzel bir şekilde yeniden üretildiğini (yenilik etkisi) unutmayın, ancak bir gecikmeden sonra değil (Postman & Phillips, 1965). Telif hakkı © Psychology Press

Ancak bu faktörlerin tümü genel performansı etkilerken, hiçbirinin yenilik etkisi üzerinde eşdeğer bir etkisi yoktur. Postman ve Phillips sonuçlarını girişim teorisi açısından açıkladılar ­, ancak bu faktörlerin neden genel hatırlamayı etkilediği ancak yenilik etkisini etkilemediği belirsizliğini koruyor.

1960'larda en popüler açıklama, yenilik etkisinin, daha önceki nesneleri hatırlamaktan sorumlu uzun süreli bellekten farklı özelliklere sahip olan kısa süreli bellekte tutmayı yansıttığıydı (Glanzer, 1972). Bununla birlikte, ­yenilik etkisinin yalnızca "kısa süreli depolamadan bilgi alma" yı yansıttığı fikri, yenilik etkilerinin kısa

süreli izin kesilmesi gereken koşullar altında ortaya çıkabileceğini gösterdikten sonra sorgulanmıştır. ­Bir çalışmada, deneklerin kendilerine üç farklı koşul altında sunulan bir dizi kelimeyi hatırlamaları gerekiyordu (Bjork & Whitten, 1974). Temel koşullar, anında ­ücretsiz çoğaltma için bir kelime listesi sunmaktı. Beklendiği gibi ­, sonuç bariz bir yenilik etkisiydi. İkinci deneysel varyant, sunum ve çoğaltma arasındaki yirmi saniyelik aralığın , yine beklentilerle uyumlu olan yenilik etkisini ortadan kaldıran bir geri sayım görevinin yürütülmesiyle doldurulmasıydı. Üçüncü ­, belirleyici varyantta, sunulan tüm kelimeler arasında ve sunulan son kelime ile çoğaltma arasında yirmi saniyelik bir geri sayım görevi gerçekleştirildi . Bu koşullar altında, yenilik etkisi yeniden ortaya çıktı.

Yenilik etkileri de çok daha uzun ­aralıklarla not edildi. Bu nedenle, ragbi oyuncularının belirli bir sezonda hangi takımlarla oynadıklarını hatırlama yeteneklerini test ederken, verdikleri yanıtlar yenilik etkisini açıkça göstermiştir (Baddeley & Hitch, 1977). ­Tüm sporcular tüm oyunlarda oynamadığından, unutmayı neyin daha fazla etkilediğini tahmin etmek mümkündü - geçen süre veya ara oyunların sayısı. Oyun sayısının en iyi tahmin edici olduğu ­ortaya çıktı , bu da sonuçların basit iz sönümleme hipotezi temelinde açıklanamayacağı anlamına geliyordu. Yeniliğin benzer uzun süreli etkileri bir park yerini hatırlamada da bulundu (Pinto & Baddeley, 1991), ancak ne yazık ki yaşlandıkça yenilik bile kafamı her zaman park yerindeki kafa karışıklığımdan kurtarmaz. süpermarketin yanında .­

Sunum ve hatırlama arasında birkaç geri sayım saniyesi ­geçtiğinde ve aylar geçtiğinde de dahil olmak üzere bu tür farklı durumlarda yenilik etkilerinin ortaya çıkması, yenilik etkisinin herhangi bir hafıza sistemiyle sınırlı olmadığını, ancak belirli bir hatırlama stratejisini yansıttığını gösterir. son olayların en kolay hatırlanması gerçeğinden yararlanır.

En son ne zaman bir partideydin? Parti daha önce nasıldı ­? Ve hatta daha önce? Son partiyi hatırlamanın senin için en kolay olacağından şüpheleniyorum , ama en eğlencelisi olmayabilir.

Zamana en yakın belirli bir türdeki olayların daha fazla mevcudiyeti, ­zaman ve uzayda yönelimde son derece önemli bir rol oynayabilir. Seyahat ederken yeni bir otelde kaldığınızda, uyandığınızda nerede olduğunuzu nasıl anlarsınız ? Ya da öğle yemeği için otelden çıkarken , bir gece önce ya da iki gün önce kaldığınız odayla karıştırılmaması için tam olarak hangi odada kaldığınızı nasıl hatırlıyorsunuz?­

Peterson etkisinde olduğu gibi, yenilik etkileri için en ­makul açıklama bilgi çıkarma açısından verilebilir . ­Kalabalık karşılaştırır

Blok 2.2. yenilik etkisi

İlk nesnenin sunulmasından bu yana geçen süre, s 0          1020304050			İkinci nesnenin çoğaltılmasına kadar gecikme , s­		Çözünürlük oranı
i	ii P2R2 _ _ _		Sağ, 22	(£* <m	(A'i: I 2 ) 11:1
i lütfen	ii P 2 P 2		otuz	on	3:1
i lütfen	ben P 2	ben ben 2	elli	otuz	1,67:1

R ₁ - nesne 1'in sunumu

R ₂ - nesne 2'nin sunumu

R ₂ - nesne 2'nin oynatılması

sözel CEP modelleri kullanılarak dikkatlice tanımlanmıştır. Alternatif teorileri kısaca açıklamadan önce, bu alanda birikmeye devam eden çok sayıdaki deneysel malzemeyi birbirine bağlamak için bu modellerden birini, fonolojik döngüyü kullanacağım .­

Fonolojik döngü

"Fonolojik döngü" terimi Baddeley ve Hitch tarafından ­çok bileşenli çalışan bellek modelinin bileşenlerinden birini belirtmek için türetilmiştir (Baddeley & Hitch, 1974) . Fonolojik döngünün iki alt bileşene ayrıldığına inanılmaktadır ­: konuşma materyalinin kısa süreli depolanması ve artikülasyon tekrarı süreci. Depolama süresi sınırlıdır , nesneler hafızada izler olarak kaydedilir ve birkaç saniye içinde kaybolur. Bununla birlikte, bu izler, vokal veya zihinsel eklemleme sürecine bağlı olarak, kendi kendine zihinsel tekrarlamanın yardımıyla "canlandırılabilir".

Örnek olarak dijital belleği ele alalım. Neden altı veya yedi basamakla sınırlı? Bir dizide birden fazla rakam varsa ­, hafızada kalan ilk hanelerden daha hızlı tekrarlayabilirsiniz. Basamak sayısı arttıkça, onları tekrarlama süresi de ­artar ve basamakların "etkinleştirilmeden" önce bellekten kaybolma olasılığı artar. Dijital belleğin sınırını tanımlayan şey budur. Fonolojik döngüye dayalı model , YSÖP'ün aşağıdaki önemli özelliklerini açıklamayı mümkün kılmaktadır :­

•            fonolojik benzerlik etkisi;

•            kelime uzunluğu etkisi;

•            seri sipariş sorunu

fonolojik benzerlik etkisi

Bilgi depolamanın temel özelliği, benzer ses çıkaran harfler için bellek kapasitesinin azaldığını gösteren Conrad tarafından gösterildiği gibi ­fonolojik ­benzerliğin etkisidir (Conrad, 1964). Bu nedenle, beş farklı kelimeden oluşan bir sırayı ( B'.pit, gün, coıc, kalem, sıcak kategorisi) hatırlamak, fonolojik olarak benzer kelimelerden oluşan bir sırayı ( ­kategori A: cat, tar, man, sar, mad) hatırlamaktan çok daha kolaydır. . Bununla birlikte, ­genel bir benzerlik etkisinden bahsetmediğimize dikkat edin, çünkü anlam bakımından benzer kelime dizilerini ­( C kategorisi: iri, geniş, büyük, uzun, tali) hatırlamak, bir kelime dizisini hatırlamaktan çok daha zor değildir. anlam bakımından farklıdır ( kategori D: yaşlı, ıslak, zayıf, sıcak, geç) (Şekil 2.4).

Bu konunun tartışmasını tamamlamak için ­, kelime listesi uzatılırsa ve konular birkaç kez test edilirse fonolojik benzerliğin etkisinin ortadan kalktığı söylenmelidir. Bu koşullar altında anlamsal benzerlik çok daha önemli hale gelir (Baddeley, 1966b). Ancak bu, fonolojik kodlamanın yalnızca KVP'nin doğasında olduğu anlamına gelmez . Fonolojik DWT olmasaydı, yeni kelimeleri telaffuz etmeyi asla öğrenemezdik. Ancak bu, DWT'nin sesten çok anlama güvenerek daha fazla fayda sağladığı anlamına gelir. Buna Bölüm'de döneceğiz. 4 ve 5.

Pirinç. 2.4. Fonolojik ve anlamsal benzerliğin beş kelimelik dizilerin anında yeniden üretilmesi üzerindeki etkisi. Fonolojik benzerlik yeniden üretimi önemli ölçüde bozarken, anlamsal benzerliğin sadece küçük bir etkisi vardır (Baddeley, 1966a).

Telif hakkı © Psychology Press

YSÖP'ün izlerinden bilgi okunduğunda fonolojik benzerliğin etkisinin ortaya çıktığına inanılmakta ; ­benzer nesnelerin çok az ayırt edici özelliği vardır ve bu nedenle onları karıştırmak kolaydır. Konuşma uyarımının doğrudan ­fonolojik depoya girdiğine inanılmaktadır. Görsel olarak sunulan nesneler, açıklanabilirlerse ve örneğin sayılar , harfler veya bir adı olan nesnelerse hatırlanabilirlerse, adlarının yüksek sesle veya sessizce söylenmesi yoluyla da "kaydedilebilir" .

Durmadan bazı "yabancı" sözcükleri söylemeniz istenirse, kendi kendinize tekrarlama sistemi engellenecektir, örneğin, ­belirli artikel "the" \ bu yönteme artikülasyon bastırma ­denir . "The" yazısını yüksek sesle söylediğinizde, hatırlamanız gerekenleri kendi kendinize tekrarlayarak hafızadaki izleri canlandıramazsınız . Ayrıca görsel olarak sunulan nesneleri, örneğin mektuplar gibi, uzun ­süreli depolamada kaydedilmelerini önleyen, kendinize isim vermenizi de engeller . Bu nedenle, ­nesnelerin görsel sunumuna artikülasyon bastırma eşlik ettiğinde, nesnelerin fonolojik benzerliği olup olmaması önemli değildir. Hem benzer hem de benzemeyen nesneler eşdeğer olarak ancak daha düşük bir düzeyde

depolanacaktır .

Bununla birlikte, eklem bastırma koşulları altında bile, insanların görsel olarak sunulan dört ila beş basamağı hala hatırlayabildiklerini not etmek önemlidir ­. Bu gerçek, fonolojik döngünün genellikle rakam hafızası kapasitesi açısından önemli bir rol oynamasına rağmen, onun tek temeli olmadığını göstermektedir. Bu konuya aşağıda tekrar döneceğiz. Artikülatör bastırmaya rağmen, işitsel sunum, ­kelimelerin fonolojik depoya doğrudan erişimini sağlar ve benzerliğin etkisi kendini gösterir.

Kelime uzunluğu etkisi

Gördüğümüz gibi, çoğu insan için ­kulağa benzer gelmeyen beş tek heceli kelime dizisini hatırlamak nispeten kolaydır. Kelime uzunluğu arttıkça, doğru cevapların sayısı beş tek heceli kelime için yaklaşık %90'dan beş heceli kelime listesi için yaklaşık %50'ye düşer (Şekil 2.5).

hızı arasındaki ilişki ­şu şekilde ifade edilebilir: İnsanlar ­iki saniyede yaklaşık olarak söyleyebilecekleri kadar kelime üretebilmektedirler (Baddeley, Thomson & Buchanan, 1975).

Bu verilerin ­fonolojik döngü modeline dayalı olarak yorumlanması özel bir zorluk arz etmez . ­Tekrar, tıpkı izlerin kaybolması gibi gerçek zamanlı olarak gerçekleşir ve bunun sonucunda telaffuzu daha uzun süren daha uzun kelimeler izlerin daha derin tahribatına neden olur. Buddley ve diğerleri , kelime uzunluğunun etkisini tekrar sırasında unutma ile açıklamaktadırlar ­(Baddeley ve diğerleri, 1975). Ancak diğer araştırmacılar, kelime uzunluğunun da unutmaya neden olduğunu, çünkü daha uzun kelimelerin yeniden üretilmesinin daha uzun sürdüğünü göstermiştir (Cowan, Day, Saults, Keller, Johnson & Flores, 1992). Her iki etkinin de ortaya çıktığı daha sonra gösterildi (Baddeley, Chincotta, Stafford & Türk, 2002). Konuları "alakasız" bir kelime söylemeye zorlayarak ifade edici bastırma, sözlü tekrar sürecini durdurur. Bu durumda kelime uzunluğu etkisi görülmez. Fonolojik benzerliğin etkisinin aksine, bu durak, sunumun görsel veya işitsel olarak gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılmaksızın gerçekleşir. Artikülasyon engellenirse, herhangi bir sunum modunda sözel tekrar imkansız ­olur ve bu nedenle kelime uzunluğunun etkisi görünmez (Baddeley ve diğerleri, 1975).

Kelime uzunluğu etkisi son derece sağlamdır, ancak yorumlanması bir ­tartışma konusu olmaya devam etmektedir . Buddley ve diğerlerinin, ­daha uzun sözcükleri tekrarlamak ve çoğaltmak daha uzun sürdüğü için bu etkinin izlerin kaybolmasına dayandığına dair önerisine bir alternatif, daha uzun sözcüklerin de daha karmaşık olduğu ve daha fazla girişime yol açtığı görüşüdür (Çaplan, Rochon & Waters , 1992). Üçüncü yorumun yazarları ­, hatırlanması gereken daha fazla bileşen içeren uzun kelimelerin parçalanmaya ve unutulmaya daha yatkın olmasından hareket etmektedirler (Neath ve Nairne, 1995); bu yorumun önceki savunucuları artık onu terk ettiler (Hulme, Neath, Stuart, Shostak, Suprenant & Brown, 2006). Ancak, tartışma henüz bitmemiştir (bu karmaşık sorunun daha fazla tartışılması için bkz. Mueller, Seymour, Kieras & Meyer, 2003; Hulme ve diğerleri, 2006; Baddeley, 2007).

Neyse ki, uzun sözcükleri daha yüksek oranda unutmaya tam olarak neyin neden olduğu sorusu, zamanla izlerin kaybolması veya bitişik hecelerin karışması önemlidir ve ­çok bileşenli bir modelin parçası olarak fonolojik döngü hakkındaki genel fikirler için belirleyici değildir. çalışma belleği. Bu gerçekten büyük bir başarı, son kırk yıldır hızlı unutmanın izlerin kaybolmasından mı, müdahaleden ­mi yoksa her ikisinden mi kaynaklandığı sorusu henüz çözülmedi.

Alakasız seslerin etkileri

Öğrenciler genellikle en sevdikleri müziği veya en sevdikleri radyo programını dinlediklerinde daha iyi öğrendiklerini bildirirler. Öyle mi? Görsel olarak sunulan sayıların kombinasyonları için YSÖP'ün ­, deneklerden bilmedikleri bir yabancı dilde konuşmayı görmezden gelmeleri istendiğinde kötüleştiği bilinmektedir (Colle & Welsh, 1976). Bununla birlikte, alakasız yabancı konuşma yapılandırılmamış gürültü ile değiştirildiğinde rakam hatırlama etkilenmedi . Bu doğrultuda araştırmalara devam edilmiş ve alakasız malzemenin anlamının etkisi incelenmiş, bunun için konuşulan alakasız anlamlı kelimeler ve anlamsız hecelerin bir sayı kombinasyonunun ezberlenmesi üzerindeki etkisi karşılaştırılmıştır (Salame & Baddeley, 1982). ­

). Hem anlamlı kelimelerin hem de anlamsız hecelerin aynı yıkıcı olumsuz etkiye sahip olduğu ortaya çıktı ve bu nedenle alakasız ­malzemenin anlamının önemli olmadığı sonucuna varıldı . Aslında, sayı kombinasyonlarının ezberlenmesi, sayıların adları ­(ope, iki) ilgisiz seslerin bileşimine dahil edildiğinde, aynı fonemlerin farklı bir sırayla ve farklı bir sırayla sunulmasından daha kötü değildi. sayıların adları (tun _f woo ).

, alakasız konuşmanın etkisinin ezberlemede, sözlü konuşmanın algılanmasında alakasız sesle maskelemenin oynadığı rol ile aynı rolü oynadığını öne sürmeyi mümkün kıldı . ­Alakasız sözlü bilginin fonolojik ­depolamaya erişmesi ve bellek izine gürültü eklemesi mümkün mü ? Bununla birlikte, beyaz gürültü algıya müdahale eder ancak hafızaya müdahale etmez, alakasız konuşma ise müdahale eder. Bununla birlikte, beyaz gürültü algıyı bozar , ancak alakasız gürültünün aksine ezberlemeyi olumsuz etkilemez. Dahası, işitsel maskelemenin aksine, CVJ işlevi alakasız bir sesin yoğunluğundan etkilenmez ­(Colle, 1980). İşitsel maskeleme ile analoji açısından daha da problemli olan , YSÖP bozulma derecesinin ­ilgisiz ses ile hatırlanacak nesneler arasındaki fonolojik benzerliğe bağlı olmamasıdır. Hatırlanması gereken nesnelere benzeyen alakasız kelimeler, alakasız kelimelere göre daha büyük bir olumsuz etkiye sahiptir ­(Jones & Maçken, 1995; Le Compte & Shaibe, 1997).

Peki ya müzik? Müzik, sayıların ezberlenmesine müdahale eder ve vokal müzik, enstrümantal müzikten daha fazla müdahale eder (Salame & Baddeley, 1989). Saf tonlar bile perdeleri değişirse hafızaya müdahale eder (Jones & Maçken, 1993). Yazarlar, sözel veya görsel bellekteki bir dizi nesnenin bellek düzeninin, ­zamanla değişirse ilgisiz uyaranlar tarafından bozulabileceğini öne sürdüler (Jones, Maçken ve Murray, 1993). Jones (Jones, 1993), alakasız sesin etkisini işitsel algı teorileriyle ilişkilendirir ve fonolojik döngü hipotezine alternatif olarak aşağıda tartışılacak olan kendi hipotezini önerir.

Nesnelerin sunum sırası sorunu

Fonolojik döngüye dayanan tamamen sözel olarak belirlenmiş bir modelin iki önemli eksikliği olduğu artık açıktır . ­İlk dezavantaj, nesnelerin sunulma sırasının nasıl hatırlandığına dair yeterli bir açıklamanın olmamasıdır. Bir sayı dizisini ezberlemenin klasik görevinin esas olarak nesnelerin sunulma sırasını ezberlemeyi içerdiği dikkate alınırsa, ­temel bir eksiklikten bahsettiğimiz netleşir. İkinci dezavantaj, modelin fonolojik depolamadan ­bilgi almayla ilgili süreçler hakkında net bir fikri olmamasıdır ­. Bu eksikliklerin her ikisi de, tahminlerin yapılabileceği ve test edilebileceği temelinde, belki bilgisayar veya matematiksel, daha ayrıntılı bir modelin oluşturulmasını gerektiriyordu. Neyse ki, birkaç uzman grubunu bu sorunun ilgiyi hak ettiğine ikna etmek mümkün olmuştur.

Fonolojik döngüye dayanarak, nesnelerin ­sunumunun seri sırası ­sorusuna biraz farklı yaklaşımlarda farklılık gösteren bir dizi model geliştirilmiştir : modellerin yazarları, hangi yönlerin önemli olduğu konusunda birbirleriyle anlaştılar, ancak onlara yaklaştı. farklı. Özellikle, fonolojik depolamanın ve bir dizi nesneyi hatırlama mekanizmasının, depodan bilginin alınmasını etkileyen ortak bir değere sahip olduğu konusunda hemfikirdirler . Fonolojik döngü modellerinin çoğu ­, bir dizi nesneyi hatırlama sırasının açıklamasını reddeder, sıra hakkındaki bilgilerin bir tür mevcut bağlam tarafından taşındığını varsayar (Burgess & Hitch, 1999, 2006), birinci nesneye bağlantılar Rage ve Norris'in öncelik modelleri (Page & Norris, 1998) veya ilk ve son nesne ilişkileri (Henson, 1998). Tekrarın, nesnelerin fonolojik depodan alınmasını ve ardından "prova edilmiş" uyaranlar olarak oraya yeniden girmelerini içerdiği düşünülmektedir .­

Şimdiye kadar, bu modellerden yalnızca biri alakasız seslerin etkisini açıkça ele aldı. Page ve Norris, ilgisiz konuşmanın , fonolojik benzerlik etkilerinden sorumlu bileşen olan fonolojik depolama yerine düzen-hafıza mekanizmasına gürültü eklediğini ileri sürdüler (Page & Norris, 2003) (kutu 2.3). Böyle bir yorum, ­ezberlenebilir ve ilgisiz nesneler arasındaki benzerliğin neden herhangi bir etkisinin olmadığını ­açıklar : sistemin farklı parçaları üzerinde hareket ederler ve bu nedenle etkileşime girmezler.

Sözel kısa süreli hafıza teorileri

fonolojik döngü hipotezi tarafından önerilen kısa süreli sözel belleğin tedavisinden söz ettik . ­Bu yaklaşımın iki avantajı vardır: çok çeşitli YSÖP olguları için tutarlı bir açıklama sağlar ve bunu, bunları çalışan belleğin bir sonraki bölümde tartışılacak olan yönleriyle açık bir şekilde ilişkilendirecek şekilde yapar. ­Ancak, aynı deneysel verileri açıklamaya yönelik başka yaklaşımlar olduğunu akılda tutmak önemlidir. Çalışma belleği ve buna neden ihtiyacımız olduğu hakkında daha geniş bir tartışmaya geçmeden önce bunlardan bazılarına kısaca değineceğiz.

yönelik bir yaklaşım, Dylan Jones ve diğerleri (Jones, 1993; Jones & Maçken, 1993, 1995) tarafından önerilen ve ­nesne yönelimli epizodik belleğe dayalı CEP teorisi olarak bilinen yaklaşımdır. İşitsel algı çalışmasının sonuçlarının etkisi altında geliştirilmiştir .­

Blok 2.3. Nesnelerin sunulma sırasını hatırlama yöntemleri

1.                   bağlama

A—>B—>C—>D

Her nesne bir sonrakiyle ilişkilendirilir, oynatma birinci ­nesneden (A) başlar ve ikinci nesneyi (B) hafızaya getirir.

2.                   Bağlam

Bağlam değiştirme

bir             AAA

▼              ▼▼▼

BCD _      

Her nesne, zamana dayalı olabilen değişen bir bağlamla ilişkilendirilir; ­bu durumda bağlam, bir oynatma işaret sinyalinin rolünü oynar.

3.                   öncelik

Sunulan her nesne bir aktivasyon alır, ilki maksimum aktivasyonu alır, ­sonraki biraz daha az vb. nesnelerin çoğaltılma sırası, güçlerine göre belirlenir; çoğaltılan nesne bastırılır ve bir sonraki en güçlü nesne yeniden üretilir.

A B C D

Güç bir

alakasız seslerin CVP üzerindeki etkisini açıklamak; bu teoriye göre, bir dizi nesne, çok ­modlu bir yüzey üzerindeki noktalarla temsil edilebilir. Bununla birlikte, aynı görüntü üzerinde çalışan aynı sistemin hem görsel hem de işitsel sekansların yeniden üretilmesine katılmasından hareket eder. ­Oynatma, bir diziyi temsil eden bir nokta yolunun çıkarılmasını içerir ve bir grafikteki noktaları okumaya benzer. Alakasız sesler, sonraki çalmayı olumsuz yönde etkileyen yarışan yörüngeler yaratabilir (Jones, 1993).­

varsayımı, sonraki deneylerle doğrulanmadı (Meiser & Klauer, 1999) ve aralarında sözel ve ­korunmuş hasar görmüş hastaların da bulunduğu hastaların nöropsikolojik çalışmalarının sonuçlarıyla çelişiyor. görsel CVJ (Shallice & Warrington, 1970; Vallar & Papagano, 2002) ve zıt örüntü gösteren hastalar (Della Sala & Logie, 2002). Dahası, yazarlar tarafından sunulan nesnelerin sırasını ilişkiye dayalı olarak hatırlamak için verilen açıklama , yeterince güvenilir bir doğrulamaya sahip değildir.­

CEP ve DEP adlı iki bellek sistemi yerine , öznitelik modeli adı verilen başka bir sözel CEP modeli, hatırlanacak her nesnenin iki ana tipten birine ait bir dizi özellik ile temsil edildiği tek bir sistem ­önerir : ­modaliteye bağlı ve modaliteden bağımsız ( ­Nairne , 1988, 1990). Örnek olarak, HAT kelimesini ele alalım. Hem yazdırıldığı yazı tipi gibi görsel olarak bağımlı özelliklere hem de anlamı gibi görsel olarak bağımsız özelliklere sahiptir. Bu kelimeyi duyarsanız ­, o zaman anlam gibi bağımsız bir özellik aynı kalacaktır, ancak bağımlı özellikler görselden çok ses olacaktır. Yazar, unutmanın müdahaleye bağlı olduğuna inanıyor; bu, yeni nesnelerin önceki nesneler tarafından oluşturulan işaretleri yok etmesiyle kendini gösteriyor ve bu ­da yeniden üretimde hatalara yol açıyor.

Özellik modeli, farklı deneylerin sonuçlarını tahmin etmek için kullanılabilen bir bilgisayar programı ile temsil edilir. Çeşitli varsayımlarla bu model ­, fonolojik döngü hipotezi lehine argüman olarak kullanılan sonuçların çoğunu açıklamak için kullanılabilir. Fonolojik benzerlik etkisi, benzer nesnelerin daha fazla ortak özelliğe sahip olması temelinde açıklanır, ­bu da benzer ancak yanlış bir nesnenin bellekten alınması olasılığının daha yüksek olmasına yol açar. Alakasız sesler ise yazara göre her nesnenin bellekte bıraktığı ize gürültü katıyor. Artikülasyon bastırma ayrıca gürültü ekler ve buna ek olarak yine de dikkat gerektirir (Nairne, 1990). Özellik modeli , ­modaliteye bağlı ve modaliteden bağımsız özelliklerin kesin oranları hakkında ayrıntılı varsayımlar yaparak ­, çok çeşitli sonuçları modelleyebilir (Neath & Suprenant, 2003), ancak farklı modelleme için gereken belirli varsayımlar açıkça iyi değildir . -kurulmuş.

Özellik modeli, deneysel sonuçların bazılarını açıklamaya çalışmakta güçlük çeker. Alakasız bir sesin, yalnızca ezberlenecek nesnelerin sunumu anında duyulduğunda çalmayı kötüleştireceğini tahmin ediyor . ­Bununla birlikte, sunumdan sonra verildiğinde, bastırma tekrarlamayı engellediğinde bile üremeye müdahale eder ­(Norris, Baddeley & Page, 2004). Öznitelik modeli temelinde, deneklere uzun ve kısa sözcüklerden oluşan karışık listeler sunulduğunda sözcük uzunluğunun etkisinin neden ortadan kalktığını açıklamak da imkansızdır. Bu koşullar, bu modelin bazı savunucularının onu ­başka bir model olan SIMPLE modeli lehine terk etmelerine yol açmıştır (Hulme ve diğerleri, 2006; Brown ve diğerleri, 2007).

SIMPLE adını verdikleri ( ölçek, değişmez ­, bellek, algı ve öğrenme anlamına gelen İngilizce sözcüklerin ilk harflerinden sonra ) hem CEP hem de LMP için geçerli olan çok geniş bir bellek modeli önerdiler . ­Bu model ağırlıklı olarak bir unutma modelidir ve yeniden üretime dayalıdır ­ve nesnelerin özellikleri ne kadar fazlaysa, bellekten o kadar hızlı geri alınırlar. Yazarlar, zamansal ayırt edilebilirliği vurgulamaktadır, ancak ayrıntılı bir matematiksel model oluşturarak, serbest yeniden üretimdeki yenilik etkisini açıklamak için bu mekanizmayı kullanmaya yönelik önceki girişimin ötesine geçmektedir. Serbest hatırlama ­konusunda iyi bir iş çıkaran ­ancak bir dizi nesnenin bellek sırasını açıklamak için pek uygun görünmeyen SIMPLE'ı değerlendirmek için henüz çok erken olabilir (Lewandowski, Brown, Wright & Nimmo, 2006; Nimmo & Lewandowski, 2006) . . Özellik modeli gibi, SIMPLE da şu anda çalışan belleğin birçok yönünü yakalamaya çalışmıyor.

Bir dizi nesneyi hatırlama sırasını modellemenin başka bir yolu, bu sıranın bir bağlam sinyali tarafından desteklendiğini varsaymaktır. Yukarıda belirtildiği ­gibi, bu varsayımlardan biri, bellekteki bir izin izinin zamansal bir bağlamın etkisi altında yok olmasıdır (Burgess & Hitch, 1999, 2006). Bu varsayım, düzenin, örtüşen olaylar (olay müdahalesi) nedeniyle unutmayla birlikte olaya dayalı bir bağlam ipucu tarafından korunduğunu öne süren ­Farrell ve Lewandowski (2002, 2003) tarafından reddedildi .

Bir sayı dizisini doğru sırada yeniden üretmek kadar basit görünen bir görevin açıklanmasının bu kadar zor olması garip gelebilir. Bununla birlikte, yukarıda belirttiğimiz gibi, beyin sisteminin ­aynı anda bilgiyi nasıl işlediği ve bir dizi nesnenin hatırlanma sırasını nasıl koruduğu sorusu, elli yıldan uzun bir süre önce, ilk kez Kari Lashley (1951) tarafından ortaya atıldığında teorisyenlerin ilgisini çekmişti. .

Görsel-uzaysal çalışma
belleği

Şu resmi hayal edin: iyi aydınlatılmış bir odadasınız ve oda aniden karanlığa gömülüyor. Kapıyı bulabilir misin? Ve önünüzdeki masada bir kutu kibrit olsaydı, orada olduğunu hatırlar mıydınız? Bu iki soru, görsel çalışma belleğinin birbiriyle ilişkili ancak ayrı iki yönüne atıfta bulunur: biri uzamsal bellekle (nerede?) ve diğeri nesnelerle ilgili bellekle ilgilidir (ne?). Deneysel ­kanıtlar, kapıya doğru yaklaşık otuz saniye hareket edebileceğinizi göstermektedir (Thomson, 1983). Yakındaki nesnelerin tam yerini çok daha çabuk unutursunuz ( ­Elliot & Madalena, 1987).

Kısa süreli uzamsal bellek

Posner ve Konick deneklerinden ­uyaranın tam olarak nerede göründüğünü hatırlamalarını istediler (Posner & Konick, 1966). Doldurulmayan bir gecikmeden sonra doğru yanıtlar aldılar, ancak ­uyaranın sunumu ile yanıt arasındaki aralıkta denekler sayılarla bir görev yapmak zorunda kaldıysa ve bu görev ne kadar zorsa doğru yanıtların sayısı azaldı. unutma derecesi daha yüksekti . Bu müdahale görevi doğası gereği ne uzamsal ne de görsel ­olduğundan, orijinal uyaranın tekrarına veya akılda tutulmasına müdahale ettiği öne sürülmüştür. İki boyutlu beyaz bir alanda siyah bir noktanın konumunu hatırlamanın gerekli olduğu bir görevi yerine getirirken de benzer bir sonuç elde edildi (Dale, 1973).

Nesneleri ezberlemek

Irwin ve Andrews, konularına bir dizi renkli harf sundu (Irwin & Andrews, 1996). Kısa bir süre sonra harflerden birinin yerinde küçük bir yıldız belirdi. Bu, mektubu, rengini veya her ikisini birden hatırlamanın bir işaretiydi. Denekler ­harfleri ve renkleri ve bu parametrelerden birini eşit derecede iyi hatırladılar. Yıldız sayısı dörde ulaşana kadar hemen hemen tüm cevaplar doğruydu , ardından yıldız sayısı arttıkça cevapların doğruluğu düştü. Elbette harfleri adlandırmak için yorumlamayı zorlaştıran fonolojik döngüye güvendiler.

kısa süreli sunum sırasında doğru sözlü kodlamayı neredeyse imkansız kılan genişlik, konum ve doku bakımından birbirinden farklı uyaran çubukları kullanan Vogel, Woodman ve Luck tarafından önlendi (Vogel, ­Woodman & Luck, 2001). . Ayrıca, iyi hafızanın dört nesneyle sınırlı olduğunu da buldular. Her nesnedeki özelliklerin sayısı gibi bir faktörün önemli olmadığını not etmek ilginçtir . ­Böylece, bir deneyde, sunulan özelliklerin toplam sayısı on altıydı (her biri dört özelliğe sahip dört nesne ­), ancak tüm karmaşık nesneler başarıyla kodlandı. Yazarlar, bu deneysel verilere dayanarak, yalnızca nesne sayısının önemli olduğu ve bunların karmaşıklığının ezberlemeyi etkilemediği sonucuna vardılar ­(Şekil 2.6). Bir deneyde, sözlü kodlamayı önlemek için artikülasyon bastırma kullanıldı, ancak sonuçlar üzerinde hiçbir etkisi olmadı ve bu, yazarların görevlerinin performansının sözelleştirmeden bağımsız olduğu sonucunu doğruladı . Ayrıca kısa, ­yerine getirilmemiş bir gecikmeden sonra unutmak için hiçbir kanıt bulamadılar.

bir dizi renkli ­nesnenin sunumu ve test edilmesi arasına, deneklerin görsel olarak belirlenmiş nesneleri aramak için bir dizi nesneyi taradıkları bir görsel arama testi eklediler (Woodman & Luck, 2004). Taramanın, nesnelerin uzaydaki konumlarının hafızasını kötüleştirdiğini, ancak renklerinin hafızasıyla kanıtlandığı gibi , nesnelerin hafızasını etkilemediğini buldular . Belleğin görsel arama ­hızı üzerindeki etkisini inceleyen diğer yazarlar, bir dizi nesneyi aynı anda hatırlama ihtiyacının görsel arama hızı üzerinde herhangi bir etkisi olmadığını , aynı zamanda bir uzamsal bellek görevinin eşzamanlı performansının yavaşladığını bulmuşlardır. görsel arama (Oh & Kim, 2004).

Bu deneysel veriler, her biri bir dizi farklı özelliğe sahip olsa bile dört nesneye kadar hatırlayabildiğimiz ve bu gecikme bir miktar aktivite ile doldurulduğunda bu yeteneğin birkaç saniye korunduğu sonucuna varmamızı sağlıyor. Bununla birlikte, uzaydaki konum hafızasının daha savunmasız olduğu ve diğer mekansal problemleri çözme ihtiyacından etkilendiği görülmektedir. ­Bu farkın, doğru yanıt beklenecekse, büyük olasılıkla görsel aramaya dahil olan göz hareketleri de dahil olmak üzere diğer uzamsal faaliyetler tarafından bozulabilen bir yetenek olan bir uzamsal referansı koruma ihtiyacını ­yansıtması olasıdır

.

100

90

80

70

60

246 _    

Sunulan nesnelerin sayısı

Pirinç. 2.6. Görsel tanıma sonuçlarının sunulan nesnelerin
sayısına ve bir nesnedeki özelliklerin sayısına bağlılığı. Görsel tanıma, nesnelerin sayısına çok duyarlıdır
ve her nesnenin sahip olduğu özelliklerin sayısına bağlı değildir (Vogel ve diğerleri, 2001'den alınan veriler)

Görsel ve Uzamsal Çalışma Belleği

Yukarıda, mekansal SEP ( nerede olduğunu hatırlamak) ve nesneler için hafızayı ( neyi hatırlamak) birbirinden ayırdık. Uygulamada, iki sistem birlikte çalışır, ancak görsel uzamsal belleğin iki biçiminden birini vurgulamak için deneysel teknikler geliştirilmiştir . ­Klasik uzamsal bellek görevi, deneklere dokuz bloktan oluşan bir setin sunulduğu bir işaretleme bloğu testidir (Şekil 2.7). Deneyci birkaç bloğa dokunur ve denek hareketlerini tekrar etmelidir ­. Denek yapabildikçe blok sayısı artar . Onu geliştiren Kanadalı nöropsikologdan sonra Korzi blok testi olarak adlandırılan bu test, tipik olarak yaklaşık beş blokla uygulanır - sayılardan ortalama iki blok eksik.

Görsel hafıza miktarı , hücrelerin yarısının dolu ve yarısının boş olduğu bir dizi matris kullanılarak ölçülebilir (Şekil 2.8). Deneğe ­böyle bir matris gösterilir ve dolu hücreleri boş bir matris üzerinde işaretlemesi istenir. Test, 2 x 2'lik basit bir matrisle başlar ve matrislerdeki hücre sayısı, denek görevle başa çıkmayı bırakana kadar kademeli olarak artırılır. Kural olarak, bu, matristeki hücre sayısı ­on altıya ulaştığında olur.

Bu iki uzamsal ve görsel bellek ölçümü arasındaki farkın kanıtı, ­deneklerin sunum ve test arasında potansiyel olarak rahatsız edici bir görev gerçekleştirdiği çalışmalardan gelir. Bu engelleyici görev, uzamsal bilginin işlenmesini içerdiğinde (örneğin, bir dizi tuşa art arda dokunmak), uzamsal bellek miktarı (Korzi'nin hacmi) azaldı; özne farklı şekillere bakmak gibi görsel bilgiyi işlemek zorunda kalırsa görsel hafıza azalıyordu (Della Sala, Gray, Baddeley, Allamano & Wilson, 1999).

Pirinç. 2.7. Görsel-uzaysal hafıza hacminin test edilmesi (Korzi testi): deneyci birkaç bloğa dokunur ve karşısında oturan denek hareketlerini tekrarlamaya çalışır; deneycinin işini kolaylaştıran bloklar numaralandırılmıştır

Pirinç. 2.8. Görsel hafıza miktarını belirlemek için kullanılan matrisler: özneye
böyle bir matris gösterilir ve boş bir matris üzerindeki dolu hücreleri işaretlemesi istenir; test
2x2'lik basit bir matrisle (solda) başlar ve 5x6'lık bir matrise (sağda) doğru ilerler (Della Sala ve diğerleri, 1999).

Telif hakkı © Elsevier. izin alınarak çoğaltılmıştır

Görsel YSÖP elbette örüntü hafızası ile sınırlı değildir ­, şekil ve renk hafızasını da içerir. Bu, özellikle siyah bir arka plan üzerinde beyaz bir noktanın konumunu ezberlemeyi gerektiren uzamsal bir görevin Çince karakterleri ezberlemeyi gerektiren görsel bir görevle karşılaştırıldığı bir dizi deneyde açıkça gösterilmiştir (Klauer & ­Zhao, 2004). Her durumda, uyaranın sunumunu on saniyelik bir aralık izledi ve ardından ­deneklerin sekiz test nesnesinden hangisinin az önce sunulduğunu söylemesi gerekiyordu. On saniyelik gecikme sırasında, deneydeki katılımcılar ya uzamsal ya da görsel bir ­görev gerçekleştirdiler. Uzamsal görevde, on bir tanesi düzensiz hareket eden ve on ikinci hareketsiz olan on iki yıldız sunuldu. Deneklerin sabit yıldızı tanımlaması gerekiyordu . Görsel görev, deneklere, yedisi aynı rengin farklı tonları olan, kırmızı diyelim ­ve biri (hedef) mavinin bir tonu olan birkaç renk sunulması gerçeğinden oluşuyordu. Şekil l' de sunulan verilerden aşağıdaki gibi .

Şekil 2.9'da noktaların uzamsal konumlarına renk değil hareket müdahale ediyordu ve hiyeroglifler tam tersi bir etki gösteriyordu.

Pirinç. 2.9. Noktaların ve Çince karakterlerin yerlerini hatırlama.

Uzamsal bellek yalnızca hareketle engellenirken, görsel bellek "istilacı" renklerden daha çok zarar görür (veriler KJauer & Zhao, 2004)

Kısa süreli hafıza çalışmasına nöropsikolojik yaklaşım

1966'da Brenda Milner, kalıcı epilepsiden muzdarip genç bir GM'yi tanımladı ­(Miner, 1966). Hastalığın nedeni, beyinde aşırı elektriksel aktiviteye ve sonuç olarak epileptik nöbetlere yol açan skar dokusu olabilir. Skar dokusunun cerrahi olarak çıkarılmasının nöbetleri önemli ölçüde azalttığı bilinmektedir. GM böyle bir operasyon geçirdi ve ­saldırılar gerçekten azaldı, ancak ne yazık ki operasyondan sonra hafızasını kaybetti. Bunun nedeni, ameliyatın, artık bildiğimiz gibi, uzun süreli epizodik hafızada önemli bir rol oynayan hipokampusun bir bölgesi olan beynin her iki yarım küresini de etkilemesiydi.

GM vakası, pratik açıdan önemliydi, çünkü beynin ­çıkarılacak kısmının işlevini dikkatlice değerlendirme ihtiyacını vurguladı ve teorik bir bakış açısıyla, üzerine tuttuğu ışık nedeniyle. MRT'nin doğası. GM, ne sözlü ne de görsel yeni materyali özümseyemedi ve dünya hakkındaki bilgisini güncelleyemedi - bu, ­Bölüm 1'de daha ayrıntılı olarak tartışılacak olan klasik bir amnestik sendromu vakasıydı. 11. Bununla birlikte, hafızanın bazı yönleri GM'de korunmuştur. Ameliyattan önce olan bazı olayları hatırlayabiliyor ve özellikle motor becerileri gerektiren bazı görevleri yerine getirebiliyordu.

, CEP ve LEP'in işlevlerinin beynin farklı alanlarıyla ilişkili farklı bellek sistemlerine bağlı olduğunu varsaymayı mümkün kıldı . ­Bu varsayımı test etmek için Buddeley ve Barrington, CEP ve MEP arasındaki önerilen farkı daha ayrıntılı olarak incelediler; bunun için amnezi olan ancak normal zihinsel becerilere sahip bir grup hastayı dikkatle seçtiler ve CEP ve MEP'deki bir dizi görevdeki performanslarını incelediler. (Baddeley ve Warrington, 1970). GM gibi, dijital bellek miktarını korudular, ­ayrıca Peterson görevinin normal yürütülmesini ­ve ücretsiz yeniden üretimde yenilik etkisini gösterdiler. Serbest üremede önceliğin etkisiyle durum çok daha kötüydü. Bu sonuçları Bölüm'de tartışacağız . ­on bir.

Kısa süreli sözel hafıza bozuklukları

Aynı zamanda, zıt ­bellek sorunu olan bir hasta incelenmiştir (Shallice ve Warrington, 1970). KF hastası yalnızca iki basamağı hatırlayabildi, Peterson'ın göreviyle baş edemedi ve serbest üremede yeniliğin etkisini çok az gösterdi. Daha sonra benzer sorunları olan diğer hastalar belirlendi (Vallar ve Shallice, 1990). Bu iki tip amnezi hastası - normal CVL ve bozulmuş LEP'li hastalar ve CVL'si bozulmuş ve LEP'i korunmuş hastalar - çift ayrışma ilkesi olarak bilinen şeyi gösterir. En az iki bellek sistemi veya sürecinin varlığına dair mükemmel olmasa da güçlü kanıtlar sağlarlar . ­Örneğin, yalnızca bir amnezik hasta grubu incelenirse, yenilik etkileri ve dijital bellek kapasitesi gibi alıkonan yeteneklerinin, yapamadıklarından daha kolay görevleri yansıttığı tartışılabilir . ­Birbirine taban tabana zıt yetenekler sergileyen başka bir hasta grubunun olması , böyle bir yorumu imkansız kılıyor.

Shallis ve Barrington'ın hastasında genel bir KVH bozukluğu yoktu, bunun yerine özel bir fonolojik KVH bozukluğuydu. Sonuç olarak, ­Korzi blok testi ile belirlenen görsel hafızasıyla eşleşen bir sunumun görsel sunumu kullanılarak dijital hafıza kapasitesi test ­edildiğinde görevlerde çok daha iyi performans gösterdi . Felç nedeniyle fonolojik CEP'de çok net ve spesifik bir bozulma gösteren PV hastasında (Basso, Spinner, Vallar & Zanobia, 1982; Vallar & Baddeley, 1987) benzer bir patern gözlendi. Zekası ve dili bozulmadan kaldı, ancak yalnızca iki rakamı hatırlayabildi ve ne fonolojik benzerlik etkisi ne de benzerlik gösterdi.

Sözel YSÖP'de kelime uzunluğu etkisi. Bu tür hastalar için tipik olduğu gibi, anında sözlü serbest üremede, ­yeniliğin etkisinde önemli bir azalma gösterdi. Bununla birlikte, bir dizi anagram bulmacasını çözmeyi ve ardından çözümleri yeniden oluşturmak için beklenmedik bir talebi içeren bir görev kullanılarak test edilen normal uzun vadeli yenilik gösterdi. ­Hem PV hem de kontrol hastaları , böyle bir soru beklememelerine ve diğer anagramların çözümlerini takip etmelerine rağmen daha sonraki çözümleri daha iyi hatırladıklarını gösterdiler. ­Bu kalıp, PV'nin yenilik stratejisini kullanamayacağını gösterir; bunun yerine, fonolojik veya sözel/sözcüksel kodlamaya dayandığına inanılan anlık sözel belleği geliştirmek için bu stratejiyi kullanma yeteneğinin ihlali olabilir .

Görsel-uzaysal
kısa süreli hafıza bozuklukları

KF ve PV gibi hastalarda yalnızca sözel CEP'de bozulma varken, diğer hastalarda ters örüntü görülür: ­normal sözel CEP'i korurlar ancak hem görsel hem de uzamsal CEP testlerinde başarısız olurlar ­. Böyle bir hasta olan LG, bir trafik kazasında kafa travması geçirdi ve bunun sonucunda şekilleri ve renkleri hatırlama yeteneği aşırı derecede etkilendi. Ancak lupus eritematozustan mükemmel bir sonuç aldı. O da mükemmel bir uzamsal hafızaya sahipti ve ­evi ile bilişsel becerilerinin test edildiği laboratuvar arasındaki alışılmadık yolda güzel bir şekilde araba kullanabiliyordu. Bununla birlikte, hafızadan ilgili bilgileri geri alma konusunda ciddi şekilde bozulmuş bir yetenekle birleşen görsel hafıza bozuklukları vardı (Wilson, Baddeley & Young, 1999). Yetenekli bir heykeltıraş olarak, görselleştirme yeteneğini kaybettiğini fark etti. İlk heykellerinin neye ­benzediğini hatırlamıyordu ve stili önemli ölçüde değişti (Kutu 2.4).

korunduğu, ancak uzamsal hafızanın bozulduğu başka durumlar da bilinmektedir . ­Böylece, KF'li bir hasta, inme nedeniyle beynin sağ ön lobunda bir lezyonla tanımlanır; görsel hafızası normaldi ama çok kötüydü

Hastalık LE'yi görsel imgeler yaratamaz hale getirmeden önce, ­yetenekli bir heykeltıraştı. Sanatsal tarzı büyük ölçüde değişti ve gerçekçi ­tarzın (a ve b) yerini çok daha soyut bir tarz (c d) aldı. Bir kuş (e), bir deve (/) ve bir uçak (e) çizme girişimlerinden de görülebileceği gibi, çizim becerileri de zarar görmüştür (Wilson ve diğerleri, 1999).

Corzi testi ve CEP gerektiren görevle başa çıktı (Carlesimo, Reggi, Turrizini, Tomaiuolo & Caltagirone, 2001). Benzer sorunları olan bir hasta da tarif edilmiştir: Beynin sağ yarımküresinin işleyişindeki ilerleyici bir bozulma, ­memleketindeki ilgi çekici yerlerin yerini iyi bir renk hafızasıyla tarif etmek gibi görevlerde kendini gösteren, uzaysal hafızanın bozulmasına yol açmıştır. ve şekiller.

-uzaysal KEP sorunu olan hastaların sergilediği bozuklukların , görsel ve uzamsal bilgilerin basit bir şekilde depolanmasının ötesine geçtiğini fark etmişsinizdir . ­Zihinsel görüntülerin yaratılması ve manipüle edilmesi ve bunların heykel ve uzamsal yönelim gibi karmaşık problemlerin çözümünde kullanılması gibi daha karmaşık konularla ilgilenirler. Yani bir sonraki bölümün konusu olan hem YSÖP'te hem de işleyen bellekte bozukluklara yol açarlar.

sonuçlar

"Kısa süreli bellek" (STM) terimi, az miktarda bilginin kısa bir süre için depolanmasını ifade eder. CEP ­, karmaşık görevleri yerine getiren bir tür zihinsel "atölye" işlevi görerek yalnızca bilgiyi depolamakla kalmayıp aynı zamanda işlediğine inanılan çalışma belleğinden farklıdır. CVP çalışması, entelektüel yeteneklerin bir kriteri olarak kullanılan dijital bellek miktarı ile ilgili görevlerle başlamıştır ­. Kural olarak, bu hacim altı veya yedi basamakla sınırlıdır, ancak kelimeler için daha azdır ve anlamsız heceler veya yabancı kelimeler için daha da azdır ­. Testin sonucu, nesnelerin kendisinden ziyade nesne gruplarının sayısına göre belirlenirken, farklı malzeme türleri, farklı şekillerde gruplandırmaya uygundur.

esas olarak iki deneysel paradigma nedeniyle sorgulanmaya başlandı . ­Kısa süreli ­unutma etkisi (Peterson etkisi), tekrarlama mümkün değilse, küçük miktarda bilginin birkaç saniye içinde unutulacağını göstermiştir. Bu sonuçlar başlangıçta hafıza izlerinin yok olmasıyla açıklanmıştı . ­Daha sonra, sunulan nesnelerin ilkinin diğerlerinden daha iyi hatırlandığı gösterilmiş ve unutmanın nedeninin, izlerin yok olmasından çok önceki nesnelerden kaynaklanan girişim (girişim) olduğu ileri sürülmüştür. Bu yorum, hafızadan geri getirmeyi içeren bir teoriye olan ihtiyacı göstermektedir.

İkinci paradigma, ­tekrar mümkün değilse yenilik etkisinin birkaç saniye içinde kaybolma eğiliminde olduğu ve ilk nesneleri etkileyen uzun süreli bellek fenomenlerinin çoğuna karşı dayanıklı olan serbest hatırlamadır. Uzun vadeli yeniliğin varlığı, ­farklı bellek sistemlerine uygulanabilecek belirli bir yeniden yürütme stratejisini yansıttığını düşündürür .

Daha fazla çalışma, farklı CWP sistemlerinin özelliklerini incelemeyi amaçlıyordu. Sözel CEP'in fonolojik benzerlikten ve ezberlenecek kelimelerin uzunluğundan etkilendiği gösterilmiştir . Fonolojik döngü hipotezi ­, bunu daha geniş bir işleyen bellek terimleriyle açıklamaya çalışır, zamansal depolamaya ve artikülasyonun bastırılmasıyla kesintiye uğrayabilecek bir artikülasyon tekrarlama sürecine işaret eder. Sonuçların çeşitliliğini açıklamak için bir dizi model önerilmiştir . Bazıları fonolojik döngü hipotezine dayanır, diğerleri ise ­LTP modellerinin etkisi altında oluşturulan özellik modelini içerir; ağırlıklı olarak alakasız seslerin etkilerinden etkilenen nesne yönelimli epizodik belleğe dayalı bir model ve yenilik etkisini açıklama ihtiyacından güçlü bir şekilde etkilenen SIMPLE modeli .

Görsel YSÖP, görsel ve uzamsal hafıza olarak ikiye ayrılabilir. Uzayda konum hafızası birkaç saniye içinde unutmayı gösterirken, görsel nesneler hafızası daha kararlıdır. Bellekte dört adede kadar nesne saklayabiliyoruz, nesne sayısı arttıkça ­test sonuçları kötüleşiyor. Görünüşe göre bir nesnenin sahip olduğu özelliklerin sayısının sınırlı olmaması biraz şaşırtıcı . Görsel ve uzamsal bileşenlerin , fonolojik döngüye benzer şekilde, işleyen belleğin bir bileşeni olan grafik bilgilerin tanıtılmasıyla görsel-uzaysal sistemin bir parçası olduğu öne sürülmüştür .­

Nöropsikolojik kanıtlar, davranışsal ­farklılıklar hakkındaki varsayımları destekler. Bazı vakalar , fonolojik döngü hipotezini destekleyen ­rahatsızlıkların paterni ile sözel CEP ve LEP ile görsel CEP'in potansiyel olarak ayrılmasını önermektedir .

Korzi blok testinin sonuçlarıyla kanıtlandığı gibi, görsel bilgi depolama sorunları olan görsel-uzaysal CVD bozukluğu olan hastalar ­, hafıza kapasitesinde bozulmalar gösterirken, diğerleri uzaysal CVJ'de bozulmalar gösterir. Beynin bu nöropsikolojik rahatsızlıklara yol açan hasarlı bölgeleri, ­Bölüm 1'de tartışılacak olan nörogörüntüleme yöntemleri kullanılarak elde edilen sonuçlarla tutarlıdır . 3.

ek literatür

•           Logie, RH (1995). Görsel-uzaysal çalışma belleği. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press. Çok bileşenli çalışma belleği açısından görsel CWP hakkında bir hikaye .­

•           Şans, SJ & Vogel, EK (1997). Özellikler ve bağlaçlar için kapasite görsel çalışma belleği. Tabiat, 390, 279-291. Görsel dikkat ve görsel YSÖP çalışmalarını birbirine bağlayan önemli bir makale.

•           Melton, AW (1963). Genel bir hafıza teorisi için kısa süreli hafızanın sonuçları. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Dergisi, 2.1-21. Uyaran-tepki karışma teorisi açısından YSÖP yorumunun sunulduğu klasik bir makale.

•           Vallar, G. (2006). Hafıza sistemleri: Fonolojik kısa süreli hafıza durumu ­. Bilişsel Nörofizyoloji, 23, 135-155. Fonolojik döngünün nöropsikoloji açısından yorumlanması .

•           Waugh, NC & Norman, DA (1965). birincil bellek. Psikolojik İnceleme, 72, 89-104. Girişim teorisine bir alternatif olarak bilgi işlemeyi sunan bir başka klasik makale ­.

BÖLÜM 3

çalışan bellek

alan buddley

İle

Sözel aritmetikte nasılsın? 27'yi 3 ile çarpabilir misin? deneyerek ­. Farklı insanlar bunu farklı şekillerde yapar. Bana gelince, önce 20'yi 3 ile çarpıyorum, sonucu hatırlıyorum ve sonra 7'yi 3 ile çarpıyorum ve çıkan sayıyı birinciye ekleyerek toplamı buluyorum. Bunu yaparken ­, aynı anda bilgi depolamak ve işlemek için çalışan belleğimi kullanıyorum. Belleğin bu aktif kullanımı bu bölümün konusudur.

Kısa süreli belleğin (STM) çalışan belleğin rolünü oynadığı fikri, ­Bölüm 1'de kısaca açıklanan modeli yaratan Atkinson ve Shiffrin'e (1968) bağlıdır. 1. Bu model, o zamanlar popüler olan birçok benzer modelle pek çok ortak noktaya sahip olduğundan, modal model olarak adlandırıldı.

Şekil l'de gösterilen diyagramdan aşağıdaki gibi. Şekil 3.1'de, modal model, çevreden gelen bilgilerin ilk olarak , Bölüm 1'de ­açıklanan ikonik ve yankısal bellek dahil olmak üzere kısa süreli duyusal bellek sistemleri tarafından eşzamanlı olarak işlendiğini varsayar. 1. Bilgi daha sonra kısa süreli depolamaya girer; bu, yalnızca bilgileri uzun süreli depolamaya yönlendirdiği ve geri aldığı için değil, aynı zamanda seçimden sorumlu çalışan bellek rolünü oynadığı için bu sistemde önemli bir rol oynar. tekrarlama stratejilerinin işleyişi ve küresel bir çalışma alanı olarak hizmet etmesi ­. Atkinson ve Shifrin, sözel uyaran nesnelerinin mekanik tekrarında yer alan süreçlere ve kısa süreli depolamadan uzun süreli depolamaya bilgi transferinde tekrarın rolüne ­odaklanarak modellerinin matematiksel bir versiyonunu geliştirdiler . Kısa bir süre için modal model, bilginin nasıl işlendiği ve saklandığı sorusuna net bir cevap veriyor gibi göründü. Ancak kısa sürede sorunlar çıkmaya başladı.

Sorunlardan biri, nesneleri kısa süreli depolamada basitçe depolamanın öğrenmeyi garanti ettiği varsayımıyla ilgiliydi. Bu görüş, bilgi işleme düzeylerinin öğrenmenin kısa süreli depolamanın ne kadar sürdüğünden ziyade bilginin nasıl işlendiğine bağlı olduğu fikrini öne süren Craik ve Lockhart tarafından eleştirilmiştir (Craik ve Lockhart, 1972). Bu önemli teori ­, Bölüm 1'de daha ayrıntılı olarak ele alınmaktadır. 5.

Ayrıca Atkinson-Shifrin modeli bazı nöropsikolojik verileri açıklayamamıştır. Kısa süreli bilgi depolamayla ilgili büyük sorunları olan bir hastayı hatırlayabilirsiniz (Shallice & Warrington, 1970). Modal modele göre, kısa süreli depolama, bilgilerin uzun süreli belleğe ve uzun süreli belleğe aktarılmasında önemli bir rol oynar. Bu nedenle, CVD bozukluğu olan hastalar ­, uzun süreli öğrenmede ciddi bozulma göstermelidir. Ayrıca, kısa süreli depolama genel çalışma belleğinin rolünü oynuyorsa, bu hastalar mantıksal düşünme ve anlama gibi karmaşık bilişsel etkinliklerden aciz olmalıdır. Ancak, böyle bir şey gözlenmedi. Şiddetli STOL'lu bir hasta mükemmel bir sekreterdi, bir başkasının bir dükkanı vardı ve bir aileyi geçindiriyordu ve üçüncüsü bir taksi şoförüydü ( ­Vallar & Shallice, 1990). Kısacası, herhangi bir bozulmuş genel çalışma belleği belirtisi göstermediler .­

Birkaç yıl içinde, KVP'nin basitliği kavramlarının yerini karmaşıklığı kavramları aldı. Pek çok yeni deneysel ­teknik geliştirilmiştir, ancak bunların hiçbiri, çok çeşitli CVP çalışmalarının sonuçlarını açıklamak için önerilen orijinal teorilerin hiçbirine doğrudan karşılık gelmemiştir. Bu noktada, birçok araştırmacı CEP çalışmayı bıraktı ve bilgi işleme düzeyleri ve anlamsal bellek üzerine yapılan çalışmalarda umut verici yeni yönlere odaklanarak LTP çalışmasına geçti.­

Modal modelin sorunları ortaya çıktığı anda, Graham Hitch ve ben ­CWP ile DWP arasındaki ilişkiye bakmaya çalıştığımız ilk çalışmalarımıza başladık. Hem CWP hem de DWT çalışmalarında bol miktarda bulunan çok sayıda deneysel teknik ve teorinin yolunu açmaya ­çalışmadık, ancak çok basit bir soru sorduk: CWP'nin altında yatan sistem (veya sistemler ) bazı işlevleri yerine getiriyorsa (gerçekleştiriyorsa) , bu işlev nedir? Çoğu araştırmacının inandığı gibi, CEP ­çalışma belleğinin rolünü oynuyorsa, o zaman onu bloke etmek hem uzun vadeli öğrenmeyi hem de mantıksal düşünme ve anlama gibi karmaşık bilişsel etkinliklerin performansını engellemelidir. Elimizdeki bu tür rahatsızlıklara sahip hiçbir hasta olmadığı ­için öğrencilerimizin yardımıyla onları taklit etmek zorunda kaldık. Neyse ki, öğrencilerin mantıksal düşünme, anlama ve öğrenme görevlerini tamamlarken beyinlerinin önemli alanlarını fiziksel olarak çıkarmamız gerekmedi (Baddeley & Hitch, 1974).

CWP'yi tek bir görevle karakterize edeceksek, bu görevin, CWP'nin altında yatan kısa vadeli sistemin hacminin çoğunu daha uzun rakam dizileriyle kaplayan dijital bellek miktarı olması gerektiği konusunda neredeyse tüm teoriler hemfikirdi. ­depolama. Bu nedenle, performansının sınırlı miktarda alana sahip bu sisteme bağlı olduğuna inanılan mantıksal düşünme, öğrenme ve anlama dahil olmak üzere bir dizi başka görevi aynı anda gerçekleştirirken dijital bellek ­miktarını belirleme görevini genelleştirdik .­

Deneklere, diğer bilişsel görevleri yerine getirirken sürekli olarak yüksek sesle tekrar etmeleri gereken bir dizi sayı sunuldu. Saklanacak hane sayısı değiştirilerek, hacmi sınırlı olan sistem üzerindeki yükü değiştirmek mümkün olmuştur. Bu sistem, mantıksal düşünme ve diğer bilişsel eylemlerden sorumlu çalışan belleği gerçekten yansıtıyorsa, o zaman sayı dizisi ne kadar uzunsa, üzerindeki yük ve dolayısıyla girişim de o kadar büyük olmalıdır.

için basit bir görevi yerine getirmeleri gerekiyordu : ­iki harfin düzenlenme sırası hakkındaki ifadeyi kontrol etmek ­(blok 3.1). Bu görevi kendiniz tamamlamaya çalışın.

önlerinde test edilen birçok konunun performansını aşan sekiz haneye kadar dizileri aynı anda ezberlemek ve tekrarlamak zorunda kaldıklarında bile görevi tamamlayabildiler . ­Şekil l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi . ­3.2'de, mantıksal düşünme için görevin ortalama süresi basamak sayısı arttıkça arttı , ancak feci bir şekilde değil. ­Sayı dizisi sekiz nesneyi içerdiğinde bilişsel görev için harcanan süre, temel süreden yaklaşık %50 daha uzundu. Belki daha da çarpıcı olanı, %5'i geçmeyen hatanın "dijital yük" ne olursa olsun sabit kalmasıydı.

Bu sonuçlar, YSÖP'ün çalışma belleğinde rol oynadığı görüşünü nasıl etkileyebilir? Hatanın sürekliliği ­, bilişsel görevin eşzamanlı "dijital yük" ne olursa olsun çok etkili bir şekilde gerçekleştirildiğini gösterirken, bu görevin süresindeki artış, katastrofik müdahaleden ziyade ­bazılarından bahsetmemize olanak tanır. Öğrenme ve anlama görevinden elde edilen benzer sonuçlar yalnızca işleyen bellek hipotezini desteklemektedir.

Blok 3.1. Baddley ve Hitch tarafından kullanılan mantıksal düşünmenin gramer testinden örnekler (Baddley & Hitch, 1974)

		Doğru şekilde	düzgün değil
A, B'yi takip eder	B-> bir
B, A'dan önce gelir	A->B
A, B'yi takip eder	B-> bir
B, A'dan önce gelir	B-> bir
A, B'den önce gelmez	A->B
B, A'yı takip etmez	A->B

Cevaplar: doğru, yanlış, doğru, doğru, yanlış, yanlış.

kısmen (Baddeley & Hitch, 1974), ancak tamamen CWP tarafından belirlendiği fikriyle çelişiyor.

Çalışan bellek adını verdiğimiz daha karmaşık bir model önerdik; "işleyen bellek" terimi Miller, Gelenter ve Pribram tarafından önerilmiş ancak ayrıntılı olarak geliştirilmemiştir (Miller, Galanter & Pribram, 1960). "Çalışma" kelimesine yapılan vurgu ­, bizim modelimiz ile bilginin depolanmasına odaklanan önceki YSÖP modellerini birbirinden ayırmayı ve karmaşık bilişsel eylemlerin performansının altında yatan bir sistem olarak işlevsel rolünü vurgulamayı amaçlamaktadır. zihinsel çalışma yapma ve mantıklı düşünme yeteneğimiz (Baddeley & Hitch, 1974).

Bir satırdaki basamak sayısı

Pirinç. 3.2. Mantıksal düşünme için bir dilbilgisi testinin yürütülmesinin hızının ve doğruluğunun eşzamanlı "dijital yüke" bağımlılığı (Baddeley, 1986).

Telif hakkı © Oxford University Press. izin alınarak çoğaltılmıştır

çok bileşenli model

Önerdiğimiz modelin üç bileşeni vardı (Şekil 3.3). Bunlardan biri olan fonolojik ­döngü, muhtemelen bir dizi akustik veya konuşmaya dayalı nesneyi depolamada uzmanlaşmıştır . ­İkinci alt sistem, görsel uzamsal ­bilgi giriş sistemi, görsel ve/veya uzamsal olarak kodlanmış uyaranlar için benzer bir rol oynar. Tüm sistem, " tüm şovu yöneten görevli" rolünü oynayan, alt sistemlerdeki bilgileri seçen ve değiştiren bir yapı olan ­ana operatör tarafından kontrol edilir.

Bu model hakkında fikir edinmenin bir yolu, evinizde veya dairenizde kaç tane pencere olduğunu hatırlamaya çalışmaktır ­. Deneyin ve ardından bir sonraki paragrafa geçin.

Peki kaç tane pencere var? Bu numarayı nasıl aldın? Belki de evinizin belirli bir görsel imajını oluşturmuşsunuzdur; bu işlem görsel-uzaysal girdi sistemine dayalıdır. O zaman büyük olasılıkla fonolojik bir döngüye ihtiyaç duyduğunuz pencereleri saydınız. Ve son olarak, tüm bu süreç boyunca, stratejiyi seçip uygulayacak bir baş operatöre ihtiyacınız vardı. Aşağıda ­, yukarıda belirtildiği gibi, daha genel bir çalışma belleği teorisine dahil olan bir sözel CEP modeli olarak kabul edilebilecek fonolojik döngüden başlayarak üç bileşeni de sırayla ele alacağız.

Fonolojik döngü

Bölümde daha önce belirtildiği gibi. 2, fonolojik döngü ağırlıklı olarak ­sözel bir CEP modelidir. Zamansal depolama ve sözel tekrar sürecinden gelen basit bir modele dayanan çok çeşitli deneysel verileri açıklar . Eleştiriden muaf değil, ancak ­otuz yılı aşkın bir süredir verimli olduğunu kanıtlıyor ve henüz yaygın kabul gören daha iyi bir model tarafından değiştirilmedi. Ancak , işleyen belleğin daha geniş bağlamına nasıl sığar ? Neden ona ihtiyaç var?

Fonolojik döngü ne için?

, bir basamak dizisini oynatmak gibi son derece yapay bir görevi yerine getirirken belleğe iki veya üç nesneyi ekler . ­Fonolojik döngünün herhangi bir evrimsel anlamı var mı ve eğer öyleyse ne? Evrimin bizi telefonun icadına özenle hazırladığını söyleyebilir miyiz ? ­Ve değilse, fonolojik döngü , eleştirmenlerinden birinin dediği gibi, "bilişsel psikolojinin vücudundaki bir sivilce" den daha fazlası mı?

Bu soruyu cevaplamak için İtalyan meslektaşlarım Giuseppe Vallar ve Constanza Papagno ile ben çok net bir fonolojik döngü bozukluğu olan PV'li bir hastayı incelemeye başladık. Sadece iki sayı üretebiliyordu ama zekası, DTP'si ve kısa süreli görsel hafızası kusursuzdu. Akıcıydı ve konuşma becerileri normal görünüyordu. PV'nin bir dükkânı vardı, ev işlerinde başarılıydı ve günlük hayatında çok az sorun yaşıyormuş ya da hiç sorunu yokmuş gibi görünüyordu. Önemli bir hafıza sorunu yaşadı mı? Eğer öyleyse, fonolojik döngünün bozulmasından hangi hafıza fonksiyonlarının etkilendiği sorusuna cevap vereceklerdi ­.

Fonolojik döngünün dilin anlaşılmasına yardımcı olmak için evrimleştiği varsayımıyla başladık (Vallar & Baddeley,

1987)      . Gerçekten de SP'nin bazı sorunları vardı, ancak bunlar yalnızca belirli uzun cümle türleriyle ilgiliydi, bir tümcenin anlamını anlamak için ilk birkaç kelimeyi sonuna kadar hatırlamak gerektiğinde. Bu, günlük yaşamda SP sorunları yaratmak için yeterli değildi ve ­uzun soluklu iletişimi kolaylaştıran özel bir alt sistemin oluşumunu destekleyen bir evrimi hayal etmek zordu .

İkinci hipotez, fonolojik döngü gibi bir sistemin ­dili edinmemize yardımcı olmak için evrimleştiğiydi. PW gibi, yetişkinlikte fonolojik döngü ­ile ilgili sorunlar geliştiren insanlar , ana dillerini zaten bildikleri için bundan pek zarar görmezler. Ancak herhangi bir yabancı dil öğrenmeleri gerektiğinde zorluklarla karşılaşabilirler. Bu soruyu cevaplamak için PV'den sekiz Rusça kelimeyi anadili olan İtalyanca'daki karşılıklarıyla nasıl ilişkilendireceğini öğrenmesini istedik (Baddeley, Papagno & Vallar,

1988)      . On sözlü sunum denemesinden sonra, kontrol ­grubundaki tüm denekler sekiz Rusça kelimenin hepsini ezberlerken, PV tek bir kelime bile hatırlamadı (Şekil 3.4).

Belki PV sadece amneziye sahiptir? Bu türden bir şey değil, çünkü birinin ­ilgisiz iki cinsiyet kelimesinin nasıl bağlanacağını öğrenmek için

anlamsal kodlamaya dayalı bir görev yapması gerektiğinde (Baddeley & Dale, 1966).

n dil, kale (kale) - ekmek (ekmek), - onunla mükemmel bir iş çıkardı. Böylece, sonuçlarımız fonolojik döngünün dil edinimine dahil olduğu varsayımını doğruladı.

Ancak bireysel bir vaka son derece bilgilendirici olabilir ­, bu belirli kişinin tipik olmaması ve bu nedenle araştırmasından yanlış sonuçlar çıkarılması mümkündür. ERP bozukluğu olan hastaların nadir olduğunu göz önünde bulundurarak, fonolojik döngülerini kasıtlı olarak bozarak yabancı bir dil öğrenmeye çalışan sağlıklı denekler üzerinde hipotezlerimizi test etmeye devam etmeye karar verdik. Fonolojik döngünün yok edilmesinin, PV'de olduğu gibi, yabancı sözcükleri ezberlemede bazı zorluklara neden olacağını varsaydık . ­Araştırmamızda artikülasyon bastırmaya başvurduk (Papagano, Valentine & Baddeley, 1991). Yabancı kelimeleri ezberlemek için ayrılan süre boyunca deneklerden alakasız bir sesi sürekli olarak tekrar etmeleri istendiğinde , bu, muhtemelen bir fonolojik döngüye dayalı olarak hafızaya müdahale etti, ancak ana dil çiftlerinin hafızası üzerinde çok az etkisi oldu. ­Başka bir çalışma fonolojik benzerliği veya hatırlanacak yabancı kelimelerin uzunluğunu değiştirmiştir, fonolojik döngüyü etkilediği bilinen iki faktör (Papagano & Vallar, 1992). Yabancı kelimeleri ezberlemek gerektiğinde, fonolojik benzerlik ve kelime uzunluğu , deneğin ana dilinde bir kelime çiftini ezberlemek gerektiğinden çok daha fazla performansı kötüleştirdi . ­Böylece, vardı

PV vakası çalışmasına dayanarak yapılan yeni kelimelerin ezberlenmesi için fonolojik döngünün önemi hakkındaki sonuçların doğruluğu doğrulandı. Ancak bu sonuçlar, ­yetişkin ikinci dil öğrenicileri üzerinde yapılan çalışmaların sonuçlarından alınmıştır . Fonolojik döngü çocukların ana dillerini öğrenmelerini de etkiliyorsa, daha da önemli bir rol oynaması gerektiği

açıktı .­

Bu soru, belirli bir dil sorunu olan bir grup çocuğu test ederek yanıtlandı (Gathercole & Baddeley, 1990). Bunlar, dil becerileri altı yıl düzeyinde olan, normal sözel olmayan zekaya sahip sekiz yaşındaki çocuklardı. Bu fonolojik döngüdeki bir kesintinin sonucu olabilir mi? ­Çocukları bir dizi hafıza testiyle test etmek, onların alışılmadık takma sözcükleri tekrarlamadaki yetersizliklerini ortaya çıkardı. Deneklerin bu sözde kelimeleri sadece duymaları değil, aynı zamanda onları daha sonra tekrar edecek kadar uzun süre hafızalarında tutmaları gerektiğine dikkatinizi çekmek isteriz . ­Bu deneylere dayanarak, uzunluğu artan sözde sözcüklerin (ballop, woogalamic, versatrational) sunulduğu ve daha sonra denekler tarafından tekrarlandığı bir sözde sözcük tekrarlama testi geliştirdik. ­Dil sorunu olan sekiz yaşındaki çocukları, normal konuşma ­gelişimi olan akranlarını ve dil gelişimi açısından sorun grubuna karşılık gelen ancak yaşları nedeniyle daha düşük olan altı yaşındaki çocukları test ettik. sözel olmayan zeka Test sonuçları Şek. 3.5, bundan, dil sorunu olan sekiz yaşındaki çocukların testle altı yaşındakilerden bile daha kötü başa çıktıkları sonucu çıkıyor. Sözcükleri tekrarlama becerilerinde ­dört yaşındaki çocuklara benziyorlardı.

Bu kötü sonuçların dil gecikmesinden kaynaklanmış olması mümkün mü? Sözde sözcük tekrarının sonuçları sözcük düzeyiyle ilişkili midir?

ANAHTAR TERİM

- deneklerin ­, uzunluğu kademeli olarak artan sahte kelimeleri işittikleri ve sonra tekrar etmeye çalıştıkları bir test.

resim denir. Test ilerledikçe, kelimeler giderek daha az yaygın hale geldi ­. Çocuklar bu kelimeleri bilmedikleri için "vazgeçtiklerinde" test durduruldu . Üç testin de sonuçları daha sonra, hangi kelime dağarcığının zeka ve sahte kelimelerin tekrarı ile ne ölçüde ilişkili olduğunu belirlemek için karşılaştırıldı. Tabloda sunulan sonuçlar . ­3.1, bir kelimeyi duyma ve yeniden üretme yeteneği ile kelime dağarcığı düzeyi arasında yakın bir ilişki olduğunu gösterir.­

Tablo 3.1. Dört yaşındakiler: Kelime dağarcığı ve diğer değişkenler arasındaki ilişki. Sözcük dağarcığı ile sözde sözcükleri tekrar etme becerisi arasında güçlü bir ilişki vardır (Gathercole & Baddeley, 1989).

parametrelerin adı	Korelasyon katsayısı	Doğrusal regresyon (yüzde varyansı)	Adım Regresyon (Yüzde Varyans)
takvim yaşı	0,218	5 bir	5 bir
sözel olmayan zeka	0,388	15 bin	13 bin
Sözde kelimelerin tekrarı	0,525	27b _	15 bin
Yansıma	0,295	9 bin	0
Genel	0,578	33 bin	-

p < 0.05 ^{; b} p <0.01.

Elbette korelasyon, nedensellik hakkında hiçbir şey söylemez. İyi bir kelime dağarcığının alışılmadık seslerin üretimine katkıda bulunması ve alışılmadık sesleri ­üretme yeteneğinin de kelime edinimine katkıda bulunması eşit derecede olasıdır . ­Beş ila altı yaş arasındaki çocukların yeni kelimeler edinimi üzerine yapılan bir araştırma, sesbilgisel belleğin bu yaşta çok önemli bir rol oynadığını öne sürdü (Gathercole & Baddeley, 1989). Bununla birlikte, çocuklar büyüdükçe, ­yeni sözcükler öğrenmek için mevcut sözcük dağarcığını giderek daha fazla kullanabilir hale gelirler (Baddeley, Gathercole & Papagano, 1998). Bu, bilinen kelimelerin (örn. kontramponist) parçalarına benzeyen harf kombinasyonları içeren yeni kelimelerin , daha az bilinen harf yapılarını içeren kelimelere (örn ­. skiticult) göre daha kolay tekrar edilmesi gerçeğinde yansıtılmaktadır . Bununla birlikte, gelecekteki kelime dağarcığı, bu olağandışı nesnelerin çoğaltılmasının sonuçlarıyla daha iyi tahmin edilir. Bunun nedeni, muhtemelen, bu tür nesnelerin mevcut sözcük dağarcığından yetersiz destek alması ve dolayısıyla fonolojik ­döngüye "güvenmesi"dir (Gathercole, 1995). Kelime dağarcığı edinimi ile olan ilişki fonolojik döngünün belki de en bariz evrimsel "uygulaması" olsa da, aynı zamanda dilbilgisi ve muhtemelen okuma becerilerinin kazanılmasını da kolaylaştırıyor ­olabilir (Baddeley ve diğerleri, 1998). Aslında, sözde kelime tekrar testi disleksi teşhisinde yaygın olarak kullanılmaktadır, ancak fonolojik döngünün işlevinin olmaması okumayı öğrenme yeteneğini etkileyebilecek birçok parametreden yalnızca biri olabilir.

Blok 3.2. İskender Luria

Bir Rus psikolog ­, dilin davranış kontrolü üzerindeki etkisini incelemek için basit bir yöntem geliştirdi. Deneylerinden birinde, farklı yaşlardaki çocuklardan kırmızı ışık yandığında balonu sıkmalarını ve mavi ışık yandığında bunu yapmamalarını istedi. Üç yaşın altındaki çocuklar her iki durumda da balonu sıkma eğilimindeydiler, ancak kırmızı ışığın yanması ve ­mavi görünümün yanı sıra “sık” komutu aynı anda verilirse talimatları ­doğru bir şekilde tekrarlayabilir ve görevi doğru bir şekilde yerine getirebilirlerdi. ışığa herhangi bir komut eşlik etmiyordu. Birkaç ay sonra, çocukların kendileri zaten sözlü yanıtları düzeltebiliyorlardı, ancak yine de görevi doğru bir şekilde tamamlayamadılar ­. Beş yaşına geldiklerinde, zaten doğru konuşabiliyor ve hareket edebiliyorlardı ve fırsat

bu görevi tamamlamak ve sözlü olarak kendini uyarmak onlara yardımcı olabilir.

Fonolojik döngü ve düzenleyici etki

nispeten pasif bir rol ­oynayan çok sınırlı bir bilgi depolama sistemi olarak fonolojik döngüden bahsettik ­. Bunun önemini hafife aldığı öne sürülmüştür (Miyake & Shah, 1999b) ve bu varsayımı test etmek gerekli hale gelmiştir. Bir çalışma , aynı anda iki görevi yerine getirirken dikkati başka yöne çevirme yeteneğini inceledi (Baddeley, Chincotta & Adlam, 2001b). Deneklere, önerilen şekle bir tane eklemeleri veya ondan bir tane çıkarmaları gerektiği gerçeğinden oluşan basit bir görev sunduk ­. Yani, eğer sayı 8 çağrıldı , ilk durumda cevap 9, ikincisinde - 7 olmalıydı. Deneklere toplama için bir sayı sütunu teklif edildi (5-6; 8-9; 3-4, vb.), çıkarma için bir sayı sütunu (5-4; 8-7; 3-2, vb.) veya ­dönüşümlü toplama ve çıkarma gerektiren bir sütun (5-6, 8-7,3-4, vb.) . Değişiklikler ­, özellikle de deneklerin her sayının yanında artı ve eksi işaretleri varken değil, ne yapmaları gerektiğini - toplama veya çıkarma - "hatırlamaları" gerektiğinde görevi önemli ölçüde yavaşlattı. Bununla birlikte, denekler artikülasyonu bastırmak zorunda kaldığında, toplamadan çıkarmaya ve tersi yönde ilerlediğinde performans daha da yavaşladı. Bu ­, görevi tamamlamak için sessizce söylenen bir dizi talimata güvenmeleri gerektiğini gösterdi. Gelecekte bu etkinin araştırılmasına devam edildi (Emerson ve Miyake, 2003; Saeki ve Saito, 2004).

deneylerdeki katılımcıların, görevleri tamamlamalarına yardımcı olmak için sıklıkla sözlü kodlamaya güvenmeleri dikkat çekicidir . ­Bu fenomen iki Rus psikolog Lev Vygotsky (Vygotsky, 1962) ve Alexander Luria (Luria, 1959) tarafından ­incelenmiştir . çocuklarda yaralanmalar ­ve gelişim (kutu 3.2). Ne yazık ki, Vygotsky ve Luria'nın çalışmalarının şu ana kadar bilişsel psikoloji üzerinde çok az etkisi oldu ve davranışı kontrol etmede konuşmanın rolüne ilişkin daha fazla çalışmanın bu adaletsizliği düzelteceği umulabilir.

Fonolojik döngü modelinin bazı ayrıntılarını açıkladık ­. Bu yapılmaz çünkü fonolojik döngü işleyen belleğin tek ya da aslında en önemli bileşenidir. Elbette durum böyle değil, ancak bu en çok çalışılan bileşendir ve bu nedenle, ­nispeten basit deneysel görevlerin karmaşık bilişsel süreçleri ve bunların pratik kullanımını incelemek için nasıl kullanılabileceğinin bir örneği olarak hizmet edebilir.

Şimdi ­, çok daha az ayrıntılı olarak incelenen ve bu nedenle yalnızca kısaca açıklanacak olan görsel-uzaysal bilgi kodlamasına geçiyoruz.

Görselleştirmeler ve görsel uzamsal
girdi

Tac Mahal gibi ünlü bir mimari anıtı tanımlamanızın istendiğini hayal edin. Nasıl yapacaksın? Dene.

Belki de açıklamanız bir tür görsel ­-mekânsal sunuma, görsel bir imgeye dayalı olacaktır. Muhatapınız , hikayenize mekansal bir katkı olarak kendi ellerinizi kullandığınızı da fark edebilir . Görsel bir imaj yaratma becerisi söz konusu olduğunda ­, insanlar birbirinden son derece farklıdır. Bir keresinde Viktorya döneminde yaşamış bir beyefendi olan Sir Francis Galton, arkadaşlarından sabahları hangi masada kahvaltı yaptıklarını hatırlamalarını ve bunu tarif etmelerini istemiştir. Bazıları bu tabloyu çok canlı bir şekilde anlatırken, bazıları bunu beceremedi ­. Görünen o ki, betimlemenin canlılığındaki bu farklılıkların, insanların görselleştirme görevi gibi görsel imgelemeye yüksek talepler getiren görevlerde ­nasıl performans gösterdikleri ile çok az ilgisi vardır (Di Vesta, Ingersoll & Sunshine, 1971). Herhangi bir farklılık gösteren araştırmalar, şaşırtıcı bir şekilde, canlı görsel hayal gücüne sahip deneklere

göre görsel bellek görevlerinde daha düşük performans gösteriyor (Heuer, Fishman &­

Görüntü Manipülasyonu

Şek. 3.6, Shepard ve Feng'in görevini sunar (Shepard & Feng, 1972). Tasvir edilen formlar kağıttan yapılmış olsaydı, her ikisi de tabanı gölgeli tarafı olan bir nesneye katlanabilirdi. Göreviniz, Şekil 1'in sol tarafında sunulan taramaları zihinsel olarak toplamaktır. 3.6 ve okların eşleşip eşleşmediğine karar verin. Dene.

olarak bir karara varmak için gerekli operasyon sayısına bağlı olduğunu buldular .­

Pirinç. 3.6. Solda: altı tür kağıt katlama görevi örneği (Shepard & Feng, 1972).
Göreviniz, bu gelişmeler küplere dönüştürülürse ne olacağına karar vermek. Oklar buluşacak mı?

Bu amaca ulaşmak için gereken zihinsel işlem sayısının bir fonksiyonu olarak, taramalarda çizilen okların eşleşip eşleşmediğine karar vermek için geçen ortalama süre .
Daireler, on farklı problem türünü temsil eder (Shepard & Feng, 1972)

düşünmeyi gerektiren bir mimar veya mühendis pozisyonları için aday seçiminde kullanılır . ­Erkekler, daha analitik ve bölük pörçük bir yaklaşım benimseyen kadınlardan daha iyi başa çıkıyor (Linn & Petersen, 1985). Geleceğin mühendisleri, California Üniversitesi'ndeki ­(Berkeley) öğrenciler, uzamsal muhakeme testinde ve zorlu taslak çizim kursunda daha az başarılı oldular; %25'i "orta" veya "zayıf" olarak puanlanmıştır (Hsi, Linn & Bell, 1997). Yazarlar, deneyimli ­mühendislere hangi uzamsal düşünme stratejilerini kullandıklarını sordular ve alınan bilgilere dayanarak, o kadar başarılı olduğu ortaya çıkan bir günlük yoğun bir eğitim geliştirdiler ki, cinsiyet farklılıkları ortadan kalktı ve katılımcılarının neredeyse tamamı görevleri tamamladı.

Birçok araştırmacı, ­laboratuvarda uzamsal akıl yürütmeyi incelemeye çalıştı. Fincke ve Slayton şu görevi geliştirdi: Büyük bir J hayal edin ­. Sonra büyük bir D hayal edin. D' yi 90° sola döndürün ve J'nin üstüne yerleştirin ­. Ortaya çıkan şekil neye benziyor? Cevap: bir şemsiye. Pearson ve diğerleri, uzamsal muhakemede yer alan süreçleri daha ayrıntılı olarak incelemeye çalıştılar (Pearson, Logie & Gilhooly, 1999). Deneklere dört, altı, sekiz ­nesne (kare, üçgen, daire vb.) verdiler ve onlardan önce bunlardan bir nesne yapıp sonra çizmelerini istediler. İki dakika içinde herhangi bir nesne oluşturamayanlardan hatırladıkları nesneleri basitçe listelemeleri istendi . Bu görevin yerine getirilmesinde görsel uzamsal girdinin ve fonolojik döngünün rolü , amacı ya ­artikülasyon bastırma yoluyla ­fonolojik döngünün işlevini bozmak ya da görsel uzamsal bilgi girdisini bozmak olan görevlerin eşzamanlı performansı yoluyla araştırıldı. bir dizi uzamsal nesneye dokunmanın bir sonucu olarak. Yazarlar, bu dokunmanın yeni nesnelerin yaratılmasına müdahale ettiğini buldular ve bu yönün görsel-uzaysal bilgi girişine bağlı olduğunu, ancak deneklerin hangi şekilleri aldıklarını hatırlama yetenekleri üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığını öne sürdüler. Bununla birlikte, bu yetenek, yazarların manipüle edilecek formların adlarının fonolojik döngüde saklandığını öne sürdükleri temelinde, artikülasyon bastırmasından muzdaripti .­

ve fonolojik döngünün performansı artırmak için nasıl birlikte çalışabileceğinin iyi bir örneğidir ­. Bir çerçeve içine alınmış topları manipüle etmenin ­gerekli olduğu geleneksel Japon hesapları olan abaküs konusunda akıcı olan bir grup Japon sözlü sayım uzmanının çalışmasında çarpıcı sonuçlar elde edildi . ­Hatano ve Osawa (Hatano & O sawa, 1983a, 1983b), gerçek bir abaküsten vazgeçip onun yerine hayali bir abaküs koyan uzmanları inceledi. Her biri beş ila dokuz rakam içeren on beşe kadar sayı toplayabilir ve çıkarabilirler. Ek olarak, sayılar için mükemmel bir hafızaları vardı: doğrudan oynatmada on altı basamağa kadar ve ­ters yönde on dört basamağa kadar ezberlediler. Bununla birlikte, belirgin ezberleme yetenekleri

yalnızca sayıları da kapsıyordu. Hayali bir abaküs kullanarak ünsüzler gibi diğer sözlü materyalleri hatırlama becerileri kontrol grubundan daha iyi değildi. ­Beklendiği gibi, uzmanlar görsel-uzaysal imgelemeye güvendikleri için, uzamsal görevi yerine getirirken sayıları hatırlama becerileri önemli ölçüde bozulurken , ­kontrol grubunun performansı artikülasyon bastırmasından daha fazla zarar gördü.

Tıpkı uzamsal aktivitenin hayal gücüne müdahale edebilmesi gibi, hayal gücü de uzamsal bilginin işlenmesine müdahale edebilir. ABD'de bununla ilgili ­harika bir olay başıma geldi. Kaliforniya ve Stanford Üniversiteleri takımları arasındaki bir futbol maçıyla ilgili bir radyo haberini dinlerken San Diego Otoyolunda ilerliyordum . Aniden ­arabamın bir şeritten diğerine geçtiğini fark ettim. Müziğin çaldığı başka bir radyo istasyonu buldum ve her şey yolunda gitti. İngiltere'ye döndüğümde, bu etkiyi biraz daha az riskli koşullar altında incelemeye karar verdim. Hayal gücü için kullanılan görevlerden biri, Şek. 3.7. Denekler cümleleri duyar ve tekrar etmesi gerekir. Cümleler ­görsel matrise sabitlenebiliyorsa, insanlar yaklaşık sekiz talimatı hatırlayabilir ve böyle bir sabitleme mümkün değilse altıdan fazla olamaz.

Pirinç. 3.7. Solda: Brooks tarafından geliştirilen ve görsel uzamsal girdiyi incelemek için kullanılan malzeme örnekleri .
Denekler cümleleri ezberden tekrar etmelidir, ancak yardımcı olarak bir matris kullanabilirler (Brooks, 1967'den alınan veriler).

Sağ: Brooks'un
bir görsel uzamsal izleme görevinin eşzamanlı yürütme cümlelerinin hatırlanması üzerindeki etkisi (veriler Baddeley ve diğerleri, 1973)

Ne yazık ki, ofisimde uzamsal bir görev olarak kullanılabilecek bir sürüş simülatörü yok, bu yüzden ­bir izleme görevi gerçekleştirmek için tasarlanmış eski bir mekanizma kullanmak zorunda kaldım: özne, bir yazı aletini hareketli bir ışık noktasıyla temas halinde tutmalıdır. Bu görev, uzamsal olarak hayali nesnelerden gelen uzamsal hayal gücü avantajını ortadan kaldırır (Baddeley, Grant, Wight & Tomson, 1973). Girişimin doğası gereği görselden ziyade uzamsal olduğu gösterilmiştir ­, çünkü görev, uzamsal değil görsel bir yargıya varma ihtiyacından ziyade gözleri ­bağlıyken ses kaynağının konumunu izleme ihtiyacıyla engellenmiştir. ­ışığın parlaklığı hakkında (Baddeley & Lieberman , 1980).

Bu özel görevin yerine getirilmesi uzamsal ­hayal gücüne bağlı olsa da, daha saf bir görsel hayal gücü de sözlü yeniden üretime yardımcı olabilir. Kelime çiftlerini nasıl birleştireceğinizi öğrenmenin harika bir yolu, onları etkileşimli bir görüntüde birleştirmektir ; örneğin, bir keman ve bir muzu bağlamak için, bir kemancının dev bir muzu yay olarak kullandığını hayal edebilirsiniz . ­Bu tür nesne tabanlı görselleştirmeler, özellikle deneyi yapan kişi bunları göz ardı etmek isterse, ilgisiz görüntülerin veya renklerin sunumuyla bozulur (Logie, 1995). Gerçekten de, belirli koşullar altında, yanıp sönen ­noktalardan oluşan bir model bile görsel imgelerin yaratılmasına müdahale edebilir (Quinn & McConnell, 1996a, b).

Çalışan hafıza ve hayal gücü

Şimdiye kadar açıklanan deneysel çalışmaların neredeyse tamamı, muhtemelen ­görsel uzamsal bilgi işlemeye bağlı olan görevlere odaklanmıştır. Bununla birlikte, Shepard ve Kosslin gibi araştırmacılar, bunun bizim öznel deneyimlerimizle nasıl bağlantılı olduğu konusunda herhangi bir iddiada bulunmaktan da kaçındılar. Jackie Andrade ve ben , görsel imgenin görsel uzamsal girdiyle ve işitsel imgenin fonolojik döngüyle ilişkili olduğu hipotezini deneysel olarak test ederek bu tartışmalı konuyu ele almaya çalıştık (Baddeley & Andrade, 2000).­

Deneklerimizden görsel veya işitsel görüntüler oluşturmalarını ve parlaklıklarını değerlendirmelerini istedik. Katılımcılar ya ­standart koşullar altında ya da işitsel görüntüleri daha az canlı yaptığını varsaydığımız artikülasyon bastırma altında ya da ­görsel-uzaysal algıyı bozan bir dokunma testi gerçekleştirirken test edildi.

Ses dizilerini veya farklı şekillerdeki kümeleri içeren az önce sunulan malzemeye dayalı görüntüler söz konusu olduğunda, ­tahminlerimiz doğru çıktı: Artikülasyon bastırma sırasında ortaya çıkan işitsel görüntüler daha az canlıydı ve dokunma sırasında görsel görüntüler daha az canlıydı. eş zamanlı olarak gerçekleştirilir. Bununla birlikte, suntadan malzeme alındığında (denekler yerel bir pazarın fotoğraflarını gördü veya eski ­İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher'ı duydu), fonolojik döngünün veya görsel uzamsal ­bilgi girişinin yalnızca minimal bir etkisi oldu. Bu sonuçlara dayanarak, parlak bir görüntünün duyusal bir öğenin çıkarabileceği bir görüntü olduğu sonucuna vardık; bu ayrıntı CVP'ye bağlıysa, döngü ve giriş bu bilgi ve dolayısıyla görüntünün tahmini parlaklığı için bir sınır belirler. Bununla birlikte, görüntü suntaya dayalıysa, döngü ve girdi çok daha az önemlidir. Bu nedenle, ­yerel pazarımızı zihnimde canlandırdığımda, belirli bir çiçekçiyi, satıcıyı ve çeşitli çiçekleri "görüyorum". Bu, neredeyse kesin olarak, bu sayacın ayrıntılı bir temsilinden çok, yıllar boyunca algılarına dayanan bir tasarımdır. Bununla birlikte, verilerimiz ­bu temsilin görsel uzamsal bilgi girişine güçlü bir şekilde bağlı olmadığını gösteriyorsa, nerede depolanır? Çalışan belleğin dördüncü bileşeni olan epizodik tamponu tartışırken bu konuya geri döneceğiz .

görsel ­depolama olarak adlandırdığı pasif bir depolama ve içsel gravür olarak adlandırdığı aktif bir uzamsal tekrar sürecinden oluşan bir görsel-uzaysal girdi yapısı önermiştir (Şekil 3.8). Bu sistemin ­karmaşık görevlerin yerine getirildiği görsel-mekansal bir çalışma alanı olduğunu öne sürüyor ve her zaman biraz daha tartışmalı olan LWP tarafından desteklendiğini savunuyor.

çalışan bellek

Pirinç. 3.8. Logie tarafından önerilen, görsel ­depolamanın fonolojik depolamanın bir analoğu olduğu ve dahili gravürün "kendine" konuşmanın görsel-uzaysal bir analoğu olan aktif bir tekrar süreci olduğu, çok bileşenli bir çalışma belleği modeli (Logie'den veriler, 1995)

İşlemci

İşleyen belleğin, bellek sisteminden ziyade dikkat merkezi işlem birimi tarafından yönetildiği düşünülmektedir. Dikkat kontrolünün ana modeli ­, Norman ve Shallice tarafından önerilen ve biri mevcut alışkanlıklara dayalı otomatik, diğeri ise dikkati sınırlı olan oyuncuya bağlı olmak üzere iki tür kontrol olduğunu varsayan modeldir (Norman & ­Shallice, 1986). Birinci tip yarı otomatik kontrole örnek olarak ­araba kullanmak verilebilir. Bu sürece dahil olan adımlar nispeten karmaşık olabilir ve örneğin, arabayı sürmeye devam etmek ile bir trafik ışığına veya ­yoldaki başka bir arabaya tepki olarak yavaşlamak arasında potansiyel çatışmalar ortaya çıkabilir . Bunların tümü, bu ­tür çatışmaların otomatik olarak çözülmesi için iyi çalışılmış prosedürler olarak kabul edilir. Çünkü bu davranış önceden

iyi öğrenilmiş alışkanlıklara dayanır, biraz dikkat gerektirir. Bir yere arabayla vardığınızda, oraya nasıl vardığınızı hatırlayamadığınızda, biraz canlandırıcı bir duygu yaşadınız mı hiç? Yolculuk sırasında bilinciniz açık mıydı? Tabii ki bilinçliydiniz ama tamamen farklı bir şey düşünüyordunuz ve rutin kararları çatışma çözme sisteminizin insafına bırakıyordunuz.

Bununla birlikte, çatışma durumunun otomatik olarak çözülmesi mümkün olmadığında veya yeni bir durum ortaya çıktığında (örneğin, onarım nedeniyle yol kapatıldığında), o zaman ikinci sistem devreye girer - kontrol eden dikkat sistemi. Müdahale edebilir ve rakip seçeneklerden biri lehine karar verebilir ­veya alternatif çözümler bulmak için stratejileri harekete geçirebilir ­. Kontrol edici dikkat sistemi, merkezi işlem biriminin işleyişinde çok önemli bir rol oynar.

Donald Norman ve Tim Shallis modellerini birlikte oluşturduklarında biraz farklı hedefleri vardı. Bir yandan Norman, dikkat eksikliğinin öngörülemeyen ­sonuçlara yol açtığı bu tür durumlarla ilgileniyordu. Bazen çok önemsiz şeyler olur: Bir Cumartesi sabahı süpermarkette alışveriş yapmak için evden çıkarsınız ve ­kendinizi işe gitmek için kullandığınız yolda bulursunuz. Diğer durumlarda, benzer bir dikkat eksikliğinin trajik sonuçları olabilir: pilot hatası bir uçak kazasıyla sonuçlanabilir. Bu örneklerin her ikisi de, kontrol eden dikkat sisteminin ihtiyaç duyulduğunda işlevlerini yerine getirmediği durumları yansıtır.

Shallis'e gelince, o öncelikle ­beynin ön loblarında hasar görmüş, dikkat kontrolünde sorunları olan hastalarla ilgileniyordu. Bazen bu, ­sebatla ifade edildi - aynı eylemin veya aynı hatanın tekrarında yanlışlıkla telaffuz edilen bir kelimenin veya hareketin istemsiz tekrarı. ­Bir RR hastasından, bir mesleki terapi seansı sırasında çeşitli uzunluklarda birçok film parçasını ölçmesi ve kesmesi istendi (Baddeley & Wilson, 1988). Israrla çok kısa parçalar kesti ve kendisine bu söylendiğinde sinirli bir şekilde cevap verdi: "Neyi ­yanlış yaptığımı biliyorum!", ama hiçbir şeyi değiştiremedi.

Diğer durumlarda, aynı hasta tekrar tekrar konsantre olamadı ­ve tüm dış uyaranlara tepki gösterdi. Bazı durumlarda, bu sözde yol açar kullanma davranışı ­, hastaların çevrelerinde ulaşabilecekleri nesneleri kullanma dürtülerine direnememelerinde ­kendini gösterir

; örneğin, böyle bir hasta deneyi yapan kişiye yönelik çay içebilir veya bir şırınga alıp onu muayene eden doktora enjekte etmeye çalışabilir. Kontrol edici bir dikkat sisteminin yokluğunda, hasta dış çevre tarafından verilen tüm sinyallere ve onun sağladığı fırsatlara tepki verir. Bu nedenle, ön loblar, beynin ­dikkat kontrol sisteminin yeterli işleyişi için gerekli olan alanıdır ve yaralanmaları potansiyel olarak eylemlerin artık dikkatle kontrol edilmemesine yol açar; Yukarıdakiler öncelikle ciddi yaralanmaları olan ve hem sağ hem de sol ­frontal lobları olan hastalar için geçerlidir.

Ön lobların bir başka işlevi de davranışı izlemektir , amacı ­"edep sınırları içinde" kalmasını sağlamaktır . Bunun yapılmaması, çok garip davranışlara veya konfabulasyonlara neden olabilir ­.

Örneğin, bir RR hastası bir keresinde uyandı ve karısına sordu: "Neden ­herkese evli olduğumuzu söyleyip duruyorsun?" " Çünkü gerçekten evliyiz ve üç çocuğumuz var" diye yanıtladı ve ona düğün fotoğraflarını göstermeye başladı. RR, "Bu adam bana benziyor ama bu evli olduğum anlamına gelmez" diye yanıtladı. Yaklaşık bir saat sonra olayı tamamen unutmuş ve ­bunun olduğunu kabul etmeyi kararlılıkla reddetmiştir (Baddeley & Wilson, 1986).

Merkezi işlemcinin ana işlevi, dikkatin yoğunlaştırılmasıdır, bir kişinin dikkatini şu anda yaptığı şeye yönlendirme yeteneğini sağlayan kişidir. Satranç oynamak kadar zorlu bir şey hayal edin. Çalışan hafıza bunda nasıl bir rol oynuyor? Bu soruyu yanıtlamaya yönelik bir yaklaşım ­, çalışan belleğin alt bileşenlerinin her birini yok etmek için eşzamanlı görevleri kullanmaktır. Holding, geriye saymanın oyuncuların tahtadaki taşların konumunu ezberlemesini zorlaştırdığını göstermiş ve sözel kodlamanın önemi sonucuna varmıştır (Holding, 1989). Ancak ­geri sayım, CPU'nun katılımını da gerektirir. Bu nedenle, Robbins ve diğerleri, artikülasyon bastırmanın, bir dokunma testinin ve deneklerin bir sayı kümesini kombinasyonlarının olabildiğince rastgele olacak şekilde adlandırmaya çalıştıkları , randomizasyon olarak bilinen dikkat gerektiren bir görevin etkilerini karşılaştırdı (Robbins ­, Anderson, Barker, Bradley, Fearneyhough, Henson ve diğerleri, 1996). Hem iyi eğitimli oyuncuları hem de ­görece deneyimsiz oyuncuları test ettik. Her iki grubun sonuçları arasında çarpıcı bir fark vardı, ancak tüm denekler gösterdi

aynı girişim deseni. Artikülasyon bastırmanın hiçbir etkisi olmadı, bu da fonolojik ­döngünün bu sürece dahil olmadığını ve görsel uzamsal görevin performansı kötüleştirdiğini, ancak rastgele değişkenler elde etmek kadar olmadığını gösteriyor. Benzer sonuçlar, oyuncuların taşların tahtadaki konumunu ezberlemek yerine bir sonraki en iyi hamleyi seçmesi gerektiğinde de elde edildi; bu, hem taşların konumunun hatırlanmasında hem de görsel-mekansal bilgi girişinin ve merkezi işlemcinin önemli rolünü gösterir. oyunun stratejisinde.

Merkezi işlem birimine atfedilen bir başka dikkat işlevi, örneğin araba kullanmak ve bir yolcuyla konuşmak gibi çeşitli etkinlikler arasında dikkatin dağıtılmasıyla ilgilidir. Genel olarak, bu durum ­oldukça güvenli görünüyor . Yoldaki durum zorlaşırsa, sürücü konuşmayı kesebilir ve yolcu büyük olasılıkla bunu neden yaptığını anlayacak ve konuşmayı erteleyecektir. Başka bir şey de , sürücünün ciddi bilgiler alabileceği veya önemli iş sorunlarını tartışabileceği bir cep telefonunda yapılan bir konuşmadır . ­Yukarıda belirtildiği gibi, mekansal ­bilgi sürüşü kontrol etmeyi zorlaştırır. Ancak daha da önemlisi, bir telefon görüşmesinin hızlı sürüş kararları verme yeteneği üzerindeki etkisidir. Brown ve diğerleri, deneklerinden polistiren bloklar arasındaki bir havaalanında inşa edilmiş bir yolda araba kullanmalarını istedi (Brown ve diğerleri, 1969). Sözel düşünme görevinin aynı anda tamamlanması ­, sürücülerin bloklar arasında geçiş yapmalarını engellemese de bloklar arasındaki mesafeleri doğru tahmin etme becerilerini ciddi şekilde etkilemiştir . ­Araç kullanırken telefon konuşmalarının yarattığı tehlike, sürücünün ellerinin ne yaptığıyla değil, beyninin o anda ne yapmadığıyla ilgilidir (Kutu 3.3).

Alzheimer hastalığından mustarip hastalarla yürütülen çalışmaların sonuçları, dikkatlerini ­birkaç görev arasında dağıtmanın onlar için özellikle zor olduğunu göstermektedir. Böyle bir çalışma üç grup denek içeriyordu: Alzheimer hastalığı olan hastalar ve iki kontrol ­grubu - genç ve yaşlı insanlar (Baddeley, Bressi, Delia Sala, Logie & Spinnler, 1991a). İki görev kullanıldı - izleme görevi ve dijital bellek miktarını belirleme görevi. Deney , üç grubun da sonuçlarının aynı seviyede olacağı koşullar yaratılarak başlatıldı. Bu ­, tüm deneklerin dijital bellek kapasitesinin ve izleme becerilerinin değerlendirilmesini gerektirdi, bu da hasta ve yaşlı kontrollere sunulan daha kısa sayı dizileri ve daha yavaş hareket eden hedefler ile sonuçlandı. Bu aşamada, her iki görevi de aynı anda tamamlamak için üç gruba da ihtiyacımız vardı. Sağlıklı genç ve yaşlı deneklerin, aynı anda görevleri yerine getirirken performansta yaklaşık aynı hafif bozulma gösterdiğini ­, Alzheimer hastalığından muzdarip hastaların sonuçlarının önemli ölçüde daha kötü olduğunu bulduk. Eşzamanlı çalışmaların sonuçları, bunun bilişsel yükteki basit bir artışın sonucu olmadığını gösterdi, çünkü hastalarımız ­en basit iki görevi aynı anda yerine getiremediklerini gösterdiler. Ayrıca, dikkati dağıtamama, tek görevlerin yerine getirilmesi sırasında kendini göstermedi; Bile

Blok 3.3 . Dikkatsizlik trafik kazalarının sebebi

Gerçek ­hayattan filme alınan bir araştırma, 2 milyon millik yolda 82 kaza buldu ve bunların %80'i , kazadan önceki 3 saniye içinde sürücünün dikkatsizliğinden kaynaklandı ­(Ulusal Karayolu Güvenliği İdaresi, 2006). Cep telefonu kullanımı bu tür dikkatsizliğin güçlü bir kaynağıdır: 4 kez trafik kazasına neden olur.

Straur ve Johnston tarafından yapılan laboratuvar çalışmaları, cep telefonu kullanan sürücülerin ­kırmızı ışıkta geçme olasılıklarının daha yüksek olduğunu (a) ve telefonu ellerinde tutup tutmadıklarına bakılmaksızın frene basmaları gerektiğini (/?) çok daha yavaş anladıklarını gösterdi. ­el ya da değil (Strayer & Johnston, 2001). Telif Hakkı © Blackwell Yayıncılık. izin alınarak çoğaltılmıştır.

daha zor olduklarında, hasta deneklerin ve ­kontrol gruplarındaki katılımcıların sonuçları hemen hemen aynıydı (Logie, Cochini, Delia Sala & Baddeley, 2004). Bu çalışmaların pratik çıkarımı, Alzheimer hastalarının bir kişiyle sohbeti sürdürebildikleri , ancak daha fazla kişiyle sohbetin ipini kaybettikleri şeklindedir (Alberoni, Baddeley, Della Sala, Logie & Spinnler, 1992).

Dikkati iki veya daha fazla görev arasında bölmek gerektiğinde bir merkezi işlem birimine ihtiyaç duyulduğu öne sürülmüştür ­(Baddeley, 1996). Bununla birlikte, dikkat değiştirmenin her zaman tek bir dikkat sisteminin bir işlevi olduğu fikri aşırı basitleştirme gibi görünmektedir, çünkü dikkat değiştirmenin bazı yönleri "otomatik olarak çalışır ", diğerleri ise neredeyse kesinlikle ­çaba gerektirir (Allport, Styles & Hsieh, 1994; Monsell, 2005).

Epizodik Tampon

Üç bileşenli çalışma belleği modelinin temel sorunu, LTP ile ilişkisinin açıklanmasıydı. Cümle oluşturan kelimelerin hafıza kapasitesi yaklaşık ­on beş kelimedir ve ilgisiz kelimelerin hafıza kapasitesi beş veya altıdır (Brener, 1940). Ancak bu sonuçların üç bileşenli bir model temelinde nasıl açıklanabileceği açık değildir. On beş kelime, fonolojik döngünün boyutundan ­çok daha fazladır ve iyileştirilmiş cümle yeniden üretimi, kolayca görsel görüntülere dönüştürülebilenlerle sınırlı değildir. Ancak daha yakından incelendiğinde bunun şaşırtıcı olmadığı ortaya çıkıyor. Cümledeki kelimelerin sırası , gramer kuralları ve cümlenin genel anlamı tarafından belirlenir ve hem kurallar hem de genel anlam ­, Bölüm 1'de açıklanan gruplama sürecini mümkün kılar. 2, DWT'ye dayalıdır ve bellek genişletmeyi destekler. Bununla birlikte, bu şu soruları gündeme getiriyor: işleyen bellek uzun vadeli bilgiden nasıl yararlanır ve ­çalışan bellek ile LTP nasıl etkileşime girer?

modeldeki tek sorun kesinlikle bu değildi . ­Sorun, dijital belleğin kendisinin miktarıdır. Genel olarak, ikisi veya üçü fonolojik döngüden "gelen" yedi veya daha fazla basamağı hatırlayabildiğimizi ­düşünürsek , geri kalanı nerede saklanır? Görsel YSÖP'de saklanıyorsa fonolojik YSÖP'e nasıl uyuyor? Ve sonuncusu: Ch'de verilenlere dayanarak . Çalışmanın sonuçlarından 2'sine göre, DWT yardımıyla oluşturulan zihinsel görüntüler (tanınmış bir pazarın görüntüsü gibi) görsel-uzaysal ve fonolojik alt sistemlerden tamamen bağımsız görünmektedir - peki karmaşık görüntüler için bilgi nereden geliyor? parlaklıkları hakkında bir sonuca varılırken? Bu soruları cevaplama girişiminde, ­dördüncü bir bileşenin, epizodik tamponun varlığını önerdim (Baddeley, 2000).

yaklaşık dört kısım çok boyutlu bilgiyi içerebilen bir depolama sistemi olduğu varsayılmaktadır . ­Bu yetenek sayesinde, çalışan belleğin farklı alt sistemleri arasında bir bağlantı rolü oynayabileceği gibi, bu alt sistemleri MTP'den ve algıdan gelen bilgi girişi ile birbirine bağlayabilir. Bu bilgi kaynaklarının her biri farklı kodlama sistemleri kullanır, ancak hepsi çok boyutlu bir tamponda birleştirilir.

tampondan bilinçli farkındalık yoluyla alındığını da öne sürdüm . ­Bu, çalışan bellek modelini şuna bağladı:

ANAHTAR TERİM

Bağlanma, nesnelerin bireysel özelliklerinin bir bütün halinde (örneğin, kırmızı renk ve kare şekli kırmızı bir kareye) veya olayların ­birbirini izleyen bölümler halinde kombinasyonunu ifade etmek için kullanılan bir terimdir.

karmaşık bilişsel eylemlerin, kısacası işleyen belleğin performansında yer alır. Baare, bir metafor olarak, sahneye bilinç rolünün atandığı ve oyunu oynayan aktörlerin çeşitli ­etkileşimli bilişsel süreçlerin rolü olduğu tiyatroyu kullandı.

tamponun tamamen CPU tarafından kontrol edilen aktif bir sistem olduğu ve daha önce ilgisiz kavramları birbirine bağlayarak yeni kombinasyonlar yaratabildiği önerildi (Baddeley, 2000) . ­Örneğin, "buz hokeyi" ve "filler" kavramlarını birbirine bağlayarak yeni bir konsept yaratıyor - buz hokeyi oynayan bir fil. Bu yeni temsil, çalışan hafızada manipüle edilebilir ve kişinin ­filin nasıl ve hangi pozisyonda oynaması gerektiği ile ilgili soruları yanıtlamasına izin verir . Örneğin, envanterin bir kısmını kırabilir, ancak kapıda daha yararlı olmaz mıydı?

bir cümledeki sözcükleri anlamlı kombinasyonlara bağlamak veya renk ve şekil gibi algısal özellikleri belirli bir renk ve şekle sahip nesnelerle ilişkilendirmek için kontrol süreçlerine ihtiyaç duyulduğu öne sürülmüştür ­. Durum gerçekten böyleyse, ­aynı anda bazı karmaşık görevleri yerine getirme ihtiyacı nedeniyle bu süreçlerin kesintiye uğramasının bağlamaya müdahale etmesi beklenir. Daha yeni araştırmalar, durumun böyle olmayabileceğini öne sürüyor. Karmaşık bir eş zamanlı görev, şekiller ve renkler için CVP'yi zayıflatır, ancak bu bilgileri renkli nesnelerle ilişkilendirme yeteneğini etkilemez (Ailen, Baddeley & Hitch, 2006). Benzer şekilde, merkezi işlem biriminin işlevlerine müdahale etmek, hem ilgisiz kelime listeleri hem de cümleler için anlık hafızayı azaltır, ancak kelimeleri cümlelere bağlama yeteneğini azaltmaz (Ailen & Bad ­deley, 2008).

Bu ön bulgular doğrulanırsa, bu, epizodik tamponun aktif bir bağlama sürecinin merkezi olduğu tiyatro analojisinin önerdiği bilinç ­modelinin, kendisine daha pasif bir rol verilen bir modelle değiştirilmesi gerektiği anlamına gelir. , farklı kaynaklardan bilgi sunan bir ekran ve arkasında aktif bağlantı süreci gerçekleşir.

Epizodik arabellek kavramı henüz gelişiminin çok erken aşamalarında olmasına rağmen, birçok durumda yararlılığını zaten kanıtlamıştır. Kuramsal ­düzeyde, epizodik arabellek, bilgi depolamaya vurgu yapan Baddeley ve Hitch'in (1974) çok bileşenli modeli ile Cowan'ınki (1999, 2005) gibi dikkati vurgulayan modeller arasındaki boşluğu doldurur . ­Böyle bir bağlantı olarak, epizodik arabellek, işleyen bellek ile uzun süreli iletişimin nasıl etkileşime girdiği sorusunun önemini vurguladı ve daha özel olarak, farklı bilgi kaynaklarının nasıl ilişkili olduğuna dair çalışmayı teşvik etti. Bu, çok bileşenli modelin ­görsel dikkat ve bellek çalışmaları (Luck & Vogel, 1997; Vogel, Woodman & Luck, 2001) ve klasik dil anlama sorunları (Daneman & Carpenter, 1980; Kintsch & Van Dyck, 1977).

Modern çalışma belleği modeli, Şek. 3.9. İki ­temel değişiklikle geliştirilmiş orijinal üç bileşenli bir modeldir. Bunlardan biri, DVP'nin fonolojik ve görsel-uzaysal alt sistemlerle varsayılan bağlantısını yansıtır; ilki ­dil edinimini mümkün kılar ve ikincisi görsel ve uzamsal bilgi ile ilgili olarak benzer bir rol oynar. Bu alt sistem, fonolojik alt sistemden çok daha az çalışılmıştır, ancak dünya hakkında görsel ve uzamsal bilginin edinilmesinde, örneğin bir muzun şekli ve rengi ve plan hakkında bilgi edinilmesinde yer aldığına inanılmaktadır. bir şehrin

 

d	epizodik	e	fonolojik
	tampon	ben	döngü

İşlemci

Görsel uzamsal ­bilgilerin girilmesi

Pirinç. 3.9. Buddeley'in çalışan belleğin çok bileşenli modeli versiyonu (Baddeley, 2000).
Yazar tarafından yapılan değişiklikler, uzun süreli bellek ve epizodik bir arabellek eklenmesi ile bağlantılarla ilgilidir.

İkinci temel değişiklik, epizodik bir tamponun dahil edilmesidir. Epizodik tamponun orijinal versiyonunda (Baddeley, 2000), ona sadece CPU aracılığıyla erişilebilir. Bununla birlikte, yukarıda açıklanan görsel ve sözel bilgilerin bloklara bağlanmasıyla ilgili çalışmanın sonuçları, bilginin ara belleğe doğrudan görsel-uzaysal ve fonolojik sistemlerden ve LTP'den girebileceğini göstermektedir (oklar d ve e). Son olarak, duyguların çalışma belleği üzerindeki etkisine ilişkin çok yeni veriler de epizodik tamponun önemli ­bir rol oynadığını öne sürmektedir (Baddeley, 2007).

Bununla birlikte, çok bileşenli model, önerildiğinden bu yana otuz yıldır gelişiyor olsa da, kesinlikle ­tek işleyen bellek modeli değildir. Gerçekten de, özellikle Kuzey Amerika'daki çalışma belleği araştırmalarının büyük çoğunluğu , çok farklı bir yaklaşıma dayalıdır, CEP ve nöropsikolojik bilgi çalışmalarına daha az bağımlıdır ve ­sağlıklı deneklerdeki bireysel farklılıklara dayalı yöntemlerden güçlü bir şekilde etkilenmiştir .

Çalışan bellekte bireysel farklılıklar

Çalışan belleğin incelenmesine yönelik bu yaklaşıma olan ilgi, ­işleyen belleğin dil algısındaki olası rolünün incelenmesiyle bağlantılı olarak ortaya çıktı (Daneman & Carpenter, 1980). Bilgiyi aynı anda depolama ve işleme ihtiyacını çalışma belleğinin tanımlayıcı işlevi olarak ­seçen yazarlar , onu ölçmeyi mümkün kılacak bir görev geliştirmeye koyuldular ve büyük bir başarı elde ettiler. Geliştirdikleri görev çok basit görünüyor. Deneklerden birkaç (genellikle iki ila beş) cümle okumaları ve her cümlenin son kelimesini tekrar etmeleri istendi . ­Kendin dene:

Denizci uzun bir yolculuktan döndü ve evcil hayvan olarak bir papağan getirdi ­.

Birçok şiddetli kasırganın olduğu çok soğuk bir kıştı.

Oyun büyük bir başarıydı ve yıllarca sürdü.

Son üç kelimeyi adlandırın.

Bu kelimeler: hayvan, kasırgalar, yıllar.

Daneman ve Carpenter, ­çalışma belleği görevinin öğrencilerin deneklerin düzyazıyı anlama yeteneğini öngördüğünü gösterdi ve bu sonuç daha sonra birçok kez tekrarlandı. Daneman ve Merikle, benzer sonuçlara sahip 74 çalışmayı temel alan bir inceleme yayınladı (Daneman ve Merikle, 1996). Çalışan bellek ve genel anlama üzerine yapılan 38 çalışmada, ­0.41'lik bir medyan korelasyon katsayısı bulundu; Daha spesifik dil işleme ölçütleri kullanan diğer 36 çalışma, 0.52'lik bir korelasyon katsayısı buldu ­. Her iki durumda da korelasyon katsayıları sözel YSÖP için elde edilenlerden daha yüksekti (sırasıyla 0.28 ve 0.40).

Çalışan bellek kapasitesinin, ­çok çeşitli diğer yetenekleri de tahmin ettiği gösterilmiştir. Daha fazla işleyen belleğe sahip denekler düz yazı yazmada daha iyidirler (Benton, Kraft, Glover & Plake, 1984), karmaşık yönergeleri daha iyi anlarlar (Engle, Carullo & Collins, 1991) ve daha dikkatlidirler (Kiewra & Benton, 1988). Performansı tahmin etme yeteneği, ­dil testleriyle sınırlı değildir, aynı zamanda mantık diyagramları üzerine bir dersten (Kyllonen & Stephens, 1990) öğrenme çıktılarına ve PASCAL programlama dilinde kırk saatlik bir kursun sonuçlarına (Shute, 1991 ) kadar uzanır. ). Bir dizi çalışma belleği görevi ve mantıksal muhakeme yeteneği testleri (standart ­IQ testlerinden alınan test dizisi) üzerindeki performansı karşılaştırırken de çok güçlü bir korelasyon bulundu ­(Kyllonen & Christal, 1990). Temel fark, IQ puanlarının bir şekilde önceki ­deneyime bağlı görünmesi, işleyen bellek puanlarının ise biraz daha hıza bağlı görünmesiydi. Çalışan bellek ile genel zeka arasında da güçlü bir ilişki bulunmuştur (Engle, Tuholski, Laughlin & Conway, 1999).

Pratik sorunları çözmek için , işleyen belleğin miktarını belirlemeye yönelik görevlerin farklı sürümleri zaten kullanılıyor. Çok ­bileşenli çalışma belleği modelinden geliştirilen ve okul çağındaki çocuklarda öğrenme problemlerini belirlemek ve tahmin etmek için kullanılan bir dizi testin önemli bir bileşenidirler (Gathercole & ­Pickering,

2000a). Bu batarya, Daneman ve Carpenter'ın görevi gibi, ­yazarların karmaşık bellek görevleri olarak adlandırdığı görsel ve uzamsal bilgi işleme testlerinin ­yanı sıra sözel veya görsel-uzaysal CEP gerektiren görevlere dayalı fonolojik döngü değerlendirmesi ve görsel-uzaysal girdi için ayrı testler içerir . ­, bilginin eşzamanlı olarak depolanmasını ve işlenmesini gerektirir ve bu nedenle merkezi işlemciyi etkiler s.

, çalışma belleğinin farklı bileşenlerini ayrı ayrı değerlendirmeyi ve bunları akademik performansla ilişkilendirmeyi mümkün kılan çok bileşenli bir model temelinde yapılan tahminlere tam olarak uymalarından bahsetmemizi sağlar ­. Özel öğrenme ihtiyaçları olduğu belirlenen çocuklar ­, işleyen bellek testlerinden oluşan bir dizide düşük performans gösterdiler (Gathercole, Pickering, Knight & Stegmann, 2004b). Spesifik alt testlerin sonuçları daha az bilgilendirici değildir: yedi ve sekiz yaşındaki çocuklarda okuma ve aritmetik ile ilgili zorluklar, hem sesbilgisel CEP hem de karmaşık bellek görevlerinde (Gathercole & Pickering, 2000b) ve görevlerin sonuçlarında düşük performansla ilişkilidir. Kapsamlı bellek kapasitesi, 14 yaşındaki çocukların matematik ve fen notları tarafından tahmin edilmektedir ­( ­Gathercole , Lamont & Alloway, 2006).

Hafızası zayıf olan çocuklar nasıl öğrenir? Susan Gathercole ve grubu ­, sınıfta oturup bu çocukların sınıf arkadaşlarından ne kadar farklı olduğunu gözlemlemeye karar verdi. Öğretmenler genellikle zayıf çalışan ­hafızası olan öğrencilerini "bulanık" veya dikkatsiz, sınıfı rahatsız etmeyen, ancak talimatları takip edemeyen ve zamanında doğru şeyi yapamayan olarak nitelendirirler. Ancak araştırmacılar, talimatların bazen oldukça karmaşık olduğuna dikkat çekti. Örneğin: “Okuma kartlarını çalışan bellek yetenekleriyle tekrar içlerine koyun ve ­öğretim yöntemlerini buna göre değiştirin (Gathercole & Alloway, 2008).

işleyen bellek teorileri

Karmaşık bellek ölçümleri mükemmel öngörülerdir ve bu fenomenin nedenini anlamak son derece ilginçtir. Bireysel farklılıklara dayalı bir işleyen bellek kuramı yaratma girişimleri, ­genellikle, işleyen belleğin işleyişini bir dizi daha temel bileşene bölmeyi, bu bileşenlere "dokunmak" için tasarlanmış görevler tasarlamayı ve ardından her birinin sonucunun ne ölçüde etkilendiğini incelemeyi içerir. Bu görevlerin her biri, mantıksal düşünme veya zeka testlerinin sonuçlarını veya akademik performansı tahmin etme yeteneğine sahiptir . ­Bu analitik sürecin bir kısmı, belirli görevlerin birbiriyle ne ölçüde ilişkili olduğunu incelemektir; öyle ­ki, altta yatan bellek yapısının doğası ve ilgili bilgi işleme sistemleri hakkında spekülasyon yapılabilir.

Neyse ki, araştırmacılar arasında bir fikir birliği var ve çoğu analiz ­, işleyen belleğin çok bileşenli modelinin merkezi işlem birimine benzer bir dikkat tabanlı kontrol sisteminin ­önemini vurguluyor . Bu sistem, sırasıyla sözel ve görsel uzamsal bilgilerin basit bir şekilde depolanması olan daha küçük bir katkı sağlayan iki (veya daha fazla) diğer bileşenle birlikte karmaşık görevlerin performansına aktif olarak dahil olur (Engle ve diğerleri, 1999; Miyake, Friedman, Rettinger) , Shah & Hegarry, 2001; Gathercole, Pickering, Ambridge & Wearing, 2004a). Bu, Buddley ve Hitch modelini çok anımsatıyor. Aktif sözel tekrarın kullanımı genellikle bir geçici depolama kaynağı olarak algılansa da , çalışan bellek teorilerinin çoğu işlemciye büyük önem verir ve genellikle ­CEP'in işlevini nispeten spesifik olmayan "LTP'nin aktivasyonuna" bağlar .­

Bireysel farklılıkların incelenmesine dayanan teorilerin çoğunun ­çok bileşenli modelle uyumlu olduğu kanıtlanmış olsa da, aralarındaki benzerlik her zaman açık değildir. Nelson Cowan'ın çalışan belleğe etkili yaklaşımı, gerçekte var olmaktan çok görünen bir çatışmaya iyi bir örnektir ­(Baddeley 2001, 2007; Cowan 2001, 2005).

Cowan teorisi

bilgiyi alışılmadık şekilde erişilebilir bir durumda tutan bilişsel süreçler" olarak tanımladı (Cowan, 1999). ­Cowan'a göre, çalışma belleği, LTP'de gerçekleşen aktivasyona bağlıdır ve dikkat süreçleri tarafından kontrol edilir (Şekil 3.10). Aktivasyon geçicidir ve aktif sözel tekrar veya sürekli dikkat ile sürdürülmedikçe kaybolur .­

Etkinleştirilmiş bellek çok boyutludur ve bu açıdan benim epizodik ­arabelleğime benzer; Bence ikisi arasındaki temel fark, nesnelerin epizodik arabelleğe HDD'den indirilmesi, Cowan ise "HDD'de tutulduklarına" inanıyor. Şu anda bu iki bakış açısını nasıl ayırt edeceğimiz net değil. Ana sonuç, farklı vurgulardır: Cowan en çok, Miller'in (Miller, 1956) inandığı gibi yedi değil, dört bilgi bloğuyla sınırlı olduğuna inandığı ­(Cowan, 2005) işleyen bellekle ilgilenir. Bu, Cowan'ın benim kendi yaklaşımımda verimli olduğunu kanıtlamış işleyen belleğin ve nöropsikolojik verilerin daha periferik yönlerinden ziyade çocukluktaki dikkat ve bellek gelişimine olan ilgisini yansıtıyor .­

Sözel alt sistemin önemi, fonolojik YSÖP üzerine çok sayıda çalışma yapmış olan Cowan tarafından inkar edilmemektedir (Cowan, 1992; Cowan ve diğerleri, 1992), teorisinde onun ayrıntılı modellemesi için fazla ilgi göstermemesine rağmen .

Pirinç. 3.10. Cowan'ın gömülü süreç çalışma belleği modeli. Merkezi işlemci, suntadan etkinleştirilmiş elemanlar üzerinde işlev gören dikkat odağını kontrol eder. Yaklaşık dört nesne aynı anda odakta olabilir (Cowan, 1988)

Angle'ın engelleyici kontrol teorisi

kullanan en aktif ve yenilikçi araştırma gruplarından ­biri Randy Engle ve meslektaşlarınınkidir. Çalışan bellek kapasitesinin ölçülmesine dayalı ­çoğu çalışma, kapasite ve farklı bilişsel yetenekler arasındaki ilişkileri incelemekle sınırlıyken, Engle sürekli olarak bu ilişkilerin altında yatan mekanizmaların ve süreçlerin teorik yönüne odaklanmıştır .

Böylece Turner ve Engle (Tumer & Engle, 1989), karmaşık hacmin öngörme gücünün ­cümlelerde yer alan bilgilerin işlenmesine dayalı ölçümlerle sınırlı olmadığını gösterdi. İşlem hacmini ölçmek için ezberlenecek her kelimenin ardından aritmetik işlemlerin geldiği bir yöntem geliştirdiler (örneğin elma, 7 + 2 - 1 = ?; ev 5-1 + 6 = ? vb.). Bu ölçümlerin sonuçları , orijinal cümlenin hacmini ­belirleme görevinin sonuçlarıyla yakından ilişkilidir ve aynı zamanda bilişsel yeteneklerin güvenilir bir göstergesidir.

Engle (1996), karmaşık hacmi belirlemeye yönelik görevlerin performansının, sunulan nesnelerin ezberlenmesini proaktif girişimden (PI) ­koruma ihtiyacı tarafından engellendiğini öne sürdü ­; önceden ezberlenmiş malzemenin etkisi. Bu varsayımın doğruluğu lehine kanıtlar, çeşitli kaynaklardan elde edilmiştir ve kural olarak , karmaşık hacmi ölçme görevinin büyük bir öğrenci grubuna verildiği bir deneye dayanmaktadır . ­Daha fazla çalışma için, görevle diğerlerinden daha iyi ve diğerlerinden daha kötü başa çıkanlar seçildi ve Angle, tüm denekler için genel korelasyonla çok fazla ilgilenmedi, bunun yerine çeşitli diğer görevlerin performansındaki farklılıkları test etti. bu iki aşırı gruptaki katılımcılar arasında.

Bir çalışmada denekler, özgürce üremek için her biri bir hayvan, bir renk ve bir ülke gibi her on semantik kategoriden bir kelime içeren üç ardışık listeyi ezberlemek zorunda kaldı. Beklendiği gibi, birbirini izleyen denemelerde ­aynı kategoriye ­ait farklı nesnelerin kullanılması , sonraki listelerin daha zayıf yeniden üretilmesiyle sonuçlandı. Araştırmacılar tarafından tahmin edildiği gibi (Cape & Engle, 2000), bu girişim etkisi, küçük çalışma belleğine sahip deneklerde çok daha belirgindi. İlk listenin ücretsiz çoğaltılmasının sonuçları hemen hemen aynı olduğundan , belirleyici faktörün öğrenme yeteneğinden çok müdahaleye karşı direnç olduğu öne sürüldü.

yalnızca bellekle sınırlı olmadığına inanıyor . ­Conway, Cowan & Bunting (2001) şu deneyi gerçekleştirdiler: deneklerden kendilerine sunulan bir dizi sayıyı bir kulakta tekrar etmelerini ve diğer kulakta alınan bilgiyi görmezden gelmelerini istediler. Konu için beklenmedik bir şekilde, diğer şeylerin yanı sıra adı da bu bilgilere dahil edildi. Daha sonra, az miktarda belleğe sahip deneklerin, bu bilgiyi görmezden gelmeleri istenmesine rağmen, büyük olasılıkla kendi adlarını hatırladıkları ortaya çıktı. Muhtemelen ­bunun nedeni, engelleme teorisinin öngördüğü gibi ( ­Conway ve diğerleri, 2001), ilgisiz materyallerden kendilerini daha az “koruyabilmeleri” idi .­

Bu ve diğer araştırmalar , her ikisinin de ­diğer bilişsel işlevlerde eşit derecede önemli bir rol oynayan daha genel bir performans yeteneğini yansıttığını varsaymak son derece zor olsa da, karmaşık hacim ile girişime direnme yeteneği arasında bazı gerçek ve önemli ilişkiler olduğunu öne sürmektedir. Bununla birlikte, inhibisyonun doğası sorusu açık kalmaktadır. Biri güçlü bir tepkiyi bastırma yeteneğini yansıtan (örneğin, görsel bir hedefi sabitleyen gözlerin hareketi) ve ikincisi çok özel bir engelleme türü olan iki tür engellemenin varlığı lehine kanıtlar elde edilmiştir. ketleme ­, hafızadaki müdahaleyi yansıtır (Friedman & Miyake, 2004). Her ikisi de Daman ve Carpenter'ın okuma hacmi sonuçlarıyla sınırlı bir korelasyona sahiptir: baskın tepkinin inhibisyonu için nt korelasyon katsayısı ­0,23'tür ve hafıza inhibisyonuna direnç için korelasyon katsayısı 0,33'tür.

Zaman kontrollü kaynak tahsis modeli

Engle ve meslektaşları ­önceden öğrenilmiş kelimelerle müdahale etmenin önemine odaklanırken, karmaşık hacmin tekrarlama yoluyla hafızanın solmasını önleme yeteneğini yansıttığına dair alternatif bir görüş var. Bu durumda, "tekrar" kelimesi mutlaka "kendi kendine" tekrar anlamına gelmez, aynı ­zamanda, belki de dikkatin solma izinde periyodik olarak yoğunlaşmasından dolayı, basitçe "nesneleri gözden uzak tutmak" ile ilgili olabilir. Tam da böyle bir tekrarın lehine kanıt, Peterson görevinin yerine getirilmesi sırasında, ezberlenecek üç ünsüzün sunumu ile bunların çoğaltılması arasındaki sürenin geri sayım görevi ile dolduğunda hızlı unutmanın meydana ­gelmesi gerçeğiyle sağlanır. ve basit bir artikülasyon gerçekleştiğinde değil, çekirdek bastırma ­(Baddeley, Lewis & Vallar, 1984a). Bu, katılımcıların kendilerine sunulan nesneleri sürekli sözelleştirmeden bir şekilde hafızalarında tuttuklarını gösterir.

Kaynak dağılımı hipotezi, Turner ve Engle'ın (1989) işlem hacmini belirlemek için kullandıkları aritmetik görevi, ancak belirli bir hızda gerçekleştirilmesi gereken harfleri okuyarak değiştiren Fransız araştırmacılar Pierre Barruye ve Valerie Camo tarafından formüle edildi. ­. . Denekler, hızla birbirinin yerini alan harflerle ilgili bilgileri aynı anda işlerken kelimeleri ezberlemek zorundaydı. Bu basit görevdeki sonuçlar ­, okuma ve aritmetik puanlarla geleneksel bellek ölçümlerinden çok daha güçlü bir şekilde ilişkilendirildi (Lepine, Barrouillet & Camos, 2005). Barrouillet ve diğerleri, bu ve benzeri sonuçları, daha karmaşık görevlerin tekrarların yapılabileceği kısa aralıklara ­sahip olduğunu ­, daha sıkı kontrol edilen basit görevlerin ise bu tür tekrarları minimuma indirdiğini söyleyerek açıkladılar.

Bir grup yazar tarafından öne sürülen benzer bir hipotez , görev değiştirme hipotezi , ­bellek izlerine dayanarak, ­bu izlerin sürdürülmesi ile ikinci görevi tamamlama arasında deneklerin dikkat dağılımını yorumlar (Towse & Hitch, 1995; Towse, Hitch & Hutton, 2000).

benlik hacminin çok çeşitli bilişsel eylemlerin çok güvenilir bir yordayıcısı

olduğuna şüphe olmasa da, bunun ­neyle bağlantılı olduğunu hala tam olarak anlamıyoruz. Bu çok önemli soru ­birçok araştırmacının ilgi odağı olmaya devam ediyor.

Uzun süreli çalışma belleği

Ericsson ve Kitsch (1995) tarafından önerilen uzun süreli çalışma belleği teorisi, bilginin geçici olarak saklanması sürecinde LTP'nin kullanılmasına atıfta bulunur. Düzyazı ezberlemede uzun vadeli bilginin kullanılmasını içerir, ancak Erickson'un belirli ezberleme becerilerine sahip insanlara olan ilgisinden güçlü bir şekilde etkilenmiştir. Çalışmalarından birinde ­, Chase ve Erickson bir deneğin dijital hafızasını günlerce eğitim boyunca tekrar tekrar test ettiler ve dijital hafızasının istikrarlı bir şekilde arttığını ve sonunda yaklaşık seksen basamağa ulaştığını buldular (Chase & Ericsson, 1982). Onu sorguladıktan sonra, özel bir anımsama tekniği geliştirdiğini öğrendiler. Koşmaya tutkuluydu ve ­belirli mesafelerde belirli bir hızda harcanan süre açısından bir sayı dizisini kodlamak için bir sistem geliştirdi, örneğin ­çok yüksek bir hızda sekiz yüz metrelik bir mesafe için geçen süre. İkinci bir örnek, ­müşterilerinin siparişlerini hatırlamak için özel bir sistem kullanan bir garsondu (Ericsson & Polson, 1988). Abaküsün yukarıda açıklanan deneyimli hesaplayıcılar tarafından kullanılması, uzun süreli işleyen belleğin başka bir örneğidir. ­Bu nedenle, bu teori genel bir hafıza teorisi değil, yalnızca DWT'nin belirli kullanımının bir açıklamasıdır. Bu ­konu, Bölüm'de daha ayrıntılı olarak tartışılacaktır. 16.

Çalışan belleğin nöropsikolojisi

Şimdiye kadar bu bölüm, neredeyse tamamen davranışsal araştırma yöntemlerine dayanan işleyen belleğin psikolojisini ele aldı. Bununla birlikte, işleyen belleğin anatomik ve nörofizyolojik temellerinin incelenmesine büyük miktarda araştırma ayrılmıştır . ­Başlangıçta, bu yaklaşım esas olarak bu tür çalışmalara dayanıyordu, ancak nispeten yakın zamanda, diğer iki yöntem öne çıkan bir yer aldı: maymunlarda bireysel beyin hücrelerinin aktivitesinin görselleştirilmesi ve nörogörüntüleme yöntemleri kullanılarak sağlıklı insanların beyin aktivitesinin incelenmesi.

Bireysel beyin hücrelerinin aktivitesinin görselleştirilmesine dayanan işleyen belleğe bir yaklaşım

Tek bir beyin hücresinin aktivitesinin görselleştirilmesi, uyanık bir maymunun bireysel beyin hücrelerine elektrotların yerleştirilmesini ­ve kendisine sunulan uyaranlara yanıt olarak hücre aktivitesinin kaydedilmesini içerir. Bu yöntem, bireysel beyin hücrelerinin aktivitesinin ­görselleştirilmesini kullanarak görsel bilgi işleme konusundaki çalışmaları için Nobel Ödülü alan David Hubel ve Thorsten Wiesel (Hub el & Weisel, 1979) tarafından geliştirilmiştir . Bu yöntem aynı zamanda Fuster (Fuster, 1954) ve Patricia Goldman-Rakic (Goldman-Rakic, 1988) tarafından maymunlara görüşlerini ekranın merkezi noktasına sabitlemenin öğretildiği klasik deneylerde bellek çalışmasında da kullanıldı. , bir veya daha fazla periferikte ise yer yer ışıklı uyaranlar belirdi . Her iki ­zean da sinyal duyulana kadar bakışlarını sabitler ve ardından ­onu doğru yere yönlendirirse, bir ödül aldılar. Funahashi, Bruce ve Goldman-Rakic, maymun beyninin ön lobunda, bakışların ekranda tutulduğu süre boyunca aktif olan hücreleri tanımlamıştır (Funahashi, Bruce & Goldman-Rakic, 1989). Etkinlik, yanıt gerektiren bir sinyale kadar devam ederse, tepki genellikle doğruydu ve kesintiye uğrayan etkinliği unutma izledi. Bu, ­bazı tercümanların ön lobdaki belirli bir alanı ve çalışma belleğinin kaynağı olarak tanımlamasına izin verdi. Ancak daha sonra, beynin diğer bölgelerinde tamamen aynı şekilde davranan hücreler bulundu (Goldman-Rakic, 1996) ve bilim adamlarının tahmin ettiği gibi, ön lobların daha karmaşık bir genel sistemin yalnızca bir parçası olduğu öne sürüldü. çalışan belleğin çok bileşenli modeli .­

Bu görevin davranışsal versiyonu insanlarda kullanılmak üzere geliştirilmiş ­ve şizofreni hastalarının çalışma belleği ile ilgili sorunları olduğu bulunmuştur (Park & Holzman, 1992). Bu , ciddi bir hastalık ile nörofizyoloji ile ilgili çok spesifik bir yöntem arasındaki potansiyel bağlantı nedeniyle biraz heyecan yarattı. Bununla birlikte, bu, ­şizofreni hastalarında işleyen bellekte bir eksiklik olduğunu gösterse de, etkisi o kadar dramatik değildir ve diğer sorunlar, özellikle epizodik DTP ile ilgili sorunlar, pratik açıdan daha önemli olabilir (McKenna, Ornstein & Baddeley, 2002). ) . Bununla birlikte, bireysel beyin hücrelerinin aktivitesinin görselleştirilmesine dayalı hafızayı inceleme yöntemlerinin, hafızaya psikolojik ve nörobiyolojik yaklaşımlar arasında önemli bir bağlantı sağlamaya devam etmesi çok muhtemel görünüyor .­

Çalışan belleğin beyin görüntülemesi

, Bölüm 1'de açıklanan, beyin aktivitesini görselleştirmenin farklı yöntemlerini kullanan ve hızla artan sayıda çalışma tarafından sağlanmaktadır . ­1. İlk çalışmalarda , hatırlayabileceğiniz gibi, test edilen bir radyoaktif maddenin kana verilmesine ve ardından beynin farklı bölgelerinin aktivitesinin izlenmesine dayanan pozitron emisyon tomografisi (PET) kullanıldı. Çalışma belleğini incelemek için bu yöntemi kullanmada en aktif olan ­iki gruptu . Londra'da, fonolojik döngü hipotezinin incelenmesi sonucunda (Paulesu, Frith & Frakowiak, 1993), biri ­sol yarımkürenin parietal ve temporal lobları arasında yer alan ve görünüşe göre sorumlu olan iki ayrı bölge tanımlandı. fonolojik depolama ve ikincisi - sözde Broca'nın alanı, konuşmanın oluşumunda yer aldığı bilinmektedir ve belki de ­"kendi kendine" sessiz tekrarı ile ilişkilidir (Şekil 3.11).

Pirinç. 3.11. Fonolojik döngünün beyin görüntülemesi. Pozitron emisyon tomografisi kullanılarak yapılan bir çalışma sonucunda sesbilgisel depolamadan sorumlu A bölgesi ve artikülasyon tekrarından sorumlu B bölgesi belirlenmiştir (Paulesu ve ark. 1993).

John Jonides ve Edward Smith liderliğindeki ikinci bir araştırmacı grubu, Michigan Üniversitesi'nde çalıştı ve özellikle , dikkatle tasarlanmış ve teorik olarak hedeflenmiş ­deneyler ­gerçekleştirdikleri çalışma belleğini incelemek için nörogörüntüleme tekniklerini kullanmakta aktifti (Smith & Jonides, 1997). ). Görsel ve sözel çalışma belleğinin ilk doğrudan karşılaştırması yapılmıştır (Smith, Jonides & Koerre, 1996). Sözel hafıza görevlerinde deneklere dört harf ve ardından bir test mektubu gösterildi ve bunun daha önce sunulan dört harften biri olup olmadığını cevaplamaları istendi. Kontrol deneyi, bir uyarıcı ve bir test mektubunun eşzamanlı sunumundan oluşuyordu: kontrol deneyinde ­ezberlemenin gerekli olmaması dışında her şey tamamen aynıydı. Kontrol deneyinde gözlemlenen aktivasyon, ezberleme de gerekli olduğunda gerekli olan beyin aktivasyonundan çıkarılırsa, fark , uyaran bilgisinin algılanması ve işlenmesine ek olarak ezberleme ihtiyacı ile ilişkili ek yüke karşılık gelir ­. Smith ve arkadaşları sözel YSÖP'ün beynin sol yarımküresinde iki ayrı bölgeyi aktive ettiğini bulmuşlardır (Smith, Jonides & Koerre, 1996).

Görsel-uzaysal bellek çalışmasında, deneklere önce ­üç noktadan oluşan bir set ve ardından kısa bir gecikmeden sonra bir daire sunuldu (Şekil 3.12). Denekler, dairenin noktalardan birinin konumuyla çakışıp çakışmadığına karar vermeliydi. Kontrol deneyinde, noktalar ve bir daire aynı anda sunuldu.

Şekil l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi. 3.13'te görsel hafıza, beynin sağ yarıküresinin çeşitli alanlarındaki aktivasyonla ilişkilidir (Smith ve diğerleri, 1996).­

Daha fazla araştırma (bu çalışmaların bir incelemesi için, bkz. Smith & Jonides, 1997) ­, yukarıda açıklanan

uzamsal çalışma belleği ile soyut form gibi nesneler veya desenler için bellek arasındaki farkı ortaya çıkardı . Uzamsal ­bellek beynin dorsal veya üst bölgelerini daha fazla aktive ederken, nesne hafızası ventral veya alt bölgeleri aktive eder (Şekil 3.14). Primatlarda (insanlar dışında) görsel bilgi işleme çalışmalarının, dorsal akışın hem konum (nerede) bilgisinin işlenmesinde yer aldığı, hem de şekil bilgisi işleme ve nesne kodlamasında yer alan ventral akışın yer aldığı iki ayrı görsel işleme akışı tanımladığına dikkat edilmelidir. ­( ne) (Mishkin, Ungerleider & Macko, 1983).

Pirinç. 3.12. Mekansal bellek ve mekan algısı üzerindeki görevlerin her bir performansı sırasında meydana gelen olayların şematik gösterimi (Smith ve diğerleri, 1996)

Pirinç. 3.13. Beynin görsel uzamsal bellek tarafından etkinleştirilen dört bölgesinin pozitron emisyon tomogramları (Smith ve diğerleri, 1996)

Ön lob yaralanması olan hastalar üzerinde yapılan çalışmaların merkezi işlem birimi hakkındaki fikirlerin oluşumunu büyük ölçüde etkilediğini hatırlarsınız.Nöro ­görüntüleme yöntemleri, merkezi işlem biriminin işlevleri ile ön loblar arasında yakın bir bağlantının varlığını önermektedir . Bu soruyu incelemenin bir yöntemi, deneklere bir dizi uyaranın sunulduğu ve uyaran ­her tekrarlandığında bir düğmeye basmaları ­gereken sürekli uygulama gerektiren bir görevin kullanılmasına dayanır . En basit görev, minimum bellek gerektirdiğinden anlık bir tekrarı (örneğin, 1, 7, 9,6,6) tespit etmektir. Aynı uyaranın iki sunumu arasında ­başka bir uyaran sunulursa (örneğin, 7, 9, 6, 2, 6) ve özneden ikinci sunuma yanıt vermesi istenirse, görev biraz daha karmaşık olabilir. Görev , aynı uyaranın iki sunumu ­arasındaki boşluğu genişleterek daha da karmaşık hale getirilebilir . Bu testin başka bir avantajı daha var: farklı versiyonlarda hem sözel hem de sözel olmayan görsel-mekansal hafızayı incelemek için kullanılabilir. Her iki durumda da izlenecek uyaran sayısındaki artış nedeniyle merkezi işlem birimi üzerindeki yük arttıkça sürekli artan bir ön aktivasyon vardır (Barber, Cohen, Nystrom, Jonides, Smith & Noli, 1997; Owen, McMillan ­, Laird & Bull devamı , 2005).

merkezi işlem biriminin işleyişinde önemli bir rol oynadığına şüphe yoktur, ancak belirli işlevlerinin ne ölçüde ön lobların belirli alanlarıyla ilişkilendirildiği konusunda görüşler farklıdır ­. Bazı araştırmacılar, bireysel süreçlerin çok ayrıntılı bir temsili olduğu olasılığını dışlamazken (örneğin, Shallice, 2002), diğerleri, farklı çalışmaların sonuçları arasındaki tutarsızlıklara dikkat çekerek, yalnızca en genel temsillerin tartışılabileceğini düşünür ­(Duncan & Owen, 2000). Bize öyle geliyor ki, bu çelişkilerin ortadan kaldırılması hem davranış düzeyinde hem de nörogörüntüleme düzeyinde daha güvenilir araştırma yöntemlerinin oluşturulmasına bağlı olacaktır.

sonuçlar

Atkinson ve Shifrin'in modal modeli, bir ­çalışma belleği modeli olarak önerilmiş olsa da, öncelikle sözel CEP'e dayanıyordu. Bu model, hem bilgilerin LTP'ye basit bir tekrarla aktarıldığı varsayımıyla hem de çalışma belleği olan ciddi derecede bozulmuş CEP'li hastaların neden iyi durumda olduklarını açıklayamadığı gerçeğiyle sorunlarla karşılaştı.

Buddley ve Hitch, bir dikkat denetleyicisi, bir merkezi operatör ve iki alt sistem dahil olmak üzere çok bileşenli bir çalışma belleği modeli önerdi. Bunlardan biri ­olan fonolojik döngü, konuşmaya dayalı bilgiyi tutar ve manipüle ederken, görsel-uzaysal bilgi girişi görsel ve uzamsal bilgi ile benzer bir işlevi yerine getirir.

hastanın çok sınırlı miktardaki dijital belleğiyle ilgili çalışmaya dayanarak, ­dil edinimini kolaylaştırmak için fonolojik döngünün evrimin bir sonucu olarak ortaya çıktığı öne sürüldü. Döngü bozuklukları, ikinci dil edinimini engeller. Fonolojik döngüye bağlı olduğu düşünülen anlamdan yoksun sözcükleri ­duyma ve tekrar etme yeteneği , belirli dil sorunları olan çocuklarda azalır ve sağlıklı küçük çocuklarda sözcük dağarcığı gelişiminin iyi bir göstergesidir.

Görsel uzamsal bilginin girişi, ­hem görsel uzamsal bilgiyi depolamak hem de problem çözmede kullanmak için hayal gücünün kullanılması için gereklidir. Logi, bir anlamda fonolojik döngünün yapısına benzeyen ve ­görsel depo adını verdiği pasif bir depodan ve dahili gravür adı verilen uzamsal manipülasyon için bir sistemden oluşan görsel-uzamsal bir girdi yapısı önerdi .

Merkezi operatör tarafından gerçekleştirilen eylemler üzerindeki kontrolün ­Norman ve Shallis'in varsaydığı gibi gerçekleştiğine inanılıyor. Mevcut kalıplara ve alışkanlıklara dayalı yarı otomatik kontrolün ve kontrol edici dikkat sistemi (SAC) aracılığıyla müdahale etme yeteneğinin bir kombinasyonunu içerir. Merkezi işlem biriminin SWR'ye benzer olduğuna ve ­hem konsantre olabileceğine hem de dikkati dağıtabileceğine inanılmaktadır; beynin ön loblarında hasar olan hastalarda bu işlevler bozulur.

çalışma belleğinin farklı bileşenlerinin birbiriyle etkileşime girmesine izin veren ve çalışan belleği LTP ve algı ile bağlayan çok boyutlu kodlamaya dayalı epizodik bir arabellek olan ek bir bileşen olduğu öne sürülmüştür .­

ve manipülasyonu birleştiren çeşitli deneysel teknikler kullanılarak kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. ­Bu teknikler, çok çeşitli bilişsel görevlerin sonuçlarını tahmin etmede son derece başarılı olmuştur.

Çalışan belleğin teorik yorumları belki de ­çok bileşenli modelle tutarlıdır, ancak ağırlıklı olarak işlemcinin doğasını açıklamaya odaklanırlar. Etkili teoriler arasında, Cowan'ın dikkat konusundaki ilgisinden güçlü bir şekilde etkilenen yerleşik süreç teorisi ve olumsuz bilgiyi engelleme yeteneğinin çok önemli bir rol oynadığına inanan Angle ve meslektaşlarının engelleyici kontrol teorisi yer alır . Diğer bazı teoriler, ­sınırlı dikkat kaynaklarını çok önemli bir faktör olarak kontrol etme ihtiyacını vurgular . Bu konu şu anda aktif olarak incelenmektedir.

Nörobiyolojik araştırma, çalışma belleği çalışmasında önemli bir rol oynar ­. Başlangıçta bunlar, bireysel nöropsikolojik vakalar üzerine yapılan çalışmalar ve maymunlarda işleyen bellekle ilgili görevleri yerine getirirken bireysel beyin hücrelerinin işlevlerinin incelenmesiydi . Daha yakın zamanlarda, nörogörüntüleme yöntemleri kullanılarak çalışan bellek üzerine birçok çalışma yapılmış ve hem ­hasta çalışma sonuçlarıyla hem de çok bileşenli bir modelle uyumlu veriler elde edilmiştir .

ek literatür

•            Andrade, J. (2001). Perspektifte çalışma belleği. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press. Bu bilim alanında çalışan bir grup genç araştırmacı tarafından Buddley ve Hitch çok bileşenli çalışma belleği modelinin avantaj ve dezavantajlarının tartışılması .­

•            Atkinson, R.C., Shiffrin, R.M. (1971). Kısa süreli belleğin kontrolü. Scientific American, 225, 82-90. Genel uzmanlara yönelik modal modelin kısa açıklaması ­.

Cowan, N. (2005). çalışma belleği kapasitesi. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press. Ancak ­Cowan'ın işleyen belleğe yaklaşımının son incelemesi. Yazar, işleyen belleğin miktarının, Miller'ın iddia ettiği gibi yedi yerine dört bilgi grubuyla sınırlı olduğuna inanıyor.

Engle, RW, Cantor, J. & Carullo, JJ (1992). Çalışan bellek ve anlamadaki bireysel farklılıklar. Dört hipotez testi. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 18, 972-992. Çeşitli işleyen bellek hipotezlerinin tartışılması ve ­bunların nasıl değerlendirileceği.

Fletcher, RC & Henson, R.N. A. (2001). Frontal loblar ve insan hafızası: Fonksiyonel nörogörüntülemeden elde edilen bilgiler. Beyin, 124, 849-881. Nörobilim ve psikoloji açısından ön lobların hafızadaki rolünün tartışılması.

Logie, RH (2003). Uzamsal ve görsel çalışma belleği: Zihinsel bir çalışma alanı. Öğrenme ve Motivasyon Psikolojisi, 42, 37-78. Alanında önde gelen uzmanlardan biri tarafından çalışma belleğinin görsel-mekansal yönlerine genel bir bakış .­

4. BÖLÜM

Öğrenme

alan buddley

W

Neden bu bölümü okuyorsun? Muhtemelen, bir dereceye kadar bir şeyler öğrenmek için, ancak belki de sadece daha fazla okunacak olanı anlamak mümkün olacak şekilde? Öğrenciyseniz, hayatınızın çoğunu öğretmenliğe vermiş olabilirsiniz. Bu tür sürekli öğrenme, ­karmaşık bir dünyada hayatta kalma sorununa olağan evrimsel çözüm değildir. Karıncalar, timsahlar, virüsler ve kelebekler gibi oldukça başarılı birçok tür, hayatta kalmak için ihtiyaç duydukları her şeye sahip olarak dünyaya gelir. ­Ancak insan ancak öğrenerek hayatta kalabilen bir türdür. Onsuz, dilimiz, karmaşık araçlarımız, ulaşım sistemimiz olmazdı ve şu anda içinde yaşadığımız toplumla çok az benzerliği olan bir toplumda yaşardık. Peki öğrenme hakkında ne biliyoruz?

Önümüzdeki birkaç bölümde netleşeceği gibi, oldukça fazla şey biliyoruz. Farklı hafıza türlerine yol açan farklı öğrenme türleri olduğunu biliyoruz. Unutmanın, öğrendiklerimizi hafızadan geri getirme yeteneğine bağlı olduğunu biliyoruz. Bunun da onu nasıl öğrendiğimize bağlı olduğunu da biliyoruz. Kısacası, öğrenme ve hafızanın farklı aşamaları birbiriyle ilişkilidir ­ve ideal olarak birlikte tartışılmalıdır. Ancak bu , devasa ve karmaşık bir bölümün ortaya çıkmasına yol açacaktır . Bu nedenle, ­size önemli bağlantıları hatırlatmak için sırayla öğrenme, epizodik bellek, hatırlama ve unutma ve çapraz referans konularını ele alan birbiriyle bağlantılı bir dizi bölüm seçtik.

Filozoflar, 2.000 yılı aşkın bir süredir öğrenme ve hafıza sorununu tartışıyorlar, ancak bir fikir birliğine varamıyorlar, bu nedenle ­genç Alman filozof Hermann Ebbinghaus, 1880'de deneysel bir hafıza çalışması önerdiğinde, bu son derece cesur bir hareketti. Ebbinghaus, zeka ve renkli görme dahil diğer sorunlara geçmeden önce ­bu iddialı projeye iki veya üç yıl ayırdı. Bununla birlikte, bu kısa süre içinde, bizimki gibi hızla değişen toplumlarda özellikle önemli olan ve insanların önceki nesillerin bildiğinden çok daha fazlasını bilmesi gereken

bir bilim olan yeni bir öğrenme ve hafıza biliminin temellerini attı.­

kadar karmaşık ­bir şeyi anlamanın tek yolunun sorunu basitleştirmek olduğuna karar verdi. Yalnızca bir kişiyi, kendisini test ediyordu ve yeni bilgilerin edinilmesini incelemek ve zaten edinilmiş olan bu bilgi süreci üzerindeki etkisini en aza indirmek istediği için, öğrenmesi gereken tamamen yeni materyaller geliştirdi. Bu malzeme anlamsız hecelerden, WUX, CAZ, BIJ ve ZOL gibi telaffuz edilebilen ­ama hiçbir anlam ifade etmeyen kelime benzeri ünsüz-ünlü-ünsüz kombinasyonlarından oluşuyordu.

Ebbinghaus, bu tür "kelimelerin" listelerini ezberlemek için bunları hızlı bir şekilde yüksek sesle tekrarladı ve her listeyi ezberlemek veya unutmasına neden olan bir aradan sonra ezberlemek için gereken tekrar sayısını doğru bir şekilde kaydetti.

Çalışmaları sırasında, gerçek kelimelerle herhangi bir ilişkilendirmenin kullanılmasından dikkatlice kaçındı ve her zaman günün aynı saatinde kendini test etti, test koşullarını dikkatlice kontrol etti ve ­"dışta çok belirgin değişiklikler varsa test sonuçlarını dikkate almadı . veya iç yaşam." Ebbinghaus'un bu kadar umut vermeyen malzeme kullanmasına rağmen ve belki de bu nedenle, tüm dünyaya hafıza çalışmalarının bir bilim konusu haline gelebileceğini göstermeyi başardı ve sadece iki yıl içinde bazı temel özellikleri inceledi. insan hafızasının.

Herhangi bir depolama sistemini değerlendirmek için üç temel soruyu yanıtlamanız gerekir. Bilgiler sisteme ne kadar hızlı girilebilir? Ne kadar bilgi saklanabilir? Bilgi ne kadar hızlı kaybolur ­? İnsan hafızasının miktarının gerçekten muazzam olduğu açıktır, bu nedenle Ebbinghaus, bilgi girişinin hızını değerlendirmeye ve sonraki tartışmadan da anlaşılacağı gibi unutmaya odaklandı.

Öğrenme oranı

Belleğin bilgileri ne kadar hızlı yakaladığını düşünün. Bilgiye hakim olmak için iki kat daha fazla zaman harcarsanız ­, bu iki kat daha fazla hatırlayacağınız anlamına mı gelir? Ya da birbirini izleyen her öğrenme " ­depolama" bölümünün biraz daha az bilgi içeren bir azalan etki yasası mı var ? Yoksa taban tabana zıt bir ilişki var mı ve ne kadar çok bilgi öğrenirseniz, yeni bilgiler o kadar kolay ve hızlı emilir, yani "kartopu etkisi" mi ortaya çıkar? Ebbinghaus bu sorunu çok basit bir şekilde inceledi. Her biri 16 anlamsız heceden oluşan birkaç liste yaptı. Belirli bir ­gün, yeni bir liste (daha önce ezberlemediği) seçer ve saniyede 2,5 hece hızında 8, 16, 24, 32, 42, 53 veya 64 kez, yirmi dört saat yüksek sesle okurdu. listeden kaç hece ezberlediğini ve listeyi ezberlemek için kaç

ek "okuma" yapması gerektiğini hesapladı. Ebbinghaus deneyinin neye benzediği hakkında bir fikir edinmek için, aşağıdaki anlamsız hece listesini olabildiğince hızlı bir şekilde arka arkaya iki kez okumayı deneyin : JIX, BAZ, FUB, YOX, ­SUJ , XIR, DAX, LEQ, VUM, PIQ , KEL, WAB, TÜV, ZOF , GEK, HIW.

Oldukça sıkıcı olan bu alıştırmanın sonuçları, ­Şekil 2'de grafiksel olarak sunulmuştur. 4.1.

İlk gün tekrar sayısı ile ­bir gün sonra akılda kalan bilgi miktarı arasındaki ilişki düz bir çizgi ile ifade edilir ki bu da öğrenme sürecinin ne azalan etki ne de kartopu etkisi ile karakterize edilmediğini ve basit kural: öğrenilen bilgi miktarı, ­onu öğrenmek için harcanan zamana bağlıdır: öğrenmeye iki kat daha fazla zaman harcarsanız, iki kat daha fazla bilgi öğrenirsiniz. Kısacası, harf başına derse devam sayısı ve öğretmenden alınan geri bildirim miktarı, ikinci en önemli prognostik faktördür. Bu sonucun, büyük olasılıkla güvenilmez bir "ölçüm" olan öz değerlendirmeye dayandığı makul bir şekilde iddia edilebilir . ­Ancak benzer bir sonuç ­, birkaç seanstan sonra başkaları tarafından not edilen yazma becerilerinde belirgin bir gelişme bulan Johnston ve arkadaşları tarafından da elde edilmiştir (Johnstone, Ashbaugh & Warfield, 2002). Bu ifadenin geçerliliği, ünlü romanı The Naked and the Dead ortaya çıkmadan önce yarım milyondan fazla kelime yazması gerektiğini kabul eden Norman Mailer gibi profesyonel yazarlar tarafından doğrulandı.­

Erickson ve diğerleri, satranç, daktilo ve müzik enstrümanları çalma dahil birçok beceri için uygulamanın önemini vurgulamaktadır ­(Ericsson, Krampe, & Tesch-Römer, 1993). Müzik enstrümanlarını çalma becerisiyle ilgili olarak, yazarlar en seçkin kemancıların ortalama 10.000 saat, daha az ünlü olanların - 7.500, çok ileri olmayan - 5.000 ve amatörlerin - 1.500 saat çalıştıklarını tahmin ediyorlar.

Bu nedenle, "ödediğinizin karşılığını alırsınız" sözleriyle ifade edilen genelleme, ­öğrenme için makul bir pratik kural olarak kabul edilebilir, ancak bu geniş yelpaze içinde iyi satın alma ve kötü satın alma, pazarlıklı satın alma ve buna değmeyen ürünler vardır. onlar için bir fiyat istemek. Alıştırma ile öğrenilen bilgi miktarı arasındaki genel ilişkiye rağmen, ­daha iyi sonuçlar alarak zaman geçirmenin yolları vardır . Bu bölüm, toplam zaman hipotezini çürütme yollarına ayrılmıştır.

dağıtılmış öğrenme

Ebbinghaus şemasına yakından bakarsanız ­, ilk gün materyalde uzmanlaşmak için ne kadar zaman harcandığını göz önünde bulundurarak , toplam öğrenme süresinin aslında sabit olmadığını göreceksiniz, çünkü ilk gün harcanan süre orantısız bir sonuç verir. tasarruf.

gün yeniden öğrenmede azalma . ­Yani ilk gün 64 tekrar yaklaşık 7,5 dakika sürer; ikinci günde tüm listeyi ezberlemek için aynı süre gerekir; yani geçen süre 15 dakikadır. Ancak ­ilk gün kendinizi sekiz tekrarla sınırlandırırsanız (ki bu yaklaşık bir dakika sürer), ikinci gün listeyi ezberlemeniz 20 dakikanızı alacaktır. Bu nedenle, öğrenme pratiğini iki gün arasında eşit parçalara bölmek, ana çabaları ikinci güne kaydırmaktan daha etkilidir.

dağıtılmış öğrenme etkisi olarak bilinen son derece yaygın bir olguya bir örnektir . Bunun anlamı ne? Bu , öğrenilecek materyalin belirli bir süre içinde öğrenilen ve tek bir bilgi dizisi olarak sunulmayan kısımlara eşit olarak bölünmesi durumunda öğrenmenin daha etkili olduğu anlamına gelir . ­Öğrenme söz konusu olduğunda, “Damla damla, deniz , tane tane, yığın” atasözü en iyi emirdir.

Bunun güzel bir örneği, birkaç yıl önce British Post'un bana ve meslektaşlarıma, büyük bir postacı ordusunu daktilo ­becerileri konusunda eğitmek için bir program sunma talebiyle yaklaştığı durum. Bu sırada posta kodları tanıtıldı ve posta sıralayıcılar, daktiloya benzer bir klavye kullanarak posta kodlarını yazmak zorunda kaldı. British Post , iki seçenekten birini seçme fırsatı buldu . Biri, posta işçilerini ­geleneksel görevlerinden kurtarmak ve onlara yoğun bir daktilo kursu vermek, diğeri ise günlük kısa eğitimi resmi görevlerin yerine getirilmesiyle birleştirmekti. Dört olası ­eğitim düzenlemesi vardı: günde iki saat ders içeren yoğun bir kurs, iki saat ders içeren orta yoğunluklu bir kurs veya günde birer saat iki ders ve günde bir saat olan daha kademeli bir kurs . Postacıları rastgele dört gruba ayırdıktan sonra eğitime başladık.

Şek. Şekil 4.2, dört gruptaki katılımcıların daktilo becerilerini edinme oranını grafiksel olarak göstermektedir . ­Hem klavyeyi öğrenmek için geçen süre hem de daha sonra ­daktilo becerileri kazanmak için geçen süre büyük ölçüde seçilen öğrenme moduna bağlıydı.

Pirinç. 4.2. Yazma becerilerini edinme hızının öğrenme moduna bağımlılığı. 1x1 - günde bir saat ders; 2 x 1 - günde iki saat ders;

1 X 2 - günde bir iki saatlik ders; 2 x 2 - günde iki saatlik iki seans (Baddeley & Longman, 1978). Telif hakkı © 1978 Taylor & Francis. izin alınarak çoğaltılmıştır

Günde sadece bir saat pratik yapan postacılar, günde iki saat pratik yapanlara göre klavyeyi daha hızlı öğrendiler ve yazma becerilerini daha hızlı geliştirdiler. İkincisi, günde dört saat çalışan meslektaşlarından daha hızlı öğrendi. Gerçekten de, ­günde bir saat çalışan grup 55 saatte, günde dört saat çalışan grubun 80 saatte öğrendiği kadar çok şey öğrendi. Bitirdiklerinde gelişmeye devam ettiler: Birkaç ay sonra hiç eğitim almadıkları teste tabi tutulduklarında, becerilerini günde dört saat çalışan gruptaki katılımcılardan daha iyi korudukları ortaya çıktı (Braddeley & Longman , 1978).

günde dört saat çalışan grupta yorgunluk veya memnuniyetsizlikten kaynaklanmadı . ­Gerçekten de, dersin sonunda postacılar sorgulandığında, günde bir saat çalışanların programlarından en az memnun olanların olduğu ortaya çıktı, çünkü daktilo becerilerini kazanmak için gereken süreyi gün cinsinden tahmin etmeye başladıklarında, günde dört saat çalışan meslektaşlarına göre daha yavaş ilerledikleri ortaya çıktı. Tabii ki, pratik sonuçlara gelince, bu akılda tutulmalıdır. Dört saatlik ­bir seans, "saatlik verimlilik" açısından bir saatlik seanstan daha az etkili olabilir, ancak günde dört saat çalışan grup dört haftada standarda ulaşırken, günde bir saat çalışan grup standarda ulaştı. on bir haftada standart. . Dağıtılmış öğrenme daha etkilidir, ancak her zaman pratik veya uygun değildir.

öğrenmenin mikro dağılımı olarak adlandırılabilecek yöntemi içeren yönteme büyük ilgi olmuştur (Landauer & Bjork, 1978). ­Diyelim ki ­Fransızca öğreniyorsunuz ve aşağıdaki kelime listesini ezberlemeniz gerekiyor:

•           kararlı - 1'ёsigіe

•           atış

•           çim - l'herbe

•           kilise - l'eglise

•           zimok - şato

•           kedi - le sohbet

•           masa

•           kuş - Toiseau.

Aynı nesne size iki kez sunulursa, hangi koşullar altında ­daha iyi hatırlanır - sunumlar ve testler birbirini takip ederse veya iki sunum ve test arasında belirli bir süre varsa? Neyse ki cevap açık: ­Aralarında biraz zaman bulunan sunumlar daha iyi hafızaya katkıda bulunur ve iki sunum arasında ne kadar çok zaman geçerse o kadar iyidir. Ancak ne yazık ki hayat bu kadar basit değil ve deneklerin kendi başlarına buldukları materyaller onlara sunulandan daha iyi hatırlanıyor ­; bu fenomene nesil etkisi denir. Bu ­etkinin sonuçları, dağıtılmış öğrenme etkisinin sonuçlarıyla taban tabana zıttır. Bir öğe ne kadar hızlı test edilirse, onu hatırlama olasılığınız o kadar artar ve dolayısıyla daha iyi hatırlama olasılığınız o kadar artar.

aralıklı tekrarlar

Bu ikilemin çözümü, ­yeni nesnenin ilk olarak kısa bir süre sonra hala hatırlanabilirken test edildiği esnek bir strateji kullanmaktır. Ardından, nesne daha iyi özümsendikçe, ­sunum ve test etme arasındaki aralık giderek artar. Bu yaklaşımın amacı, her nesneyi güvenilir bir şekilde geri çağrılabileceği en uzun süreden sonra test etmektir. Bu, yukarıda sunulan Fransızca kelimeler listesine hakim olma sırasının Tablo'da gösterildiği gibi olabileceği anlamına gelir. 4.1.

Tablo 4.1. Aralıklı tekrarlar. Fransızca kelimeleri ezberlemeye dayalı bir örnek

Öğretmen	Öğrenci
Kararlı \u003d 1'yosigie
Kararlı?	Gyosigie
At = le cheval
Atış?	le cheval
Kararlı?	Gyosigie
Atış?	le cheval
çimen = çimen
Çimen?	herbe
Kararlı?	1'
Atış?	le cheval
Çimen?	herbe
Kilise = 1' öglise
Kilise?	1' kayma
Çimen?	herbe
Kilise?	goglise
Kararlı?	1'
Çimen?	herbe
Atış?	le cheval

 

kısa bir aradan sonra sunulmalıdır ; ­öğrenci doğru cevap verirse ­duraklama süresi uzar.

, aralıklı tekrarlama ­olarak bilinen yeni anımsatıcı yöntemlerini oluştururken , sözel bellekle ilgili bir laboratuvar çalışmasının sonuçlarından elde edilen iki temel prensibi birleştirdi . ­İlk ilke, dağıtılmış ­öğrenme etkisidir, ikincisi, oluşturma etkisidir: Hatırlanması gereken en iyi şeyler, kendi icat ettiğiniz nesnelerdir. Son yıllarda, bu temel prensipler , kısmen laboratuvar bellek araştırmasını sınıf öğrenimine uygulamaya yönelik son derece övgüye değer bir çabanın sonucu olarak, daha ayrıntılı araştırmaların konusu haline geldi . Dağıtılmış öğrenmenin etkisi, yabancı dil edinimi, ­matematiksel örnekleri ve problemleri çözme, az bilinen gerçekleri ve nadir sözcüklerin anlamlarını hatırlama ve haritalardan öğrenme gibi çok çeşitli konularda incelenmiştir (Pashler, Rohrer, Cepeda & Carpenter). , 2007). Yazarlar, dağıtılmış öğrenmenin herhangi bir materyalin özümsenmesini olumlu yönde etkilediğini bulmuşlardır.

Mola ne kadar sürmelidir? Öğrenme ve test etme arasındaki sürenin süresine bağlı olduğu ve öğrenme bölümleri arasındaki en uygun duraklamanın, öğrenme ve test etme arasındaki duraklama süresinin %10 ila %20'si olduğu kanıtlanmıştır . Bu nedenle, sınav on gün içinde yapılacaksa, öğrenme bölümleri arasındaki aralık ­bir veya iki gün olmalıdır ve test altı ay içinde yapılacaksa, öğrenme bölümleri arasındaki en uygun aralık yirmi gündür. Genel olarak, öğrenme bölümleri arasındaki uzun aralıklar kısa olanlara tercih edilir. Ancak ­unutulmamalıdır ki geri bildirim öğrenciler için cevaplarının doğru olup olmadığı konusunda önemlidir, ancak hemen mi yoksa bir süre sonra mı aldıkları belirleyici değildir (Pashler vd., 2007).

Yazı yazmayı öğrenen posta işçilerinde olduğu gibi ­, daha yeni araştırmalar, dağıtılmış öğrenmenin daha az unutmaya yol açtığını doğrulamıştır. Pashler ve diğer yazarlar (Pashler ve diğerleri, 2007), öğrencilerinden bir gruba on matematik probleminden oluşan bir liste, diğerine iki hafta arayla beş problemden oluşan iki liste sunmuşlardır. Bir hafta sonra yapılan test, grup üyelerinin bilgilerinin eşdeğer olduğunu gösterdi, ancak dört hafta sonra ­dağıtılmış öğrenmenin faydaları belirginleşti.

Hafıza Testinin Önemi

Landauer ve Björk'ün yönteminin ikinci temel özelliği, ­hafıza testinin önemidir. Pashler ve diğerleri, test etme ve geri bildirimin fazladan bir öğrenme bölümünden daha önemli olduğunu buldu. Öğrenme için bilgi hatırlamanın önemi, özellikle seçkin araştırmalarla gösterilmiştir (Karpic ke & Roediger, 2008). Yazarlar yabancı kelimelerin ezberlenmesini dört farklı koşul altında incelediler. Koşul 1—Deneklere İngilizce ve Svahili dilinde kırk çift kelimelik bir listenin tekrar tekrar sunulmasından oluşan standart prosedür ­(örn. mashua - tekne) ve sonraki testleri. 2. Koşul, ezberlenen çiftin "unutulmuş" olmasıydı; Bu yöntem, öğrencinin halihazırda bilmediği şeylere odaklanmasına izin verdiği için çeşitli kılavuzlarda sıklıkla tavsiye edilir. 3. Koşul, öğrenilen çiftlerin test edilmemesi, ancak sunulmaya devam edilmesiydi. 4 numaralı koşullar taban tabana zıttı: öğrenilen çiftler artık sunulmuyordu ­, ancak test edilmeye devam edildi. Ezberleme bir hafta sonra test edildi. Sizce hangi koşullar en iyi sonuçları verdi?

Bu çalışmanın sonuçları şekil l'de grafiksel olarak sunulmuştur. 4.3.

Bir hafta içinde test

ST - Koşullar #1 ST _N - Koşullar #3

S/yT - Koşullar No. 2 S _N T _N - Koşullar No. 4

Pirinç. 4.3. Ezberlemede test etmenin rolü. Öğrenme ve test bölümlerinin örüntüsü, öğrenme oranını etkilemedi
, ancak testlerin varlığının, deneklerin bir hafta sonra hangi konuları hatırlayabildiği üzerinde büyük bir etkisi oldu (Karpicke & Roediger, 2008). Telif Hakkı © 1980 AAAS. izin alınarak çoğaltılmıştır

Öncelikle öğrenme hızının her koşulda pratikte aynı olmasına ama ezberlemenin aynı olmamasına dikkat ediyoruz. Çalışılan materyalin test edildiği koşullar altında ­, denekler kelime çiftlerinin %80'ini, testin yapılmadığı koşullar altında ise sadece yaklaşık %30'unu hatırladılar. Test yapılmadan tekrarlanan sunumun hiçbir etkisi olmadı. Bir sonraki sınava çalışırken bunu aklınızda bulundurun!

Araştırma sonucunda, nesil etkisinin önemi de ortaya çıktı - cevabı hafızadan "geri almak" ve almamak (Metcalf & Kornell, 2007). Yazarlar bir yabancı dilin ustalığını test ettiler ve Fransızca maison (ev) kelimesi örneğini kullanarak, "ev" kelimesinin sunumu ile "maison" yanıtı arasındaki kısa bir zaman aralığının bile bir girişim için yeterli olduğunu gösterdiler. uzun süreli ezberleme için daha yararlı olan çoğaltmak , kelimelerin İngilizce ve Fransızca olarak aynı anda sunulmasından daha iyidir.­

Bilginin nasıl test edildiği önemli mi? Çoktan seçmeli testlerin hatırlamayı iyileştirdiği gösterilmiştir (Marsh, Roediger, Bjork & Bjork, 2007), ancak ­kısa cevaplı testlerin hatırlamayı daha da geliştirdiği bulunmuştur (McDaniel, Roediger & McDermott, 2007).

Geri Bildirimin Önemi

Öğrencileri cevap vermeye zorlamanın tehlikelerinden biri ­, açık geri bildirimin yokluğunda ­alışkanlık haline gelebilecek hatalar yapabilmeleridir. Kay, öğrencilerinden birkaç hafta boyunca haftada bir tekrarladıkları düzyazı bir pasajı ezberlemelerini istedi (Kay, 1955). Metnin her hafta tekrarlanmasına rağmen en başta yapılan hataların devam ettiğini gördü. Neyse ki, öğrenciler doğrudan geri bildirim alırsa bu gerçekleşmez. Pashler ve diğerleri, çalışmalarından birinde, az bilinen gerçekleri içeren çoktan seçmeli bir test vererek deneklere çeşitli düzeylerde tahmin yürütmeye teşvik ettiler ­(Pashler ve diğerleri, 2007). Örneğin: Hangi kara hayvanı bir mavi balinanın dilinin ağırlığındadır? Cevap seçenekleri: a) Bengal kaplanı, b) boz ayı, c) wolverine, d) Afrika fili (doğru cevap Afrika filidir). Araştırmacılar, tahmin etmemesi talimatı verilen, tahmin etmesi talimatı verilen ancak anında geri bildirim verilen ve gecikmeli ­geri bildirim verilen gruplar arasında fark bulamadı. Bu noktada bir açıklama yapmak uygun olabilir, yani konu amnezik hastalar olduğunda uyarıcı varsayımların faydasız olduğu. Bunun nedeni muhtemelen geri bildirimi hatırlayamamalarıdır (Baddeley & Wilson, 1994). Sağlıklı genç deneklerin aksine, hatalardan kaçınmayı amaçlayan bu tür öğrenme prosedürlerinden daha fazla yararlanırlar (bölüm 11).

Artan zaman aralıklarında tekrarlama (öğrenilen bilgilerin tekrarı), ­sözlü öğrenme araştırmalarından ortaya çıkan tamamen yeni bir öğrenme tekniğinin nadir bir örneğidir. Modern bellek araştırmalarının başarıları konusundaki şüpheciliğiyle tanınan Ulrich Neisser'i, özü ­şu olan satırları yazmaya iten şey buydu: “Uygun bir şekilde organize edilirse, tekrar size çok şey verebilir. Her şeyi aynı anda tekrarlamak için eşek olmalısın. zarar vermekten başka bir işe yaramaz."

Öğrenme için motivasyon

Henüz tek kelime edilmemiş önemli bir faktör motivasyondur. Hayvan öğrenimi alanındaki çoğu araştırmacı motivasyonu çok önemli bir faktör olarak gördüğünden , bu garip görünebilir . ­Belki de bunun nedeni, ödül ya da cezanın, deneyi yapan kişinin hayvanı isteklerine boyun eğdirmesi ­ve öğrendiklerini göstermesi için kullanmasıdır. Neyse ki, deneylere katılan insanlar çok daha işbirlikçi olma eğilimindedir. Hafıza deneylerindeki deneklerin çoğu , deneyi yapan kişiyi memnun etmek veya iyi bir hafızaya sahip olduklarını kendilerine kanıtlamak için veya belki de sadece iyi performans göstermenin ­tamamen ilgisizlik göstermekten daha ilginç olduğu için iyi performans göstermek ister. Denekler göreve özenliyse, motivasyon düzeyi genellikle önemli bir faktör değildir.

Öğrencilerinin bu görüşü paylaşmadığını bulan İsveçli ­profesör Lars-Goren Nilsson , bunun geçerliliğini kanıtlamak için aşağıdaki ­deneyi yapmıştır (Nilsson, 1987). Birkaç öğrenci grubunu farklı koşullar altında kelime listelerini ezberlemeye davet etti. Koşul 1, öğrencilerin iyi bir hafızaya sahip olmalarının gerekmemesiydi, onlara sadece bir hafıza deneyine katıldıkları söylendi. Koşul 2, listelerin özümsenmesi sırasında öğrencilere motive edici ­talimatlar verilmedi, ancak test sırasında onlara daha fazla kelime hatırlayan kişinin önemli bir nakit ödül alacağı söylendi. Üçüncü gruptaki öğrencilere kelimeleri ezberlemeye başlamadan önce para ödülü anlatıldı. Her üç grup da neredeyse aynı sonuçları gösterdi. Motivasyonu artırmanın bir yolu olarak sosyal rekabeti içeren bir sonraki ­deney, tamamen aynı sonuçları verdi: Motivasyon seviyesinin öğrenme üzerinde hiçbir etkisi olmadı.

Bu, motivasyonun öğrenmeyle hiçbir ilgisi olmadığı anlamına mı geliyor? Herhangi bir ­okul öğretmeni size bunun böyle olmadığını söyleyecektir . Bununla birlikte, motivasyonun doğrudan değil dolaylı bir etkisi vardır: hem malzemeye hakim olmak için harcanan zamanı hem de aynı anda gösterilen dikkati belirler ve bu da öğrenilen bilgi miktarını etkiler. Bu nedenle, sizden ­on hayvan adını ve on çiçek adını içeren bir kelime listesi ezberlemenizi istesem ve hatırladığınız her hayvan adı için size bir madeni para vereceğimi ve her çiçek adı için bir banknot vereceğim dersem Hayvanlardan çok çiçekleri hatırlayacağınızdan emin olabilirsiniz . Bunun nedeni, çiçekler üzerinde daha fazla zaman harcamanızdır ve elde edilen sonuç, çiçek listesini ­daha uzun süre sunmuş olsaydım elde edeceğimiz sonuca eşdeğerdir. Bir sınıf ortamında motivasyon, çocukların öğrenme materyallerine gösterdikleri dikkat miktarını etkilediğinden öğrenmeyi etkilemesi muhtemeldir . ­Materyal onlar için ilginçse ona odaklanırlar ve eğer ilgilerini çekmezlerse başka bir şey düşünürler.

tekrar ve öğrenme

Bazı öğrenme teorileri, tekrarın öğrenmenin temeli olduğunu iddia eder. Bu görüşün izi Ebbinghaus'a ve ­ezberlemenin önemini vurgulayan Viktorya dönemi eğitimcilerine kadar uzanmış olabilir. Bununla birlikte, son zamanlarda yapılan bazı deneyler , öğrencinin materyali sistematik hale getirme girişimi olmaksızın basit bir tekrarın ­iyi sonuçlar vermeyebileceğini söylememize izin veriyor. Cebinizde bir peni bozuk para düşünün. Her iki yanında neyin tasvir edildiğini hatırlıyor musunuz ? Hatırlamaya çalışmak! Şek. Şekil 4.4, ­araştırmacıların deneklerden dört Amerikan madeni parasının özelliklerini hatırlamalarını istedikleri bir deneyin sonuçlarını göstermektedir (Rubin & Kontis, 1983). Solda madeni paralar, sağda ise bu madeni paraların her birinin en sık hatırlanan açıklamaları var.

reklam kampanyasında tekrarın rolünü inceledik (Bermann & Baddeley, 1980). ­Bir zamanlar, Avrupa radyo istasyonları arasındaki yeni bir uluslararası anlaşma , BBC'yi bazı programlarının dalga boylarını değiştirmeye zorladı . Bu gerçeği radyo dinleyicilerinin dikkatine sunmak ve onları yaklaşan değişikliklerden haberdar etmek için BBC geniş çaplı bir ­

reklam kampanyası başlattı. İki ay boyunca radyo yayınları, yeni dalga boyları hakkında sloganlar ve müzikli çağrı işaretleri ile birleştirilen ayrıntılı bilgilerle düzenli olarak kesildi.

Pirinç. 4.4. Deneklerin dört Amerikan madeni parasının karakteristik özelliklerini hatırlamaları gereken bir deneyin sonuçları. Sol (a) - gerçek madeni paralar, sağ (b) - en yaygın ­cevaplar (Rubin & Kontis, 1983). Telif Hakkı © The Psychonomic Society. izin alınarak çoğaltılmıştır

Bu reklam kampanyasının etkinliğini değerlendirmeye karar vererek, ­Cambridge'deki uygulamalı psikoloji bölümüne gelmeyi ve hafıza, görsel algı ve işitme testlerine katılmayı kabul eden yaklaşık elli kişiyle görüştüler. Gönüllülerimizin çoğu yerel ev kadınlarıydı. O zamanlar küçük çocuğu olan annelerin çoğu evdeydi. Onlara her bir radyo kanalını ne kadar süreyle dinlediklerini sorduk ve BBC'nin frekans bilgilerine dayanarak çoğunun ­yeni dalga boylarıyla ilgili reklamı binden fazla kez duyduğunu belirledik. Onlardan yeni dalga boylarını hatırlamalarını, not almalarını ve radyo kadranı gibi görünen bir ekrana not etmelerini istedik.

Deneklerimiz neyi hatırladı? BBC , dinleyicilerine değişikliklerin gelmekte olduğunu bildirmekte başarılı oldu ­, çünkü neredeyse herkes bunu biliyordu. Çoğunluk - deneklerin %84'ü - bu değişikliklerin hayata geçirileceği tarihi doğru olarak adlandırdı . ­Ancak, detayların hafızası bizi dehşete düşürdü. Tüm deneklerin yalnızca yaklaşık dörtte biri, tam olarak yeni frekansları adlandırmaya çalıştı ve çoğu insan bu değerleri ekrana koymaya istekli olsa da ,

çoğu girişim basit tahminden biraz daha iyiydi. Dahası ­, eski frekansların bilgisi de hiçbir şekilde ideal değildi. Belki de en sevdikleri programları ayarlayan insanlar, motorun radyo kadranındaki konumuna güvendiler. O halde neden herkes değişiklik tarihini bu kadar iyi hatırlıyor? Belki de deneklerimiz düzenli olarak hurma kullandığı içindir.

Neyse ki, Hava Kuvvetleri kendisini radyo reklamlarıyla sınırlamadı, her eve yeni dalga boylarını belirten bir mektup göndererek bu kendinden yapışkanlı ­şapkaları ekledi. Yenilikler geldikten kısa bir süre sonra yaptığımız ankette dinleyicilerin büyük çoğunluğunun bu etiketler sayesinde önemli bir günü kaçırmadığını gördük. Bu grubun üyelerinin %70'i yeni dalga boylarını hatırlamakta güçlük çekti, ancak çoğu bunların üstesinden başarıyla geldi: değişikliklerin yapılmasını bekledikten sonra, ölçekte yeni dalgalar buldular ve bunları Hava Kuvvetlerinin ­düşünceli bir şekilde yaptığı çıkartmalarla işaretlediler. onlara sağladı .

Bu sonuçlardan hangi sonuçlar çıkarılabilir? Varılan bir sonuç, bu tür zengin reklamların karmaşık bilgileri iletmek için uygun olmadığıdır ­. İnsanların "Botto tüm pudralardan daha iyi yıkar" sözünü hatırlamasını ve bu cümleyi bin kez tekrar etmesini istiyorsanız, bu akılda kalır ama ille de inanılmaz. Bununla birlikte, karmaşık bilgilerden bahsediyorsak, onu bu şekilde ­sunma, insanların olağan düşünme biçimine karşılık gelmez ve yalnızca bir etki olabilir - minimum bilgi ve maksimum memnuniyetsizlik.

Değiştirmek için kör

Bir yandan, çok sayıda sunuma rağmen deneklerin madeni paralar ve yeni dalga boyları hakkında çok az şey hatırlaması şaşırtıcı görünebilir ­, ancak diğer yandan, bizi hiç ilgilendirmeyen ayrıntılardan bahsettiğimiz şeklinde itiraz edilebilir. onlara. Sahte olmadıklarından emin olmak için madeni paralara bakmanız gerekmez ve radyo dinleyicilerinin dalga boyları hakkında bilgiye ihtiyacı yoktur. Belki de daha da şaşırtıcı olan, değişim körlüğü denilen, görünen ­nesnelerdeki çok önemli değişiklikleri bile fark edememe örnekleridir .

Bu nedenle, bir çalışmada deneyi yapan kişi, yol tarifini sormak için yoldan geçen birini durdurdu. Görüşme sırasında (bu önceden kararlaştırıldı), muhataplar arasında tahta bir kalkan taşıyan iki adam geçti ve deneycinin yerini ondan tamamen farklı başka bir kişi aldı. Görünüşe göre insanlar bu tür değişiklikleri nadiren fark ediyor ( Rensink ­, O'Regan & Clark, 1997; Simons & Levin, 1998).

Belki de bu, ­muhatabın görünümüne dikkat edememenin veya görsel STOC'nin kırılganlığının bir sonucudur? Bu soru, tek bir kampüste yaşayanlarla yapılan bir çalışmada yanıtlanmıştır (Rosielle & Scaggs, 2008). ­Fotoğraflarda ne değişti sorusuna cevap vermeleri istendi.

bu küçük kasabanın tanıdık nesneleri . Kütüphane binasının "ortadan kaybolması" gibi değişiklikler oldukça önemliydi ­(Şekil 4.5). Deneklerin yalnızca %20'si bir değişiklik fark etti, geri kalanı fotoğrafı tanıdık olarak değerlendirdi. Sık sık tekrar edilmesine rağmen, karmaşık nesneler için DWT'miz göründüğünden çok daha az kapsamlıdır .­

örtük öğrenme

Bunu ch'de hatırlayabilirsin. Şekil 1'de, öğrenilen bilgileri açıkça depoladığımız bildirimsel bellek ile davranıştaki değişikliklerin öğrenmenin kanıtı olduğu bildirimsel olmayan veya örtük bellek ­arasında bir çizgi çizdik . ­Dolayısıyla iş bisiklete binmeye gelince, ne yapacağımızı

açıkça hatırlamamız gerekmiyor; sadece bisiklete biner ve bineriz. Motor beceri edinme örneği, dolaylı olarak edinilebilen çok çeşitli bilgi ve becerilerden biridir. Üç ­geniş kategoriye ayrılırlar: koşullu refleksler; hazırlama, bir uyaranın sunumunun hemen ardından gelen uyaranın algılanmasını etkileme süreci ve bir örneği motor becerilerin kazanılması olan prosedürel öğrenme. Şimdi sırasıyla bu örtük öğrenme türlerine bakalım.

Koşullu refleksler

1902'de genç bir Amerikalı psikolog Edwin Twietmyer diz refleksini inceledi: zil çaldıktan sonra deneğin dizine ­bir çekiçle vurdu ve böylece kasın istemsiz bir şekilde kasılmasına ve alt bacağın uzamasına neden oldu. Bir gün aynı şeyin zilden sonra daha ayağına çekiçle dokunmadan önce olduğunu fark etti. Denek, bacağının "istemsizce seğirdiğini" söyledi. Twitmyer araştırmasına devam etti (Twitmyer, 1902) ve iki yıl sonra sonuçları Amerikan Psikoloji Derneği toplantısında sundu. Ancak, kongreye başkanlık eden Harvard'dan Profesör William James onun coşkusunu desteklemedi . ­Öğle yemeği saati yaklaşırken tartışmayı sonlandırdı.

Aynı sıralarda, ünlü bir Rus fizyolog olan ve sindirim üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı Nobel Ödülü alan Akademisyen I. P. Pavlov ­da benzer sonuçlara vardı. Köpeklerde salya refleksini incelerken, hayvanlarda salyanın deneyi yapanın geldiğini duydukları anda başladığını fark etti. Pavlov , kendisine dünya çapında ün kazandıran araştırmalarına devam etti (Paviov, 1927).­

Tüm büyük ders kitaplarında yazıldığı gibi Pavlov ­, köpeklere yiyecek verilirken aynı zamanda bir zil verilirse, bir süre sonra tek başına salyaya neden olacağını ve bu da şartlı reflekslerin özünü yakaladığını buldu: ­nötr, koşulsuz bir uyaranın bir kombinasyonu - bir zil - refleks reaksiyonlu - tükürük - öğrenmeye yol açar. Pavlov ayrıca, çağrı sistematik olarak gıda ile ­desteklenmezse tükürük salgılanmasına dikkat çekti.

yavaş yavaş azalır ve sonunda durur. Buna şartlı refleksin yok olması adını verdi.

Çağrı yemeği takip ederse ne beklenebilir? Ters ­koşullandırma mümkün mü? Bu etkinin mümkün olduğuna dair bazı kanıtlar var ama çok zayıf.

bir zilin ­şartlı refleksin yok olmasına yol açtığı düşünülürse , zilin tek başına tekrar tekrar sunulmasının, bağlantısı ortaya

çıkmadan önce nasıl bir etkisi olur?­

yemekle? Bu, koşullu bir refleks oluşturmayı zorlaştırır ve sözde gizli inhibisyon meydana gelir. Yemek sunumundan önce veya sonra tek bir zilin sunulması, zil ile yemek arasındaki açık bağı koparır.

*• Olumlu şartlandırılmış marka

-o Kontroller
! markalar

yirmi

Pirinç. 4.6. Yeni bir diş macunu markasına yönelik tutumun
, amacı koşullu bir refleks oluşturmak olan sunum sayısına bağlı olması. Katılımcıların olumlu koşullandırılmış bir markayı satın alma olasılığı daha yüksekti (rastgele sunulan kontrol markalarıyla karşılaştırıldığında) (Stewart ve diğerleri, 1987)

Koşullu refleksler biliminden büyük ölçüde yararlanan bir alan, ­yaygın bir uygulamanın, bir ürünü hoş ve çekici bir ortamla ilişkilendirerek daha çekici bir kamu imajı yaratmak olduğu reklamcılıktır. Hafıza literatüründe reklamcılıkla ilgili çok az araştırma olmasına rağmen, bu konu üzerine yeni bir çalışma yapılmıştır (Stewart, Shimp & Engle, 1987). Yazarlar ­deneklere "Marka 1. Diş Macunu" etiketli sarı ve yeşil tüplerde "yeni" diş macununu gösteren slaytlar gösterdi. Diş macunu, diğer üç hayali ürünle birlikte sunuldu - "Marka R. Cola", "Marka M. Çamaşır Deterjanı" ve "Marka/. Sabun", nötr görüntülerle eşleştirilirken, diş macununun sunumunu her zaman ­, özellikle adanın üzerinde şafak veya gökyüzüne ve bulutlara karşı yatın direkleri olmak üzere, özellikle etkileyici dört slayttan ­birinin sunumu izlerdi. Farklı denek gruplarına bu slaytlar birden yirmiye kadar gösterildi ve ardından bu ürünlerden hangisini alacakları soruldu. Şekil 2'de grafiksel olarak sunulan sonuçlardan aşağıdaki gibi . 4.6, diş macunu diğer ürünlerden daha yüksek puan aldı ve sunum sayısındaki artışla tam olarak macunu satın alma olasılığı arttı .­

, koşullu refleksi inceleyen laboratuvarlardan ­elde edilen iki tahmini daha ayrıntılı olarak test ederek çalışmalarına devam ettiler . ­Bunlardan ilki, diş macununun nötr koşullar altında tekrar tekrar sunulmasının, daha sonra güzel slaytlarla ilişkisinin zayıflamasına yol açacağı, yani gizli inhibisyon etkisinin kendini göstereceği idi ­. Aslında tam da böyle oldu. Üçüncü bir çalışmada, yazarlar doğrudan diş macununun ­önünde güzel slaytlar sunarak , doğrudan koşullandırmadan çok daha zayıf olduğu bilinen ters koşullandırma için zemin hazırladılar . Tahmin edildiği gibi, "algılanan hoşluk" önemli ölçüde daha düşüktü ve ­şartlandırmanın gerçekten de reklamcılığın bu yönü için uygun bir model olduğu öne sürüldü.

Stewart ve meslektaşları (Stewart ve diğerleri, 1987) ürünü açıkça olumlu duygularla ilişkilendirmeye çalışırken, ­şartlı reflekslerle ilişkili başka bir fenomen bunun o kadar da gerekli olmadığını öne sürüyor. Yeni bir uyaranın sunulma sıklığındaki basit bir artış, "zevkinde" bir artışa yol açacaktır, yani, sadece görüş alanında olmanın etkisi "işe yarayacaktır" (Bornstein, 1989). Bu etki, standart olmayan çokgenler gibi taviz vermeyen ­materyallerde bile çok kısa bir süre için sunulur ve deneklerin bunu fark edecek zamanları olmaz ve daha sonra onları tanımazlar (Kunst-Wilson & Zajonc, 1980). Sadece görüş alanında olmanın etkisinin reklamcılıkla ilişkisi incelenmiştir (Perfect & Askew, 1994). Yazarlar ­deneklere 25 adet tam sayfa renkli dergi ilanı verdi. Deneklerin yarısı onları hatırlamak zorunda kaldı, diğer yarısı hatırlamadı. Deneklere daha sonra ­yirmi beş yeni reklamla birlikte bu reklamlar sunuldu ve her birinin ne kadar göze hoş geldiğini, bilgilendirici, etkileyici ve akılda kalıcı olduğunu derecelendirmeleri istendi; daha sonra daha önce gösterilen reklamları derecelendirmeleri istendi. Kendilerine sunulan reklamları hatırlaması gereken denekler, kendilerine sunulan reklamların yaklaşık %60'ını, hatırlamaları istenmeyenlerin ise ­yalnızca %11'ini tanıdı. Ancak her iki gruptaki katılımcılar da gördükleri reklamları daha anlamlı ve akılda kalıcı olarak değerlendirmiştir. Ayrıntılar söz konusu olduğunda basit tekrarın iyi bir öğrenme yolu olmasa da, belki de ne yazık ki duygusal değerlendirmelerimizi etkilediği tahmin ­edilebilir .­

astarlama

Hazırlama etkisi, bir uyaranın sunumu, içinde yer alan bilgilerin daha fazla algılanmasını ve işlenmesini etkilediğinde kendini gösterir ­. Örneğin, bir kelime listesini okumanız ve ardından ayrı bir deneyde sunulan kelimeleri çok hızlı bir şekilde algılamanız istenebilir . Eski kelimeleri hatırlamıyor olsanız da , yeni kelimelerden daha önce okuduğunuz kelimeleri bulma olasılığınız daha yüksektir . Hazırlama etkisi, ­Schacter'ın (1992) benzer ilkelerin tüm modaliteler için geçerli olduğu temelinde, ­algısal hazırlamayı tutarlı bir bellek sistemi oluşturan olarak sınıflandırmasına izin veren birçok duyumun karakteristiğidir .

Hazırlama aynı zamanda sözel bellekte de görülür ve şiddetli amnezisi olan hastaların bile ­normale yakın bellek gösterebileceği bir yol sunar. Bu fenomen, unutkanlara ve kontrollere bir kelime listesi sunan ve ardından onları test ­

eden Warrington ve Weiskrantz (1968) tarafından keşfedildi . Standart tanıma prosedürü kullanıldığında ve deneklerden ­daha önce gördükleri kelimeleri tanımlamaları istendiğinde, unutkanlar bu görevde çok zayıf performans gösterdi. Bununla birlikte, hazırlama prosedürünü kullanarak yapılan testler, ­normal şekilde işlemelerini sağladı. Bu prosedür, her kelimenin görsel olarak bulanık, belirsiz bir versiyonunu içeriyordu ve deneklerden kelimenin ne olduğunu "tahmin etmeleri" istendi.

Sözcükler için örtük belleği göstermek için hazırlamanın benzer kullanımları, sözcük kökü tamamlamayı ve sözcük parçası kurtarmayı içerir.­

Bir kelimenin kökünü bir bütüne tamamlama, özneye ­birkaç ilk harf sunulduğunda ve anlamlı bir kelime elde edecek şekilde tamamlaması istendiğinde örtük hafızayı test eder (örneğin, w- ile gösterilirler ve özne bir “damga” elde etmek için bu harfleri tamamlamalıdır) ). Özneden ­kelimenin ­ne olduğunu "tahmin etmesi" istenirse, örtük hafızayı test etmekten bahsediyoruz, ancak benzer bir durumda kelimeyi "hatırlamaları" istenirse, bu zaten açık bir testtir. hafıza. Yazarların, hafıza kaybı yaşayan insanları ve üç şekilde bir kelime listesi sunulan sağlıklı denekler üzerinde test yaptıkları çalışmalar yapılmıştır : serbest çoğaltma, bir "istem" ile çoğaltma ve ­kelimenin kökünün bütüne tamamlanması. Amnezi hastası denekler, serbest hatırlama testinde çok kötü performans gösterdiler ve "istemli" hatırlamada neredeyse başarısız oldular, ancak kökten tam kelimeye tamamlamada hiçbir sorun göstermediler.­

Hazırlamanın temel olarak önemli bir özelliği ­, her zaman olmasa da genellikle kodlamanın gerçekleştiği fiziksel koşulların yeniden üretilmesine bağlı olmasıdır. Böylece Graf ve Mandler ­, deneklere STAMP gibi bir kelime listesini görsel olarak sunmuş ve onları ya anlamsal olarak ya da dış görünüşleri açısından hatırlamalarını istemiştir. Hatırlama daha sonra ­ya kelime kökü bütüne eklenerek ("sözcük tamamlama") ya da çağrışımsal bir semantik ipucu (örn. Letter) kullanılarak test edildi (Graf & Mandler, 1984). Beklendiği gibi, semantik kodlama

Böl ­. _ 5, semantik kodlama, ilke olarak, açıkça öğrenmenin iyi bir yoludur. Bununla birlikte, anlamsal kodlamanın yararları, bellek, ­parçalardan sözcük alma kullanılarak dolaylı olarak test edildiğinde gösterilmemiştir (Şekil 4.7).

Örtük belleği değerlendirmenin ilgili bir yolu, ­kelime parçası kurtarma olarak bilinir. Bu testte timsah gibi daha önce sunulan bir kelime, örneğin c-o-c-d-l gibi harflerin yarısı eksik olacak şekilde test edilir ve ­deneğe hangi harflerin eksik olduğu sorulur. Bu testlerin her ikisi de, amneziden mustarip bireylerde öğrenme çıktılarının akılda kaldığını gösterir (bkz. Bölüm I). Tulving, Schacter & Stark, kelime fragmanını geri getirmeyi kullanarak, normal deneklerin açık ve ­örtük sözel öğrenmenin sonuçlarını akılda tutup tutmadıklarını incelediler (Tulving, Schacter & Stark, 1982). Bir saat sonra yapılan test sonucunda, kelimelerin çoğaltılması, a kelimelerinin parçalardan geri kazanılmasına göre daha iyi sonuçlar verdi; ancak bir hafta sonra tablo tersine döndü: kelimeden parçaya geri getirme oranları yalnızca biraz kötüleşti ­ve hatırlama önemli ölçüde unutmayı gösterdi.

Pirinç. 4.7. Anlamsal ve fiziksel kodlamanın açık ücretsiz yeniden üretim ve örtük kelime kökü tamamlama üzerindeki etkisi (Graf & Mandler, 1984)

Şimdiye kadar hazırlamayı tartışırken sadece sözel hafızadan bahsettik. Ancak ­gösterildiği gibi Warrington ve Weiskrantz (1970), farklı nesnelerin çizimlerini hatırlarken "çalışır". Bellek farklılıklar açısından test edildiğinde ­, unutkanlar görevlerde son derece zayıf performans gösterirler, ancak orijinal çizimin parçalanmış bir versiyonunu tanımlamaları gerektiğinde , normal örtük bellek gösterirler. ­Schachter, Cooper ve Delaney (1990), üç boyutlu nesnelerin düzlemsel çizimleri için benzer bir etki buldular; bu etki, çizimler gerçekten hacim olarak çizilemeyen ve bu nedenle muhtemelen çizilen "imkansız nesneleri" temsil ettiğinde yoktu. ­beyinde farklı temsillerin oluşmasına neden olmaz.

Son olarak, hazırlamaya ilişkin araştırmaların çoğu ­algısal düzeyde yapılmış olsa da, daha derin bir düzeyde eşdeğer etkiler de bulunabilir. Srinivas ve Roediger deneklere sıçan ve sırtlan gibi hayvan adlarını içeren sözcük listeleri sundular (Srinivas ve Roediger, 1990). Bundan sonra, altmış saniye içinde aynı semantik kategorilerden mümkün olduğu kadar çok kelimeyi isimlendirmeleri gerektiği gerçeğinden oluşan, görünüşte alakasız bir görevi gerçekleştirmeleri istendi. Önerilen listelerde en sık isimlendirilen kelimeler bulundu.

prosedürel öğrenme

Birkaç yıl önce yelken kursuna gittim. Rüzgar yönü, yelken açma ve direksiyon hakimiyeti arasındaki ilişkiyi açıklayan teori ile başladı. Bir yandan diğer yana dönen küçük bir tekneyi yönetirken bu üç faktörü akılda tutmanın kolay olmadığı ortaya çıktı ve kısa süre sonra bunları düşünmeyi bıraktım ve sağduyunun önerdiği şeyi yaptım. Tekne, daha sonra diğer teknelerin itaat ettiği gibi, gizemli bir şekilde bana itaat etmeye başladı. Görünüşe göre beyin ­, bilince erişilemeyen sorunları bir şekilde çözüyor. Elbette diğer becerilerin uygulanmasında da benzer bir duygu ortaya çıkıyor. Bir saha oyuncusu bir kriket topunu veya beyzbol topunu yakalamak için koşarken, topun ve ellerin aynı anda aynı yerde olduğundan emin olmak için birkaç karmaşık denklemi çözmesi gerekir; bilinçli olarak Ancak bu, bazen pratikte beceri performansının, düşen bir topu ne kadar yüksekten yakalamaya çalışılacağına dair tavsiyeler gibi bilinçli bir stratejiyle iyileştirilemeyeceği anlamına gelmez . ­Ancak, bu tür stratejilerin değeri küçük olabilir ve bazı durumlarda hiç üretken olmayabilirler.

Bu, golfçü gibi deneyimli bir sporcunun koşulların baskısı altında becerilerini kaybettiği "blokaj" olarak bilinen stres tepkisiyle ilgilenen Masters'ın (Masters, 1992) büyüleyici bir deneyinde gösterildi. : son turdan önce öndeydi ve bitişte, koymada birkaç ilkel hata yaparak rekabeti kaybetti. Masters , deneklerin deliğe bir golf topu sokması gerektiği gerçeğinden oluşan, geliştirdiği basit bir görevin yardımıyla bu fenomeni inceledi . Deneklerin yarısının aynı anda ­dikkat gerektiren karmaşık bir görevi yerine getirdiği ve yarısının yapmadığı toplam 400 eğitim seansı gerçekleştirildi . Belirleyici test, son yüz antrenmandan sonra yapıldı ve normal veya stresli koşullar altında gerçekleştirildi. Stres, deneklere deneyimli bir profesyonel golfçü tarafından değerlendirileceklerinin söylenmesinden kaynaklanıyordu. Katılımcıların çok önemli bir ödül alıp almayacağına veya daha önce kazandıkları neredeyse tüm parayı kaybedeceklerine karar vermesi gerekecek. ­Sözde profesyonel (aslında deneycinin asistanı) ekranın arkasında kaybolmadan önce, spor üniformasıyla deneklerin önüne çıktı ve periyodik olarak öksürdü. Aslında odadan çıktı, ardından ­öksürüğünün kaydedildiği kaset açıldı: deneklere izlendiklerini anlamaları bu şekilde verildi. Bu çalışmanın sonuçları Şekil 2'de grafiksel olarak sunulmuştur. 4.8.

Şekilde sunulan veriler, ­karmaşık bir görevin eşzamanlı olarak gerçekleştirilmesinin öğrenmenin etkinliğini azaltmasına rağmen, bu koşulların strese karşı daha dirençli olduğunu göstermektedir. Deney bittikten sonra denekler sorgulandığında , öğrenme sırasında başka bir görev gerçekleştiren gruptaki katılımcıların yalnızca yüzde birinin açık bilinçli stratejiler geliştirdiği ortaya çıktı (kontrol grubundaki yüzde üçe karşı).

Pirinç. 4.8. Delik başına ortalama vuruş sayısının eğitim aşamasına (1-4. seanslar)
ve teste (5. seans) bağlılığı (Masters, 1992). Örtülü öğrenme daha düşük puanlarla sonuçlandı,
ancak test stresine karşı daha dayanıklıydı

Yapay dilbilgisi öğrenmek

Dolaylı olarak edinilmiş gibi görünen önemli bir öğrenme biçimi, ­dilbilimcilerin iddia ettiği gibi belirli yasalara tabi olan, ancak karmaşık ve anadili İngilizce olan kişiler tarafından resmi gramer talimatları olmadan kabul edilen ana dilin grameridir. Dilbilgisinin özelliği, üretken olmasıdır, yani dilin nesneleri neredeyse sınırsız sayıda şekilde birleştirilebilir ve yeniden birleştirilebilir ve dilbilgisi olmayan kombinasyonlar ortaya çıkmaz. Bu fenomenin incelenmesi, ­bazı kombinasyonların ortaya çıkmasını mümkün kılarken, diğer kombinasyonların yasa dışı olmasını sağlayan, harf kombinasyonları da dahil olmak üzere , bir dizi sözde yapay dilbilgisinin yaratılmasına yol açmıştır . Böyle bir gramer Şekil 1'de gösterilmektedir. 4.9, burada her nokta bir harfi temsil eder ve her ok, bazı harflerin tekrarlanma olasılığı da dahil olmak üzere ­geçerli bir sonraki harfi gösterir, ancak hepsini değil.

Reber (1967), tamamen yeni bir ­harf dizisinin (örn., TTVRX) "gramer açısından" doğru olup olmadığına ( örn. , TTXRV ). Ancak başarılı bir şekilde eğitilmiş kişiler, bu görevin üstesinden nasıl geldikleri sorusuna cevap veremediler ­. Daha da şaşırtıcı bir şekilde, Reber, deneklerin bir dilbilgisi öğrendikten sonra becerilerini, eşdeğer dilbilgisi yapısına ancak farklı harflere sahip başka bir dilbilgisine aktarabildiklerini gösterdi (Reber, 1967). Bu da harfleri değil kuralları öğrendiklerini gösteriyor.

Ancak bu durumda tam olarak neyin özümsendiği sorusu açık kalıyor ­. Bu tür görevlerin yerine getirilmesi, kural olarak, mükemmel olmaktan uzak olduğu için, çoğunun, ­belirli harf çiftlerini veya üçlü harflerini tanıdık olarak tanımayı öğrenmeye ve dolayısıyla dilbilgisi açısından potansiyel olarak kabul edilebilir olduğuna dair bir görüş vardır (Perrucher & Pacteau, 1990) . Böyle bir ifade, öğrenmenin diğer harflere aktarılması gerçeğiyle çelişiyor gibi görünse de, benzerliklerin sadece belirli harfler düzeyinde değil, farklı düzeylerde de kendini gösterebileceği görüşü vardır (Brooks ve Vokey, 1991). Örneğin ­, ABBBHA ve YXXXKY kombinasyonlarında üç tür benzerlik vardır: her iki kombinasyonda da üç özdeş harf vardır, bunlar benzer şekilde kombinasyonlarda bulunur ­ve her iki kombinasyon da aynı harfle başlar ve biter.

Tabii ki, ­basit yapay dilbilgisi öğrenme kalıplarının gerçek dilbilgisine hakim olmaya genişletilip genişletilemeyeceği ve bir yabancı dilin dilbilgisini, alışıldığı gibi, dilbilgisi kurallarının açık bir şekilde öğrenilmesinin yardımıyla öğrenmenin daha iyi olup olmadığı tam olarak açık değildir. veya daha dolaylı olarak, yani sadece çalışılan dili kullanan bir ortamda.

değerlendirmek için kontrollü deneyler yapmak zordur ­, ancak kurala dayalı ve örneğe dayalı dil bilgisi öğretimini karşılaştıran araştırmalar yapılmıştır. Ellis (Eliis, 1993, 1994), Galce (Galce) dil bilgisi öğretiminin üç yolunu karşılaştırdı. Yöntemlerden biri , ilgili gramer biçimlerinin ­rastgele örneklerini, her birinin ­İngilizce çevirisiyle birlikte sunmayı içeriyordu. Denekler, her bir Galce gramer formu için İngilizce eşdeğerlerini bulmayı çabucak öğrendiler, ancak bu beceriyi , ne kural belirleyerek ne de tamamen dilbilgisi yoluyla diğer materyallere genişletemediler. ­İkinci yöntem, ilgili kurallara hakim olmaktı. Bu grubun üyeleri gösterdi­

İyi bir açık dilbilgisi bilgisine sahipler, ancak aynı zamanda

ANAHTAR TERİM

Daldırma yöntemi, öğrenciyi yalnızca bu yabancı dilin kullanıldığı bir ortama yerleştirmekten oluşan bir yabancı dil öğretme stratejisidir.

1989, 1990) bir yabancı dili daldırma yoluyla öğrenmenin imkansızlığına işaret etmektedir. Ancak gerçekte bu böyle değildir, çünkü biz ­anadilimizi böyle anlarız. Ancak öğrenme koşulları, hem dil ortamında geçirilen saat sayısı hem de dil ediniminin başladığı yaş açısından temelde birbirinden farklıdır.

Kapsamlı sistem kontrolü

Dünya daha karmaşık hale geldikçe, bir zamanlar ­temel el becerilerine ve algısal becerilere bağlı olan mesleklerin yerini giderek daha fazla otomatik süreçler alıyor. Ancak bu süreçlerin kendilerinin kontrol edilmesi gerekebilir ve otomasyonun henüz ­yeterli olmadığı durumları içerebilir. Bir örnek, bir hava trafik kontrolörünün işidir. Bu nedenle, bu karmaşık kontrol görevlerini yerine getirmeyi öğrenmenin nasıl gerçekleştiği konusunda tamamen haklı bir ilgi ortaya çıktı .

hammaddeyi aynı anda optimize ederek, depolayarak ve işleyerek ve bitmiş ürünü serbest bırakarak ­verimliliğini izlemeyi içeren bir bilgisayar oyunu geliştirdiler ­(Barry & Broadbent, 1984). Altmış antrenmandan sonra denekler optimal oranın %80'ine ulaştı. Bununla birlikte, yelkencilikte veya gramerde olduğu gibi, çoğu denek ne yaptıklarına ve neden yaptıklarına dair net bir fikre sahip değildi ve gösterdikleri açık bilgi miktarı ile görev performans düzeyi arasında bir ilişki yoktu.

açık bilgi eksikliğinin , ­kendisi sözlü olmayan bir stratejiyi söze dökmedeki zorluğu yansıtabilmesidir. Bu varsayımı test etmeye yönelik birçok girişim, öğrenenden yeni başlayan birine bir görevi nasıl yapacağını söylemesinin istendiği sözde "başkalarına öğret" yöntemine dayanmaktadır . ­Stanley ve diğerleri 570 deney gerçekleştirdiler ve bilgi transferinin temel olasılığını gösterdiler, ancak bunu ancak çok sayıda öğrenme bölümünden sonra yaptılar (Stanley, Mathews, Buss & Kotler-Cope, 1989).

Öğrenme ve Bilinç

Hiç şüphe yok ki, öğrenmemizin büyük bir kısmı, ­beceriler edinebileceğimiz anlamında örtüktür, ancak bildiklerimizi değerlendiremez ve doğru bir şekilde iletemeyiz. Elbette bu, öğrenme için bilincin gerekli olmadığı anlamına gelmez. Bu soruyu ele almak ­, bilincin tanımının dikkate alınmasını gerektirir. Şu anki amacımız için, Damasio'nun bilincin çekirdeği dediği şeyi temel olarak kullandığımıza inanıyorum. Damasio, bilincin çekirdeğinin altında, tam uyanıklık ve uyanıklıktan ­derin uykuya ve hatta komaya kadar olan durumu anlar. Bir kişi uyanıkken öğrenmenin uykuda ya da sadece uyku durumunda olduğundan daha etkili olduğu açıktır, ancak normal bilinç olmadan herhangi bir öğrenme mümkün müdür?

Yıllardır, uykunuzda öğrenmenin mümkün olduğu iddiaları duyuldu - aktif öğrenciler için çok cazip bir iddia. Ancak ne yazık ki! Bunun bilimsel bir açıklaması hiçbir zaman bulunamamıştır (inceleme için bkz. Druchman & Bjork, 1994). Ancak uykunun önceden edinilmiş bilgileri pekiştirmeye yardımcı olduğunu gösteren kanıtlar var (Bölüm I).­

Son zamanlarda genel anestezi altında ameliyat olan ve ameliyat sırasında bilinci açık olan hastalardan elde edilen bilgilere dikkat çekilmektedir. Bu hem mümkün hem de endişe verici. Genel anestezi için kullanılan ilaçların ­tipik olarak üç bileşeni vardır: bir anestezik, bilinçsiz bir anestezik ve kas gevşetici, kas gevşetici , cerraha yardımcı olurken, ­cerrahi müdahale hissetseniz bile tanıyamayacağınız anlamına gelir. bu gerçek.

Bu raporların etrafında bir dizi araştırma ortaya çıktı ve bunların sonuçları , ameliyatların açık hatıralarının bu tür talihsiz olaylarının ­nispeten sığ anestezi dönemlerini yansıtabileceğini gösteriyor. Anestezi derinliğini ölçmek için elektrofizyolojik yöntemler artık geliştirilmiştir ve bunların geçerliliği , sağlıklı gönüllülerde bilişsel ölçümler kullanılarak belirlenmiştir (Andrade, Munglani, Jones & Baddeley, 1994). ­Yeterli düzeyde anestezi varlığında, açık anılara dair çok az kanıt vardır veya hiç yoktur, ancak hazırlama gibi örtük yöntemler, ­anestezi altında bir miktar öğrenme olasılığını düşündürür (Andrade, 2005; Deeprose & Andrade, 2006). Bu, bilinçsiz öğrenmenin mümkün olduğu anlamına mı geliyor? Bilincin "ya hep ya hiç" olmadığı bilindiğinden, böyle bir sonuç mantıksız olabilir, ancak tek bir kategori oluşturacak şekilde önceden açıklanabilir. Alternatif ve bence daha inandırıcı bir bakış açısı, örtük öğrenmenin çeşitli dışavurumlarının ortak bir noktasının olduğu, yani epizodik öğrenmenin katılımının olmaması , yani "birbirine yapıştırmak" için tasarlanmış özel bir sistem olmasıdır. deneyimlediğimiz olaylar bir ve aynı şeye, aynı zamanda.

Kısacası örtük bellek, ­öğrenmenin yokluğuyla tanımlanan bir kategoridir. Bazı örneklerde belirli bir özelliğin eksik olması , bunlara genel bir açıklama bulmak için çok güvenilir bir dayanak olarak kabul edilemez . ­Böcekler, kuşlar, sürüngenler ve kabuklular için ortak olan, hepsinin memeli olmamasıdır, ancak bu ­, temel bir şekilde birbirlerine benzedikleri anlamına gelmez. Algısal hazırlama, şartlandırma, motor beceri edinimi ve gramer edinimi, epizodik bellek gerektirmez . Bununla birlikte, farklı algısal süreçleri ve öğrenme sistemlerini içermeleri ve beynin farklı alanlarına bağlı olmaları, ­tek bir ortak öğrenme mekanizmasını yansıtan homojen bir grup oluşturmalarının pek mümkün olmadığını göstermektedir .

Öğrenme ve beyin

1949'da ünlü Kanadalı psikolog Donald Hebb ­, öğrenmenin biyolojik temelleri hakkında bugün hala geçerli olan gözlemler yaptı. Uzun vadeli öğrenmenin sinir ağlarına dayandığını öne sürdü . Sinir ağları, iki veya daha fazla sinir hücresi aynı anda uyarıldığında ortaya çıkar. Bu durumda, sinaps - iki ­ayrı nöron arasındaki boşluk - tekrar tekrar aktive edilir ve sinapsın kimyası değişir, bu da nöronlar arasındaki bağlantıda bir artışa yol açar. Bu fenomen genellikle "birlikte ateşlenen nöronlar birlikte çalışır" ifadesiyle özetlenir. Hebb (1949), tüm ağların uzun vadeli gelişimini , mevcut sinir ağlarının zamansal elektriksel aktivitesine dayanan kısa vadeli bir hafıza süreciyle karşılaştırır. ­Hebb'in uzun vadeli öğrenmenin daha fazla sinaptik bağlantıların gelişmesine ve büyümesine dayandığına dair varsayımı, öğrenmenin ­nörobiyolojik temelini inceleyen ve onu modellemeye çalışan modern araştırmacıları etkilemeye devam ediyor.

1960'larda, ­tam olarak Hebb'in önerdiği gibi çalışan bir nörofizyolojik mekanizma tanımlandı. Bliss ve Lomo (1973), iletim (akson) yolunun tekrarlayan elektriksel stimülasyonunun

, sinaps dışındaki nöronlar tarafından üretilen potansiyellerde uzun vadeli bir artışa yol açtığını buldular ve bu sürece ­uzun vadeli sinaptik iletim gücü (LTSP) adını verdiler. Yazarlar, RPSP'nin özellikle hipokampusta ve bitişik ­alanlarda, yani tam da hayvanlarda ve beyin hasarı olan hastalarda yapılan çalışmaların sonuçlarından da anlaşılacağı gibi, uzun süreli ­bellekle yakından ilişkili olduğu bölgede belirgin olduğunu bulmuşlardır (bkz. Şekil. Bölüm). BEN).

Hipokampusun öğrenme ve uzun vadeli sinaptik iletim gücü (LTTP) için önemine dair kanıtlar ­, klasik Morris yöntemini kullanan bir dizi çalışmadan geldi. Bu teknik, yüzeyin hemen altındaki platformu görünmez kılan, sütle renklendirilmiş suyla dolu yuvarlak bir kabın kullanılmasını içerir. Bir kaba konan bir fare, üzerinde çıktığı bir platform bulana kadar içinde yüzer . ­Şekil l'den aşağıdaki gibi 4.10, a, b, sonraki deneylerde fare platformu çok daha hızlı buluyor. Hipokampusu hasar görmüş farelerde durum farklıdır: neredeyse hiç öğrenme göstermezler (Şekil 4.10, c).

Pirinç. 4.10. Morris'in deneylerinde farelerin izlediği tipik yollar. Sağlıklı fareler (a)
ve kortikal lezyonları (E) olan fareler doğrudan yolu hızla öğrenirken,
hasarlı hipokampusu olan fareler (c) öğrenme güçlüğü gösterir (Morris ve diğerleri, 1982)

İkinci deney serisinde, sıçanlar ameliyat edilmedi, ancak hipokampüste DPSP'yi bloke edebilen AP5 ilacı enjekte edildi. Artan ilaç dozu ile uzamsal öğrenme güçlüğünün derecesi arttı (Morris, Garrud, Rawlings & O'Keefe, 1982; Morris, Davis & Butcher, 1990).­

DPSP'nin olası bir rolü için daha fazla kanıt, sinaptik iletimi ­artıran ilaçların öğrenmeyi desteklediğini gösteren çalışmalardan ­geldi (Staubli ve diğerleri, 1994). RPSP, korkuya dayalı öğrenme ile yakından ilişkili olan amigdala da dahil olmak üzere beynin diğer bölgelerinde de bulundu . RPSP'yi bloke eden ilaçlar, ­bu tür öğrenmenin etkinliğini azaltır (LeDoux, 1998).

Nörotransmiterler ve öğrenme arasındaki karmaşık ilişki hakkında, glutamatın bir biçimi olan N-metil-O-aspartatın (NMDA) BPSP'de önemli bir rol oynaması da dahil olmak üzere çok şey bilinmektedir (Abel & Lattal, 2001). Nörokimyasal düzeydeki analizlere ek olarak, genetik faktörlerin de önemli bir rol oynadığı artık netleşiyor.

bu alanın öncülerinden biri olan ve yakın zamanda Nobel Ödülü'nü kazanan Eric Kandel tarafından yazılmıştır (Kandel, 2006).

öğrenmenin temelini oluşturduğuna inanılan sinaptik iletim için gerekli olduğu yaygın olarak kabul edilse de, öğrenmeyi teşvik etmek için yeterli olup olmadıkları veya diğer psikolojik süreçler gibi diğer psikolojik süreçlerin de gerekli olup olmadığı tam olarak kesin değildir. beyin mekanizmaları (Martin, Ungerleider & Haxby, 2000; Shors & Matzel, 1997).

Yukarıda açıklanan araştırmaların çoğunun merkezinde, bir zaman izinin bellekte konsolide edildiği süreç olan konsolidasyon kavramı yer alır . ­Bu terimin iki kullanımı vardır. Anlamlarından biri, ­bu bölümde açıklanan moleküler düzeydeki değişiklikler için geçerlidir ve diğeri , beynin bir bölümündeki bilgilerin modüle edildiği veya başka bir bölümüne aktarıldığı sistem düzeyindeki süreç için geçerlidir. Bununla ilgili daha fazla bilgi Bölüm'de. 5.

Konsolidasyon için birçok kanıt , beynin ­elektriksel uyarımı veya kimyasallar kullanılarak bu süreçlerin ­bir veya daha fazlasına müdahale etme girişimlerinden geldi ve test hayvanının öğrenme belirtileri göstermemesine neden oldu. Ancak bu, bellekteki izin mutlaka yok edildiği anlamına gelmez, sadece test anında geri alınamaz.

Sıçanların bir ayaktan aşağı inerken patilerine çarpmalarının beklendiği eski çalışmalarda klasik bir örnek buluyoruz. Hayvanlar bunu çabucak öğrendiler ve inmeyi reddettiler. Bununla birlikte, hayvanlar öğrendikten sonra insan elektrokonvülsif tedavisine eşdeğer bir kursa tabi tutulduysa, görünüşe göre ­hafızalarını kaybettiler ve kolayca stanttan aşağı indiler. Başlangıçta, bunun hafıza izinin konsolide edilemediğini gösterdiğine inanılıyordu. Bununla birlikte, daha sonra , elektrik şokunun pençeler üzerindeki etkisi, öğrenmeyi etkin bir şekilde geri getiren bir "hatırlatıcı" rolü oynadığından, gerçekte hafıza izinin yok edilmediği gösterildi . ­İz yok edilmedi, sadece geri alınması daha zordu (Miller & Matzel, 2000).

Klasik konsolidasyon kavramı için ikinci zorluk kaynağı, "yeniden konsolidasyon" (Nader, Schafe & LeDoux, 2000) adı verilen ve bellek izlerinin her geri çağrıldıklarında yırtılmaya karşı savunmasız hale geldiği bir olgudur. Bu şu soruyu akla getiriyor: ­Zaten sağlamlaşmış olan bir şey neden parçalanmaya eğilimli hale gelmiyor? Bu ve

benzer veriler, orijinal konsolidasyon kavramının geçerliliği konusunda şüphe uyandırdı ­ve alternatif yorumlar ortaya çıktı. Bunlar, her çoğaltmanın hem anlamsal hem de olaysal belleğin katılımını gerektiren yeni izler bıraktığı ­sözde çoklu iz teorisini içerir (Nadel & Moscovitch, 1997, 1998; Nadel, 2007).

Örtülü öğrenme ve beyin

Koşullu refleksler

Tüm örtük öğrenme ve hafıza türlerinin tek bir sistemi yansıttığı fikrinin reddedilmesinin nedenlerinden biri, farklı öğrenme türlerinin farklı sinir yapılarını içermesidir. Bu, özellikle ­şartlandırılmış reflekslerde belirgindir. Hayvan bulguları ve çalışmaları ­, duyguların ve korkunun gerçekleştirilmesinde önemli bir rol oynayan beyindeki badem şeklindeki bir yapı olan amigdalanın önemli bir rol oynadığını göstermektedir (LeDoux, 1998). Amigdalanın insan koşullanmasındaki önemine dair kanıtlar, sağlıklı kontroller ve üç farklı hasta ile yapılan bir çalışmadan gelmektedir (Bechara, Tranel, Damasio, Adolphs, Rockland & Damasio, 1995). ­Hastalardan birinde iki taraflı amigdala hasarı ­, ikincisinde epizodik bellekte önemli rol oynadığı bilinen hipokampusta iki taraflı hasar ve üçüncüsünde her iki yapıda da iki taraflı hasar vardı ­. Bir çalışmada deneklere çok renkli slaytlar sunuldu ve bunlardan birinin - mavi - sunumunun ardından yüksek bir trompet sesi duyuldu. Bu iğrenç uyaran, cildin elektrik iletkenliğinde bir artışla sonuçlandı; bu, ­yalnızca mavi slayda koşullu bir tepki haline gelen bir sinirlilik ölçüsüydü. Deneyden sonra , kontrol grubunun tüm üyelerine ve üç hasta ­deneğe hangi renk slaytlar gördükleri ve bunlardan birinin ses sinyaliyle ilişkilendirilip ilişkilendirilmediği soruldu.

Sonuçlar, Şek. 4.11. Bilateral bademcik hasarı (M) olan bir hasta, ­koşullu bir refleks geliştirmedi, ancak slaytların renklerini hatırladı ve mavi slaytı ses sinyaliyle ilişkili olarak tanımladı. Kısacası, açık bir epizodik hafızası vardı ve koşullu refleksleri yoktu . İkinci hasta, ­hipokampusta hasar olan ancak sağlam bir amigdala (HA) ile klasik bir amnezi vakası, farklı şartlandırılmış refleksler gösterdi, ancak slaytları tanımlayamadı. Amigdala ve hipokampus (HHA) lezyonları olan üçüncü bir hasta hiçbir şey hatırlayamadı ve koşullu bir refleks göstermedi. Kontrol grubunun üyeleri, ­slaytlar için hem koşullu bir refleks hem de epizodik bellek gösterdi.

Amigdalanın kritik rolüne ilişkin aşağıdaki kanıtlar, bir dizi ­beyin görüntüleme çalışmasından gelmektedir. Bu çalışmalardan biri, yüz görüntülerini uyarıcı olarak kullandı ve bunlardan birine yüksek, iğrenç bir bip sesi eşlik etti (Büchel, Morris, Dolan & Fristo n, 1998). Yazarlar ­, amigdala ve singulat girusu içeren bir sistemde ve ayrıca "kaçmaya hazır olma" ile ilişkilendirdikleri alanlarda koşullu bir refleks oluşumunu gözlemlediler. Daha ileri araştırmaların sonuçları , yüzler deneklerin onları tanıyamayacağı kadar maskelendiğinde bile koşullu bir refleks oluşumunun mümkün olduğunu gösterdi (Morris, Ohman & Dolan, 1998). Deneklere maskeli yüzler sunulduğunda, amigdalanın ağırlıklı olarak sağ kısmında ve maskesiz yüzlere maruz bırakıldığında sol kısımda aktivasyon gözlemlenmesi ilginçtir .­

Pirinç. 4.11. Kontrol grubu ve farklı lezyonlara (M, HA ve MMHC) sahip üç hastanın sonuçları (Bechara ve ark. 1995). Telif hakkı © 1995 AAAS. izin alınarak çoğaltılmıştır

astarlama

Schott ve diğerleri ­, kökten bütüne görevinin örtük ve açık bileşenlerini incelemek için manyetik rezonans görüntüleme kullandılar (Schott, Henson, Richardson ­-Klavehn , Becker, Thoma, Heinze ve Düzel, 2005). Ayrıca deneklere 160 kelime sunarak başladılar ve onlardan her birinde kaç hece olduğunu saymalarını istediler. Daha sonra denekler test edildi: 160 kelimenin her birinin ilk harflerini ve 80 yeni kelimeyi içeren 240 kelime kökü sunuldu. İlk deneyde, deneklere açık hafıza talimatı verildi: kelimeleri hatırlamaya çalışmaları istendi, ancak hatırlayamadıkları takdirde akla gelen ilk kelimeyi söylemeleri istendi. İkinci deney , deneklerin ­hafızayla ilgili herhangi bir talimat almaması ve akıllarına gelen ilk kelimeyi söylemeleri dışında benzerdi . İlk deneyde, açık belleğe sağ ve sol parietal ve temporal loblarda ve sol frontal lobda kan akışında bir artış eşlik etti . Aksine, belleğin yokluğunda hazırlamaya , sol fusiform girusta ve hem frontal hem de oksipital loblarda kan akışında ­bir azalma eşlik ediyordu. Kan akışındaki azalmanın, "tohum" içeren kelimelerin daha kolay "işlenmesini" yansıttığına inanılıyor.

prosedürel öğrenme

Prosedürel öğrenmenin birçok biçimi arasında, ­zaman içinde ardışık yanıt verme görevi en kapsamlı şekilde incelenmiştir. Bu deneyin tipik bir versiyonu, deneklere her biri bir ampule bağlı dört düğmenin sunulmasını içerir. Bir lamba yandığında, uygun düğmeye olabildiğince çabuk basmaları gerekir. Bu, bir sonraki ışığı etkinleştirir ve bu böyle devam eder. ­İlk başta, dizi rastgeledir, ancak içinde yavaş yavaş belirli bir düzenlilik ortaya çıkar: bazı dizi kalıpları diğerlerinden daha sık görünür. Uygulama ile, bu diziler ­daha iyi ve daha iyi hale gelir. Daha sonra sıranın yerini tekrar rasgelelik alır ve öğrenmenin etkisini zaten göstermiş olan denekler daha yavaş çalışmaya başlar çünkü öğrenmeleri artık alakalı değildir. Bu görevin yerine getirilmesi sırasında öğrenme, hafıza kaybı yaşayan hastalarda da kendini gösterir. Öğrenmenin örtük doğası, sağlıklı deneklerin aynı anda dikkat gerektiren ve kalıpların ortaya çıkışını fark etmelerine izin vermeyen ­bir görevi yerine getirmesi durumunda ­öğrenme etkisinin hala devam etmesi gerçeğiyle de desteklenir (Nissen & Bullemer, 1987; Nissen, Knopman & Schacter, 1987 ) .

için beyin görüntüleme tekniklerini kullanan bir çalışma da vardı ­; bunun örtük koşulları, ­karmaşık bir ses sayma görevinin eşzamanlı performansını içeriyordu (Hazeltine, Grafton & IVry, 1997) . Nörogörüntüleme verileri, öğrenmenin iki görevin performansıyla ­bağlantılı olarak örtülü olduğu durumlarda , sol motor kortekste ­öğrenmeyle ilgili değişikliklerin bulunduğunu , bir görevi gerçekleştirirken ise sağ hemisfere, prefrontal kortekse, premotor kortekse kayma olduğunu gösterdi. ve önceki bir çalışmanın bulgularını doğrulayan sağ şakak lobu (Grafton, Hazeltine & IVry, 1995).

sonuçlar

Öğrenme yeteneği, hem birey hem ­de bir bütün olarak toplum için temel bir öneme sahiptir. Öğrenme probleminin bilimsel çalışması, 1885 yılında deneysel bir öğrenme çalışması olasılığını gösteren Ebbinghaus'un çalışmasıyla başladı. Anlamsız heceleri kullanarak, öğrenmenin zamanın doğrusal bir fonksiyonu olduğunu ve daha ­az uzun öğrenme seansı içeren yoğunlaştırılmış öğrenmenin aksine, öğrenme sürecinin daha fazla sayıda daha kısa seanslara bölünmesinin daha etkili olduğunu gösterdi . Bununla birlikte, materyalin başarılı bir şekilde çoğaltılmasıyla öğrenme de fayda sağlar, bu nedenle test etme öğrenme için önemlidir. Tekrarlanan hataları önlemek için geri bildirim varsa, test etmek tekrardan daha iyi öğrenmeye yol açabilir . ­Aralıklı Tekrar Yöntemi, dağıtılmış öğrenme ile tekrarlı öğrenmeyi birleştirir ve pratikte bilginin önemli uygulamalarını içeren etkili bir öğrenme prosedürüdür.

Öğrenme niyeti ve motivasyon kendi başlarına önemli değildir, ancak ­öğrencinin dikkatini elindeki göreve odaklamış durumda tutmada önemlidirler.

Basit tekrar, genellikle öğrenmenin en iyi yöntemi değildir ­, bunun yerine yeni materyali daha önce öğrenilmiş olanla ilişkilendirerek daha düşünceli bir şekilde geliştirilebilir. Bununla birlikte, bazı durumlarda, örneğin yabancı bir dildeki kelimelerin telaffuzunu öğrenirken ­ezber tekrarı yararlı olabilir .

bilinçli hatırlamadan ziyade eylemlerle gösterilen birçok öğrenme türünü kapsar . ­Örtük öğrenme türleri, koşullandırma , algısal hazırlama ve motor becerilerin kazanılmasında olduğu gibi prosedürel öğrenmeyi içerir. Son derece karmaşık ­ve becerikli öğrenme de söz konusu olabilir, örneğin gramer kurallarını dolaylı olarak öğrenmek ve temeldeki kurallara açıkça bilinçli bir şekilde değinmeden karmaşık sistemlerin kontrolünü geliştirme yeteneğimizde. ­Son olarak, açık öğrenme bilinçli anlamaya bağlı olsa da, örtük öğrenmenin örtük öğrenme kadar önemli olmadığına dair kanıtlar vardır.

Tüm örtük öğrenme türleri için birleşik bir açıklama sunma girişimleri olsa da, olumsuz bir kategori oluşturmaları daha olası görünüyor: ortak noktaları, epizodik belleğe güvenmeye ihtiyaç duymamaları. Bu sonuç, beynin modern görselleştirme yöntemleri kullanılarak yapılan çalışmaların sonuçlarıyla doğrulanır ve anatomik olarak ilgisiz sistemlerde meydana gelen çeşitli mekanizmaların bu süreçlere dahil olduğunu gösterir .­

Hebb, tüm uzun vadeli öğrenmenin ­, hücresel düzeydeki sürekli değişikliklere dayanan sinir ağlarının geliştirilmesine bağlı olduğunu ve bunun da glutamat reseptörlerini içeren potansiyel olarak yıkıcı bir konsolidasyon sürecine bağlı olduğuna inanıldığını öne sürdü. Hücre konsolidasyonunun , bilginin hipokampustan kortikal bölgelere iletimi dahil olmak üzere sistemik düzeyde konsolidasyona yol açtığına inanılmaktadır .­

ek literatür

•            Harley, J. (1998). öğrenmek ve çalışmak. Londra: Routledge. Öğrenme hakkında bildiklerimizi öğrenme sürecinde nasıl kullanacağımızı tartışmak .­

•            Hili, WF (2002). Öğrenme (7. ^baskı ). Boston: Allyn ve Bacon. Öğrenme psikolojisi üzerine yayınları gözden geçirin .­

•            Kandel, Acil Servis (2006). Bellek arayışında: Yeni bir zihin Biliminin ortaya çıkışı. New York: Norton. Belleğin nörobiyolojik temelleri hakkında bilgilerin basit ve erişilebilir bir dille sunulduğu Nobel Ödülü sahibi kişinin çalışması .­

Schacter, DL (1994). Hazırlama ve çoklu bellek sistemleri: örtük belleğin algısal mekanizmaları. İçinde: DL Schacter & E. Tulving (Eds), Bellek sistemleri 1994 (s. 233-268). Cambridge, MA: MIT Basın. Yazar, farklı algısal hazırlama fenomenlerini tutarlı bir ­sistemin bileşenleri olarak ele alır.

Squire, LR (1993). Bildirimsel ve bildirimsel olmayan belleğin organizasyonu. İçinde: T. Ono, L.R. Squire, M.E. Raichle, D.I. Perrett & M. Fukuda (Eds.). Beynin Algı ve Hafıza Mekanizmaları: Nörondan Davranışa (s. 219-227). New York: Oxford University Press. Yazarın uzun süreli belleğin yapısı hakkındaki görüşünün sunumu.

BÖLÜM 5

Olaysal bellek:
organizasyon ve ezberleme

alan buddley

G

dün saat 20'de neredeydin? İlk anılarınız nelerdir? Denizi en son ne zaman ­gördün? Tüm bu soruların cevapları, zamanın belirli noktalarına bağlı belirli anılara erişmenizi sağlayan türden bir bellek olan özel bir bellek gerektirir. Olaysal ­bellek gerektirirler ve. Ch. 1 Bu terimin Endel Tulving tarafından belirli ­olayların anıları ile dünya hakkında genelleştirilmiş bilgi olan semantik bellek arasındaki farkı vurgulamak için önerildiğini hatırlayacaksınız. Tulving'in ­"zihinsel ­zaman yolculuğu" dediği şeyi mümkün kılan olaysal bellektir ; bu sayede zamanda geriye gidip o zaman olan olayları yeniden yaşayabiliriz, bu yeteneğimizi geleceğe yolculuk yapmak ve henüz gerçekleşmemiş olayları tahmin etmek için de kullanabiliriz. Örneğin, dün gece bir arkadaşınızla buluştuğunuzu ve yarın öğleden sonra tenis oynamayı kabul ettiğinizi hatırlayabilir ve ­“geleceğe zamanda yolculuk” yaparak gününüzü buna göre planlayabilirsiniz.

Olaysal belleğin temel bir özelliği, belirli olayları hatırlama yeteneğidir. Bunu yapmak için, ­belirli bir olayı diğer durumlarda meydana gelen benzer olaylardan ayırmanıza izin verecek bir tür entelektüel sistemleştirmeye ihtiyacınız var . Bu da üç şeyi gerektirir. İlk olarak, belirli bir olayı diğer olaylardan farklı olacak şekilde kodlamanıza izin veren bir sisteme ihtiyacınız var . ­İkinci olarak, bu olayı uzun süreli depolamak için bir yönteme ihtiyacımız var ve son olarak, bu sistemi aramak ve bu belirli ­hafızayı geri getirmek için bir yönteme ihtiyacımız var. Bu bölüm, bu süreçlerin ilki hakkındadır, yani hafıza organizasyonunun deneyimlerimizi "kataloglamak" için nasıl kullanıldığı, böylece onları hatırlamamız gerektiğinde kullanılabilirler.

Olaysal belleğin ayırt edici özelliği ­, belirli olayları hatırlama yeteneği olsa da, bu tür olaylar, anlamsal belleğin - dünya hakkındaki bilgimizin - temelini oluşturmak için bir araya getirilebilir ve birleştirilebilir. Olaysal ve anlamsal bellek arasındaki ilişki tam olarak anlaşılamamış olsa da (Tulving, 2002; Squire, 2004), amnezi olan kişilerde olaysal bellekteki düşüş genellikle ­bilgi edinme yeteneğindeki bozulmayla ilişkilendirilir. Martin Conway ve meslektaşları, bir psikoloji dersinden alınan materyalin özümsenmesi ve ezberlenmesi üzerine çalıştılar. Kısa bir süre sonra ­, hipokampüsün öğrenmedeki rolünü inceleyen Morris'in deneyleri hakkındaki bilgiler gibi bilgilerin çoğu bölümler halinde hatırlandı . Ancak birkaç ay sonra yapılan testler ­, en azından en başarılı öğrencilerde, bu bilginin öğrenme olayının kendi anılarından ayrıldığını ve semantik belleğe girdiğini gösterdi (Conway ve diğerleri, 1992). Bu anlamda, önceki bölüm gibi bu bölüm de öğrenmeyle ilgili.

Hafıza psikolojisi geçmişte çok farklı iki gelenekten etkilenmiştir ve etkilenmeye devam etmektedir. Bunlardan biri, Ebbinghaus geleneğidir; bu, insan hafızasının incelenmesinin, ­kesinlikle sınırlı hedeflere sahip belirli deneylerin yardımıyla mümkün olduğudur. Bu yaklaşımın tehlikesi, dikkatimizi laboratuvar dışındaki dünyada belleğin nasıl çalıştığı hakkında bize çok az şey söyleyen dar problemlere odaklamamıza yol açabilmesidir.

İkinci gelenek, hafızayı tüm karmaşıklığıyla incelemeye çalışmaktır ­, bu geleneğin takipçileri ise her çalışmayı kontrol etme yeteneğimizin kaçınılmaz olarak sınırlı olacağının farkındadır ­, ancak birçok çalışmanın bütünlüğünün tartışılmaz sonuçlara yol açacağına inanırlar. Bu daha natüralist yaklaşımın kurucusu, deneysel psikolojiye yönelen ve antropoloji ve sosyal psikolojiye geniş ilgi duyan bir İngiliz filozof olan Frederick Bartlett idi. Bartlett ­(Bartlett, 1932), Ebbinghaus'un deneysel durumu kontrol etmeye çalışırken insan hafızasının en önemli ve ilginç yönlerini gözden kaçırdığını savundu. Bartlett , bilinçli olarak, alışılmadık kültürlerden çizimler ve halk hikayeleri gibi karmaşık materyallerin ezberlenmesini incelemeyi seçti. Ardışık öğrenme bölümlerinin bir sonucu olarak kademeli bilgi birikimini incelemek yerine, deneylerine katılanların ­materyali nasıl kodladıklarının ve depoladıklarının bir göstergesi olarak yaptıkları hataları kullanmayı tercih etti. ­Araştırma yöntemleri, Ebbinghaus'unkinden önemli ölçüde daha bilgilendiriciydi ve genellikle aynı konuda birkaç gün sonra ve daha uzun süreler boyunca yapılan birkaç testi içeriyordu. Bartlett, Cambridge Üniversitesi'ndeki öğrencilerle yürüttüğü çalışmalarından birinde aşağıdaki Kızılderili masalını kullandı (Bartlett ­, 1932).

Ruh Savaşı

fok avlamak için nehre gittiler . ­Onlar oradayken nehre bir sis çöktü ve sessizlik çöktü. Aniden savaş naraları duydular ve bunun bir savaşçı çetesi olması gerektiğini düşündüler. Karaya koştular ve bir kütüğün arkasına saklandılar. Suyun üzerinde birkaç kano belirdi; avcılar küreklerin sesini duydular ve bir ­kanonun kendilerine yaklaştığını gördüler. Bu kanoda, onlara şu sözlerle hitap eden beş adam vardı:

- Bizimle gidelim mi? Sana ihtiyacımız var. Oradaki insanlarla savaşmak için nehrin yukarısına gidiyoruz.

Genç avcılardan biri dedi ki:

- Bende ok yok.

Yeni gelenler, "Kanoda oklar var," diye yanıtladı.

- Yana seninle gelecek. öldürülebilirim. Ailem nereye gittiğimi bilmiyor. Ama sen,” arkadaşına döndü, “onlarla gidebilirsin.

Ve gençlerden biri askerlerle birlikte yola çıktı, diğeri de eve döndü. Savaşçılar ­nehrin yukarısına, Kalama'nın diğer tarafındaki bir köye doğru yelken açtılar. İnsanlar suya indi ve bir savaş başladı; çok sayıda ölü olurdu . Aniden, genç avcı, savaşçılardan birinin onun hakkında şöyle dediğini duydu: "Eve acele et, bu Kızılderili yaralandı." Sonra şöyle düşündü: "Bunlar ruh." Kendisine ok isabet ettiğini söylemelerine rağmen hiç acı hissetmedi.

Kanolar Egulac'a geri döndü ve karaya çıkan genç Kızılderili ­benimkine doğru yol aldı. Orada bir ateş yaktı ve diğerlerine anlatmaya başladı:

— İşte böyleydi. Ruhlarla gittim ve savaşa girdik. Birçoğumuz öldürüldü ve bize saldıranların birçoğu öldürüldü. Ruhlar yaralandığımı söylediler ama acı hissetmedim.

Bütün bunları anlattı ve sustu. Güneş doğunca yere düştü. Ağzından siyah bir şey çıktı. Yüzü buruştu. İnsanlar ayağa fırladı ve bağırmaya başladı. Ölmüştü.

Şimdi kitabı kapatın ve bu hikayeyi metne olabildiğince yakın bir şekilde hatırlamaya çalışın. Bartlett (1932), yeniden anlatımların orijinalinden daha kısa, daha tutarlı ve öznenin kendi fikirleriyle daha uyumlu olduğunu bulmuştur .­

bir özelliği, öznelerin anlam arayışına yapılan vurguydu; ­bu konuda, açıkçası her türlü anlamdan kaçınan Ebbinghaus'un yaklaşımından kökten farklıdır. Bartlett'in denekleri pasif bilgi alıcıları değildi; anlamını kavramaya ve kendilerine sunulan materyalin özünü özümsemeye çalıştılar. Gerçekten de, Bartlett'in öğrencilerinden biri olan Bronislav Gomulicki (1956), bağımsız yargıçların sunulan öyküden ­farklı kişiler tarafından yapılan yeniden anlatım kayıtlarını ve diğer kişilerin içeriğini genelleştirme girişimlerini ayırt edemediklerini kaydetti.­

Bartlett'in teorisinin ikinci ayırt edici özelliği, yeni materyali anlamak ve ­daha fazla ezberlemek ve yeniden üretmek için kullanılan uzun vadeli yapılandırılmış bir bilgi temsili olan ­bir şema konseptiydi . Daha sonra, bu kavramın çok etkili olduğu kanıtlandı. Bölümde daha ayrıntılı olarak ele alınacaktır . 6, anlamsal ­belleğe ayrılmıştır. Bartlett, sosyal ve kültürel etkilerin, sırayla materyalin kodlanma, saklanma ve daha sonra yeniden üretilme şeklini belirleyen şemaların gelişimindeki rolünü vurguladı. Bu eğilimler , bazı özellikleri Avrupalıların (veya Kuzey Amerika yerlilerinin kültürüne aşina olmayan Amerikalıların) beklentileriyle bağdaşmayan "Ruhların Savaşı" gibi efsanelerde özellikle telaffuz edildi . ­Sonuç olarak,

efsanenin doğaüstü yönü genellikle ihmal edildi. Ayrıca efsanenin okuyucuları hayrete düşüren özellikleri , beklentilerine karşılık gelecek şekilde onlar tarafından yeniden işlendi . ­Sonuç olarak, "ağzından siyah bir şey çıktı", "ağızda köpüğe" dönüştü.

Sonuçlarını yorumlayan Bartlett (Bartlett, 1932) ­, öznelerin yeniden üretiminde mevcut olan sistem hatalarının ve çarpıklıklarının, onların şematik bilgilerinin işgal edilmesinin bir sonucu olduğunu savundu. Ancak Bartlett'in deneysel yaklaşımı eleştiriyi hak ediyor. Deneklerine verdiği ­talimatlar çok belirsizdi ve aldığı verileri istatistiksel olarak işlemedi! Ancak daha da rahatsız edici olanı, gözlemlediği çarpıtılmış anıların birçoğunun gerçek bellek sorunlarından çok "bilinçli spekülasyon"un sonucu olmasıydı. Bu, kesin yeniden üretim ihtiyacını vurgulayan açık talimatların Bartlett'in belirsiz talimatlarını kullanırken gözlemlenen hataların neredeyse yarısını ortadan kaldırdığını bulan Gauld ve Stephenson (1967) tarafından kanıtlanmıştır .­

Bartlett'in metodolojisinin doğasında var olan bu sorunlara rağmen, ana bulguları iyi kontrol edilen ­araştırmalarda doğrulanmıştır. Örneğin, Sulin ve Dooling'in (1974) çalışmasını ele alalım. Bartlett'in teorisini test etmeye karar verdiler; bir hafta sonra test edildiğinde ortaya çıktı, ancak beş dakika sonra test edildiğinde ortaya çıkmadı.

Herhangi bir hikayeyi yeniden oynatmaktansa, bellek yanlılığını incelemenin daha kontrollü bir yolu, belirsiz ­olmayan etiketlerle sağlanan belirsiz sembolleri kullanmaktır . ­Bu türden klasik bir çalışma da çok uzun zaman önce yapılmıştır (Carmichael, Hogan & Walter, 1932). Yazarlar , Şekil l'in sol kısmının ortasında sunulan uyaranlarla sonraki üreme için konuları sundu. 5.1.

Pirinç. 5.1. Kullanılan belirsiz uyaran örnekleri (Carmichael ve diğerleri, 1932). Telif Hakkı © Amerikan Psikoloji Derneği. izin alınarak çoğaltılmıştır

arı kovanı veya şapka gibi iki farklı sözlü etikete karşılık gelecek kadar belirsizdi . ­Deneklerden daha sonra hafızalarından uyaran çizmeleri istendiğinde, çizimleri kendilerine verilen etiketten büyük ölçüde etkilendi. Bunu, malzemenin alınma ve saklanma biçiminde bir önyargı olarak düşünmek oldukça caziptir . Bununla birlikte, daha sonraki bir çalışmanın sonuçları ­aksini göstermektedir (Prentice, 1954). Kodlama koşulları çalışmadaki ile aynıydı (Carmichael ve diğerleri, 1932), ancak tanıma ile değiştirilerek çoğaltma mümkün olduğunca kolay hale getirildi. Bu koşullar altında, etiket etkisi ortadan kalktı ve yanlılığın kodlamadan ziyade yeniden üretimde meydana geldiği varsayılabilir ; ­uygun bilgi tutuldu, ancak onu bir çizim olarak çoğaltmanın zor görevi, sözlü etiketlerin aşırı etkisine yol açtı. Önyargı ve bellek tartışmasına Bölüm 1'de döneceğiz. 14 ­tanıkların ifadeleri tartışılırken.

Sözlü etiketler tartışmasından ayrılmadan önce, ­yararlı olabilecekleri söylenmelidir. Bu, yazarların deneklerden Şekil 1'de gösterilenler gibi anlamsız kalıpları veya "saçmalıkları" hatırlamalarını istedikleri bir çalışmada kanıtlanmıştır. 5.2 (Bower, Karlin & Dueck, 1975).

Olası isimler: (a) narsist bir ­üçgen aynadaki yansımasını öper; (b) topla oynayan bir mühür; (c) bir kütüphanedeki ­kitapların adlarına bakan bir domuzun yakın çekimi ; (d) diş ipi kullanmak üzere olan bir balina .

Pirinç. 5.2. Çalışmada kullanılanlara benzer bir dizi saçmalık
(Bower ve diğerleri, 1975). Sonraki yeniden üretim, bunlara başlıklar eşlik ettiğinde önemli ölçüde kolaylaştırıldı. Hangi başlıkları önerirsiniz? Olası cevaplar resimlerin altında verilmiştir.

Bu kalıpların ücretsiz olarak çoğaltılmasının pratik olarak etkisiz olduğu ortaya çıktı ­. Ancak, her "çizime" açıklayıcı bir etiket verildiğinde resim önemli ölçüde değişti. Çalışmanın yazarları, " hafızanın her zaman uygun şemaları uyandıran bağlamsal ipuçlarıyla desteklendiği" sonucuna vardı.

Anlam ve hafıza

hafızayı anlamdan ayırma girişiminin, ­hafızamızın günlük yaşamda nasıl çalıştığına çok az karşılık gelen basit tekrarlar üzerinde çalıştığı anlamına gelmesiydi. Aslında Bartlett, Ebbinghaus'un yaklaşımına yönelik eleştirisini yaptığında, Ebbinghaus'un kendisi öğrenme stratejisinden ­anlamı çıkarmayı başarmış olsa da, daha sonra öğrenme üzerine deneylere katılan daha az kararlı öğrenciler için aynı şeyin söylenemeyeceği zaten açıktı. ­sözel öğrenme 1928'de Glaze, öğrencilerinden olası ünsüz-ünlü-ünsüz kombinasyonlarının ­her birinin bir veya daha fazla gerçek kelimeye karşılık gelme derecesini derecelendirmelerini istedi . Bu nedenle, CAS birkaç kelimeyi (kale, oyuncular ve kumarhane) eşleştirirken, ZIF'in mevcut anlamlı kelimelerle ilişkilendirilmesi çok daha zordur. Daha anlamlı kabul edilen kombinasyonların hatırlanmasının daha kolay olduğuna dair ikna edici kanıtlar vardır (Jung, 1968).­

Bu, insanların heceleri hatırlamak için açıkça kelimelere güvendikleri anlamına mı geliyor? Ebbinghaus'un bu heceleri tekrar etme hızı bunu ­pek olası kılmıyor; daha yavaş çalmada bile (iki saniyede bir hece), belki de "en yaygın" heceler dışında tüm heceler için çağrışımlar oluşturmak ve kullanmak çok zordur. Bartlett'in bu görevin basit tekrarların oluşumunu içerdiği yönündeki önerisi gerçeğe daha yakın görünüyor ; İngiliz dilinin yapısına en yakın heceler en kolay hatırlanır, bu etkiyi anlık bellekten bahsederken zaten fark etmiştik . Bunun böyle olduğu ­kanıtlanmıştır (Underwood & Schulz, 1960; Baddeley, 1964).

1960'lara gelindiğinde, ­anlamsız heceleri kullanarak sözel öğrenme üzerine araştırmalar durmuş ve yerini anlamı son derece önemli olan sözcük listelerinin kullanıldığı araştırmalar almıştır. Sözel öğrenmedeki baskın gelenek , listelerin her birindeki kelimeler arasında önceden var olan çağrışımların etkisine odaklanan ana ilgi ile, uyarıcı-tepki ilişkisi olarak kaldı . ­Bu yaklaşım, belleğin yalnızca sözcükler arasındaki çağrışımlar veya bağlantılar açısından açıklanabileceği görüşüyle desteklenmiştir. Örneğin, ekmek - tereyağı (ekmek - tereyağı) durumunda olduğu gibi, kelimeler arasındaki önceki bağlantılar güçlüyse, öğrenme kale-kule (kale - kule) gibi daha az ilişkili kelimeler durumunda olduğundan daha kolay olacaktır .­

çalışan araştırmacılar, uyaranların sunuldukları sırayla çalındığı sıralı hatırlama ve deneklerin kelime çiftlerini hatırlamasının gerekli olduğu ikili ilişkisel öğrenme gibi standart görevlere büyük ölçüde güvenme eğilimindeydiler. ­, örneğin köpek - fil (köpek - fil) ve onlara ilk uyaran {köpek) sunulduğunda, fil'e cevap vermeleri gerekiyordu . Ancak, XX yüzyılın ortalarında. deneyciler, deneklerden kendilerine sunulan bir listeden mümkün olduğu kadar çok kelimeyi herhangi bir sırayla hatırlamalarının ve yeniden üretmelerinin istendiği daha az yapılandırılmış ücretsiz hatırlama görevini giderek daha fazla kullandılar. Bu yöntem kullanılarak, ­aralarında yakın ilişki olan kelimelerin, yakın ilişki olmayan kelimelere göre daha kolay hatırlandığı gösterilmiştir (Deese, 1959). Jenkins ve Russell , listede birkaç ilgili kelime olduğunda, örneğin iplik (iplik), iğne (iğne) ve tamir (örme) olduğunda, rastgele sunulsalar da, her zaman birlikte oynandıklarını belirtmişlerdir (Jenkins & Russell, 1952) .

O dönemin en çarpıcı gelişmelerinden biri de ­görsel imgelerin öneminin fark edilmesiydi. Sözlü öğrenme geleneği, deneklerin " görsel imgeler kadar gözlemlenemeyen bir şeyle uğraşmaya" gücü yettiği fikrini hâlâ hoş karşılamaktan uzaktı . Ancak, bir kelimenin imaj oluşum derecesinin değerlendirilmesinin, kelimenin ne kadar iyi ­hatırlanacağının çok güçlü bir yordayıcısı olduğunu gösteren çarpıcı sonuçlar elde edildi ­

. Bu keşif Allen Pavio tarafından yapılmıştır. Daha sonra Bay Kanada ünvanını kazanacak atletik bir Fin-Kanadalı olan Paivio, sözel öğrenme araştırmalarına yönelik daha geleneksel yaklaşımı, onları sadece ­bir davranış biçimini - bir kelime listesini hatırlamak - tahmin ettiğine ikna ederek güvence verdi. başka bir davranış biçiminin temeli - yanıtları değerlendirmek, deneklerini. Aynı zamanda, değerlendirme yönergesinin, belirli bir kelimenin ne ölçüde öznel bir görsel imgeyi çağrıştırdığı konusunda kendini gözlemlemeye dayandığı gerçeği kolayca göz ardı edildi.

Ücretsiz yeniden üretimi kendiniz denemenizi öneririm. Bir parça kağıt ve bir kalem alın. Ardından A listesini her iki saniyede bir kelime olacak şekilde yüksek sesle okuyun. Sonra gözlerinizi kapatın ve yenilik etkisini ortadan kaldırmak için alfabeyi tekrarlayın ve ardından ­olabildiğince çok kelimeyi rastgele yazın.

Liste A: erdem (erdem), tarih (tarih), sessizlik (sessizlik), hayat (hayat), umut (umut), vaiiye (fiyat), matematik (matematik), muhalefet ( ­anlaşmazlık), fikir (fikir).

Kaç kelimeyi hatırladın? Şimdi Liste B'yi alın ve aynısını yapın.

Liste B: kilise (kilise), dilenci (dilenci), halı (halı), agt (el), şapka (şapka), çaydanlık (çaydanlık), ejderha (ejderha), sappop (top), arrie (elma).

Belki de B listesi size daha kolay göründü. Büyük olasılıkla, ­bu listenin A listesinde yer alan kelimelerden daha spesifik kavramları ifade eden ve daha "temsil edilebilir" kelimeler içerdiğini fark etmişsinizdir. Payvio, temsil edilebilirlik etkisini çok aktif bir şekilde inceledi ve sonuçlarını ­çift kodlama açısından açıkladı . belirli nesnelerin (örneğin timsah) adları dahil olmak üzere belirli bir görsel imaja sahip kelimeler, ­hem görsel imajları hem de anlamsal anlamları nedeniyle kodlanabilir. Böylece oluşturulan bir timsah görseli, listedeki bir veya birkaç kelimeye bağlanabilir ve bu da belirli görsel ­imgelere karşılık gelir. Bu listede "futbol" kelimesi varsa, bir futbol topunu yutmaya çalışan bir timsah hayal edebilirsiniz. "Umut" ve "teori" gibi soyut kavramların etkileşimli görsel imgelerini ­oluşturmak çok daha zordur . Sonuç olarak, temsil edilebilir kelimelerin yeniden üretimine bir değil, iki yol yol açar - görsel ve sözel, böylece bir yol kaybolursa, ikincisi korunabilir ve yeniden üretimi sağlayabilir (Paivo, 1969, 1971).

, A ve B listeleriyle çalıştığınız gibi C listesiyle de çalışmanızı öneririm .­

Liste C: büyük (büyük) gri (gri), filler (filler), korkmuş (korkutulmuş ­), bu (nedeniyle), kükreyen (kükreyen), alevler (alev), ezilmiş (ezilmiş), minik (minik), savunmasız ( savunmasız), tavşanlar (tavşanlar).

Bu sefer kaç kelimeyi hatırladın? Çok anlaşılır bir nedenden dolayı A ve B listelerinden daha çok buna inanıyorum ­: A ve B listelerinin aksine, C listesi biraz tuhaf olsa da anlamlı bir cümle içeriyordu.

Öğrenme ve Öngörülebilirlik

ilgisiz kelime listeleri arasındaki temel fark nedir ? ­Açık bir fark, bir cümlede kelimeler arasında basit bir listede olmayan katı bir ilişki olduğu gerçeğinden kaynaklanmaktadır. Dil, bir cümledeki kelimelerin sırasının ­oldukça katı bir şekilde tanımlanmış olması bakımından farklılık gösterir: sıfatlar genellikle isimlerden önce ­gelir ve fiiller genellikle zamirlerden sonra gelir. Sözcük seçimi, hakkında yazılan veya konuşulan konuya göre belirlenir. Bütün bunlar, özü bir cümledeki her kelimenin onu çevreleyen kelimeler nedeniyle tahmin edilebilir olduğu eğilime yansır. Bu yüzden sizi cümlelerin bazı kısımlarını söylediğim bir oyuna davet etsem ­ve sizden bir sonraki kelimeyi bana önermenizi istesem, bunu başaracaksınız.

Anlamlı bir metinde bile, bilgi fazlalığı veya öngörülebilirlik derecesi açısından çok büyük farklılıklar vardır. Bunu değerlendirmenin bir yolu, boşlukları doldurma tekniğidir. Deneklere, her beşinci kelimenin eksik olduğu bir pasaj sunulur ve hangi kelimenin eksik olduğunu tahmin etmeleri gerekir. Sonraki iki pasajda kendiniz yapmaya çalışın. İlki bir çocuk masal kitabından, ikincisi ise klasik bir romandan.

“Kurnaz genç Tilki, akşam yemeği için küçük bir kırmızı tavuk yemek istedi. Onu yakalamak için farklı planlar yaptı. Ama akıllı küçük bir tavuktu. Kurnaz Fox'un planlarından hiçbiri işe yaramadı. Küçük bir kırmızı tavuğu yakalamaya çalışırken tamamen zayıflamıştı . ­Bir gün kurnaz genç bir Tilki annesine şöyle dedi: “Bugün küçük bir kırmızı tavuk yakalayacağım. En kesin planı ben buldum .” Çantayı aldı ve sırtına astı. Annesine " Bu çantaya küçük bir kırmızı tavuk koyacağım " dedi (Southgate W. "Sly Fox").­

merakını, kitaplara ve öğrenmeye olan her türlü arzusunu öldürdü . ­Çocukluğunda yaşlı Earnshaw'ın tutkusundan ilham alan kendi üstünlüğünün bilinci artık sönmüştür. Uzun bir süre , Catherine'in ­derslerine ayak uydurmaya çalıştı ve sessiz de olsa acı veren bir pişmanlıkla vazgeçti; ama geri dönülmez bir şekilde vazgeçti. Kaçınılmaz olarak daha düşük bir basamağa inmesi gerektiğine ikna olduğunda, artık en azından yükselmesine izin verecek bir adım atmak istemiyordu ”(Bronte E. “ Uğultulu Tepeler ”).

İlk pasajda kelimeler eksik: yemek, tavuk, plan, akıllı, planlar, o küçük, genç, bugün, tavuk, plan, attı, kırmızı. İkinci ­pasajda kelimeler eksik: zaten, daha önce, özlem, bilinç, eski, uzun, Katherine, teslim oldu, sessiz, ne zaman, yapmalı, sonra, yapmalı, yapacaktı. Çoğu kişiye göre ­, çocukların metinleri daha öngörülebilirdir ve çok daha fazla eksik kelime içerir. Eksik kelime doldurma yöntemi kullanılarak ölçülen kelime fazlalığı, hem metnin "okunabilirliği" hem de hatırlanabilirliği için oldukça güvenilir bir tahmindir. Bir nesir pasajı ne kadar ­gereksiz ve öngörülebilir olursa, hatırlaması ve yeniden üretmesi o kadar kolay olur (Rubenstein & Aborn, 1958).

Bilgi işleme seviyeleri

Bilgiyi kodlamanın farklı yollarını gösteren ve ­farklı öngörülebilirliğe sahip fragmanlarla biten yukarıda tartışılan tüm örneklerin anlamın etkisini yansıttığı söylenebilir. Peki anlam neden uzun vadeli öğrenmeyi kolaylaştırıyor?

temele dayanmasıdır . ­Ancak bu açıklamaya iki nedenden dolayı tatmin edici denilemez. İlk olarak, fonolojik bilgiler için uzun süreli öğrenmeyi de gösterebileceğimiz açıktır , aksi takdirde bir dilin kelimelerinin sesini nasıl öğrenebiliriz? Ayrıca, sadece DWP'nin anlamsal kod kullandığını söylemek, anlamsal kodun neden yardımcı olduğunu açıklamaz.

, işlem seviyeleri hipotezini formüle eden Craik ve Lockhart (1972) tarafından önerildi . Bu hipotez ­, bellekte saklanan bilgilerin belirli kodlara sahip olduğu fikrinden yola çıkarak, malzemenin suntada saklanma süresinin, nasıl işlendiğine bağlı olduğunu vurgulamaktadır. Bilginin asimile edildiğini ve farklı derinlik derecelerinde işlendiğini öne sürdüler. Yani, basılı bir kelimeden bahsediyorsak, o zaman ­önce görsel özellikleriyle ilgili bilgiler işlenir, ardından sesinin dönüşü ve son olarak anlamı gelir.

Craik ve Tulving (1975), bir dizi deney yürütmüştür.­

Denekler görsel olarak kelimelerle sunuldu ve üç soruyu cevaplamaları istendi. Bunlardan biri, bilgilerin yüzeysel olarak görsel olarak işlenmesini gerektiriyordu (“Bu kelime hangi harflerle yazılmıştır? Pro-

ANAHTAR TERİM

İkili kodlama hipotezi bir hipotezdir ­, özü, parlak görsel görüntülere karşılık gelen kelimelerin sadece sözlü olarak değil görsel olarak da kodlandıklarından daha yavaş hatırlanmasıdır.

ve onlara az önce hangisinin gösterildiğine cevap vermeleri gerekiyordu ­. Listenin yarısı yeni kelimelerden, diğer yarısı ise deneklerin soruları cevaplarken karşılaştıkları kelimelerden oluşuyordu. Craik ve Tulving , bilginin işlenmesi ne kadar derin olursa , sonraki yeniden üretimin o kadar iyi olduğunu buldu. Şekil l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi. 5.3, bu etki özellikle ­olumlu cevaplanan sorular için telaffuz edildi.

Tabii ki, daha derin ­işleme sayesinde daha iyi tanımanın bu gösterimi, tam olarak işleme seviyeleri hipotezinin öngördüğü şeydi, ancak neden "evet" yanıtları "hayır" yanıtlarından daha iyi hatırlandı? Craik ve Tulving, bunun, ­olumlu yanıtlar söz konusu olduğunda, hatırlanacak kelimenin, özellikle semantik görevde, kodlama sorusuyla daha yakından entegre olmasından kaynaklandığını öne sürdüler. Bir cümle, içine önerilen kelime eklendiğinde mantıklı geliyorsa, hatırlanacak ve doğru kelimeyi hatırlamanıza yardımcı olacaktır. Belki de tarladaki bir atın görüntüsü bile ortaya çıkacaktır. " At yaşadı ... ("At yaşadı ...") cümlesinde çatal (çatal) kelimesine yer var mı ?"

, toplam süre hipotezinin öne sürdüğü gibi, sadece onlara daha fazla zaman harcandığı için daha iyi hatırlamaya yol açıyor olabilir mi? ­Craik ve Tulving'in ilk deneylerinde olan tam olarak buydu: anlamsal sorulara daha fazla zaman harcandı. Sonraki ­deneylerde, yazarlar en kolay iki görevi daha zor hale getirerek yavaşlattılar. Böylece denekler, verilen kelimenin büyük harfle mi küçük harfle mi yazıldığı sorusuna cevap vermekle kalmayıp, aynı zamanda kaç sesli harf içerdiğini de saymak zorunda kaldılar. Bilgi işlemeyi yavaşlatmanın daha iyi tanınmaya yol açtığına dair hiçbir kanıt bulamadılar .­

belleğe yol açtığı genel ilkesi­

minania, diğer birçok araştırmacının çalışmalarında doğrulandı. Böylece Hyde ve Jenkins (1973), bilgiyi kodlamak için 22 farklı görev geliştirdikleri ciddi araştırmalar yaparak, bilgi işleme seviyesinin ­onu hatırlamak için temel önemini doğruladılar. Bilgi işleme seviyesinin etkisi, hem çoğaltma durumunda hem de tanıma durumunda kendini gösterir ve deneklerin daha fazla hafıza testi bekleyip beklememesi önemli değildir. 1970'lerde, sonuçları ­Craik ve Lockhart'ın hipotezinin geçerliliğini doğrulayan birçok benzer çalışma yapıldı. Aslında, temel bir genelleme veya pratik kural olarak, bilginin daha derin ve daha dikkatli işlenmesinin daha iyi ­hatırlamaya yol açtığı ilkesi, muhtemelen insan belleği hakkında en yararlı genellemedir. Etkisi yadsınamaz, güvenilir ve göreceğimiz gibi öğrenme yeteneğini en üst düzeye çıkarmak isteyen herkes için çok faydalıdır. Ancak bu ilke hem teorik hem de pratik düzeyde eleştiriden kaçmadı.

Seviye sınırları

Craik ve Tulving (1975) tarafından fark edilen bir sorun , bilgi işleme derinliğinin ölçülmesidir. Bildiğimiz gibi, ­bunun için harcanan zaman, bilgi işlemenin derinliğini ölçmek için kullanılamaz, çünkü bir kelimedeki sesli harfleri saymak gibi yavaş ama yüzeysel bir görev , bilginin daha uzun süre işlenmesine yol açar, ancak daha iyi ezberlemeye yol açmaz. Bilgi işlemenin derinliği kavramı, eleştirinin nesnesi haline geldi, çünkü bir uyaranın birçok özelliği hakkındaki bilgilerin sırayla ­değil , aynı anda, yani önce görsel olarak işlendiği gerçeği lehine pek çok kanıt ortaya çıktı. sonra fonolojik olarak ve son olarak anlamsal olarak. Gerçekten de, öznenin köpek (köpek) kelimesinin log (log) kelimesiyle kafiyeli olup olmadığına karar verdiğinde , bu kelimelerin anlamı hakkında hiç düşünmemesi olası değildir, ancak elbette öderler. anlamsal görev yaptıkları zamandan çok daha az dikkat . ­Sonuç olarak, Craik ve Lockhart'ın önemli eserinin yayınlanmasından bu yana geçen otuz yılda, bilgi işleme seviyeleri fikri son derece değerli bir pratik kural olarak görülmeye başlandı, ancak daha fazla alınmadı. teorik gelişim.

işlenmesi için çoğaltılmasının yeterliliği

bilginin daha derinlemesine işlenmesinin her zaman daha iyi özümsenmesine yol açmadığı durumlarla ilişkilidir . ­Öğrenciler, sınavlara hazırlanmadıkları için değil, yanlış materyali çalıştıkları için sınavlarda başarısız olabilirler. Bir deney yapalım. Diyelim ki bisiklet sürmeyi bilmiyorsunuz .

Uygun oturmanın ince ayrıntıları da dahil olmak üzere bir bisikletçinin bilmesi gereken tüm kural ve gerçekleri ayrıntılarıyla anlatan 200 sayfalık bir kitap yazan bir uzmanın yardımını ­arıyorsunuz . Vicdanlı bir öğrenci olarak, her şeyi hatırlamaya çalışmak için haftalar harcarsınız. Bu kitapla ilgili bir test yapmanız gerekseydi, puanınız %100 olurdu. Bisiklete binince ne oluyor? Bir ­anda dengenizi koruyamayarak düşersiniz. Bisiklet sürmek için gerçekten neyin önemli olduğunu bilmiyorsunuz . Parlak olgusal ­bilgiye sahipsiniz, ancak becerileriniz yok.

, bilginin yeniden üretilmesinin yeterliliği ­olarak bilinen genel prensibi göstermektedir .

Bu ilkeye göre, önceki öğrenme sonuçlarının test edilebilmesi için, test sırasındaki bilgi işleme koşullarının kodlama sırasındaki bilgi işleme koşullarıyla eşleşmesi gerekir. Bu ilke, bilgi işlemenin derinliği gibi önemli bir olguyu açıklamak için formüle edilmiştir. Yukarıda belirtildiği gibi, daha sonra insanlar görsel ­veya fonolojik olarak bilgileri işledikleri kelimeleri çok zayıf hatırlıyorlar, ancak anlamlarına göre hakkında yargıya varılan kelimeleri mükemmel bir şekilde hatırlıyorlar. Kısmen bu gerçek , testin yürütüldüğü koşullardaki bir önyargıyı yansıtıyor olabilir . ­Özellikle, hatırlama testi sırasında denekler yeni karşılaştıkları kelimelerin anlamlarını hatırlamaya alışabilir ve bunun sonucunda test üstü kapalı olarak bu anlamın rolünü vurgular. Bu noktayı açıklamak için ­, Morris, Bransford & Franks (1977), hafızada tutmanın neye bağlı olduğu sorusuna, yani kodlama sırasında öznelerin ne yaptığına mı yoksa ­test sırasında bilgi işleme gereksinimlerinin bilgi işleme koşullarıyla ne kadar iyi eşleştiğine mi bağlı olduğu sorusunu yanıtlamaya çalıştı. kodlama sırasında. Yazarlar, deneklerden kendilerine sunulan listedeki kelimelerin her biri hakkında fonolojik veya semantik bir yargıda bulunmalarını istedi.

Bilgi işleme düzeylerini inceleyen deneylerde yaygın olduğu gibi, denekler kelimeleri hatırlamaları gerektiği konusunda uyarılmadı. Rastgele öğrenme olarak bilinen bu özelliğin avantajı ­, deneklerin deneyi yapanlar tarafından kendilerine "dapolanan" stratejiler dışında başka öğrenme stratejilerini kullanma eğiliminde olmamasıdır.

Derin bilgi işleme ­, anlamsal işlemeyi içeriyordu. Örneğin: “Aşağıdaki kelimenin bu cümlede eksik olduğunu söylemek mümkün müdür? "... elektrik direğine çarptı (... elektrik direğine uçtu ­) sarktı (araba)." Kafiye ile ilgili sorunun cevabı yüzeysel bilgi işlemeyi gerektiriyordu: “Şu kafiye ile mi

kavga mı (Savaşçı kelimesiyle kafiyeli mi?) yazar (yazar). Hafıza daha sonra ­iki yoldan biriyle test edildi. İlk yöntem, kelimelerin (örn. sag, yazar) aynı sayıda önceden sunulmamış kelimelerle (örn. balık (balık), hukukçu (avukat ­)) birlikte sunulduğu standart bir testti. Test etmenin ikinci yolu, deneklere ­bir kelime listesi sunuldu ve daha önce sunulan kelimeyle kafiyeli bir kelime olup olmadığı soruldu [örneğin, bar (engel), daha hafif (daha hafif)].

Morris ve diğerleri, daha derinlemesine bilgi işlemenin standart koşullar altında ­daha iyi test sonuçlarına yol açtığını buldular, yani ­Craik ve Tulving (1975) tarafından elde edilen sonuçları doğruladılar. Ancak kafiye tanımada tam tersi sonuçlar elde edilmiştir: derin bilgi işleme ­gerektirmeyen kafiye görevi test sırasında daha iyi sonuçlara yol açmıştır.

Fisher ve Craik (Fisher & Craik, 1977) tarafından yapılan daha sonraki bir çalışma, bu sonucu geniş ölçüde tekrarladı , ancak yazarlar, ilke olarak, daha derin bilgi işlemenin açık avantajları olduğunu vurguladılar . Bununla birlikte, her iki yazar grubu da, öğrenme yönteminin etkinliği hakkında konuşmanın, yalnızca ezberlemenin gelecekte test edileceği varsayılan yol bağlamında mantıklı olduğu konusunda hemfikirdir . Bu konu, Bölüm'de ­daha ayrıntılı olarak tartışılacaktır . 8, tanıma ile ilişkili hafıza sistemlerine ayrılmıştır.

bilgi işlemenin faydaları nelerdir ?

Fisher ve Craik'in (1977) belirttiği gibi, durum her zaman böyle olmasa da, çoğu durumda bilginin daha derinlemesine işlenmesinin açık avantajları vardır ­. Neden? Niye? Craik ve Tulving'e (1975) göre, semantik kodlamanın faydaları, daha zengin ve daha ayrıntılı bir koda yol açması gerçeğinden kaynaklanmaktadır, bu da daha sonra geri getirilmesi daha kolaydır. Yazarlar, kendi bakış açılarını doğrulayan bir deneyi anlatıyor. Denekleri , önerilen kelimeyi verilen cümleye ekleyip eklememeye karar vermek zorundaydı . ­Cümleler ya nispeten basitti, örneğin "5/re temsilcisini düşürdü (O dolmakalemini düşürdü)" ya da daha karmaşıktı, örneğin "İhtiyar şatonun avlusunu topallayarak geçti ve kuyuya hispen düşürdü (Küçük yaşlı adam) , topallayarak avluyu geçti ve ­dolma kalemini kuyuya akıttı)”. Hafıza, deneklere bir cümle çerçevesi sunularak ve altı çizili kelimeyi hatırlamaları istenerek test edildi . ­Anlamsal olarak daha zengin cümlelerde yer alan kelimeler çok daha iyi hatırlandı. Kendiliğinden serbest üremede ­de faydalar bulundu , ancak bunlar çok daha az belirgindi (Craik & Tulving, 1975).

Karmaşıklığın hafızada tutmayı teşvik ettiği fikri yeni değil, en azından iki kişinin eşit zekaya sahip olması durumunda:

Yaşam deneyimleri hakkında daha fazla BULUŞAN ve bunları birbirine bağlayan kişi, daha iyi bir belleğe sahip olacaktır <...> Tüm bellek iyileştirmeleri, çağrışımların karmaşıklığı ile ilişkilidir (James, 1890).

Daha derin bilgi işlemenin karmaşıklığı içerdiği fikri, ­Craik ve Lockhart (1972) tarafından tartışılan iki tür tekrar arasındaki ayrıma güzel bir şekilde uyar. Tekrarı destekleyen bir tekrar türü, bazı bilgilerin aynı seviyede işlenmesini içerir ; bir örnek, bir telefon numarasını kendi kendinize birçok kez tekrarlamanın bir sonucu olarak hatırlamaktır. destek­

Yazarlar , tıpkı William James'in dediği gibi, düzenleyici tekrarı, yani hafızayı, fiili tekrarın karşısına koydular. Craik ve Lockhart, yalnızca tekrarı düzenlemenin uzun vadeli öğrenmeyi desteklediğine inanıyorlardı.

Bu görüşün kanıtı ­, orijinal araştırmalar yürüten Glenberg, Smith ve Green'den gelmektedir (Glenberg, Smith ve Green, 1977). Yazarlar, deneklerine kısa bir gecikmeden sonra hatırlamaları gereken sayıları sundu . Bu gecikme sırasında denekler kelimeleri yüksek sesle okumak zorunda kaldılar ve bunun sadece sayıları tekrar etmelerini engellemek için olduğuna ikna oldular. Bazı kelimeler bir kez, diğerleri tekrar tekrar ortaya çıkar. Denekler sayıları hatırladıktan sonra, aniden mümkün olduğu kadar çok kelimeyi hatırlamaları istendi. Tekrar sayısını dokuz kat artırmak, yeniden üretimde ­yalnızca %1,5'lik bir artışla sonuçlandı, ancak tanıma üzerinde çok belirgin bir etkisi oldu: tanınma olasılığı 0,65'ten 0,74'e yükseldi. Yakın zamandaki tekrarlardan dolayı farkındalıktaki küçük bir artışın, ­tanınmayı artırmak için yeterli olduğu, ancak orijinal sözcükleri teşvik etmek için yeterli olmadığı muhtemel görünüyor.

Bu, bakım tekrarının asla uzun süreli hafızada tutmayı desteklemediği anlamına mı gelir? Bunu ancak tekrar edebiliriz­

görevden elek. Katılımcıların anlamsız hece listelerinin her birini kendilerine ayrılan süre içinde ya bir kez ya da olabildiğince çok kez net bir şekilde telaffuz etmeleri gereken bir çalışma yürütüldü ­(Mechanic, 1964). Bir grup denek yaklaşan bir hatırlama testi konusunda uyarıldı ve ikinci gruba çalışmanın amacının artikülasyon hızlarını belirlemek olduğu söylendi. Elde edilen sonuçlar ­grafiksel olarak Şekil 1'de sunulmuştur. 5.4.

Tekrarlanan ifadeler ­, denekler testi beklese de beklemese de daha iyi sonuçlara yol açarken, yapması gereken denekler

yüksek sesle sadece bir okuma , rastgele öğrenme koşullarında çok kötü sonuçlar gösterdi. Yaklaşan test bilgisinin kasıtlı öğrenme grubundaki denekleri ek bilgi işlemeye sevk ettiğine inanılırken, ­çoklu artikülasyon gerekliliği ­ikinci gruptaki denekler tarafından bilgilerin daha fazla işlenmesini engelledi .

Yüksek sesle söyleme o-o Tek •• • •• Çoklu

Deneycinin Talimatları

Pirinç. 5.4. Çoğaltılan anlamsız hecelerin sayısının deneyi yapanın talimatlarına
ve tekrar sayısına bağlılığı. Bu koşullar altında, mekanik tekrar öğrenmeyi destekler (Mechanic, 1964)

Öyleyse, tekrarın çok az veya hiç avantaj bulamadığını bulan Glenberg ve diğerlerinin (1977) sonuçları ile tekrarın üremeyi desteklediğini bulan Mechanic'in (1964) sonuçları arasındaki fark nedir? Deneylere katılanların tam olarak neyi hatırlamaları gerektiği sorusu temel öneme sahiptir. Mykenik'in ­çalışmasında heceler yabancıdır ve doğal kümeler oluşturmazlar. Bu ­tür hecelerin tekrarı, fonolojik LTP'deki sunumlarını geliştirebilir. Glenberg'in çalışmasında, deneklerin zaten kelime dağarcığının bir parçası oldukları için kelimeleri ezberlemelerine gerek yoktu . Bu durumda, hafıza testi tam olarak hangi kelimenin az önce ­sunulduğunu hatırlamaktı ve bu, göreceğimiz gibi, genellikle kelimeler arasındaki anlamlı bağlantılara bağlı olan bir şeydir. Bu, büyük olasılıkla, ­kelimeler için tipik olan, ancak anlamsız heceler için tipik olmayan çok sayıda anlamsal özellik ile yardımcı olabilir.

Organizasyon ve öğrenme

Anlamsal kodlama neden yardımcı olur?

öğrenmeyi destekleme eğiliminin

nedenlerinden biri, ­bir kelimenin sesini veya ­kağıt üzerindeki görünümünü temsil eden kodlardan potansiyel olarak çok daha zengin olan anlamsal bir kodun kullanımını vurgulamasıdır. Ama bu neden yardımcı olsun? Bu soruyu cevaplamak için, katılımcıların bir kelime listesi gördüğü veya duyduğu, yani deneklerin bir kelime listesi gördüğü veya duyduğu deneyler gibi tipik bilgi işleme seviyeleri ile karakterize edilen ­deneylerde katılımcıların gerçekleştirdiği görevi düşünmeliyiz ve ­ardından mümkün olduğu kadar çok kelimeyi hatırlamamız gerekir. Kesin olarak, listedeki kelimelerin ezberlenmesine gerek yoktur, çünkü bunlar zaten deneklerin kelime dağarcığında mevcuttur. Sorun, yalnızca sunulan kelimeleri hatırlamak, başkalarını değil.

Bu hedefe ulaşmanın bir yolu, kelimeleri kümeler halinde gruplamak ve tam olarak hatırlamaktır. Tulving tarafından elde edilen sonuçlar, deneklerin tam olarak bunu yaptığını göstermektedir (Tulving, 1962). Her seferinde sırasını değiştirerek katılımcılara ­tekrar tekrar bir kelime listesi sundu ve onlardan mümkün olduğu kadar çok kelimeyi hatırlamalarını istedi. Sözcüklerin sırası ­her seferinde farklı olsa da Tulving, deneklerin yavaş yavaş listeyi öğrendikçe, tek tek sözcükleri değil, deneyimden sonra aynı sırayla yeniden üretilen kümeleri hatırladıklarını fark etti ­. Öğrenme, giderek daha büyük kümelerin oluşumuna indirgendi ve Tulving bu süreci öznel organizasyon olarak adlandırdı.

Hangi faktörler küme oluşumunu destekler? Beklendiği gibi, bu organizasyon semantik değişkenleri yansıtır.

Listeyi üç kez okuyun ve kaç kelimeyi ­hatırlayabildiğinizi kontrol edin: iplik (iplik), pіp (iğne), göz (göz), dikiş (dikiş), keskin (keskin), nokta (nokta), diken (batma), yüksük (yüksük), samanlık (samanlık), thom (diken), incinme (ağrı), enjeksiyon (enjeksiyon), şırınga (şırınga), bez (giysi), örgü (örgü).

Birçok kelimeyi hatırlamış olmalısın. Neden? Niye? Bu listeyi hatırlamak kolaydı çünkü tüm kelimeler birbiriyle yakından ilişkili. Aslında, hepsi tek bir anahtar kelime iğnesi (iğne) ile ilişkilendirilir . Bu etkiye Bölüm 1'de döneceğiz. sekiz.

kategoriler halinde gruplandırılabilirse çoğaltma da kolaylaşır ­. Tulving ve Pearlstone (1966) ­, aynı kategoriye ait bir, iki, üç veya dört kelime içeren listelerin çoğaltılmasını test etti. Aşağıdaki liste bir örnektir: pembe (pembe), yeşil (yeşil), ye (mavi), rigrie (eflatun), arrie (elma), kiraz (kiraz), Іetop (limon), r / mt (erik), Pop ( aslan), zebra (zebra), inek (inek), tavşan (tavşan).

Kaç kelimeyi hatırladın? Şimdi bu listeyle çalışın: lahana (lahana), masa (masa), nehir (nehir), gömlek (ru ­kafa), tabanca (ateşli silah), kare (alan), igop (demir), diş hekimi (diş hekimi), serçe (serçe ) ), dağ (dağ), el (el), granit (granit).

Bu sefer kaç kelimeyi hatırladın?

En iyi sonuçlar, ­sunulan denekler tarafından gösterildi.

aynı semantik kategoriye ait dört kelimelik bir liste ; kelimeleri tek bir kategoriye dayalı kümeler halinde hatırladılar, ancak bazen bir kategoriyi tamamen atladılar. Sebep ­, bu sözlerin tamamen unutulmuş olması değildi; diğer gruptaki deneklere kategorilerin adları söylendiğinde, atlanan kategorilerdeki birçok yeni kelimeyi hatırladılar.

Malzemeyi organize etmenin en verimli yolu ­, Şekil 1'de gösterilene benzer bir hiyerarşik yapıdır. 5.5.

	Platin	Alüminyum	Bronz	Safir	kireçtaşı
dört	Gümüş	Bakır	Çelik	Zümrüt	G yaraları
	Altın	Öncülük etmek	Pirinç	Elmas	Mermer
		Ütü		Yakut	Arduvaz

 

Bower ve meslektaşları (Bower, Clark, Lesgold & Winzenz, 1969) ­deneklere bu materyali ya mantıksal olarak yapılandırılmış bir hiyerarşide ya da rasgele sırada sundular. İlk durumda, doğru cevapların sayısı ­% 65, ikinci durumda ise sadece% 19'du. Tabii ki, materyali hiyerarşik bir şekilde düzenlemek her zaman mümkün değildir. Neyse ki, malzeme bir matris biçiminde sunulduğunda da önemli bir olumlu etki elde edilir (Tablo 5.1) (Broadbent, Cooper & Broadbent, 1978).

Tablo 5.1. Veriler (Broadbent ve diğerleri, 1978)

	memeliler	Kuşlar
Çiftlik	İnek	civciv
	Koyun	Türkiye
	Domuz	Ördek
Evcil Hayvanlar	Keçi	Kaz
	Köpek	muhabbet kuşu
	Kedi	Kanarya
	Hamster	Papağan
	Gine domuzu	ara

 

Şimdiye kadar verdiğimiz örnekler ­, genel kabul görmüş semantik kategorilere karşılık gelen yapay olarak oluşturulmuş malzemeye dayanmaktadır. Ancak çoğu zaman, bu şekilde resmi olarak düzenlenemeyen bilgileri hatırlamamız gerekir . Bu, sipariş vermenin genellikle imkansız olduğu anlamına mı geliyor ­? Tabii ki değil. Tulving'in öznel organizasyon çalışmasından (Tulving, 1962) takip edildiği gibi, deneklerden görünüşte ilgisiz kelimelerin bir listesini ezberlemeleri istendiğinde, onları ortak bir anlamla birleştirilmiş kümeler halinde gruplandırmaya başladılar. Gerçekten de, dilin anlamsal zenginliği ve öğrencilerin yaratıcılığı göz önüne alındığında, ­en azından birkaç küme oluşturmak için kullanılamayan bir kelime listesi derlemek pratik olarak imkansızdır .

Ancak daha etkili ve daha az etkili yöntemlerin olduğu bilinmektedir. Daha etkili yöntemlerden biri, ­farklı kelimeleri tutarlı bir hikayede birleştirmeye çalışmaktır. Bu yöntemin avantajı sadece ­kümelerin oluşturulmasında değil; aynı zamanda onları birbirine bağlar ve bunu yaparken herhangi bir kümenin gözden kaçma ihtimalini azaltır.

Örneğin, şu listeye sahibiz: kilise (kilise), arrie (elma), dilenci (dilenci), halı (halı), agt (elden omuza kol), şapka (şapka), el (avuç içi), çaydanlık ( çaydanlık), ejderha (ejderha), sappop (top)

Konu özellikle şu hikayeyi oluşturabilir: “ Kiliseden çıkarken halının üzerinde oturan bir dilenciye bir elma verdi . Solmuş eli şapkasını kavradı ve avucunu para için uzattı, parayı ejderha ­ile süslenmiş bir çaydanlığa attı ve ona top ateşledi .

özellikle ilgisiz kelimeler hızlı bir şekilde sunulduğunda anlamsal bağlantıların tespit edilmesi zor olabilir (Sushrow & Baddeley, 2008). ­Tutarlı bir hikaye oluşturmak için kullanılan, ancak sunulan listede olmayan kelimeleri hatırlama tehlikesi de vardır; bir örnek, yukarıdaki hikayedeki "para" kelimesidir. Daha esnek bir yöntem, görsel imgelere dayanır: Bir şekilde birbirleriyle etkileşime girdiklerini hayal ederseniz, sözcükler birbirine bağlanır. Bu etkileşimin makul olması gerekmez, bu nedenle iki kelimeyi birbirine bağlamak isteyen bir ­kuğuyu motosiklet kullanırken hayal etmek oldukça mümkündür. Figüratif-anımsatıcı ezberleme yöntemi, çok eski zamanlardan beri hafızanın en önemli araçlarından biri olmuştur. Bölümde daha ayrıntılı olarak tartışılacaklar . 16, hafızanın geliştirilmesine adanmıştır.

Öğrenme isteği

Diyelim ki elinizin altında ilginç bir materyal var, onu incelemeye çalışsanız da çalışmasanız da fark eder mi? Şaşırtıcı bir şekilde, ­cevap hayır. Önemli olan, amacınızın ne olduğu değil, malzemeyle ne yaptığınızdır . Bu, Mandler (Mandler, 1967) tarafından yapılan bir çalışmada inandırıcı bir şekilde kanıtlanmıştır. Deneklere, her birinin üzerinde bir kelime yazılı olan bir dizi kart verildi. Bir grubun denekleri kelimeleri ezbere öğrenmek zorunda kaldı. İkinci grubun deneklerinden kelimeleri kategorilere ayırmaları istendi, ­böylece her kategori ortak bir şeyleri olan kelimeleri içeriyordu. Üçüncü grup da aynı görevi aldı, ancak denekler daha sonra test edilecekleri konusunda uyarıldı . Son olarak, dördüncü grubun deneklerinden kelimeleri basitçe sütunlar halinde düzenlemeleri istendi. Sonraki testler ­, yaklaşan test hakkında hiçbir şey söylemeden kelimeleri anlamlarıyla birleştirmeleri istenen deneklerin, kelimeleri ezberlemesi veya aslında materyali organize etmesi ve öğrenmesi istenen denekler kadar iyi performans gösterdiğini gösterdi . Her üç gruptaki denekler , kartları yalnızca sütunlar halinde düzenleyen rastgele öğrenme grubu olan dördüncü gruptaki deneklerden daha fazla kelime hatırladı .­

Yukarıda bahsedildiği gibi, bilgi işleme düzeylerinin etkisi , deneklerin yaklaşan test hakkında bilgi sahibi olup olmamalarına bağlı değildir; test sonuçları ­yalnızca gerçekleştirilen bilgi işleme görevine bağlıdır ­(Hyde & Jenkins, 1973). Bu sonuçlar size nasıl çalışmanız gerektiğini açıkça söylüyor. Önemli olan hatırlama isteği değil, bilgiyi nasıl işlediğindir . Anlamı üzerine düşünürseniz, zaten bildiklerinizle ilişkilendirirseniz ve ondan hangi sonuçların çıkacağını düşünürseniz, ­sadece ana noktaları okuyup not alırsanız onu özümseme olasılığınız çok daha yüksektir.

hafıza ve beyin

Bölümde daha önce belirtildiği gibi. 4'te gösterildiği gibi, beynin ­öğrenmedeki rolü hayvanlarda çok geniş bir şekilde incelenmiştir ve hem hücresel düzeyde meydana gelen süreçler hem de öğrenme sürecinde yer alan beyin sistemleri incelenmiştir. Bulguların çoğu büyük ölçüde insan öğrenimine uygulanabilir olsa da, bunların epizodik belleğe, yani belirli olayları hatırlama becerisine uygulanıp uygulanmadığı daha az net. ­Nitekim, Tulving'in geçmişi yeniden yaşama yeteneği olarak epizodik hafıza tanımını kullanırsak , arka solungaç yumuşakçalarının en büyük temsilcilerinden biri olan Aplysia gibi organizmalarda böyle bir bilinç seviyesinin doğasında olduğunu hayal etmek zordur. sakallı mühür.

Olaysal ­belleğin daha "davranışsal" bir tanımını kullanırsak ve bunu tam olarak ne zaman, nerede ve ne olduğunu hatırlama yeteneği olarak düşünürsek , bu tür bir bellek bazı kuş türlerinde, örneğin saklanan mavi çalı alakargasında gözlemlenebilir. ileride kullanılmak üzere toplanan yiyecekler ( blok 5.1).

, nöropsikologlardan pek çok kanıta sahibiz . ­Ch'de. 1, her iki hemisferin temporal lobları ve hipokampüsünde ameliyattan sonra derin amnezi geliştiren GM'li bir hastanın klasik bir vakasını anlatıyor (Milner, 1966). Beyin hasarından sonra epizodik DEP eksikliği gözlemlenen bazı hastalar hakkındaki bilgiler , bazen Papez çemberi olarak adlandırılan, hipokampus ile ön lobları birbirine bağlayan bir sistemin önemini göstermektedir (Tranel & Damasio, 2002). Hipokampusun hem öğrenme hem de hafızada önemli bir rol oynadığına şüphe yok ­, ancak bu rolün doğası hala net değil.

insanlardan daha derine yerleştirildiği hayvanlarda hipokampusa verilen hasarın araştırılması nedeniyle şüpheler ortaya çıkmaya başladı ve ­bunun sonucunda başkalarına zarar vermeden ona zarar vermek zor.

Blok 5.1. Olaysal bellek sadece insanlara mı özgüdür?

Nasıl denir. Tulving'in tanımını kullanır ve epizodik hafızayı zihinsel zaman yolculuğu olarak düşünürseniz, hayvanların böyle bir şeye sahip olabileceğini hayal etmek zor.

ne zaman saklandığını da hatırladıklarını öne sürüyor . Yazarlar, kuşlarının iki tür yiyeceği saklamasına izin verdi: açıkça tercih ettikleri, ancak uzun süreli depolamaya tabi olmayan ve onlar için daha az çekici olan, ancak daha iyi saklanan yer fıstığı un solucanları. "Depolamadan" yiyecek alabilmek için geçen süreye bağlı olarak, kuşlar ya süre kısaysa un kurdunu ya da süre ­uzunsa yer fıstığını tercih ediyorlardı.

Resimde Nick Clayton'ın kuşlarından biri, Zolotko adında solucanları saklayan dişi bir mavi alakarga görülüyor.

bölgeler. Bununla birlikte, bu, hipokampusun ­ciddi yaralanmalarından sonra bile tanımlayıcı bir hafıza gibi bir şeyin korunduğu iddiasıyla sonuçlanan cerrahi müdahale tekniğinin gelişmesi nedeniyle mümkün oldu ­. Sonuç olarak, hipokampusu besleyen bazı alanların, yani nazal ve perinazal korteksin sağlam kaldığı öne sürüldü ­. Bu durum insan dışı nöropsikoloji literatürünü de inceleyen bir incelemeye konu olmuştur (Aggleton & Brown, 1999). Yazarlar, derin amnezi ile iyi korunmuş tanımlayıcı hafıza kombinasyonunun birkaç vakasını tanımladılar ­ve hipokampus önemli olmasına rağmen, beynin ona bitişik diğer bölgelerinin, özellikle tanıma açısından , eşit derecede önemli olduğunu öne sürdüler. durum genel olarak kabul edilmiş sayılamaz (Manns & Squire, 1999; Squire, 2004).

Yeni bir tür amnezinin keşfinden sonra daha fazla onay aldı (Farenah Vargha-Khadem ve diğerleri, 1997). Yazarlar,

erken yaşta hafızalarını kaybeden ve son derece atipik bir amnezi paterni gösteren üç genç yetişkin hakkında rapor verdiler. Bu üç vakadan en anlamlı olanı , doğum sırasında oksijen yoksunluğu çeken ­ve çocukken ciddi hafıza sorunlarına yol açan ­John adında genç bir adamın hikayesidir . Şu anda yirmili yaşlarının başında ve standart hafıza testlerinin sonuçları, gerçek bir hafıza kaybı yaşadığını ve mümkün olmasına rağmen yalnız yaşamasının onun için zor olduğunu gösteriyor. Nörogörüntüleme çalışmaları, John'da hipokampusla sınırlı görünen, anormal bir yapıya sahip ve ­beklenenin yarısı kadar büyük hasar buldu. Buna rağmen , John'un zekası ortalamanın üzerinde ve parlak bir semantik hafızası var. Bu, anlamsal belleğin epizodik belleğe bağlı olduğu ve bunun da hipokampus tarafından "yönlendirildiği " şeklindeki yaygın görüşün tersidir. ­Bu konu, Bölüm'de daha ayrıntılı olarak tartışılacaktır. Ve hafıza kaybı hakkında.

John'un davası, tartışılmaz olan kanıtlar açısından değil, yorumlanması açısından tartışmalıdır ­. Elbette, sadece hipokampusun zarar görmüş olmasına rağmen, tanımlayıcı hafızası olmayan hastalarda başka derin amnezi vakaları da vardır (Manns & Squire, 1999). Belki de bunun nedeni, ­tespit edilemeyen daha fazla hasara sahip olmalarıdır. John'un durumunun benzersiz olmasının bir başka nedeni de, hipokampüsündeki hasarın çok erken yaşta meydana gelmesi ve bu da beyninin uyum sağlamasına olanak sağlaması olabilir. Sonuç olarak, alışılmadık bir beyin geliştirdi ve ­bu duruma dayanarak herhangi bir genelleme yapmak tehlikelidir . Hiç şüphe yok ki yeni vakaların ortaya çıkması bu konuya açıklık getirecektir.

Olaysal bellek ve sağlıklı bir beyin

Bölümde belirtildiği gibi. Şekil 1'de beynin işlevlerini inceleme yöntemlerinden biri, deneğin kafasına beynin elektriksel etkinliğini ölçen elektrotlar yerleştirmektir ; ­elde edilen sonuçlar bir elektroensefalogram (EEG) şeklinde kaydedilir. Bir deneğe belirli bir uyaran sunulduğunda, beyinde, serebral korteksteki nöronların eşzamanlı ateşlemesini ­yansıttığına inanılan bir elektrik potansiyeli üretilir . Çok sayıda deney ve çeşitli koşullar için, ortaya çıkan aktivitenin ortalaması alınır ve belirli bir aktivite paterni elde edilir.

farklı süreçleri tanımlamak ve -birçok ­deneyin sonuçlarını genelleştirerek- bu süreçlerin neyi gösterebileceğini yorumlamak için kullanılmıştır (Rugg, 2002). Bu yöntem anatomik lokalizasyonun tam olarak belirlenmesine izin vermese de zamanla meydana gelen değişikliklere karşı çok hassastır ve bu nedenle hızlı süreçleri incelemek için oldukça uygundur.

Nörogörüntüleme çalışmalarına yönelik en yaygın eleştiri , ­beyin hasarını inceleyerek zaten bildiklerimizi genellikle basit bir şekilde doğrulamalarıdır. ­Bunun olası bir istisnası , bilginin kodlanması ve çoğaltılmasında hemisferik asimetri hipotezidir (Tulving, Kapur, Craik, Moscovitch & Houle, 1994).

Bu hipotez, epizodik öğrenme ve kelime listelerinin yeniden üretilmesi sırasında beyin aktivitesinin gözlemlendiği bir araştırmaya dayanarak formüle edildi. Sözel kodlamanın sol frontal lobu aşırı derecede harekete geçirdiği, epizodik kodlamanın ­ise sağ frontal lobu aktive ettiği bulunmuştur. Bu keşif şaşırtıcıydı, çünkü beyin yaralanmalarıyla ilgili önceki çalışmaların sonuçları böyle bir fark hakkında hiçbir şey söylemedi. Daha fazla araştırma , sol yarıkürenin sözel bilgilerin kodlanmasında aktif olarak yer aldığı varsayımının doğruluğunu doğruladı (Butler, Zacks & Henderson, 1999); ­sığ kodlamaya göre sol ön lobun daha belirgin aktivasyonu ile sonuçlanan derin, anlamsal olarak ayrıntılı kodlama ile (Gabrieli, Cohen & Corkin, 1998). Bununla birlikte, Tulving ve ark.'nın hipotezini destekleyen çalışmaların çoğunun not edilmesi gerekir.­

kafaya sabitlenmiş elektrotlar kullanılarak beynin elektriksel potansiyellerinin kaydedildiği bir yöntemdir.Kişiye bir
tür uyaran sunulur
ve beynin buna tepki olarak oluşan elektriksel aktivitesi ölçülür.

biz içeride ve hangileri dışarıda. Bu görevi beklenmedik bir şekilde, deneklere yeni fotoğraflarla birlikte daha önce gördükleri fotoğrafların sunulduğu ve her biri hakkında yeni mi yoksa eski mi olduğunu söylemeleri gereken bir hafıza testi izledi . ­Denek fotoğrafın eski olduğunu fark ederse, ona onu gördüğünü "hatırlayıp hatırlamadığı" (tipik bir epizodik ­bellek örneği) veya onu gördüğünü bildiğini düşünüp düşünmediği sorulmuştur. Toplam fotoğraf sayısının %25'i hatırlandı, %27'si tanıdık olarak kabul edildi ve %48'i unutuldu. Fotoğraf "hatırlandığında" beynin en fazla sayıda aktif bölgesi gözlemlendi. Şekil l'den aşağıdaki gibi 5.6, bu bölgelerden biri ­hipokampustu. Hafıza testi sırasında tanıdık olarak değerlendirilen ve unutulduğu ortaya çıkan fotoğraflar, kodlama sırasında beynin bu bölgesini harekete geçirmedi.

Pirinç. 5.6. Hipokampal bölgenin aktivasyonu, deneğin daha sonra verilen uyaranı hatırlayıp hatırlamadığına, onu tanıdık olarak kabul edip etmediğine veya unuttuğuna bağlıdır. Yüksek aktivasyon, iyi üreme ile ilişkilidir (Brewer ve diğerleri, 1998)

Aynı fonksiyonel MRG tekniğini kullanan çok benzer bir kelime hafızası çalışması ­Wagner tarafından yapılmıştır (Wagner ve diğerleri, 1998). Deneklere bir kelime listesi sunuldu ve listedeki kelimelerin ­somut mu yoksa soyut kavramları mı ifade ettiğine karar vererek semantik bir yargıda bulunmaları istendi. Listenin sunulmasıyla tetiklenen beyin aktivasyonu paterni, daha fazla analiz için ayrı olarak kaydedildi ­. Daha sonra deneklere yeni ve daha önce sunulan kelimeleri içeren bir liste sunulmuş ve bu kelimeleri daha önce görüp görmedikleri sorulmuş ve cevaba olan güven düzeyleri değerlendirilmiştir.

Beklendiği gibi, beynin birçok alanı, ­bir kelime listesini gözden geçirme ve bilgileri işleme gibi zorlu bir görevle ilişkilendirildi. Bununla birlikte, yalnızca üç bölge, yüksek derecede bir ­güvenle başarılı kelime tanıma ile ilişkilendirildi: sol yarımkürenin ön lobunda ve sol ve sağ hipokampusu çevreleyen bölgelerde, yani, ­Brewer ve arkadaşları tarafından gözlemlenene benzer bir model gözlemlendi. .

Hafızayla ilgili aktivasyon bölgelerinden bahsetmiştik ama belki de bunlar ­zamanla devam eden gerçek fiziksel değişikliklere yol açabilir . Bu, beyinde ­mikro düzeyde yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkan yeni bağlantılarla kanıtlanmaktadır (DeZeeuw, 2007). Makro düzeydeki kanıtlar, Londra taksi şoförleri üzerine yapılan ustaca bir çalışmadan geliyor. Lisanslı bir Londra taksi şoförü olmak için

, Londra'nın tüm caddeleri ve büyük binaları hakkında ayrıntılı bilgi ve ayrıca şehrin bir bölgesinden diğerine ulaşım yeteneğini içeren belirli bir "bilgiye" sahip olmanız gerekir . ­en kısa yol Bu bilgiyi biriktirmek birkaç yıl alır; ayrıca gelecekte çalışma sürecinde yenileneceğine inanılıyor.

Londra'nın en deneyimli taksi şoförlerinin beyinlerinin fiziksel özelliklerini inceledi ( ­Maguire, Vargha-Khadem & Mishkin, 2001). Beynin hipokampus dışındaki bölgelerinin acemi sürücülere göre daha geniş olduğunu ve hipokampusun önündeki alanların daha küçük olduğunu tespit eden yazarlar, ­şehrin sokaklarında yıllarca araba kullanmanın beyinlerinde fiziksel değişikliklere yol açtığını öne ­sürdüler . . PET, Londra sokaklarında araba sürmeyi simüle eden bir simülatörde görev yapan taksi şoförlerinin beyin aktivitelerini izlemek için kullanılmıştır (Maguire ve diğerleri, 2001). Taksi şoförlerinin şehrin coğrafyasıyla ilgili bilgilerini kullanmaları gerektiğinde , sağ yarımküredeki hipokampus harekete geçti, ancak bu sadece yol işaretlerini takip ettikleri takdirde gerçekleşmedi.

bir harita üzerinde araç kullanırken meydana gelen beyin aktivasyonu ­ile iyi bilinen bir yolda araç kullanırken meydana gelen beyin aktivasyonu karşılaştırıldığında, taksi sürücüleri otobüs sürücülerinden çok daha kötü performans gösterdi. Bu temelde, taksi şoförlerinin büyük deneyimi nedeniyle Londra'nın çok karmaşık ve etkili bir mekansal görüntüsünün oluştuğu, ancak bunun yeni görsel-mekansal bilgileri algılama yeteneğindeki azalmadan kaynaklandığı sonucuna varılmıştır.

sonuçlar

Olaysal bellek terimi, ­belirli olayları hatırlama ve bu anıları "zihinsel zaman yolculuğu" gerçekleştirmek için kullanma yeteneğimizi ifade eder. Olaysal bellek, bilgiyi kodlama ve ardından geri alma yeteneğine bağlıdır; bu, büyük ölçüde malzemenin ne kadar anlamlı ve iyi organize edilmiş olduğuna göre belirlenir. Ebbinghaus'un ezberci öğrenme geleneğinden ayrılmasında büyük etkisi olan Bartlett, ­diğer kültürlere mensup insanların hikayeleri gibi karmaşık materyallerde hafıza çalıştı. Anlamı anlama çabalarının önemini ve bilgi dünyamızı düzenlememize yardımcı olan şemaların, zihinsel yapıların rolünü vurguladı.

Anlamın rolüne ilişkin çalışma, sözel öğrenme geleneklerine uygun olarak yürütüldü ve ilk önce esas olarak ­sözcükler arasındaki çağrışımlara odaklandı ve daha sonra sözcüklerin "temsil edilebilirliğini" hatırlamanın önemine kadar genişletildi. Paivio, "temsil edilebilirliğin" çift y kodlaması nedeniyle yardımcı olduğunu öne sürdü ; İkili kodlama hipotezinin özü, ­"temsil edilebilir" kelimelerin hem sözlü hem de görsel olarak kodlanmış oldukları için iyi hatırlanmasıdır.

Craik ve Lockhart, işleme seviyeleri hipotezini formüle etti: ­daha derinlemesine işlenmiş bilgi daha iyi hatırlanır . Bu hipotezin geçerliliği ­birçok deneysel çalışma ile doğrulanmış ve önemli bir pratik kural haline gelmiştir. Bununla birlikte, bilgi işlemenin derinliğini ölçmede ve kodlama ile çoğaltmanın doğasını belirlemede sorunlar ortaya çıktı. Bu , işlenmesi için bilgi yeniden üretiminin yeterliliği kavramının ortaya çıkmasına yol açtı . Daha derin kodlama ­genellikle tercih edilir, çünkü bilginin daha eksiksiz ve kapsamlı bir şekilde işlenmesiyle sonuçlanma eğilimindedir, bu da ­potansiyel erişim yollarının sayısını artırır.

Hatırlanacak materyali düzenlemenin etkili yöntemleri arasında hiyerarşiler, matrisler ve kavramların tutarlı hikayeler halinde birleştirilmesi yer alır . Öğrenme isteği ­, yalnızca iyi öğrenme stratejilerinin kullanılmasına yol açtığında yardımcı olur.

Hipokampus, epizodik bellekte önemli bir rol oynar, ancak ­hipokampusun rolleri ile bitişik beyin bölgeleri arasındaki ilişki sorusu tamamen ­çözülmüş olarak adlandırılamaz. Beynin nörogörüntüleme yöntemleri kullanılarak yapılan çalışmaların sonuçları, bilgiyi kodlama sürecinde hipokampus ve ön lobların rolünü doğrulamıştır. Bilgi almada sol ve sağ ön lobların rolü, kısmen ­öğrenilen materyalin sözlü mü yoksa görsel-uzaysal mı olduğuna bağlı olabilir.

Ve sonuncusu. Öğrenmenin bir sonucu olarak yetişkin beyninde fiziksel değişikliklerin meydana geldiğine dair kanıtlar birikmeye başlıyor . ­Bu , uzay hakkındaki bilgilerin uzun vadeli özümsenmesinin hipokampusun yapısında değişikliklere yol açtığı Londra taksi şoförleri örneğiyle kanıtlandı.

ek literatür

•           Bower, GH (1970). Hafızadaki organizasyon faktörleri. Bilişsel Psikoloji, 1, 18-46. Öğrenme ve hafızada organizasyonun rolünün araştırılmasına iyi bir örnek ­.

•           Bransford, JD, Franks, JJ, Morris, CD ve Stein, BS (1979). Hafıza araştırmasında öğrenmenin bazı genel kısıtlamaları. İçinde: LS Cermak & A. IM Craik (Eds.). İnsan hafızasındaki işlem seviyeleri (s. 331-354). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları. Yazarlar, işleme seviyeleri kavramını eleştiriyor ve onu, ­işlenmesi için bilgi yeniden üretiminin yeterliliği kavramıyla değiştirmeyi teklif ediyor.

•           Craik, FIM & Lockhart, RS (1972). İşleme seviyesi. Hafıza araştırması için bir çerçeve. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Dergisi, 11, 671-684. Katmanları işleme kavramını ilk kez tanıtan klasik bir makale .­

•           Neisser, U. (1982) Gözlemlenen bellek: Doğal bağlamlarda anımsama. New York: Freeman. Neisser'in meslektaşlarını laboratuvarın ötesinde araştırma yapmaya zorlama arzusunu yansıtan, doğal ortamlarda hafızayla ilgili bilgilerin olağanüstü zenginliğini ve çeşitliliğini gösteren metinlerden oluşan bir koleksiyon .­

•           Roediger, H. L. III, Weldon, MS ve Challis, B. H. (1989). Örtük ve açık saklama ölçüleri arasındaki ayrışmaları açıklama: Bir işleme hesabı. İçinde: HL Roediger, III ve FIM Craik (Ed.). Bellek ve bilinç çeşitleri: Endel Tulving anısına yazılan makaleler: Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Örtük ve açık bellek ölçümleri arasındaki çeşitli farklılıklar ­açıklanmakta ve olası bir açıklama önerilmektedir.

BÖLÜM 6

Anlamsal bellek
ve birikmiş bilgi

Michael Eysenck

İle

Fransa'nın başkenti hangi şehirdir? Bir yılda kaç ay var? ABD'nin şu anki başkanının adı nedir? Sıçanların kanatları var mı? Suyun kimyasal formülü nedir? İngilizce kelime genlik mi? Bir sismolog ne iş yapar? Hangi şehir daha güneyde bulunur - New York veya Washington, DC? Bir restoranda yemeklerin servis edildiği sıra genellikle nasıldır?

Tüm bu soruları hızlı ve kolay bir şekilde cevaplayacağınızdan eminim ­. Tüm bu kitabı benzer sorularla doldurmak kolay olurdu: Her birimizin devasa bir genel bilgi deposu var ve bunu doğal karşılıyoruz. Tüm bu bilgileri depolayan bellek bölümü genellikle semantik bellek olarak adlandırılır.

Hepimizin geniş bir anlamsal hafızası var. Tanıştığın ilk kadını durdurup kelime dağarcığını test edersen, ­içinde 20.000 ila 100.000 kelime olduğunu görebilirsin. Biraz yabancı dil bilmesi de mümkündür. Elbette yaşadığı yer (coğrafi kavramları kastediyorum) ve genel olarak dünya hakkında çok şey biliyor. Çevresinde çok rahat çünkü araba kullanmayı, ­cep telefonu kullanmayı, kredi kartı kullanmayı vb . Ek olarak, çoğumuz gibi, çoğu medyayla ilgili olan olağan ilginç ama hayati olmayan entelektüel bagaja sahip: siyaset ­ve spor, sinema ve müzikle ilgili gerçekler ve görsel imgeler , TV programları ve reklamlar.

Her birimizin semantik hafızada sakladığı bilgilerin ­pek çok ortak yönü olduğu açıktır (örneğin, temel kelime dağarcığı, dünya hakkında genel bilgi), ancak semantik hafızanın içeriğinin ­çok önemli olduğu da aynı derecede açıktır. farklılıklar. Beklendiği gibi, anlamsal hafızamız, özel ilgi alanımızla ilgili diğer insanların bilgisinden çok daha fazlasını içerir ve bu nedenle bizim için çok önemlidir (örneğin, doğrudan uzmanlığımızla ilgili bilgi). Örneğin, satrançla ilgili çok miktarda bilgi, deneyimli satranç oyuncularının DWP'sinde depolanır (bkz. Bölüm 3). Simon ve Gilmartin, ileri düzey satranç oyuncularının DWP'de depolanan 10.000 ila 100.000 arasında satranç oyununa sahip olduğunu hesapladılar, bu da onlara belirli bir oyundaki taşların yerleşimini halihazırda oynanan oyunlar ve konumlar hakkında bildikleriyle ilişkilendirmelerine yardımcı oluyor (Simon & Gilmartin, 1973). ).

Anlamsal belleğe karşı epizodik bellek

Yukarıda, anlamsal belleğin bazı temel özelliklerini kısaca açıkladım ­. Anlamsal bellek (dünya hakkında genel bilgi) ile epizodik bellek (belirli bir yer ve zamanda meydana gelen olayların belleği ) arasında benzerlikler bulunsa ve bu benzerlik önemli olsa da birbirlerinden farklıdırlar. Diyelim ki dün arkadaşınızla Starbucks Coffee'de buluştuğunuzu hatırlıyorsunuz. Elbette olaysal bellek işin içindedir , çünkü belirli bir zamanda, belirli bir ­yerde ­meydana gelen bir olayı hatırlarsınız , ancak anlamsal bellek de işin içine girer: hatırladıklarınızın bir kısmı kahvehaneler hakkında, kahvenin tadı hakkında genel bilgilerinizi içerir. , vb.

Epizodik ve semantik bellekle ilişkili öznel deneyimler arasında önemli farklılıklar vardır . ­Wheeler, Stas ve Tulving'e göre, epizodik belleğin ana ayırt edici özelliği, "tüm sağlıklı yetişkinlerin tanımlayabildiği özel bir tür farkındalığa bağlı olmasıdır. Bu, bir kişinin ­kişisel geçmişindeki belirli bir ana zihinsel olarak geri döndüğünde ve o sırada deneyimlediği önceki bir olayı veya durumu bilinçli olarak hatırladığında yaşadığı farkındalığın aynısıdır” (Wheeler, Stuss & Tulving, 1997 ).

Dün Starbucks Coffee'de arkadaşınızla buluştuğunuzu hatırlıyorsanız, muhtemelen onu gördüğünüze ne kadar mutlu olduğunuzu, yağsız sütlü lattenin lezzetli olduğunu ve güneşin parladığını ve ­dışarıda en sevdiğiniz masaya oturduğunuzu hatırlarsınız.

Bu anıların aksine, semantik bellekten bilgi alma, geçmişin bu bilinçli anımsama duygusundan yoksundur. Semantik ­bellek, epizodik bellekten şu şekilde de farklıdır: “zihinsel bir ansiklopedi, bir bireyin sözcükler ve diğer sözlü semboller, bunların anlamları ve aralarındaki bağlantılar ve ayrıca ­bu sembolleri işlemek için kurallar, formüller ve algoritmalar hakkında organize bilgisi, kavramlar ve bağlantılar” (Tulving, 1972). Wheeler ve diğerlerine ­göre , epizodik bellekle ilişkili "kendini tanıma" yerine "bilinçli bilgiyi" içerir.

Öznel deneyimdeki bu farklılıkların, semantik belleğin gerçekten de olaysal bellekten farklı olduğunu kanıtlamadığına itiraz edilebilir. Bu nedenle, anlamsal ve olaysal bellek arasında bir bağlantının varlığını reddedilemez bir şekilde kanıtlayan

deneylerin en önemli sonuçlarını ele almaya devam ediyoruz .­

Deneysel sonuçlar

Bir an için epizodik ve anlamsal bellek arasında hiçbir temel fark olmadığını hayal edelim. Bu, bir bellek türü için doğru olanın başka bir bellek türü için de doğru olması gerektiği anlamına gelir. Aksine kanıtlar ­, 147 amnezi vakasının gözden geçirilmesinde sunulmuştur (Spiers, Maguire & Burgess, 2001). Yazarlar, tüm hastalarda belirgin bir ­olaysal bellek bozukluğu olduğunu, birçoğunun ise yalnızca orta düzeyde semantik bellek sorunları olduğunu bulmuşlardır. Sonuç olarak, beyin hasarının epizodik bellek üzerinde semantik bellekten önemli ölçüde daha büyük bir etkisi vardı , bu da iki tür belleğin birbirinden önemli ölçüde farklı olduğunu düşündürüyor.

İlgili sonuçlar şurada açıklanmaktadır: Vargha-Khadem, Gadian, Watkins, Connelly, Van Paesschen & Mishkin, 1997; bu veriler Bölüm 1'de de tartışılmaktadır. 11. Yazarlar, semantik hafızaları oluşmaya başlamadan çok erken yaşta beyin hasarı geçiren iki hastayı (John ve Beth) incelediler; Beth doğumda ve John dört yaşında beyin hasarı aldı. Her ikisinin de o günkü olaylar, televizyon programları ve telefon konuşmaları için son derece zayıf epizodik hafızası vardı. Buna rağmen ­oldukça iyi bir semantik hafıza oluşturmuşlardır. Sıradan okullarda okudular, konuşmaları ve olgusal bilgileri (örneğin, kelime dağarcığı) normal aralıktaydı.

başlamasından sonra alınan bilgileri hatırlayamamayla kendini gösteren ileriye dönük amnezi vakalarını tartıştık ­. Retrograd amnezi ( hastalık başlamadan önce alınan bilgileri hatırlayamama) ne olacak ? ­Tulving, epizodik ­hafızası retrograd amnezi nedeniyle semantik hafızadan çok daha fazla zarar görmüş olan CC'li bir hastayı anlatıyor: " Kişisel hayatındaki hiçbir olayı hatırlayamıyor <...> oysa dünya hakkındaki genel bilgisi olan semantik bilgisi yeterli değil. ­aynı eğitim düzeyindeki diğer insanların bilgisinden çok farklıdır” (Tulving, 2002). Ve bu veriler ayrıca ­epizodik ve semantik bellek arasında önemli farklılıklar olduğunu göstermektedir.

Geriye dönük amnezinin epizodik belleği semantik bellekten daha fazla etkilediği başka birçok hasta vardır , ancak bunun ­tersini gösteren başkaları da vardır ­(bkz. inceleme: Kapur, 1999). Bu nedenle, hastalığın başlangıcından önceki zamanla ilgili sosyal olaylar, kültürel olaylar, tarihi tarihler ve bazı terimler hakkında çok zayıf bir hafızaya sahip olan bir hasta anlatılmaktadır (Yasuda, Watanabe & Ono, 1997). Bununla birlikte, aynı dönemle ilgili kişisel nitelikteki olayları oldukça iyi hatırlıyordu .­

Retrograd amnezi çalışmasından hangi sonuçlar çıkarılabilir? Farklı hastaların farklı bellek bozukluklarına sahip olması ­, epizodik ve semantik belleğin farklı bellek türleri olduğunu düşündürür.

Semantik ve epizodik bellek arasında temel farklılıklar olduğuna dair en son kanıtları düşünün. Sağlıklı insanların çeşitli hafıza görevlerini yerine getirdiği bir zamanda beyin görüntüleme tekniklerinin kullanılmasına dayanır. Bunun altında yatan mantık ­şudur: Eğer epizodik ve semantik hafıza gerçekten de birbirinden farklıysa , söz konusu görevin epizodik veya semantik hafıza gerektirip gerektirmediğine bağlı olarak, hafıza ve geri çağırma sırasında beynin farklı bölgelerinin aktive olması beklenir. ­Wheeler ve arkadaşları 20 öğrenme veya kodlama çalışmasını gözden geçirdiler ve 18 vakada ­sol prefrontal korteksin epizodik kodlama yaparken anlamsal kodlamaya kıyasla daha aktif olduğu sonucuna vardılar (Wheeler ve diğerleri, 1997). Hafızadan çıkarma zamanı da farklıydı. 26 beyin görüntüleme çalışmasının sonuçlarını gözden geçiren yazarlar, 25 vakada sağ prefrontal korteksin epizodik bellekten bilgi almada semantik hafızadan bilgi almaya göre daha aktif olduğunu bulmuşlardır.

Basit Kavramları Hafızada Saklamak

Anlamsal bellekte hangi bilgiler saklanır? Çoğu her türlü kavramdan oluşuyor ve şimdi bu kavramların hafızada nasıl saklandığından bahsedeceğiz . ­Okumaya devam etmeden önce Kutu 6.1'de sunulan materyalle kendinizi test edin.

kategori ve ilk harfi "alt öyküler" olarak hatırlamalarının istendiği çeşitli deneyler yaptılar (Loftus & Suppers, 1972). Deneklere önce kategori ve ardından ilk harf (örneğin meyve - ­p) söylendiğinde, ilk harfi ve ardından kategoriyi (örneğin p - meyve) söyledikleri zamana göre daha hızlı yanıt verdiğini buldu. Bu, bir "meyve" kategorisini etkinleştirmenin ve onu istenen harfe sahip bir kelimeyi aramaya hazırlamanın, örneğin ­p harfiyle başlayan tüm kelimelerden daha kolay olduğunu gösterir . Belki de bunun nedeni, meyve kategorisinin oldukça ­tutarlı ve yönetilebilir olması, genel olarak p ile başlayan kelimelerin kullanışlı olamayacak kadar geniş ve belirsiz bir kategoriyi temsil etmesidir. Bu yorumun kanıtı , kategori olarak psikolog türünü ve ilk harf olarak psikoloğun soyadının ilk harfini kullanan bir çalışmadan gelir . ­Bu nedenle tipik bir

Blok 6.1

Aşağıdaki soruları cevaplayın ve her biri için ne kadar zaman harcadığınızı kaydedin:

Liste A

1.                    r ile başlayan meyvenin adı

2.                    d ile başlayan hayvan adı

3.                    / harfiyle başlayan metal adı

4.                    b ile başlayan kuş adı

5.                    F ile başlayan ülke adı

6.                    H ile başlayan erkek ismi

7.                    M ile başlayan bayan ismi

8.                    s ile başlayan çiçek adı

Harcanan toplam süre...

Liste B

h ile biten meyve adı

2.     w harfiyle biten bir hayvanın adı Soru şu şekilde gelebilir: "Soyadı "P" (Piaget) harfiyle başlayan ünlü bir psikoloğun adını verin" veya şöyle: "Soyadının ilk harfi " P". Bu kişi ünlü bir psikologsa, soyadı kulağa nasıl geliyor? Psikoloji çalışmasına yeni başlayan öğrenciler ­bu soruları yanıtlamada herhangi bir farklılık göstermemişler ve daha önce belirli bir eğitim kursu almış olanlar sorunun ilk seçeneğini daha hızlı yanıtlamışlardır. "Ünlü psikologlar" gibi bir kategorinin hafızalarında zaten oluştuğuna ve yeni gelenlerin hafızalarındaki tüm psikologları sıraladıklarına inanılıyor, çünkü içlerinde henüz böyle bir kategori oluşmadı.­

Anlamsal bellekte kavramlar nasıl düzenlenir?

semantik hafıza ile ilgili birçok soruya çok hızlı bir şekilde cevap verebilir. Yani bir serçenin kuş olduğunu söylemek ve aynı zamanda ­p harfi ile başlayan bir meyveyi adlandırmak için sadece bir saniyeye ihtiyacımız var. Semantik belleğin aşırı verimliliği, onun ­istisnai organizasyonundan veya yapılanmasından bahseder ­.

Hiyerarşik ağ modeli

Anlamsal belleğin ilk sistemik modeli Alan ­Kohllens ve Ross Quillian (Collins & Quillian, 1969) tarafından önerildi. Bu yazarların ana fikri, anlamsal belleğin bir dizi hiyerarşik ağ olduğudur. Bu ağlardan birinin bir kısmı Şekil 1'de gösterilmektedir. 6.1.

Temel kavramlar (“hayvan”, “kuş”, “kanarya”), yanlarında her birinin doğasında bulunan ayırt edici özelliklerin belirtildiği daireler şeklinde sunulur.

3.                   g harfi ile biten metal adı

4.                   p ile biten kuş adı

5.                   y ile biten ülke adı

6.                   d ile biten erkek ismi

7.                   p ile biten kadın ismi

8.                   t ile biten çiçek adı

Harcanan toplam süre...

Sanırım A listesinden B listesinden çok daha hızlı geçtiniz. Bu ne anlama geliyor? En basit düzeyde, bu , temel kategori düzeyinde bilgi almaya çalışırken ilk harfin son harften çok daha etkili bir "ipucu" olduğu anlamına gelir. ­Buna karşılık, bu bize ­bu kategorilerin adlarının nasıl depolandığı hakkında bir şeyler söyler, çünkü B listesinin A listesinden daha uzun sürmesi için mantıklı bir neden yoktur. Örneğin, aynı hızda sözcükleri çıkaracak bir bilgisayar programı oluşturabilirsiniz. hangi harf bir "ipucu" olarak sunulur - birinci, son, ikinci, dördüncü veya başka herhangi biri.

mu kavramı (örneğin, "kanatları vardır", "sarı renk"). "Uçmak" sıfatının neden "kanarya" kavramını değil de "kuş ­" kavramını kastettiğini sorabilirsiniz: Ne de olsa bir kanaryanın ayırt edici özelliklerinden biri de uçmasıdır. Yazarlara göre “uçmak” kavramı her bir kuş ismi ile birlikte depolanırsa, bu semantik ­hafızada yer kaybı olacaktır. Hemen hemen tüm kuşlarda bulunan özellikler (“sinek”, “kanatlı” gibi) sadece “kuş” kavramıyla birlikte korunursa, bu bilişsel ekonominin gereklerini karşılar. Temel ilke, anlamsal bellekte saklanması gereken bilgi miktarını en aza indirmek için özellik bilgilerinin hiyerarşide mümkün olan en yüksek seviyede saklanmasıdır. ­Başka bir deyişle anlamsal bellekteki bilgilerin organizasyonu, bilişsel ekonomi ilkesine dayanmaktadır.

Yüzgeçleri vardır Yüzerler Solungaçları vardır Pembe Yenilebilir

Pirinç. 6.1. Collins ve Quillian'ın Hiyerarşik Ağı (Collins & Quillian, 1969)

Collins ve Quillian (1969), modellerini ­, deneklerin cümlede söylenenlerin doğru olup olmadığına olabildiğince çabuk karar vermeleri gereken bir görev kullanarak test ettiler. Bu görevin ne olduğunu anlamak için , kutu 6.2'de sunulan soruları kendiniz yanıtlamaya çalışın. Bunlar Colling ve Quillian'ın deneklere sorduğu sorular değil. Alan Buddley ve Neil Thomson tarafından ­semantik belleğe erişimin organizasyonu üzerindeki çeşitli stres faktörlerinin etkisini araştırmak için derlendiler. Alkolün bu görevi yavaşlatması sizi şaşırtmamalı.

" ) ve özellik (yani "sarı") aynı ve aynı hiyerarşik düzeyde olduğu için "Kanarya sarıdır" cümlesinin doğru olduğuna çok hızlı bir şekilde karar verilebilir. ­. Ancak kavram ve özellik birbirinden bir hiyerarşik düzeyde ayrıldığı için “Kanarya uçar” ifadesinin doğru olup olmadığına karar vermek daha fazla zaman alacaktır . "Bir kanaryanın derisi vardır" ifadesine karar vermek ­daha da fazla zaman alacaktır çünkü kavram ve özellik iki hiyerarşik seviye ile ayrılmıştır. Tahmin edildiği gibi, kavram ve özellik arasındaki "mesafe" arttıkça "doğru" ifadelere karar vermek için gereken süre sürekli olarak artar .­

doğru cevaplar hakkında çıkarımlarda bulunarak anlamsal belleği başarıyla kullandığımızı söylemek doğru olur. Örneğin semantik hafızamızda Leonardo da Vinci'nin dizlerinin olduğuna dair somut bir bilgi yoktur. Ancak onun bir erkek olduğunu ve tüm erkeklerin dizlerinin olduğunu çok iyi biliyoruz; bu, Leonardo da Vinci'nin dizlerinin olduğunu kesin olarak belirtmemizi sağlar. Bu, Collins ve Quillian'ın hakkında yazdığı (Collins & Quillian, 1969) böyle bir sonucun bir örneğidir.

Başarısına rağmen, bu model birçok sorunla karşı karşıya kaldı. "Kanarya sarıdır" ve "Kanaryanın derisi vardır" ifadelerinin birbirinden yalnızca kavram ile özelliği arasındaki "hiyerarşik mesafe" açısından değil, aynı zamanda size ne kadar tanıdık geldiği konusunda da farklı olduğunu fark etmişsinizdir ­. "Bir kanaryanın derisi vardır" ifadesini muhtemelen daha önce hiç duymadığınıza bahse girerim ! Conrad (1972), bir cümlenin doğru olup olmadığına karar vermek için geçen süreyi belirleyen şeyin "hiyerarşik mesafe" mi yoksa şöhret derecesi mi olduğunu test etmeye koyuldu. Bulguları, Collins ve Quillian'ın modeli için kötü haberdi: bilinenlik kontrol edildiğinde, kavram ve özellik arasındaki "hiyerarşik mesafe" karar süresi üzerinde çok az etkiye sahipti.

Collins ve Quillian'ın yaklaşımının başka bir sınırlılığı vardır (Collins & Quillian ­, 1969). Aşağıdaki ifadeleri göz önünde bulundurun: "Bir kanarya bir kuştur" ve "Penguen bir kuştur." Teorilerine göre, bu ifadeler hakkında karar vermek için aynı miktarda zaman harcanmalıdır , ­çünkü her ikisi de bir kanaryadan veya bir penguenden daha yüksek bir seviyeye geçmeyi içerir.

Blok 6.2. Her cümlede yazılanların doğru (“evet”) olup olmadığına (“hayır”) mümkün olan en kısa sürede karar verin.

	Evet	Değil		Evet	Değil
Domuz eti mağazadan satın alınabilir			Antarktika hastalığa eğilimlidir
Jamaika yenilebilir			Biftek insanlardır
Portakal dişleri deliyor			Sandalyeler mobilyadır
Kaliforniya ABD eyaletlerinden biridir			Rahipler kıyafet giyer
Londra bir karedir			Sinekler hastalık yayar
Patatesler yiyecek bulmak için etrafta koşuştururlar.			Belediye başkanları seçilmiş temsilcilerdir
Deliciler bilim adamıdır			Asya'nın yüksek dağları var
teyzeler akrabadır			Paris yaşayan bir ­varlıktır.
Spagetti bir besindir			Çıngıraklı yılanlar yiyecek bulmak için dolaşıyor
Mağazada onbaşı satılıyor			Arılar ­zihinsel bozukluğu olan insanları tedavi ediyor
bira sıvıdır			Bıçaklar fabrika ürünüdür
Cin kasaplar tarafından satılır			alabalık yüzgeçleri var
Balık ve patates kızartması ­alkollü içeceklerdir .			sincaplar balıktır
şeftali yenilebilir			Aslanlar dört ayaklı hayvanlardır

 

kategorilerinde ne kadar tipik oldukları konusunda birbirlerinden farklıdırlar. Böylece Rosch ve Mervis, portakal, elma, muz ve şeftalinin ­zeytin, domates, hindistancevizi ve hurmalardan daha tipik meyveler olduğunu bulmuşlardır (Rosch & Mervis, 1975). Ripe, Shoben ve Smith, daha tipik veya temsili için karar zamanlarının,

nispeten atipik üyeler

ANAHTAR TERİM

Tipiklik gradyanı, aynı kategorideki nesnelerin, tipiklik derecelerine göre belirlenen bir sistematizasyonudur . bu kategori ­ile daha az tipik olanlardan daha fazla. Bu, Rosch'un (1973) ­"kuş" kelimesini içeren bir dizi cümle derleyen çalışmasının sonuçlarıyla kanıtlanmaktadır, örneğin "Kuşlar solucan yer", "Bir kuşun şarkı söylediğini duyuyorum", "Üzerinde uçan bir kuşu izledim". house", "Kuş bir dalda oturuyordu." Şimdi her cümledeki "kuş" kelimesini sırayla "robin" , "kartal", "devekuşu" ve "penguen" kelimeleriyle değiştirmeye çalışın. Açıktır ki, "robin" kelimesi bu ifadelerden herhangi birine girilebilirken, "kartal", "devekuşu" ve "penguen" dizilerinde bu olasılığın art arda azaldığı açıktır. Sonuç olarak, penguenler ­ve devekuşları kartaldan daha az tipik kuşlardır ve bu da ardıç kuşundan daha az tipiktir.

Bir penguenin kuş olup olmadığına karar vermenin kanaryanın kuş olup olmadığına karar vermekten daha uzun sürmesi
tipiklik etkisinden kaynaklanmaktadır. Penguen, ait olduğu kategorinin nispeten
atipik bir üyesine örnekken, kanarya bu kategorinin daha tipik bir üyesidir ve bu konuda daha hızlı karar verilir.

dayanarak anlamsal belleğin yapısı hakkında hangi sonuçlar çıkarılabilir ­? Collins ve Quillian'ın (1969) kullandığımız kavramların kesin olarak tanımlanmış kategorilere ait olduğunu varsayarak hata yaptıklarını açıkça ortaya koyuyorlar. Kategoriler arasında katı bir ayrım olmadığını düşünmek çok daha gerçekçi . Bu fikir ­filozof Ludwig Wittgenstein (Wittgenstein, 1958) tarafından oyun kategorisini kullanarak formüle edildi. Beyzbol, poker, tenis ve satrancın ortak noktası nedir? Tüm bu oyunların tek bir ortak özelliğe sahip olduğunu hayal etmek çok zor (imkansız değilse de!) . Wittgenstein, ­oyun kategorisinin (ve diğer pek çok kategorinin) üyelerinin, ortak özellikleri paylaşan aynı ailenin üyeleri gibi olduğunu öne sürdü . Bazı aile üyeleri birkaç özelliği paylaşabilirken diğerleri bir veya iki özelliği paylaşabilir ve bu bir veya iki özelliğin farklı olması alışılmadık bir durum değildir.

Semantik bellekte saklanan kavramların birçoğunun açık ve düzenli olmaktan ziyade bulanık olduğuna dair en güçlü kanıtlardan bazıları ­McCloskey ve Glucksberg'den (1978) gelmektedir. Otuz kişiye “İnme bir hastalık mıdır?”, “Kabak bir meyve midir?” gibi çetrefilli sorular sordular . ­Yazarlar, on altı kişinin ilk soruya evet, on dördünün ise hayır yanıtı verdiğini buldu. İkinci soruda da benzer bir

tablo görüldü. Ancak en çarpıcı şey ­, bir ay sonra aynı görevi yaparken on bir kişinin inmenin bir hastalık olduğu konusundaki fikrini değiştirmesi ve sekiz kişinin balkabağının bir meyve olduğu konusundaki fikrini değiştirmesiydi!

Yayılan aktivasyon modeli

Collins ve Quillian'ın teorisi ile bağlantılı olarak ortaya çıkan sorunları ortadan kaldırmak için ­, yayılan aktivasyon teorisi (Collins & Loftus, 1975) olmalıydı. Yazarlar, mantıksal olarak organize edilmiş hiyerarşiler fikrinin çok katı olduğu gerçeğinden hareket ettiler. Bu nedenle, anlamsal belleğin, kavramların anlamsal benzerliği veya anlamsal farklılığı temelinde organize edildiğini düşünmek tercih edilir. Anlamsal yakınlık, deneklere ­kelime çiftlerinin ne kadar yakından ilişkili olduğunu düşündükleri sorularak değerlendirilebilir. Alternatif bir yöntem, deneklerden herhangi bir kategoriden olabildiğince çok kelime listelemelerini istemektir . En sık bahsedilen kelimeler, ­bu kategoriyle en yakından ilişkili olarak kabul edildi.

Önemli bir özellik, iki kavram arasındaki bağlantıların uzunluğunun, anlamsal yakınlıklarının (bağlılık) derecesini karakterize etmesidir. Bu nedenle, "kırmızı", "gün batımından" çok "turuncu" ile daha yakından ilişkilidir.

Aktivasyonu yayma teorisine göre, bir kişi ­bir kavramı algıladığında veya onun hakkında düşündüğünde, semantik hafızadaki karşılık gelen nokta aktive olur. Bu aktivasyon daha sonra en büyük etkiyle ­kendisiyle yakından ilişkili diğer kavramlara yayılır ve anlamsal olarak ondan uzak kavramlara daha az fark edilir şekilde yayılır. Örneğin, "Robin is a bird" cümlesinde, aktivasyon "robin " den "bird" e hızla ve çok belirgin bir şekilde yayılacaktır çünkü bu kavramlar anlamsal olarak birbirleriyle yakından ilişkilidir. Ancak ­"Penguen bir kuştur" cümlesinde bu süreç daha yavaş ilerleyecek ve çok daha zayıf bir şekilde kendini gösterecektir. Sonuç olarak, bu modelin kendisi tipiklik etkisini tahmin eder.

Yayılan aktivasyon modelinin diğer tahminleri ­deneysel olarak test edilmiştir. Böylece, katılımcıların bir harf zincirinin anlamlı bir kelime oluşturup oluşturmadığına olabildiğince çabuk karar vermeleri gereken bir deney yapıldı (Meug & Schvaneveldt, 1976). Temel koşullar altında, belirli bir kelimenin (örn. ­"tereyağı") hemen ardından "ekmek" gibi anlamsal olarak ilişkili bir kelime veya alakasız bir kelime (örn. "hemşire") geliyordu. Yayılma aktivasyon modeline göre, birinci kelimeden ikinci kelimeye ancak anlamsal olarak birbirleriyle ilişkiliyse yayılmalı ve bu aktivasyon ikinci kelimenin tanımlanmasını kolaylaştırmalıdır. Bu nedenle, sırada "tereyağı" varsa "tereyağı" anlamlı bir kelime olarak "hemşire" yerine daha hızlı tanımlanmalıdır . Gerçekten de durum buydu: anlamsal olarak ilişkili ­kelimeler için aydınlatma etkisi (veya anlamsal hazırlama) gözlemlendi .­

McNamara (1992), Meyer (Meyer & Schvaneveldt, 1976) ile aynı temel yaklaşımı kullandı. İlk kelimenin "kırmızı ­" olduğunu varsayalım. Bazen bir bağlantıyla (örneğin, "güller") ve bazen de iki bağlantıyla (örneğin, "çiçekler") ayrılmış bir kelime geliyordu. Etkinleştirilmiş tek tek bağlantıdan ayrılan bir sözcük, kendisinden iki bağlantıyla ayrılmış bir sözcükten daha belirgin bir şekilde etkinleştirilmelidir ve ilk durumda kolaylaştırma etkisi, gösterildiği gibi daha belirgin olmalıdır (McNamara, 1992).

Bu model için ek destek şu çalışmada sağlanmıştır: Schacter, Reinman, Curran, Yun, Badley, McDermott & Roediger, 1996. Yazarlar Days-Roediger-McDermott ­paradigmasını kullandılar (bu paradigma hakkında daha fazla bilgi için bkz. Bölüm 12). Deneklere özel bir şekilde derlenmiş kelime listeleri sunuldu. İlk kelime seçildikten sonra (örneğin, "doktor"), ardından onunla yakından ilişkili birkaç kelime geldi (örneğin, "hemşire", hasta, "hastane", "hasta"). Tüm bu kelimelerin (temelde önemli olan ilk kelime hariç) ezberlenmesi gerekiyordu . Daha sonra, tanıma belleği test edildi.

Test sırasında orijinal listede olmayan bir kelime (örneğin, "doktor" kelimesi) göründüğünde ne oldu? Yaygın aktivasyon modeline göre , ­listedeki diğer tüm kelimelerle yakından ilişkili olduğu ­için eksik o kelimesi yüksek oranda aktif olmalıdır. Beyin aktivasyonu, denekler eksik bir kelimeyi yanlışlıkla "tanıdıklarında" ve bir listedeki kelimeleri doğru bir şekilde tanıdıklarında karşılaştırıldı ( Schacter ­ve diğerleri, 1996). Her iki durumda da beyin aktivasyonunun paterni ve yoğunluğu çok benzerdi ve bu, bu modelle tutarlı olarak eksik kelimenin belirgin bir aktivasyonunu gösteriyor. Benzer veriler, Schacter ve ark.

Birçok deneyin sonuçlarının yorumlanması için, yayılan ­aktivasyon modelinin hiyerarşik ağ modelinden daha verimli olduğu kanıtlanmıştır. Bunun önemli bir nedeni çok daha esnek olmasıdır. Bununla birlikte, esnekliğin bazı dezavantajları da vardır: esnek bir ­model genellikle çok doğru tahminler yapamaz, bu da onun genel yeterliliğini değerlendirmenin kolay olmadığı anlamına gelir.

Beyindeki semantik belleğin organizasyonu

anlamsal belleğin organizasyonu hakkında bize çok şey anlatabileceğini gördük . ­Ancak semantik hafızamız beyinde depolanır ve dikkatimizi ona odaklarsak anlamsal hafıza anlayışımızı derinleştirebiliriz. En bariz varsayım ­, herhangi bir kavram hakkında bildiğimiz her şeyin beyinde tek bir yerde saklandığıdır. Örneğin, kedim Lulu hakkında çok şey biliyorum: gri bir ceketi var, küçük bir kafası var, çok cana yakın, kuşları kovalıyor, iştahı çok iyi, oynamayı seviyor, yüksek sesle mırıldanıyor vs. ­Tüm bu bilgilerin beyinde, belki de bir tür "Lulu noktasında" bir arada depolandığını varsaymak oldukça doğaldır. Bu nedenle, anlamsal bilginin beyinde bir bütün olarak nesne düzeyinde depolandığı varsayılabilir. Bazı teorisyenler daha da ileri giderek, ­canlılar hakkında sahip olduğumuz bilgilerin çoğunun beynin bir bölümünde, cansızlar hakkındaki bilgilerin ise beynin başka bir bölümünde depolandığını öne sürüyorlar.

Biraz ileriye bakıldığında, anlamsal belleğin şimdiye kadar düşünüldüğü şekilde depolanmayabileceğine dair artan kanıtlar var. Belirli bir nesne hakkında farklı bilgilerin ­beynin farklı bölgelerinde depolandığı görüşü giderek daha popüler hale geliyor. Böylece, Lulu hakkındaki görsel bilgiler, kendisi hakkındaki işitsel bilgilerden (örneğin, yüksek sesle mırlaması hakkında) ve ne yaptığına ilişkin bilgilerden (örneğin, oynamayı sevdiği ) ayrı olarak saklanabilir. Bu yaklaşım genellikle özellik tabanlı yaklaşım olarak adlandırılır. Daha genel olarak, özellik tabanlı teoriler genellikle nesnelerin çoğunun veya tümünün görsel özelliklerinin ­beynin belirli bir bölgesinde depolandığını, nesnelerin diğer özelliklerinin ise başka bir alanda depolandığını varsayar.

Beyin görüntüleme yöntemlerinin kullanılması ­, bu yaklaşımlardan biri lehine bir seçim yapmayı denemeyi mümkün kılar. Prensip olarak, Lulu hakkında sahip olduğum tüm bilgiler tek bir yerde saklanıyorsa, bana onun özelliklerinden herhangi biri sorulduğunda, beynimin aynı bölgesi en çok aktive edilmelidir. Lulu'nun farklı özellikleri hakkında bilgi farklı yerlerde saklanırsa, beynin hangi bölgesinin ­en çok aktive olacağı , bana sorulan özelliklerinden hangisine bağlı olacaktır . Elbette, yukarıdaki diğer tüm nesneler için de geçerlidir ­.

Bahsedeceğimiz çalışmaların çoğu, ­beyin hasarı olan hastalarla ilgili çalışmalardır. Sağlıklı bireylerde anlamsal belleğin organizasyonunu anlamak için beyin hasarı olan hastaları incelemek neden gereklidir? Altta yatan varsayım, bu tür hastaların sergilediği bozulma modelinin, ­kavramlara ilişkin bilgimizin beyinde nasıl düzenlendiği hakkında faydalı bilgiler sağlayabileceğidir. Bir hastanın resimlerdeki cansız nesneleri (örneğin masalar, kekler) mükemmel bir şekilde tanımladığını, ancak canlı nesneleri (örneğin atlar, penguenler ) çok zayıf bir şekilde tanımladığını varsayalım. Buna dayanarak, canlı ve cansız nesneler hakkındaki bilgilerin beynin farklı bölgelerinde depolandığı sonucuna varmak oldukça caziptir ­. Başka bir deyişle, böyle bir bozukluk örüntüsü kendini gösterir çünkü hasta (ya da hasta), tam olarak beynin canlı nesneler hakkında bilgi depolayan lobunda yaralanmıştır. ­Ne yazık ki! Gerçekliğin bu basit örneğin bizi inandırdığından çok daha karmaşık olduğunu yakında göreceğiz!

Deneysel veri

Birçok beyin hasarlı hasta, yalnızca birkaç ­semantik problemle ilgili problemlere sahiptir. Bu tür hastalar hakkında, belirli kategorilerin eksikliğinden muzdarip olduklarını söylemek gelenekseldir. Örneğin, Warrington ve Shallice (1984) , canlı nesnelerin resimlerini tanımlamada cansızlara göre çok daha ciddi sorunları olan bir DBD hastası üzerinde çalıştılar ­(başarı oranları sırasıyla %6 ve %90 idi). Kelimelerin tanımlanmasında da benzer bir model gösterdi. Örneğin, "evrak çantası"nı " öğrencilerin ­içinde kağıt taşıdığı küçük bir çanta" olarak tanımlamış, ancak bitkileri ve canlıları tanımlarken çok daha kötü yapmıştır. Yani, "nergis" hakkında basitçe onun bir "bitki" olduğunu ve "deve kuşu" hakkında - "bu alışılmadık bir şey" olduğunu söyledi.

Spesifik kategori eksiklikleri olan hastaların sergilediği en karakteristik örüntü ­, resimlerden canlı nesneleri tanımlamada cansız nesnelere göre çok daha kötü olmalarıdır. Bu nasıl açıklanabilir? Kural olarak, insanlar cansız nesneleri yaşayanlardan daha iyi bilirler (örneğin, başka ülkelerde yaşayan hayvanlar ) (Cree & McRae, 2003), bu da canlı nesneleri tanımlamayı zorlaştırır . ­Ancak, tek sorunun bu olmadığı açıktır. Böylece, Caramazza ve Shelton (1998) canlı ve cansız nesneleri sıklık ve önem derecelerine göre seçmiştir. Hasta EV'leri , kendisi tarafından iyi (sırasıyla %54 ve %94) veya kötü (sırasıyla %28 ve %81) bilinip bilinmediğine bakılmaksızın canlı nesneleri cansızlardan çok daha kötü tanımladı.­

Canlı nesnelerin cansız nesnelerin tanınmasına göre daha kötü tanınması, ters örüntüden ­çok daha yaygındır , yani ­canlı olmayan nesnelerin canlı nesnelere göre daha kötü tanınması. Spesifik kategorilerde (canlı nesnelerde) eksiklik olan toplam 100 hasta ve zıt bozuklukta 25'ten fazla hasta tespit edilmiştir (Martin ve Cara ­mazza, 2003).

Belirli kategorilerde eksikliği olan hastaların büyük çoğunluğu, canlı nesneleri tanımada cansız nesnelere göre çok daha kötüdür. Bununla birlikte, bu tür hastaların yaklaşık %20'si tam tersi bir model sergiliyor: canlı nesneleri cansızlardan ­daha iyi tanıyorlar. Neden iki ihlal modeli var? 44 hastayı muayene eden Gainotti (2000) bu soruyu cevaplamaya çalıştı. ­Canlı nesneler hakkında seçici bilgi bozukluğu olan 38 hastanın hemen hepsinde beynin temporal loblarının anterior, medial ve alt kısımlarında yaralanmalar vardı. Buna karşılık, cansız nesneler hakkında seçici bir bilgi bozukluğu ile ayırt edilen 6 hasta, ­beynin arka kısmını birinci gruba özgü yaralanmalardan daha fazla etkileyen fronto-parietal bölgelerde yaralanmalara sahipti .

Yukarıda sunulan veriler, farklı semantik ­bilgilerin beynin farklı bölgelerinde depolandığını göstermektedir. Ancak bunları yorumlarken dikkatli olunmalıdır. Canlı nesneler ve cansız nesnelerle ilgili kavramların farklı bölgelerde saklandığını zorunlu olarak göstermezler. Yoruma alternatif (ve muhtemelen tercih edilen) ­yaklaşımlar aşağıda tartışılacaktır.

Teorik bakış açıları

Çeşitli deneysel veriler nasıl yorumlanabilir? En etkili yaklaşımlardan biri, Farah ve McClelland (1991) tarafından, aşağıda üç ana varsayımı özetlenen duyusal-fonksiyonel teorilerinde önerilmiştir .­

1.           Canlı nesneler, birbirlerinden temel olarak görsel ­ve algısal özellikleriyle, yani görünüşleriyle farklılık gösterir.

2.           Cansız nesneler, esas olarak işlevsel özelliklerinde, yani ne için kullanıldıklarında birbirlerinden farklılık gösterir.

3.           Semantik sistem içinde, işlevsel olanlardan üç kat daha fazla görsel birim vardır.

Farah ve McClelland (1991) ­bu son sonuca nasıl vardı? Sözlüklerden birinde sunulan canlı ve cansız nesnelerin açıklamalarını inceledikten sonra, işlevsel olanlardan üç kat daha fazla görsel açıklama olduğu sonucuna vardılar. Görsel ve işlevsel tanımlamaların ­oranı , canlı nesneler için cansız nesnelere göre çok daha fazladır (sırasıyla 7.7:1 ve 1.4:1).

yapılan varsayımlara dayanarak oluşturdukları hesaplamalı bir modelle ­test ettiler . ­Bazı semantik birimleri devre dışı bırakarak hesaplamalı modellerine "yapısal bir zarar" verdiklerinde, görsel birimlerin "yaralanmasının" canlı nesnelerin tanınması üzerinde cansızlara göre daha belirgin bir olumsuz etkiye sahip olduğu ortaya çıktı. Aksine, işlevsel birimlere verilen “yaralanma” etkisinin daha az fark edilir olduğu ortaya çıktı, sadece cansız nesnelerin tanınması üzerinde olumsuz bir etkisi oldu ­. Böylece, Farah ve McCleland'ın teorisi, prensip olarak, travmatik beyin hasarı olan hastaların çoğunun canlı nesneleri tanımada cansız nesnelere göre çok daha kötü olduğu ve bazılarının ­tam tersi bir model gösterdiği gerçeğini açıklayabildi.

Farah ve McClelland'ın teorisinin lehine kanıtlar ­Sitnikova, West, Kuperberg & Holcomb (2006) tarafından sağlanmıştır. Denekler, hayvanların ve aletlerin fotoğraflarına baktılar ve deneyi yapanlar, her fotoğraf sunulduktan sonra beyin faaliyeti modelini değerlendirdi. Sitnikova ve ortak yazarları, bir uyaranın sunulmasından 400 ms sonra beynin durumuyla özellikle ilgilendiler; bu ­, anlamı hakkındaki bilgilerin ayrıntılı işlenmesini yansıtıyor. Önceki bir çalışmanın yazarları, nesnelerin görsel özellikleri hakkındaki bilgileri işlerken , en güçlü sinyalin ön lobun merkezi, ön ve alt kısımlarında gözlemlendiğini bulmuşlardır. Aksine, ­nesnelerin işlevsel özellikleri hakkındaki bilgilerin işlenmesi, oksipital, posterior temporal ve posterior parietal gibi beyin alanlarıyla ilişkilidir. Duyusal ­fonksiyonel teoriye göre, hayvan fotoğraflarının sunulmasından 400 ms sonra ilk bölgelerdeki beyin aktivitesi, doğum araçlarının fotoğraflarının sunulmasından sonrakinden daha fazla ve doğum araçlarının fotoğraflarının sunulmasından sonraki son bölgelerdeki beyin aktivitesinin daha güçlü olması gerekir . hayvan fotoğraflarının sunumunun ardından Sitnikova ve ortak yazarları tarafından elde edilen bu tahmin edilen sonuçlardır.

Duyusal-işlevsel kurama göre anlamsal bellekte, ­nesneler hakkındaki bilgiler , canlı ve cansız nesneler arasındaki farklara göre değil, duyusal veya görsel özellikler ile işlevsel özellikler arasındaki farklılıklara göre düzenlenir. Bu varsayımdan, belirli kategorilerin eksikliğinden muzdarip olduğu iddia edilen hastaların çoğunluğunun, ­gerçekte, beynin kavramlarla ilgili görsel veya işlevsel bilgilerin ağırlıklı olarak depolandığı bölgelerinde yaralanmalar olduğu sonucu çıkar. Başka bir deyişle ­, belirli kategorilerin kıtlığı teorisi kavramı yanlış olabilir!

Lee, Graham, Simons, Hodge, Owen ve Patterson duyusal- ­fonksiyonel teoriyi beyin görüntüleme araştırmalarıyla doğruladılar (Lee, Graham, Simons, Hodges, Owen & Patterson, 2002). Deneklere kavram adları verilmiş ve canlı ve cansız nesnelerle ilgili algısal ve algısal olmayan bilgileri bellekten çıkarmaları istenmiştir . ­Hem canlı hem de cansız nesneler hakkındaki algısal bilgilerin işlenmesinin, sol temporal lobun alt arka bölgelerinin aktivasyonu ile ilişkili olduğu ve algısal olmayan bilgilerin (yani, işlevsel özellikler hakkındaki bilgilerin) işlenmesiyle ilişkili olduğu ortaya çıktı. ön lobun orta bölgelerinin aktivasyonu. Canlı ve cansız nesnelerle ilgili kavramların karşılaştırılması, her iki kavram türünün ­de beynin aynı alanlarının aktivasyonuna yol açtığını gösterdi. Bu nedenle, beynin hangi belirli alanının etkinleştirildiği , canlı veya cansız bir nesne olup olmadığından çok, işlenmekte olan bilginin doğasına (algısal veya algısal olmayan) bağlıdır . Bu bulgular, ­özellikle duyusal-işlevsel kuramla ve genel olarak özellik temelli kuramlarla tutarlıdır .

Yakın zamanda beyin görüntüleme tekniklerini de kullanan Marques, Canessa, Siri, Catricala ve Kappa tarafından benzer sonuçlar elde edilmiştir ­(Marques, Canessa, Siri, Catricala ve Sarra , 2008). Deneklere canlı ve cansız nesnelerin belirtileri (şekil, renk, boyut, ­hareket) ile ilgili ifadeler sunulmuş ve bu ifadelerin doğru olup olmadığına karar verdikleri anda beyin aktiviteleri değerlendirilmiştir. Onlar tarafından elde edilen sonuçlar herhangi bir şüphe uyandırmadı ve Lee ve yazarların elde ettiği sonuçlarla büyük ölçüde örtüştü ­(Lee ve diğerleri, 2002): “Elde ettiğimiz sonuçlar <...>, bilgiyi temsil eden ana düzenleme faktörünün olduğunu gösteriyor. nesnelerle ilgili beyin , canlı veya cansız nesneler kategorisine ait değil, daha çok bir nesnenin işaretidir” (Marques ve diğerleri, 2008).

Duyusal-işlevsel teorinin eksikliklerinden biri, canlı varlıkların (örneğin çölde yaşayan bir yırtıcı hayvan) birçok özelliğinin duyusal veya işlevsel olarak sınıflandırılamamasıyla ilgilidir. Cree ve McRae'ye (2003) göre , ­yalnızca iki geniş özellik kategorisi kullanarak anlamsal bellek bozukluğunun çeşitli karmaşık modellerini anlamak mümkün değildir : işlevsel ve duyusal. Bu ana kategorilerin her ikisinin de alt bölümlere ayrılması gerektiğine inanıyorlar. Örneğin, Farah ve McClelland ­, bir nesnenin işlevsel özelliğini "ne yaptığı veya ne için kullanıldığı" olarak tanımlarken, Cree ve McRae bir nesnenin ne yaptığı ile işlevsel bilgi (insanların onu ne için kullandığı) arasında ayrım yapar. Duyusal özellikler ayrıca görsel (renk dahil), işitsel, tatsal ve dokunsal olarak ayrılabilir . ­Örneğin, meyveler, sebzeler ve diğer yenilebilir nesneler arasında benzerlikler vardır çünkü tatla ilgili duyusal ipuçları her üç kategori için de önemlidir.

Cree ve McRay (2003) ­, travmatik beyin hasarından kaynaklanan yedi farklı spesifik kategori kusur modeli tanımladı (Tablo 6.1).

Tablo 6.1. Travmatik beyin hasarı olan hastaların farklı kategoriler hakkında farklı bilgi eksikliği örüntüleri gösterdiği gerçeğinin açıklanması (Cree & McRae, 2003)

Kıtlık Modeli	Genel Özellikler
Canlı nesnelerin oluşturduğu çeşitli kategoriler	Görünür hareket, görünür kısımlar, renk
Çeşitli cansız nesne kategorileri	İşlev, görünen parçalar
Meyve ve sebzeler	Renk, işlev, tat, koku
Canlılar ile meyve ve sebzeler	Renk
Cansız cisimler içeren meyve ve sebzeler	İşlev
Canlı cisimler içeren cansız gıdalar (öncelikle meyve ve sebzeler)	Fonksiyon, tat, koku
nesneler içeren müzik aletleri­	ses, renk

 

Yazarlar, mevcut teorilerin hiçbirinin bu modellerin hepsini (hatta çoğunu) açıklamadığını ve birçok özelliği hesaba katan yaklaşımlarının bunu mümkün kıldığını belirtmektedir. Travmatik beyin hasarı nedeniyle nesnelerin bir (veya daha fazla) özelliği hakkında depolanan bilgi azaldığında ­, esas olarak bu özelliklere dayalı olarak tüm kategorilerin anlamsal hafızası zarar görür.

Çoklu özellik yaklaşımına göre (Cree & McRae, 2003), beyin, herhangi bir özelliğin (örneğin renk, hareket ­) hafızasının ayrı bir alanda saklanacağı şekilde organize edilmiştir. Bu görüşü destekleyen makul kanıtlar var. Martin ve Chao , renk, hareket ve şekil hakkındaki bilgilerin beynin farklı alanlarında, genellikle beyinde ­benzer bilgilerin işlendiği alanlara bitişik alanlarda işlendiğini gösteren beyin görüntüleme bulgularını analiz ettiler. 2001).

Pek çok özelliği hesaba katan bir yaklaşım, birkaç nedenden dolayı çok umut vericidir. Birincisi, çoğu kavramın çeşitli özelliklere sahip olduğu ve bu özelliklerin kategoriler arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları belirlediği gerçeğinin kabulüne dayanmaktadır. İkinci olarak, bu yaklaşım, travmatik beyin hasarı olan hastalarda gözlenen farklı kategori bilgi eksikliği kalıplarını açıklamayı mümkün kılar . Üçüncüsü, ­nesnelerin farklı özelliklerine ilişkin bilgilerin beynin farklı bölgelerinde depolandığı beyin görüntüleme yöntemleri kullanılarak elde edilen ­sonuçlarla tutarlıdır (Martin ve Chao, 2001).

sahip olduğumuz herhangi bir nesne veya kavram hakkındaki tüm bilgilerin ­beynin belirli bir bölgesinde saklandığını varsaymak mantıklı olacaktır . ­Ancak gerçekte durum böyle değildir. Bir nesne hakkında sahip olduğumuz farklı bilgilerin (insanların onu ne için kullandığı, ne yaptığı, görsel özellikleri, tadı) beynin farklı bölgelerine dağılmış olması daha olasıdır . ­Hâlâ gizemli bir şekilde, ­belirli bir nesne hakkında düşündüğümüzde tüm bu çeşitli bilgileri hızlı ve otomatik olarak bütünleştiririz.

Yeni kavramların özümsenmesi

Şimdiye kadar sadece edinilen bilgiyi depolamak ve bunlara erişmek hakkında konuştuk ­, ancak çok önemli bir konu hakkında, yani yeni kavramların nasıl oluşturulduğu ve daha sonra yeni durumlarda uygun şekilde nasıl kullanıldığı hakkında neredeyse hiçbir şey söylenmedi. Bu sorun ­tüm eğitimin özü olduğu için çok önemli olduğu açıktır. Daha spesifik olarak bu, eğitimcilerin öğrencilerin okulda veya üniversitede edindikleri bilgilerin gelecekte karşılaşacakları farklı durumlara göre dönüştürüleceğini veya genelleştirileceğini umdukları anlamına gelir. Bununla birlikte, kanıtların çoğu, ne yazık ki, yeni durum öğrenmenin gerçekleştiği durumla yakından ilişkili olmadığı sürece çok az dönüşüm olduğunu veya hiç olmadığını göstermektedir ­. Örneğin, hız ve mesafe içeren fizik problemlerini çözmeyi öğrenen öğrencilerin, öğrendikleri yolu, kavramsal olarak fizikteki problemlere çok benzeyen aritmetik ilerlemeli problemleri çözmeye aktaramadıkları bilinmektedir ( Bassock ­ve Holyoak, 1989). . Öğrenciler öğrendiklerinin sadece ­

fizik problemlerini çözmek için geçerli olduğuna karar verdiler ve bilgilerini başka bağlamlarda da uygulayabileceklerini fark etmediler. Aksine, aritmetik ilerleme problemlerini nasıl çözeceklerini öğrenerek başlayan öğrenciler bilgilerini fizik problemlerini çözmek için kullandılar . Bu durumda, öğrenciler önce daha genel aritmetik bilgisini edindiler ve bu nedenle ­farklı bağlamlarda kullanılabileceği gerçeğine aşina oldular.

Barnett ve Ceci, bilgi aktarımı araştırmasının bir incelemesini yayınladılar (Barnett ve Ceci, 2002). Aşağıdaki parametrelerden birinde öğrenme koşulları ve yeni durum birbirinden farklı olduğunda, öğrenmenin gerçekleştiği durumdan yeni durumlara aktarılmasının azaldığı sonucuna vardılar : 1) bilgi alanı; ­2) fiziksel bağlam (öğrenme ortamı); 3) zamansal bağlam (öğrenme ile yeni bir durum arasındaki uzun süre); 4) işlevsel bağlam (öğrenme davranışının farklı hedefleri); 5) sosyal bağlam (bireysel öğrenme durumu ve öğrenmenin sosyal durumu); 6) modalite (bir durumda görsel sunum ve ­başka bir durumda işitsel sunum).

Genelleme nasıl gerçekleşir?

Belli bir bilgiyi öğrenmeleri istenen öğrencilerin ­rastgele farklı koşullara yerleştirildiğini varsayalım: A koşulu, B koşulu . B durumundaki öğrencilere göre bilgilerini yeni bir duruma aktarırlar mı? ­Cevap vermek oldukça mantıklı: "Evet!", ancak çoğu zaman böyle bir cevabın yanlış olduğu ortaya çıkıyor. Schmidt ve Bjork'un belirttiği gibi, hızlı öğrenme genellikle ­yüzeyseldir ve öğrenme bağlamına yakından bağlıdır (Schmidt & Bjork, 1992).

Bu paradoksal görünebilir, daha derin olduğu ve yeni durumlara daha iyi aktarıldığı ortaya çıktı.

Schmidt ve Björk'ün bakış açısını destekleyen kanıtlar Mannes & Kinsch, 1987'de verilmektedir. Yazarlar deneklerden bir nesir pasajını çalışmalarını ve ezberlemelerini istedi. ­Bundan önce, bir grup konuya metnin kendisi ile tamamen aynı şekilde yapılandırılmış bir pasaj özeti sunulurken, ikinci gruba farklı bir şekilde yapılandırılmış bir özet sunuldu. Kaynak metni hatırlama becerisi ile değerlendirilen yüzeysel öğrenmenin sonuçları birinci grup deneklerde daha iyiydi. Ancak, ikinci gruptaki denekler ­, metnin derinlemesine anlaşılmasını gerektiren yaratıcı problem çözme görevinde daha iyi performans gösterdi . İkinci gruptaki deneklerin metnin özetini ­metnin kendisiyle ilişkilendirmek için harcadıkları çaba, metni daha kötü hatırlamalarına ­, ancak daha iyi anlamalarına neden olmuştur. Bu daha iyi anlayış, onların bilgilerini yaratıcı problemleri çözmek için kullanmaya birinci gruptaki deneklerden daha iyi hazırlandıkları anlamına geliyordu.

Tennessee'deki Vanderbilt Üniversitesi'nde John Bransford ve meslektaşları tarafından kavram edinme sorunu (ve edinilen bilginin aktarılma yolları) üzerine ümit verici bir çalışma yapılmıştır. ­Bu çalışmanın sonuçları, Bransford'un Human Cognition adlı kitabında ayrıntılı olarak açıklanmıştır . Bununla birlikte, yaklaşımları hakkında bir fikir, Bransford'un öğrencilerinden K. E. Nitsch'in doktora tezinden alınan aşağıdaki örnekle verilmektedir.

Nitsch diğerlerinden daha çok şu sorunla ilgileniyordu: Edinilen ­bilginin edinildiği koşullardan farklı koşullara aktarılması nasıl garanti edilebilir? Deneylerinden birinde, bağlantısız ve bağlantılı bağlamlara yerleştirilmiş yeni CRINCH ve MINGE kavramlarını öğrenmek için kullanılan bir dizi örneği manipüle etti ( ­kutu 6.3 ) .

Her iki grubun denekleri, CRINCH ve MINGE kavramlarını doğru kullanabilecek düzeyde öğrenmişlerdir. Bundan sonra, ­daha önce ele aldıklarından farklı sosyal bağlamlardan seçilen tamamen yeni bir dizi örneğe geçtiler. 1. grup katılımcıları için kavramların doğru uygulama sayısı eski bağlamda %91'den yeni bağlamda %84'e düştü. 2. gruptaki denekler için düşüş çok daha belirgindi: eski bağlamda %89 ve yeni bağlamda %67. Bu nedenle, ­yeni ortamlara genişletilecek kavramları öğretmek istiyorsak, öğrenciye çok sayıda örnek sunmak önemlidir. Ne yazık ki, bu yaklaşımın ödenmesi gereken bir bedeli var. Nitsch'in çalışmasında, 2. grup yeni kavramları nispeten kolay bir şekilde dört seansta öğrendi, ancak 1. grup çok daha fazla zorluk yaşadı ve ek uygulama gerektirdi.

, çeşitli eğitimlerin avantajlarına sahip olmakla birlikte çok fazla örnek sunumundan kaynaklanan sorunları yaşamayacak bir eğitim biçimi bulmaya karar verdi . ­Ve orijinal bağlamdan aldığı örneklerle eğittiği bir "hibrit" grup oluşturdu ve her kavramın özümsenmesi için ­farklı bağlamlarda üç oturum verildi . Bu grup, tek bir bağlam grubuyla ­(yalnızca orijinal bağlamdan alınan örneklerle eğitildi) ve çok bağlamlı bir grupla (birkaç farklı bağlamdan alınan örneklerle eğitildi) karşılaştırıldı. Daha sonra her üç grubun deneklerinin her kavramı yeni sosyal durumlarda kullanma becerileri test edildi .

Nitsch ne keşfetti? Birincisi, ilk çalışmada olduğu gibi, tüm gruplardan denekler orijinal bağlamda test edildiğinde yaklaşık %90 oranında doğru yanıt verdi. İkinci olarak, ilk çalışmada olduğu gibi, aynı bağlama sahip gruptaki denekler, farklı bağlamlara sahip gruptaki deneklere göre yeni durumlarda kavramları uygulamada daha fazla zorluk yaşadılar (sırasıyla %69 ve %82).

Blok 6.3. Yeni kavramların özümsenmesi

Grup 1: Farklı bağlamlar

CRINCH-. kabul edilemez bir davranışta bulunarak birini kızdırmak; terim başlangıçta ­garsonlar tarafından kullanılıyordu.

Kiliseye giren bir adam şapkasını çıkarmadığında uygulama ; halka açık bir yerde bir seyirci, ­arkasında oturan bir kişiye sahneyi kararttığında ; mükemmel bir şekilde cilalanmış bir masanın üzerindeki külleri silkelediğinizde; yemek yiyenler garsonun tembelliğinden şikayet ettiğinde.

MINGE bir şeye veya birine saldırmak için; terim başlangıçta çiftliklerde kovboylar ve çobanlar (veya çobanlar) tarafından kullanılıyordu.

Bir grup memnun olmayan denizci kaptanlarını isyanla tehdit ettiğinde başvuru ; seyirciler müstakbel sanatçıları yuhaladığında, birisi kendini bir saldırıya karşı koruyamayınca; Bir grup kovboy, sığır hırsızlarıyla savaşanlara katıldığında.

Grup 2: Bağlantılı Bağlam

CRINCH. kabul edilemez bir davranışta bulunarak birini kızdırmak; terim başlangıçta ­garsonlar tarafından kullanılıyordu.

Ziyaretçi ipucu bırakmadığında kullanın ; yemek yiyenler menüde gösterilen fiyatlara katılmadığında ; ­bir ziyaretçi bilerek ketçap döktüğünde ; ziyaretçiler yavaş veya yetersiz hizmetten şikayet ettiğinde.

MINGE bir şeye veya birine saldırmak için; terim başlangıçta çiftliklerde kovboylar ve çobanlar (veya çobanlar) tarafından kullanılıyordu.

Üç veya daha fazla binici aynı hayvana yaklaşmaya karar verdiğinde ­kullanın ; üç (veya daha fazla) kişinin bir hayvanı birlikte damgalaması; üç kişi (veya daha fazla kişi) bir kurdun veya başka bir yırtıcının kaçmasını önlemek için etrafını sardığında; sığır hırsızına karşı mücadelede üç (veya daha fazla) kişi birleştiğinde.

direkt olarak). Yeni olan, "hibrit" gruptaki ­deneklerin, farklı bağlamlardaki gruptaki deneklerden daha iyi sonuçlar vermesiydi (doğru cevapların %91'i). Üçüncüsü, "hibrit" grup , tek bağlam grubundan daha fazla oturum gerektirmedi . ­Çıkarım açıktır: Örnek sayısı sınırlıysa yeni kavramları öğrenmek daha kolaydır, ancak bilginin genel olmasını istiyorsak, öğrencilere öğrenme sürecinde yeterli deneyim kazanma fırsatı vermek önemlidir.

Profesyonel eğitim programlarının çoğu bu akılda tutularak tasarlanır. Geleceğin doktorları , insan vücudunun işlevlerini basitleştirilmiş bir çalışma ile işe başlar . ­Daha sonra çeşitli hastalıkların vücudun normal ­işleyişi üzerindeki etkisi incelenir. Kliniğin farklı bölümlerindeki uygulamaları sırasında farklı hastalıklarla tanışırlar. Her bölümde olası hastalıkların sayısı sınırlandırılacak, böylece öğrenciler gastroenterolojik hastalarla çalışırken nörolojik faktörler ­veya kadın doğumla tanıştıklarında cilt hastalıkları hakkında çok fazla endişelenmek zorunda kalmayacaklar . Doktor asistanları olarak çok daha geniş bir hastalık yelpazesiyle karşı karşıya kalıyorlar ve işleri ­

çok daha az ­denetleniyor. Tam teşekküllü kalifiye doktorlar olduklarında, ders kitaplarında verilen hastalık örnekleri ile gerçek insanların hastalıkları arasındaki boşluğu doldurmalarına izin verecek kadar deneyime sahip olurlar. Gerçek insanlar, herhangi bir konuda ders kitabı örnekleriyle nadiren eşleşir.

şema

Buraya kadar anlattıklarımız ­, anlamsal bellekte yer alan bilgilerin neredeyse tamamının basit kavramlar olduğu gibi yanlış bir fikre kapılmış olabilir. Gerçekte, anlamsal bellekte depolanan bilgilerin çoğu daha büyük bilgi bloklarından oluşur ­. Anlamsal belleğin basit kavramların bir koleksiyonundan daha fazlası olduğuna inanmanın ana nedenlerinden biri Kintsch (1980) tarafından açıkça ifade edilmiştir: “Bağlamdan ve özel kullanımdan bağımsız statik bir yapı olarak anlamsal bellek ­, basitçe mevcut değildir”. Şüphesiz çok sayıda kelime ve kavramın anlamını anlamak bize büyük faydalar sağlamaktadır. Ancak bu, çevremizdeki dünyayla başarılı ve esnek bir etkileşim için tek başına yeterli değildir.

Anlamsal bellekte hangi ek bilgi ve bilgiler depolanır? Anlamsal bellekle ilgili fikirlerin daha da geliştirilmesinde büyük etkisi olan bu sorunun yanıtı, ­şema adını verdiği şeyin önemini aktif olarak savunan Frederick Bartlett (Bartlett, 1932) tarafından verildi . Şema, dünya, olaylar, insanlar veya eylemler hakkında iyi bütünleşmiş bir bilgi bütünüdür (bkz. Bölüm 5). Bartlett'in temel fikirlerinden biri, hatırladığımız şeyin ­zaten sahip olduğumuz şematik bilgiden güçlü bir şekilde etkilendiğidir.

betikler ve çerçeveler olarak adlandırılanları içerir ­. Senaryolar, olaylar ve olayların sırası hakkındaki bilgilerle ilgilidir (Schank & Abelson, 1977). Senaryolardan farklı olarak, tel çerçeveler dünyanın bazı yönleriyle (örneğin binalar) ilgili olan ve sabit bir yapılandırılmış bilgi içeren bilgi yapılarıdır.

oluşum (örneğin, binaların zemini ve duvarları vardır) ve bilgilerin değiştirilmesi için boş alanlar (örneğin, ­binanın inşa edildiği malzeme veya malzemeler).

, senaryolarda yaygın olarak bulunan bilgi türlerini ayrıntılı olarak tartışmıştır . ­Deneydeki katılımcılardan genellikle bir restoranı ziyaret ederken gerçekleştirilen 20 eylemi listelemelerini istediler. Deneklerin farklı "restoran deneyimi" yaşamalarına rağmen, senaryolarında

Blok 6.4. Bir metni anlamak zor olduğunda

Bransford & Johnson (Bransford & Johnson, 1972), bir metin, temasını veya altında yatan şemayı tanımlamanın zor olduğu bir şekilde yazılmışsa, insanların doğru bir şekilde anlayamayacağını savunur. İlk kısmı aşağıda çoğaltılan pasajı kullandılar. Araştırmalarına katıldığınızı hayal edin ve bu metni anlamaya çalışın.

"İşlem son derece basit. Nesneleri farklı gruplara ayırarak başlayın ­. Elbette, kaç öğe içerdiğine bağlı olarak bir grup yeterli olabilir. Yeterli teknoloji olmadığı için başka bir yere gitmeniz gerekiyorsa, bu ikinci adımdır. Aksi takdirde, iyisin. Çok fazla eşya almamak önemlidir. Başka bir deyişle, bir kerede çok sayıda öğe almaktansa daha az öğe almak daha iyidir. İlk bakışta bu çok önemli değil ama zorluklar kolayca ortaya çıkabiliyor” (Bransford & Johnson, 1972).

Bu pasajın neden bahsettiğini anlıyor musunuz? Metni başlıksız okuyan denekler metni anlaşılmaz bulmuş ve ortalama olarak ondan sadece 2,8 farklı fikir hatırlamışlardır. Daha önce "Çamaşır yıkamak" adı söylenen aynı denekler, bunu oldukça anlaşılır bulmuş ve ortalama 5,8 fikir belirlemiştir. Şemanın ilgili bilgisi (bu durumda ­pasajın konusu), pasajın anlaşılmasını kolaylaştırdığı için ezberleme üzerinde faydalı bir etkiye sahipti, çünkü başlık yararlı bir "ipucu" rolü oynadı. Bunu biliyoruz, çünkü pasajı dinledikten sonra , ancak hatırlamaları gereken zamandan önce adı tanıyan denekler ortalama olarak sadece 2,6 fikir hatırladılar.

pek çok ortak noktası vardı. Deneye katılanların en az %73'ü senaryolarında bir masa seçip oraya oturmayı, menüyü incelemeyi, sipariş vermeyi, yemek yemeyi, faturayı ödemeyi ve restorandan ayrılmayı içeriyordu. Ayrıca en az %48'i bir ­restorana girdiğini, masanın rezerve edildiği soyadını verdiğini, içki siparişi verdiğini, menü hakkında konuştuğunu, sohbet ettiğini, salata veya çorba yediğini, tatlı sipariş ettiğini, tatlı yediğini ve bahşiş bıraktığını belirtmiştir.

Şematik bilgi (senaryolar veya tel çerçeveler şeklinde mevcut olanlar dahil) üç ana nedenden dolayı yararlıdır. Birincisi, şemalar beklentiler oluşturmamıza izin verir . Örneğin, bir restorana vardığımızda bize bir masanın gösterilmesini, bir garsonun bize bir menü getirmesini, içecek ve atıştırmalık ısmarlayacağımızı vb ­. buluştuğunda, uygun önlemi alırız. Örneğin menü uzun süre bize getirilmezse garsonun veya garsonun dikkatini çekmeye çalışırız. Kalıplar (senaryolar dahil), dünyayı onlarsız olacağından daha öngörülebilir kılar, çünkü çoğu zaman beklentilerimiz karşılanır ­. Bazen şema temelli beklentilerimizi karşılamayan olaylar tam da bu nedenle uzun süre akılda kalır. Örneğin, müşterinin kucağına çorba döken bir garsonu (Bower ve diğerleri, 1979) veya sigara yakan bir öğretim görevlisini (Neuschatz, Lampinen, Preston ­, Hawkins & Toglia, 2002) çok iyi hatırlıyoruz.

İkincisi, diyagramlar bir metni okumada ve dinlemede önemli bir rol oynar, çünkü okuduklarımız veya dinlediklerimizdeki boşlukları doldurmaya yardımcı olurlar ve bu nedenle daha iyi anlamaya katkıda bulunurlar, yani ­

yaptığımız çıkarımlar için bir temel sağlarlar. ­okuduğumuz veya dinlediğimiz zaman

Bransford ve Johnson (1972; kutu 6.4) tarafından yapılan araştırmanın sonuçları, diyagramların okuduğumuzu anlamada ne kadar yararlı olabileceğini çok açık bir şekilde göstermektedir. Neyse ki, çamaşır yıkamayla ilgili bu metin gibi pek çok anlaşılmaz metin okumak zorunda kalmayabilirsiniz .­

Şematik bilginin ancak böyle bir bilgi olmadan pratik olarak anlaşılamayacak metinlerle karşılaştığımızda yararlı olduğu sonucuna varmak kolaydır, ancak bu yanıltıcı bir sonuç olacaktır. Aslında, ­okuduğumuz veya duyduğumuz hemen hemen her şeyi daha iyi anlamak için şematik bilgiyi her zaman kullanırız. Rumelhart & Ortony, 1977'den alınan bir örneği ele alalım:

1.           Mary, dondurma kamyonunun yaklaştığını duydu.

2.           Harçlıklarını hatırladı.

3.           Eve koştu.

Belki de bu cümleleri okuyarak farklı sonuçlara vardınız: Mary dondurma almak istedi; dondurma paraya mal olur; Mary'nin evde biraz harçlığı vardı ­; Dondurma arabası gelmeden önce Mary'nin onları almaya pek vakti olmadı. Bu üç cümlenin bu çıkarımların hiçbirini içermediğine ve bu hikayedeki boşlukları ancak ­şematik bilgimizle doldurabildiğimize dikkat edin. Bir metni okurken veya dinlerken , kural olarak herhangi bir sonuca vardığımızın farkında değiliz ­, ancak bunun neredeyse sürekli olarak gerçekleştiğine dair reddedilemez kanıtlar var.

Üçüncüsü, şematik bilgi görsel sahneleri algılamamıza yardımcı olur ­. Örneğin, Palmer (Palmer, 1975) bir sahneyi (örneğin bir mutfak) grafik olarak sunmuş ve daha sonra nesnenin çok kısa süreli bir fotoğrafını sunmuştur. Bu nesne ya bağlamsal olarak kabul edilebilirdi ­(örneğin, bir somun ekmek) ya da kabul edilemezdi (örneğin, bir posta kutusu). Diğer deneysel koşullar, ilk başta hiçbir bağlamsal sahnenin sunulmamasıydı. Bir nesneyi doğru bir şekilde tanımlama olasılığı, bir bağlamla ilişkilendirildiğinde en yüksekti; başka bir deyişle, şematik ­bilginin aktivasyonu görsel algıyı kolaylaştırmıştır. En kötü sonuçlar yanlış bağlamda elde edildi,

Hatalar ve bozulmalar

Buraya kadar şematik bilginin ne kadar faydalı olduğundan bahsetmiştik. Çevremizdeki dünyayı daha öngörülebilir hale getirirler, okuduklarımızı veya duyduklarımızı daha iyi anlamamıza yardımcı olurlar ve etrafımızı görsel olarak algılamamızı kolaylaştırırlar ­. Ancak bazen şematik bilginin kullanımı için ödenmesi gereken bir bedel vardır.

Bunu gösteren ilk psikolog, Cambridge Üniversitesi'ndeki öğrencileri Kuzey Amerika Kızılderili halk masalı "Ruhların Savaşı"nı okumaya ve sonra hatırlamaya davet eden Bartlett (Bartlett, 1932) idi. Bölümde sunulan bu masalın metni. 5 Bizimkinden çok farklı kültürlere aşina olmayan bizler için çok garip geliyor. Bartlett, hatırlanan hikayenin orijinal versiyondan her zaman daha kısa, daha tutarlı ve deneğin kendi fikirleriyle daha uyumlu olduğunu buldu. Bu, özellikle ­Ruhların Savaşı gibi bazı özellikleri Kuzey Amerika yerlilerinin kültürüne aşina olmayan insanların beklentileriyle tutarsız olan masallarda belirgindir. Bu tür insanlar, doğaüstü yönleri göz ardı etme ve masalın kafalarını karıştıran özelliklerini beklentilerine daha uygun hale getirme eğilimindedir .

Bartlett (Bartlett, 1932), sonuçlarını yorumlarken, ­deneklerinin yeniden anlatımlarında gözlemlenen sistemik hataların ve çarpıtmaların , şematik bilgilerinin "istilasından" kaynaklandığını savundu. Ancak ­Bartlett'in deneysel yaklaşımı eleştirilebilir. Deneklere verdiği talimatlar çok belirsizdi ve aldığı verileri herhangi bir istatistiksel işleme tabi tutmadı! Bununla birlikte, daha da utanç verici olan, ­gözlemlediği yeniden anlatımlardaki çarpıtmaların çoğunun, gerçek hafıza sorunlarından çok bilinçli "düşünme" nedeniyle olduğu gerçeğidir. Bu, doğru çoğaltma ihtiyacını vurgulayan açık talimatların ­Bartlett'in belirsiz talimatları kullanılarak yapılan hataların neredeyse yarısını ortadan kaldırdığını gösteren Gauld ve Stephenson (1967) tarafından kanıtlandı.

Bu sorunlara rağmen, Bartlett'in ana bulguları iyi kontrol edilen çalışmalarla desteklenmiştir. Özellikle ­Bölüm 1'de açıklanan bir çalışmadan (Sulin & Dooling, 1974) söz edilebilir. 5. Bu çalışmada, uzun bir gecikmeden (bir hafta) sonra deneklerin Hitler hakkındaki şematik bilgileri, okuduklarıyla ilgili hafızalarını çarpıttı, ancak beş dakika sonra hafızalarını etkilemedi (ayrıca bkz. Kutu 6.5).

çelişkili bilgiler aldıklarında ne hatırladıklarını belirlemede de rol oynar . ­Aynı zamanda, özü, insanların kendi bakış açılarına karşılık gelen bilgileri kendilerine uymayanlara göre daha iyi hatırlamaları olan bir eğilim vardır. Bu fenomene tutarlılık yanlılığı denir. Bazı tartışmalı konuların yeterince farkında olmayan kişilerin erişebildiği şematik bilgi, ­kendi görüşleriyle en tutarlı olacaktır (Wiley, 2005). Mevcut bilgilerine eklemeleri

daha kolaydır .

Blok 6.5. Günlük Yaşamda Şemalar (Brewer & Treyens, 1981)

Yazarlar, günlük hayatta hatırladığımız bilgilerin çoğunun tasarımdan çok tesadüfen asimile edildiğini belirtti. Bu nedenle, birçok kitabınızın formatını ve kapaklarının rengini hatırlayabilirsiniz, ancak ­bu bilgiyi hatırlamak için bilinçli olarak yola çıkmanız olası değildir. Breuer ve Treyens, insanların şematik bilginin neden olduğu kasıtsız bellekte hata yapıp yapmayacağını görmeye karar verdiler. Deneklerinden yapay bir metin okumalarını istemek yerine gerçekçi bir öğrenme durumu yaratmayı da seçtiler. Deneye devam etmeden önce, yazarlar ­deneklerden lisansüstü öğrenci ofisi olarak donatılmış bir odada çok kısa bir süre (yaklaşık 35 saniye) geçirmelerini istediler (Şekil 6.3).

şema-tutarlı bilgi yerine şema-tutarlı bilgi, ­tutarlılık yanlılığı haline gelir. Bununla birlikte, konuyla ilgili sağlam bir şematik bilgi birikimine sahip kişilere hem ilgili hem de uyumlu olmayan bilgileri sunduğumuzu varsayalım. Ve her iki tür bilgi için şema desteğine sahip olduklarından, her iki bilgi türünün de hatırlanması eşit derecede kolay olacaktır. Elde edilen bu verilerdir (Wiley, 2005).

Seviye

Prensip olarak, şema temelli teorilerin başarılı olduğu kanıtlanmıştır. En önemlisi, hafızamızın bazen bozuk olmasının altında yatan sebeplerden bazılarını tespit ettiler .­

Bununla birlikte, bazı dezavantajları da vardır. Birincisi, çok belirsizler. Şemaların varlığına dair güçlü kanıtlar vardır, ancak bunların kesin kapsamı ve doğası belirsizliğini koruyor.

insanların çıkarımlar yapmak için şematik bilgiyi ne zaman kullandıklarını belirleyen faktörler hakkında çok az şey söyler . ­Örnek olarak, Murray ve Burke tarafından yürütülen bir deneyi ele alalım (Murray & Burke, 2003). İyi, orta ve çok mütevazı okuma becerisine sahip deneklere tahmine dayalı çıkarımlar sunuldu (örneğin, “Kızgın ­koca cam vazoyu duvara fırlattı ” cümlesi söylendiğinde “vazo kırılacak” cevabını vermeleri gerekiyordu ). Her üçü

Oda, hem şemaya karşılık gelen, bir lisansüstü öğrencinin ofisinde bulunması beklenebilecek nesneleri (masa, takvim, silgi, ­kalemler vb.) Hem de şemaya uymayan nesneleri içeriyordu . (bir kafatası, bir oyuncak). Şemayla ilgili bazı nesneler (kitaplar gibi) eksikti.

Denekler, yüksek lisans öğrencisinin ofisinden başka bir odaya taşındıktan sonra, aniden ofisteki nesnelerden ne hatırladıkları soruldu. Pek çok denekten önce hatırlayabildikleri tüm nesneleri listelemeleri istendi (serbest hatırlama), ardından hem ­ofiste olan hem de olmayan nesneler için sözcükleri içeren bir tanıma hafıza testi yapıldı.

Yazarlar ne buldu? İlk olarak, denekler, şema olmayan nesnelerden daha fazla şema ile ilgili nesneleri hatırladılar; bu hem ­ofiste bulunan nesneler hem de orada olmayanlar için geçerlidir . İkinci olarak, ofiste olmayan, ancak denekler ­tarafından güvenle "tanınan" nesnelerle ilgili ilginç veriler elde edildi , bu tür nesneler arasında şema ile yakından ilgili nesnelerin neredeyse tamamı vardı (örneğin kitaplar, kartlar dizin ). Bu veriler, devrelerin bellekte hatalara yol açtığına dair reddedilemez kanıtlar sağlar. Üçüncüsü, deneklerin çoğu hatırladığından çok daha fazla nesneyi tanıdı. Yazarlar, denekler tarafından oldukça güvenli bir şekilde tanınan hangi nesnelerin ­onlar tarafından en sık hatırlandıklarıyla tam olarak ilgilendiler. Bunların ofis hakkındaki şematik bilgilerle ilişkili nesneler olduğu ortaya çıktı ­(örneğin, bir daktilo). Bu, şemanın hatırlamayı kolaylaştırmak için bir geri alma mekanizması olarak kullanıldığını düşündürür.

muhtemelen ilgili şematik bilgilerini kullanarak bu tür çıkarımlar yapma becerisini gösterdi . ­Ancak, yalnızca iyi okuma becerilerine sahip denekler bunları hızlı ve otomatik olarak yaptı, bu da şematik bilgiye erişimin ­bazı insanlar için diğerlerinden daha kolay olduğunu gösteriyor.

Üçüncüsü, hafıza temsillerimiz genellikle şema teorilerinin önerdiğinden daha zengin ve daha karmaşıktır. Örnek olarak, bir restoran senaryosu hayal edin. Ayrıca, fast food restoranlarında yalnızca yemek siparişi verdikten sonra bir masaya oturduğunuzu, pahalı restoranların ­özel şarap garsonları olduğunu, bazı restoranların önceden rezervasyon gerektirdiğini, bazılarının ise gerekli olmadığını vb. tabanlı teoriler ­bu tür karmaşıklıkları görmezden gelir.

Dördüncüsü, devre kuramı hafıza hatalarımızın çoğunu açıklasa da gerçekte tahmin ettiğinden ­daha fazla hata öngörüyor gibi görünüyor ; şema tabanlı ve metin tabanlı bilgileri birbirinden ayırmada bu teorinin öne sürdüğünden daha iyi görünüyoruz.

Kavramların Çarpıtılması ve Şemaya Dayalı Kuram

Yukarıda anlamsal bellekte en az iki ana bilgi türü olduğu söylendi. İlk olarak , genellikle bireyin kendi dünyasına karşılık gelen nispeten soyut kavramlar vardır . ­İkincisi, şemalara ve senaryolara dayanan daha geniş ve daha esnek bir şekilde organize edilmiş yapılar vardır. Bu varsayım doğruysa, travmatik beyin hasarı olan bazı kişilerin ­kavram tabanlı bilgilere erişimde şema veya senaryo tabanlı bilgilere göre daha ciddi sorunlar yaşarken, diğerlerinin bunun tersi bir model göstermesi beklenebilir. Aşağıda gösterileceği gibi, bu varsayımın bazı kanıtları vardır.

Hangi beyin hasarı mağdurları, kavram temelli bilgilere erişme konusunda belirli sorunlar yaşıyor? Her şeyden önce, bunlar semantik demanstan muzdarip hastalar . Bu durum, kelimelerin ve nesnelerin anlamlarını anlamada çok ciddi sorunlarla karakterize edilir, ancak ­hastalığın erken evrelerinde iyi performans gösterir. Bununla birlikte, semantik ­demansı olan kişiler tarafından gösterilen kesin semptomların kişiden kişiye büyük ölçüde değiştiğini unutmayın. Funnell (1996), semantik demansı olan bir acil servisin "senaryo" bilgisine oldukça kabul edilebilir erişime sahip olduğunu bulmuştur. Örneğin, deneyi yapan kişiyle başka bir toplantı düzenlenmesine yardım etmesi gerektiğinde mutfağa gitti ve takvimini ve tükenmez kalemini aldı. ER ayrıca ­kendisine bir düğme verildiğinde ve gömleğine dikmesi istendiğinde iğneyi iyi kullandı. Bununla birlikte, sıradan nesnelerin (tükenmez kalem, iğne, makas) anlamına yönelik testlerde son derece düşük performans gösterdi . Görevlerden ­birini gerçekleştirmek için hedef nesneye, biri işlevsel olarak onunla ilgili olan iki başka nesne sunuldu (örneğin, bir defter ve bir kitapla birlikte bir tükenmez kalem sunuldu ). İşlevsel olarak ilgili bir nesneyi seçmesi istendiğinde ­, şans düzeyinde hareket etti.

Benzer sonuçlar (Snowden, Griffits & Neary, 1994)'te açıklanmaktadır. TE hastası, evinde tanımadığı yerlere taşınırsa kendi eşyalarını tanımakta ve kullanmakta zorlandı. Ancak günlük işlerini doğru yaparak ve ev eşyalarını (örn. elbise askıları) her zamanki yerlerindeyse (örn. kendi elbise askısı) doğru kullanarak "senaryo" hafızasını sergiledi ­.

Hangi beyin hasarı hastaları, ­senaryo tabanlı bilgilere erişmekte, kavramların anlamı hakkındaki bilgilere erişmekten daha fazla sorun yaşıyor? Komut dosyaları genellikle hedefe yöneliktir (örneğin, bir ­restorana gitmekten keyif almak için bir komut dosyası kullanırsınız) ve genel olarak prefrontal korteksin hedeflerin oluşturulmasında ve gerçekleştirilmesinde büyük bir rol oynadığı kabul edilir. Prefrontal korteks yaralanması olan bazı hastalarda, yazılarla ilgili sorunlar özellikle belirgindir. Bu nedenle, prefrontal korteks hasarı olan hastalardan farklı senaryoları (rutin olaylar, rutin olmayan olaylar ve rutin olmayan olaylar) derlemeleri ve değerlendirmeleri istendi (Sirigu, Zalla, Pillon, Grafman, Agid & Dubois, 1995). Bu hastalar, arka beyin hasarı olan hastalar ve sağlıklı deneklerle aynı sayıda ­olayı adlandırdı ve ilgili eylemleri diğer iki gruptaki deneklerle aynı oranda hatırladı. Bu veriler , prefrontal korteks yaralanması olan hastaların ­hafızasının , diğer hastalarda ve sağlıklı deneklerde olduğu gibi, farklı olaylarla ilgili eylemler hakkında çok fazla bilgi sakladığını öne sürdü. Bununla birlikte, prefrontal korteks yaralanması olan hastalar, eylemleri belirli bir senaryo içinde belirli bir sıraya yerleştirirken ve şu veya bu olayın meydana gelmesi için hangi eylemlerin en önemli olduğuna karar verirken birçok hata yaptılar. Sonuç olarak, bir senaryo içindeki eylemlerin optimal bir sırayla düzenlenmesini gerektiren "senaryo" bilgisiyle ilgili belirli sorunları vardı . Dikkat eksikliği ve düşük işlevsellik sergileyen ­frontotemporal ­demansı olan hastalar (prefrontal korteks yaralanmaları olanlar dahil) üzerinde çalışılmıştır (Cos entino, Chute, Libon, Moore & Grossman, 2006). Semantik demanslı hastalar ve sağlıklı kontrollerin yanı sıra onlara çeşitli senaryolar sunuldu. Bazı komut dosyaları ­, eylemlerin sırasına ilişkin hatalar içerirken (örneğin, oltayı çekmeden ­önce balığın sepete atılması önerildi ), diğerleri anlamsal veya anlamsal hatalar içeriyordu (örneğin, balık yakalamaya ayrılmış senaryoda, çengel çiçek takılması önerildi). Anlamsal demansı olan hastalar ve sağlıklı denekler, aynı sayıda anlamsal hata ve ­eylem dizisiyle ilişkili hataları ortaya çıkardı (Şekil 6.4).

Pirinç. 6.4. Semantik demanslı hastalar, frontotemporal demanslı hastalar ve sağlıklı kontrollerin yaptığı anlamsal ve sıralama hataları (Cosentino ve ark. 2006)

işlevi olan hastalar, ­semantik hatalardan yaklaşık iki kat daha fazla sıralama hatası gösterdi. Sonuç olarak, bu hastalar nispeten bozulmamış semantik bilgileri veya kavramları korudular ve "senaryo" bilgisi ciddi şekilde etkilendi.

Çeşitli travmatik beyin yaralanmaları olan hastalarda kavramlara ve şemalara dayalı bilgi bozukluğu çalışmasına dayanarak hangi sonuçlar çıkarılabilir ? ­Kavram bilgisi ile şema bilgisinin beynin farklı bölgelerinde depolandığını varsayarsak, kavram bilgisinin şematik bilgiden çok daha fazla zarar gördüğü hastalarla ve kendini gösteren hastalarla karşılaşmayı bekleyebiliriz.

ters desen yaratmak. Şu anda mevcut olan kanıtlar ­, bu tahminin ve dolayısıyla dayandığı varsayımın uygulanabilir olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, bu araştırma alanı son derece ­karmaşıktır, bu nedenle çıkarılan tüm sonuçlar yalnızca başlangıç niteliğindedir.

sonuçlar

Anlamsal ve olaysal bellek arasında önemli bir fark vardır. İlki, geçmişin bilinçli anılarını içerir. Anterograd ve retrograd amnezinin epizodik ve semantik hafıza üzerindeki etkisinin derecesi ­genellikle çok farklıdır, bu da bu iki hafıza türü arasındaki temel bir farktan bahsetmemizi sağlar. Beyin görüntüleme bulguları , görevin epizodik veya anlamsal bellek gerektirip gerektirmediğine bağlı olarak, öğrenme sırasında beynin farklı alanlarının etkinleştirildiğini göstermektedir; aynısı ­bellekten alma için de geçerlidir.

Hiyerarşik ağ modeline göre anlamsal bellek çok sayıda hiyerarşik ağdır. Bilişsel ekonomi adına, nesnelerin özellikleri hakkındaki bilgilerin hiyerarşinin en tepesinde saklandığına inanılmaktadır. Kullandığımız kavramların kesin olarak tanımlanmış kategorilere ait olduğu ­varsayımı ­yanlıştır.

Yayılan aktivasyon modeline göre bir kavramın aktivasyonu ­, onun en belirgin şekilde birincisiyle anlamsal olarak yakından ilişkili olan diğer kavramlara yayılmasına neden olur. Bu model , tipiklik etkisini ve anlamsal hazırlamanın etkilerini açıklar. Bununla birlikte, bu modelin esnekliği, düzgün bir şekilde test edilmesini imkansız kılmaktadır .­

Spesifik kategorilerde eksiklikler gösteren travmatik beyin hasarı olan hastalar incelenerek anlamsal belleğin organizasyonunu anlamak için girişimlerde bulunulmuştur. Bu tür hastalar genellikle canlı nesneleri tanımlamada cansızlara göre daha fazla güçlük çekerler, ­ancak bazıları daha karmaşık problemler sergiler. Duyusal-işlevsel teoriye göre , nesnelerin görsel ve işlevsel özellikleri hakkındaki bilgiler beynin farklı bölgelerinde depolanır. Görsel özelliklerin özellikle canlı nesneler için, fonksiyonel özelliklerin ise cansız nesneler için önemli olduğu varsayımı ­birçok deneysel sonucu açıklamaktadır. Bu teoriye dayanarak , Cree ve McRae (Cree & McRae, 2003) birçok özelliği hesaba katan daha geniş bir yaklaşım geliştirmiştir; içinde duyusal ve işlevsel özellikler ­birkaç ek özelliğe bölünmüştür. Bu yaklaşıma dayanarak, travmatik beyin hasarı olan hastaların incelenmesinin sonuçlarını duyusal-fonksiyonel teoriye göre daha yeterli bir şekilde açıklamak mümkündür.

edinildiği durumlar dışındaki durumlara uygulamak onlar için genellikle zordur . ­Nitsch, yeni kavramlar hakkındaki bilginin genelleştirilmesini sağlamanın etkili bir yolunun, kavramların farklı bağlamlarda öğrenilmesini organize etmek olduğunu bulmuştur.

Şematik bilgi yararlıdır çünkü uygun beklentiler oluşturmamıza ve ­bize sunulan bilgilerdeki boşlukları dolduran çıkarımlar yapmamıza izin verir. Ancak şematik bilgi, işittiklerimiz veya okuduklarımız bu bilgiyle uyuşmuyorsa hafızada bozulmalara neden olur. Tek tek sözcüklere karşılık gelen ­şemalar (yazılar) ve kavramlar arasında farklılıklar olduğu gerçeği, travmatik beyin hasarı olan hastalar üzerinde yapılan çalışmalarda doğrulanmıştır: bazılarının bilgi kavramından çok şematik (veya "senaryo") bilgiyle sorunları vardır. dayalı, diğerleri ise zıt modeli gösterir.

ek literatür

•           Bira, WF (2000). Bartlett, işlevselcilik ve modern şema teorileri. Zihin ve Davranış Dergisi, 21, 37-44 . Yazar, Bartlett'in teorik yaklaşımı ile ­modern ­şema teorisyenlerininki arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları açıklıyor .

•           Cree, GS ve McRae, K. (2003). Sincap, kiraz, keski, peynir ve çello (ve bu tür diğer pek çok somut ismin) yapısının altında yatan faktörlerin analizi ve anlamının hesaplanması. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 132, 163-201. Yazarlar, beyindeki kavramların depolanması hakkında yeni teorik fikirleri ele alıyor.

•           Hart, J. ve Kraut, M. (2007). Anlamsal belleğin sinirsel temeli. Cambridge: Cambridge University Press. Kitap , anlamsal bellek ile beyin arasındaki bağlantıya dair inandırıcı bir tartışma sunuyor.­

•           Murphy, GL (2002) Büyük kavramlar kitabı. Cambridge, MA: MIT Basın. x ­deneyinin ­kavramları ve sonuçları hakkında ayrıntılı teorik fikirler erişilebilir bir dilde sunulmaktadır.

BÖLÜM 7

otobiyografik bellek

alan buddley

M

Okulun ilk gününü hatırlıyor musun? Öğretmenlerinizin isimleri ­? Herhangi bir olay, hoş ya da nahoş?

Bu soruları cevaplamak için bir otobiyografik kitaba ihtiyacınız var.­

kırışıklık

"Otobiyografik bellek" terimi, kendimizle ilgili anılarımızı ve dış dünyayla ilişkilerimizi ifade eder. O önemli mi? şüphesiz. Ancak otobiyografik bellek, yalıtılmış bir bellek sistemi ­midir? Evet ve hayır. Hayır, çünkü neredeyse kesinlikle yukarıda tartışılan epizodik ve semantik belleğe bağlıdır. Evet, çünkü hayatımızda oynadığı rol , hafızanın diğer işlevlerinden çok farklıdır. ­İsmimiz, okula gittiğimiz zaman ve nerede yaşadığımız gibi kendimizle ilgili gerçeklerin hafızası otobiyografiktir, ancak semantik hafızanın kişisel bir yönüdür. Bugün iş başında olduğumuz anı da otobiyografiktir, ancak epizodik deneyimlerin anımsanmasını içerir. Otobiyografik belleğin bu bellek sistemlerinin her ikisini de içermesi, kaçınılmaz olarak oldukça karmaşık olduğu anlamına gelir ve bu bölümün çoğu, otobiyografik bilgilerin hem edinilmesi hem de unutulmasıyla ilgili süreçlerin analiz edilmesini zorlaştırır .­

Neden otobiyografik belleğe ihtiyacımız var?

Williams ve diğerleri, otobiyografik belleğin dört işlevine dikkat çekerler (Williams, Conway & Cohen, 2008). Bunlar, yönlendirici işlevleri ( ­en son lastiği değiştirmeye çalıştığınızda ne olduğu gibi ) ve daha ­sosyal bir işlevi içerir . Otobiyografik anıların değiş tokuşu çok zevkli ve sosyal açıdan önemli bir olay olabilir (Neisser, 1988). Oğullarımın aile tatilimizle ilgili çocukluk anılarını paylaşmalarını dinlemek benim ­için öyle bir olay ki . Aksine ­amnezi ya da demansa bağlı otobiyografik belleğin bozulması insan ilişkilerini bozan bir faktör haline gelir (Robinson & Swanson, 1990) ve ami ile ifade edilebilecek bir duyguya yol açar: “Bu benim evlendiğim (kiminle evlendiğim ) adam değil. ­Evlendim). Otobiyografik anılar, kendi imajımızın oluşumunda ve sürdürülmesinde ve dolayısıyla anımsama terapisinde de önemli bir rol oynayabilir (Woods, Spector, Orrell & Davies, 2005). Anımsama terapisi, hafıza sorunları olan yaşlı hastaların, ­fotoğrafları ve kendi anılarını kullanarak gençliklerini hatırlamalarına yardımcı olunan bir süreçtir (bunun hakkında daha fazla bilgi için bkz. Bölüm 13). Son olarak , otobiyografik anılar sıkıntıları deneyimlememize yardımcı olur. Depresyonla ilgili sorunlardan biri, depresif hastaların ­hayatlarındaki olumlu olayları hatırlamakta güçlük çekmeleri, olumsuz olayları ise çok daha kolay hatırlamalarıdır. Bilgiyi yeniden üretmenin bu etkisine hafızadan ruh haline eşleştirme denir .­

Bununla birlikte, bu işlevler oldukça makul olsa da, çoğunlukla ­varsayımsaldır. Bunun için ampirik kanıt elde etme girişiminde Hyman ve

Faris (Hyman & Faries, 1992) ­çeşitli insanlara hangi ­anılar hakkında sıklıkla konuştuklarını ve bunu hangi durumlarda yaptıklarını sordu. Otobiyografik anıların sorunları çözmek için doğrudan nasıl kullanıldığı hakkında çok az bilgi topladılar; kural olarak, kişisel deneyim ve tavsiye hakkında bilgi alışverişi genel nitelikteydi. Daha sonraki bir çalışmada, yazarlar, ­ipucu sözcükleri kullanarak, kendisiyle ilgili işlevler için kullanılan anılar ile diğer insanlarla etkileşimde kullanılanlar arasında bir fark buldular , ancak otobiyografik belleğin yönlendirici kullanımı lehine çok az kanıt elde edildi. ­.

Black ve ortak yazarlar (Bluck, Alea, Habermas & Rubin, 2005), belirli durumları belirledikleri ve alınan yanıtları aşağıdaki kategorilere ayırdıkları bir "Yaşam Deneyimi Üzerine Düşünceler" anketi geliştirdiler: direktif, ­kendisiyle ilgili, mevcut sosyal ilişkileri sürdürme, ve yeni sosyal ilişkiler kurmaktır. Elde edilen verilerin faktör analizi , dört kategorinin hepsinde önemli ölçüde örtüştüğünü ortaya koydu. Bu nedenle ­, otobiyografik belleğin bir dizi işlevi olduğu fikri makul olsa da, pratikte bunların farklı kategorilere ayrılması olası değildir.

Yukarıda açıklanan çalışmaların zayıflıklarından biri, yeterli metodoloji sorunudur. Yazarlar, deneylere katılanların ­otobiyografik hafızalarının işlevlerinin farkında olmaları ve otobiyografik hafızaya neden olan durumları kategorize edilebilecek kadar detaylı hatırlamalarından hareket etmişlerdir. Otobiyografik bellek gibi karmaşık bir bilim alanında ­yeterli çalışma yöntemlerinin geliştirilmesine ihtiyaç olduğu açıktır. Bu konuyu tartışmaya geçelim.

Çalışma Yöntemleri

Otobiyografik hafızayı incelemenin yöntemlerinden biri, deneklerin olayları kaydettiği ve sonra onları hatırlamaya çalıştığı günlüklerin kullanımına dayanmaktadır. Bu yararlı bir yaklaşımdır, ancak deneklere çok yüksek talepler getirir. İkinci yaklaşım hafıza araştırmasıdır. Örneğin, deneklere "nehir" kelimesinin onlarda hangi anıları uyandırdığını sorabilir ve ardından ­yanıtları analiz edebilirsiniz. Üçüncü bir yöntem , ya belirli bir zaman diliminde ya da 11 Eylül 2001'de New York City'ye yapılan terör saldırısı gibi bazı yüksek profilli sosyal olaylarda deneklerin hangi anıları uyandırdığını sormaktır. Son olarak, epizodik ve anlamsal bellek vakalarında olduğu gibi, travmatik ­beyin hasarı veya strese bağlı otobiyografik bellek bozukluğu çalışmasından yararlı bilgiler elde edilebilir . ­Bu yaklaşımların her biri aşağıda tartışılacaktır.

günlükler

Otobiyografik hafızayı incelemenin sorunu, tam olarak ­hangi olayın daha önce olduğunu bilmektir ve çözümlerinden biri, olayları bir günlüğe kaydetmektir, bu da daha sonra hatıraları objektif olarak değerlendirmeyi mümkün kılar . ­Linton (1975), kendi otobiyografik hafızasını incelemek için bu yöntemi kullandı. Beş yıldan fazla bir süre, her gün kısaca açıklanan ve bir dizin kartına kaydedilen iki olayı kaydeden bir günlük tuttu. Rastgele iki dizin kartı çekerek ve bu olayların sırasını ve meydana geldikleri tarihi hatırlayıp hatırlamadığını kontrol ederek aylık olarak kendini test etti. ­Kartları rastgele seçip yeni yerlere koyduğu için, bazen aynı ­olay hakkında birkaç kez kendini test ettiği oldu . Şekil l'den aşağıdaki gibi 7.1'de, ­bir olayın ne kadar sık "incelenirse", hafızada o kadar iyi tutulduğuna dair ikna edici kanıtlar buldu. Bu, edinilen bilgilerin periyodik olarak tekrarlanan testlerinin uzun vadeli öğrenme için önemini destekleyen ek bir kanıttır (bkz. Bölüm 4).

Pirinç. 7.1. Geçen zamanın ve önceki testlerin sayısının bir fonksiyonu olarak otobiyografik günlük olaylarını unutma olasılığı (Linton, 1975). Telif hakkı © W. H. Freeman. izin alınarak çoğaltılmıştır

Klasik günlük çalışması, ­6 yılı aşkın bir süredir günlük tutan, günde iki olayı ve her olayın dört ayırt edici özelliğini kaydeden Hollandalı psikolog Willem Wagenaar (Wagenaar, 1986) tarafından gerçekleştirildi . Şekil l'den aşağıdaki gibi 7.2, olaya kimlerin karıştığını, olayın ne olduğunu, nerede ve ne zaman olduğunu kaydetti .

Ayrıca olayların ayırt edici özelliklerini ve bunların sıra dışı ya da oldukça sıradan olup olmadığını değerlendirmiş, bunun yanı sıra duygusal katılımın derecesini ve olayın hoş ya da nahoş olup olmadığını da not etmiştir. Toplamda 2400 olayı anlattı. Wagenaar daha sonra olayları rastgele seçerek, kendine bir, iki veya üç "ipucu" vererek ve kim, ne, nerede ve ne zaman "ipuçlarının" sırasını değiştirerek hafızasını test etti ­. Şek. 7.3, doğru cevap sayısının "ipucu" sayısına bağımlılığını grafiksel olarak gösterir.

kim, ne ve nerede gibi ipuçlarının hafızayı hatırlamada eşit derecede iyi olduğunu, yalnızca tarih bilgisini içeren bir ­ne zaman ipucunun , eğer varsa, önemli ölçüde daha az etkili olduğunu buldu. Belki de bunda şaşırtıcı bir şey yok? Geçen yıl 19 Temmuz'da nerede olduğunuzu hatırlıyor musunuz? Ben de yapamam.

Sayı:

Kim:

Ne zaman:

Ayırt edici özellik

□   1 = 1 / gün

□   2=1/hafta VE 3=1/ay

□   4 = 2 / yıl

□   5=1/3 yıl

□   6=1/15 yıl

□   7=1 / hayat

Ne: Ben                                                    >>

duygusal katılım

Ve 1 = yok

□   2 = önemsiz

□   3 = orta

□   4 = önemli

□   5 = çok büyük

hoşluk

□    1 = son derece nahoş

□   2 = çok tatsız

□   3 = hoş olmayan

□   4 = nötr

Ve 5 = güzel

□   6 = çok güzel

□   7 = son derece güzel

Önemli detay

Soru:______

Cevap:___

Pirinç. 7.2. Willem Wagenaar'ın (1986) günlük kaydına bir örnek.
Telif hakkı © Elsevier. izin alınarak çoğaltılmıştır

Wagenaar, işin şaşırtıcı derecede zor ve ­nahoş olduğunu, ancak yeterli ipucu ile sonunda olayların çoğunu hatırlayabildiğini bildirdi. Bazı durumlarda , kaydedilen tüm ­"ipuçlarına" rağmen hiçbir şey hatırlamıyordu. Bununla birlikte, olaylara başka kişilerin katıldığı durumlarda, kural olarak, notları kullanılarak doğruluğu kontrol edilen anıları canlandırmayı başardılar. Bu hiçbir şeyi unutmadığımız anlamına mı geliyor ? Tabii ki değil. Büyük olasılıkla, Wagenaar son derece unutulmaz olayları seçti; Kim, ne, nerede ve ne zaman ipuçlarına dayalı olarak karar verme süreci nispeten derin bilgi işlemeyi gerektirirken ­(Craik & Lockhart, 1972) , seçim sürecinin kendisi geri getirme ve tekrarlamayı gerektirir. ­Seçme derecesi ve üstü kapalı tekrarlama, günlük temelli araştırmalarda bir sorundur, çünkü bu, atipik olarak iyi kodlanmış anılara yol açar.

 

Hafıza saklama süresi, yıl

Pirinç. 7.3. Otobiyografik olayların bir, iki veya üç "ipucu" ile sunulduğunda zamanın bir fonksiyonu olarak hatırlanması (Wagenaar, 1986). Telif hakkı © Bsevier. izin alınarak çoğaltılmıştır

, olayların rastgele seçimini içeren bir çalışmada seçim yanlılığı probleminden kaçınmaya çalıştı . ­On deneğinden her biri bir çağrı cihazı ve bir teyp aldı. Çağrı cihazı farklı aralıklarla bir sinyal verdi ve denekler her seferinde ne yaptıklarını, nerede olduklarını, yaptıklarının ne kadar önemli olduğunu, eylemlerinin amacının ne olduğunu söylemek ve duygusal durumlarını karakterize etmek zorunda kaldılar. Bellek ­, 0 ila 46 gün arasındaki zaman aralıklarında test edildi; konuların bir veya daha fazla derecelendirmesi "ipucu" olarak kullanıldı. %26'sı doğru, 28'i yanlış ve %46'sı hiç hatırlamıyor olmak üzere toplam 414 olay kaydedildi . ­Daha fazla bilgi istemi ile deneklerin daha fazla olayı hatırlaması mümkündür, ancak başarısızlıkların %74'ünün önlenebileceği herhangi bir yol olması pek olası görünmemektedir.

Hafızada tutulan olayların doğasının daha ayrıntılı bir analizi, birkaç ay boyunca ­günlük tutan ­, sadece olayları değil, aynı zamanda düşüncelerini de kaydeden iki denekle yapılan bir çalışmada yapılmıştır (Conway, Collins, Gathercole & Anderson, 1996). . Bu olaylar daha sonra hayal edilen olası alternatif olay ve düşüncelerle karıştırılarak tanıma testi yapılmıştır. Bunu, bir kategori ­hafızada tutulan olaylardan oluşan bir kategori ve diğer kategori, basitçe "bildiğimiz" olaylardan oluşan kategorizasyon izledi. Gerçek olaylar, anıları uyandırmada hayal edilenlere ­göre daha başarılıydı ve olaylar, anıları düşüncelerin yaklaşık iki katı sıklıkta uyandırıyordu.

belleğin zenginliğine ve farklı türdeki olayların ve deneyimlerin değişen önem derecelerine ilişkin bazı içgörüler sağlamaları açısından yararlı olmuştur . Bununla birlikte, kaydedilen olayların seçiminde yanlılık sorunuyla ve ayrıca ­kodlama sürecinin kendisinin seçilen ­olayların daha iyi ezberlenmesine yol açma eğilimiyle

ilişkili dezavantajları da vardır . ­Son olarak, bu yöntem, günlük tutanların olağanüstü özen göstermesini gerektirir ve bu nedenle bunlar, nüfusun atipik ve küçük bir grubunu oluşturur.

Bellek araştırma yöntemi

Günlüğe dayalı yönteme bir alternatif, Galton'un (Galton, 1879) öncülüğünü yaptığı "istemli" hatırlama yöntemidir. Daha sonra Kravitz ve Shiffman (1974) ­bunu geliştirdiler: deneklerine bir kelime önerdiler ve onlardan bu kelimeyle ilgili otobiyografik bir olayı hatırlamalarını istediler. Örneğin, "at" kelimesinin, ata ilk binmenin anısını çağrıştırması gerekiyordu. Yöntem, çocukluk gibi belirli bir zaman dilimine veya mutlu olaylar gibi belirli olaylara ilişkin anıları araştırmak için uyarlanmıştır . ­Basitliğine ve göreceli ­kontrol edilemezliğine rağmen, bu yöntem yaygın ve verimli bir şekilde kullanılmıştır.

Otobiyografik belleği incelemenin dikkate değer bir avantajı, ­bu yöntemin yaşamın tüm dönemleri için uygun olmasıdır. Deneklere yaşamlarının herhangi bir dönemindeki olayları hatırlama fırsatı verildiğinde, yaşı ne olursa olsun tüm sağlıklı denekler çoğunlukla yaşamlarının ilk beş yılıyla ilgili çok az olayı hatırlar. Bu olguya infantil amnezi denir ­(bkz. Bölüm 12).

Ayrıca yakın geçmişe dair birçok hatıraları var. Kırk yaşından büyük denekler , ­15 ile 30 yaşları arasında yaşadıkları olayları çok iyi hatırlıyorlar ; ­bu fenomene anımsatan yükseliş denir (Rubin, Wetzler & Nebes, 1986). Kültürler arası bir çalışma, Çin, Japonya, Bangladeş, Birleşik Krallık ve ABD'den gelen deneklerde benzer modeller buldu (Conway, Wang, Hanyu & Haque, 2005) (Şekil 7.4).

Bununla birlikte, ilk anılarla ilgili olarak, bu durumda kültürel ­farklılıklar ortaya çıkıyor: Amerikalılar için 3,8 yaşına, Çinliler için ise 5,4 yaşına atıfta bulunuyorlar (Wang, 2006a, 2006b). Belki de bu, annelerin çocuklarıyla konuşma biçimlerindeki farklılıkları yansıtıyor: Amerikalı annelerin ­çocuklarına karşı tutumları, Çinli annelere göre daha duygusal ve        geçmiş merkezlidir ­(Leichtman, Wang & Pillemer, 2003). Belki de bununla bağlantılı olarak, Amerikalıların çocukluk anıları, ­parçalanma ve belirgin bir kolektif aksanla karakterize edilen Çinli katılımcılarınkinden daha uzun, daha ayrıntılı, daha duygusal ve daha benmerkezcidir (Wang, 2001).

Otobiyografik anıların modelini açıklamak için

birçok girişimde bulunuldu .­

hayat boyunca minyonlar. Belki de hem yenilik etkisini (bkz. 2. Bölüm) hem de en az iki başka süreci -infantil amnezi ve anımsatan canlanma- yansıtmaktadır. İnfantil amnezi için pek çok açıklama öne sürülmüştür ­. Bunlar, Freud'un insan baskısı kavramını, hipokampusun gecikmiş gelişimini ve çocuklukta yavaş yavaş anılar ve deneyimler temelinde şekillenen tutarlı benliğin gelişmemiş doğasını içerir. İnfantil amnezi konusuna ilişkin ilginç bir tartışma Bölüm 1'de sunulmuştur. 12.

hakkında

Bölüm                    30

ve 'i 25 sz X CÜ w i 20 Q. S

8 gr ¹⁵ P 10 O        5

Q.°C

0

Pirinç. 7.4. Beş ülkenin temsilcileri tarafından otobiyografik bilgilerin akılda tutulması eğrileri
(Conway ve diğerleri, 2005). Telif Hakkı © 2005 SAGE Yayınları. izin alınarak çoğaltılmıştır

Anımsatıcı yükselişin çoğu açıklaması, öncelikle ­ergenliğin, bir kişinin hayatında birçok önemli olayın gerçekleştiği bir dönem olduğu gerçeğine dayanmaktadır. Bernesten ve Rubin (2004), deneklere hayatlarındaki en önemli olayları hangi yaşta yaşadıklarını sordu. Ortalama ilk aşık olma yaşının 16, üniversiteye 22'den sonra, evlenmenin yaklaşık 27 ve ilk çocuğa sahip olmanın yaklaşık 28 olduğu ­ortaya çıktı. Bütün bu olaylar hatırlama dönemine sığar.

bazen ­biyografi olarak adlandırılan şey içinde onu önemli bir yaşam aşaması yapan yükseliş. Bir hayat hikayesi, kendimiz için yarattığımız tutarlı bir anlatımdır.

Gluck ve Bkuck (2007), hayat hikayesi hipotezini daha da araştırdı ­. 50 ila 90 yaşları arasındaki 659 denekten 3.541 biyografi aldılar. Katılımcılardan anıların duygusal önemini olumlu veya olumsuz bir ölçekte, kişisel önemlerini ve katılımcının olaylar üzerinde ­ne kadar kontrol sahibi olduğunu hissettiğini derecelendirmeleri istendi . Anımsatıcı bir artış oldu, ancak yalnızca deneklerin aktif olarak ­kontrol etme yeteneğine sahip olduklarını hissettikleri olumlu olaylar için, bu da yazarların olumlu yaşam öyküleri yaratmada otobiyografik belleğin önemini desteklediği şeklinde yorumladığı bir sonuçtur (Şekil 7.5).

İlginç bir gözlem, ­20 yaşın altındaki bir kişide anılar koku ile çağrıldığında anımsatıcı artışla ilgilidir. Sözel, görsel ve koku alma ipuçlarının eşdeğer olduğu iddiasının aksine (Rubin, Groth & Goldsmith, 1984), Chu & Downes (2002), koku kaynaklı anıların daha erken bir yaşta (6 ila 10 yaş arası) zirveye ulaştığını buldu. ) sözlü uyarılarla uyandırılan tipik anımsatıcı yükselişten daha fazla ­. Willander ve Larsson (2006), bu sonuçları 65 ila 80 yaşları arasındaki 93 gönüllü ile tekrarladı. Yazarlar "ipucu" olarak, yalnızca kelimeler olarak değil, aynı zamanda görüntü veya koku olarak da sunulan nesneleri (örneğin menekşe, tütün, sabun, viski) kullandılar. Kokuların, katılımcıların görsel veya sözlü " hikayeler " tarafından uyandırılanlardan daha erken olarak derecelendirdiği anıları ortaya çıkardığını buldular . ­Bu nasıl açıklanabilir? Olabilmek-

ama bu, kokuların uyandırdığı anıların daha duygusal olduğu anlamına mı geliyor? Numara. Larsen ve arkadaşları, görsel ­ipuçlarının daha fazla duygusal anı uyandırdığını buldu. Belki kokuları çoğaltmak daha zordur ve bu nedenle sonraki yaşamımızla daha az bağlantılı hale gelir?

Tabii ki, hafızanın "incelenmesi" ile ilgili yukarıda açıklanan tüm çalışmaların sonuçlarının, ­bir dereceye kadar deneklerin olayları tarihlemedeki doğruluğuna bağlı olduğudur. Wagenaar'ın günlük çalışmasından da anlaşılacağı gibi, olayın tarihi ­tüm "ipuçları" arasında en etkisiz olanıydı. Bu sorun aynı zamanda, pratik ve doğası gereği geçmişe dönük olan birçok kamuoyu yoklamasının derleyicileri tarafından, örneğin en son ne zaman bir doktora göründükleri gibi, yanıtlayanlardan hatırlamalarını isterken karşı karşıya kalmaktadır. Means ve diğerleri (Means, Mingay, Nigman & Zarrow, 1988), geçen yıl içinde en az dört doktor ziyareti olan hastalardan bu ­ziyaretleri hatırlamalarını ve tanımlamalarını istedi; aynı zamanda deneklerin cevaplarını doktorun kayıtlarıyla karşılaştırdılar. Sonuçlar tatmin edici değildi , özellikle ziyaretler gruplandırıldığında: bireysel ­ziyaretler için %25 doğru ve %60 doğru . İnsanlar, olayları rastgele bir duruma ­("ağaçlar çıplaktı") veya Paris'te bir tatil veya Saint Helena'da (Baddeley, Lewis & Nimmo-Smith, 1978; Loftus & Marburger, 1983). Buna karşılık, bu olayların biyografinin daha geniş bağlamına yerleştirilmesi muhtemeldir.

Otobiyografik belleğin teorik yönleri

Otobiyografik belleğin sistematik olarak incelenmesi, epizodik belleğin diğer birçok yönünün incelenmesinden daha sonra başlamıştır, bu nedenle yukarıda açıklananların çoğu, ­eleştiri olarak anlaşılmaması gereken doğal tarih düzeyinde değerlendirilebilir. Bu hikaye , belirli hipotezlerin ortaya çıkması ve test edilmesiyle sonuçlanan, temellendirilmiş bir teorinin yaratılmasına yol açar . ­Kapsamlı bir otobiyografik bellek teorisi formüle etme girişimi Martin ­Conway tarafından yapılmıştır (Conway, 2005).

deneyimlenen benlikle ilgili bilgileri tutan bir sistem olarak tanımlar.Anı ­içeriği her zaman ­ona yöneliktir, ancak her zaman tam anılar üretmez. Sen bilirsin

geçen yıl Paris'e bir gezi yaptıklarını, ancak sonrasında yalnızca belirli ayrıntıları hatırladığınızı veya hiçbir ­şey hatırlamadığınızı. Bu tür anımsama olayları, kişisel semantik belleğimiz olan otobiyografik bilgi ilişkili epizodik belleğe eriştiğinde, örneğin Paris'te olduğunuzu bilmenin ­yağmur altında Eyfel Kulesi'ni düşünmek gibi belirli bir anıyla ilişkilendirildiği durumlarda meydana gelir.

Bu tür otobiyografik anılar geçicidir ve otobiyografik veriler temelinde dinamik olarak oluşturulur.

Otobiyografik veri tabanının kendisi, yaşamın farklı dönemlerinin çok kaba temsillerinden, ­hafızadan hızla kaybolan duyusal-algısal bölümlere kadar uzanır. Sonuç olarak, tüm sistem bilgi tabanı ve çalışan benliğin etkileşimine bağlıdır . Sözde çalışan benlik, otobiyografik bellekte (daha ­genel olarak) işleyen belleğin bilişte oynadığı rolün aynısını oynar (Conway & Pleydell-Pearce, 2000) . . Bu genel temsiller, Conway (2005) tarafından, benliğin bellekle nasıl etkileşime girdiğini gösteren daha ayrıntılı bir şema halinde yeniden işlendi (Şekil 7.6).

"Çalışan benlik" kavramı, karmaşık bir dizi aktif hedef ve kişinin kendisiyle ilgili fikirlerini içerir.

Örneğin, Conway'in fikirlerini açıklamak gibi aktif bir hedefim var ve bunu, yüzüm güneşe dönük olarak bir köy yolunda yürürken metni dikte ederek yapıyorum. Çalışan benlik, uzun süreli belleğe erişimi düzenler ve kendisi de bundan etkilenir. Bunu yazmak için ­Martin Conway'in görüşleri hakkındaki bilgilerime erişmem gerekiyor. Çalışan benlik, sırasıyla aile geçmişim, akran etkisi, okul, mitoloji ve kendimin karmaşık temsillerini oluşturan diğer faktörler tarafından sosyal olarak koşullanan kendimle ilgili kavramsal bilgileri (iş, aile geçmişi ve mesleki hedefler) ­içerir .

Kısacası, çalışan benlik, ne olduğu, ne olduğu ve ne olabileceği hakkındaki bilgileri kodlamanın bir yoludur. Bununla birlikte, etkili olabilmesi için bu yöntemin hem tutarlı hem de çevreleyen ­gerçeklikle ilgili olması gerekir. Bu bağlantı kaybolursa, aşırı durumlarda uydurmalara veya yanlış anlamalara yol açabilecek sorunlar ortaya çıkar . ­Böylece, bir araba kazası sonucu ön lob yaralanması geçiren, ailesinin ona verdiği desteğe dair rahatlatıcı ama tamamen yanlış anıları olan bir hasta anlatılmaktadır (Conway & Tacchi, 1996) .­

Otobiyografik bilgi tabanı, tüm biyografinin iş ve kişisel ilişkiler gibi bir dizi geniş temayla ilgili olduğu geniş bir hiyerarşik yapıya sahiptir. Sırasıyla, bu temalar, lisansüstü öğrenciliğim, ilk işim, geleceğe dair umutlarım gibi farklı zaman dilimlerine ayrılmıştır . Bu dönemler ­, eylemlerin yanı sıra kişi ve kuruluşları da içeren bir dizi önemli “olay”ı kapsar. ­Örneğin, psikoloji bölümü, Profesör Smith, bölüm tartışmaları, terfiler. Bu kavramların kavramsallaştırılması nispeten soyut bir düzeyde yapılır ­, ancak Profesör Smith ile iş görüşmem veya duyduğum son fakülte tartışması gibi belirli epizodik anılara yol açabilir. Buna karşılık, bu anılar, görüşmenin ­yapıldığı oda ­, pencerenin dışındaki hava durumu veya Profesör Smith'in bana iş teklif ettiği ton gibi daha ayrıntılı duyusal-algısal bilgiler içeren daha temel bir düzeyde saklanabilir. . Bir olayı hatırladığımızda, bazı rastgele duyusal detaylar bizi hatırladığımıza ve icat etmediğimize ikna eder ( Johnson, Foley, Suengas & Rave, 1988). Bu tür ayrıntılar genellikle çok etkileyicidir ve geçmişten gelen canlı görsel imgelerin bu kadar çekici ve etkileyici olmasının nedenlerinden biri de budur.

Tulving'i (1989) takiben Conway, ­böyle bir ayrıntıyı hatırlama ve onu tanıdık olarak tanıma sürecinin otonoetik bilince , yani düşüncelerimizi yansıtma yetisine dayandığını öne sürer.­

Elbette, anılarımızı yansıtmak için bu beceri önemlidir.

Bir anının ­geçmişimizin doğru bir kopyası mı yoksa bir uydurmadan başka bir şey değil mi olduğuna karar vermede temel bir öneme sahiptir. Bu tür ayrıntılı bilgilere erişim nispeten yavaştır ve tipik olarak birkaç saniye sürerken anlamsal belleğe erişim neredeyse anında gerçekleşir (Haque & Conway, 2001). Yukarıda bahsedildiği gibi, ­frontal lob yaralanması olan hastalar, otobiyografik anılara erişmekte ve değerlendirmekte zorlanabilirler, ancak bunları değerlendiremediklerini söylemek daha doğrudur .

Conway'in teorisi, otobiyografik hafıza hakkında bildiğimiz her şeyi birbirine bağlayan kullanışlı bir referans çerçevesidir ve bu da muhtemelen teorik nitelikte yeni sorular ortaya ­çıkaracaktır. Örneğin , bir otobiyografik veri tabanının tam olarak Conway'in ( 2005) öne sürdüğü gibi bölündüğü varsayımı nasıl test edilebilir ? Diğer bir sorun da, ­otobiyografik ­belleğin ya çok ayrıntılı ya da çok zayıf olduğu ya da stres ya da hastalık nedeniyle çarpıtıldığı için atipik şekillerde ortaya çıktığı durumlardan elde edilen artan kanıtları açıklama ihtiyacıdır . Bu tür durumlar aşağıda tartışılacaktır.

fotoğrafik hafıza

Eylül 2001'de Dünya Ticaret Merkezi'ne yapılan saldırıyı ilk duyduğunuzda nerede olduğunuzu hatırlıyor musunuz? Rutin doktor ziyaretleri gibi sıradan olayların aksine, bazı olaylar inanılmaz derecede canlı, ayrıntılı ve kalıcı anılar yaratır. Brown ve Kulik (Brown & Kulik, 1977) ­farklı insanlara Başkan Kennedy suikastını ilk kez nerede ve nasıl duyduklarını sordu. Katılımcıların anılarının canlılığından ve hatırladıkları ayrıntılardan etkilenen yazarlar , fotoğrafik bellek ­adını verdikleri yeni bir tür bellek sisteminin varlığını önerdiler .

uygun koşullar altında niteliksel bir sonuca yol açan ­bağımsız bir süreç olduğunu savundular.­

ama farklı bir ezbere ve bu süreci ­olayların temsili ve fiziksel bağlamı önünde "anlık izlenim" olarak adlandırdı. Sonraki yıllarda fotografik hafıza son derece popüler bir araştırma konusu haline geldi.

Nerede bir felaket olursa olsun, ­bir anket geliştirecek en az bir bilişsel psikolog olduğu izlenimi ediniliyor.

ANAHTAR TERİM

Fotoğrafik bellek , dramatik olayların ayrıntılı ve son derece doğru belleğini tanımlamak için kullanılan bir terimdir .­

en korkunç felaketleri ilk duyduklarında o anlar hakkında. ­

Hiç şüphe yok ki fotoğrafik hafızayı tespit etme olasılığı , olayın katılımcıyı ne kadar heyecanlandırdığına bağlıdır. Martin Luther King Jr. ve Malcolm X'in ölümleriyle ilgili sorular sorulduğunda (McCloskey, Wibe & Cohen, 1988) siyah katılımcılar beyazlardan daha fazla fotoğrafik hafıza gösterdiler ve Danimarka direnişine katılan Danimarkalılar o günleri hatırlamada daha iyiydi. Hava durumu, günün saati ve Danimarka'nın kurtarıldığı haftanın günü, olaya kişisel olarak dahil olmayanlara göre daha fazladır (Berntsen & Thomsen, 2005).

Ancak, bu sonuçları açıklamak için özel bir mekanizmaya ihtiyacımız var mı? Brown ve Kulik'in vardığı sonuçlar şu ­şüpheleri ortaya çıkardı: Fotoğrafik anılar göründükleri kadar doğru mu ve bunları açıklamak için özel bir mekanizmaya ihtiyaç var mı? Neisser & Harsch (1992), katılımcıların Challenger felaketini bir gün sonra ve 2,5 yıl sonra öğrendiklerine dair anılarını karşılaştırdı. Böylece, trajedinin ertesi günü, ankete katılanların %21'i olayı ilk kez televizyonda duyduğunu söyledi ­ve iki buçuk yıl sonra bu rakam %45'e çıktı. Simpson denemesinin tamamlanmasından 32 ay sonra sonuçlarına gelindiğinde de benzer veriler elde edilmiştir ­(Schmoick, Buffalo & Squire, 2000).

Ek bir sorun, bir anının olağandışı bir şekilde doğru mu yoksa canlı mı olduğuna karar vermek için neyin temel alınması gerektiğidir. Örneğin, Rubin ve Kozin, üniversiteden mezun olma anılarının veya ilk duygusal deneyimlerin aynı derecede ­canlı olabileceğine inanmaktadır (Rubin ve Kozin, 1984).

Davidson, Cook & Glisky (2006), ­11 Eylül 2001 trajedisinin anılarını günlük olayların anılarıyla karşılaştırıyor­

gündelik olaylar hakkındaki ayrıntıların aynı derecede unutulduğunu bulmuşlardır ­, ancak çalışma katılımcıları 11 Eylül trajedisini daha iyi hatırladıklarına ikna olmuşlardır. Belki de bu iki çalışmanın sonuçları arasındaki temel fark, ­ikinci çalışmada katılımcıların kendileri günlük yaşamlarındaki olayları seçip kaydederken ve kendi "ipuçlarını" oluştururken, ­birinci çalışmada katılımcıların hatırlamalarından kaynaklanmaktadır. deneyciler tarafından seçilen olaylar. Bir deneyci için istisnai bir olay için kesin bir "ipucu" bulmak , başka bir kişinin hayatındaki rutin bir olay için yeterli bir ipucu sunmaktan çok daha kolaydır .­

Brown ve Kulik'in öne sürdüğü kadar etkileyici olup olmadığı konusunda şüpheler devam etse de, insanların ­sabit olaylara ilişkin canlı otobiyografik anıları sürdürdüklerine şüphe yok. ­Ancak yorumlama açısından sorun şu ki, bunun mümkün olmasının birkaç nedeni var. İlk olarak, bu olaylar birçok açıdan benzersizdir ve diğer olaylarla karıştırılması neredeyse imkansızdır, ki bu günlük hayattaki çoğu olay için söylenemez. İkincisi, bu olayları ­defalarca tartışma ve onlar hakkında televizyon programları izleme eğilimindeyiz, yani onları tekrarlıyoruz. Üçüncüsü, genellikle bu olaylar hayatımızın bazı yönlerini değiştirme potansiyeline sahiptir ve dördüncüsü, duygulara neden olurlar .­

Tüm bu faktörlerin bir şekilde daha iyi hafızaya katkıda bulunabileceğini düşünürsek, tamamen bağımsız bir ­teoriye ihtiyacımız var mı? Muhtemelen hayır. Ve değilse, doğası pratikte ­kontrol edilemez olan koşullar altında işleyen çeşitli faktörleri çözmeye çalışmaya değer mi? Bununla birlikte, bu alandaki araştırmaların devam edeceğine şüphe yok, çünkü parlak ve ilgi çekici bir fenomen. Bana gelince , fotografik hafıza fenomeni üzerindeki etkilerini tutarlı bir şekilde incelemeye çalışmamız gereken koşulların her birinin rolünü ayrı ayrı değerlendirmeyi tercih ediyorum . ­Böyle bir potansiyel koşul, sosyal ve duygusal faktörlerin otobiyografik hafıza üzerindeki etkisidir.

Sosyal ve duygusal faktörler

Bölümden aşağıdaki gibi. 5. Kitapta, bir kütüphane rafından ­bir kitap seçildiği gibi, anılarımızı basitçe seçmektense kendi anılarımızı oluşturmaya daha meyilliyiz ­. Sonuç olarak, genel olarak bellek ve özel olarak otobiyografik bellek, umutlarımızdan ve ihtiyaçlarımızdan etkilenir. Bu, Neisser tarafından, Watergate komplocularından biri olan John Dean'in tanıklığı üzerine yaptığı klasik çalışmasında canlı bir şekilde gösterildi ve ifadesi o kadar ayrıntılıydı ki, basın onu "hafıza için kayıt cihazı olan adam" olarak adlandırdı (Neisser, 1981). Ancak bu durumda, anılarını karşılaştırmak için gerçek bir ­teyp kaydı vardı . Dean'in davanın esasıyla ilgili tüm ayrıntıları tam olarak hatırladığı ortaya çıktı , ancak ifadesinde sürekli olarak kendi rolünü ve önemini abartma eğilimi vardı.­

Belki de kendimizi eylemin merkezine koyma eğilimi, öz-değer duygumuzu korumamıza yardımcı olduğu için çoğumuzun anılarında mevcuttur. Kendimizi savunma yeteneğimizin olmamasından şikayet edemeyiz. Övgüyü hemen kabul ederiz ama eleştiriye şüpheyle yaklaşırız (Wyer & Frey, 1983; Kunda, 1990), bunu genellikle ­eleştirenin önyargısına bağlarız (Crosker & Major, 1989). Başarılar

gerçekleştiğinde bunun sorumluluğunu üstlenme eğilimindeyiz, ancak başarısızlıkların sorumluluğunu reddediyoruz (Zuckerman, 1979). Bu numara başarısız olursa, başarısızlıkları seçerek unutur, başarıları ve övgüleri hatırlarız (Cragu, 1966).

Kişinin özsaygısını korumaya yönelik bu eğilimi abartılı görünse ­de yararlı bir işlev gördüğüne dair kanıtlar vardır . Hafızanın ruh haline bağımlılığı tartışmasında belirtildiği gibi, bir kişinin kötü ruh hali, ­geçmişinde meydana gelen olumsuz olayların baskın anılarında kendini gösterir. Depresyonun derinleşmesinin bir sonucu olarak bir kısır döngü gelişir . Belki de bu sürece karşı bir savunma olarak ­, depresif insanların otobiyografik anılarının daha az canlı ve ayrıntılı olması ve dolayısıyla daha az üzücü olması yönünde bir eğilim vardır.

Depresif kişilerin daha az canlı ve ayrıntılı ­otobiyografik anılara sahip olma eğilimleri, olumsuz düşüncelerle meşgul olmalarının bir sonucudur (Haney ve Williams, 1999; Dalgleish, Spinks, Yiend ve Kuyken, 2001). Bu ilk olarak son zamanlarda intihar etmeye çalışan insanlardan öğrenildi . Depresyondaki insanlara ipucu kelimeler sunulduğunda ve ­hayatlarından kendileriyle ilgili bir şeyi hatırlamaları istendiğinde çok genel cevaplar verdiler. Örneğin, öfkeli kelimesi bir ipucu olarak kullanıldığında , "kavga ettiğimde" yanıtını verirken, kontrol grubundaki denekler ­, "Geçen Pazartesi patronuma" gibi daha spesifik yanıtlar verdiler. Depresyon başarıyla tedavi edildiğinde bu eğilim ortadan kalkar (Williams, Watts , MacLeod & Mathews, 1997).

Conway (1990), sınavdan önce öğrencilerine hangi notu bekledikleri, sonucun ne kadar önemli olduğu, hazırlanmak için kaç saat harcadıkları, ne kadar iyi hazırlandıkları gibi soruları yanıtlamalarını isteyen Conway (1990) özsaygı eğilimlerine iyi bir deneysel örnek verir. ­. ve testin ne kadar meşru olacağı. Sonuçlar açıklandıktan iki hafta sonra öğrencilerine aynı soruları sordu. Daha fazla test edilmiş olanlar için Wagenaar ve Groeneweg (1990), 1980'lerin başında II. Korkunç İvan takma adını aldı . ­Bu davayla bağlantılı olarak yazarlar, ilk ifadelerini yaklaşık kırk yıl önce vermiş olan tanıklarla görüşebildiler. Tanıkların çoğu , kurbanlarının %74'ü ve ondan doğrudan etkilenmeyenlerin %58'i dahil olmak üzere, Demjanjuk'u Korkunç İvan olarak tanıdığını ­iddia etti ki bu , özellikle ne kadar zaman geçtiği düşünüldüğünde yüksek bir rakam. İki ayrı alt grup Demjanjuk'u televizyonda gördü. Her iki alt grupta da, %80'i onu tanıdığını bildirdi, bu da ­sanıklar medyada gösterildiğinde önemli bir potansiyel tanık hatası kaynağına işaret ediyor.

bilgilerle karşılaştırıldığında ortaya çıktığı ortaya çıktı . ­Yahudilerin çadırda mı yoksa kışlada mı tutulduğu sorusuna on üç gönüllüden on ikisi doğru yanıt verirken, yirmi beş kişiden yalnızca on dördü istemeden doğru yanıt verdi. Çarpıcı bir şekilde, kişinin kendi dayak yemesi ya da mahkumlardan birinin öldürülmesi gibi dramatik olaylar bile, bu tür olumsuz duygusal bilgilerin ­tarafsız bilgilere göre daha güçlükle hatırlandığına dair net bir kanıt olmamasına rağmen, sıklıkla unutuluyordu.

Kurtarılan anılar

Dramatik olaylar neden bazen bu kadar az hatırlanır? Freud (1904) , olumsuz duygularla ilişkili anıları bastırma eğiliminde olduğumuzu öne sürdü . Bir ­Freudyen bastırma örneğiyle karşı karşıya olmamız mümkün mü ?

Freud'un teorisinin önemli bir bileşeni, egonun ­, potansiyel olarak tehdit edici anıları bastırarak, aktif olarak geride tutarak, kendisini rahatsızlıklardan koruduğudur. Genel bir unutma teorisi olarak, bu fikir pek destek görmedi , ancak bazı klinik durumlar üzerinde etkisi oldu. Bu durumların en tartışmalı olanlarından biri de çocuk istismarıdır. ­Pek çok psikoterapist, çocukluk çağı istismarının en başta , istismar anılarının bastırılmasının doğrudan bir sonucu olan bir dizi psikolojik ve duygusal soruna yol açabileceğine inanır. Dahası, bu varsayımsal yaralanmayı tanımlamanın iyileşmeye yol açacağına inanıyorlar; bu görüş, Courage to şifa kitabının yazarları tarafından şiddetle savunulmaktadır ­(Bass & Davis, 1988). Örneğin şöyle yazıyorlar: "Aklınıza belirli bir örnek gelmiyorsa, ancak tacize uğradığınızı hissediyorsanız, ­tacize uğramış olabilirsiniz" (Bass & Davis, 1988). Veya: “ Şu ana kadar kimseyi şiddete maruz kaldığına ikna edemedik ve sonra bunun olmadığı ortaya çıktı <...> Eğer şiddete maruz kaldığınızı düşünüyorsanız ve hayatınız şiddet belirtileri gösteriyorsa bu, sonra böyle ve oldu." Bu "belirtiler" düşük benlik saygısı, kendine zarar veren düşünceler, depresyon ­

ve cinsel işlev bozukluğunu içerir - ne yazık ki - belirtiler! - Alışılmadık değil. Sonuç olarak, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde, psikoterapistlerin gerçekleşmiş ya da olmayabilen ve aile ilişkileri için feci sonuçları olan şiddet vakalarını "keşfettikleri" birçok vaka olmuştur .

Bazen bu tür "kurtarılmış" anılar son derece eksantrik olabilir. Şeytani ayinlerle bağlantılı şiddet söylentilerinin dolaştığı bir dönemde, Olympia, Washington'da yüksek rütbeli bir polis memuru olan Paul Ingram, şiddetle suçlandı ve ­tutuklandı. Saatlerce sorgulandıktan sonra sonunda bir Satanist mezhebine mensup olduğunu ve kızına şiddet uyguladığını itiraf etti . Savcılık, bu durumu daha fazla araştırmak için ­Berkeley'deki California Üniversitesi'nde sosyoloji profesörü olan Richard Ofsch'u tutukladı. Sanığın doğruyu söyleyip söylemediğini kontrol etmek için, kendisine göre sanığın çocuklarının, bir oğlu ve kızının, onun önünde seks yapmaya zorlandığı bir olay uydurdu. İlk başta ­Ingram bunu hatırlamadığını söyledi, ancak daha sonra bununla ilgili bazı belirsiz anıları olduğunu itiraf etti ve ardından bunun üç sayfalık ayrıntılı bir açıklamasını yazdı . Aynı zamanda oğluna rüyaları soruldu:

Oğul: Rüyamda küçük insanlar gördüm... Küçük insanlar üzerimde yürüyor... yatağımda yürüyorlardı.

Psikolog: Gördüklerin gerçekti.

Oğul: Ve işte başka bir rüya. Ne zaman bir tren geçse düdük çalardı ­. Uyandım ama hareket edemiyordum... Kolumu hareket ettiremiyordum.

Psikolog: Biri seni tuttu mu?

Oğul: Evet. Birisi üzerime oturuyordu.

Psikolog: Seninleydi. Bu gerçek, bir yanılsama değil.

Oğul çok geçmeden nasıl "cadılar tarafından tutulduğunu" ve kendisinin ve babasının şiddete nasıl katıldığını hatırladı. Bu fenomeni tanımlamak için, yanlış hafıza sendromu terimi bilimsel dolaşıma girdi .­

yanlış hafıza sendromu

Sahte hafıza sendromu fikri, yine özellikle ABD'de belirgin bir görüş kutuplaşmasına neden oldu. Bazı psikoterapistler, "yanlış bellek sendromu" kavramını yalnızca sübyancı ebeveynleri korumanın bir yolu olarak reddederler (Dallam, 2001). Ancak birçok

manipüle ederek insanların kaderini ­mahvetme potansiyeline sahip olmaları karşısında şok oldular ­(bu konunun daha ayrıntılı bir tartışması için Loftus, 1993). Bu, yazarları bunun nasıl gerçekleştiği ve nasıl önlenebileceği hakkındaki soruları yanıtlamaya çalışan çok sayıda sahte hafıza çalışmasının ortaya çıkmasının itici gücüydü.

Hiç şüphe yok ki, insanlar, özellikle kolayca ­telkin edilebilirse ve çocuklar böyleyse , belirli olayların gerçekten yaşandığına inandırılabilir . Evlilik ve ortak yazarlar, tıbbi muayeneden sonra çeşitli aralıklarla çocuklarla görüştüler (Bruck, Ceci, Francoeur & Wagg, 1995). Asıl soru, doktorun aslında bakmayan kulaklara bakıp bakmadığıydı. "Doktor kulağınıza baktı değil mi?" sorusuna çok olumlu yanıtlar geldi ve zamanla bu ­sayı arttı. Başka bir çalışmada, yetişkinlere çocukken ya alışveriş merkezinde kayboldukları ya da bir düğünde bir panç kasesini devirdikleri söylendi (Loftus, 1993; Loftus & Piclrell, 1995). Benzer çalışmaların gözden geçirilmesinde, Wade ve Garry (Wade ve Naggu, 2005), çoğu insanın bu tür önerilere karşı koyabilse de, deneklerin ortalama %37'sinin yalnızca onlara boyun eğmekle kalmayıp , aynı zamanda son derece ayrıntılı ve canlı anılar paylaştığını bildirmektedir. ­Bu tür olaylar hakkında. Depresyon ya da yeme bozukluğu gibi psikolojik sorunları olan hastaların tedavi edilmeyi hayal ettikleri ve çoğu psikoterapistin iyileşmenin yolunun çocuklukta yaşanan istismarı teşhis etmekten geçtiğine içtenlikle inandıkları düşünülürse, yüzde sahte bir anı yaratma potansiyeline şüphe yoktur. .

Ancak, hiç kimse çocuklukta istismar edildiğini veya en azından bir dereceye kadar unutulmayacağını inkar etmez. Loftus (1994), inkar edilemez taciz mağdurlarının %19'unun kısmen unuttuğunu, ­Brown ve arkadaşlarının ise unuttuğunu belirtiyor. Stres ve amnezi sorununa geri döneceğiz, ancak şimdilik belleğin potansiyel olarak şekillendirilebilir olduğunu söylemek yeterli olabilir , özellikle aşırı telkin edilebilirlik durumunda ­ve psikoterapistin çok karakteristik özelliğinin telkin edilebilirlik olduğuna inanmak için sebepler var. -hasta ilişkisi. Bu nedenle, " ­kurtarılan hafıza" raporlarına özel bir dikkatle yaklaşılmalıdır. Üstelik şiddet gerçekleşmiş olsa bile hastanın bu gerçeğin farkında olmasının iyileşmeyi garanti etmediği açıktır.

Travmatik stres bozukluğu sonrası

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) terimi , aşırı stresli durumlardan (tecavüz ­, ciddi bir trafik kazası veya bir kişinin neredeyse boğulacağı bir olay) sonra ortaya çıkan semptomları tanımlar.­

SEP genellikle "flaşları" tetikler - ­olayın son derece canlı ve canlı anıları ve bununla ilişkili dehşet. Bunlara kabuslar ve artan genel kaygı eşlik edebilir (Foa, Rothbaum, Riggs & Murdock, 1991). Bir şeyin "salgınlara" yol açmasının bir tür yaşamı tehdit etmesi alışılmadık bir durum olmasa da, mesele bu değil. Öğrencilik yıllarımda bir süre hastanede hademe olarak çalıştım. Bazen ­cesetleri morga götürmek zorunda kalıyorduk . Cesetler “kase” dediğimiz bir aletle kapatılmış olsa da buna alışmamın kolay olduğunu söyleyemem .

Bir gün otopsilerin yapıldığı odadan geçerken Fr.'nin kesilmiş çıplak bir kadın vücudunu gördüm . Daha sonra, bu resim çeşitli anlarda defalarca gözlerimin önünde belirdi ve ­o zamandan bu yana elli yıl geçmesine rağmen, neyse ki artık o kadar canlı olmasa da onu hala "görüyorum". Benim kişisel deneyimim nispeten iyi huylu ve tehdit edici değildi.Tecavüzü yeniden yaşamak ya da yanan bir evde ya da batan bir gemide olmak ne kadar da korkutucu olmalı (Cardena & Spiegel, 1993; Foa & Rothbaum, 1998)!­

Flaşlar özel bir bellek türünü mü temsil ediyor? Brewin (2001) ­, geleneksel bellek sistemiyle ilişkilendirilen sözel olarak erişilen anılar ile bir anda ortaya çıktıklarında son derece ayrıntılı olan ancak kasıtlı olarak akılda uyandırılamayan durumsal olarak erişilen anılar ­arasında bir fark olduğunu öne sürer . Gerçekten de, durumun diğer yönlerine yönelik amnezi bağlamında hatırı sayılır ayrıntı belleğinin korunduğu bilinmektedir. Yolcu olarak trafik kazası geçiren bir hasta anlatılır ; ­çarpıştıkları araba, rengi, yolcularından birinin çiçekli şapkası ve arka camın arkasında yumuşak bir oyuncakla ­ilgili canlı anıları vardı ama çarpışmadan sonra olan hiçbir şeyi hatırlamıyordu (Harvey & Bryant, 2000). ). Deneyimli bir profesyonel sürücüydü ve sürücüyü olası bir çarpışma konusunda uyarmadığı için kendini suçladı . ­Akabinde, elindeki zaman hakkında yanlış fikirlere sahip olduğu ve çarpışmayı hiçbir şekilde engelleyemediği kendisine kanıtlandı. Zamanla AKP'den kurtuldu ama mesleğine bir daha geri dönemedi.

SR'deki hafıza bozukluğunun altında yatan kesin mekanizma tam olarak anlaşılamamıştır. Belki de koşullu reflekslere dayanmaktadır: çevresel uyaranlar trajik bir anla ilişkilendirilir ve bu da korku duygusuyla yakından ilişkilidir. Sonuç olarak, rastgele uyaranlar veya düşünceler, ­kendisiyle ilişkili anıları akla getiren duygusal bir tepkiye neden olan bir "sigorta" rolü oynayabilir. Aslında, SRJ için bazı tedaviler, korku tepkisinin yok olmasına katkıda bulunan bu modeli kullanır. Tepki, hastadan sahneyi güvenli , kontrollü ­bir ortamda hayal etmesi istenerek ortaya çıkar .

sanal yöntemler denir. Örneğin, Vietnam'daki çatışmalar sırasında SRSD geliştiren bir pilot, "sanal Vietnam" üzerinden bir simülatörde uçtu ­.

Çoğu durumda, bu tür prosedürler ­iyileşmeye yol açar . Ancak, her zaman değil. Ayrıca, stresin şiddetine bağlı olarak, herkes SDSD geliştirmez ve onu geliştirenler bazen kendiliğinden iyileşir.

gizlice. Şek . Şekil 7.7, terör saldırısı veya bir eşin ölümü gibi travmatik olaylara şu veya bu şekilde tepki veren insanların yaklaşık oranı hakkında veri sağlar (Wopappo, 2005). ­Fark neye bağlıdır?

İyileşme %15-35

'• Darbe direnci _k %35-55

Olay 1 yıl 2 yıl

Olaydan bu yana geçen süre, yıl

Pirinç. 7.7. Travma sonrası stres bozukluğunu (PSD) takiben normal işleyişin düzelme kalıpları ve
her bir kalıba karşılık gelen vaka sayısına ilişkin ortalama veriler (Wopappo, 2005)

Bu sorunun cevabı, otonom sinir sisteminin (ANS) strese verdiği tepkide yatıyor olabilir. Bir tehdit ortaya çıkarsa, amigdala ANS'ye kişiyi ­savaşmaya ya da kaçmaya ayarlayan stres hormonları olan adrenalin ve kortizonu serbest bırakması için “emir” verir. Tehlike geçtiğinde, beyin genellikle ­böbreklere stres hormonları üretmeyi bırakması için “emir” verir ve vücut yavaş yavaş normale döner. SEP'den muzdarip hastalarda bu düzeltme sürecinin yavaşladığına ve bunun da daha uzun bir stres dönemine yol açtığına inanılmaktadır. Bu süreci destekleyen propranolol tedavisinin ­SR olasılığını azaltabileceğine dair bazı kanıtlar vardır (Pitman, Sanders, Zusman, Healy, Cheema, Lasko ve diğerleri, 2002; Vaiva, Ducricq, Jezquel, Averland, Levestal , Brunet & Marmara, 2003). Bu ilaç travmatik olayın unutulmasına neden olmaz, ancak olayla ilişkilendirilen anıların duygusal etkisini azaltır.

Ayrıca RP'li hastaların sağlıklı bireylere göre biraz daha küçük hipokampal hacme sahip olabileceğini gösteren bazı kanıtlar vardır. Bu ­nedensellik sorusunu gündeme getiriyor: stres hipokampusu mu etkiliyor yoksa daha küçük bir hipokampus insanları daha savunmasız mı yapıyor? Hayvan çalışmaları, uzun süreli ­stresin hipokampusun normal işleyişini baltalayabileceğini ve hatta nöronal ölüme neden olabileceğini düşündürmektedir (Sapolsky, 1996; McEwen, 1999). Bu veriler, araştırmacıları Vietnam'da savaşmamış ikizleri olan Vietnam Savaşı AKP gazilerini incelemeye sevk etti (Gilbertson, Shenton, Ciszewski, Kasai, Lasko, Orr & Pitman, 2002). AKP'li gaziler ve onların savaşçı olmayan ikizleri ­, Vietnam'da TSSB olmayan stresi olan eski askerlere ve onların savaşmayan ikizlerine göre daha küçük hipokampüslere sahipti . Bu,

daha küçük bir hipokampusu olan kişilerin, büyük olasılıkla stresin ­neden olduğu yüksek adrenalin salınımından geri dönen sorunlardan dolayı , RP'ye daha yatkın olduğunu göstermektedir .

istemsiz anılar

SEP'in "yanıp sönme" özelliği başka bir bellek türünü mü temsil ediyor ­? Olumsuzlukları ve duygusal zenginlikleri tipik değildir, ancak bu, hafızadaki olağan aktivasyondan farklı başka bir mekanizmanın gerçekleştiğini mi gösterir? ­Berntsen ve Rubin (2008) tarafından yapılan son araştırma, bunun büyük olasılıkla böyle olmadığını öne sürüyor.

turist olarak Aralık 2004'te, ­bu ülkelerin yıkıcı bir tsunaminin kurbanı olduğu Tayland veya Sri Lanka'da kalan 118 Danimarkalı üzerinde SEP'in analiziyle başladı . ­Yaklaşık yarısı, yaşam tehlikesini bizzat yaşadı veya gözlemledi ve aşırı korku, tam bir çaresizlik ve dehşet duygusu yaşadı. Ankete katılanların yaklaşık % 40'ı periyodik olarak tekrar eden anılardan bahsetti ve bir kişi ­ölümcül bir dalgaya ne kadar yakınsa, bu anılar ona o kadar sık geldi. Beklendiği gibi, bu tekrar eden anıların sıklığı, maksimum duygusal etki noktasına denk gelme eğilimindeydi; dalgaya yakın ­olanların uçuşla ilgili tekrarlayan anıları varken, trajediye çok fazla dahil olmayanların kendileri gibi. onun hakkında duyduğum kadarıyla , tekrar eden anılar sevdiklerini aramakla ya da en kötü senaryoya göre gelişen olayların olasılığıyla ilişkilendiriliyordu. Genel olarak, tekrar eden anıların örüntüsü, diğer SEP vakalarında tanımlanan örüntülerle aynıydı.

Bu tür istemsiz anıların standart klinik yorumu, ­Neisser'in (1967) "aynı bellek veya farklı bilişsel birim kaybolup tekrar tekrar ortaya çıkabileceği" şeklindeki yeniden ortaya çıkma hipotezi olarak adlandırdığı şeye dayanmaktadır.­

Bir örnek, sürekli olarak gözlerinin önünde yaklaşan farları gören bir kişidir, çünkü bu, karıştıkları kazadan kısa bir süre önce gördükleri şeydir (Ehlers, Hackmann & Michael, 2004). Bu ­tür bir belleğin, varsa, normal bellekle ilişkilendirilen bellek kavramından çok farklı olduğunu unutmayın .

tür anıların değişmez doğasına ilişkin kanıtların ­yalnızca klinik ­gözleme dayandığını belirtmiş ve RP'lerdeki müdahaleci anıların daha genel müdahaleci anılara ne ölçüde benzediğini araştırmayı önermiştir. Bu tür anıların sağlıklı insanlarda da ortaya çıkacağını ve ­aynı modeli izleyeceklerini varsaydılar.

otobiyografik bellek için daha geneldir. Daha spesifik olarak, ­bu tür anıların bir dizi nedenden dolayı daha erişilebilir olduğunu öne sürdüler, çünkü bunlar: 1) daha yeni (Rubin & Wenzel, 1996); 2) daha heyecanlı (McGaugh, 2003); 3) olumlu olaylarla ilişkilendirilme olasılıkları daha yüksektir (Walker, Skowronski & Thompson, 2003); 4) en azından daha yaşlı deneklerde anımsatan bir artış gösterme olasılıkları daha yüksektir.

Berntsen ve Rabin, yaşları 18 ila 96 arasında değişen 1.504 Danimarkalı ile bir telefon anketi yaparak işe başladılar ve her birine tekrarlayan ­anıların ve rüyaların sıklığı soruldu. Şek. 7.8, bu tür anılar sıktır ve yaşla birlikte bir şekilde "solur".

anılarla oldukça yakından ilişkilidir . ­Şekil l'den aşağıdaki gibi 7.8 (fragman ₺), yaşla birlikte, kişi daha yoğun hale gelen daha olumlu tekrarlayan anılara sahip olur. Şekilden bir parçadan . Şekil 7.8, güncel olaylara ilişkin tekrar eden anıların büyük olasılıkla olduğunu gösterirken, 40 yaş ve üzerindeki katılımcılara dayanan ­d parçası, bu tür olumlu yinelenen anıların çoğunlukla çocukluk ve erken ergenliğe kadar uzandığını öne sürer, yani tipik bir anımsama artışına işaret eder. .

tekrarlanan anıların ne kadar özdeş olduğu sorusunu açıklığa kavuşturmaya ayrılmıştı . ­Berntsen ve Rubin (2008), dokuz katılımcının SEP anketinde listelediklerinden en travmatik olaylarını kaydettikleri ve ardından sonraki birkaç hafta boyunca ­istemsiz anılarını günlüklerine kaydettikleri bir günlük çalışması gerçekleştirdiler. Her katılımcı , travmatik olayla ilgili 2 ila 7 tekrarlayan anı kaydetti. Dokuz vakadan sekizi, olayın zamanlamasının veya özelliklerinin tam olarak tekrarına dair hiçbir kanıt göstermedi. Berntsen ve Rabin, SR'ye özgü flaşların özel bir bellek türü içermediği, ancak ­normal yaşamda tekrar eden anılarla aynı özelliklere sahip olduğu ve her ikisinin de her tür otobiyografik belleğin doğasında bulunan temel ilkeleri yansıttığı sonucuna vardılar.

Psikojenik amnezi

Geçmiş olaylar için amnezi

Bu terim, genellikle serseriliğin eşlik ettiği ani otobiyografik hafıza kaybını tanımlar. Bu durumla ilişkilendirilen öyküler ­, dramatik yapılarından dolayı film yapımcılarının ve roman yazarlarının ilgisini çeker . Tipik olarak, bu durum birkaç saat veya gün sürer ve iyileştikten sonra kişi bu süre hakkında hiçbir şey hatırlayamaz (Kihlstorm & Schacter, 2000). Böylece, Schacter, Wang, Tulving ve Freedman (1982), büyükbabasının cenazesinde en son olaylar ve geçmişinden birkaç mutlu olay dışında kesinlikle her şeyi unutan genç bir adamı tanımladılar. Zamanla hafıza ona geri döndü ve bu ­, televizyonda cenazeyi izlerken oldu.

Bu durumun ana özellikleri şunlardır: 1) genellikle ­zimmete para geçirmekle suçlanmak gibi stresten önce gelir (Kopelman, Green, Guinan, Lewis & Stanhope, 1994), çoğunlukla savaş zamanında kendini gösterir (Sargant & Slatter , 1941); 2) genellikle depresif ruh hali ile karakterizedir; 3) anamnezde ­genellikle organik kökenli geçici amneziden söz edilir; 4) örtülü bir saikin ­var olma olasılığını hesaba katmamak genellikle zordur . Böylece, Kopelman (1987), geçmişle ilgili olaylar için 10 ila 12 kez amnezi yaşamış, depresyona girmiş, intihara teşebbüs etmiş ve düştüğü bir trafik kazasını hatırlamadığını iddia eden bir kişinin aşırı bir vakasını anlatır. haklarından mahrum, sigortasız ve sarhoşken. Genellikle, potansiyel art niyetler bu durumda olduğundan çok daha belirsizdir ­, ancak kesinlikle dikkate alınmaları gerekir.

Tahmin edebileceğiniz gibi, psikojenik amnezinin farklı semptomları vardır ­. Genel semantik bilgi ve akıl genellikle iyi korunur ve otobiyografik bellek adacıkları bazen korunur. Kural olarak, özellikle kelime listelerini ezberleyerek yeni bilgi edinmek neredeyse imkansız hale gelir. Belleği doğrudan araştırma girişimleri başarısız olur. Unutulmuş bilgilere erişmek için amital veya hipnoz ­kullanımı genellikle etkisizdir, ancak hasta bilinçli olarak amnezi numarası yapıyorsa , o zaman ilaçlar veya hipnoz, yüzünü kurtarırken "hatırlamalarına" yardımcı olabilir ­(Kopelman, 2002b).

Psikojenik fokal retrograd amnezi

Bölümde belirtildiği gibi. 13'te ileriye dönük amnezi ile sonuçlanan travmatik beyin hasarına ­genellikle retrograd amnezi, yani yaralanmadan önce edinilen anılara erişim kaybı eşlik eder. ­Bununla birlikte, GM ve KD gibi amnezinin başlamasından önceki yaşamlarını çok iyi hatırlayan, belirgin amnezisi olan hastalar vardır. Otobiyografik amnezinin olmadığı belirgin retrograd amnezinin ­bir kombinasyonu olan karşıt model nadirdir, ancak bu tür birkaç vaka tanımlanmıştır. Bu tür hastalar geçmişlerini net bir şekilde hatırlayamazlar, ancak başkalarının kendileri hakkında söylediklerini hatırlarlar. Sosyal ve duygusal faktörlerden etkilenip etkilenmediklerine dair neredeyse her zaman şüphe olmasına rağmen, bu tür vakalar bilim için büyük ilgi görmektedir.

Çok dramatik bir vaka Delia Sa la, Freschi ve Luccelli tarafından anlatılmıştır (Delia Sa ­la, Freschi & Luccelli, 1996). Otuz üç yaşında bir adam , karısının ailesinin evinde merdivenlerden düştü . Kişisel kimlik kaybının ilk aşamasını ve uzun süreli otobiyografik hafıza kaybını gösterdi ­, bilgisayar kodlarını mükemmel bir şekilde hatırlamasına rağmen karısını, arkadaşlarını veya akrabalarını tanımadığını iddia etti . Daha sonra karısıyla giderek daha az ilgilenmeye başladı ­ve karısının erişiminin reddedildiği "alışılmadık bir rol grubuna" katıldı. Sadomazoşist porno toplamaya başladı ve eşcinsel bir ilişkiye girdi , ardından boşanma geldi. Dela Sala ve arkadaşları "işlevsel" amnezi olasılığı hakkında yazıyorlar. Bu vakaların çoğu ­çok daha az aşırıdır, semptom modeli karmaşıktır ve yorumlanması zordur. Sırf önceden oluşturulmuş inançlarımıza uymadığı için bu semptom örüntüsünü "psikojenik" olarak ­karıştırmamak önemlidir .

duruma özgü amnezi

olduğu kolayca anlaşılabilen ­ve reddedilebilen dramatik bir amnezi örneği , şiddet içeren suçlar ve cinayet vakalarında, suçluların yaklaşık %30'unun bu olay hakkında hiçbir şey hatırlamadığına dair yemin etmesidir (Kopelman, 2002b; Pyszora). , Barker ve Kopelman, 2003) . Amnezi genellikle tutku suçlarında olduğu gibi aşırı duygularla ilişkilendirilir ve suç ne kadar şiddetliyse, amnezi olma olasılığı da o kadar yüksektir (Yuille & Cutshall, 1986). Amnezi ayrıca, suç alkolün etkisi altında işlendiğinde, muhtemelen "kapatma" etkilerinden dolayı daha olasıdır; bu, ­ya hafızayı pekiştirememeyi ya ­da hafızayı geri getirme ile ilgili sorunları yansıtabilir. Sarhoşken en iyi hatırlama, sarhoşken kodlanan bilgidir (Goodwin, Powell, Bremer, Hoine & Stern, 1969). Önümüzdeki üç yıl içinde vakaların yaklaşık% 33'ünde ­hafızanın geri yüklendiği ve% 26'sında sadece kısmi hafıza restorasyonunun gözlemlendiği bilinmektedir ; ikinci durum, en azından bu durumlarda, sorunun hafıza pekiştirmeden çok hafızayı geri getirmede yattığını düşündürür.

Bu vakalar gerçek amnezi örnekleri mi, yoksa sadece ­bir simülasyonun kanıtı mı? Schacter (1986) ikinci görüşe yönelir ve psikojenik amnezinin genellikle kasıtlı bir stratejiyi yansıttığını savunur ­. Büyük Britanya'da sıkı bir şekilde korunan bir psikiyatri hapishanesi olan Broadmoor'da bu tür 100 vakayı inceleyen çok daha eski bir çalışmanın yazarları, bunların yaklaşık %78'inin gerçek, 14'ünün sahte ve %8'inin şüpheli olduğunu buldular (Hopwood & Snell, 1933). . Ancak bu sonuçlar nasıl elde ediliyor ve ne kadar güvenilir? Bu soruyu cevaplamak çok zor.

şiddetle ilişkilendirilen amnezinin bir simülasyondan ziyade gerçek bir gerçek olduğunu gösteren bir takım göstergeler vardır . ­İlk olarak, kendi inisiyatifleriyle ­bir itirafta bulunarak polise teslim olan ve tutuklanmaktan kaçınmak için hiçbir girişimde bulunmayan mahkumlarda görülür. İkincisi, Birleşik Krallık'taki ve diğer birçok ülkedeki mevzuat, amneziyi hafifletici bir sebep olarak kabul etmemektedir , dolayısıyla suçluya ­hiçbir pratik avantaj sağlamamaktadır. Üçüncüsü, benzer bir örüntü, numara yapmanın kesinlikle bir anlamı olmayan şiddet içeren suçların kurbanlarında veya tanıklarında görülür (Kuehn, 1974). Son olarak, şuna benzer ifadeler genellikle tanıklıklarda bulunur : "Öyle korktum ­ki hiçbir şey hatırlayamıyorum" veya "Bir tür resim gördüğümü sandım ama sonra başım ağrıdı ve her şey tekrar kayboldu" (O' Connell) , 1960).

Çoklu kişilik bozukluğu

Aynı kişide iki veya daha fazla farklı kişiliğin bir arada var olabileceği fikri, Robert Louis Stevenso'nun ­Dr. Jekyll ve Mr. Hyde adlı romanıyla popüler hale getirildi. "İşlevsel amnezilerin taç mücevheri" (Kihlstrom & Schacter , 2000) olarak adlandırılan bu bozukluk, 2.000'den fazla makaleye konu oldu ve bunların üçte ikisi Kilstrom ve Schacter tarafından yapılan incelemeye kadar geçen on yılda yayınlandı. Bununla birlikte, Londra merkezli bir nöropsikolog ve psikiyatrist olan Kopelman (2002b), bozukluğu nadir olarak tanımlamaktadır. Bunun nedeni, tüm ­kraliyet mücevherleri gibi, dünya çapında eşit olarak dağılmamasıdır. Gerçekten de, bu bozukluğun, psikologlar, psikiyatrlar ve dış dünya tarafından "güçlendirilmiş davranış" yoluyla hastalarda sürdürülen bazı belirtiler için bir modayı yansıttığı ileri sürülmüştür (Merskey, 1992).­

Doktor Jekyll ve Bay Hyde. Aynı kişide iki veya daha fazla farklı kişiliğin bir arada var olabileceği fikri,
Robert Lewis Stevenson'ın
Dr. Jekyll ve Mr. Hyde adlı romanıyla popüler hale getirildi. Bu hikaye birçok kez sahnede sunuldu ve birkaç filmin temeli oldu ve pop kültürü defalarca ona atıfta bulundu.

Psikiyatrik semptomlar için böyle bir "moda" çok nadir değildir. Eldiven anestezisinin klasik histerik semptomu buna iyi bir örnektir; bu semptom, elin bilekte ani uyuşması ile karakterize edilir ve bu uyuşma eşit şekilde parmak uçlarına kadar yayılırken ­elin geri kalan kısmında his kalır. Elin innervasyonunu hesaba katarsak, anatomi açısından bunun pek olası olmadığı ortaya çıkıyor. Bu semptom ­20. yüzyılın başında oldukça yaygındı, ancak günümüzde oldukça nadirdir. Başka bir örnek , bir zamanlar şizofreni hastaları arasında çok yaygın olan, ancak artık imkansız değilse bile son derece nadir olan cansız bir duruş olan katatoni veya stupordur.

, birbirlerinin varlığından haberdar olabilir veya olmayabilir . ­Bir kadın, sekizi birbirinin varlığından habersiz 22 kişilikle tanımlanmıştır (Nissen, Ross, Willingham, MacKenzie & Schacter, 1988). Birbirlerinin varlığından habersiz olan bireyler, ortak bir örtük bellek sergileyebilir: Bir kişinin sözlerini sunabilir ve diğerinden sözcüklerin köklerini bütüne tamamlamasını isteyebilir (Eich, Macauley, Loewenstein & Dihle, 1997), açık iken. arasında bellekten alma eksik.

Çoklu kişilik bozukluğuna neyin neden olduğu ve neden farklı kültürlerde farklı şekillerde ortaya çıktığı açık değildir. Muhtemel bir sebep, hastaların yaşam tarzlarını değiştirmek isteyebilecekleridir (Kopelman, 2002b). ­Ancak durum buysa, uygun bir şey bulunana kadar 22 denemeye ihtiyaç duyulması olası değildir ­(Nissen ve diğerleri, 1988).

Otobiyografik belleğin organik bozuklukları

Psikojenik amnezinin genellikle organik bir bileşeni olsa da, otobiyografik hafıza kaybının diğer nedenleri, açıkça ­belirli travmatik beyin yaralanmalarının sonucudur (bkz. Bölüm 11). Organik amnezi, kişisel kimlik duygusunu nadiren kaybetmesi bakımından psikojenik amneziden farklıdır, ancak zaman ve mekanda oryantasyon ile ilgili sorunları paylaşırlar. Bu, hastanın ­aynı soruları tekrar tekrar sormasıyla sonuçlanır ve bu, bakıcı tarafından kolayca tolere edilmez. Otobiyografik bellek çalışmaları nispeten yakın zamanda başlamış olsa da, beyin görüntüleme çalışmaları onun anatomik temelini çoktan ortaya koymuştur.

Otobiyografik bellek ve beyin

nörofizyolojik araştırma

Otobiyografik belleğin anlamsal ve epizodik yönleri arasındaki fark

Organik nitelikteki retrograd amnezi, kural olarak, hem belirli olayların epizodik hafızasının hem de örneğin okul öğretmenlerinin isimleri gibi birçok anlamsal otobiyografik bilginin kaybına yol açar. Bununla birlikte ­, geriye dönük amnezi genellikle otobiyografik ­belleğin her iki yönünü de etkilese de bazen etkilemez. De Renzi ve ortak yazarlar (De Renzi ve diğerleri, 1987), sosyal açıdan önemli hiçbir olayı -ne hayatta kaldığı savaşı ne de İtalya Başbakanı'nın öldürülmesini- hatırlamayan bir İtalyan kadını anlatıyor ­. Fotoğraflarda o dönemde yaşamış ünlüleri tanımıyor ama kendi hayatındaki olayları çok iyi hatırlıyor. Hafızasında tuttuğu sosyal açıdan önemli tek olay, İngiliz tahtının varisi Prens Charles ile kendi oğlunun evlendiğine çok benzeyen bir entrikacı olarak tanımladığı Leydi Diana Spencer'ın düğünüydü. ­Diğer çalışmalar, zıt modelin de var olduğunu öne sürüyor. Bir hasta (Dalla Barba, Cipolotti & Denes, 1990), ünlüleri ve olayları mükemmel bir şekilde hatırlayan, ancak kendi otobiyografisinin bazı ayrıntılarını hatırlayamayan Korsakoff sendromu ve şiddetli epizodik hafıza bozukluğu ile tanımlandı .­

fabrikasyonlar

Fabrikasyonlar, otobiyografik bilgilerin kasıtsız olarak çarpıtılmasıdır. Kendiliğinden ve kışkırtılmış uydurmaları ayırt edin. Kışkırtılmış spekülasyonlar, ­örneğin kafa karışıklığını önlemek için amnezik bir hastanın kendi bilgisindeki bir boşluğu doldurma girişiminden kaynaklanabilir . Bir anlamda, ­genel olarak yeterince doğru bilgileri bildirdiğimizde, ancak hatırlayabildiğimizin ötesinde ayrıntılar içerdiğinde, bu davranış normalden çok farklı değildir. Bunun anlatıyı süslemek için yapılmış olması mümkündür ­. Kendiliğinden uydurmalar daha süslü, daha az geleneksel olma eğilimindedir ve genellikle beynin ön lobundaki yaralanmalarla ilişkilendirilir.

Örnek olarak, bir araba kazasında ciddi iki taraflı frontal lob yaralanması geçiren bir RR hastasını ele alalım (Baddeley & Wilson, 1988). Kaza hakkında soru sorulduğunda ­, arabasından nasıl indiğinin ayrıntılarını ve kendisine çarpan kamyon şoförüyle yaptığı kibar konuşmayı karşılıklı özür dileyerek bariz bir memnuniyetle anlattı. Aslında, kazadan sonra uzun bir süre baygın kaldı ve neredeyse kesinlikle hiçbir şey hatırlamıyordu. Artık araba kullanamıyordu ve bir arkadaşını talihsiz bir şekilde bir rehabilitasyon merkezine ­nasıl götürdüğüne dair tamamen yanlış bir hikaye anlattı ve ona çok kaba bir şekilde "bir parça domuz pastırması" dedi. Bazen düşünceler ­eyleme yol açar. Bir gün RR, bir rehabilitasyon merkezinin önünde yolda yürürken, önüne başka bir hastanın oturduğu tekerlekli sandalyeyi iterken yakalandı. RR'nin mühendis olarak çalıştığı sulama alanlarını arkadaşına göstermeye karar verdiği ortaya çıktı. Bir zamanlar gerçekten böyle bir proje üzerinde çalıştı, ama bu çok uzun zaman önceydi ve rehabilitasyon merkezinden çok uzaktaydı.

, muhtemelen otobiyografik hafızayı iki şekilde etkileyen, frontal lob travmasının bir sonucu olan düzensizlik sendromu olan hastalar için tipiktir . ­İlk olarak, bu tür hastalar ipucu kelimelerinin algılanmasında zorluklarla karşılaşırlar. Bu nedenle, yukarıda belirtilen RR , büyük zorluklarla ­semantik kategorilerden nesneleri hatırladı. "Hayvan" kelimesini duyunca cevap verdi: "Köpek ... hayvanlar ... Evet, onlardan binlerce var! .. Köpek mi dedim?" Ancak, "Atlayan bir Avustralya hayvanı" gibi belirli bir ipucu verildiğinde, hemen doğru cevabı verdi.

İkinci sorun, bellek aramasının sonucunu değerlendirmektir: ­sağlıklı insanların ve travmatik beyin hasarı olan kişilerin çoğunluğu tarafından şüphesiz mantıksız olarak algılanacak olan bilgi, düzensizlik sendromu olan hastalar ­tarafından algılanır ve tamamlanır . Otobiyografik bellek çalışmasında, RR ipucu kelimesi "harf" e yanıt vermek zorunda kaldı. Bir teyzesine, kardeşi Martin'in ölümünü anlatan bir mektup gönderdiğini anlattı. Martin'in onu düzenli olarak ziyaret ettiği ­hatırlatıldığında , annesinin Martin adında başka bir küçük oğlu olduğunu söyledi (Baddeley & Wilson, 1986).

sanrısal fanteziler

Sanrılı fanteziler , hasta ve dünya hakkında düpedüz yanlış inançlardır.

Son derece sofistike ve çok esnek olabilirler. Bu bakımdan, doğası gereği geçici olan ve çoğu zaman tutarlılıktan yoksun olan uydurmalardan farklıdırlar. Fabrikasyonlar çoğunlukla ön loblardaki travmanın sonucuyken, sanrılı fanteziler şizofreni hastalarında daha yaygındır ­; bu fenomenin organik temeli daha az nettir ve bunlara sahip hastaların, sahip olmayan hastalardan daha az yetkin olduğuna dair bir kanıt yoktur (Baddeley, Thornton, Chua & McKenna, 1996).

Sanrılı fanteziler doğası gereği fantastik olabilir. Örneğin bir hasta, meleklerin onun iç organlarını çıkardığına inanıyordu. Neden sadece hasta olduğuna değil de buna inandığı sorulduğunda, meleklerin söylediklerine atıfta bulundu, bu ­da şizofreni hastalarında sıklıkla görülen işitsel halüsinasyonlar gördüğü anlamına geliyordu (Baddeley ve diğerleri, 1996).

Sanrılı fanteziler son derece karmaşık olabilir ve ­uzaylıları içerebilir; genellikle doğaları gereği paranoyaktırlar: hastalar zihinlerinin dışarıdan, hükümet veya yabancı ­güçler tarafından kontrol edildiğine inanırlar (Frith, 1992). Diğer sanrılı fantezilerin tonu daha olumlu: hastalar kendilerini kraliyet ailesinin gizli akrabaları ve bazı durumlarda İsa Mesih'in reenkarnasyonu olarak görüyorlar . Böyle bir hasta bana kendi bölümünde başka birinin İsa Mesih olduğunu iddia ettiğinden şikayet etti ve ona bunu nasıl açıkladığını sorduğumda, mutlu bir şekilde "elbette bu adam yanılıyor" yanıtını verdi.

seslerin size ne yapmanız gerektiğini söylemesi veya başkaları tarafından tehdit edilmiş, üstün veya kontrol edilmiş hissetmesi gibi olağanüstü deneyimleri açıklamanın bir yoludur . ­Normal insan deneyimiyle tutarsız olan bu tür duygular, ­bazı hastaların bu tür garip deneyimlerin anlam ifade ettiği değiştirilmiş bir dünya yaratmasına yol açar. Zulüm sanrılı fantezileri korkutucu olabilir, ancak kendisini hem bir Rus satranç oyuncusu, hem bir büyükusta hem de ünlü bir rock gitaristi olarak gören genç bir adamın durumunda olduğu gibi, bazı sanrılı fanteziler bazen rahatlatıcı olabilir. Bunun nasıl mümkün olduğu sorulduğunda, Rusça bilmediği ­ve gitar çalamadığı için şu anki haliyle ikisinin de mümkün olmadığını, ancak bir Rus olarak Rusça'yı akıcı bir şekilde konuştuğunu ve müzisyenken gitar çaldığını söyledi. gitar (Baddeley ve diğerleri, 1996).

Otobiyografik belleğin anatomik temelleri

bölgelerinde ­yaralanması olan hastaların ­genellikle otobiyografik olarak önemli rolünün zayıf olduğuna dikkat çekiyor. Conway ve diğerleri, ilgili otobiyografik anıları çağrıştıran bir işaret sözcüğünü okumak ­, onu hatırlamak ve ardından anıyı anlatmakla ilişkili kortikal aktivasyonu incelemek için EEG'yi kullandılar (Conway, Pleydell-Pearce, Whitecross & Sharpe, 2003). Sol prefrontal korteksin, muhtemelen hafızanın uyanışıyla ilgili süreçleri yansıtan erken aşamalarda aktive ­olduğunu buldular ; aktivasyon daha sonra görsel imgelemenin önemli rolüyle tutarlı olarak oksipital ve temporal loblara uzanır . Bu pat-

aktivasyon dönüşü daha sonra onaylandı (Addis, Moscovitch, Crawley & McAndrews, 2004).

Otobiyografik bellek çalışmalarında beyin görüntüleme teknikleri epizodik bellek çalışmalarında olduğu kadar yaygın olarak kullanılmamakla birlikte ­bu alanda yapılan çalışmaların sayısı giderek artmaktadır. Yazarların 24 farklı çalışmayı inceledikten sonra, elde edilen verilerin otobiyografik belleğin anlamsal ve epizodik yönleri arasındaki farklılıkların varlığını desteklediği ve duyguların arasındaki denge dengesini değiştirme eğilimi olduğu sonucuna vardıkları bir inceleme yayınlandı. sağ ve sol hemisferler (Svoboda, McKinnon & Levine, 2006).

Şekil 7.9. Otobiyografik ve semantik bellekten bilgi alımı sırasındaki aktivasyon kalıpları . Sayılar, oklarla bağlantılı bölgelerdeki aktivite korelasyon katsayılarını temsil eder.

Siyah ve beyaz renkler, her yapının ayrı bölgelerini gösterir (Greenberg ve diğerleri, 2005)

Bir çalışma, katılan öğrencilerden ­Duke Üniversitesi kampüsündeki belirli yerlerin fotoğraflarını çekmelerini istedi (Cabeza, Prince, Daselaar, Greenberg, Budde, Dolcos ve diğerleri, 2004). Deneyciler daha sonra fotoğraflarını diğer öğrencilerin ­çektiği fotoğraflarla karıştırdı ve bu karışımı olayla ilgili fonksiyonel bir MRG çalışmasında kullandı. Her iki fotoğraf türü de medial temporal ve prefrontal bölgeleri içeren sıradan epizodik belleğin sinir ağını etkinleştirdi. Ek olarak, kendi kendine çekilen fotoğraflar, kendisiyle ­ilgili bilgilerin işlenmesinde yer aldığı bilinen medial prefrontal korteksin alanlarını ve ayrıca anılarla (hipokampus) ve görsel-mekansal bellekle (görsel ve parahipokampal bölgeler) ilişkili alanları etkinleştirdi.

Kendi ­fotoğraflarınızın, varsa başkaları tarafından çekilmiş fotoğraflara kıyasla otobiyografik öneminin minimum düzeyde olduğu söylenebilir. Başka bir çalışmada, Greenberg ve diğerleri daha geleneksel bir metodoloji kullandılar ­: ilk olarak, denekler kendi otobiyografik anılarından elli tanesine dair ipucu sözcükleri buldular ve her birine yönelik öznel tepkilerini yazdılar (Greenberg, Rice, Cooper, Cabeza, Rubin). & LaBar, 2005). Daha sonra tüm işaret sözcükleri, işlevsel MRI kullanılarak sunuldu ve denekler, karşılık gelen belleği bellekten aldıklarında bir düğmeye basmak zorunda kaldılar. Bu teknik , deneklerden bir dizi kategori ismine uygun şekilde yanıt vermelerinin istendiği ­bir semantik bellek alma göreviyle çelişiyordu (örneğin, "hayvan" ipucu sözcüğü "fil" yanıtını ortaya çıkarabilir). Otobiyografik bilgilerin bellekten alınması ­, duygularla ilişkili amigdalanın, epizodik ­bellekle ilişkili hipokampusun ve kendisiyle ilgili bilgileri işlemekle ilişkili sağ alt frontal girusun daha fazla aktivasyonuyla sonuçlandı . Anlamsal bellekten bilgi alınmasına , sol ön lob bölgesinin daha uzun bir aktivasyonu eşlik etti (Şekil 7.9).

sonuçlar

Otobiyografik hafıza, kendimiz ve yaşamlarımız hakkında tutarlı fikirler oluşturmamıza yardımcı olur. Ayrıca eski arkadaşlarımızı hatırladığımızda sosyal olarak da kullanılır ve ­daha önceki belirli deneyimlerden öğrendiğimizde problem çözmeye yardımcı olur.

Otobiyografik hafızayı incelemek zordur çünkü çoğu zaman bilginin ilk ne zaman kodlandığına dair herhangi bir kaydımız olmaz ve bu nedenle hafızamızın ne kadar doğru olduğunu doğrulayamayız. Bu sorunla başa çıkmanın bir yolu, tüm niteliksel zenginliklerine rağmen hem seçilen olaylar açısından hem de ­günlük tutmaya istekli olanlar açısından seçici olma eğiliminde olan günlükler kullanmaktır. Bir alternatif, otobiyografik anıların ya bir işaret sözcüğü yardımıyla ya da belirli bir zaman dilimine ilişkin belirli olaylarla ilgili sorularla çağrıldığı bellek araştırması yöntemidir.

Kırk yaşın üzerindeki insanlar için, hatırladıkları olayların zaman içindeki dağılımı, kural olarak, anımsatan artış denilen gençlikle ilgili belirgin bir zirveye sahiptir. Kural olarak bu, gençliğin her insanın hayatında, kim olduğu ve nereden geldiğine dair fikirlerinin oluştuğu çok önemli bir dönem olduğu gerçeğiyle açıklanır.

Otobiyografik bellek teorileri oluşmaya başlıyor, ancak araştırmacılar ­hâlâ ağırlıklı olarak fotoğrafik bellek gibi bireysel olgularla , Başkan John F. Kennedy'nin suikast haberi gibi şok edici olaylara ilişkin insanların sahip olduğu son derece doğru ve zengin anılarla ilgileniyorlar. ­Fotoğrafik bellek gibi, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) , duygu yüklü bir ­olayın son derece ayrıntılı ve belirli anılara yol açtığı başka bir durumdur. SR'deki geçmişe dönüşlerin veya geçmişi dirilten resimlerin özel bir tür hafızayı temsil edip etmediği veya bunların ­sıradan otobiyografik hafızanın doğasında olduğuna inanılan aynı süreçlerle açıklanıp açıklanamayacağı konusunda bir fikir birliği yoktur.

Bir diğer tartışmalı konu da yanlış hafıza sendromudur. Psikoterapistlere göre , hastalarında çocuklukta istismara uğramanın unutulmuş anılarını buldukları vakalardan ortaya çıktı . ­Bazen bu tür ifadeler düpedüz yalanlardır ve trajik sonuçlara yol açabilir. Bu durum, araştırmacıları kasıtlı veya başka türlü yanlış anıların aşılanabileceği yolları keşfetmeye yöneltti.­

, otobiyografik bellekten normal bilgi alımına müdahale ettiğinde ortaya çıkar . ­Sosyal ve duygusal faktörlerle etkileşime girerek fabrikasyonların ve kuruntulu fantezilerin kaynağı haline gelen organik nedenlerin neden olduğu otobiyografik hafıza bozukluklarından farklıdır .­

sonuçları ­, otobiyografik belleğin nörolojik ve nöroanatomik temeli hakkında bilgi sağlar.

ek literatür

•            Conway, M.A., Pleydell-Pearce, CW, Whitecross, S., & Sharpe, H. (2002). Beyin görüntüleme otobiyografik bellek. Öğrenme ve Motivasyon Psikolojisi, 41, 229-263. Otobiyografik bellek çalışmasına beyin görüntüleme yöntemlerinin katkısının gözden geçirilmesi.

•            Gardiner, M. (2006). Hafıza savaşları, ikinci ve üçüncü kısımlar. Şüpheci Sorgulayıcı, 10, 246-250. Psikoterapi sırasında ortaya çıkan şiddet anılarının raporları ile ilgili tartışmalar ­tartışılmakta ve sonuçları değerlendirilmektedir.

•            Neisser, Ü. (1981). John Dean'in hafızası: Bir vaka çalışması. Biliş, 9:1-22. John Dean'in Başkan Nixon ile konuşmalarının kaydedildiği Watergate davasıyla ilgili bir dizi önemli olayın anılarını gerçekte olanlarla karşılaştırmanın mümkün olduğu otobiyografik hafıza ­çalışmasının klasik bir örneği.­

•            Rubin, DC (1996). Geçmişimizi hatırlamak: Otobiyografik ­bellek üzerine çalışmalar. Cambridge: Cambridge University Press. Otobiyografik belleğe farklı yaklaşımları anlatan bir koleksiyon olan yazar, otobiyografik belleğin en aktif araştırmacılarından ve yenilikçilerinden biridir.

•            Williams, H. L., Conway, M. A. ve Cohen, G. (2008). otobiyografik bellek. İçinde: G. Cohen & M. Conway (Eds). Gerçek dünyada bellek (3. ^baskı ) (21-90). Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press. Conway'in teorik içgörülerini içeren otobiyografik ­bellek araştırmasının derinlemesine bir incelemesi.

BÖLÜM 8

Bellekten bilgi alma

Michael Anderson

P

Akşam, saat 22.00 ve sabahın erken saatlerinde yurtdışına uçtuğunuzu hayal edin ­. Bir pasaporta ihtiyacın var ama hiçbir yerde bulunamıyor. Endişelenmeye başlarsın.

Gece yarısı. Uçağınız sabah 6'da. İşe arabayla gidiyorsun, çekmeceleri karıştırıyorsun ve ­her rafa bakıyorsun. Pasaport yok. Arabaya geri döndüğünüzde, ­tüm kilimleri kaldırır, bagajın içindekileri karıştırır ve umutla koltukların altına bakıp sırtınızı çiseleyen yağmura maruz bırakırsınız. Panik içindesin .

Eve döndüğünüzde, tüm odaları dolaşıp her santimetrekareyi dikkatlice incelersiniz. Pasaportunuzun zarif bir şekilde yere düşmesini umarak kitapları birbiri ardına karıştırıyorsunuz. ­Sabah saat 4'te kendi hafızanızı karıştırmaya başlıyorsunuz. "En son ne zaman kullandım? Şu anda oturduğum odaya koyduğumu çok iyi hatırlıyorum ama buradaki her şeyi çoktan inceledim. Yirmi dakika boyunca yoğun bir şekilde düşündükten sonra , ­hafızanız size belirsiz görüntülerden başka ­bir şey söylemez ve siz onun oralarda bir yerlerde olduğundan emin olmaktan başka hiçbir şey hissetmezsiniz. Ve son muayeneye siz karar verirsiniz.

Ve daha önce birçok kez açtığınız kutunun altında ­bir sayfa kağıt görüyorsunuz. İşte burada! Ve aynı anda her şeyi hatırlıyorsunuz - ne zaman, nasıl ve neden. "Evet elbette. İki ay önce misafirler gelmeden önce ofisimi temizlerken pasaportumu buraya kendim koydum!” Saat çoktan 5 oldu, hazırlanmak için aceleniz var, havaalanına koşuyorsunuz ve şefkatli bir kız uykulu ve ayakkabısız uçağa geçmenize izin veriyor; ayrıca uçuş öncesi ­muayene yerinden çok renkli çoraplarla koştunuz.

Tarif edilen olay aslında benim başıma geldi ve en hafif deyimiyle ­unutulmaz oldu. Belleğin temel olarak önemli bir özelliğini gösterir. Çoğu zaman, anılar kusursuz bir şekilde saklanır, ancak nedense ­onları hafızadan geri çağırmak zor gelir. Pasaportu çekmeceye koyduğum gerçeği, hafızamda mükemmel bir şekilde korunmuştur, ancak yirmi dakikalık yoğun bir şekilde kazdıktan sonra bile, bu hafızanın izine sinir bozucu bir şekilde erişilemez kaldı. Ama pasaportu görür görmez, aynı saniye içinde, anı bütünüyle bana geri döndü. Bu bilgiyi daha önce

çıkarmamı ne engelledi ?­

Blok 8.1. "Dilin ucunda" olma durumu

İlk olarak, listede yer alan tüm eyaletlerin büyük harflerini ilk harfleri kapatarak hatırlamaya çalışın. Başka hiçbir şey hatırlayamadığınızı hissettiğinizde, ilk harfleri ipucu olarak kullanın. Hiç cevabın dilinizin ucunda olduğunu hissettiniz mi? Bölümün sonundaki cevapları kontrol edin (kutu 8.2).

Ülke	Başkentin ilk harfi
Norveç	Ö
Türkiye	ANCAK
Kenya	H
Uruguay	M
Finlandiya	X
Avustralya	ile

 

İyi bir hafızanın sadece iyi bir bilgi kodlaması olmadığı açıktır. Çıkarabilmeniz gerekir. Herhangi bir öğrenci, yoğun bir hazırlıktan sonra sınav sırasında hiçbir şey hatırlayamadığınızın ortaya çıktığı durumu bilir. Bu bölümde, bellekten bilgi alma sürecini ve onu etkileyen faktörleri tartışacağız.

"Dilin ucunda"

Belleğimizin erişemediğimiz bilgiler içerdiğine dair belki de en sübjektif ikna edici kanıt, bize bir soru sorulduğunda elde ederiz ve eminiz ki

 

Suudi Arabistan	e
Romanya	B
Portekiz	L
Bulgaristan	İTİBAREN
Güney Kore	İTİBAREN
Suriye	D
Danimarka	İle
Sudan	X
Nikaragua	m
Ekvador	ile
Kolombiya	B
Afganistan	İle
Tayland	B
Venezuela	İle

 

puan." Deneklerden “ dilin bükümü tepkisi ” durumunda olup olmadıklarını , yani cevapları bildiklerinden emin olup olmadıklarını ancak telaffuz edemediklerini belirlemeleri istendi . ­Tam olarak bu tür durumlar ortaya çıktığında, deneklere bu kelimedeki birkaç hece söylendi ve ­örneğin ilk harf gibi diğer bilgileri bildirdiler. Bu görevde denekler, bunun bir kaza olması durumunda beklenenden çok daha iyi performans gösterdi. Diğer çalışmalar ­, deneycilerin ilk harfi, bu durumda "k" olarak adlandırmalarının, deneklerin genellikle "ksilofon" doğru cevaba yönlendirdiğini göstermiştir.

Farklı ülkelerin başkentlerini ezberleme görevi, bu etkiyi tetiklemenin iyi bir yoludur. Kutu 8.1'deki başkentlerinin ilk harflerini içeren ülkelerin listesini hızlıca okuyun . ­Başkentlerini hemen adlandırabileceğiniz ülkeleri ve başkentlerini bilmediğiniz ülkeleri eleyin . Geri kalanına odaklan. Hatırladı? Değilse, ilk harfin size yardımcı olup olmadığına bakın. Bölümün sonundaki cevapları kontrol edin.

Genel bir kural olarak, bir şeyi bildiğiniz duygusu, genellikle bildiğinizin iyi bir göstergesidir ­( doğru ipucu verildiğinde). Yukarıda anlatılana benzer bir deneyde, deneklere bildiklerini sandıkları şehirlerin baş harfleri denildiğinde doğru cevap sayısı %50, bildiklerini sandıkları şehirlerin baş ­harfleri denildiğinde ise sadece %16 doğru cevap vermiştir. biliyorlardı , bilmiyorlardı. Aynı şekilde pasaportun evde, ofisimde olduğu hissinin de aslında ­doğru olduğu ortaya çıktı.

Böylece, artık hafızamızda herhangi bir anda geri alınabilecek olandan çok daha fazla bilgi olduğunu biliyoruz. Ancak, bilginin mevcudiyetini ne belirler (neye bağlıdır)? Bu soruyu cevaplamak için ­, hafızayı geri getirme sürecinin ne olduğuna aşina olmamız gerekiyor.

Bilgi Çıkarma Süreci :
Temel Prensipler

Hafızaya erişim sürecinin tanımına geçmeden önce ­, okuyucuya bazı terimleri tanıtmakta fayda var. Hafızadan bilgi alırken, genellikle belirli bir bilgiyi - genellikle hedef anılar ­veya hedef izler olarak adlandırılan belirli bir olgu, düşünce veya deneyim - ararız. Diyelim ki dün öğle yemeğinde ne yediğinizi hatırlamanızı istedim. Bana cevap vermek için olayın kendisini hatırlamaya çalışacaksınız. Bu durumda hedef, dünkü akşam yemeğine ait anılarınız olacaktır.

Hedef anıları ararken, genellikle ­ne aradığımıza dair bir fikrimiz olur. Öğle yemeği örneğinde, dün gerçekleşen akşam yemeğinin anılarını aradığınızı biliyordunuz. Bu detay , bir İnternet arama motorunun arama kutusuna yazdığımız anahtar kelimelerle karşılaştırılabilir . Hafızanızın bu kadar detaylandırılması olmadan, basılı anahtar kelimeler olmadan istediğiniz siteye ulaşamayacağınız gibi çalışacak hiçbir şey yoktur. Belleğe erişim sağlayan bu bilgi parçalarına ­alma özellikleri veya basitçe özellikler denir .

Genel anlamda , hafızaya erişim, bir veya daha fazla uyarandan hedef hatıralara doğru ilerleyerek, ­bu hedef hatıraları kullanılabilir kılmak ve sonraki tanımayı etkileme kabiliyetine sahip olmaktır ­.

Uyaran, hedef anıları bellekten geri getirmemize nasıl yardımcı olur? Hafızadaki izlerin, genellikle çağrışımlar olarak adlandırılan bağlantılarla birbirine bağlı olduğuna inanılmaktadır ­. "Köpek", "ateşli", "yukarı" veya "inek" kelimelerini duyduğunuzda aklınıza gelen ilk şeyi söylemenizi istediğimi farz edin . ­Büyük olasılıkla, bu kelimelere verilen tepki sırasıyla "kedi" veya "kemik", "soğuk", "aşağı" ve "süt" olacaktır. "Köpek" ve "kedi" gibi ­kavramlar çoğu insanın hafızasında güçlü bir şekilde bağlantılıdır, yani ilişkilendirilmiştir. Dernekler, güçleri birbirinden farklı olan kelimeler arasındaki yapısal bağlantılardır. Örneğin, sizden bir meyvenin adını sorarsam, muhtemelen hemen muza cevap vereceksiniz, ancak guava da bir meyvedir. Guava kelimesinin akla bu kadar çabuk gelmemesi, meyve ile ilişkisinin zayıf olduğunu gösterir . Bu nedenle, bellekten bilgi alma, ­çağrışımsal bağlantılar aracılığıyla bir veya daha fazla uyarandan hedef anılara doğru bir harekettir .

çeşitli uyaranlarla bellekten geri çağrılabilir. ­"Dün öğle yemeğinde ne yedin?" diye sormak yerine "En son ne zaman yeşil bezelye yedin?" diye sordum ve sen de bana "Dün, öğle yemeğinde" diye cevap verdin. Aynı şeyi hatırladınız , ancak ­ilk örnektekilerden farklı uyaranlarla. Farklı şeyler teşvik görevi görebilir ;

yeşil bezelye kokusu size dün geceyi hatırlatabilir veya radyoda çalan şarkı, akşam yemeğinde bezelye yediğiniz gece çalan şarkının aynısı olabilir. ­Anılarımız son derece esnektir; Hafızada tutulanların herhangi bir yönü, deneyime erişim sağlayabilen bir hatırlatıcı işlevi görebilir, bu özellik içerik adreslenebilir hafıza olarak bilinir . Özünde ­, zihinsel bir "arama motorumuz" var ve onu her türlü bilgiyi bulmak için kullanabiliriz.

Yukarıdakilerin tümü, bellekle ilgili yapıları tartışmamıza yardımcı olur ­, ancak bu süreç hakkında çok az şey söyler. Çağrışımlar aracılığıyla uyarandan hedef belleğe nasıl geçeriz? Pek çok teori olmasına rağmen, yararlı bir fikir, bilginin bellekten alınmasının, ­aktivasyon yayılımı adı verilen bir süreçle gerçekleştiğidir. Bu fikre göre, her hafıza, ­aktivasyon düzeyi tarafından belirlenen bir durum olan "uyarma" veya "aktivite" derecesini yansıtan belirli bir dahili durumla karakterize edilir.

Etkinleştirmenin birkaç önemli özelliği vardır. Aktivasyon seviyesi, ­hafızadaki bir izin kullanılabilirliğini belirleyen bir değişkendir ve aktivasyon seviyesi ne kadar yüksekse, kullanılabilirlik o kadar yüksektir. İzin aktivasyon seviyesi, onunla ilişkili bir şey algılandığında (örneğin, bir tabak yeşil bezelye üzerine tefekkür etmek, yeşil bezelye kavramını ve belki de onu yediğinizde akşam yemeğini harekete geçirir) veya dikkat doğrudan üzerine odaklandığında artar. bu iz (size yeşil bezelye sorduğumda ). Bu aktivasyon, dikkat başka bir şeye kaydıktan sonra bile bir süre tutulur.

"Aktivasyon" kavramı, hafızadan bilgi alma sürecini anlamamıza nasıl yardımcı olur? İlk olarak, bazı anılar , ilişkilendirildikleri diğer anıları otomatik olarak etkinleştirir . ­Bu yaygın ­aktivasyon , izler arasında var olan bağlantılar boyunca yayılan "enerji" gibidir. Uyaranla ilişkili izden alınan aktivasyon seviyesi ne kadar yüksekse, bu bağlantı o kadar güçlüdür ve aktivasyon aynı anda ­uyaranla ilişkili tüm izlere uzanır. Hedef belleğin uyaran tarafından aktivasyon düzeyi yeterince yüksekse, uyaranla ilişkili diğer anıların aktivasyon düzeyi aynı olsa bile bellekten geri alınacaktır. Bu nedenle, "Beckham" kelimesini görürseniz, buna dikkat edilmesi onun aktivasyon seviyesini yükseltecek ve bu ­da "futbol" gibi ilgili kavramları harekete geçirecektir. Sonuç olarak, "futbol" kavramını hatırlayacaksınız. Bellek izlerinin etkinleştirildiği fikri, birçok bellek teorisinin merkezinde yer alır ve uyaranların anılara nasıl erişim sağladığına dair içgörü sağlar ­. Bu nedenle, yukarıda verilen bellek alımının tanımını geliştirebiliriz: bellek alımı, bir veya daha fazla uyarandan bir hedefe ilerlemedir.

aktivasyon yayma işlemi nedeniyle aralarında var olan bağlantılar aracılığıyla bellek .­

Başarılı Bilgi Çıkarmayı Belirleyen Faktörler

Hafızayı geri getirmenin bir veya daha fazla uyarandan hedef hafızaya ilerleme olduğunu bilmek, pasaportumu ararken bana yardımcı olmadı. Hafızadan bilgi alma neden bazen "işe yarar" ve bazen olmaz? Aşağıda, her biri bellekten bilgi çıkarma sürecinin bazı önemli özelliklerini yansıtan birkaç faktörü ele alıyoruz (Şekil 8.1).

Teşviklere dikkat

Uyaran sunulursa, ancak yeterince dikkat edilmezse veya tamamen göz ardı edilirse, bilgilerin bellekten alınması daha az etkilidir. Pasaport ararken içinde bulunduğu kutuyu görmediğimi varsayalım. Bu durumda, herhangi bir şeyi hatırlamama yardım edebileceğini düşünmek anlamsız olurdu ­. Aslında, birçok kez araştırdım, bu yüzden mükemmel bir şekilde gördüm. Ama yine de ona gereken ilgiyi göstermedim çünkü beni tedirgin eden düşüncelerle çok meşguldüm. Pek çok teori , hedef bilginin bir uyaran tarafından etkinleştirilmesinin, dikkat arttıkça arttığı gerçeğinden yola çıkar. ­Ve eğer öyleyse, o zaman daha az dikkat, uyaranı faydalı kılar ve bellekten geri getirme daha az başarılı olur.

Dikkati uyarandan başka yöne çevirmenin bir yolu ­, hafızadan bilgi alınırken kişiyi başka bir görevi yapmaya zorlamaktır. İnsanların dikkati bu şekilde dağıldığında, özellikle ikinci görev dikkat gerektiriyorsa , hedef bilgileri hatırlama olasılıkları daha düşük olur . Bu, bir dizi çalışma tarafından desteklenmektedir (Fernandes & Moscovitch, 2000, 2003). Yazarlar deneklerden okudukları kelime listelerini yüksek sesle tekrar etmelerini istedi (Şekil 8.2).­

Aynı zamanda, denekler bilgisayar ekranında görünen tamamen farklı nesneler hakkında yargılarda bulundular. Kontrol koşullarıyla karşılaştırıldığında, deneklerin ikinci görevi tamamlaması gerekmediğinde ­göstergeler %30-50 oranında kötüleşti; özellikle bilgisayar ekranında kelimeler belirdiğinde performans kötüleşiyordu. Birkaç fotoğraf hakkında karar vermek zorunda kalmanın çok daha az etkisi oldu. Dikkat dağılımının bu etkisi ­, deneklerin bir şeyi hatırlamaları gerektiğinde en çok fark edilir, ancak aynı zamanda sadece bir şey görüp görmediklerini belirlemeleri gerektiğinde de ortaya çıkar.

Dikkat dağılımı, ­ikinci görev birinciden tamamen farklı olsa bile, bilginin bellekten alınmasını kötüleştirir, ancak etkisi kural olarak o kadar belirgin değildir. Örneğin, Craik ve ortak yazarlar, deneklerden ikinci bir görev olarak basit bir görsel-motor egzersiz yapmalarını istediğinde, daha önce sunulan kelimeleri hatırlamada daha kötüydüler (Craik, Govoni,

Bellekten bilginin başarılı bir şekilde alınmasını belirleyen faktörler

1. Dikkat 2. İlgililik 3. "Uyaran - Uyaran" bağlantısının gücü 4. Miktar

uyaranlara                     uyaranlara hedef bellek" uyaranlarına

Bellek bilgisini bellekten bellekten çıkarma yöntemi

Pirinç. 8.1. Bilginin bellekten başarılı bir şekilde geri çağrılmasını belirleyen faktörler: 1)
dağınık dikkat nedeniyle uyarandan
(su) tam olarak yararlanılamaması , hedefi daha az etkili bir şekilde hatırlatmasına neden oldu ( Ağva iç); 2) hedef bellekle birlikte açıkça öğrenilen
uyaranlar, onunla birlikte öğrenilmeyen uyaranlardan daha etkilidir (örneğin, Fransızca kelime kılavuzu - eai); 3) kodlama işlemi sırasında uyaran hedef bellekle hiçbir zaman yakından ilişkilendirilmediyse, bellekten bilgi
çıkarmada daha az etkili bir yardımcı olacaktır; 4) hatırlanacak kelimenin ilk harfi gibi ek ilgili uyaranlara erişim, hafızanın geri çağrılmasını kolaylaştırır; 5) hafızaya zayıf bir şekilde basılan şeyin hatırlanması zordur;

6) hafızadan bilgi çıkarmak için verimsiz bir strateji (örneğin,
doğru kelimeyi bulana kadar bildiğiniz tüm İspanyol içeceklerini listelemek) zaman kaybına ve dikkat dağınıklığına yol açar; 7) gerekli bilgiyi bellekten alma niyeti olmadan bir uyaranla iletişim
, onun geri alınma olasılığını azaltır.

Navch-Benjamin & Anderson, 1996). Sözcük yeniden üretimi içermeyen görevlerin olumsuz etkisi, zorlaştıkça artar (Rohrer & Pashler, 2003). Bununla birlikte, bilgi bellekten çağrıldığında dikkatin dağılımının, ne kadarının ­hatırlandığı üzerinde, kodlandığında dikkatin dağılımına göre daha az etkiye sahip olduğuna dikkat edilmelidir. Bu asimetri

bu tür koşullar altında, bilgiyi bellekten alma koşullarının, kodlamadan daha az dikkatle geçebileceği ­sonucuna varmıştır (Baddeley, Lewis, Eldridge & Thomson, 1984b; Craik ve diğerleri, 1996). Bu sonuç, uyaranlar sunulursa ve dikkate alınırsa ­, aktivasyonun otomatik olarak yayılmasının hedef bilgilerinin bellekte aniden belirmesine neden olabileceği fikriyle tutarlıdır . Ancak bilgilerin eksiksiz ve doğru bir şekilde çoğaltılması gerekiyorsa %100 dikkat gösterilmesi gerekmektedir .

Teşvik Alaka Düzeyi

Uyaranlar, hatırlanması gerekenlerle ilgili olmadıkça tamamen yararsızdır ­. Bu apaçık görünebilir ve herhangi bir

yorumlar, ancak genellikle tamamen uygunsuz ­uyaranlarla hafızayı araştırırız. Şu durumu hayal edin: Marketten çıktım ve durdum, arabamı nereye park ettiğimi hatırlamaya çalıştım. Sessizce geçirdikten sonra. Şu durumu hayal edin: Bir video mağazasına bir film kaseti iade etmek üzereydim . Sabah kahvaltı için hazırlanmış mutfak masasının başında durup kaseti sırt çantama koydum. Akşam işten dönerken video dükkanının önünden geçtim ­ama kaseti iade etmeyi unuttum. Eve gelip mutfak masasını gördüğümde, “Kahretsin! Kaseti geri vermeyi unuttum! ” Öyleyse neden video dükkanının görüntüsü bana kaseti iade etmem gerektiğini hatırlatmadı? Müthiş bir ­uyarıcı olması gerekiyordu! Ve mutfak masalarının kasetlerle veya filmlerle hiçbir ilgisi yokken mutfak masası neden bu kadar etkili bir hatırlatıcı ? Aslında, neyin kodlandığını hatırlarsanız, bu modelin mantıklı olduğu anlaşılır. Ve kaseti iade etme niyeti kodlandı ve bu sabah mutfakta masanın "huzurunda" oldu. Gerçekten de kaset masanın üzerindeydi ve onunla ilişkilendirilmişti. Tablodan farklı olarak video kiralama, kodlama sırasında "mevcut değildi" ve hiçbir şekilde kasetle ilişkili değildi. Bu nedenle ­, video salonu o günün ilerleyen saatlerinde bir uyarıcı olarak ortaya çıktığında , kaseti iade etme niyetini harekete geçirebilecek hiçbir çağrışım yoktu.

Yukarıdaki örnek ­, özel kodlama ilkesi olarak bilinen iyi kurulmuş bir fikri göstermektedir. Bu ilkeye göre, bilginin bellekten geri çağrıldığı uyaran, ­yalnızca ezberleme sırasında mevcutsa ve kodlanmışsa etkilidir.

Gerçekten de, hedef bellekle birlikte özel olarak kodlanan ipuçları, ­ilk bakışta yanlış görünseler bile daha etkilidir .­

kodlama sırasında sunulmadığı için "yapıştırıcıdan" daha önceden işle bağlantısı olan diğer uyaranlardan daha kötü görünebilir. Tulving ve Thomson, spesifik kodlama ilkesinin geçerliliğini göstermeye devam ettiler (Tulving & Thomson, 1973).

Aynı etki başka şekillerde de gösterilebilir. Size "Adam piyanoyu akort etti" ifadesini ve başka birine "Adam piyanoyu kaldırdı" ifadesini sunarsam, "ağır bir şey" işareti büyük olasılıkla ­size hiçbir şekilde yardımcı olmayacak, ancak yardımcı olacaktır. meslektaşınız için iyi bir yardımcı olun (Barclay, Bransford, Franks, McCarrell & Nitsch, 1974). Bu nedenle, yaşadıklarımızı hatırlıyor ve bu anıları, parçalarını bütünün anahtarı olarak kullanarak hafızamızdan geri çağırıyoruz. Bu yüzden video salonu , kaseti iade edeceğimi harika bir şekilde hatırlatması gerekirken, aslında mutfak masasından çok daha az etkilidir, çünkü yalnızca mutfak masası ­niyetle kodlanmıştır.

Dernek işaretinin gücü - hedef

Özellik alakalı ancak zayıfsa bellekten alma gerçekleşmeyebilir. Yukarıda bahsedildiği gibi, çağrışımların gücü farklıdır ve işaret ile hedef arasındaki aktivasyon yayılma hızının gücü onların gücüne bağlıdır. Bu nedenle, özellik ile hedef arasındaki ilişki yetersizse, bellek alımı ­gerçekleşmeyebilir. Yabancı kelimeleri ezberlemek zorunda kalan herkes, ana dillerindeki kelimelerle bağlantı kurmanın zor olabileceğini bilir; hatırlanabilirler (yani onları görerek tanıyabilirler), ancak doğru anlamlarını hatırlamak imkansızdır. Aynı şekilde yeni tanıştığımız birinin yüzünü ­tanımamıza ve adını bilsek bile hatırlamamıza rağmen bazen yüzünü adıyla ilişkilendirmek mümkün olmuyor. Bu nedenle , hafızayı geri getirmenin başarısı, uyarıcı ile hedef arasındaki bağlantının ne kadar güçlü olduğuna ve bu ­da bağlantıyı kodlamak için ne kadar zaman ve dikkat harcandığına bağlıdır. Çekmecenin bana pasaportumun tam olarak nerede olduğunu hatırlatmamasının bir nedeni belki de misafirler gelsin diye eve gitme telaşımdan ­pasaportumu nereye koyduğuma yeterince dikkat etmemiş olmamdı. .

özellik sayısı

Daha ilgili özellikler varsa, genellikle bellekten bilgi alma daha başarılı olur. "Dilin ucunda" durumunda yaptığınız egzersizi hatırlayın. Başkentin adını hatırlamıyorsanız ama bildiğinizi hissediyorsanız, adın ilk harfi ­ekstra bir uyaran olarak yardımcı olmuş olabilir. Aynı şekilde karton kutunun kendisi bende pasaportla ilgili anıları uyandırmadı ama bu kutunun altında onu görür görmez hemen her şeyi hatırladım. Bunun için bir pasaportun yeterli olmayacağını belirtmek önemlidir. Birinin pasaport aramama yardım ettiğini ve bu kişinin ben başka bir odadayken bulduğunu varsayalım. Bana gösterseydi, kutuda olduğunu hemen hatırlamaz ve "Nereden buldun?" Diye sorardım. Hafızayı tetikleyen, kutu ve pasaportun birleşimiydi . Ek teşviklerin yardımcı olması gerçeğinde bazı değerler vardır. Bir kişi ­iki işarete dikkat ederse, ikisi de aktif hale gelir. Bu aktivasyon hedefe yayılacaktır ve iki aktivasyon kaynağı olduğu için hedef aktivasyonu daha hızlı olacak ve hafızadan bilgi almak çok daha kolay olacaktır.

sahip bellekten bilgi ­almanın beklenenden daha verimli hale geldiğine dair kanıtlar vardır. İkili uyarım üzerine yapılan çalışmaların sonuçları , iki özelliğin genellikle etkilerinin basitçe birbirine eklenmesinden çok daha etkili olduğunu göstermektedir. Anlamsal özellik ve kafiyenin bellekten belirli yanıtları alma olasılığı üzerindeki birleşik etkisini inceleyen Rubin ve Wallace'ın (1989) çalışmasına dayanan bir örneği ele alalım . Sizden ­efsanevi bir yaratığın adını sorarsak, aklınıza ­tek boynuzlu at, canavar veya buna benzer bir şey gelebilir. Sizden "alacakaranlık" kelimesiyle kafiyeli bir kelime söylemenizi istesek, büyük olasılıkla "karanlık" kelimesini hatırlayacaksınız. Ama sizden "alacakaranlık" kelimesiyle kafiyeli efsanevi bir yaratığın adını sorarsak , - ki bu çok muhtemeldir - bir "hayalet" olarak adlandırırsınız. ­Rabin ve Ballas , bu uyaranlardan birine yanıt olarak belirli bir "hayalet" kelimesini bellekten geri getirme olasılığının çok düşük olduğunu (anlamsal bir uyaran için %14 ve bir kafiye için %1), ancak her ikisi birden olduğunda %97'ye yükseldiğini gösterdiler. ­uyarıcılar aynı anda kullanılır. Belki de bu, kodlanacak bilginin dikkatli tasarımının bu kadar yararlı olmasının nedenlerinden biridir (bkz. Bölüm 5). Dikkatli ­geliştirme, malzemeyi daha sonra bellekten geri alınmasında kullanılabilecek birçok özellikle ilişkilendirir.

Bilgiyi kodlamanın gücü

hafıza geri alma mekanizmasını "tetiklemek" için iyi bir işaret bile yeterli olmayabilir. ­Yukarıda da bahsedildiği gibi hedefin aktivasyon seviyesi düşük ise ilgili özelliğin dahi aktif hale gelmesi zordur. Bu nedenle, kelimeler dilde kullanım sıklığı bakımından birbirinden büyük farklılıklar gösterir, bazıları çok sık kullanılır (örneğin, "köpek" kelimesi), diğerleri iyi bilinmesine rağmen nadiren kullanılır (örneğin, "kelimesi). kask"). Sık kullanılan kelimeler daha iyi hatırlanır ­. Bunun bir açıklaması, bir kişinin bunları deneyimleme olasılığının daha yüksek olmasıdır. Aynı şekilde, kendisine sunulan bir kelime listesini veya resimleri ne kadar iyi hatırladığı, bunların kodlanmasına ayrılan süreye , yani kodlamanın ne kadar başarılı olacağına bağlıdır.

Bellek alma stratejisi

Bellekten alma, seçilen stratejiye bağlıdır. Örneğin, bir kelime listesini çalıştıktan sonra ­, alfabeyi kullanarak ve kelimeleri harflerle ilişkilendirerek (naif olsaydım) onları hatırlamaya çalışabilirdim . Materyal kodlandığında bir şekilde organize edilmişse, onu ­hafızadan geri getirmek için ideal strateji o organizasyona atıfta bulunmak olacaktır (bkz. Bölüm 5). Ek olarak, örneğin bir kelime listesini ezberlemeniz gerekiyorsa, bu aynı zamanda ilk kelimeden mi yoksa son kelimeden mi başlayacağınıza karar vermek için bir stratejidir. Pasaportumu ararken, tüm seyahatlerimi ve onu en son ne zaman kullandığımı hatırlamak da dahil olmak üzere birçok strateji denedim.

Bir anıyı geri getirme stratejisinin etkisinin açıklayıcı bir örneği, ­Richard Anderson ve James Pritchert'in (1978) ustaca araştırmasından alınabilir. Denekler, kayaların yanında yürüyen ve içlerinden birinin evinde saklanan çocuklar hakkında bir hikaye okudu. Hikâye evde olan şeyleri anlatmış ve deneklerden okurken onlara bu evin bir hırsızının veya alıcısının gözünden bakmaları istenmiştir. Takip eden testte, her iki denek grubu ­da aynı sayıda öğeyi hatırladı, ancak deneklerin hatırladığı öğeler kendilerini hırsız mı yoksa alıcı mı olarak gördüklerine bağlıydı. İlginç bir şekilde, denekler aynı rolü veya farklı bir rolü oynayarak ikinci bir hatırlama girişimi hakkına sahip oldular . Aynı rolü tekrar oynamaya karar veren deneklerin ­aynı öğeleri hatırlamaları ve yeni rolü oynamaya karar verenlerin yeni rolleriyle alakalı önemli ölçüde daha fazla öğeyi hatırlamalarında şaşırtıcı bir şey yok . Bu nedenle, ­geri alma stratejisi değiştirilerek bellek alımı daha verimli hale geldi. Bu çalışmanın sonuçları, geçmişi hatırladığımızda ne kadar sıklıkla bilmeden şu veya bu bakış açısına sahip olduğumuzu gösteriyor. Bu görüş , hafızamızı bu şemayla ilgili olanla sınırlayarak, hafızadan bilgi alınmasına rehberlik eden şematik bir yapıya yol açar . ­Mümkün olduğunca çok şey hatırlamak için geçmişe farklı açılardan bakmaya çalışmalısınız. Bölüm 1'de bilişsel görüşme yöntemi tartışmasında bu konuya geri döneceğiz. on dört.

Çıkarma modu

Pasaport ararken, içinde bulunduğu kutu birçok kez gözlerimin önünde belirdi. Hatta karıştırdım ama hiçbir şey bana pasaportumun içinde olduğunu hatırlatmadı. Kutu ile pasaport arasında çok zayıf bir bağlantı olsa da, ­başka bir açıklama da mümkündür: Belki de kutuya baktığımda hiç de havamda değildim. Kutuyu karıştırırken tüm dikkatimi ona yoğunlaştırdım. Ama belki de gerekli bilgileri hatırlamamı engelleyen şey, araştırmaya yoğunlaşmamdı . ­Kutuya bakarken bu olayı hatırlamaya çalışsaydım belki etkili bir uyarıcı olabilirdi.

geçmişle bağlantılı olduğu, ancak anıların bize her saniye saldırmadığı gerçeğini düşünmeye değer ­. Bu sabah ayakkabınızı giyerken ­bu ayakkabıları ne zaman aldığınızı hatırlamamış olabilirsiniz, ancak bunlar size bu olayı mükemmel bir şekilde hatırlatabilir ve dilerseniz pekala hatırlayabilirsiniz. Olayların bizim herhangi bir çabamız olmadan ortaya çıkması alışılmadık bir durum ­olmasa da , belki de daha şaşırtıcı bir şekilde, etrafımızdaki uyaranların bolluğuna rağmen bu her zaman olmuyor. Görünüşe göre bazı durumlarda geçmişi hatırlamak için uygun zihin çerçevesinde veya geri getirme modunda olmalıyız ­(Tulving, 1983).

Geri alma modu araştırması, etkili bellek alımının, uyaran bilgisinin epizodik bellek araştırmaları olarak işlenmesini sağlamak için bilişsel bir zihin çerçevesi gerektirdiğini göstermiştir. ­İlginç bir örnek, hafızanın geri çağrılması sırasında beyin elektriksel aktivitesini ölçen bir çalışmadan geliyor (Harton & Wilding, 2006). Denekler , ekranın sol veya sağ tarafında görünen kelime listelerini ezberledi. Daha sonra bu kelimelerle birlikte diğer yeni kelimeler sunuldu ve iki tür görevi tamamlamaları gerekiyordu. ­Birinci türden görevi yerine getirirken, ilgili epizodik bellek ­, bu kelimenin yeni olup olmadığını veya daha önce görmüşlerse ekranın hangi tarafında gördüklerini cevaplamaları gerekiyordu. İkinci tür görev olan anlamsal görevde, belirli bir kelimenin (örneğin, "şahin ") , az önce gördüklerini hatırlamayı gerektirmeyen , bağımsız hareket edebilen bir nesne anlamına gelip gelmediğine karar vermeleri gerekiyordu. Unutulmamalıdır ki, her kelimeden önce, 4 saniye boyunca deneklere ­şimdi görünecek olan a kelimeleriyle ilgili tam olarak hangi kararı vermeleri gerektiğini söyleyen bir uyaran belirdi . Deneyciler, deneklerin karar vermeye hazırlandıkları bu 4 saniye boyunca beyin aktivitesini kaydederek, hafızadan bilgi almaya hazırlanma ile ilgili herhangi bir spesifik sinir modeli olup olmadığını görebildiler . ­Yazarlar, denekler anlamsal bir karar vermeye hazırlandıkları zamana göre hafızayı geri getirmeye hazırlanırken, dikkat kontrolünde yer alan bir alan olan sağ frontal kortekste biraz daha yüksek pozitif elektriksel aktivite buldular. Ayrıca, denekler art arda birkaç epizodik karar verdiğinde, görevi tamamlama hızının ve doğruluğunun her seferinde arttığını buldular; bu, bilginin yeniden üretilmesi söz konusu olduğunda, ­ifadenin doğru olduğu fikriyle tutarlıdır. ­: İştah yemekle gelir. . Bu nedenle, hafızayı geri getirme, sağ prefrontal korteksin sorumluluğu olan uygun zihinsel konfigürasyondan yararlanır.

bağlamsal özellikler

Şimdiye kadar genel olarak özelliklerden bahsetmiş olsak da, son derece önemli olanlardan bir kategoriyi, yani bağlamsal özellikleri vurgulamakta fayda var.

Bağlam terimi , uyaranın kodlandığı koşulları ifade eder. Örneğin, " ­el bombası" kelimesiyle ilgili genel bilginin, yerel pazarda gördüğünüz el bombalarının özel anılarından ve bu sayfada "garnet" kelimesinin tefekküründen farklı olduğunu kabul etmelisiniz. Bu vakaların her ikisi de, meydana gelme yeri ve zamanı bakımından farklılık gösteren belirli epizodik anılardır . ­Pazara , uzamsal-zamansal bağlama veya

çevresel bağlam , örneğin salı günleri çalıştığı gerçeğini içerir .­

Bağlam genellikle ­, bazen tasarım gereği, bazen değil, bellekten bilgi alınmasını etkiler. Geçmişi bilinçli olarak hatırladığımızda, hatırlamak istediğimiz zaman dilimini belirtmek gerekir. Oda arkadaşınızın çöpü çıkarıp çıkarmadığınızı sorması ­, bunu yaptığınızda geçmişinizdeki tüm olayları hatırlamanız gerektiği anlamına gelmez. Anılarınızı dünün bağlamıyla sınırlamazsanız, daha önceki bazı olayları hatırlayabilir ve yanlışlıkla bunu yaptım diyebilirsiniz. Sonuç: kızgın bir ­komşu. Bu nedenle, bellekten bilgi alırken dahil etmeniz gereken özelliklerden biri, hatırlamayı umduğunuz olayın uzamsal-zamansal bağlamıdır.

"Bağlam" kavramı uzamsal-zamansal bağlamla sınırlı değildir ­, koşulların diğer yönlerini de içerir. Duygusal ­bağlam terimi , kişinin belirli bir olay meydana geldiğinde içinde bulunduğu duygusal durumu ifade ederken, fizyolojik bağlam terimi , kişinin içinde bulunduğu farmakolojik/fiziksel durumu (yani herhangi bir uyuşturucu veya alkolün etkisi altında) ifade eder. Bilişsel bağlam, yani bir ­kişinin olaydan kısa bir süre önce, olay sırasında veya olaydan kısa bir süre sonra düşündüğü belirli kavramların birleşimi ­de not edilebilir . Bağlama bağlı bellek bölümünde, bu tür bağlamların, biz farkında olmasak bile , geçmişe ait anılarımızı nasıl sınırlayabildiğini tartışacağız . Bağlamsal özellikler ­, bellek çalışmalarında sıklıkla kullanılan hatırlama görevi türlerinin seçiminde de rol oynar .­

Bellekten bilgi çıkarmak için görevler

Her gün hayat zihinsel çamurumuza izlerini bırakır ve bu izler ­bizi birçok yönden etkiler. Bazen kasıtlı olarak hafızanın kullanıcıları haline gelir ve bilinçli olarak geçmişte olanları hatırlamaya çalışırız.

Diğer durumlarda, hafızanın bizi etkilemesini istemeyiz ama o, biz farkında olmadan bizi etkiler. Psikologlar bu koşullar altında hafızanın geri çağrılmasını test etmek için pek çok yöntem geliştirdiler ­. Bu testler, günlük yaşamın sayısız durumunu yansıtır ve onların yardımıyla hafızada ortaya çıkan farklılıklar, yapıları ve içinde gerçekleşen süreçler hakkında bize birçok önemli bilgi verdi.

Doğrudan Bellek Testleri

İnsanlardan geçmişlerini hatırlamalarını isteyen testlere doğrudan ­veya açık bellek testleri denir ( Schacter , 1987; Richardson-Klavehn & Bjork, 1988).

Deneklerin belirli olayları hatırlaması gerektiğinden, bu testlerin bir özellik olarak bağlama ihtiyacı vardır. Doğrudan testler, özelliklerin sayısı, hatırlanacak bilgi miktarı ve ­hafıza geri alma stratejilerinin katılımı bakımından farklılık gösterir . Serbest hatırlama en çok bağlamla ilgilidir, çünkü insanlar ­öğrendikleri nesnelerin tüm listesini bariz işaretler olmadan hatırlamaya ihtiyaç duyarlar. "Ücretsiz", herhangi bir sırayla hatırlayabileceğiniz anlamına gelir. Yani, 25 kelimeyi ezberlerseniz ve bunları herhangi bir sırayla tekrarlamanız ­gerekirse, ücretsiz hatırlama testini geçersiniz. Ücretsiz çoğaltma, büyük miktarda bilgiyi rastgele bir sırayla hatırlamamız gereken günlük yaşamdaki durumları taklit eder. Dünkü partide kimin olduğunu hatırlamak , evde unutulan alışveriş listesindekileri almak ve hatta ­"Bugün ne yaptın?" hepsi özgür yeniden üretim örnekleridir. Serbest yeniden üretim aynı zamanda yanıtları belirli bir sırayla almak için stratejilerin kullanılmasını gerektirir. ­Bu nedenle, bu test, bir kişinin kodlama sırasında bilgileri organize edebildiği ve onu bellekten alırken stratejileri seçebildiği ölçüde hassastır.

Aksine, istemli hatırlamaya ek uyaranlar eşlik eder ve genellikle belirli bellek nesnelerine odaklanır. Laboratuar ­çalışmalarında, bir ipucu ile oynatıldığında, kullanabilirsiniz

önceden öğrenilen bir kelime veya ilk harf ile bağlantı bir uyarıcı olarak sunulur. İstemli hatırlama testleri ­, bir uyarana yanıt olarak bir nesneyi veya olayı hatırladığımız durumları simüle eder. Dün sizi bir partiye kimin götürdüğünü veya bugün hangi mağazada olduğunuzu hatırlamak istemli oynatma örnekleridir. İstemli çoğaltma, bir uyaran olarak bağlam gerektirir, ancak bağlam, geri almayı kolaylaştırmak için belirli bilgilerle desteklenir . ­İstemli yeniden oynatma genellikle ücretsiz yeniden oynatmadan daha kolaydır ve yeniden oynatma stratejileriyle o kadar yakından ilişkili değildir.

Tanıma testleri genellikle en kolay doğrudan testlerdir çünkü yalnızca şu sorunun yanıtını gerektirir: ­Bu koşullar altında böyle bir uyaranla karşılaştınız mı? senden ders çalışmanı istersem

25 fotoğraf veya kelimeden oluşan bir set ve sonra size bu seti 25 yeni fotoğraf veya kelime ile birlikte göstereceğim ve ilk ­sette hangisini gördüğünüzü soracağım, bu da size bir tanıma testi yaptığım anlamına geliyor. Tanıma testleri çok popülerdir. Bölüm'de tartışılacak olan kullanımlarının özellikle önemli bir örneği. 14, birkaç kişinin suçun tanığına sunulması ve aralarında suçluyu belirlemelerinin istenmesinden ibarettir. Tanıma testleri iki şekilde yapılır: Biri bağlamla yakından ilgilidir, diğeri bağlamla daha az ilişkilidir. Bu konuya aşağıda tekrar döneceğiz.

Dolaylı Hafıza Testleri

Ünlü Bright Tunes Music - Harrisongs Music davasında, bir New York mahkemesi Beatles'ın gitaristi George Harrison'ı "kasıtsız intihal" ile suçladı. "My Sweel Lord" ­adlı şarkısının, 1963'te Amerikan topluluğu "The Chiffons" tarafından büyük bir başarı elde eden "He's So Fine" şarkısına son derece benzediği ortaya çıktı. Harrison süreci kaybetti. Mahkeme kararına göre, şarkıyı bilerek kopyalamadığı konusunda ısrar etmesine rağmen ağır bir para cezası ödemek zorunda kaldı.

Başka bir örnek. Helen Keller intihalle suçlandı: "Kar Kralı ­" peri masalı, Martin Canby'nin kendisine çocukken okuduğu "Kar Elfleri" masalına çok benziyordu. Keller ne yaptığının farkında değildi ve bu olay onun ciddi şekilde yaralanmasına neden oldu. İnsanlar yeni bir şey, bir sanat eseri yarattıklarına ikna olduklarında ­, ancak aslında sadece daha önce duyduklarını veya okuduklarını tekrarladıklarında , bu tür kriptomnezinin, hafızanın bozulmasının birçok vakası vardır . Anılar bizi fark etmediğimiz bir şekilde etkileyebilir mi?

Aslında yaşadıklarımız çoğu zaman bizi etkiler ama biz bunun farkında ­olmayız. Diyelim ki gazetede bir anagram bulmacası buldunuz. Nar (nar) kelimesinin anagramlarını yaptığınızda, daha önce ne olduğunu hatırlamaya hiç çalışmasanız da, kısa bir süre önce narlar hakkında okuduklarınızın size yardımcı olduğu ortaya çıkıyor. Böyle bir etkinin oldukça mümkün olduğunu gösteren birçok örnek var. Örtük ­belleği değerlendirmenin bir yolu olan dolaylı bellek testi yöntemleri olarak bilinen yöntemleri gösterirler ­(Schacter, 1987; Richardson-Klavehn & Bjork, 1988).

Dolaylı testler, sınava giren kişiden geçmişini hatırlamasını istemeden deneyimin etkisini ölçer. Denekleri herhangi bir şeyi hatırlama fırsatından mahrum etmeye çalışmaları gerçeğinde yatan "sinsi" bir özelliğe sahipler. Tipik bir örtük bellek testindeki katılımcılardan önce bir sözcük listesini ezberlemeleri istenir. Her kelime için bazı ­basit çıkarımlar yapmalılar, örneğin bu kelimenin canlı mı yoksa cansız mı olduğuna karar vermeliler. Böyle bir görev, hafızanın test edildiğine dair herhangi bir şüphe uyandırmamalıdır ­. Denekler daha sonra bazı eski kelimelerin yeni kelimelerle birleştirildiği bir görevi tamamlarlar. Dolaylı bir test genellikle herhangi bir özel deneyimi hatırlamayı gerektirmeyen bir görevi tamamlamaktan oluşur. Pek çok dolaylı test bilinmektedir ve genellikle ­deneyi yapanın neden bu özel görevi yerine getirmekle ilgilendiğini açıklayan bir tür "efsane" vardır. Sözcüksel bir kararın benimsenmesiyle ilgili görevde , konulara sunulur.

kelimeler ve harf takımları (örn . Algısal tanımlama görevinde deneklere çok hızlı bir şekilde (30 ms içinde) ­bir sıra çarpı işaretiyle maskelendiği için görülmesi zor olan sözcükler sunulur ve bu sözcükleri adlandırmaları istenir. Bir kelimeyi parçalara ayırma testlerinde (örneğin, pm-gr-nt-) veya bir kelimenin kökünü bir bütün olarak tamamlama testlerinde (ro----------------

verilen harflere karşılık gelen akıllarına gelen ilk kelimeyi söyleyebilirler .­

Yukarıda belirtilen testlerin her birinde (Tablo 8.1), denekler yeni kelimelerle karşılaştıklarından daha önce görmüş ­oldukları kelimeler söz konusu olduğunda daha iyi performans gösterirler : sözcüksel kararları daha hızlı verirler, "maskelenmiş" kelimeleri daha doğru bir şekilde tanımlarlar, kelimeleri daha sık eski haline getirirler ­. parçalar halinde.

Tablo 8.1. Açık ve örtük belleği incelemek için laboratuvarda kullanılan tipik hatırlama görevleri

Test kategorisi	test türü	Talimat örnekleri
ücretsiz oyun	doğrudan/açık	Öğrenilen nesneleri rastgele sırada oynatın
İstemi oynatma	doğrudan/açık	"Zıpla" kelimesiyle birlikte hangi kelimeyi öğrendiniz?
Zorunlu Oynatma	doğrudan/açık	Hangi kelimeyi öğrendin - "bale" mi yoksa "keşiş" mi?
evet/hayır oyna	doğrudan/açık	"Bale" kelimesini biliyor musun?
sözcüksel karar	dolaylı/dolaylı	"Bale" bu bir kelime mi? "Keşiş" bu bir kelime mi?
Bir kelimeyi parçalara göre tamamlama	dolaylı/dolaylı	b-l-e- kelimesindeki eksik harfleri doldurun
Bir kelimenin kökünü tamamlama	dolaylı/dolaylı	kelime yapmak için eksik harfleri tamamlayın­
Kavramsal Akıcılık	dolaylı/dolaylı	Bildiğiniz tüm dansları listeleyin

 

Fotoğraf ve ses gibi diğer sınıflara ait uyaranlar ile benzer testler yapılır. Sonuçlar tutarlı bir ­şekilde açık testlerle gösterilenlerden farklı özellikler gösterir. Örneğin, sonuç genellikle ­kodlama ve test uyaranları arasındaki algısal eşleşmeye bağlıdır. Bu nedenle, çalışma ve test etmenin algısal yöntemindeki bir değişiklik ( kodlama sırasında kelimelerin işitsel algısından test sırasında görsel algılarına geçiş) test sonuçlarında bozulmaya yol açabilir. Bu testlerin birçoğu bir özelliğin algısal özelliklerine (yani algısal olarak yönlendirilen) odaklanırken, bazı dolaylı testler, deneyimin kavramsal görevler üzerindeki etkilerini değerlendirir ve kavramsal olarak ­yönlendirilen dolaylı testler olarak bilinir. Örneğin, size semantik kategoriler verir ve her biri için mümkün olduğunca çok örnek vermenizi istersem (bu test kavramsal akıcılık testi olarak bilinir ), bir akbabayı "kuşlar" kategorisinde adlandırma olasılığınız daha yüksektir. ­bugün olsaydın olurdun. bu bölümü okumadın.

Doğrudan ve dolaylı testler birbirinden nasıl farklıdır? Bu bölümün başında açıklanan temel mekanizmalarda mutlaka ­farklılık göstermezler . Bu nedenle, dolaylı testler, belki de yaygın aktivasyon yoluyla "hayatta kalan deneyim kalıntılarına ulaşan" bir bellek alma sürecini başlatan ipuçları sağlar . Bununla birlikte, dolaylı ­testlerin geçmişi hatırlamayı gerektirmemesi ve bu nedenle bağlamın ­kasıtlı olarak bir özellik olarak kullanılmaması bakımından farklılık gösterirler . Bunun yerine, yalnızca bir kelimenin harfleri veya bir fotoğrafın parçaları gibi doğrudan sunulan işaretler bilinçli olarak kullanılır. Bağlamsal uyaranın olmamasına ­rağmen, uyaranla yakın zamanda kurulan " iletişim" test sonuçlarını iyileştirir. Bu fenomen, yeniden hazırlama olarak bilinir (inceleme için bkz. Ochsner, Chiu & Yp, 1998).

Yeniden canlandırma, geçmiş deneyimlerin üzerimizdeki bilinçsiz etkisinin bir örneği olarak geniş çapta kabul görmektedir. Bu örtük etki, dolaylı testlerin "ulaştığı" bellek izlerinin, epizodik belleğin altında yatanlarla aynı olduğu anlamına gelmez . ­Aslında, açık bellek, hipokampustaki ek bağlamsal temsillerle desteklenir. ­Sonuç olarak, dolaylı testler hem bağlamsal uyarının yokluğunda hem de “ulaştıkları” izlerin beyindeki içeriği ve konumu açısından farklılık gösterir.

Tabii ki, bu etkinin gerçekten gerçekleşmediğine dair şüpheler oldukça anlaşılır. Belki insanlar anlıyorlar, daha önce öğrendikleri materyali test ediyorlar ve bilinçli olarak hatırlıyorlar. Aslında herkes kandırılamaz. Bununla birlikte, insanlar herhangi bir bağlantı farkındalığının rahatlığını göstermediğinde bile , faydaları açıktır. Örneğin, ­birkaç dakika önce ne olduğunu hatırlayamayan amnezik hastalar dolaylı testlerde tamamen normal sonuçlar gösteriyor. Amnezi olan kişilerde açık belleğin zayıflamış olması, örtük belleğin ise etkilenmemiş olması, psikologların bellek anlayışının temel bir revizyonunun temelidir, bellek birçok ayrı sistemden oluşur (Squire, 1992b; bkz. ayrıca Gabrieli'nin incelemesi, 1998). Dolaylı testler, deneyimlerimizin "bilgimiz olmadan" bizi nasıl etkilediğini gösterir. Bütün bunlar, John Harrison ve Helen Keller için hissetmemize yardımcı olmalı .­

Olaysal Bellekten Bilgi Çıkarmada Bağlamın Önemi

İnsanlar geçmişi hatırladığında, anılarını belirli bir zaman ve yere odaklamak için bağlamı kullanırlar. Ancak bağlam ­istemeden bizi etkileyebilir mi? Bir olayı bir ruh halinde veya bir koşulda deneyimlediğinizi ve sonra onu farklı bir ruh halinde veya başka koşullarda hatırlamak istediğinizi hayal edin . Veya ­

başka bir durum hayal edin: Bu olayı aynı koşullarda ve aynı ruh halinde hatırlıyorsunuz. Anılarınız farklı mı olacak? Evet, yapacaklar. Anlaşıldığı üzere, hafızadan bilgi çıkarma koşullarının kodlama koşullarına uygunluğu önemlidir. Bu olguya bağlama bağımlı bellek denir . Çevresel bellek, ruh hali belleği ve fizyolojik durum belleği dahil olmak üzere çeşitli bağlama bağlı bellek türleri bilinmektedir ­.

Harici koşullara bağlı bellek

Bir akşam ofisimde otururken çay istedim. Aşağıya inip mutfağa girdiğimde neden buraya geldiğimi hatırlayamadım. Alt katta bir şeye ihtiyacım olduğunu ve mutfakta olduğunu biliyordum ama ne olduğunu hatırlayamadım. Ofise döndüğümde hemen çay içmek istediğimi hatırladım! Neden ilk başta hatırlayamadım ve sonra hatırladım? Görünüşe göre orijinal ortama geri dönüş, olayın orijinal olarak kodlandığı uzamsal bağlamı yeniden yarattı ve bu da yeniden üretime yardımcı oldu ­.

Bellek bağlama bağlıdır. Bir zamanlar Duncan Godden ve Alan Buddeley, bu fenomeni uygulamalı bir problemle bağlantılı olarak, yani derin deniz dalgıçlarının eğitimi ile bağlantılı olarak incelediler (Godden & Baddeley, 1975). Bundan önce Buddley, düşük sıcaklıkların dalgıçlar üzerindeki etkisini incelerken ­, beklenmedik bir şekilde su altı ortamının güçlü bir bağlamsal bağımlılık yarattığını keşfetti. Bu sonuç, ağa girmek veya ağa girmekten kaçınmak üzere olan balıkların davranışlarını gözlemleyen ­bir grup dalgıca liderlik eden bir adam tarafından desteklendi . Önce raporlara güvendi

Onlara su altında çalışacak şekilde uyarlanmış kayıt cihazları sağladı, böylece derinlikte kaydedecekleri şeyi kıyıda yorumlayabilirler. Godden ve Budd­

inançlar kıyıda ve 10 fit derinlikte 40 alakasız kelime için dinlendi. Dalgıçlar bu 40 kelimeyi dinledikten sonra aynı ortamda veya farklı bir ortamda test edildi. Bu deneyin sonuçları ­, Şek. 8.3, su altında öğrenilen malzemenin en iyi su altında hatırlandığını ve kıyıda öğrenilen malzemenin en iyi kıyıda ­hatırlandığını açıkça göstermektedir.

Diğer birçok koşul için ve fotoğraflar, kelimeler ve insanların yüzleri dahil olmak üzere birçok başka uyaran için benzer sonuçlar elde edildi.

Pirinç. 8.3. Aynı koşullar altında öğrenilen ve test edilen
kelimeler, bir arada öğrenilen ve farklı koşullar altında test edilen kelimelerden daha iyi hatırlanır (Godden & Baddeley, 1975)

Smith ve Vela (2001), çevresel koşulların hafıza üzerindeki etkilerine ilişkin araştırmaları gözden geçirerek, birkaç önemli bulgu elde ettiler. Bunlardan biri de insanların bilgileri kodlarken dış koşullara dikkat etmesi gerektiğidir. İç süreçlere daha fazla dikkat yoğunlaşması, ­dış faktörlerin etkisini azaltır veya tamamen ortadan kaldırır. Dış koşulların bellek üzerindeki etkisi, kodlama ile yeniden üretim arasındaki zaman aralığı arttıkça artar; Belki de bu , çocukluğunu geçirdiği eve uzun bir aradan sonra dönen bir insanın, yıllardır aklına gelmeyen anılarla “bunaldığı” hissine kapılmasını açıklıyor . ­Ve son olarak, çok yararlı bir sonuç , bağlamın basit bir zihinsel yeniden yaratılmasının, ­belleğin dış koşullara bağımlılığını önemli ölçüde azalttığıdır. Bu nedenle, bir kişi tamamen farklı bir bağlamda kodlanmış bir olayı veya olguyu hatırlamak isterse, bu bağlamın nesneler, düzen ve diğer ayrıntılar gibi bazı öğelerini zihinsel olarak hayal etmek genellikle yararlıdır.­

Belleğin fizyolojik duruma bağımlılığı

Belleğin bağlama bağımlılığı, bilgiyi özümseyen kişinin iç durumu uyuşturucu veya alkolün etkisi altında değiştiğinde de kendini gösterir; bu durumda, belleğin fizyolojik

duruma bağımlılığından söz edilir. Goodwin ve diğerleri (1969) ­bunun için klinik kanıt sağlar. Sarhoşken para veya alkol saklayan kronik alkolikler, ayıkken bulamıyorlar ama tekrar sarhoş olduklarında buluyorlar. Goodwin, çeşitli testler kullanarak bu fenomeni inceledikten sonra, genel olarak sarhoşken öğrenilenlerin en iyi sarhoşken hatırlandığını ­buldu . Bazen anestetik olarak kullanılan nitröz oksit, esrar (Eich, 1980) ve hatta kafein gibi diğer ilaçlarla da benzer sonuçlar elde edilmiştir . ­Eich (1980) incelemesinde fizyolojik duruma bağımlılığın ­yalnızca üreme testleri kullanıldığında ortaya çıktığını inandırıcı bir şekilde gösterdi; tanıma testleri kullanıldığında kaybolur. Öznenin içsel durumunun hafıza erişimini kolaylaştırdığı görülüyor, ancak tanıma için bir nesne sunularak erişim kolaylaştırıldığında, bir arama gerekli değildir.

Belleğin fizyolojik duruma bağımlılığı ­, ikincisinde doğal nedenlerle meydana gelen değişikliklerin bir sonucu olarak da kendini gösterir. Aerobik egzersizlerden birinin hafızayı etkileyip etkilemediğini inceleyen Christopher Miles ve Eleanor Hardman (Miles & Hardman, 1998) tarafından ­ilginç bir örnek verilmektedir . Denekler, ya bir spor aleti -bisiklet üzerinde sessizce dinlenirken ya ­da nabzı dakikada 120-150 atışa ulaşana kadar pedal çevirdiklerinde kulak tarafından sunulan bir kelime listesini ezberlemek zorunda kaldılar . Daha sonra, deneklere dinlenme fırsatı verildikten sonra, deneyciler öğrenilen kelimeleri ister dinlenme sırasında ister "döngü" sırasında herhangi bir sırayla yeniden üretmelerini istedi . Kelimeleri ezberledikleri aynı koşullar altında test edilen deneklerin sonuçları, kelimeleri bazı koşullarda ezberleyen ve diğerlerinde test edilen deneklerin sonuçlarından %20 daha iyi çıktı. Bu nedenle, fizyolojik durumumuzun bazı yönleri ­epizodik deneyimin bir parçası olarak kodlanır ve test edildiğinde bu durumun yeniden üretilmesi üremeyi destekler. Tıpkı sahada olan sporcuların içeride öğrendiklerini hatırlamaları gerektiği gibi , spor salonunda öğrenen öğrenciler de bunu akılda tutmalıdır.

ve ruh haline bağlı bellek

Depresyondaki insanlara kendi hayatlarındaki bazı olayları hatırlamaları istendiğinde, çoğunlukla sadece talihsizlikleri hatırlarlar ; ­ve bu ne kadar hızlı olursa, depresyon o kadar şiddetli olur. Elbette bu, depresyondan muzdarip insanların hayatlarının ­gerçekten çok daha az hoş olmasından kaynaklanıyor olabilir, bu yüzden böyle bir durumdalar. Bir çalışma, ­

bazen bu tür hastalarda olduğu gibi , depresyon seviyeleri bir gün boyunca sistematik olarak değişen hastaları seçerek bu faktörü ortadan kaldırmayı başardı (Clark & Teasdale, 1982). ­Günün üzücü anlarında, diğer zamanlara göre mutlu olayları hatırlama olasılıkları çok daha düşüktü. Welten tekniği olarak bilinen bir prosedür kullanılarak sağlıklı deneklerde benzer ­sonuçlar elde edildi . Genellikle duygu durumlarını harekete geçirmek için kullanılan bu teknik, öznenin ­belirli bir duygu durumunu anlatan altmış cümlelik bir listeyi yavaş yavaş okumasından ve içeriğine karşılık gelen duyguları hissetmeye çalışmasından oluşur ­(Velten, 1968). Üzgün olduklarında denekler olumlu olayları daha yavaş hatırlıyordu (Teasdale & Foggarty, 1979).

Yukarıda açıklanan çalışmaların sonuçları, ruh haline uygun belleğin varlığına tanıklık etmektedir (Viapey, 1986).

duygusal renkleri bakımından bir kişinin o anki ruh haline karşılık gelen olayları hafızadan geri getirmenin büyük kolaylığını ifade eder . ­Yani, iyi bir ruh hali içinde olmak, mutlu bölümleri hatırlamak daha kolaydır ­ve depresif bir durumda olmak, üzücü olayları hatırlamak daha kolaydır. Gerçekten de, depresyondaki insanların hayatlarındaki güzel günleri hatırlamakta zorlanmaları, depresyon sorununun bir parçası olabilir. Depresyonda olan bir kişinin geçmişte yaşadığı hoş olmayan olayları hatırlama olasılığı daha yüksektir, bu da durumunu yalnızca kötüleştirir. Depresyon tedavisine yönelik bilişsel yaklaşımlar, hastaların daha hoş anıları hatırlamalarına ve hayatlarının olumlu yönlerini yeniden değerlendirmelerine yardımcı olmayı içerir. Dahası, hatırlama söz konusu olduğunda ruh haline uygun bellek önyargısı göz önüne alındığında, ­kişi depresyondayken aceleci kararlar vermemelidir. Birinden memnun değilseniz, muhtemelen bu kişiyle ilgili yalnızca hoş olmayan olayları hatırlayacaksınız, ancak başka bir zamanda onun hakkında pek çok güzel şey hatırlayacaksınız.

Ruh haline uyumlu bellek ilginç bir fenomen ­olsa da, kasıtlı olmayan bağlama bağlı belleğin bir tezahürü değildir, çünkü bellekten bilgi alma olasılığını belirleyen ana faktör, hatırlanan bağlamın ruh halinin muhatabına karşılık gelmesidir ­. mevcut ruh hali. Esasen mesele, ruh halinin, aksi takdirde kodlama sırasında nötr olacak olaylara istemeden "atanması" ve amaçlanmayan bir bağlam rolü oynaması değildir. Ruh haline bağlı bellekten söz edebilmek için , hafızadan bilgi çıkarma kolaylığının olması gerekir.     

, yalnızca anıların içinde bulundukları duruma uyumuna değil , kodlamanın gerçekleştiği ruh halinin geri getirmenin gerçekleştiği ruh haline uygunluğuna bağlıydı .­

, yazarlar deneklerden uyaranlara yanıt olarak geçmiş yaşam olaylarını hatırlamalarını istediğinde ("buhar ­yürüyüşü", "sokak" gibi kelimeler uyaran olarak kullanılmıştır) ruh haline bağlı bellek hakkında veri elde etmiştir (Eich, Macaulay & Ryan, 1994). Kodlama sırasında x deneklerinde

ya iyi bir ruh hali (P) ya da kötü bir ruh hali (U) yarattılar ve iki gün sonra deneklerin hatırlaması gerektiğinde aynı şeyi tekrarladılar. Deneydeki katılımcılar için doğru ruh halini yaratmak için, neşeli veya melankolik müzik dinlerken aynı zamanda neşeli veya hüzünlü düşünceler önermeleri istendi. İlgili ruh haline ulaşıldığında ( ­deneklerin kendilerine göre) kodlama başladı ve iki gün sonra anılar başladı. Çalışmanın yazarları , olayın kendisinin esasen olumlu, olumsuz veya nötr olup olmadığına bakılmaksızın , test sırasındaki ruh hali bilgi kodlama sırasındaki ruh haliyle eşleştiğinde, iki gün önceki olayların ücretsiz olarak hatırlanmasının daha başarılı olduğunu bulmuşlardır.­

Bağlama bağlı bilişsel bellek

bilgilerin kodlanması ve geri alınması sırasında dikkatimizi çeken belirli fikirleri, düşünceleri ve kavramları da içerir . Örneğin, “Mavi Dönem ­”de mavinin Picasso'nun düşüncelerinde geniş bir yer tuttuğunu varsaymak kolaydır . Bir bireyin bilgiyi kodladığı genel bilişsel bağlam, ­onu bellekten geri getirme yeteneğini etkileyebilir mi? Bilişsel bağlamın etkisinin bir örneği, dil bağlamının hangi anıların bellekten en kolay şekilde geri çağrıldığını etkileme eğilimidir.

Bunun iyi bir örneği, ­Rusça ve İngilizce konuşan bir grup deneğin , uyarıcı kelimelere tepki olarak hayatlarından hikayeler hatırladıkları bir çalışmadır (Maman & Neisser, 2000). Deneklere oturumun yarısının İngilizce, diğer yarısının da Rusça yapılacağı söylendi . ­Aşamaların her birinde, iki dilden yalnızca biri kullanıldı ve denekler , yaşamlarının herhangi bir dönemine ilişkin anıları hakkında konuşmaları gereken aynı dilde a-uyarıcı kelimeler aldı. ­not etmek ilginç

uyaran kelimelerin %35'ine yanıt olarak cheny. "İngiliz anıları" için bunun tersi bir model gözlemlendi.

dilbilimsel bağlamın diğer kasıtsız bağlam biçimleriyle aynı rolü oynadığına inanırlar . İki dillilerin, ­bilgilerin kodlandığı ve depolandığı ­iki dil modeli olduğunu öne sürdüler . Böyle bir model belirli bir dile dönüştürülerek yeniden oluşturulduğunda, kasıtlı olmayan bilişsel bağlamı, bellekte depolanan anıların geri çağrılmasını destekler. Diğer çalışmalar bu modeli doğruladı ve bu kavramları akademik malzemeye ve hatta genel semantik bilgiye kadar genişletti. Örneğin, iki dilli test puanlarının ­(kimya, tarih vb.), test bilgilerin öğrenildiği dilde yapıldığında daha iyi olduğu gösterilmiştir (Maman ve Fausey, 2006).

hayatınızın tüm bölümlerinin - hem kişisel anılarınız hem de ­genel bilginiz - daha az erişilebilir hale gelebileceğini düşünmek çok hoş; eğer bu doğruysa, bu durum ­iki dillilerden oluşan dünya nüfusunun önemli bir bölümünü etkileyebilir. Hal böyle olunca, yurt dışında okuyan öğrenciler, bu ülkelerdeki hemşehrilerinin bilmediği, yeni bir dil öğrenmenin ötesine geçen zorluklarla karşılaşıyor . Karşılaştıkları zorluklar, ­zihinsel anlayışımızda yer alan deneyimler üzerindeki amaçlanmamış bağlamın etkisini göstermektedir.

Yeniden yapılandırma belleği

Şimdiye kadar, hafızadan bilginin alınmasını ­bozulmamış hatıraların yeniden üretilmesi olarak nitelendirdik. Bununla birlikte, bazen bilginin bellekten geri alınması, erişilebilirliğin çevresinde bir şey hatırladığımızda, deneyimin bazı yönlerini hatırlayabiliriz, ancak diğer yönlerini "hesaplamak" zorunda kalırız ­. Yeniden yapılandırmacı bellek terimi, hatırlamanın bu aktif ve tümdengelimli yönünü ifade eder.

, içinde anlatılan olay gerçekleştikten birkaç gün sonra yazılan aşağıdaki pasaj, yeniden yapılandırma belleğinin ne olduğu hakkında bir fikir vermektedir ­.­

Kasım 1978

Bir metro peronunda tanıdık bir yüz görünce, o kişinin kim olduğunu hatırlayıp hatırlamadığıma bakmaya karar verdim. İki çağrışım vardır: Sebastian adı ve çocuklarla ilgili bir şey. Sebastian isminin yararlı bir ipucu olduğunu düşünüyorum, ancak akla yalnızca Evelyn Waugh'un Brideshead Revisited'ındaki yavruları getiriyor. Ayrıca kitapların bulunduğu loş odayla da bir bağlantı hissediyorum , ancak daha fazla ­yararlı araştırmaya devam edilebilecek kadar net bir şey yok.

Kısa bir süre sonra, bilinmeyen bir nedenle, "çocuk bakıcısı arıyorum" ifadesi beliriyor ve ikimizin de bir bebek bakıcısı grubunun üyesi olduğumuzu, ­adının gerçekten Sebastian olduğunu (soyadını hatırlayamıyorum) ve o olduğunu hatırlıyorum. Çok iyi bildiğim bir yolda, önümü net olarak görebildiğim bir evde yaşıyor. İçinde çok güzel yayınlanmış pek çok kitabın bulunduğu oturma odasının canlı bir görüntüsü beliriyor ve mesleğinin matbaacılık olduğunu hatırlıyorum. Odalarından birinde bir matbaa gördüğümü hatırlıyorum. Onu teşhis ettiğimden hiç şüphem yok ­.

İki gün sonra ne soyadını ne de yaşadığı sokağın adını hatırlamadığımı fark ettim. Soyadını hatırlamama yardımcı olacak hiçbir ipucum yok ama ­Oxford Yolu'nda ya da Windsor Yolu'nda yaşadığını biliyorum. Sebastian'ın yaşamadığı sokakta yaşayan bir meslektaşım var . Oxford Road'da yaşadığını ve meslektaşımın Windsor Road'da yaşadığını söyleyebilirim. Soyadını yeniden hatırlamaya çalışıyorum... Sebastia n... Hiçbir şey. Ve aniden, bilinmeyen bir nedenle, Carter adı belirir. Sanırım ­haklıyım ama %100 emin değilim. Sonra karısının adıyla bir dernek var - Penny Carter. Bunun doğru olduğundan ve adının gerçekten Sebastian Carter olduğundan eminim .

Telefon rehberini alıyorum. Bu kadar zahmetten sonra hata yapmaya hakkım yok. Gerçekten de ­Carter, Oxford Road'da yaşıyor. Salı günü Liverpool Caddesi'ne giden 14.36 trenini arayıp bekleyip beklemediğini sordum. Bekledi.

Bu pasaj birkaç önemli noktayı vurgulamaktadır. İlk olarak, ­görünürde bir sebep olmadan ortaya çıktığında bellekten bilgi almak için otomatik bir süreç vardır. Örnekler arasında Sebastian adı ve çocuk bakımı ile olan ilişki yer alır. İkincisi, aklımıza kabul edilebilir bir bilgi gelmediğinde, bir dedektifin fiziksel kanıt kullanması gibi biz de fragmanları kullanırız . ­Sebastian'ın uyarısını , her biri reddedilebilecek çağrışımlar izledi . ­Tam tersine, çocuklarla olan muğlak çağrışım akla hem bebek bakıcılığı işini, hem de Carter'ın evinin belirgin görüntüsünü getirdi; onun evi. .

makul çıkarımlara izin veren bireyin deneyimi tarafından yönlendirilir . ­Bu çıkarımlar, aslında hatırlamadığımız bir şeyi hatırladığımıza inanmamıza bile yol açabilir. Bir çalışma, katılımcılardan ­aşağıdaki pasajı okuyup ezberlemelerini istedi (Dooling & Christiaansen, 1977):

Carol Harris'in Uzman Yardımına İhtiyacı Var

Carroll Harris doğduğundan beri sorunlu bir çocuk. Vahşi ­, inatçı ve saldırgandı. Carroll sekiz yaşındayken hâlâ kontrolden çıkmıştı. Kızın ruh sağlığı durumu, ­ailesi için büyük endişe kaynağıydı. Yaşadıkları eyalette onun gibi çocuklar için iyi okullar yoktu. Sonunda, Carroll'ın ailesi ona özel bir ­öğretmen tutmaya karar verdi.

Deneydeki katılımcılar ­bir hafta sonra test edildi. Testten hemen önce, bazılarına hikayenin aslında Carroll Harris değil, Helen Keller hakkında olduğu söylendi; deneydeki diğer katılımcılara hiçbir şey söylenmedi. Bunun Helen Keller ­hakkında bir hikaye olduğu söylenen deneklerin, böyle bir şey okumasalar da "o sağır, dilsiz ve kördü" gibi cümleleri okuduklarını hatırladıklarını söyleme olasılıklarının önemli ölçüde daha yüksek olduğunu not etmek ilginçtir. . Testten hemen önce Helen Keller hakkında duyduklarının, onun hakkındaki bilgilerini harekete geçirdiği ve gerçekte hiçbir şey olmamasına rağmen onun hakkında okuduklarına inandıkları varsayılabilir . ­Ne kadar yeniden inşa edici olduğuna dair güzel bir örnekle karşı karşıyayız.

Onlar sayesinde çoğu zaman doğru bilgileri hatırlıyoruz ve neler olabileceğine dair makul sonuçlar çıkarıyoruz. Bununla birlikte, gerçeğe uygun hatırlama gerektiğinde (örneğin, bir suç tanığının ifadesi), yeniden oluşturma hataları ­trajik sonuçlara yol açabilir. Bir kavgayı gören ve daha sonra , azmettirenin kim olduğu, basmakalıp yeniden yapılandırmacı bir belleğe dayanarak, istemeden yanlış hatırlayan bir kişi, sanık için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır.

hafızayı tanıma

Şimdiye kadar, hafızadan bilgi almak için iki model ele aldık - ücretsiz hatırlama ve istemli hatırlama. Bununla birlikte, çoğu zaman bir şeyi hatırlamak için değil, belirli bir uyaranla daha önce karşılaşıp karşılaşmadığımıza karar vermek için hafızamıza başvururuz. İstediğimizi ­tanımayı ­umarak bir telefon numaraları listesinden geçiyoruz ; sokakta biriyle karşılaştığımızda onu daha önce görüp görmediğimizi anlayamıyoruz; veya kimlik belirleme prosedürüne katılmak üzere polise davet edilebiliriz .

Tanıma belleğinin dahil olduğu bu durumlar, başka süreçler söz konusu olduğu için özel tartışma gerektirir .­

Üremeden farklı olarak, bir tanıma durumunda, bir kişiye bir uyaran sunulur ve kişi bunu belirli bir bağlamda görüp görmediğine karar vermelidir. Bu durumun ­tanınmanın değerlendirilmesiyle ve insanların bu tür görevleri nasıl yerine getirdiğiyle ilgili bir takım çıkarımları vardır.

Birincisi, özünde tanıma testleri ­, öznenin belirli bir bağlamda karşılaştığı uyaranlar ile karşılaşmadığı uyaranlar arasında bir ayrım yapılmasını gerektirir. Denek "eski" ve "yeni" arasında ayrım yapmak zorunda olacağından , test yalnızca, deneğin ­doğru kararlar verme yeteneğini göstermesini sağlamak için hem eski hem de yeni nesneleri kullandığında anlamlıdır . Bu yeni nesnelere çeldiriciler veya dikkat dağıtıcılar denir ve polisin masum kabul ettiği kimlik belirlemedeki katılımcılarla aynı rolü oynarlar. Laboratuar çalışmalarında çeldiriciler bazen eski nesnelerle birlikte sunulur ve denek nesnelerden birini seçmek zorundadır. Böyle bir teste zorunlu seçim tanıma testi denir . Diğer testlerde, yeni ve eski nesneler ­birbiri ardına karıştırılarak sunulur ve deneğin nesneyi daha önce görüp görmediğini cevaplaması gerekir. Bu tür testler evet ­/hayır testleri olarak bilinir . Bu tür testlerde çeldiriciler ­, deneğin yargısına ne ölçüde güvenilebileceği hakkında değerli bilgiler sağlar.

Deneklerin çeldiricilerle ilgili yanıtları nasıl dikkate alınır? Bir dizi uyaranın tanınmasını değerlendirirken, tek bir hata, bir kişinin ­hafızasının kötü olduğu anlamına gelmez. Hafızası iyi olan insanlar bazen hata yaparlar. Eğer öyleyse, çoklu yanlış tanımlamaları nasıl açıklayacağız? % 10 hatalı tanıma yapan bir kişinin hafızasının kötü olduğunu varsaymalı mıyız ? Eğer öyleyse, %10 hata yapan bir kişinin hafızasının %5 hata yapan birinden daha kötü olduğu düşünülebilir mi? %85 doğru, %10 yanlış cevap veren bir konu nasıl değerlendirilir ? ­Hafızasının, eski nesnelerin %40'ını tanıyan ancak hataların yalnızca %5'ini yapan birinden daha kötü olduğunu söyleyebilir miyiz?

birini teşhis etmesi için baskı uygulayan eğilimleri hesaba katmalıyız , bunun sonucunda bazıları kimin görünüşüne aşina geldiğine göre "tahmin etmeye" başlar. Tahmin etmenin sahip olabileceği ­etkiyi anlamak için

, tanıma testinde iki katılımcı hayal edin. Denek ­A'ya hem eski hem de yeni nesnelerin sunulacağı ve yeni nesneleri yanlış tanımlamanın "cezalandırılmayacağı" söylenir. Denek B'ye , yeni nesnelerin yanlış tanımlanmasının "çok ağır bir şekilde cezalandırılacağı" söylendi. Tabii ki, ikinci özne birinciden daha muhafazakar olacak, bu da onların yeni ­nesnelerin sunumuna ve ­tam olarak emin olmadıkları eski nesnelerin sunumuna "evet" yanıtı verme eğilimlerini önemli ölçüde azaltacaktır . Tahmin etmenin bir sorun olduğu ve tahmin etme düzeyinin kişilerin ön yargılarına göre değişebileceği açıktır.

Yukarıdakiler, tanıma hafızasını ölçmenin temel problemini gündeme getiriyor ­: hafızayı sınırlandırmak ve karar vermek. Temel olarak önemli olan, önyargılı yargıyı ayırarak bellekteki bilgi miktarını değerlendirme yöntemidir. Bununla birlikte, böyle bir yöntemi geliştirmek için, tanımaya dahil olan hafıza süreçleri teorisine ihtiyaç vardır ­. Bu yaklaşım aşağıda tartışılacaktır.

Bir tanıma belleği modeli olarak sinyal algılama teorisi

, işitsel algı çalışmasından ortaya çıkan ­sinyal algılama teorisinde sunulan kavramlara dayanmaktadır ­(Green & Swets, 1966).

Tipik bir işitsel algılama deneyinde, denekler beyaz gürültünün önünde sunulan zayıf bir sesi dinler ve eğer onu alırlarsa bir düğmeye basmaları gerekir. Sesin gücüne bağlı olarak sonuçlar idealden daha az olabilir ve dört olasılık vardır. Bir ses sunulur ve kişi ­doğru bir şekilde onu duyduğunu iddia ederse, bu sonuca hedefi vurmak ­denir . Bazen algılanmayan bir ses sunulur . ­Bu bir eksiklik. Ses sunulmuyorsa, ancak ­kişi duyduğunu iddia ediyorsa, bu yanlış bir alarmdır. Son olarak ses sunulmaz ve denekler ­hiçbir şey duymadıklarını iddia ederler. Bu doğru bir reddetmedir.

Evet/hayır tanıma testlerinde de benzer bir durum söz konusudur. Tanıma testinde ­denek, uyaranın kendisine "tanıdık" olup olmadığına karar vermelidir. Bir uyaranın "eski" olarak sınıflandırılacak kadar "tanıdık" ­görünüp görünmediğine karar vermek, bir ses duyduğunuzu söylemek için yeterli işitsel kanıt olup olmadığına karar vermeye benzer. İşitsel algılamada olduğu gibi, dört olasılık vardır. Nesne tanıdıksa ve konu onu doğru bir şekilde ­"eski" olarak sınıflandırdıysa, bu, hedefe yapılan bir vuruştur; konu tanıdıksa, ancak yanlış bir şekilde "yeni" olarak adlandırılıyorsa, bu bir gaftır. Yeni nesne yanlış bir şekilde "eski" olarak adlandırılırsa, bu yanlış bir alarmdır ve doğru bir şekilde "yeni" olarak adlandırılırsa, doğru bir negatiftir.

Sinyal saptama teorisi, tanımaya ilişkin yararlı bilgiler ­ve gerçek belleği tahminden ayırmak için gereken araçları sağlar. Sinyal algılama teorisine göre, hafızadaki izlerin, ne kadar tanıdık göründüklerini belirleyen hafızadaki aktivasyonlarını yansıtan belirli bir gücü vardır. İzlerin tanınma derecesinin ­farklı olduğuna ve kodlama sırasında nesneye ne kadar dikkat edildiğine veya kaç kez sunulduğuna bağlı olduğuna inanılmaktadır. Sinyal algılama teorisinin, eskisinden daha az ölçüde olsa da, tanımanın yeni nesnelerin doğasında olduğu gerçeğinden yola çıkması önemlidir. Yeni nesnelerin tanınması, laboratuvar dışında sıklıkla görülürlerse veya zaten tanıdık nesnelere benzerlerse artabilir. Polis kimliğiyle ilgili olarak, bu, tanığın onu daha önce gördüğü (suç mahallinde değil) veya gerçek suçluya çok benzediği için tanığa tanıdık gelebileceği anlamına gelir.

Ancak bu fikirler nasıl yardımcı olur? Temel fikirlerden biri, bir dizi nesnenin tanınabilirliğinin, ­hem eski hem de yeni nesnelerin kendi dağılımlarına sahip olduğu, genellikle normal bir dağılım izlediğidir; bu dağılımlar ortalama tanıma düzeyinde farklılık gösterir. Çoğu ­durumda, daha fazla temas nedeniyle eski nesnelerin ortalama tanınması, Şekil 1'den aşağıdaki gibi olmasına rağmen, yeni nesnelerin ortalama tanınmasından daha yüksektir. 8.4, bu dağılımlar çakışabilir.

Üst üste binme, bazı eski nesnelerin kötü bir şekilde kodlanmış olabileceği ve bu nedenle herhangi bir anıyı uyandırmayacağı, ­bazı yeni nesnelerin ise çok tanıdık gelebileceği için oluşur. Bazı denekler için bu dağılımlar çok yakındır ve eski ve yeni nesnelerin dağılımları için ortalama tanıma arasındaki fark ­minimum düzeydedir. Diğerleri için, bu dağılımlar yalnızca örtüşmez, aynı zamanda birbirinden çok farklıdır. Nesneleri inceleme süresindeki veya her biriyle "iletişim" sayısındaki artış, yeni ve eski nesnelerin dağılımları arasındaki farkın, ikincisinin tanınmasındaki artış nedeniyle artmasına neden olacaktır.

yenilerinden ne kadar iyi ayırt ettiği önemlidir, eski ve yeni ­nesnelerin dağılımındaki ortalama tanıma farkına bağlıdır. Başka bir deyişle, konunun eski ve yeni nesneleri ayırt etme yeteneği, eski ve yeni dağılımların ortalama değerleri arasındaki mesafe ile ölçülür (Şekil 8.4). Sinyal algılama teorisi dilinde, bu d mesafesine ­" d prim" denir.

Ancak, tanıma hakkında çıkarım nasıl yapılır? Bu ­sorunu ele alan sinyal algılama teorisi, insanların tanıma kriteri seviyesini seçtikleri gerçeğinden yola çıkar; bunun üzerinde nesneyi eski için ve aşağıda - yeni için alırlar. Şekil l' in sağ alt parçası . 8.4, tanıma sürekliliği üzerinde kriterin konumunu göstermektedir. Bu konumu kritere atayarak bazı eski nesneleri "gönderdiğimize" dikkat edin.

"yaşlılık" kriterinin altında, bunun sonucunda tanınmaları kayıp olarak sınıflandırılacaktır ­. Ancak, kriterin üzerinde olan eski nesneler, hedefteki isabetler olarak kabul edilecektir. Aynı şekilde, bazı yeni nesneler, kriteri aşan bir tanınabilirliğe sahip olacak ve bu da onların yanlışlıkla eski olarak tanımlanmasına ve (yanlış alarm) neden olacaktır. Kriterin altına düşen yeni nesneler, normal arızalar kategorisine girecektir. Bu nedenle ­, nesnelerin tanınmasını kritere ve durumlarına (eski veya yeni) göre dikkate alırsak, dört yanıt seçeneği anlaşılabilir - hedefi vurma, ıskalama, yanlış alarm ve doğru ret.

Sinyal algılama teorisi

İnsanların bir nesnenin "eski" olup olmadığına karar vermek için bir kriter belirledikleri fikri, önyargılı yargıyı tanımlamaya yardımcı olur ­. Bunu anlamak için, kriter tanıma sürekliliğinde sola kaydırılarak “zayıflatılırsa” ve daha az tanıdık nesnelerin “eski” olarak tanınmasına neden olursa ne olacağını düşünün. Bu , eski nesnelerin büyük çoğunluğunun tanınmasını ve çok az sayıda ıskalama olmasını sağlar. Ne yazık ki bu, eskileriyle karıştırılan yeni nesnelerin sayısını da artıracak ve sonuç olarak yanlış alarmların sayısı artacaktır. ­Kriter katı olarak ayarlandığında (sağa kaydırıldığında), ek bir faktör ortaya çıkar: yanlış alarmlar nadir hale gelir, ancak ıskalama sayısı artar. Bu iki ölçüt yanlılığı varyantı, bir kişi sırasıyla "liberal" veya muhafazakar bir tahmin stratejisi kullandığında ortaya çıkan durumları tanımlar ­. İki dağılımın araçları arasına bir kriter yerleştirerek, kişi tarafsız hale gelir. Bir kişinin kriter olarak aldığı tanıma değeri, (beta) ile gösterilir ve tahmin etme eğilimini karakterize eder.

Yukarıda sunulan analiz ­, sinyal algılama teorisinin, bir kişinin eski nesneleri yenilerinden ayırt etme yeteneğini ve tahmin stratejisini değerlendirmek için matematiksel araçlar sağladığını göstermektedir. İsabet oranı (eski olarak tanımlanan eski nesnelerin oranı) ve yanlış alarm oranı (eski sanılan yeni nesnelerin oranı) belirlendikten sonra, d ve (beta) hesaplanabilir ve böylece bu faktörler ayrılabilir. Bununla birlikte, daha da önemlisi, sinyal algılama teorisi ­tanıma karar verme kavramını sunar. Anıların sürekli bir güç üzerinde yattığı ve insanların bir nesneye aşinalıklarını, onu tanımaya yönelik içsel "hisleriyle" yargıladıkları fikri son derece yardımcı oldu.

Bununla birlikte, bazı fenomenlerin sinyal algılama teorilerinin kontrolü dışında olduğu ortaya çıktı ­. Örneğin, ücretsiz dağıtım testlerinde, dilde daha sık kullanılan kelimeler daha iyi hatırlanır ve nadiren kullanılan kelimeler daha kötü hatırlanır. Bu durum sık kullanılan kelimelerin ­tekrardan dolayı hafızada nadiren kullanılan kelimelere göre muhtemelen daha fazla temsil edilmesi ve dolayısıyla daha kolay kodlanması ile açıklanabilir (Hali, 1954; Sumby, 1963). Bu etki gerçekten de nesnenin gücüne bağlıysa, sinyal ­algılama teorisine göre sık kullanılan kelimelerin daha iyi tanınması gerekir. Bununla birlikte, gerçekte, tam tersi bir tablo gözlenir: nadiren kullanılan kelimeler, sık kullanılanlardan daha iyi tanınır; bu fenomen tanıma kelime frekans etkisi olarak bilinir (Gorman, 1961; Kinsbourne & George, 1974; Glanzer & Bowles, 1976). Sözcük sıklığı etkisi, tanıma belleğinde nesnenin gücünden ziyade başka bazı faktörlerin rol oynadığını düşündürür. Bu ve diğer nedenlerden dolayı birçok teorisyen tanımanın farklı bir sürece, yeniden üretime çok benzeyen bir sürece dayandığına inanır. Bu bakış açısı aşağıda tartışılacaktır.

Belleği tanımanın dualistik teorisi

Bir gün teknik yardıma ihtiyacım vardı ve ­servise gittiğimde güler yüzlü, güzel bir kadın tarafından karşılandım. Ellerimi ona uzattım ve kendimi tanıttım: "Merhaba. Mike Anderson, Psikoloji Bölümü. Siteyle ilgili sorunlar yaşıyorum. Biri bana yardım edebilir mi?" Bana kararlı bir şekilde baktı ve bir duraklamadan sonra cevap verdi: "Seni tanıyorum." Gerçekten de ­yüzü bana şaşırtıcı derecede tanıdık geliyordu ama onu nasıl tanıdığımı hatırlayamadım. "Beni hatırlamıyor musun?" dedi. Hatırlamadığımı itiraf etmeliyim. Sonra birkaç yıl önce tanıştığımızı ve görüşmemizin altı saat sürdüğünü söyledi. O zamanlar yaşadığı başka bir şehirdeydi, şimdi yaşadığımız yerden arabayla birkaç saat uzaktaydı. Bunu söyler söylemez, hemen tüm bağlamı hatırladım, onu tanıdım ve utanarak özür dilemeye başladım. Şimdi onunla iyi arkadaşız ama bu bölümü unutmama izin vermiyor.

Bu hikaye, çoğumuzun başına gelen bir şeyi gösteriyor - birini veya bir şeyi tanıdığın , ama nerede olduğunu hatırlayamadığın hissi ­. Bu duyum, önemli bir gerçeği göstermektedir: Bir uyaran, bir kişi için son derece tanınabilir olabilir, ancak aynı zamanda, tanımanın eksik olduğunu da hissedebilir. Tanıma kararının ­iki yoldan biriyle verildiği görülüyor: Uyaranın size ne kadar tanıdık geldiğine bağlı olarak bunu yapabilirsiniz, tanımaya dayalı ­tanıma adı verilen bir süreç; Uyaranla belirli iletişimin anılarına dayanarak da kabul edebilirsiniz, bu sürece hatırlama denir . Dualistik tanıma kuramına göre bu süreçlerin her ikisi de nesne tanımaya katkıda bulunur (Atkinson & Juola, 1974; Mandler, 1980; Jacoby & Dallas, 1981; Aggleton & Brown, 1999; Yonelinas, 1999). Tanıma tabanlı süreç hızlı ve otomatiktir ve ­ayrıntıları hatırlamadan hafızanın gücüyle sonuçlanır. Sinyal algılama teorisi tarafından iyi tanımlanmıştır. Buna karşılık, hatırlama daha yavaştır , daha fazla dikkat gerektirir ve bu bölümün başında açıklanan hatırlamaya çok benzer, daha spesifik olarak ­istemli hatırlamaya benzer. Uyaranla temasın gerçekleştiği bağlam hakkında bellekten bilgi almayı içerir .

Bu süreçleri birbirinden ayırmak için birçok yöntem geliştirilmiştir. Hatırla/bil prosedürü olarak bilinen bunlardan biri (Tulving, 1985), insanlara neden bir nesneyi tanıdıklarını düşündüklerini sorar. Daha spesifik olarak, deneklerden ­her bir nesneyi hafızaya mı (yani, verilen nesnenin ayrıntılarını bilinçli olarak hatırlamaya) veya ­bilgiye ( yani , hatıraların yokluğunda nesnenin çok tanıdık göründüğüne karar vermeye) dayalı olarak mı tanıdıklarını yanıtlamaları istenir . detayları). 'Hatırla' yanıtları anıları değerlendirmek için kullanılır ve 'Bil' yanıtları tanımaya dayalı tanımayı değerlendirmek için kullanılır (Yonelinas, 2002; Gardiner, Ramponi & Richardson-Klavehn, 2000). Diğer yöntemler, insanların konuyla "karşılaştıkları" koşulların ayrıntılarını hatırlayabildiklerini kanıtlama becerilerine dayanır ­. Örneğin, süreç ayırma prosedüründe (Jacoby, 1991), denekler görsel bir kelime listesi ve ardından ikinci bir işitsel liste öğrenirler. Takip eden tanıma testi sırasında, ­bir grup denekten karşılaştıkları hatırladıkları her kelimeye, görmüş ya da duymuş olsunlar (dahil etme koşulları) "evet" demeleri istenir . Diğer denek grubu, ­yalnızca duydukları kelimelere "evet" demek zorunda kaldı (dışlama koşulları). Dahil etme koşulları altında, deneklerin görsel olarak sunulan nesneleri (ilk listeden) doğru tanıması, hem tanıma temelinde hem de anılar temelinde tanınan nesnelerle ilgiliydi. Bir öznenin sonuçlarının ne kadarının hatırlama süreciyle ilişkili olduğunu belirlemek için

, ­tanıma yoluyla toplam tanıma sayısından bir şekilde "çıkarılması" gerekir ­. Bu nedenle, dışlama koşulları altında denekler tarafından yapılan hatalar temelinde yapılabilen, anıların yokluğunda ­tanımayı değerlendirmemiz gerekir . Bu demektir ki deneğe “evet” demesi istendiğinde ikinci listedeki kelimeyi duyunca yanlışlıkla “evet” derse , kelime görsel olarak sunulduğunda kelime ona tanıdık geliyor ama yapmıyor. tam olarak nereden geldiğini hatırlar ve bu nedenle soruyu doğru cevaplayamaz. Bu nedenle hatırlama, ­dahil etme koşulları altında liste 1'deki tanınan sözcüklerin toplam sayısından bu hatalı yanıtların çıkarılmasıyla değerlendirilebilir . Böylece, bu yöntemler, ­bellek alma ve tanıma işlemlerinin katkılarını ayrı ayrı belirlemek için kullanılabilir.

Bu ve diğer yöntemleri kullanan çalışmaların gözden geçirilmesi ­, bu süreçler arasındaki ayrımı destekleyen çeşitli genellemeler belirlemiştir ­( Yonelinas, 2002). İlk olarak, bir kişinin bir uyaranı hatırlayıp hatırlamadığına ilişkin tahminlerin, dikkat dağınıklığına karşı çok hassas olduğu ortaya çıktı. Bilgileri kodlarken bir şey dikkatinizi dağıtırsa ­, daha sonra hatırlamanız daha az olasıdır, ancak kodlama sürecinde yer alan uyaran tanıdık gelebilir. Bu veriler, üremenin dikkat gerektiren, kontrollü bir süreç olduğu fikrini desteklemektedir. Bu görüşe göre, dikkati azalmış insanlar (çok yaşlı insanlar ve prefrontal kortekste yaralanması olan hastalar) genellikle nesneleri zayıf bir şekilde tanırlar, ancak son zamanlarda gördükleri uyaranları tanıdık olarak algılarlar. Bir uyaranın ne kadar tanıdık göründüğüne ilişkin ­bilgiler , onu tanımlamak için gereken bilgilerden çok daha hızlı bir şekilde bellekten alınır, bu da tanımayı otomatik bir süreç olarak yargılama fikriyle tutarlıdır. Bu veriler , tanımanın niteliksel olarak birbirinden farklı iki sürece dayandığı

görüşünü doğrulamaktadır .

Kaynak izleme

dayalı olarak bir bellek izini yeniden etkinleştirme süreci olarak alma hakkında konuştuk ­. Bununla birlikte, çoğu zaman bellekten aldığımız bilginin kaynağını tanımlamamız gerekir. Bir olayın bağlamını hatırlama ihtiyacından daha önce bahsetmiştik . ­Haplarımızı ne zaman aldık? Bugün mü dün mü? Buraya ne zaman park ettim? Bugün mü geçen hafta mı? Ancak bu, anılarımızın kaynakları arasında ayrım yapmaya yönelik daha büyük bir ihtiyacın yalnızca bir örneğidir. Ben bu hikayeyi kimden duydum? Susan'dan mı yoksa Mary'den mi? Bunu nasıl bildim? National Enquirer'dan mı yoksa Tüketici Raporlarından mı? Bunu yapan kişiyi kendim mi gördüm yoksa biri ­bana bundan bahsetti mi? Bellekten aldığımız bilginin kökenini inceleme ve belirli bir kaynaktan gelip gelmediğine karar verme süreçleri , ­kaynak izleme olarak bilinir (Johnson, Hashtroudi & Lindsay, 1993).

Ne yazık ki, insanlar hatırladıkları bilgilerin nereden geldiğine her zaman dikkat etmezler ve bu nedenle hatalar yaparlar. Bazen bu hatalar ­, kaynağın tam olarak bilinmesinin önemsiz göründüğü ­gündelik konuşmalarda olduğu gibi, insanlar kendilerini dizginlemeyi bıraktıklarında ortaya çıkar . Böylece, Maria'nın size bir şey söylediğini hatırlayabilir ve onu utandırabilirsiniz çünkü aslında bunu size söyleyen Susan'dı. Büyükanne ve büyükbabalar, torunlarından hangisinin neyle ilgilendiğini veya az önce duydukları ve gerçekten hoşlarına giden bir fıkrayı sizinle paylaşıp paylaşmadıklarını vb. Anılarınızın kaynağının bu şekilde yanlış tanımlanmasına ­kaynak ilişkilendirme hatası denir.

İnsanlar anılarının kaynaklarını nasıl izlerler? Kaynağı belirlemek için, bilginin kaynağının doğrulanabilmesi için bağlamsal ayrıntıların hatırlanması gerekir. Marcia Johnson ve meslektaşlarına göre bu, farklı kaynaklardan aldığımız bilgilerdeki kalıpları kullanarak elde ediliyor ­. Örneğin bir şeyi okuyup duymadığımızı hatırlamak için hafıza izinin görsel ve işitsel detaylarına yöneliriz. Büyük miktarda işitsel ayrıntı, onu duyduğumuz ­sonucuna varmamıza yardımcı olurken, tersi kalıp, onu okuduğumuzu gösterecektir. olup olmadığına karar vermek

Hatırladığımız şeyi gerçekten deneyimlemiş olsak da, bize öyle görünmüş olsa da, (görsel bir imge yaratmaya dahil olan) bilişsel işlemlerin anılarının aksine, algısal ayrıntıların göreceli baskınlığı, hatırladığımız şeyin içinde olduğuna karar vermemize yardımcı olacaktır. gerçeklik. Elbette insanlar hata yapar. Bir ­kişi bir nesnenin zihinsel görüntüsünü oluşturmaya zorlanırsa, daha sonra görüntüyü gördüğünü iddia etme olasılığı daha yüksektir (Henkel, Franklin & Johnson, 2000). Bu , insanlar hayali detayları algısal deneyimlere bağladığında, yukarıda açıklanan stratejilere başvurmanın istenmeyen sonucunu yansıtır . ­Kaynakları ­izlemedeki başarısızlıklar , insanların gerçekle hayali birbirinden ayıramadığı sanrıların kısmen nedeni olabilir. Kaynak atıf hatası tartışmasına Bölüm 1'de döneceğiz. Motive edilmiş unutmayı tartıştığımızda ve Bölüm 10'da. 14 tanıkların ifadesini tartışırken .

sonuçlar

Uzun süreli belleğimiz, verimli hatırlamayı son derece önemli kılan çok büyük miktarda bilgi depolayabilir. Ancak, verimli kodlamaya rağmen bazen bilgi çıkarmanın mümkün olmadığını hepimiz biliyoruz . ­Bunun neden olduğunu anlamak için, çıkarmanın nasıl çalıştığını bilmeniz gerekir. Bilgilerin çıkarılması , bağlantılar aracılığıyla aktivasyonu bellekte depolanan izlere yayan bir veya daha fazla özellikle başlar . ­İpuçları hedef bellekle uygunsuz veya çok zayıf bir şekilde ilişkiliyse, kötü kodlanmışsa ­, bellekten geri çağırmaya yeterince dikkat edemiyorsak, az ipucumuz varsa ve hatta yanlış yerde olsak bile bu süreç başarısız olur . Ah ruh hali . Başarılı bir bellek alımı (genellikle ­farkında olmadan) geri alındığında rastgele bağlam öğelerine ve bunların kodlandığında çevresel koşullar, insanın fizyolojik ve zihinsel durumu ve bilişsel bağlam dahil olmak üzere bağlamsal öğelere karşılık gelmesine bağlıdır. Elbette, özellikle büyük miktarda bilgiyi hatırlamanız gerektiğinde, bellekten bilgi çıkarma stratejisi de sonucunu etkiler.

İnsanlar anıları geri getirmeyi geçmişin bilinçli bir şekilde hatırlanması olarak düşünme eğilimindeyken ­, aslında pek çok biçim alır. Doğrudan metinler, bölümlerin hafızasını açıkça ölçer ve bir özellik olarak uzam-zamansal bağlamı kullanır. Bağlamsal özellikler, serbest hatırlama gibi doğrudan testlerde ­özellikle önemlidir , ancak aynı zamanda istemli hatırlama ve tanımada da gereklidir. Doğrudan testlerin aksine, dolaylı testler, hatırlananların hatırlanmasını gerektirmeyen görevler aracılığıyla geçmişin etkisini ölçer . Bağlam ­kasıtlı olarak bir özellik olarak kullanılmaz, bu nedenle dolaylı testler örtük belleği değerlendirir. Yeniden hazırlama gibi örtük bellek fenomenleri, deneyimin davranış üzerindeki bilinçsiz etkisine tanıklık eder ve amneziden muzdarip hastalarda tamamen korunur. Yeniden uyarma, hipokampus dışındaki kortikal yapılarda uyaranla son "iletişimlerden" kaynaklanan bilgi işlemenin "sonraki etkisini" yansıtır . Açık bellek ­, hipokampus gibi ek beyin yapılarının bağlamsal bilginin depolanmasına ve geri alınmasına katkısını yansıtır .

Tanıma belleğinin bir değil iki ­bilgi alma sürecini içerdiğine inanılmaktadır. Bir uyaran gördüğümüzde, bize tanıdık geliyorsa onu tanırız; bu işlem hızlı ve otomatiktir. Gerçek çoğaltmayı tahmine dayalı önyargıdan ayıran sinyal algılama teorisi tarafından iyi tanımlanmıştır . ­Bir uyaranı daha önce "karşılaştığımızı" hatırlayarak da tanıyabiliriz; bu süreç, daha fazla dikkat gerektirdiği, daha yavaş olduğu ve tanıma ­puanlarından niteliksel olarak farklı olduğu düşünülür.

Çoğu zaman, bilginin bellekten alınması, yalnızca ­bellekteki izlerin etkinleştirilmesini değil, aynı zamanda tüm insan bilgisine dayalı makul çıkarımlar yoluyla yeniden yapılanmayı da içerir. Aktif yeniden yapılandırma gerekli olmadığında bile, insanlar ­bu bilgiyi nasıl kullanacaklarına karar vermek için genellikle ne hatırladıkları hakkında çıkarımlarda bulunurlar. Genellikle insanlar , örneğin, aradıkları hafıza izine güvenilebileceğinden ve bunun hayal güçlerinin bir ürünü değil, gerçekten bir hatıra olduğundan emin olmak için, hatırladıkları bilginin kaynağı hakkında sonuçlar çıkarırlar. Böyle bir ilişkilendirme ile ­, hatırlanan izin işaretleri, belirli bir bilgi kaynağı ile hafızada saklanması gerekenlerle bağlantılı olarak dikkate alınır. Yanlış ilişkilendirme hatalarının kaynağı, bellek alımının eylemsizlik hatasından çok eylem nedeniyle başarısız olabileceği yollardan birini yansıtır.

Bu bölümün başında anlattıklarımı hatırlayamama çeşitli kaynaklardan gelebilir. Bilginin bellekten nasıl alındığını anlamak için , bunun hangi koşullar altında ­imkansız olduğunu anlamak gerekir ­. Bilginin alınması mümkün olmadığında, bilginin gerçekten hafızada saklanıp saklanmadığı veya unutulduğu sorusu ortaya çıkar. Bir sonraki bölümde unutmaktan bahsedeceğiz.

ek literatür

•            Gabrieli, JDE (1998). İnsan hafızasının bilişsel sinirbilimi. Yıllık Psikoloji İncelemesi, 49, 87-115.

•            Roediger, HL & Guynn, MJ (1996). Alma işlemleri. İçinde: EL Bjork & RA Bjork (Eds). Hafıza (cilt 10,197-236). San Diego: Akademik Basın.

•            Yonelinas, AP (2002). Anıların ve aşinalığın doğası: 30 yıllık araştırmanın gözden geçirilmesi. Bellek ve Dil Dergisi, 46, 441-517.

Blok 8.2. Blok 8.1'e cevaplar

Ülke	Başkentin ilk harfi
Norveç	oslo
Türkiye	ankara
Kenya	Nairobi
Uruguay	montevideo
Finlandiya	Helsinki
Avustralya	kanberra
Suudi Arabistan	El Riad
Romanya	Bükreş
Portekiz	Lizbon
Bulgaristan	Sofya
Güney Kore	Seul
Suriye	Şam
Danimarka	Kopenhag
Sudan	Hartum
Nikaragua	Managua
Ekvador	Quito
Kolombiya	zengin
Afganistan	Kabil
Tayland	Bangkok
Venezuela	Karakas

 

BÖLÜM 9

Kasıtsız Unutma

Michael Anderson

korkunç bir kargaşa ve hepimiz sana güldük." Babam, herkesin bana güvence vermesine ve korkunç bir şey olmadığını söylemesine rağmen, ne kadar utandığımı hatırladığını ekledi . Hiçbiri bu ­olayı unuttuğuma inanmadı .

Yavaş yavaş, muhtemelen bu olayın gerçekten olduğu gerçeğini kabul ettim. Bazı detayları hatırlamaya çalıştım, ama boşuna. "Ne zaman oldu? ben ­küçükken Kız kardeşime sordum. "Hayır, üç ya da dört yıl önce, New York'ta yaşarken," diye yanıtladı. Şok olmuştum. İkinci kardeşi aradım ve o sadece tüm detayları doğrulamakla kalmadı, aynı zamanda hangi yılda olduğunu da hatırladı. Aslında New York'taki o Noel'i ve annemin ­fotoğraf çektiğim yeni fotoğraf makinesini hatırladım ama ağacı düşürdüğümü tamamen unutmuştum. Aylarca en azından bir şeyi hatırlama girişimlerim hiçbir şeye yol açmadı: Hiçbir şey hatırlamadım.

Hafıza kaybım olup olmadığını merak etmeden önce, kendi hayatınız hakkında ne kadar çok şey hatırladığınızı bir düşünün . Kitabı bırakın ve bir sonraki egzersizi yapın. Bir kağıt alın ve dün sabah kalktığınız andan akşam yattığınız ana kadar yaptığınız her şeyi, ­kiminle ve nasıl tanıştığınız, ne düşündüğünüz ya da konuştuğunuz gibi ayrıntıları listeleyin. Bu görevde başarılı olmanız ve birçok detayı hatırlamanız çok muhtemeldir . ­Belki bir veya iki küçük olay, size hatırlatılsa hatırlayacağınız "aşırıya kaçmış" kalacaktır . Ardından, geçen haftanın herhangi bir gününün olaylarını hatırlayarak egzersizi tekrarlayın . Hala onun hakkında çok şey hatırlıyor olabilirsiniz, ancak bu çok daha fazla çaba gerektirecek ­ve büyük olasılıkla çok şey unutmuş gibi hissedeceksiniz. Son olarak, tam olarak bir yıl önce ne olduğunu hatırlayın. En iyi şekilde yararlanın. Ciddi ­bir şekilde düşündükten sonra, muhtemelen bazı önemli olaylar dışında neredeyse hiçbir şey hatırlamayacağınız neredeyse kesindir ve o zaman bile bunlar anılardan çok varsayımlar ve yeniden canlandırmalar olacaktır. Bu hayal kırıklığı yaratan bilgi, önemli olaylar ve yakın geçmiş dışında, hayatınızın çoğu günü için geçerlidir.

Gerçekten de şunu bir düşünün: Geçmişinize bakılırsa, bilinçli olarak yaşadığınız bu dakika , kayıp anılarınızın geri kalanına katılacak. Şu anda dikkatinin merkezinde olan bir şeyin sonunda tamamen unutulmasına şaşırmamak elde değil . ­Bu nasıl mümkün olabilir? Tüm deneylerimiz böyle bir kadere mi mahkum ? Bu, seksen yaşına geldiğinizde kendi hayatınızın yalnızca %1'ini ayrıntılı olarak hatırlayacağınız anlamına mı geliyor? Belki de tüm anılarınız ­korunur ve basitçe erişilemez?

Hafızanın işleyişi bizi asla bu kadar şüphelendirmez ve başarısız olduğu zamanki kadar şaşırtmaz. Bu bölümde, unutmanın altında yatan mekanizmalara bakacağız . ­Unutmanın bellekten bilgi alma işleminden ayrı olarak ele alınması bazılarını şaşırtabilir , çünkü ondan bahsederken bunun neden her zaman mümkün olmadığından bahsettik. Gerçekten de, hafızadan bilgi geri getirememek , unutmanın biçimlerinden biridir . Ancak unutma, ­ayrı bir tartışmayı hak ediyor, çünkü potansiyel olarak unutmanın altında yatan süreçler ­, bilgiyi bellekten geri getirmenin imkansızlığına katkıda bulunuyor. Ayrıca unutmaya yapılan vurgu, bireyin bu değişikliklere neden olmak için meydana gelen "bilgi geri alınabilirliği"ndeki değişikliklere dikkat etmesine neden olmaktadır . Hiçbir şeyi unutmasaydık hayatımız nasıl olurdu ?­

Bu soruların cevaplarını arayan hafıza araştırmacıları, hem ­istemsiz unutmaya hem de güdülenmiş unutmaya odaklandılar . Adından da anlaşılacağı gibi, kasıtsız unutma, ­unutulma niyeti olmadan gerçekleşir; Motive edilmiş unutma, insanlar herhangi bir amaçla

bilginin kullanılabilirliğini kasıtlı olarak azaltmak. Tüm unutma durumlarını açıklamak için her iki tür unutma kuramına da ihtiyaç vardır. Bu bölümde kasıtsız unutmayı tartışacağız. Güdülenmiş unutma bir sonraki bölümün konusudur.

harika hafıza

Başınıza gelen her şeyi kesinlikle hatırlamak ne anlama geliyor? İçinde ne ­var? Şu ana kadar böyle bir kişiye rastlanmasa da hatırasına hayran olunan kişiler var. Bunlardan biri, hayatını o kadar iyi hatırlayan ve yeteneği kelimenin tam anlamıyla nefes kesici olan 41 yaşında bir kadın olan A. J.'dir ( Parker, Cahili & McGaugh, 2006). Ergenliğinden beri hayatının her gününü tam anlamıyla ayrıntılı olarak hatırlıyor. Birkaç on yıldan herhangi bir tarih söyleyin ve o günkü olaylardan ve hislerinden sanki dünmüş gibi bahsedecektir. Size haftanın hangi günü olduğunu söyleyebilir , o günden hemen önce ve hemen sonra olan olaylardan, düşüncelerinden, duygularından, sosyal hayattaki olaylardan en ince ayrıntısına kadar bahsedebilir. Tüm bilgiler, otuz yılı aşkın süredir tuttuğu kişisel günlüklerindeki girişlerle doğrulanabilir. A. J., bu anıların sanki filme alınmış gibi çok canlı ve son derece duygusal olduğunu kabul ediyor. Anıları otomatiktir, bilinçli kontrol gerektirmezler, bu, ­herhangi bir gerilim ve çaba göstermeden anında meydana gelmeleriyle doğrulanır.

Bazıları böyle bir hafızaya sahip olmanın harika olduğunu düşünebilir. Ama aslında öyle değil. Hoş olmayan olaylar meydana gelirse, A.J. bunları unutmak ister, ancak bunlar ona sürekli kendilerini hatırlatarak dikkatini dağıtır ve bazen sorun çıkarır ­. A.J.'nin kendisi şöyle yazıyor:

“Hafıza hayatıma hükmetti... Sanki altıncı hissim gibi... ­Herhangi bir çaba gerektirmiyor... Neden her şeyi kesinlikle hatırladığımı bilmek istiyorum. Sürekli geçmişi düşünüyorum. Anılarım sonsuz bir film gibi. Biriyle konuşuyorum ve önümde tamamen farklı bir resim görüyorum. Bölünmüş bir ekrana benziyor . ­Size konuşuyorum ve aynı zamanda 17 Aralık 1982'de başıma gelenleri düşünüyorum. Günlerden cumaydı, dükkânda çalışmaya başladım... ­Bir kere bir şey yaşadım mı, artık onun anılarından kurtulamıyorum. Hafızam hiçbir şeyi unutmama izin vermiyor. İyisiyle kötüsüyle tüm anıları saklıyorum. Hafızam yüzünden onlardan kurtulamıyorum, o benim bir parçam. Aklıma geldikçe biraz sakinleşiyorum. Olağanüstü bir hafızam olduğunu uzun zamandır biliyordum... Buna sahip olmak ­isteyeceğimi sanmıyorum ama bu ağır bir yük.'

Parker ve arkadaşları (Parker, Cahili & McGaugh, 2006) A.J.'nin durumunu hipertimestik sendrom olarak adlandırdılar (Yunanca "hatırlamak " ­anlamına gelen "thymesis" kelimesinden ). Kısacası, A.J.'nin kontrol edilemeyen anıları var. A.J.'nin yaşam deneyiminin bizimkinden çok farklı olduğu ve ideal hafızası için ödediği bedeli gösterdiği açık: mutlu zamanları hatırlıyor, ancak üzücü

olayları unutamamasının neden olduğu ıstırap pahasına. A.J. gibi bir hafızaya sahip olmayı mı yoksa kendi hafızanızı mı tercih edersiniz? Belki de unutma yeteneği o kadar da kötü değildir. Aşağıda ­bazen unutmanın çok faydalı olduğu gerçeğinden de bahsedeceğiz.

Unutmanın temel gerçeği

Çoğumuz kendi hayatımızdaki olayları unuttuğumuz için, AJ'nin deneyiminin alışılmışın dışında olması anlaşılır bir durumdur. Unutmak nasıl açıklanabilir? Bu fenomeni tartışmaya başlamanın iyi bir yolu, temel bir gerçeğe aşina olmaktır: Çoğu insan (ve organizma) için unutma, ­zaman geçtikçe artar. Bu ifade muhtemelen sizi şaşırtmayacak olsa da, hafıza ve zaman arasındaki ilişkinin doğası hakkında hiç düşünmemiş olabilirsiniz. Bunu yapmak zorunda olsaydınız, unutma hızının sabit olduğunu söyler miydiniz ­? Bu soruyu cevaplamak için , hafıza yaşlandıkça unutmaya ne olduğunu takdir etmek yeterlidir. ­Bu bağlamda, bu konudaki klasik çalışmanın (Ebinghaus, 1913) yazarı olan Hermann Ebbinghaus'u tekrar hatırlamak mümkündür. Kendini denek olarak, anlamsız heceleri ezber malzemesi olarak kullandı. Ebbinghaus ­, her biri 13 anlamsız hece içeren 169 ayrı liste öğrendi ve ardından 21 dakikadan 31 güne kadar çeşitli aralıklarla bunlara geri döndü. Her zaman bir miktar unutma olduğunu fark etti ve listeyi tekrar hatırlamak için geçen süreyi ­, ne kadarının unutulduğunun bir ölçüsü olarak kullandı. Ebbinghaus, zaman ve hafızada tutma arasında net bir ilişki buldu.

Ch. Şekil 3'te bildiğiniz gibi, ­öğrenme ve hafıza arasında aşağı yukarı doğrusal bir ilişki vardır ve uzun süreli hafıza, musluktan sabit bir hızla akan suyla dolan bir küvet gibidir. Peki ya unutmak? Mantarın çıkarıldığı bir küvette olana benzer mi , bunun sonucunda bilgiler sabit bir oranda kaybolur veya bağlantı daha mı karmaşıktır? Ebbinghaus tarafından elde edilen sonuçlar ­, Şekil 1'de grafiksel olarak sunulmuştur. 9.1.

Şekilde gösterilen eğri, ­bellek ve zaman arasındaki niceliksel ilişkiyi yansıtır ve unutma eğrisi veya tutma işlevi olarak adlandırılır.

Şekil l'den aşağıdaki gibi 9.1 sürümünde, Ebbinghaus ilk başlarda çok çabuk unutsa ­da zamanla unutma hızı azaldı. Unutma ve zaman arasında bulduğu ilişki , lineer bir fonksiyon yerine logaritmik bir fonksiyonla tanımlandı. Ebbingau'nun diğer eserleri gibi­

Ancak, bu araştırma zamanın testinden geçmiştir ve sonuçları çok çeşitli öğrenme durumlarında kullanılmaktadır.

Ebbinghaus'unki gibi çoğu unutma oranı araştırması, ­hiçbir anlam ifade etmeyen veya alakasız kelimeler olan hece listeleri gibi yapay test materyalleri ­kullanır . Bir kişinin hafızasına ne olduğunu onlardan yargılamak mümkün mü? Daha gerçekçi malzeme daha uzun ­aralıklarla çağrıldığında ne olur ? Bu soruları cevaplamak kolay değil. Bir yıl önce bugün ne yaptığınızla ilgili yukarıdaki soruyu tekrar düşünün. Cevap versen bile, cevabının doğru olduğunu nasıl bileceğim? Gerekli bilgilerin mevcut kalması çok küçük bir ihtimaldir . Sorunun bir çözümü, katılımcılara gözden ­kaçamayacak olan ve meydana geldikleri sırada çoğu insanın dikkatini çeken olayları sormaktır. Dört yıl boyunca her gün yayınlanan gazete makaleleri ve televizyon programlarının manşetlerini seçen yazarların kullandığı stratejidir ­( Meeter, Migge & Janssen, 2005). Tarihleri bilinen önemli olaylar hakkında yaklaşık 1000 soru formüle ettiler ve her ­denek rastgele seçilmiş 40 soruyu yanıtlamak zorunda kaldı. Araştırmanın yazarları, farklı ülkelerde yaşayan ve farklı yaş gruplarına ait 14.000 kişinin hafızasını test etmek için interneti kullandı. Katılımcıların bu olaylara ilişkin hafızası, ­hem hatırlama hem de tanıma açısından test edildi.

Pirinç. 9.1. Ebbinghaus tarafından deneylerinden birinin sonuçlarını grafiksel olarak sunduğunda elde edilen unutma eğrisi. İlk başta bilginin çok hızlı bir şekilde kaybolduğunu ve ardından unutmanın kabaca sabit bir oranda gerçekleştiğini buldu. Bu model, çeşitli türlerdeki öğrenilmiş materyaller için geçerlidir (Ebbinghaus, 1913)

Araştırmacılar tarafından elde edilen sonuçlar, sosyal açıdan önemli olayların önemli ölçüde unutulduğunu göstermektedir; ­onları hatırlayan katılımcıların sayısı yıl boyunca %60'tan %30'a düşmüştür. Unutma eğrileri, en başta keskin bir unutmayı, ardından çok daha yavaş bir unutma dönemini yansıtır , yani yazarlar, Ebbinghaus'un kendilerinden yüz yıl önce gözlemlediği tablonun aynısını elde ettiler. Yazarlar ayrıca, katılımcıların ­tekrar test edildiğinde görevde önemli ölçüde daha kötü performans gösterdiğini ve yıllar sonra yalnızca %31 doğru yanıt verdiğini buldu. Katılımcı ­, önerilen birkaç seçenek arasından bir yanıt seçmek zorunda kaldığında (yani tanıma test edildiğinde), doğru yanıtların sayısı %52 idi.

laboratuvar çalışmalarından elde edilen temel bulguları doğrulamaktadır .­

Şimdiye kadar, nispeten zayıf bir şekilde çalışılmış olan, esas olarak belirli olayların hatırasıyla ilgili olan unutma eğrilerinden bahsettik. Ancak kasıtlı ve dikkatli bir şekilde incelenen bilgiler ne olacak ­? 392 ABD üniversite mezununun katıldığı bir araştırmanın yazarları bu soruyu yanıtlamaya çalıştılar (Bahrick, Bahrick & Wittlinger, 1975). Yazarlar, uygulayıcı arkadaşlarının isimlerini ve fotoğraflarını ne kadar hatırladıkları ile ilgilendiler . Elde ettikleri sonuçlar, tanıdık olmayan yüzler ve isimler arasında bir öğrenci arkadaşının yüzünün veya adının ­tanınmasının ve otuz yıl sonra isim ve yüz bağlantısının son derece yüksek düzeyde kaldığını göstermektedir. Aksine, sunulan bir fotoğrafa yanıt olarak bir adı ­hatırlama yeteneği, daha önemli bir unutmaya işaret ediyordu, yani, yukarıda açıklanan sosyal yaşamın ana olayları için bellek çalışmasında elde edilenlere benzer sonuçlar elde edildi.

eski mezunlarını bir araya getiren Ohio, Wesleyan Üniversitesi'nde profesördür . Bahrik ­, üniversitenin bulunduğu şehrin coğrafyasından üniversitede okutulan yabancı dillerin söz varlığına kadar geniş bir yelpazede materyalin mezunlar tarafından akılda kalıcılığını araştırmak için bu geleneği zekice kullandı . Şek. Şekil 9.2, ­bir yabancı dili (bu durumda İspanyolca) hatırlama üzerindeki gecikmeli etkiyi göstermektedir.

İspanyolca'dan mezun olduktan sonraki yıl sayısı

Pirinç. 9.2. Üniversitede İspanyolca okuyan insanlar ilk üç veya dört yıl boyunca hızlı unutkanlık sergilediler, ardından sonraki otuz yıl boyunca çok az unutkanlık oldu (Bahrick, 1984). Dili daha iyi bilenler (üstteki eğri), elli yıl sonra bile, dilde ilerlemesi daha zayıf olanlardan daha iyi performans göstermeye devam etti (Bahrick, 1984)

Grafiğin en beklenmedik özelliği, unutma eğrisinin yaklaşık iki yıl sonra düzleşmesi ­ve dil yeterliliğindeki daha fazla düşüşün tam elli yıl içinde çok küçük olmasıdır.

Görünüşe göre unutma belli bir anda oluyor ve ardından hafızanın izleri adeta donuyor. Bahrick, kutup bölgelerindeki permafrost ile benzerlik kurarak, bu sabit dil ezberleme düzeyi için ­

sürekli depolama terimini önerdi (Bahrick, 1984). Dikkat edilmesi gereken ikinci nokta, sürekli depolamanın genel düzeyinin , en azından konu ­bir yabancı dil öğrenmeye geldiğinde , başlangıçtaki öğrenme düzeyi tarafından belirlendiğidir . ­Bu nedenle, iyi öğrenilmiş materyal için, unutma eğrisi başlangıçtaki bazı unutma sürelerinden sonra düzleşebilir ve uzun süreler boyunca çok az ilave unutma gösterebilir.

Unutmanın doğası üzerine

unutmak" olarak kabul edilebileceği sorusunu gündeme getiriyor . ­Meeter ve çalışma arkadaşları ile Bahrik tarafından yapılan araştırmalar, hatırlama testinde tanıma testine göre önemli ölçüde daha fazla unutma olduğunu buldu. Gerçekten de ­tanımanın çoğaltmaktan her zaman daha kolay olduğu değişmez bir gerçektir . Bundan makul bir sonuç çıkar: Tanıma testleri , bellekte hatırlama testlerinin sonuçlarının ­gösterdiğinden çok daha fazlasının korunduğunu gösterir. Eğer öyleyse, hafızada hatırlanamayan çok sayıda iz varsa, bilgiyi ­hatırlayamama gerçek bir unutma olarak nitelendirilebilir mi? Unutmak tabirinin izlerin kalıcı olarak kaybolması için kullanılması gerekmez mi? Bu sorular, Endel Tulving tarafından not edilen ayrımı, bilişsel sistemde bir anının varlığı (depolanmış olsun ya da olmasın) ile erişilebilirliği (bir kişinin orada depolanmışsa ona "ulaşıp ulaşamayacağı") arasındaki farkı vurgular; erişilebilirlik ve mevcudiyet arasındaki fark.

unutma terimini yalnızca bellekteki kayıp izlere bağlayarak, unutmayı ölçme yeteneğimizi sonsuza kadar kaybederiz. -

Bunun nedeni, bir anının kalıcı olarak kaybolup kaybolmadığını belirlemenin ­göründüğünden çok daha zor olmasıdır. İz olmadığının kanıtı ne olabilir ? Hatırlayamamak mı? Tabii ki hayır, ­yukarıda tartışılan sonuçların da gösterdiği gibi. Tanıyamamak mı? Ve yine: bellek izinin korunduğu uygun bağlamın yeniden kurulması yoluyla kanıtlansa bile tanıma gerçekleşmeyebilir . İz sonsuza dek kaybolmuş gibi görünse bile, doğru uyaran ortaya çıkabilir. Bölümde belirtildiği gibi. 8, ancak pasaportumu kutuda gördüğümde onu oraya koyduğumu hatırladım. Bir izin yokluğunu ulaşılmazlığından ayırt etmek çok zordur ­. Ayrıca, anıların "tekrarlanabilir" kategorisinden "yalnızca tanınabilir" kategorisine geçişi, ilke olarak, izin zayıflamasının bir sonucu olabilir. Kalıcı iz kaybı ya hep ya hiç değildir, kademeli ­olarak da oluşabilir . Bu nedenlerden dolayı ve azalan kullanılabilirlik bir bellek arızasını temsil ettiğinden, kullanılamama bir unutma olarak kabul edilir.

Unutmayı yavaşlatan faktörler

belki de kaçınılmaz olan unutmanın, ­bazı bilgi türleri için yavaşlatılabileceği gerçeğini desteklemektedir . ­Hangi faktörler unutmayı yavaşlatır? Bu sorunun bariz yanıtlarından biri, bir şeyi baştan iyi öğrenirseniz, unutma olasılığının daha düşük veya en azından çok daha yavaş olduğudur. Ancak, unutmaya karşı direnci diğerlerinden daha fazla artıran bilgiyi pekiştirmenin yolları var mı? ­Seksen yaşına geldiğinde ne hatırlayacaksın?

Unutma eğrisinin zaman içinde bariz bir şekilde sabitlenmesi, anıların tüm varlıkları boyunca unutmaya eşit derecede eğilimli olmadığını gösterir. Belleğin zamana bağımlılığını tanımlamanın ­bir başka yolu da , adını 19. yüzyıl Alman psikoloğu Adolf Jost'tan alan ­ampirik bir model olan Jost yasasıdır; bunun özü, belirli bir anda iki anı eşit derecede güçlüyse, o zaman daha eski olanın , daha yavaş unutulur ve daha uzun süre dayanır. Zaman içinde akılda tutma iki karşıt güç tarafından yürütülür: unutma mekanizmaları ve saklanan anıların zaman içinde pekiştirilme süreci. Nitekim yeni izlerin hassas olduğu ve yok edilmeye açık olduğu genel kabul görmüş bir gerçektir ve bu hassasiyet yavaş yavaş hafızaya kazınana kadar devam eder. Hafıza dokusuna ve bileşenlerine yavaş yavaş yeni bir izin dokunduğu ve aralarındaki bağlantıların birbirine yapıştırıldığı zamana ­bağlı sürece ­konsolidasyon denir . En az iki tür konsolidasyon tanımlanmıştır ­. Sinaptik konsolidasyon çalışmasının sonuçlarına göre, deneyimin damgasının "sertleşmesi" zaman alıyor, çünkü bu süreç ­nöronlar arasındaki sinaptik bağlantılarda yapısal değişiklikler gerektiriyor. Bu modifikasyonlar, tamamlanması saatler hatta günler süren biyolojik süreçlere dayanmaktadır (Dudai, 2004). Bu yapısal değişiklikler meydana gelene kadar, bellek savunmasızdır. Araştırmalar, ­sistemik konsolidasyon adı verilen başka bir sürecin de gerçekleştiğini gösteriyor; bunun özü, hipokampusun başlangıçta bilgiyi depolamak ve yeniden üretmek için gerekli olması, ancak serebral korteksin kendisi bilgiyi yeniden üretebilene kadar katkısı zamanla azalıyor ( Squire , 1992c; Dudai, 2004). Hipokampusun ­, beynin ilk deneyimde yer alan bölgelerini (yani, seslerin, görsel imgelerin algılanması ve esasen ­bu bilginin "yeniden üretilmesi" ile ilgili alanlar) düzenli olarak yeniden aktive ederek bu rolü oynadığına inanılmaktadır. orijinal bilgileri yeniden oluşturabilecekleri şekilde birbirine bağlanmalıdır (bunun hakkında daha fazla bilgi için Bölüm 11'e bakın). Hafıza izleri hipokampustan bağımsız hale gelene kadar kolayca parçalanabilirler. Sistemik konsolidasyon süresinin belirlenmesinde karışık sonuçlar olmuştur ­ve insanlarda yıllarca sürebileceğini gösteren kanıtlar vardır. Bu nedenle, zamanla ­

anıların güçlendiği, unutulmalarının yavaşladığı ve bu sürecin bir tür düzenli hatırlamayı içerdiği bir süreç varmış gibi görünüyor .

Bir olayın kasıtlı olarak tekrar edilmesinin ­unutulma oranı üzerinde son derece güçlü bir etkiye sahip olduğunu not etmek ilginçtir. Bu gerçek, kendini denek olarak kullanan Marigold Linton tarafından inandırıcı bir şekilde kanıtlanmıştır (Linton, 1975). ­Beş yıl boyunca günlüğünde o gün olan iki olayı günlük olarak anlattı . Belirli aralıklarla ­günlüğünden rastgele olaylar seçti ve onları hatırlayıp hatırlamadığını test etti. Rastgele seçim sayesinde, herhangi bir olay birden çok kez "sonuç çıkabilir". Bu, araştırmacının sonuçları analiz etmesine ­ve daha önceki tekrarların olayın sonraki "hatırlanması" üzerindeki etkisinin ne olduğunu bulmasına izin verdi. Onun tarafından elde edilen sonuçlar grafiksel olarak şek. 9.3; tekrarlanan testlere tabi tutulmayan olayların çoğunun (%65) dört yılda unutulduğu ortaya çıktı.

Unutma testi üzerinde koruyucu (olumlu) etki

ben 90 gr

Bir test bile unutmayı yavaşlatmak için yeterliydi ve 4 veya daha fazla kez test edilen olaylar, dört yıl sonra mükemmel bir şekilde hafızada tutuldu (olayların sadece% 12'si unutuldu). Sonuç olarak, insan hafızası, eğer periyodik olarak "rahatsız edilirse", ­Bahrik ve meslektaşları tarafından açıklanan iyi çalışılmış malzemenin ebedi olarak saklanması durumlarında olduğu gibi, unutmaya karşı dirençli hale gelir. Hatırlamanın hafıza üzerindeki yararlı etkilerinin ­diğer örnekleri, Bölüm 1'de tartışılmaktadır. 16.

Üreme, hafızada tutmayı teşvik ederken, neyin çoğaltıldığına dikkat etmeliyiz. İnsanlar, yirmi yıl önce olan bir şeyi hatırlıyorlarsa, yirmi yıl önceki anıları hatırladıklarını düşünme eğilimindedir. Bu, ancak bu yirmi yıl boyunca bu olayı hiç düşünmemişsek doğrudur. Ama hatırlasaydık, daha önce çoğalttığımız bilgileri yeniden üretmemiz mümkündür. Herhangi bir bilgiyi yeniden üretme olgusu kendi içinde kendi bağlamı

ve özellikleri olan bir hafızadır. Bunu veya bu olayı ne kadar sık \u200b\u200bhatırlarsak, bu yeniden üretilen olaylar hafızamızda o kadar fazla birikir. Bilgi her defasında ­tam ve doğru bir şekilde yeniden üretilirse, bu süreç onun hafızada tutulmasını kolaylaştırır, ancak yeniden yapılandırma müdahalesi nedeniyle çoğaltma eksik ve yanlışsa, gerçekte ne olduğunu hatırlamadığımız ortaya çıkabilir.

Bu nedenle tekrar, olayımızın hangi unsurlarını ömür boyu hatırlayacağımızı belirlemede çok özel bir rol oynayabilir. Akrabalarımız veya arkadaşlarımızla anılarımızı her hatırladığımızda ­, dolaylı olarak en iyi korunan anıları seçeriz. Günlük tutmak, günün olaylarına dönmek ve bunları tekrarlamak onlara sadece objektif bir resim vermekle kalmaz , özellikle zaman zaman yeniden üretilirlerse hafızada kalmaları için de faydalı olabilir. Elbette üremenin hafızada tutma üzerinde ­özel bir etkisi vardır. Aşağıda, garip bir şekilde, hatırlamanın ­neyi unuttuğumuzu belirlemede çok önemli bir ek rol oynadığını öne süren bir çalışma var.

Unutmaya Katkıda Bulunan Faktörler

Hatırlamanın unutmayı yavaşlattığını bilmek faydalıdır, ama bu neden oluyor? Ve unutmak neye bağlıdır? Deneysel psikologlar geleneksel ­olarak, belirli bir bireyin dünyasındaki değişikliklerin "yan ürünü" olan pasif süreçlerin dahil edilmesini vurgulayarak kasıtsız unutmaya odaklanmışlardır. Örneğin, unutmak fiziksel olarak köhnelik ­, bağlamsal kaymalar ve müdahale ile açıklanmıştır. Bu pasif görüş, çoğumuzun sahip olduğu kavramla, yani hafıza kaybının farkında olmadan kurbanları olduğumuz fikriyle tutarlıdır. Bu görüş ­genellikle gerçeği yansıtır : Aslında, önemli şeyleri bile istemeden unuturuz. Daha önemli faktörlerden bazıları aşağıda tartışılacaktır.

Unutma sebebi olarak zamanın geçmesi

hafıza zamanla bozulur. Belki de nedeni çok basittir: zamanla ­hafıza izleri zayıflar.-

ANAHTAR TERİMLER

Girişim, bellekte "ilgili" izlerin bulunmasıyla bilgilerin yeniden üretilmesini engelleyen bir olgudur .­

İzin yok edilmesi, zamanın basit geçişinin bir sonucu olan anıların kademeli olarak zayıflamasıdır. (Broadbent, 1958; Baddeley, 1986; Cowan, 1988; Page & Norris, 1998; Towse, Hitch & Hutton, 2000; Gold, Murray, Sekuler, Bennett & Sekuler, 2005), ancak bu ­yaklaşımın da eleştirileri vardır (Nairne, 2002). Uyanma çürümesi, teorisyenlerin yeniden hazırlama ve tanımayı ­nasıl açıkladıkları konusunda da bir rol oynar ve bazıları bu etkilerin hızla ortadan kalktığını öne sürer (Eichenbaum, 1994; McCope, 1998; Yonelinas & Levy, 2002). İzin yok edilmesiyle ilgili birçok fikrin ortak bir yanı vardır, yani nesnenin hafızası kalsa bile aktivasyonun kademeli olarak yok edilmesi. Örneğin yakın zamanda “helmet” (kask) kelimesiyle karşılaşmak, daha önce bellekte var olan bir kavramı harekete geçirebilir. Aktivasyon yavaş yavaş ortadan kalksa da, konsept kalır.

aktivasyon seviyelerinden ziyade bozulan belleğin yapısal unsurları olduğu başka bir yorumu daha vardır. Böylece ­göstergeler arasındaki bağlantılar veya göstergelerin kendisi yok edilebilir . oluyor mu? Bu soru, hatıraların sonsuza kadar mı sürdüğü yoksa erişilemez hale mi geldiğine dair asırlık soruyla ilgilidir. Bir yandan, cevap açık görünüyor: anılar ebedi değildir ve yıkım var olmalıdır. Biyolojik varlıklar olduğumuzu unutmamalıyız. Anılarımız, nöronlar öldükçe ve bağlantılar zayıfladıkça veya değiştikçe sürekli değişen maddede var olur. Örneğin, ­sakallı foklarda yeni öğrenilen davranışı destekleyen nöronlar arasındaki sinaptik bağlantıların zamana bağlı bir süreçte yok edildiğini ve ardından öğrenilmiş davranışın bozulduğunu biliyoruz (Bailey & Chen, 1989). İnsanlarda da benzer bir bozulmanın meydana geldiğini ve belki de zamana bağlı yıkımın altında yatanın bu olduğunu varsaymak oldukça doğaldır. Nöronlar ölürse ve aralarındaki bağlantılar yok edilirse, o zaman gerçekten de anıların uzun süre hayatta kalması ­daha da büyük bir muammadır.

Yıkım kaçınılmaz görünse de, deneysel psikologlar bunun davranışsal kanıtını elde etme olasılığı konusunda çok şüpheci ­. Bunun nedeni, davranışsal olarak yıkımı göstermenin son derece zor olmasıdır. Yıkımın varlığını kanıtlamak için, yeni bilgileri belleğe kaydetme veya hatırlama gibi diğer etkinliklerin yokluğunda ­unutmanın zamanla arttığının gösterilmesi gerekir . Söz konusu bilginin hatırlanması kontrol edilmelidir, çünkü yukarıda gösterildiği gibi hatırlama, unutmayı yavaşlatır , bu da yıkımı görme çabalarını baltalar. Aşağıda da gösterileceği gibi, yeni bilginin kodlandıktan sonra bellekte saklanması kontrol edilmelidir , çünkü yeni bilgi ­yeniden üretimi ­engelleyen girişime neden olur . Bu koşulların karşılanması için, kişinin zihinsel bir boşluğa yerleştirilmesi ve hafızasını "kirletebilecek" ve unutmanın yorumlanmasını karmaşıklaştırabilecek yeni bilgileri tekrar etme, düşünme ve özümseme yeteneğinden yoksun bırakılması gerekir. Bununla birlikte, engelleme olmadan unutma meydana gelse bile ­, izin kayıp olup olmadığı veya basitçe erişilemez hale gelip gelmediği belirsizliğini koruyarak sorunu daha da karmaşık hale getirir. Bu nedenle iz yıkımı meydana gelse bile bunu kanıtlamak davranışsal olarak imkansızdır.

Zaman İlişkilerini Unutmak

Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı, deneysel psikologlar ­, zamanın yalnızca diğer unutma faktörleriyle ilişkili olduğu görüşünü desteklerler. İki ihtimal değerlendiriliyor. İlk olarak, zaman geçtikçe içinde ­faaliyet gösterdiğimiz rastgele bağlam yavaş yavaş değişir ve belki de eski bilgileri hatırlamayı zorlaştırır. İkincisi, zamanla insanlar , herhangi bir belirli izin yeniden üretilmesini engelleyebilecek pek çok yeni benzer bilgi öğrenirler. Bu faktörler, iz tahribatının varlığını dışlamasa da, bu sürece dayanmayan unutma eğrisi için alternatif açıklamalar sağlar.

bağlamsal dalgalanma

Yukarıda belirtildiği gibi (bkz. Bölüm 8), oynatma, oynatma sırasında mevcut olan özelliklerin kalitesine ve miktarına bağlıdır. Alakasız ­özellikler kullanılırsa çoğaltma mümkün değildir. Eskiden alakalı olan bir özellik zamanla değiştiyse çoğaltma da mümkün değildir. Örneğin, aile üyelerinin görünüşü değişir, bu da onları görünüşleriyle ilgili anılara daha az benzer hale getirir. Ayrıca, işleme bağlamı kodlama bağlamıyla eşleşmiyorsa ­, unutma olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle, unutma eğrisi için olası bir açıklama, zaman geçtikçe, ­bağlamdaki değişikliklerin ortalama olarak giderek daha belirgin hale gelmesidir, çünkü dünya değişiyor ve biz de değişiyoruz. Zaman geçtikçe yeni uyaranlarla, yeni insanlarla ve yeni durumlarla tanışırız, yeni düşüncelerimiz ve yeni duygularımız olur. Sonuç olarak, rastgele bağlamımız kısa bir ­süre önce olana en çok benzer ve zamanla ona daha az benzer hale gelir. Bağlamsal dalgalanmanın unutmaya katkıda bulunduğu ­fikri birçok bellek modelinde mevcuttur (Mensink & Raaijimakers, 1988).

Bağlamdaki değişiklikler şaşırtıcı çocukluk amnezisi olgusunu kısmen açıklar (bkz. Bölüm 12). "İnfantil amnezi" terimi ­, çoğu insanın hayatlarının ilk birkaç yılını hatırlamaları gerektiğinde yaşadıkları zorlukları ifade eder. Bir hipotez, küçük çocukların ­rastgele bağlamlarının yetişkinlerin rastgele bağlamlarından o kadar farklı olduğudur ki, çocukluk anıları basitçe geri alınamaz. Bu nedenle, küçük çocuklar henüz nasıl konuşulacağını bilmiyorlar ve tüm yetişkinlerin içinde bulunduğu kavramsal ve dilsel çevreye sahip değiller. Elbette çocuklar her şeyi yetişkinlerden farklı algılar ­ve erken çocukluk döneminde her şey çok daha büyük görünür. Bu nedenle, çocukluk amnezisinin kısmen çevredeki, bilişsel ve muhtemelen duygusal ­bağlamlardaki değişikliklerden kaynaklanması mümkündür.

Parazit yapmak

Tecrübe yıllar içinde birikir. Yeni anıların eklenmesi, hafızamızda ­zaten depolanmış olanı ne kadar kolay bulacağımızı etkiler ve bu şekilde masanızdaki bir yığın kağıt gibidir. Anılar birbirine benzediğinde, aynı türden birçok kağıt arasında doğru kağıdı bulmak zorlaştığı gibi, sorun daha da karmaşık hale gelir. Benzer anıların saklanmasının üremeyi engellemesiyle ilgili olguya girişim denir ­. İnsanların doğaları gereği alışkanlıkların kölesi olduklarını hatırlarsak, müdahalenin ciddi bir sorun olduğu anlaşılır. Sabahları gazete okumak, her gün aynı yere park etmek veya aynı saatte sabah kahvesi içmek olsun, insanlar rutini sever. Ancak, rutin hayatı daha az unutulmaz kılar. Dün öğle yemeğinde ne yediğimizi hatırlıyoruz ama iki hafta önce ne yediğimizi unutuyoruz . ­Böyle bir unutkanlık sadece zamanın geçişini yansıtmaz. Benzersiz olaylar uzun süre hatırlanır: Arkadaşlarla bir yıl önce gerçekleşen bir akşam yemeği, üç ay önce kendi evinizde bir akşam yemeğinden çok daha iyi hatırlanır. Üremeyi ­baltalayan, bellekte başka izlerin bulunmasıdır. Hafızadaki aynı türden izlerin sayısı zamanla arttığından , girişim unutma eğrisini mükemmel bir şekilde açıklar. Bir unutma kaynağı olarak müdahaleye ­olan ilginin uzun bir tarihi vardır (Müller & Pilzecker, 1900) ve neredeyse yüzyılın dörtte üçü boyunca hafıza araştırmalarının odak noktası olmuştur (bkz. Postman, 1971; Crowder, 1976; Anderson & Neely , 1996).

Benzer bilgileri belleğe eklemek neden bize zarar verir? Bunu ­anlamak için, geri dönüp müdahalenin altında neyin yattığına dair temel bir keşfi tartışmak faydalı olacaktır . Bellek çalışmalarının başlarında, araştırmacılar ­çoğu girişim durumunda ortak olan merkezi bir özellik belirlediler: girişim, hedef belleği geri getirmek için kullanılan özellik ek anılarla ilişkilendirildiğinde ortaya çıkar ( ­Şekil 9.4, Fragman K).

Fragman B (Şekil 9.4), en genel biçimde ­müdahalenin kanonik durumunu göstermektedir: tek bir özellik birçok olayla ilişkilidir.

Bu bakış açısına göre geçiş

işaretin hedef bellekle ilişkisi, yalnızca bu ­özelliğin hedef bellekle ne kadar güçlü bir şekilde ilişkilendirildiğine değil, aynı zamanda diğer belleklerle ilgili olup olmadığına da bağlıdır. Bir özelliğin birden çok bellekle ilişkilendirilmesi neden yeniden üretilmesini zorlaştırıyor? Mevcut açıklamalar belirli noktalarda farklılık gösterse de çoğu ­teorisyen, bir özellik birden çok anı ile ilişkilendirildiğinde, ikincisinin farkındalığa erişim için hedef bellekle rekabet ettiği konusunda hemfikirdir. Bu fenomen tahmine dayalı rekabet olarak bilinir (Anderson, Bjork & Bjork, 1994).

Prensip olarak, bir özellik, kendisiyle ilişkili tüm izleri bir dereceye kadar etkinleştirir ve birbirleriyle "savaşırlar", bununla bağlantılı olarak, hedef dışındaki tüm izlere ­rakip denir . Genel olarak, girişim, rakiplerin varlığından dolayı bellek üzerinde meydana gelen herhangi bir olumsuz etkidir. Hedef ayak izindeki rakiplerin sayısı arttıkça girişim de artar. Bu önermenin geçerliliği ­, aynı özellikle ilişkili ezberlenecek nesnelerin sayısındaki artışla birlikte yeniden üretimin bozulma eğilimi ile doğrulanır ; bu genelleme, aşırı işaret yükleme ilkesi ­olarak bilinir (Watkins, 1978).

Rekabetçi çıkarma

Prensip olarak, bir özellik çok fazla iz ile ilişkilendirilirse, bunlardan ­herhangi birine "ulaşma" yeteneği zayıflar.

anıların saklanmasının girişime yol açtığı gerçeğini nasıl açıklıyor ? ­Örnek olarak, sık gittiğiniz bir süpermarketin yakınında arabanızı tam olarak nereye park ettiğinizi hatırladığınız bir durumu düşünün . Park ederken , bu olayın bazı yönlerini hafızanıza kodlamanız gerekecek . ­Bunun gibi diğer park etme deneyimlerinin anıları aynı zamanda bir araba ile geldiğiniz gerçeği, geldiğiniz arabanın modeli (örneğin, mavi bir 2004 Honda) ve belki de süpermarketi ziyaretinizin amacı gibi özellikleri içerecektir. . Hedef hafızanın önemli unsurları (siz, otopark ve Honda) park yerinizin ipuçları ise, aynı unsurlara sahip diğer hafızalar da aynı anda "uyanacaktır". Şekil 9.4 (Q Alıntısı, tek bir özellik durumunun nasıl çoklu özellik durumuna (ben, park etme ve Honda) dönüşebileceğini göstererek bunu göstermektedir. Bu nedenle, ortak bir özellik için rekabet, benzer ayak izleri arasındaki girişimi tedavi etmenin yararlı bir yoludur.

Tablo 9.1. Müdahalenin etkisi (Johnson & Anderson, 2004)

Kelime	işaret	İlgili fiil
Örnek	ördek (ördek)	Çömelme
bir	Somun
2	Posta (kutup)
3	mahkeme (mahkeme)
dört	kök
5	Çorap (çorap)
6	Sundurma (gölgelik)
7	Çit (çit)
sekiz	lobi (lobi)
9	güdük (kütük)
on	Açık kahverengi (genç geyik)
Ve	kulübe
12	İmzala (işaretle)
13	Kabuk (ağaç kabuğu)
on dört	çam (çam)
onbeş	Kase (kase)
16	Budamak (budamak)
17	ördek (ördek)
on sekiz	Ray (korkuluk)
19	Lavabo (lavabo)
yirmi	Ring Ring)

 

Ortak bir üreme özelliğine sahip nesneler arasındaki rekabet genel niteliktedir. Bu nedenle, bellekteki nesnelerin tek tip bölümler olması gerekmez . ­Gerçekten de, bir kelimenin anlamını hatırlamaya çalışırken bile girişim meydana gelebilir. Bunu doğrulamak için aşağıdaki alıştırmayı yapın. Tabloda sunulan her kelime. 9.1, hem ­isim ­hem de fiil olarak farklı anlamlarda ve fiil olarak çok daha az sıklıkla kullanılır. Her kelime için ilişkili fiilini önermeye çalışın. Örneğin, "ördek" (ördek) kelimesi için, muhtemelen

"çömelme" (çömelme, çömelme) kelimesini önerirsiniz, bu da bir fiil hakkında düşündüğünüz anlamına gelir ­. Bunu her kelime için olabildiğince çabuk yapın.

Anadili İngilizce olanlar için bu görev son derece zordur çünkü isim olarak kelimenin anlamını hemen hatırlarlar ve bu baskın çağrışımın üstesinden gelmeleri kolay değildir. Aynı şey başınıza geldiyse, o ­zaman fiil olarak anlamını hatırladığınızda kelimenin anlamından isim olarak rekabet yaşadınız.

Girişim türleri

Birbirinden niteliksel olarak farklı birçok durumda girişim meydana gelir. Bu nedenle, yeni olayların bellekte saklanması, eskilerin yeniden üretilmesini engelleyebilir, ancak ikincisi, birincisinin yeniden üretilmesini engelleyebilir. Bu bölümde, en önemli girişim türlerinden bazılarını ­ve bunların incelenmesinden elde edilen ana sonuçları gözden geçireceğiz. Bu durumların özellikleri farklılık gösterse de, unutmanın altında yatan mekanizmaların aslında benzer olabileceğini akılda tutmak önemlidir. Olası mekanizmalar aşağıda ele alınacaktır .­

Geriye dönük müdahale

Bu bölümün başında, dün, geçen hafta aynı gün ve geçen yıl yaptığınız her şeyi listelemeniz istendi. Bu alıştırmayı yaptıysanız, muhtemelen çok tatsız bir gerçekle karşılaşmışsınızdır: hayatınızda olup bitenler hakkında çok az şey hatırladığınız ortaya çıktı. Neden? Niye? Yukarıda belirtildiği gibi, bu, izlerin yok edilmesi ve bağlamsal dalgalanma dahil olmak üzere çeşitli nedenlere bağlı olabilir. Ancak unutmanın çoğunun geriye dönük müdahaleden kaynaklanması da muhtemeldir.

Geriye dönük müdahale, kodlamanın neden olduğu unutmadır.

hedefin ilk kodlaması ile test edilmesi arasındaki aralıkta yeni izlerin hafızası. Bu nedenle, daha yeni bilgilerin depolanmasıyla ilgili bazı işlemler, eski bilgileri yeniden üretme yeteneğini baltalar.

Genellikle, ­Şekil 2'nin A detayında gösterilen klasik geriye dönük girişim tasarımı kullanılarak incelenir. 9.5.

Deneysel koşullar altında, denekler ­önce ilk kelime çifti listesini ve ardından ikinci listeyi ezberler. Çoğu zaman, birinci listedeki ("köpek - gökyüzü") ipucu sözcükleri ikinci listede tekrarlanır, ancak deneklerin eskisi yerine hatırlaması gereken yeni bir sözcükle ("köpek - gosk") birlikte

kullanılır . . İkinci ­liste öğrenildikten sonra denekler test edilir: her çiftin ilk kelimesi denir ve ilk listeden ikinci kelimeyi ("köpek -?") söylemeleri istenir. Kontrol koşulları altında, ilk liste de ezberlenir , ancak ezberleme ile son test arasındaki zaman aralığı ­, deneysel koşullar altındaki deneklerin ikinci listeyi ezberlediği alakasız aktivite ile doldurulur. Sonuç olarak, bu iki koşulun karşılaştırılması, temel bir soruyu sormamıza izin verir: yeni bilgi öğrenmenin (yani ikinci liste), ­daha önce öğrenilen bilgileri (yani birinci liste) hatırlama yeteneği üzerindeki etkisi, bir durumla karşılaştırıldığında nedir? hangi ek bilgi incelenmez (yani kontrol koşullarıyla karşılaştırıldığında)?

Geriye dönük müdahale

1) kontrol koşulları ile karşılaştırıldığında, ­aşırı derecede benzer bir ikinci listenin kullanılmasının birinci listeden örnekleri hatırlama yeteneğini bozduğu ve 2) ikinci listenin tekrar sayısı arttıkça örneklerin hafızada tutulduğu gösterilmiştir. ilk listeden kötüleşir. Bu ­öncelikle ortak bir anahtar kelimeye sahip listeler için geçerlidir (yukarıdaki örnekte "köpek" kelimesi); aslında, eğer iki liste ilgisizse, geriye dönük müdahale genellikle neredeyse yoktur ­. Dolayısıyla yeni bir olayın eski bir olayın ezberlenmesine engel olabilmesi için ona benzer olması gerekir. Geriye dönük girişimin tipik bir örneği, şekil 2'de gösterilmektedir. 9.5 (detay B). Barnes ve Underwood'un (Barnes & Underwood, 1959) klasik çalışmasından alınmıştır. Dikkat edin, ikinci liste ile yapılan eğitim sayısı arttıkça denekler ­burada yer alan kelime çiftlerini daha iyi ezberlerken, birinci listedeki kelime çiftlerinin hafızalarında kalıcılığı gözle görülür şekilde kötüleşti. Bu hızlandırılmış unutmanın sadece zamandan kaynaklanmadığını

biliyoruz , çünkü kontrol koşulları altında , öğrenme ile son test arasında geçen süre tam olarak aynı miktardadır. Sonuç olarak ­, yeni bilgilerin özümsenmesi hafızayı önemli ölçüde bozabilir.

Ancak laboratuvarda elde edilen sonuçlar ­kişisel olayların anısına uygulanabilir mi? Geriye dönük müdahaleye benzer bir şeyin gerçekçi anıların da doğasında olduğunu kanıtlayabilirsek bu soruyu yanıtlayabiliriz. Bir çalışma, ragbi ­oyuncularından o sezon birlikte oynadıkları takımların isimlerini hatırlamalarını istedi (Baddeley & Hitch, 1977). Şek. 9.6, sondan bir önceki, sondan bir önceki vb. zaman içinde son takımın adını yeniden oluşturma olasılığını grafiksel olarak gösterir. Çoğu oyuncunun sakatlıklar veya başka nedenlerle bazı oyunları kaçırdığı kanıtlanmıştır, bu nedenle bir oyuncu için sondan bir önceki oyun bir hafta sürdü. önce ve bir başkası için - iki hafta, hatta bir ­ay önce. Bu sayede unutmanın geçen süreye mi yoksa geçmiş oyun sayısına mı bağlı olduğunu değerlendirmek mümkün oldu. Sonuç ­bekleniyordu. Zaman pratikte önemsizdi, belirleyici faktör ise oyunların sayısıydı, yani unutmanın izlerin yok edilmesinden çok ­müdahalenin sonucu olmasıydı. Oyuncuların, o zamandan beri birçok oyunda yer aldıkları için önceki performansları hatırlamakta zorlanmaları anlaşılabilir bir durumdur.

Girişimin bir sonucu olarak unutmak

Proaktif Müdahale

Bir öğleden sonra, psikoloji bölümünün yakınındaki çok dik bir sokağın en tepesine ­çıktığımda, arabamın çalındığını dehşet içinde fark ettim. Bir an düşündükten sonra buraya gündüz değil sabah park ettiğimi hatırladım . Gündüz arabayı tamamen farklı bir yerde, sokağın karşısındaki gülünç derecede dik bir yokuşta bıraktım ­. Böylece proaktif müdahalenin ya da eski hatıraların daha yeni bilgi ve olayların yeniden üretilmesine müdahale etme eğiliminin talihsiz kurbanı oldum . Birçoğumuz bu fenomenle ilgili sıkıntıya aşinayız. Örneğin, yeni şifremizi hatırlayamadığımız zaman meydana gelir,

çünkü eskisi sürekli kafamızda döner ve bu ­sadece eski olduğu için göz ardı edilemez veya unutulamaz. Ve daha da kötüsü, bir dalgınlık anında yeni ortağımıza eskisinin adını verebiliriz. Tüm bu durumlarda, iyi kodlanmış olaylar "çirkin ­kafalarını kaldırır" ve daha yeni bilgilerin yeniden üretilmesine müdahale eder.

Geriye dönük müdahalenin uzun süreli hafızada tutmayı etkilediğini vurgulamış olmamıza rağmen ­, unutma oranı büyük ölçüde proaktif müdahaleye bağlıdır. Benton Underwood (1957) bunu çok etkili bir şekilde savundu. Anlamsız hecelerden oluşan bir liste öğrenen deneklerin 24 saat sonra neden neredeyse hiçbir şey hatırlamadığıyla ilgileniyordu. O zamanlar, insan öğrenimi üzerine yapılan araştırmaların neredeyse tamamı birkaç ­laboratuvarda yürütülüyordu ve her biri farklı derslerden öğrencileri içeriyordu. Tüm psikoloji bölümlerinden herhangi bir öğrenci, saatlerce sözlü öğrenme deneylerine katıldı. Underwood , unutmaya neden olan şeyin belki de daha ­önce öğrenilmiş birçok listeye yapılan müdahale olduğunu düşündü. Neyse ki, her deneğin diğer deneylerde daha önce kaç tane liste öğrendiğini anlamayı başardı ­ve önceki deneyimlerinin bir fonksiyonu olarak 24 saatlik unutma eğrisini çizmesine olanak sağladı. Nitekim ilk kez böyle bir deneye katılan yeni başlayanlar 24 saat sonra listedeki nesnelerin %80'ini hatırlarken, yirmi ve daha fazla deneyi geride bırakan denekler nesnelerin %24'ünden daha azını hatırlamışlardır. Proaktif müdahalenin hafızada tutma üzerinde muazzam bir etkisi vardır ve öğrencilerin uzun bir ­gecikmeden sonra materyali unutma oranını büyük ölçüde belirler .

Proaktif Müdahale

Proaktif girişimi inceleyen deneyler, genellikle ­yukarıda açıklananla aynı deneysel tasarımı kullanır. paradigma

(Şekil 9.7) benzerdir, şu farkla : 1) hafızayı ­birinci listeden ziyade ikinci listeyle ilgili sorulara verilen yanıtlara göre test eder ve 2) kontrol koşulları altında, bir dinlenme süresi (veya ­ilgisiz aktivite), ikinci listeden daha çok birinci listenin incelenmesiyle değiştirilir.

bilginin (yani birinci listenin), önceden öğrenilmiş bilginin olmadığı bir duruma (kontroller) kıyasla yeni bilgileri (yani ikinci liste) hatırlama yeteneğimizi nasıl azalttığını görmemizi sağlar ­. liste). Proaktif müdahale prosedürü kullanılarak yürütülen çalışmaların sonuçları, ­insanların daha önce başka bir listeyi ezberlemeleri durumunda listedeki kelimeleri unutma olasılıklarının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Proaktif müdahalenin etkisi , en çok iki listenin ortak bir özelliği varsa fark edilir. Proaktif parazit, oynatma testinde tanıma testinden daha güçlü görünmektedir.

Nesne kümesinin bir bölümünün sunumu nedeniyle çoğaltmanın bozulması

Yakın zamanda bir veya daha fazla rakiple "etkileşim", bir hedef anıyı hatırlamada karşılaştığımız sorunları şiddetlendirir. Yani çoğumuz bu duruma aşinayız: Bir kişinin adını unuttuk ve iyi niyetli bir arkadaşımız bize yardım teklif ediyor ve bu isim hakkındaki düşüncelerini açıklamaya başlıyor. Arkadaşınız şanssızsa ve neye ihtiyacı olduğunu hatırlamıyorsa, onun yardımının durumu daha da kötüleştirdiğini hissedebilirsiniz. Bazen doğru adı hatırlamak mümkün değildir ve ancak ­uzun bir süre sonra yanlış tahminlerle yüklenmeden hafızada belirecektir. Bu sizin başınıza geldiyse, bir dizi nesnenin bir bölümünün sunumu nedeniyle oynatmanın bozulmasının ne olduğunu ilk elden bilirsiniz .

nesne kümesinin bir bölümünün sunumu nedeniyle bozulmuş hatırlama " terimi ­, aynı kümeden seçilen yeniden üretim özelliklerinin sunumu nedeniyle bir hedef belleğin yeniden üretilmesinin zorlaşması gerçeğinde kendini gösteren bir eğilimi ifade eder. ­aynı kategoriden) bellekte depolanan nesnelerin (Mueller & Brown, 1977). Temel keşif ­, denekleri farklı semantik kategorilerden (örneğin, "ağaçlar", "kuşlar") kelime listelerini ezberleyen Amerikalı psikolog Slamecka'ya (1968) aittir. Son test sırasında, bazı deneklere , geri kalanını hatırlamalarına yardımcı olması beklenen istemler olarak her kategoriden bazı nesneler ­sunuldu ; diğer denekler bu tür istemleri almadı. Deneyin amacı, diğer nesnelerin denekler tarafından deneysel koşullar altında yeniden üretilmesini, kontrol koşulları altında, yani yönlendirme yapılmadan çoğaltma ile karşılaştırmaktı.

Stameka, ipuçlarının geri kalan nesneleri yeniden üretmeyi kolaylaştıracağına inanıyordu. İpuçlarını alan deneklerin, ipuçlarını almayan deneklerden daha az hatırladığı ortaya çıktığında nasıl şaşırdığını bir düşünün ! Bu olguya, bir nesne kümesinin bir parçasının sunulması nedeniyle yeniden üretimin bozulması adı verilmiştir, çünkü bir kümenin bir parçasının (bu durumda, aynı kategoriye ait nesnelerin bir parçası) ipucu olarak sunulması gerçeği kötüleştirir. diğer nesnelerin çoğaltılması . ­Belki de bu, bir dahaki sefere mağazayı ziyaret ettiğimizde satın alacağımız her müzik CD'sinin tam da oraya gittiğimizde ve raflara bakmaya başladığımız anda "aklımızdan uçup gitmesini" açıklıyor.

İpuçlarının hafızaya zarar verebileceği fikri hem şaşırtıcı hem de gülünç görünüyor. Bununla birlikte, yukarıda açıklanan girişim olgusunu hatırlarsak, ­oldukça kesin bir anlam kazanır. Belirli bir nesne kümesinin, birçok nesnenin ilişkilendirildiği bazı ortak özellikler (örneğin, "meyveler" veya "kuşlar") tarafından belirlendiğine inanılmaktadır . Setten bazı nesnelerin sunumu, bu özellikle birlikteliklerini güçlendiriyorsa, daha güçlü nesnelerin, sunulmayan nesnelerin yeniden üretilmesinde daha fazla rekabet yaratması ­ve bunların yeniden üretilmesini zorlaştırması mümkündür. Özelliklerin rekabeti artırdığı önerisi, bir kümenin bileşenleri ne kadar çok özellik olarak sunulursa, diğer öğelerin o kadar kötü hatırlandığı yönündeki kanıtlarla tutarlıdır (inceleme için bkz. Nickerson, 1984).

Bir kişinin içgüdüsel yardım etme ve önerme arzusu bazen hafızaya zarar veriyorsa, birkaç kişi bir araya toplanıp

bunun neden olduğu müdahalenin üremenizi engelleyebileceğini birlikte hatırlamaya çalışırsa ne olur ­? Bu nedenle, bir dizi nesnenin bir kısmının sunumundan kaynaklanan hatırlama bozukluğunu incelemek, çeşitli yeni fikirlerin ve hatıraların üretilmesinde kolektif çabaların etkisini açıklamaya yardımcı olabilir .

Tekrardan kaynaklanan unutma

İnsan belleğinin çarpıcı özelliği, ­yeniden üretim eyleminin kendisinin unutmaya neden olmasıdır. Hatırlamaya çalışmak, hatırlamanın zararlı olduğu anlamına gelmez. Bunun yerine , hatırlama, ­bellekten diğer bilgilerin alınmasını veya geri çağrılan kişiyle ilgili bilgileri engelleyebilir. Anderson ve arkadaşları bu fenomeni hatırlama kaynaklı unutma olarak adlandırdılar ­(Anderson ve diğerleri, 1994).

Şekil 1'de grafiksel olarak gösterilen , tekrar uygulama paradigması (Anderson ve diğerleri, 1994) ­olarak bilinen bir şekilde incelenir . ­9.8.

Bu teknikte, denekler daha sonra hafıza testi yapmak için önce "meyveler", "içecekler" ve "ağaçlar" gibi basit sözel kategorileri ezberler. Daha sonra tekrar tekrar bazı kategorilerden yeni öğrendikleri bazı örnekleri hatırlamaları istenir . ­Örneğin, turuncu bir nesneyi çoğaltmak için deneklere meyve veya... Bu hatırlama eğitiminden sonra, deneklerden hatırlayabildikleri her kategoriden tüm örnekleri hatırlamalarının istendiği bir test verilir. ­Bu son test sırasında deneklerin çalıştıkları örnekleri mükemmel bir şekilde hatırlayacakları açıktır. Bununla birlikte, ana hat kategorilerinin "uygulanmış" nesnelerine kıyasla ­, eğitilmedikleri örnekleri (örneğin, meyve - muz) ne kadar iyi hatırlayacakları çok daha ilginçtir , ancak bunlar da öğrenilmiş, ancak hiçbiri bunların bir nesnesi oldu uygulamalar (örneğin, içecekler - viski). Çarpıcı ­bir şekilde, ancak, Şekil l'de gösterildiği gibi. 9.8, üreme pratiğinin "uygulanan" nesnelerin (örneğin, meyve - portakal) yeniden üretimi üzerinde olumlu bir etkisi vardır, ancak bunlarla ilişkili nesnelerin (örneğin, meyve - muz) yeniden üretimini kötüleştirir . ­Sonuç ­olarak, çoğaltma eyleminin kendisinin unutmaya neden olduğu izlenimi edinilir.

Hatırlama unutmaya neden oluyorsa ­, öğrencilerin sınav sonuçları hakkında endişelenmek için nedenleri vardır. Bir sınava hazırlanmak için kısıtlı zamanı olan öğrencilerin durumunu bir düşünün . En ­rasyonel şekilde kullanılmalıdır ve neyin göz ardı edilebileceği sorusu ortaya çıkar.

Tekrardan kaynaklanan unutma

Pirinç. 9.8. Bu örnekte denekler, "muz" yerine "portakal"
veya "içecekler" kategorisinin (sayımın alındığı ana satır) herhangi bir temsilcisini yeniden üretecek şekilde eğitilmiştir. Son testin sonuçları, uygulamanın bunu kolaylaştırdığını göstermektedir. "pratikli" nesneleri yeniden üretmek (ana satıra kıyasla), "pratiksiz "
nesneler ise yeniden üretimin neden olduğu unutmanın kurbanı olur (Anderson, 2003)

Hatırlamaya bağlı unutmayla ilgili çalışmanın sonuçları, seçici olarak tekrarlanan materyalin, ­tekrarlanmayan materyalin, özellikle de onunla ilişkili olanın yeniden üretilmesi üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu fikri test etmek için Neil Macrae ve Malcolm Macleod, test öğrencilerine sınıfta öğrenmiş olabileceklerine benzer bilgiler verdiler (Macrae & Macleod, 1999). Denekler, iki hayali ada olan Tok ve Bilu hakkında on coğrafi gerçeği ezberledi (örneğin, "Tok'un resmi dili Fransızcadır" veya "Bilu'nun ana ihracatı bakırdır"). Daha sonra ­denekler üreme eğitimi aldı . Adalardan biri için on olgudan beşini yeniden üretme alıştırması yaptılar. Son test sırasında adanın adı bir işaret görevi gördü. Yazarlar, eğitimin , sondaj yapılmamış bir adadaki kontrol verilerine (%38) kıyasla daha sonra tekrar eden olguları ­daha sonra (%70) hatırlamayı kolaylaştırdığını bulmuşlardır , ancak bu, ilgili ancak "uygulanmamış ­" gerçeklerin daha kötü hatırlanması pahasına olmuştur. Gerçekler (%23). Benzer veriler, testin kısa bir cevap veya bir makale yazmayı içerdiği durumlarda karmaşık metinlerle elde edildi , ancak çoktan seçmeli bir test sırasında elde edilmedi (Carroll, Campbell-Ratcliffe, Murnane ­& Perfect, 2007). Bu nedenle, bir sınava hazırlanırken, tekrarlanabilecek materyalleri seçerken çok dikkatli olunmalıdır, çünkü bu, ­unutmayı hızlandırabilir.

Seçici üreme ­günlük yaşamda yaygındır. Böyle bir durum, yargıçlar, dedektifler ve avukatlar bir suçun tanığını sorguladığında ortaya çıkar ­. Elbette sordukları soruların cevapları çoğaltmayı gerektiriyor. Bir zamanlar Los Angeles'ta bir kamu savunucusu olan psikolog John Shaw, böyle bir sorgulamanın bir tanığın kendisine sorulmayan şeyler hakkındaki hafızasına zarar verebileceğine inanıyordu; psikoloğun bu ­sezgisel görüşü, birkaç müşterisiyle yaptığı çalışma deneyimine dayanıyordu. Shaw ve yardımcı yazarları (Shaw, Bjork & Handal, 1995) deneklerden şu durumu zihinsel olarak hayal etmelerini istedi: bir partideydiler ve ayrılırken cüzdanlarını buldular ya da kaybettiler. Deneklere daha sonra ­öğrencinin dairesinin slaytları gösterildi ve soruşturmalarında polise yardımcı olabilmeleri için ayrıntılara dikkat etmeleri istendi. Slaytlar, bir dizi ev eşyası ve temel ihtiyaçlar kategorisi için iki tane (kolej spor gömlekleri ve ders kitapları) gösteriyordu. Daha sonra ­sorgulama aşamasında deneklere ­belirli öğeler (örneğin spor gömlekler) hakkında yapılandırılmış sorular soruldu. Shaw'ın sezgisi hayal kırıklığına uğratmadı: deneklere çalınan bazı eşyalar hakkında soru sormanın, onlarla ilişkili nesnelerle ilgili hafızalarını kötüleştirdiği ortaya çıktı. Bu nedenle, çoğaltmanın neden olduğu unutma ­, tanıkların dinlenmesinin doğru bir şekilde düzenlenmesi için önemli sonuçlar doğurabilir.

Tekrar oynatma hafızayı bozuyorsa, o zaman bir olayı biriyle tartışmak, bir kişinin ­bahsetmediği durumları nasıl hatırladığını etkileyebilir. Bu hipotezi test etmek için Conroy ve Salmon (2006), çocukları çeşitli sahnelerde yer aldıkları Korsanın Ziyareti adlı bir okul oyununda yer almaya davet ettiler. ­Örneğin Korsan İnisiyasyonu sahnesinde çocuklardan yelkeni kaldırmaları, davul çalmaları, korsan gibi giyinmeleri, korsanı selamlamaları ve kitabına isimlerini yazmaları istenmiştir. "Anahtarın Bulundurulması" sahnesinde çocuklar kuşu besliyor, teleskopla bakıyor, korsan gemisine pilotluk yapıyor ve dans ediyorlardı. Sonraki üç gün boyunca, onlara yalnızca bazı bölümler hakkında sorular soran başka bir deneyciyle yapımı tartıştılar. Örneğin: " ­Bana hangi hayvanı beslediğini söyle." Son gün çocuklar, tartışılmayan anları, tartışmaya katılmayan kontrol grubundaki çocuklara göre daha kötü hatırladılar. Conroy ve Salmon , çocukların çocukluk anılarının ebeveynlerin ve diğer aile üyelerinin anıları tarafından şekillendirileceğini ve tartışılmayan şeylerin zamanla daha az erişilebilir hale geleceğini varsaydı.

Diğer insanlarla ortak geçmişin ­tartışılması, kişinin konuşulmayanları unutmasına neden oluyorsa, unutmak bir anlamda “bulaşıcı” hale gelebilir. Ortak geçmişin bazı koşullarını unutan, onu hatırlayan bir arkadaş, onları “denize” bırakacaktır. Bir tartışma sırasında kişinin seçici anıları, diğer kişinin tartışılmayanları unutmasına neden olabilir mi? Alejandro Cook, Jonathan Koppel ve William Hirst (Cies, Corey, & Hirst, 2007), hatırlama kaynaklı toplu unutma üzerine yaptıkları son araştırmalarında bu soruyu yanıtlamaya çalıştılar. Bir çalışma, Anderson ve diğerleri (Anderson ve diğerleri, 1994) tarafından yukarıda açıklanan deneyi ­şu değişiklikle yeniden üretti: yan yana oturan iki kişi aynı kelime çiftlerini ezberledi. Ancak çoğaltma aşamasında biri çoğaltma çalışması yaparken diğeri sessizce oturup ­verdiği cevapların doğruluğunu sessizce izlemiştir. Her ikisi de daha sonra son testi geçti. Beklendiği gibi,

hatırlama alıştırması yapan denek, hatırlamanın neden olduğu unutmayı gösterdi . Deneycileri şaşırtacak şekilde, sessiz bir gözlemci aynı etkiyi gösterdi. Yazarlar, öyküleri deneysel materyal olarak kullandıklarında ve hatta deneklerin birbirleriyle özgürce tartışmalarına izin verdiklerinde benzer bir tablo gözlemlediler. ­Hikayenin konulardan biri tarafından tartışılmayan unsurları çoğu durumda diğeri tarafından unutuldu. Geçmişi başkalarıyla birlikte hatırladığımızda, muhatabımızın bahsettiği olayları kendiliğinden hatırladığımız ve hatırlayan kişinin sessiz kaldığı olayların, yeniden üretimin neden olduğu unutma nedeniyle hafızamızda kalmadığı izlenimi edinilir. Eğer öyleyse, o zaman hatırlama kaynaklı unutma ­, bir toplumun bir olaya ilişkin kolektif hafızasının zaman içinde daha birleşik hale gelmesini sağlayan mekanizmalardan biri olabilir . Aynı zamanda, o dönemde ­meydana gelen belirli olayların kasıtlı olarak bastırıldığı ve medyanın ­geçmişin belirli unsurlarını yüceltmek için kullanıldığı bir siyasi manipülasyon aracına da dönüşebilir . ­Cook ve meslektaşlarının haklı olarak belirttiği gibi, "sessizlik her zaman altın değildir."

hafızayı şekillendirmede onu hem iyileştiren hem de bozan güçlü bir faktördür . ­Yukarıda bahsedildiği gibi, Marigold Linton'ın sonuçları, hatırlamanın ­hafızayı önemli ölçüde iyileştirdiğini gösteriyor, ancak son araştırmalar, hatırlama eksikse, atlanan pasajların unutulmasıyla yararın dengelenebileceğini gösteriyor. Bu sonucun ne kadar önemli olduğunu anlamak için, bu temel sürecin günlük bilişsel pratiğimizde ne kadar yaygın olduğunu hayal etmek yeterlidir. Hafızada depolanan izlere yapılan itirazla ilişkili tek bir bilişsel eylem , üreme olmadan yapamaz. ­Eğer yeniden üretim unutmanın kaynağıysa, o zaman zaten bildiklerimize erişim, yeni malzemenin kodlanmasından bağımsız olarak unutmaya katkıda bulunabilir. Hatırlamanın unutmadaki rolü, ­bir müdahale durumunun neden unutmayla ilişkili olduğuna dair yeni bir bakış açısına yol açmıştır (Şekil 9.9). Bu bakış açısını aşağıda kısaca tartışacağız.

Bağımsız
sondaj yöntemi

ilişkisel engelleme

Noel baloları" yerine (Belçikalıların Noel süsleri dediği gibi) "Noel baloları"nı tekrarlayıp durdum . ­Pes edene kadar kafamda "Noel topları" dönüyordu . Esasen, "Noel topları" "Noel toplarını" engelledi. Doğru cevap ­başka şeylerle uğraşırken aklıma geldi. Belki de bu "dilin ucu" durumu gibi bir şey müdahaleyi açıklayabilir. Örneğin , geçmişe dönük müdahalede, insanlar ilk sayfayla ilişkili soruların yanıtlarını unutabilir, çünkü ­bunlara erişmek için kullanılan özellik şimdi ikinci sayfayla ilişkili yanıtları "alır". Bazı özelliklerin sunulması, belirli bir kategoriyle ilişkilendirilmelerini artırabilir ve insanlar "özelliksiz kalan" nesneleri hatırlamaya çalıştıklarında müdahale ederler. Her durumda, özellik daha güçlü rakibi "çeker" ve ­yanlış olduğunu bildiğimiz bir şeyi umutsuzca tekrarlamamıza neden olur . Böyle bir sürecin müdahaleyi açıkladığı fikri, modern versiyonu çağrışımsal ­engelleme olarak bilinen rekabetçi tepkiler teorisini formüle eden McGeoch'a (1942) bağlıdır (Anderson ve diğerleri, 1994).

Çağrışımsal engelleme hipotezinin özü, anıların ­kendileri için ortak bir özelliğin sunulması üzerine bilince erişim için rekabet etmesi fikridir . Özellik bir rakibe daha güçlü bir şekilde bağlandıkça müdahale derecesi artar, bu da Anderson ve ortak yazarlarının ( ­Anderson ve diğerleri, 1994) güce bağlı rekabet olarak adlandırdıklarını gösterir. Ancak ­daha güçlü rekabet üremeyi nasıl engeller? Konu, meyve - portakalın tekrar tekrar tekrarından sonra bir muzu hatırlamaya çalıştığında, hatırlama kaynaklı unutmadan bir örneği tartışalım . ­Engelleme teorisine göre ­, deneğin muzu hatırlamasını sağlamak için tasarlanan ­son test özelliği (meyve) , deneğin yanlışlıkla daha kapsamlı eğitim aldığı nesne olan portakalı hatırlamasına yol açacaktır. Yanlışlıkla bir portakalı bir kez hatırlamaya değer ve "daha yüksek bir ­ses" elde edecek, tekrar tekrarlanacak ve bu da kasıtsız tekrarını daha da olası hale getirecektir ­. Ve durum, dedikleri gibi, bir daire içinde gidecek, çünkü her rastgele yeniden üretimde, yanlış cevap gittikçe güçleniyor. Sonunda , kişi basitçe pes edebilir. Bu nedenle, engelleme teorisine göre, insanlar ­"uygulamasız" "pratik" örneklerini unuturlar.

"uygulanmış" anılarla ilişkilendirmeler hatırlamayı engellediği için "sahte" kategoriler. Engelleme, özellik aşırı yüklemesi ilkesini de açıklayabilir ­: bir özellikle ilişkilendirilen daha fazla bellek, engelleme işleminin tetiklenmesi nedeniyle yanlışlıkla yanlış yanıtı alma olasılığı o kadar yüksektir. Öyleyse, 4 ay önce öğle yemeğinde ne yediğinizi hatırlayamamanızın nedeni, tekrarın son yemeğinizi o kadar canlı bir şekilde gündeme getirmesidir ki vazgeçersiniz.

Asosyal öğrenme

Bir arkadaşınızın birkaç yıl önce bir partide geçen bir konuşmayı anlattığını hayal edin. Arkadaşınızın varlığı, çeşitli konuşmalar ve komik bölümler dahil olmak üzere partinin çeşitli ayrıntılarını hatırlıyorsunuz. Ancak arkadaşınızın onun onayına rağmen hatırladığı sohbeti unutmuşsunuz ve bu sohbetin konusunu hatırladığınızda bile hatırlayamayacaksınız. Hafızanızın parçalanmış olduğu hissine kapılıyorsunuz ve partinin genel resmini yeniden oluşturamıyorsunuz. Bu şüphesiz parçalanma , olaydan ­sonra elde edilen bilgilerin depolanmasından kaynaklanan, bu olayın unsurları arasındaki bağlantıların kesintiye uğramasını yansıtıyor olabilir . Noel ağacını devirdiğimi hatırlayamamamın temelinde belki de bu rahatsızlık yatıyor.

geriye dönük müdahalenin temeli olduğu hipotezidir ­( Melton & Irwin, 1940). Bu hipoteze göre, bir uyaran ile iz arasındaki bağlantı, bu iz uygunsuz bir şekilde yeniden üretildiğinde zayıflar. Nitekim işaret ile hedef arasındaki bağlantı " ­cezalandırılır". Örneğin, e-posta hesabınıza giriş yapmak için yeni bir şifreyi hatırlamaya çalıştığınızı hayal edin. Öğrenme hipotezine göre, eski şifrenizi hatırlar ve ­hatayı fark ederseniz, şifre özelliği ile eski şifre arasındaki ilişki zayıflayacak ve tekrar çıkma olasılığı azalacaktır. Eski parola yeterince sık "cezalandırılırsa", bağlantı o kadar zayıflayabilir ki izin etkinleştirilmesi imkansız hale gelir ve uyaran yanıttan ayrılır. Böyle bir yorum, tekrarın neden olduğu unutmayı, ­tekrarın uygulanması sırasında ­"cezalandırılan" rakip nesnelerin tanıtıldığını varsayarak açıklayabilir. Aynı şekilde geriye dönük müdahaleyi de açıklar. Bu nedenle, engelleme, unutmayı çok güçlü rakiplerin varlığıyla açıklarken, öğrenmeyi bırakma, hedef belleğe olan bağlantıların çok zayıf olduğunu söyler.

Bu, engelleme ve öğrenmeden çıkarma hipotezlerinin uyumsuz olduğu anlamına gelmez. Aslında ­, geriye dönük müdahalenin klasik iki faktörlü modeline göre ­, her iki mekanizmaya da ihtiyaç vardır (Melton & Irwin, 1940). Bununla birlikte, bu bölümde daha önce tartışıldığı gibi , anıların kalıcı olarak unutulduğunu kanıtlamanın zor olmasıyla aynı nedenlerle öğrenmeyi unutma olgusunu kanıtlamanın zor olduğunu vurgulamakta fayda var . Ayrıca engelleme, rakipler güçlendikçe unutma oranının neden arttığını açıklarken ­, aşağıda gösterileceği gibi, rakibin gücünün kendisinin unutmaya neden olduğundan şüphe etmek için sebepler vardır . Bu nedenlerle, ­ketleme süreçlerinin müdahalesi nedeniyle unutmayı açıklamak için alternatif bir bakış açısı önerilmiştir.

Unutma sebebi olarak fren yapmak

Yukarıdaki tartışma önemli bir konuyu gündeme getiriyor: bazen iz kullanılabilirliği yetersiz. Parça tekrarı, son derece erişilebilir rakipler tarafından engellenebilir ve insanların bu dikkat dağınıklığını sınırlamak için bir yola ihtiyacı vardır. Öğrenmek bu amaca ulaşmanın bir yolu olsa da, başka bir yol da rahatsız edici uyanışı yavaşlatmaktır. Bir benzetme düşünün: ­Diyelim ki her zaman bir saat takıyorsunuz ama bir gün bileklik kırıldı ve siz onu takamadınız. Birisi size saatin kaç olduğunu sorarsa, orada saat olmadığını bildiğiniz halde refleks olarak bileğinize bakacaksınız.Duvar saatine bakmayı öğrenmeden önce bu birkaç kez tekrarlanabilir . Eskiden yararlı ve iyi öğrenilmiş bir alışkanlığın, artık bastırılması ve ­alternatif ama daha yeterli bir yanıtla değiştirilmesi gereken yetersiz bir yanıta dönüştüğü açıktır . İnsanlar ve diğer ­organizmalar, tepkileri alternatif tepkilerle değiştirerek veya yanıtı tamamen durdurarak durdurabilir. Durdurmanın reaksiyonları engelleyen bir mekanizmaya dayandığına inanılıyor . İnhibisyon , bir nöronun inhibisyonunun diğer nöronlar üzerindeki etkisini azalttığı gibi , tepkinin aktivite seviyesini düşürür ve etkinliğini azaltır.­

Müdahale eden tepkileri bastırma ihtiyacıyla ilgili benzer gereksinimler, yeniden üretim gibi içsel süreçler için geçerlidir ­. Proaktif müdahale bölümünde de belirtildiği gibi, bizden telefon numaramız istendiğinde, değiştirmiş olsak bile eski numaramızı otomatik olarak hatırlıyoruz. Yeni bir numarayı aramak için , eskisini hatırlamayı bırakmanız gerekir ki bu, frenleme yardımı ile elde edilebilir. Ancak eski numara engellenirse, hafızanızda kalsa bile hatırlamanız daha zor olacaktır . ­Hatırlamaya bağlı unutma bağlamında, muz ­kelimesi etkinleştirilebilir ve meyve-veya-'nın hatırlanmasına müdahale edebilir . Mevcut hedeflere ulaşılmasını kolaylaştırmak için muz, bileğe bakma alışkanlığı gibi engellenebilir. Üremede inhibitör süreçler var ­mı?

Hatırlamada ketlemenin rolünü araştıran bir araştırma alanı, ­hatırlama kaynaklı unutmadır (Levy & Anderson, 2002). İnhibisyon teorisi, ne engelleme teorisinin ne de öğrenme teorisinin yapamayacağı hatırlama kaynaklı unutma hakkında tahminlerde bulunur . İnhibisyon teorisine göre, tekrarlanan meyve-portakal hatırlaması, muz ­hatırlamasını bozar çünkü rakip bir hafıza olarak muz (bir saate bakmak gibi), aktivasyon seviyesini düşüren mekanizmalar tarafından inhibe edilir. Muz gerçekten engellenmişse, genel olarak muz kelimesinin hatırlanmasının daha zor olacağı varsayılabilir, meyve kelimesi ­bunun için bir işaret olarak kullanılsın ya da varsayalım, örneğin, maymun - Başka ­bir deyişle, engelleme, üremenin neden olduğu unutmanın yeni özelliklere de yayılması gerektiğini öngörür, yani, özellik bağımsızlığından bahsediyoruz . Engellemenin aksine , hem engelleme hem de öğrenme, unutmayı ­meyveyi muz veya portakalla ilişkilendiren çağrışımlarla ilgili sorunlara bağlar . Bu nedenle bu kuramlara göre hatırlamanın neden olduğu unutmanın ­özelliklere bağlı olması gerekir . Başka bir deyişle, meyve ve portakal arasındaki daha güçlü ilişkiyi ve meyve ile muz arasındaki potansiyel olarak daha zayıf ilişkiyi yok eden maymun gibi başka bir özelliğe dönmediğiniz sürece , muz ­"acı çekmemelidir". Unutmanın bir özellikten bağımsız olduğuna defalarca dikkat çekilmiştir (Anderson & Spellman, 1995; inceleme için ayrıca bkz. Anderson, 2003); bu, engellemenin gerçekten ­de hatırlama kaynaklı unutmada bir rol oynadığını gösterir.

İnhibisyon hipotezine göre, mekanizması üreme sırasında girişimin üstesinden gelme ihtiyacı ile tetiklenir. Durum buysa, rakipleri unutmak için “uygulanabilir” nesnelerin aktif olarak yeniden üretilmesi gerekir. Örneğin, meyveyi yeniden üretme - veya - meyveyi - portakalı tekrar tekrar üretme pratiğinin basitçe değiştirilmesi, muz gibi rakiplerin daha sonra unutulmasını önlemelidir. Unutma ortadan kalkmalıdır çünkü portakal meyvesini ezberleme önerisi, portakalı yeniden üretme mücadelesini ve dolayısıyla ­muzdan kaynaklanan girişim sorununu çözme ihtiyacını ortadan kaldırır. ­Bu hatırlama özgüllüğü, tekrar kaynaklı unutmanın kalıcı bir özelliğidir (Anderson, 2003). Bu nedenle, hem yeniden üretim uygulaması hem de ek çalışma, "uygulanan" nesnelerin ezberlenmesini aynı ölçüde iyileştirse de, yalnızca yeniden üretim uygulaması, "pratiksiz" rakiplerin ezberlenmesini kötüleştirir ­. Bu nedenle, hafızaya ulaşma ve unutmaya neden olan bir şeyi hatırlama ihtiyacında özel bir şey vardır ve bu, ketlemenin söz konusu olduğu fikriyle tutarlıdır . Bu ifade, "uygulanabilir" nesnelerin ­pekiştirilmesinin, pekiştirmenin yeniden üretim veya öğrenme yoluyla sağlanıp sağlanmadığına bakılmaksızın, rakiplerin yeniden üretimine zarar verdiğini öngören Engelleme Hipotezi ile çelişir .

Engelleyici süreçler ­rakiplerin müdahalesinin üstesinden gelirse, hatırlamanın neden olduğu unutma miktarı, hatırlama uygulaması sırasındaki müdahalenin derecesine bağlı olmalıdır. Diğer ­özellik ortakları girişime neden olmadıysa, engelleme gereksiz olacaktır. Bu konudaki ilk çalışmalardan birinde, Anderson ve diğerleri (1994) ­muz meyvesi (yaygın olarak tüketilen bir ürün) ve guava meyvesi (nadiren tüketilen bir ürün) gibi aynı kategoride tüketim sıklığı bakımından farklılık gösteren rakip ürünler kullanmışlardır. . bir nesne). Sezgi ­bize, muz gibi sık kullanılan bir nesnenin unutmaya karşı dayanıklı olacağını, nadiren kullanılan bir nesnenin ise unutmaya eğilimli olacağını söyler. Ancak kol saatleriyle yapılan benzetme, tam tersi bir tablo ortaya koyuyor. Tam da aynı nedenle, bir insan refleks ­olarak saati olmayan bir bileğe baktığı için, bu reaksiyonu yavaşlatabilir ve ­tezahür etmesini önleyebilir. Bu durumda, meyve veya muz gibi sık kullanılan nesneler inhibisyonun ilk hedefi olabilir, çünkü bunlar hemen akla gelenlerdir, nadiren kullanılan nesneler ise inhibisyon gerektirmeyebilir. Bu tam olarak Anderson ve meslektaşlarının bulduğu şeydi. Bu özellik, girişim bağımlılığı veya rakip bir nesnenin girişimi tarafından "tetiklenen" hatırlama kaynaklı unutma eğilimi olarak bilinir.­

Geri alma kaynaklı unutmanın ­engelleme teorisiyle çelişen önemli bir özelliği, unutma miktarının, uygulamanın bir sonucu olarak "pratikli" çağrışımların ne kadar güçlü hale geldiğine bağlı olmamasıdır. Bu nedenle, çalışmanın üreme özelliklerinden elde edilen sonuçları, çalışmanın tekrarı sonucunda "uygulanan" nesneleri önemli ölçüde artırmanın ve ­aynı zamanda "pratik yapmayan" rakiplere "zarar vermemenin" mümkün olduğunu göstermektedir. ." Eğer "uygulanan" nesnelerin büyütülmesi unutmayı sağlamak için yeterli olsaydı, unutma bu koşullar altında gözlemlenirdi. Gerçekten de, hatırlama kaynaklı unutmanın onu "tetiklemek" için bir rakip tarafından güçlendirilmesi gerekmeyebilir. Yakın tarihli bir çalışmanın yazarları, ­hatırlama kaynaklı unutmanın hatırlama girişiminden kaynaklanıp kaynaklanmadığını test etmeye karar verdiler (Storm, Bjork, Bjork & Nestojko, 2006). Üreme pratiği için deneklere tamamlanamayan özellikler sunuldu ­. Örneğin üreme pratiği sırasında "lu" hecesi ile başlayan meyve olmamasına rağmen meyve -lu- sıfatını tamamlamaları istenmiştir. Çarpıcı bir şekilde, denekler hatırlama uygulaması sırasında bu görevlerden herhangi birini gerçekleştiremeseler de, hatırlama uygulaması ­sırasında kategorilere maruz kaldıklarında olduğu gibi , hatırlamanın neden olduğu kalan "uygulanmamış" nesneleri unutmanın aynısını gösterdiler. ek. Bu, hatırlama kaynaklı unutma için önemli bir tetikleyicinin , "uygulanan " nesnelerin büyütülmesi değil, müdahale karşısında bellekten bir iz geri alma mücadelesi olduğu anlamına gelir. Bu özelliğe ­kuvvet bağımsızlığı denir .

Özellik bağımsızlığı, üreme özgüllüğü, müdahale bağımlılığı ve kuvvet bağımsızlığı birlikte, ­bir unutma kaynağı olarak engellemenin rolünü belirler (Tablo 9.2). Durum buysa, unutma olaylarımızın çoğunun girişimi kontrol etme ihtiyacından kaynaklandığı varsayılabilir. Tam olarak, anlık ­alakasız bilgilerle - "zihinsel kol saatimize" tuhaf bilinçsiz bakışlarla - dikkatimizi dağıttığımız için, ketlemeyi hafızamızdan geri almayı umduğumuz şeye "yönlendiriyoruz". Bir yandan, üremeyi kontrol etmek için kullandığımız mekanizmaların sonunda unutmaya yol açan mekanizmalarla aynı olması garip gelebilir. Öte yandan, Robert Bjork'un öne sürdüğü gibi, bu tür bir unutma, ­artık eskisi kadar alakalı olmayabilecek bilgilerden kaynaklanan müdahale düzeyini azaltmamıza yardımcı olduğundan , uyum sağlayıcı bir rol de oynayabilir (Bjork, 1989). Bilgi bellekte kalırsa ve ondan geri alınabilirse, unutma oldukça işlevsel olabilir.

Tablo 9.2. Tekrardan kaynaklanan unutmanın özellikleri

Tekrar kaynaklı unutma özelliği	Özellik Açıklaması
Özellik Bağımsızlığı	Bağımsız bir deneme testinin özelliklerinin yeni bir teste yayılmasının engellenmesinden kaynaklanan unutma eğilimi (örneğin, ­bir maymun - b -, daha önce meyve özelliği ile öğrenilen bir nesne )
Unutmanın Özgüllüğü	İlgili bilgilerin unutulmasını sağlamak için ­uzun süreli bellekten aktif geri alma gereklidir . Örneğin, bir meyveye - veya - yanıt olarak bir portakalı çıkarma ihtiyacı, üremenin neden olduğu "uygulanmamış " ­rakiplerin (muz) unutulmasına ­neden olurken, sadece tam teşekküllü bir çifti (meyve - portakal) incelemek buna yol açmaz.
Güçten bağımsızlık	Rakiplerin yeniden üretim pratikleri sonucunda kazanma derecesi, yeniden üretimin ­neden olduğu unutma düzeyi ile ilgili değildir. Bu nedenle, tam bir çiftin (meyve - portakal ­) sunumu sonucunda bir nesnenin güçlendirilmesi, üremenin neden olduğu unutmaya yol ­açmazken , çoğaltılamaz olanı (meyve - lu - ) yeniden üretme girişimleri "uygulanmamış " nesnelerin unutulmasına yol açar. ­.
girişim bağımlılığı	Hedef anıların geri çağrılması sırasında rakiplerin müdahalesi, ­bu rakiplerin hatırlama kaynaklı unutulmasının meydana gelmesi için ­gereklidir . Bu nedenle, sık karşılaşılan rakiplerin (örneğin meyve - muz) nadiren karşılaşılan rakiplere (örneğin meyve - guava) göre daha rekabetçi olması daha olasıdır.

 

Kasıtsız
unutmaya işlevsel bir bakış

Deneysel psikologların dikkati geleneksel olarak iz yok etme, bağlamsal dalgalanma, uygun olmayan ­hatırlama ipuçlarının kullanımı ve engelleme gibi müdahale süreçleri dahil olmak üzere pasif unutma mekanizmalarına odaklanmıştır. İnsanların unutmanın pasif kurbanları olduğu, hafıza kaybının, dış koşullardaki bir değişiklik ve hafızada ek izlerin ortaya çıkması gibi başımıza gelen olayların bir sonucu olduğu varsayımından yola çıktılar . ­Bu süreçler unutmaya katkıda bulunsa da, ketleme çalışması başka bir bakış açısını ifade etmemizi sağlar. Ona göre karşılaştığımız unutmanın çoğu , rekabete rağmen yeniden üretim sürecini kontrol etme ihtiyacının sonucudur. Unutmayı belirleyen , bellekteki diğer izlerin varlığı değil, müdahaleyle mücadele ettiğimiz süreçtir -rekabet eden izlerin engellenmesi- ­. Bu görüşe göre, rekabet halindeki izlerin mevcudiyetini azaltmak, yalnızca çoğaltmayı kolaylaştırdığı için değil, aynı zamanda aynı bilginin müteakip yeniden üretimini kolaylaştırarak gelecekteki rekabet düzeyini azalttığı için uyarlayıcıdır ­. Bu gözlemler, inhibisyon süreçlerinin oldukça uyumlu olabileceğini düşündürmektedir. İşlevsel bakış açısı, unutmayı olumlu bir fenomen olarak tanımlar ve normal işleyen bir bellek sisteminin hem unutmada hem de hatırlamada eşit derecede başarılı olabileceğini vurgular (Bjork, 1988; Anderson & Spellman, 1995; Anderson, 2003; Bjork, Bjork & Macleod, 2006 ). Sonuç olarak, birçok unutma vakası, kontrolümüz dışındaki güçlerin kurbanı değildir, bilakis üzerinde etkili kontrol sağlayan mekanizmalardan kaynaklanabilir.­

sonuçlar

Hoşumuza gitse de gitmese de, yaşam deneyimlerimizin çoğu unutulur ­. Unutmanın altında yatan mekanizmalar nelerdir? Bu soruyu cevaplamak için öncelikle unutmanın özelliklerini, sorunun boyutunu ve unutmanın ne olduğunu anlamamız gerekir. Temel gerçek, ­unutmanın zamanla arttığıdır. Unutma eğrisini incelemenin sonuçları, unutmanın zamana bağımlılığının logaritmik bir fonksiyon olduğunu göstermektedir: önce unutma oranı keskin bir şekilde artar, sonra yavaş yavaş azalır. Unutma oranı, testin doğasına ve materyalin ne kadar iyi öğrenildiğine bağlı olarak değişse de, çok çeşitli bilgileri unutmak bu yasaya uyar . ­Üreme, tanımadan daha zordur, bu da üreme sırasında gözlenmeyen izlerin hafızada korunmasını gösterir. Gerçekler iyi çalışılırsa, özellikle de materyal sistematik olarak yeniden üretilirse, unutma büyük ölçüde azalır.

Deneysel psikologlar, izlerin mevcudiyeti ile mevcudiyeti arasında ayrım yapar ve mevcudiyet kaybı, nesnenin bellekteki depolamadan dışlanması anlamına gelir. Hem erişilebilirlikle ilgili sorunlar hem de varlıkla ilgili sorunlar ­unutma olarak kabul edilir. Bununla birlikte, izin kesin olarak kaybolduğunu tespit etmek zordur, çünkü kişi her zaman uygun üreme işaretinin bulunmadığını varsayabilir. Bu nedenle, özellikle hafızanın dayandığı biyolojik temel göz önüne alındığında, nihai unutma olasılığı yüksek olsa da, bunu yalnızca davranışsal kanıtlarla kanıtlamak zordur.

zamanla arttığı temel gerçeğini açıklamak için çeşitli yaklaşımlar önerilmiştir. ­En basit yaklaşımda, anılar ­zamanla kaybolur. İz yok oluşu büyük olasılıkla insan dışındaki türlerde var olan biyolojik bir gerçeklik olsa da , yok oluşun varlığını davranışsal düzeyde kanıtlamak zordur, çünkü deneyi ­yapan kişinin diğer bilinen unutma faktörlerinin etkisini kontrol etmesi ve anıların kaybolduğunu tespit etmesi gerekir. sonsuza dek. Başka bir yaklaşım, unutmanın zamanın kendisinden değil , bağlamsal dalgalanma veya müdahale dahil, onunla ilişkili bazı faktörlerden kaynaklandığıdır. Bu teorilerin her ikisi de unutma eğrisinin temel özellikleriyle hemfikir olmakla kalmaz, aynı zamanda ­unutmanın ana nedeni izlerin kaybolması olsaydı yapılması zor ­olan uzun ömürlü anıların varlığına dair gizemli gerçeği de açıklar .

Hatırlama sırasında benzer anıların birbirine müdahale ettiği fikri ­, unutma teorilerinin merkezinde yer alır. Kanonik girişim durumu , çıkarma özelliği bir dizi iz ile ilişkilendirildiğinde ortaya çıkar. Bir hedef hafızayı yeniden üretmek için bir özellik sunulduğunda, bu özelliğin diğer ortakları, ­erişim için hedef hafıza ile rekabet eder. Belirli bir özellikle ilişkilendirilen daha fazla rakip , herhangi birini yeniden üretmek o kadar zor olur. ­Bu genelleme özellik aşırı yükleme ilkesi olarak bilinir.

Birçok müdahale örneği var. Böylece önceden kodlanmış izler, daha "taze" izlerin çıkarılmasını engelleyebilir; bu fenomen, proaktif girişim olarak bilinir. Geriye dönük girişim, ­yeni izler önceden kodlanmış izlerin çoğaltılmasına müdahale ettiğinde ortaya çıkar. Hem proaktif hem de geriye dönük müdahaleler , zamanın benzer izlerin depolanmasıyla ilişkili olduğu ölçüde, zaman içinde unutmanın artmasına katkıda bulunur. ­Bir nesne kümesinin bir bölümünün sunumu nedeniyle çoğaltma kötüleştiğinde , malzemenin bir bölümünün başka bir ilgili malzemenin yeniden üretimi için özellikler olarak sunumu ­, hafızada tutma zayıflar, bu da izler korunduktan sonra bile, bazılarının sunumu diğerlerinin çoğalmasını bozar. Araştırma sonuçları ­ayrıca üremenin benzer ­izlerin hafızada tutulmasını bozduğunu göstermektedir; bu fenomen, hatırlama kaynaklı unutma olarak bilinir.

Girişimin altında yatan mekanizmalar ­uzun süredir araştırma konusu olmuştur. Engelleme teorisi, müdahaleyi ­, daha güçlü izlerin sürekli olarak daha zayıf izlerin yeniden üretilmesini engellemesi ve kişinin hatırlamak istediklerini hatırlama düşüncesinden vazgeçmesine neden olması eğilimine atfeder. Öğrenme teorisi, müdahalenin , uygunsuz çoğaltmaları "cezalandıran" öğrenme mekanizmalarının bir sonucu olarak izin altında yatan ilişkilerde yıkıcı değişikliklere neden olduğunu varsayar. İnhibisyon teorilerine göre, unutma, kısmen ­, rekabetin "kaderini belirleyen" ketleyici mekanizmalar nedeniyle yer alan izlerin bastırılmasından ve müdahaleden kaynaklanmaktadır. Hatırlamaya bağlı unutma paradigmasını kullanan çalışmalar ­, engelleme teorisi lehine kanıtlar sağlar. Bu sonuçlar , yaşadığımız bazı unutmaların ­, hatırlama süreci üzerindeki kontrolün uyarlanabilir bir sonucu olduğunu göstermektedir. Daha genel olarak, bu, bazen unutmanın istenebileceği anlamına gelir. A. J. örneğinin gösterdiği gibi, mükemmel bir hafıza bir çiledir. Bu ­konuya Bölüm'de döneceğiz. Motive edilmiş unutma üzerine 10.

ek literatür

Anderson, MC & Neely, JH (1996). Hafıza hatırlamada girişim ve inhibisyon. İçinde: EL Bjork & RA Bjork (Eds). Bellek: Handbook of Perception and Cognition (2. ^baskı ). (237-313). San Diego: Akademik Basın.

Levy, BJ ve Anderson, MC (2002). Engelleyici süreçler ve bellek alımının kontrolü. Bilişsel Bilimde Eğilimler, 6, 299-305.

Smith, SM & Vela, E. (2001). Çevresel bağlama bağlı bellek: Bir inceleme ve meta-analiz. Psychonomic Bulletin and Review, 8(2), 203-220.

BÖLÜM 10

Motive Unutma

Michael Anderson

Ö

Genellikle insanlar bir şeyi unutmanın kötü olduğunu düşünürler. Geçmişinizi, arkadaşlarınızın isimlerini, görevlerinizi unutmanızda elbette ki hayır yoktur . ­Ancak eşsiz bir hafızanın sahibi olan A.J. örneğinde (9. bölüme bakın), unutmak sandığımızdan daha arzu edilir olabilir. A. J., hayatının zor dönemlerindeki olayları ve duyguları unutmanın ve ­onları yeniden yaşamayı bırakmanın hayalini kurdu. Çoğumuzun kolayca bıraktığı türden anılardan kurtulamadı. Bu nedenle unutmak bazen tam olarak yapılması gereken şeydir, ancak nadiren bunun farkındayız. Bazen anılar bizi incitir, örneğin sevdiğimiz ­birinin ölümünden sonra ya da bir ayrılıktan sonra biri ya da bir şey bize onu hatırlattığında. Anılar bizde öfke, heyecan, utanç ya da korku uyandırır; bazı yüzler unutmak istediğimiz bir tartışmayı hatırlatabilir; bazı kliniklere çok ihtiyaç var, ne yazık ki doğada yoklar ve hayatın bize ­kurtulmayı tercih ettiğimiz anıları dayatmasından kaçınamıyoruz.

tam olarak uzlaştığı söylenemez . ­Numara. Bir şeyler yapıyorlar. Bir şey

istenmeyen anıları harekete geçirdiğinde, genellikle tanıdık bir tepki olur - bir flaş, olayın ve duyguların anısına bir geri dönüş ve hemen ardından ­onları bilinç dışına itme girişimi. Diğer çoğu durumun aksine, oynatma istenmez ve "sesi kapatılmalıdır". Tekrarın bastırılması, müdahaleci anıları susturur , düşünce akışı ve duygusal sağlık üzerindeki kontrolü yeniden kazanır. ­Eski askerlerin, terör saldırılarına tanık olanların ve kişisel travma yaşamış çok sayıda insanın, müdahaleci anıları her gün acilen kontrol etme ihtiyacı duyduğu açıktır . Bu soruna ciddi ve etkili bir çözüm, bireylerin kendi hafıza çalışmalarına motive edilmiş katılımları olmadan imkansızdır. Noel ağacını devirdiğimde yaşanan olayın benim tarafımdan tamamen unutulduğu (bölüm 9) sadece normal bir unutma örneği olduğu söylenebilir mi? Hoş olmayan bir görevi yapmayı "unuttuğunuz" gerçeğine masum bir hata diyebilir misiniz? Bu bölümde insanların hatırlamamayı tercih ettikleri şeyleri nasıl unuttuklarını tartışacağız .­

Hayatın iyi olduğu doğru mu,
yoksa hafıza mı öyle yapıyor?

Dünyanın her yerinde, dikkate değer bir tutarlılıkla, her yaştan, etnik kökenden ve zenginlikten insan ­genel olarak hayatlarından memnun olduğunu kabul ediyor. Bu yaygın esenlik duygusu, çoğu zaman insanların kendilerini içinde buldukları nesnel koşullara meydan okur. Fiziksel veya zihinsel engelli kişilerde ve düşük gelirli kişilerde de görülür (Diener & Diener, 1996; Lykken & Tellegen, 1996). Araştırmalar, hafızanın bu algılanan refaha katkıda bulunduğunu göstermektedir. Hayatlarımız hakkındaki değerlendirmelerimiz, hatırladıklarımıza dayanır. Örneğin, insanların uzun süre hatırlamasında, ­çok belirgin bir olumlu değişim var.

Bu sorunla ilgili ilk çalışmalardan birinin yazarı bu fenomeni örnekledi (Waldfogel, 1948). Deneklerinden hayatlarının ilk sekiz yılıyla ilgili mümkün olduğu kadar çok olayı 85 dakika içinde hatırlamalarını istedi. Tüm anıların yarısı denekler tarafından hoş, %30'u nahoş ve %20'si nötr olarak derecelendirildi. Bu, bir nedenden ötürü, olumlu anıların basitçe daha erişilebilir olduğunu gösteriyor. Deneklerden kendiliğinden "akla gelen" tüm anıları daha uzun bir süre ­kaydetmeleri istendiğinde de benzer sonuçlar elde edildi.­

ANAHTAR TERİM

Pozitif önyargı , ­hayatın akışı boyunca hoş olayları nötr veya hoş olmayan olaylara göre daha iyi hatırlama eğilimidir. iyi olma

duygusunu sürdürmede . Bu neden oluyor? İnsanlar neden olumlu olayları daha sık hatırlıyor? Gerçekten daha yaygın oldukları için ­mi yoksa insan motivasyonunun bununla bir ilgisi var mı?

Susan Charles, Mara Mader ve Laura Carstensen ­, basit ve ikna edici bir çalışmada hafıza önyargılarımızın tesadüfi olmadığını gösterdiler (Charles, Mather & Carstensen, 2003). Genç ve yaşlı katılımcılara hoş, nötr ve çok nahoş sahnelerin olduğu 32 fotoğraf sundular. 15 dakika sonra deneklerin mümkün olduğu kadar çok fotoğrafı hatırlaması gerekiyordu. Şekil l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi. Şekil 10.1'de, duygusal sahneler genellikle nötr sahnelerden daha iyi hatırlanır ­ve yaşlı katılımcılar, genç katılımcılara göre daha az görüntüyü hatırlar.

Bununla birlikte, tüm fotoğraflar aynı zaman periyotları için sunulmuş olsa da, yaşla birlikte deneydeki katılımcıların hafızasının giderek daha fazla olumlu sahnelere doğru kayması önemlidir ­: genç denekler aynı sayıda olumlu ve olumsuz sahneyi hatırlarken, daha yaşlı denekler , olumsuz olanlardan iki kat daha fazla olumlu sahneyi hatırladılar . Sonraki testlerde, deneydeki daha yaşlı katılımcıların hem olumlu hem de olumsuz sahneleri eşit derecede iyi tanıdığı ortaya çıktı, bu da her ikisinin de hafızaya kazındığını gösteriyor. Ancak nedense olumsuz sahneler daha az hatırlandı. Sözcükler ve yüzler uyaran malzemesi olarak kullanıldığında yaşa bağlı benzer duygusal önyargılar da tespit edilmiştir (Leigland, Schulz & Janowsky, 2004 ) ­. Mather ve Carstensen (Mather & Carstensen, 2005) , yaşlanma ve pozitifliğin etkileri üzerine araştırmalarını gözden ­geçirdiklerinde, insanların yaşlandıkça ve yaşamlarının büyük bir kısmı geride kaldıkça , iyi olma duygularını sürdürmeye daha fazla odaklandıkları konusunda çok ikna edici bir noktaya değindiler. ­bilgi ve gelecekle ilgili hedeflerden çok. Sonuç olarak , ­

kısmen hatırladıklarımız üzerinde kontrol de içeren duygu düzenleme sanatında ustalaşırlar . Bu nasıl olur? Motive edilmiş unutmanın altında yatan süreçler nelerdir ?­

Motive edilmiş
unutmaya ilişkin araştırmalarda terminoloji

Motivasyonun hafızamızı nasıl etkilediği tartışmasında ortaya çıkacak bazı terim ve tanımları açıklığa kavuşturmak önemlidir . ­Motive edilmiş unutmayla ilgili ­belki de en iyi bilinen terim , Sigmund Freud'un psikanalitik teorisi tarafından popüler hale getirilen bastırmadır . Freud'un teorisine göre bastırma, ­çatışmayı ve zihinsel rahatsızlığı azaltmak için istenmeyen anıları, düşünceleri ve duyguları bilinçaltına bastıran psikolojik bir savunma mekanizmasıdır. Baskıya ek olarak, koruyucu süreçlerin cephaneliği aynı zamanda rasyonalizasyon, projeksiyon ve diğerlerini de içerir. Freud'un kendisi "bastırma" ­terimini çeşitli anlamlarda kullanmış olsa da , şu basit tanımı önermiştir: "Bastırmanın özü, bir şeyi reddetme ve onun bilince girişini engelleme işlevinde yatmaktadır" (Freud, 1917).

Bu tanıma göre, bastırılmış anılar bellekten silinmez, bilinçli farkındalığın dışında bırakılır. Bununla birlikte, ­bilinçsizce davranışları etkileyebilir, rüyalarımızda, tercihlerimizde, tartışma konularının seçiminde ve hatta duygusal tepkilerimizde tezahür edebilirler. Dahası, bastırılmış anılar mutlaka sonsuza kadar bilinçaltında kalmaz ­ve bazen yeniden ortaya çıkabileceğine inanılır; Freud'un bastırılanın dönüşü dediği bir fenomen (Freud, 1900, 1917).

, ilk sürecin bilinçsiz, ikincisinin bilinçli yorumlama olduğu varsayılarak, ­bastırma ve bastırma arasında bir ayrım yapılır ; onun Öte yandan, bastırma, düşüncelerin veya hatıraların bilinçten kasıtlı, amaca dayalı olarak ­çıkarılmasıdır. Modern psikanalitik gelenek bu ayrıma bağlı kalsa da Matthew Erdelyi, Sigmund Freud'un kızı Anna Freud tarafından bilimsel dolaşıma sokulduğunu vurgular (Erdelyi, 2006). Ayrıca, Freud'un kendisinin de bu terimleri eşanlamlı olarak kullandığını ­ve böyle bir ayrımın onun teorik fikirlerini çarpıttığını belirtiyor. Bu bölümde, "bastırma" terimi her iki süreci de ifade etmek için kullanılır, ancak "bastırma" terimini kullanarak, tanımladığı sürecin maksatlılığını vurgularız.

Kasıtlı unutma ve güdülenmiş unutma dahil olmak üzere, Freud'un teorisiyle ilgili olmayan diğer terimler sıklıkla kullanılır. Kasıtlı unutma terimi , bilinçli unutma niyetiyle başlatılan süreçlerden kaynaklanan unutmayı ifade eder . ­Kasıtlı unutma, bastırma ve kasıtlı bağlam değiştirme gibi bilinçli unutma stratejilerini içerir. Kasıtlı unutmayı tartışıyor olsak da , bu terim, unutmanın tesadüfi olmadığı ve " kasıtlı olarak kasıtlı" olmadığı durumları kapsamaz . Bu olası vakalar, ­motive edilmiş unutmanın daha geniş bir terimini kapsar . Örneğin, hoş olmayan bir olayla ilişkilendirdiğiniz ­bir kişiyle her karşılaştığınızda, bilinciniz bu olayla ilgili olmayan entrikalara doğru koşuyorsa, bu motive edilmiş kayma, unutma niyeti olmadan unutmaya neden olabilir. Yine de, böyle bir unutma elbette motive edicidir.

ifade eden ­psikojenik amnezi terimini kapsar - psikolojik kökenli unutma .

"Motivasyonlu unutma" ve "psikojenik amnezi" terimleri eşanlamlı olarak kabul edilebilse de, ikinci terim genellikle bir bireyin yaşamının büyük dönemlerinin tamamen ve çarpıcı bir şekilde unutulması veya hatırlanması gereken belirli bir olayın tamamen unutulması durumlarını tanımlamak için kullanılır. . "Psikojenik amnezi" terimi, Freud'un teorisine "saldırmadığı" ve unutmanın nasıl meydana geldiği hakkında hiçbir şey söylemediği, yalnızca nedeninin biyolojik değil , psikolojik olduğu anlamında ­teorik ve mekanik olarak tarafsızdır . ­Motive edilmiş unutma bu vakaları içerir, ancak aynı zamanda insanların hoş olmayan şeyleri klinik muayene gerektirmeyecek şekilde unuttuğu günlük yaşamdan daha sıradan örnekleri de içerir .

Unutmayı Yordayan Faktörler

Ezberlemenin tüm aşamalarında istenmeyen bilgileri kontrol etmek teorik olarak mümkündür. Hoş olmayan olayları hatırlamaktan kaçınmanın en kolay yolu   kodlamayı sınırlamaktır.

ANAHTAR TERİM	kelimenin tam anlamıyla yapabilirsin­
Psikojenik amnezi - fiziksel travma veya işlev bozukluğundan ziyade psikolojik faktörlerden kaynaklanan, bireyin yaşamındaki olayların tamamen unutulduğu çarpıcı epizotlar .­	uyarandan geri dönün veya ­yalnızca hoş yönlerine odaklanın. Hala hoş olmayan bir şeye bakmanız gerekiyorsa, şu anda başka bir şey düşünmeye çalışın. İstenmiyorsa

 

de bellekten alınmasını önlemek için ­kodlanmıştır , hatırlatıcılardan kaçınılmalıdır, ancak hatırlatıcılar kaçınılmazsa oynatmayı durdurmayı deneyebilirsiniz. Tüm bu örneklerde, "normal unutma" ile ilgili mekanizmalar duygusal amaçlarınıza hizmet eder. Motive edilmiş unutma araştırmacıları tüm bu faktörleri inceler ve biz de bunları tartışmaya başlarız.

Talimatları Unutma

Hiç birine "Unut gitsin" dedin mi? Bu cümlenin bir anlamı var mı? Böyle bir tavsiye verirseniz, büyük olasılıkla bir kişinin bunu yapabileceğine inanmak için nedenleriniz vardır. "Bir şey" duygusal olarak önemli olmadığında bile, bir şeyi aklımızdan çıkarmak için genellikle iyi nedenlerimiz vardır. ­Tipik bir sabah vardiyasında düzinelerce benzer siparişi dolduran bir büfe şefinin örneğini düşünün (Bjork, 1970). ­Şef, "pastırma, yumurta ve İngiliz çöreği" siparişini yerine getirirken daha önce yaptığı siparişleri unutmazsa, daha kötü yerine getirecektir.

Aynı şekilde, ­örneğin bir sınavı geçmek gibi zor bir görevi üstümüzden attıktan sonra, onu serbest bırakmak için "tüm gereksiz bilgileri kafamızdan atmak" için acele ettiğimiz durumu hepimiz biliyoruz. yeni problemler çözmek. "Atılan" malzemeye dönersek, eskiden dedikleri gibi yüzeyde yatan bilginin şimdi bizden kaçmasına şaşırıyoruz. Bu örnekler, unutmanın bazen ­odaklanmamızı engelleyen proaktif müdahale eğilimini azaltmak için tetiklendiğini gösteriyor ­. Bu varsayımı test etmek için , deneklere yeni kodlanmış bilgileri unutmaları için açıkça talimat verilen deneysel ­amaçlı unutma tekniği sıklıkla kullanılır (Bjork, 1970, 1989; ayrıca bkz. inceleme: MacLeod, 1998).

Amaçlı unutma çalışmasının ana sonuçları

için farklı unutma süreçlerine dayanan metodolojinin iki versiyonu vardır . ­Nesnelerin kasıtlı olarak unutulmasını inceleme yöntemi , öznenin ezberlemek için sırayla kelime listeleri alması gerçeğinden oluşur . ­Her kelimenin sunumundan sonra, deneklerin ya onları hatırlamaya devam etmeleri ya da unutabilmeleri gerektiğine göre talimat gelir, çünkü artık bundan artık onlar sorumlu değildir. Bir listenin bitiminden sonra, deneklerin hem hatırlamaları gereken hem de unutmuş olabilecekleri tüm kelimeleri ezberlemeleri test edilir. İlginç bir şekilde, ­unutulacak kelimelerin çoğaltılması, hatırlanması gereken kelimelerin yeniden üretilmesine göre genellikle önemli ölçüde daha düşüktü. Böylece unutulması gereken nesnelerin, unutulması gereken nesnelerden daha kötü yeniden üretildiği ortaya konulmuştur.

fotoğrafların nesne ­(sırasıyla %36 ve %78), sözcükler (sırasıyla %46 ve %72) veya deneklerin görsel imgeler oluşturmak zorunda olduğu sözcükler ( ­sırasıyla %42 ve %85) olarak kullanılmasına bakılmaksızın hatırlayın (Basden & Basden, 1996).

İlginç bir şekilde, amaçlı unutmanın benzer bir etkisi ­tanıma testlerinde görülmektedir (Basden, Basden & Gargano, 1993). Bu nedenle çoğu teorisyen , amaca yönelik nesne unutma tekniğinin etkisinin ­epizodik kodlamadaki bir açığı yansıttığına inanır. Böyle bir deneyin katılımcısı olsaydınız, size kelimeyle ne "yapacağınız" - hatırla ya da unut - söylenene kadar büyük olasılıkla kelimeyi, örneğin fonolojik tekrarı kullanarak hatırlamaya çalışırdınız. Bir ­hatırlama talimatı , titiz semantik kodlama mekanizmasını "tetiklerken" ­bir unutma talimatı , kelimeyi tekrardan çıkarmanıza izin verir ­. Bu sonuçlar, insanların bir uyaranın dikkatli bir şekilde işlenmesini "hak edip etmediğini" belirleyerek, hafızalarına "izin verdikleri" şeyler üzerinde kontrol uygulamalarının bir yolunu göstermektedir. Denekler Mader ve Carstensen , bu stratejinin bir versiyonunu kullanmış olmalılar ­, ancak kodlamaları o kadar derin görünse de sonradan tanınma mümkün olmuştur (Mather & Carstensen, 2005).

Listelerin kasıtlı olarak unutulmasını öğrenme yöntemine uygun olarak, "unutma" talimatı yalnızca listenin yarısı (genellikle 10 ila 20 öğe içerir) ezberlendikten sonra ve genellikle ­denekler için oldukça beklenmedik bir şekilde gelir. Kural olarak kandırılırlar: Deneyci onlara bu listenin "eğitim" için ezberlendiğini ve gerçek listenin ­ileride olduğunu söyler. Diğer durumlarda, deneyi yapan kişi, deneklerin "yanlış liste" aldığı ve artık "unutabileceği" bir hatanın meydana geldiğini söyleyebilir. Bu talimatı ikinci bir liste takip eder. Ardından , genellikle her iki liste için, ancak bazen yalnızca ilk liste için son bir test yapılır. Deneklerden daha önce ­alınan "unut" talimatını göz ardı etmeleri ve mümkün olduğu kadar çok kelimeyi hatırlamaları istenir. Bu unutma grubundaki sonuçlar , hatırlama grubundaki sonuçlarla çelişiyor, bu gruptan ­yalnızca ilk listeden sonra aldığı yönergenin ona onu hatırlamaya devam etmesi gerektiğini hatırlatmasıyla ayrılıyor. Araştırmacılar sürekli olarak iki sonuç elde ederler. İlk sonuç: Son test sırasında, ilk listeyi unutması talimatı verilen denekler genellikle ­ikinci listeyi hafıza grubundaki deneklerden çok daha iyi hatırlıyor. Başka bir deyişle, ilk listedeki proaktif müdahale, insanlar onu unutabileceklerine ikna olduklarında, yani "unutma" talimatı onların yararına olduğunda ortadan kalkar. İkinci sonuç: "unut" talimatı ­, ilk listedeki kelimelerin yeniden üretimini (ezberleme grubundaki göstergelere kıyasla) maliyetlerini yansıtarak kötüleştirir. Şek. 10.2, amaçlı unutmanın farklı varyantlarının şematik bir karşılaştırmasıdır; Kasıtlı ­unutmanın klasik örneği, Şekil 1'de gösterilmiştir. 10.3, şu kaynaktan alınmıştır: Geiselman, Bjork & Fishman, 1983.

Pirinç. 10.2. Amaçlı nesne unutmayı inceleme metodolojisi , her bir sunumun ardından hatırlanması mı yoksa unutulması mı gerektiğine dair bir hatırlatma ile bireysel nesnelerin sıralı sunumunu içerir.
Listelerin kasıtlı olarak unutulmasını inceleme yöntemine uygun olarak, deneklere bir nesne listesi sunulur, ardından deneklerden bazıları
onu unutmaları ve ikinci listeyi ezberlemeye devam etmeleri gerektiğini bildirir. Bu durumda ilk liste daha kötü, ikincisi daha iyi hatırlanır.

inceleme ­yöntemi kullanılarak elde edilen sonuçlar, nesnelerin kasıtlı olarak unutulmasını inceleme yöntemi kullanılarak elde edilen sonuçlardan farklıdır. İlk olarak, deneklerin 1 numaralı listedeki öğeleri unutmak için sığ kodlama kullanmaları olası değildir. 1 numaralı listenin tamamı ezberlenene kadar herhangi bir şeyi unutmaları gerekeceğine dair ­hiçbir kanıt yoktur ve bu nedenle , bilgilerin etkili bir şekilde kodlanmasını reddetmek için hiçbir nedenleri yoktur. Bu nedenle, hedefe yönelik liste unutma tekniği kullanılarak elde edilen sonuçların hatırlama eksikliklerini yansıtması daha olasıdır . Bu varsayımın geçerliliği, amaçlı liste unutmayı inceleme yönteminin etkisinin ­genellikle tanıma test edildiğinde ortadan kalkmasıyla doğrulanır. İkincisi, amaca yönelik unutma tekniğinin aksine ­(Basden & Basden, 1996), amaca yönelik liste unutmada karşılaşılan nesneler, örtük bellek test edilirken ortaya çıkar. Gerçekten de, unutulacak nesneler bazen, ­hafıza dolaylı olarak test edilirse, davranış üzerinde daha büyük bir etkiye sahiptir. Örneğin, Bjork ve Bjork (2003), unutulabilir isimlerden bazılarının , bilinen ve bilinmeyen unutulabilir isimler (bilinmeyen) sunan daha sonraki (muhtemelen ilgisiz ­) bir teste dahil edildiğinde , isimlerin isimlerden daha ünlü olarak tanındığını bulmuşlardır. ezber şartlarında ezberlenmek (bilinmemek). Deneye katılanların kasıtlı unutma yoluyla bu isimleri nasıl öğrendiklerini unuttuklarına ve ­onlarla tanışmalarını yanlışlıkla şöhretlerine bağladıklarına inanılıyor. Bu sonuç, Freud'un bilinçli olarak unutulan materyallerin davranışları insanların farkında olmadığı şekillerde etkilediğini öne sürerken hedeften çok uzak olmayabileceğini düşündürmektedir.

liste unutmayı incelemek için bir metodoloji

Pirinç. 10.3. Listelerin kasıtlı olarak unutulmasını inceleme yöntemi üzerine yapılan bir deneyin klasik bir örneği. Hafıza grubundaki deneklerle karşılaştırıldığında, unutma grubundaki deneklerin 1. listede daha kötü, ancak 2. listede daha iyi performans gösterdiğine dikkat edin. Bu sonuçlar "unut" talimatıyla ilişkili maliyet ve faydaları göstermektedir (Geiselman, Bjork & Hshman, 1983 )

Amaçlı liste unutmayı inceleme teknikleri, insanların artık hatırlamak istemedikleri olayları kasıtlı olarak nasıl daha az erişilebilir hale getirdiklerini gösterir. İnsanların gerçek duygusal olayları unutmasında da benzer süreçler söz konusu olabilir mi? Bu soruyu cevaplamak için Susan Joslyn ve Mark Oakes (Joslyn & Oakes, 2005) öğrencilerden her gün beş gün boyunca iki benzersiz deneyimi günlüklerine kaydetmelerini istedi. ­Deneyin katılımcıları kısa öyküler ve bunlardan sonuçlar yazdılar ve ayrıca olayların her birinin duygusal içeriğini değerlendirdiler. Örneğin, öğrencilerden biri "Karga Avda" adını verdiği olayı şöyle kaydetmiştir:

Birkaç arkadaşımla kampüste dolaşırken birdenbire ­yerde bir sincabı kovalayan bir karga gördük. Kahkaha ve daha fazlası! Birkaç dakika durup onları sincaplar ve diğer hayvanlar hakkında komik hikayeler anlatırken izledik (Joslyn & Oakes, 2005, s. 4).

Günlüklerle çalışmanın ilk haftasından sonra öğrenciler günlükleri bıraktı. Unutma grubundaki katılımcılara ­ilk beş gündeki olayların kayıtlarının

başka bir çalışmada da kullanılacağı ve ikinci haftadaki olaylara odaklanıp hatırlamaları gerektiği söylendi. Hafıza grubundaki katılımcılara hem birinci haftadaki olayları hem de ikinci haftadaki olayları hatırlamaları gerektiği söylendi. Sonraki beş gün boyunca, öğrenciler yeni olaylar kaydettiler. İkinci hafta sona erdikten sonra, deneydeki katılımcılar ­günlük tutmayı bıraktılar ve iki hafta boyunca kaydedilen tüm olayları hatırlamaları istendi. Joslin ­ve Oakes , unutmaları talimatı verilen öğrencilerin, ilk haftanın olaylarını hatırlamaları istenenlerden daha kötü hatırladıklarını buldular. Aynı model, hiçbir grubun hatırlamak zorunda kalacaklarını bilmedikleri ilk hafta "hafıza eğitimi" kayıtlarında bile gözlemlendi. Unutmanın hem olumlu hem de olumsuz olayları etkilediğini belirtmek ilginçtir. Benzer sonuçlar Amanda Barnier ve meslektaşları tarafından da elde edilmiştir (Barnier, Conway, Mayoh & Speyer, 2007).

Amaçlı liste unutmayı inceleme tekniğinin altında yatan mekanizmalar

kasıtlı olarak unutulmasını inceleme tekniği kullanılarak elde edilen sonuçlar ­iki ana hipotez temelinde açıklanmaktadır. Oynatmayı engelleme hipotezine uygun olarak , liste 1'i unutma talimatı bu listede yer alan nesneleri yavaşlatarak oynatmayı kötüleştirir. Ancak ­bu engelleme onarılamaz bir zarara yol açmaz ve hafıza izleri kalır. Frenleme, yalnızca istenmeyen nesnelerin etkinleştirilme düzeyini azaltarak oynatmayı sınırlar. Unutulan nesnelerin tekrar tekrar sunumunun aktivasyon seviyelerini geri getirdiğini ­kabul edersek , kasıtlı olarak unutulan nesnelerin neden zorlukla yeniden üretildiği, ancak tanındığı açık hale gelir. Bu hipotezin aksine , bağlam yanlılığı hipotezi (Sahakyan ve Kelly, 2002), "unut" komutunun unutulacak nesneleri ikinci ­listeden ayırdığını varsayar. Bireyin zihinsel bağlamı birinci ve ikinci liste arasında değişirse ve son testte ikinci listenin içeriği aktif kalırsa, unutulması gereken nesnelerin daha kötü hatırlanması gerekir, çünkü yeni bağlam onların yeniden üretimi için uygun olmayan bir işarettir ( bkz. bilişsel bağlam hakkındaki fikirler, bölüm 8).

Bağlam kayması hipotezini test etmek için ­yazarlar, zihinsel bağlamı ­iki kelime listesi arasında çeşitlendirdi. Bağlamdaki bu kayma, amaçlı unutma çalışmasında görülen kalıpların nedeni olabilir mi? Bağlam kayması koşulları altında, denekler 1 numaralı kelime listesini ezberlediler ve ardından amacı "ruhlarının durumunu değiştirmek" olan basit bir görevi yerine ­getirdiler. Deneklerden bir an için görünmez olsalardı hayatlarının nasıl olabileceğini hayal etmeleri istendi. Deneyciler, bu sıra dışı görevi tamamlayarak , deneklerin 2. listeyi, 1. listeyi çalışırken içinde bulunduklarından farklı bir zihinsel bağlamda çalışmaya başlayacaklarını varsaydılar ­(belki de deneycilerin "çıldırdığına" bile karar vereceklerdi). Bağlam yanlılığı hipotezi doğruysa, bu basit manipülasyon, ­deneklerin 1 numaralı listeyi unutmaları için herhangi bir talimat olmasa bile hatırlamalarını bozmalıdır. Ve öyleydi: son testte, denekler 1. listeyi önemli ölçüde daha kötü tuttu. Bu sonuçlar, amaçlı unutma etkisinin bir kısmının, unutma niyetinin neden olduğu zihinsel bağlam değişikliğinden kaynaklanabileceğini gösteriyor. Bununla birlikte, zihinsel bağlamdaki kayma, bireysel nesnelerin değil, istenmeyen bir bağlamın engellenmesinden kaynaklanıyorsa, bu hipotez üremenin engellenmesiyle çelişmez ­(Anderson, 2003). Her halükarda, "unut" talimatının neden olduğu eksiklik (laboratuvar çalışmalarında), unutulan olayların kodlandığı bağlama erişimin azalmasının bir sonucudur.

Amaçlı unutmayla ilgili çalışmanın sonuçları, insanların kasıtlı olarak unutma yeteneğine sahip olduğunu göstermektedir. Bunu başarmanın bir yolu, ­bilgiyi ­derin kodlama becerisini (amaçlı nesne unutmayı öğrenmek için bir teknik) kaldırmaktır; bu, bu bilginin hızla unutulma olasılığını artırır. Bu yöntemin sonucu, bu bilginin dolaylı testlerin sonuçları üzerindeki etkisinin azalması da dahil olmak üzere, çoğaltma veya tanımada genel bir eksikliktir. Alternatif bir yol da, istenmeyen anıların, unutulacak anıların ilişkilendirildiği bağlama erişimi bozan bir süreçle daha az erişilebilir hale getirilebilmesidir ­. Unutulan nesneler, dolaylı testlerde denekleri etkilemeye devam edebilir, bu da farkındalık yokluğunda bile kasıtlı olarak unutulan nesnelerin kendilerini gösterebileceğini düşündürür. Hem nesnelerin kasıtlı olarak unutulması hem de listelerin kasıtlı olarak unutulması, yalnızca nötr bilgilerin değil, aynı zamanda olumsuz duygular içeren bilgilerin de çoğaltılmasını kötüleştirir.

Motive edilmiş bağlam kayması
ve çevresel değişim

Yukarıda, zihinsel bağlamı basit bir şekilde değiştirmenin (yani kasıtlı olarak başka düşüncelere geçmenin) ­geçmiş olaylara erişimi nasıl azaltabileceğini zaten tartışmıştık. Zihinsel bağlamı değiştirmek unutmaya neden olabiliyorsa, belki de rastgele bağlamın diğer öğelerini değiştirmek de aynı amaca hizmet edebilir. İnsanlar bunu sezgisel olarak biliyor. Örneğin, ­bir bağlamda travmatik bir şey olursa, insanlar anılardan kaçınmak için o duruma geri dönmeme eğilimindedir. Bu bağlam, bir kişinin yaşadığı ev veya şehir ise

, tatsız bir olayı unutmak için sık sık ikamet ettiği yeri değiştirir. Hoş olmayan anılar belirli bir kişiyle ilişkilendirilirse, insanlar genellikle ­onunla görüşmekten kaçınır. Durumu değiştirmek imkansızsa, en azından değiştirmeye çalışabilirsiniz.Örneğin , Colorado'da bir lisede meydana gelen silahlı saldırıdan sonra, kurbanların yakınları kanlı olayların yaşandığı kütüphanenin yıkılması kararını desteklediler ve yerine korkunç olayları hatırlatmayacak tamamen yeni bir bina inşa etmek .­

Ağırlıklı olarak motive edilmiş bir bağlam kayması, kodlamayı en aza indirmek için zaten çok geç olduğunda ortaya çıkar. Anıları bastırmak için ­insanlar hatırlatıcılardan kaçınmaya çalışır. "İşaretlerle karşılaşmaktan" kaçınmak, özellikle çevresel değişiklikler, birçok yönden normal unutmayı kolaylaştırabilir . ­İlk olarak, kişi hatırlatmalardan kaçınarak, genellikle onu güçlendiren ve koruyan “üreme hafızasından uzaklaşır” (Erdelyi, 2006). Böylece üreme pratiği engellenmiş olur. İzlerin yeniden etkinleştirilmesinin önlenmesi ­, eğer varsa, yok edilme süreçlerine katkıda bulunmalıdır. İkinci olarak, değişen dış ortam, yani bir kişinin eylemde bulunduğu rastgele bağlam, olayın meydana geldiği bağlama karşılık gelmemeli ve dolayısıyla yeniden üretilmesini zorlaştırmalıdır. Yeni bağlam, kişinin aklını başına toplamasına izin verirse, ruh hali değişecek ve olayı kendiliğinden hatırlama olasılığı azalacaktır.

Kasıtlı Tekrar Bastırma

Bazen tatsız olayların bize hatırlatılmasından kaçınamayız. Bu olduğunda, iki seçeneğimiz vardır: hatırlatıcıları kabul edin veya oynatmayı durdurun. Oynatmayı nasıl durdurabileceğinizi anlamak için bu örneği göz önünde bulundurun. Sizin için önemli olan biriyle kavga ettiğinizi hayal edin . ­Onunla bir sonraki görüşmenizin size bu tartışmayı hatırlatması ve tekrar üzülmeniz çok muhtemeldir. Kavgayı geride bırakmak ve o kişiye karşı iyi hislerinizi sürdürmek için bir nedeniniz ­varsa, özellikle kavganın ciddi sonuçları olmadıysa, "onu kafanızdan atmalısınız". İlk başta bu size zor gelebilir çünkü bunun için düşüncelerinizi ve duygularınızı daha yapıcı bir yöne yönlendirmeniz gerekir. Ancak toplantılar tekrarlanırsa ­, tartışma giderek daha az hatırlanacaktır. Bir süre geçecek ve onu hiç hatırlayamayabilirsiniz. Böyle bir unutma hiç de fena değil.

Sağlıklı ilişkiler, en azından "affetme ve unutma" becerisini gerektirir. Bu olmadan ­, insanlar hiçbir üzüntüyü veya günahı unutmadan küçük günahlara saplanıp kalırlar. A.J. pek çok şeyi unutmaya can atıyordu, çünkü diğerleri onlardan sağ salim ayrıldıktan çok sonra bile tatsız anılar onu rahatsız ediyordu. İnsanlar kendilerini üzen, kızdıran, sinirlendiren ya da utandıran zor anılara direnebilir ve hızla düşüncelerini değiştirebilirler.

İnsanlar üremeyi nasıl bastırır? Bu soruyu cevaplamak için Colin Green ve ben, insanların ­istenmeyen anıları nasıl kontrol ettikleri ile eylemlerini nasıl kontrol ettikleri arasındaki analojiye baktık. İstenmeyen anıların doğası gereği müdahaleci olduğunu fark ettik, onlardan kaçınma niyetimize rağmen, hatırlatıcılara yanıt olarak bilince giriyorlar. İstenmeyen anılar, önemsemeleriyle refleksif eylemler gibidir. Durumu hayal edin: Yanlışlıkla saksıdaki ­bir bitkiyi mutfak penceresi pervazından ittim. Elim onu yakalamak için uzandığında, bitkinin bir kaktüs olduğunu anladım ! Onu yakalamama izin vermedim. Saksı düştü ve kırıldı ve bitki öldü ama iğneleriyle "buluşmaktan" kaçındım. Bu örnek, bir uyarana verilen refleks tepkisini kontrol etme ihtiyacını göstermektedir. Refleks tepkileri iptal etme yeteneği olmadan, davranışlarımızı hedeflerimizdeki veya koşullarımızdaki değişikliklere göre uyarlayamayız. Refleks tepkileri durdurabiliyorsak, belki ­üremeyi durdurmak için gerekli araçlara da sahibiz. Aslında, üreme üzerindeki kontrol , davranışsal ve bilişsel kontrol mekanizmalarına dayanabilir .­

Tekrar Bastırma:
Temel Araştırma Bulguları

Refleks hareketlerini nasıl kontrol ederiz? Bölümde belirtildiği gibi. 9, ­basınç altında frenleme ile gerçekleştirilebilir. Oynatma aynı şekilde engellenebilir mi? Bu soruyu cevaplamak için Colin Green ve ben ­, motor tepkileri durdurma yeteneğini değerlendirmek için kullanılan deneysel "yavaşla" paradigmasına benzer bir teknik geliştirdik ( Anderson & Green, 2001). Tipik bir " ­git-yavaşla" görevinde, deneklerin bilgisayar ekranında X harfi dışında herhangi bir harf belirdiğinde mümkün olan en kısa sürede bir düğmeye basması

ve bu durumda kendilerini kısıtlaması gerekir. Tepki engelleme eğilimi ­, eylem üzerindeki engelleyici kontrolü ölçer (yani, bir kişinin kaktüsü "yakalamaktan" ne kadar iyi kaçınabileceği). Oynatmayı durdurma girişimlerinin engelleyici kontrol içerip içermediğini görmek için bu prosedürü uyarladık ve düşün/düşünme paradigmasını geliştirdik.

Düşün/Düşünme tekniği, ­hayatta düşünmemeyi tercih ettiğimiz ve aklımızdan uzak tutmaya çalıştığımız şeylerin hatırlatıcılarıyla karşılaştığımız durumları yeniden üretmek için tasarlanmıştır. Bu tekniğin en basit versiyonunda, denekler özellik-hedef çiftlerini (örneğin, test-hamamböceği) öğrenir ve ardından ilk kelimeyle (bu durumda, test) her karşılaştıklarında ikinci bir kelimeyi (bu durumda hamamböceği) tekrarlama alıştırması yapar. Böyle bir eğitim sonucunda ilk kelimenin güçlü bir hatırlatıcıya dönüşmesini bekliyorduk. Bir sonraki aşamada denekler, oynatmayı kontrol etmelerini gerektiren bir aşamaya girdiler. Deneylerin çoğunda, uyaranın her sunumunda yanıtı hatırlamaları gerekiyordu, ­ancak bazı hatırlatıcılar (kırmızı renkli) sunulduğunda, hatırlamaktan kaçınmaları gerekiyordu. Bu nedenle, kelime testi sunulduğunda , deneklerden "çağrışımsal belleğin bilince girmesine izin vermemek" için bir irade çabasıyla ona dikkatle bakmaları istendi. Aynı zamanda, sadece -tepki kelimesini telaffuz etmekten kaçınmak yeterli değildir; ­belirleyici öneme sahip olan, kesinlikle hafızanın bilince girmesinin “engellenmesi” dir. İnsanlar ­istenmeyen anıların bilince girmesini önlemek için engelleme kontrolünü kullanabilir mi? Eğer öyleyse, o zaman bu teknik, Freud'a göre "sadece bir şeyi reddetme ve onu bilincin dışında tutma işlevinden oluşan" bastırmanın özünü yakalayabilir (Freud, 1917).

Elbette bilinçli farkındalığı gözlemleyemeyiz, bu nedenle bir kişinin ­anıların bilince girmesini engelleyip engellemediğine karar vermek zordur. Bunun yerine , düşün/düşünme tekniği tekrardan ­kaçınmanın etkilerini ölçer. Engelleme devam ederse, bir arkadaşınızla tekrar tekrar karşılaşmanız nedeniyle bir kavga anılarının daha az erişilebilir hale gelmesi gibi, oynatmayı tekrar tekrar durdurmak da unutmaya neden olabilir. Son testte bastırmanın bu davranışsal izlerini ölçmek için ­, deneklere öğrendikleri uyaranlar sunuldu (test) ve her biri için bir hedef anıyı ( bir ­hamamböceği) hatırlamaları istendi . Şekil l' de sunulan verilerden aşağıdaki gibi . ­10.4, son testte insanların "düşün" ve "düşünme" başlıkları altında sunulan nesneleri hatırlama yetenekleri arasında anlamlı bir fark vardı. Paylaşılan hafıza kontrol etkisi ­olarak bilinen bu fark (Anderson & Levy, baskıda; Levy &

Anderson, 2008), bir bireyin üremeyi kontrol etme niyetinin ­hafızada tutmayı nasıl değiştirdiğini göstermektedir. Ancak bu etki tek başına niyetin sonucu nasıl etkilediği konusunda net bir fikir vermiyor . Başlangıçta öğrenilen ancak düşünme/düşünme aşamasında (yani temel nesnelerle birlikte) görünmeyen üçüncü bir çift kümesinin dahil edilmesi ­, pozitif kontrol etkisini ve negatif kontrol etkisini ölçmemizi sağlar.

A. Paradigma düşün/düşünme

 

şartlar	ezberleme	düşün/düşünme	aynı nesne	bağımsız nesne
Sanmıyorum	Test - hamamböceği	Deneme	Deneme -___	_ Böcek - t_____
düşünmek	Buharlı tren	Buhar	Buhar -___	Araç - p_____
Kontrol	kiralık - haftalık		Kiraya vermek -_	Zaman - saat_

Faz 1

Faz 2

Test aşamaları

Pozitif kontrol etkisi, Şek. 10.4 ­, kontrol ezberlemeye kıyasla "düşünen" nesnelerin daha iyi ezberlenmesi; kasıtlı yeniden üretimden kaynaklanır ; ­bu etki, insanlar hatırlatıcıları almak için ayarlandığında, uyaranların hafızayı iyileştirdiğini doğrular. Kontrolün olumsuz etkisi, kontrol ezberlemeye kıyasla "düşünme" nesnelerinin daha kötü ezberlenmesinden oluşur ve deneklerin üremeyi bilinçli olarak bastırmalarının bir sonucudur . ­Bu nedenle, insanlar hatırlatıcılardan kaçındıklarında, uyaranların sunumu, hafızayı bozan engelleyici süreçleri "tetikler". Kontrolün olumsuz etkisi sağduyuya aykırıdır . Çoğumuz, tekrarlanan hatırlatmaların hafızayı geliştirmesi gerektiğini düşünür, ancak sonuç gerçekten insanların hatırlatılmak isteyip istememesine bağlıdır ­. Şek. 10.4, "düşünme" nesneleri için negatif kontrol etkisinin, denekler yeni bir test uyaranı ile test edildiğinde de gözlemlendiğini, yani uyarana bağlı olmadığı anlamına gelir ­. Bölüm'de sunulan malzemeye dayanarak. 9, nesnenin yavaşlatıldığı varsayılabilir .

Playback Bastırmanın Altında Yatan Beyin Mekanizmaları

İnsanlar müdahaleci anıları, refleks motor tepkilerini kontrol edebildikleri gibi gerçekten kontrol edebilirler mi? Bu ­soruyu cevaplamak için, aynı beyin sistemlerinin bu süreçlere dahil olup olmadığını, işini görselleştirme yöntemlerinin kullanılabileceğini bulmak gerekir. Meslektaşlarımla birlikte, "düşünme" ve "düşünme" görevleri sırasında beyin aktivitesini incelemek için fonksiyonel MRI kullandım (Anderson, Ochsner, Cooper, Robertson, Gabrieli, Glover ve diğerleri, 2004). Refleks motor reaksiyonlarının baskılanmasında olduğu gibi üremenin baskılanmasında da aynı mekanizmalar yer alıyorsa, beynin baskılamaya dahil olan bölgelerinde, "düşünme" görevlerinin yerine getirilmesi sırasında daha fazla aktivasyon tespit edilmelidir. "düşünme" görevlerinin yerine getirilmesi sırasında. Bu hipoteze uygun olarak, ­üremenin baskılanmasının, beynin sağ ve sol yanal ­prefrontal lobları ve ön singulat girus dahil olmak üzere çeşitli alanlarını etkilediği ortaya çıktı; motor reaksiyonların bastırılması sırasında hemen hemen aynı bölgeler aktive edilir, ancak bu durumda motor reaksiyonlar olmamıştır. Yanal prefrontal loblar , refleks motor tepkilerin baskılanmasında kritik bir rol oynar (Haron, Fletcher, Bullmore, Sahakian & Robbins, 2003). Nitekim ­"yap" komutu sırasında beynin bu bölgesinin uyarılması maymunların durmasına neden olur (Sasaki, Gemba & Tsujimoto, 1989). Çakışma , ­istenmeyen eylemleri durdurmanın ve anıları bastırmanın aynı engelleme sürecine dayandığı varsayımını doğrular.

Ama anılar nasıl kontrol edilebilir? Cevap, beynin ­kontrolün hedefi olan bölgesinde yatıyor: hipokampus. Hipokampus, epizodik anıların oluşumunda kilit bir rol oynar ­(Squire, 1992c) ve önceki çalışmalarda artan hipokampal aktivite, bireyin bir olayı bilinçli olarak hatırlamasının öznel deneyimiyle ilişkilendirilmiştir . İstenmeyen bir hatırlatıcının bastırılması ­, kişinin oynatmayı durdurmasını gerektirir, bunun amacı bilinçli hatırlamayı engellemektir. Bir kişi bilinçli hatırlamadan kaçınmaya çalışırsa, bu durumda belki de üremenin baskılanması hipokampusun aktivitesinde bir azalmaya yol açabilir. Gerçekten de ­denekler üremeyi bastırdığında, Anderson ve arkadaşları (Anderson ve diğerleri, 2004) hipokampal aktivitede bir azalma buldular; bu, insanların üremeyi önlemek için kasıtlı olarak hipokampal aktivasyonu düzenleyebileceğini düşündürür (Şekil 10.5). Bu nedenle, bir kişinin bir uyaranın sunumuna yanıt olarak bir şeyi hatırlamak isteyip istemediğine bağlı olarak, hipokampusun aktivasyonunu kontrol edebilir ve böylece ­sonraki hatırlamayı etkileyebilir.

Bu tür mekanizmalar daha zor duygusal anılar için etkili ­midir? Son çalışmaların sonuçları, olumsuz anıların yeniden üretilmesinin baskılanmasının acı gerektirdiğini göstermektedir.

nötr (Depue, Banich & Curran, 2006; Depue, Curran & Banich , 2007) veya ­pozitif anıların (Joormann, Hertel, Brozovich & Gotlib, 2005) bastırılmasından daha fazla engelleme . ­İnsanlar iğrenç sahnelerin anılarını bastırdığında bile etkili bir engelleme gözlemlenmiştir. İki çalışmada (Depue, Banich & Curran, 2006, 2007), denekler ­bazı tanıdık olmayan yüzleri hoş olmayan sahnelerle ilişkilendirdi. Böylece, bir kişi "düşünme" görevleri sırasında lateral prefrontal korteks aktivasyonu ve hipokampusun aktivitesinde azalma gösterdi (Depue ve diğerleri, 2007). Bu nedenle, inhibisyon kontrolü doğal anıları bastırmada da etkilidir, bu da insanların refleks motor tepkilerini önlemede yer alan faktörleri nasıl düzenlediğine dair verimli bir model olabileceği anlamına gelir. Görünüşe göre, motor aktivitenin kontrolü ile hafıza arasındaki fark ­, beynin kontrolün yönlendirildiği alanı tarafından belirlenir: motor aktivite engellendiğinde, motor bölgeler lateral prefrontal korteks tarafından modüle edilir ve hafıza olduğunda engellendi, "bellek yolu bloke edildi", hipokampusun etkinliği azaldı (Anderson & Weaver, baskıda).

aşırı duygusal bozukluk

unutmanın belki de en çarpıcı ve sıra dışı biçimlerinden biri ­psikojenik amnezidir. Yirmi üç yaşındaki bir sigorta şirketi çalışanı olan A. M. H.'nin dramatik örneğini düşünün (Markowitsch, Kessler, Van Der Ven, Weber-Luxenburger, Albers & Heiss, 1998). Bodrumda ­küçük bir yangın bulunca evden kaçtı ve yardım çağırmaya başladı. Dumanı içine çekecek vakti yoktu, hızla bodruma giden kapıyı çarptı ve hızla ­evden çıktı. Akşam korktu ve yarı baygındı ve ertesi sabah uyandığında nerede yaşadığını veya mesleği gereği kim olduğunu hatırlayamadı.

Üç hafta sonra hastaneye kaldırıldı ­. Muayene sırasında sadece on yedi yaşına kadar başına gelenleri hatırladığı ortaya çıktı ­. Üç yıldır tanıdığı ortağını zar zor tanıyor, arkadaşlarını veya meslektaşlarını tanımıyordu. Üç haftalık terapiden sonra, en eski çocukluk anılarından birini anlattı: dört yaşındayken

Nesia. İlk olarak, psikojenik amnezi, güçlü psikolojik stres faktörlerinden kaynaklanır. Belirli bir olay ­, A.M.N.'ye yaşadığı travmayı hatırlattı ve şiddetli bir tepkiye neden oldu. Stresli bir olay , genellikle belirgin bir nörobiyolojik neden olmadan , otobiyografik hafızanın derin kaybına neden olabilir. ­Şaşırtıcı ama aynı zamanda sosyal açıdan önemli olayların hatırası ve genel bilgiler tamamen korunuyor. A. M. N. ile olanların aksine, amnezi küresel olabilir, yani bir kişinin tüm biyografisine yayılabilir. Gerçekten de, geçmiş olaylara yönelik psikojenik amnezi ­olarak bilinen psikojenik amnezide (Hunter, 1968), insanlar kim oldukları da dahil olmak üzere geçmiş yaşamlarını tamamen unuturlar. Bu gibi durumlarda, insanlar genellikle ne yapacaklarını, nereye gideceklerini bilmeden dolaşmaya başlarlar. Aile içi geçimsizlik, yas, mali sorunlar veya cezai suçlar gibi olaylar stres yaratan faktörlerdir                           .

tecavüz ANAHTAR TERM'de depresyon ve kafa travması

şiddetli stres ve travmatik bir ­olayla birleştiğinde, kişiyi duruma karşı daha duyarlı hale getirir. Kural olarak, bu tür bir amnezi birkaç saat veya gün sürer ve iyileştikten sonra insanlar hayatlarını ve kim olduklarını hatırlar. Bununla birlikte, hastalıkları sırasında meydana gelen olaylar için kalıcı bir amnezi sürdürürler.

belirli bir travmatik olayın hafızasını tamamen kaybettiğinde duruma özgü olabilir . ­Cinayet, tecavüz, askeri eylem, intihara teşebbüs veya ­bir araba kazasına karışmak gibi şiddet içeren bir suç işlemek veya kurbanı olmak, duruma özgü amneziye neden olabilecek doğal trajedilerdir (Arrigo & Pezdek , 1997; Kopelman, 2002a). . ). Bununla birlikte, Kopelman'ın (2002a) işaret ­ettiği gibi, yasal sorunlar veya mali koşullar nedeniyle hafıza kaybı numarası yapmak için iyi nedenler olduğunda, psikojenik amnezi vakalarının yorumlanmasına ­dikkatle yaklaşılmalıdır. Bu arada, psikojenik amnezi vakalarının belirli bir oranı tam olarak bununla açıklanabilse de, gerçek psikojenik amnezinin yaygın bir fenomen olduğu genel olarak kabul edilmektedir. Hem genel hem de duruma özgü amnezi , yeni bilgileri ve yeni deneyimleri hatırlama yeteneğinin muhafaza edilmesiyle, genellikle organik amnestik sendromdan (bkz. Bölüm I) farklıdır .­

Bu tür vakalardaki hafıza kaybının dramatik niteliğini hesaba katarsak, uzmanların insanları biyografilerine ve kimliklerine döndürmek için gösterdikleri çaba netleşir. Bununla birlikte, bir kişiye kimliğini ve geçmişini hatırlatmaya yönelik kasıtlı girişimler nadiren iyi şans getirir. ­Bazen bellek kendiliğinden belirli ­uyaranlara geri döner (Abeles & Schilder, 1935; Schacter, Wang, Tulving & Freedman, 1982). Böylece, Kopelman (1995), bir kitabın kapağında yazarın adını görünce, aynı adı taşıyan ve kanserden ölen bir arkadaşı olduğunu kendiliğinden hatırlayan bir hastayı anlatır. Bazı hastalar kendiliğinden veya uygun tedaviyle iyileşse de, Kritchevsky ve arkadaşları, başlangıçtan on dört ay sonra bile gözlemledikleri ­on hastadan yalnızca ikisinin iyileştiğini belirtmektedir (Kritchevsky, Chang & Squire, 2004).

Hafıza geri dönüşünü tahmin eden faktörler

Yukarıda belirtildiği gibi, bir noktada insanların bir şeyi unutmak için nedenleri olabilir, ancak daha sonra unutulan şeyleri hatırlama arzusu duyabilirler. Hatırlama ihtiyacı psikojenik ­amnezisi olan kişiler için korkutucu olsa da, daha az dramatik durumlarda önemli bir hedef haline gelir. Bir noktada unutmaya çalıştığınız tatsız işleri yapmak zorunda kalacaksınız; bunu yapmak için, bir yapılacaklar listesi oluşturduğunuzda onu bellekten almanız gerekir. Veya başka bir örnek. Başınıza gelen, tamamen unuttuğunuz tatsız bir olayı hatırlayan insanlarla tanışabilirsiniz ( ­ağacı devirdiğimi unutan bende olduğu gibi) ve şaşkınlık içinde bu anıyı çekip çıkarmak isteyebilirsiniz. daha önce saklandığı "depolar". Belki bir psikoterapiste ­gidiyorsunuz ve geçmiş yaşam deneyimlerinizi onunla tartışmanız gerekiyor. Bu bölümde , motive edilmiş hafıza geri alımına katkıda bulunan faktörleri tartışıyoruz.

Zaman akışı

Tabii ki, zamanın geçişi unutmakla ilişkilidir. Bununla birlikte, bazı ­durumlarda, paradoksal olarak, hafıza herhangi bir çaba göstermeden zamanla gelişir . Klasik örnek, koşullu refleksleri inceleyen Ivan Pavlov'a aittir. Pavlov, tükürüğün kesilmesinden sonra (klasik bir ­koşullu refleks), 20 dakika sonra yenilenen canlılıkla devam ettiğini buldu (Pavis, 1927). Pavlov bu fenomeni kendiliğinden iyileşme.

koşullu duygusal tepkiler üzerine yapılan araştırmalarda karşılaşılan istikrarlı bir olgudur (Recorda, 2004). ­Koşullu yanıt ortadan kalktıktan sonra, kendiliğinden iyileşme zamanla artar , ancak kural olarak koşullu yanıt ilk gücüne ulaşmaz. Ayrıca, toparlanma/sönme döngüsü tekrarlandıkça koşullanmış ­tepki her seferinde zayıflar. Spontan iyileşme, olağanın ötesinde görünen bazı türdeki anıların ­beklenmedik bir şekilde geri gelebileceğini gösterir.

Bildirimsel bellek için de benzer sonuçlar elde edilmiştir. Belleğin zaman içinde gelişebileceği fikri, geriye dönük müdahale ile koşullu reflekslerin yok olması arasındaki bir analoji hipotezine dayanan geriye dönük müdahale çalışmalarından ortaya çıkmıştır (Underwood, 1948). ­Özellikle öğrenme hipotezine göre (bkz. 9. Bölüm), bellekte bir uyaran ile bir iz arasında var olan çağrışımsal bağ, başka bir iz aranırken bu iz yanlışlıkla hatırlanırsa zayıflar ve bu süreç yok olma sürecine benzer. koşullu refleksten Durum gerçekten buysa, geriye dönük müdahale ortadan kalkmalıdır. Bu hipotezle uyumlu olarak, Underwood (1948) kısa ­gecikmelerden sonra önemli ölçüde geriye dönük müdahale buldu, ancak uzun gecikmelerden sonra ilk liste performansı arttı. O zamandan beri , geriye dönük müdahale çalışmalarının birçok yazarı tarafından spontan iyileşme gözlemlendi (Brown, 1976 ve Wheeler, 1995 tarafından yapılan incelemelere bakın).

epizodik belleğin kendiliğinden iyileşmesiyle ilgili birkaç ilginç vaka tanımlamıştır . ­Bir çalışmasında öğrencilere 12 fotoğraf sunarak onları ezberlemeleri için üç fırsat verdi ­. Öğrencilere daha sonra bunun uygulama için yapıldığı ve "gerçek" listelerin şimdi sunulacağı söylendi. Daha sonra iki ek aldılar­

12 fotoğraftan oluşan bir liste ve ardından ­ücretsiz çoğaltma testi. Üçüncü listenin sunumunu, hemen veya 30 dakika sonra özet reprodüksiyonu için ilk listenin test edilmesi takip etti. Şekil l' de sunulan verilerden aşağıdaki gibi . 10.6'da, ilk listeden oynatma, iki kamalı listenin incelenmesi nedeniyle geriye dönük girişimden büyük ölçüde etkilendi (karşılaştırıldığında

listeleri ezberlemek yerine ­ilgisiz dikkat dağıtıcı faaliyetlerde bulunan kontrol grubu). Bununla birlikte, 30 dakika sonra ilk listenin serbest oynamasının daha iyi gittiğini unutmayın.

Pirinç. 10.6. Araya giren fotoğraf listelerinin, sözcüklerin veya sözcük kombinasyonlarının
neden olduğu ve kısa bir gecikmeden sonra gözlemlenen geriye dönük girişimin uzun bir gecikmeden sonra azaldığını gösteren Wheeler (1995) tarafından yapılan bir dizi deney.Her
durumda girişim koşulları altındaki nesnelerin hafızasının iyileştiğine dikkat edin. .Telif hakkı © Amerikan Psikoloji Derneği. izin alınarak çoğaltılmıştır

Wheeler, kategorize kelimeler ve kelime çiftleri ile benzer etkiler göstererek ­iyileşmenin genel olduğunu kanıtladı. Çoğu çalışma 30 dakikadan daha uzun gecikmeler sağlarken, bazıları birkaç gün sonra iyileşme bulmuştur. Anılar ne kadar güçlüyse, ­iyileşme gösterme olasılıkları o kadar yüksektir (Postman, Stark & Henschel, 1969).

Araştırmaların büyük çoğunluğu aksini öne sürerken neden olaysal bellek zaman içinde gelişiyor ? ­Hem koşullu reflekslerin hem de olaysal belleğin kendiliğinden iyileşmesiyle paylaşılan ortak bir özellik, daha önce alakalı olan tepkilerin açık bir şekilde reddedilmesidir. Yukarıda belirtildiği gibi, istenmeyen reaksiyonları durdurma ihtiyacı ­, inhibisyonun başlaması için ana koşullardan biridir. Geriye dönük müdahale, engellemenin kalan etkilerini yansıtıyorsa, belki de unutulan nesneler, engelleme yavaş yavaş zayıfladığı için hatırlanır. Bu nedenle, hafızanın ne zaman iyileştiğini ve ne zaman kötüleştiğini belirleyen faktör, ketlemenin katılımı olabilir. Buna paralel olarak Malcolm MacLeod ve Neil Macrae (2001), ­hatırlama kaynaklı unutmanın 24 saatlik bir gecikmeden sonra önemli ölçüde azaldığını bulmuşlar ve bazı durumlarda engellemenin zamanla ortadan kalktığını öne sürmüşlerdir. Duygusal olarak sıkıntı veren anıların geri gelme ve bizi rahatsız etme eğiliminde olduğu göz önüne alındığında, kendiliğinden iyileşmenin unutulan ­

izlerin yeniden ortaya çıkmasının ardındaki güç olduğu varsayılabilir.­

Tekrarlanan hatırlama girişimleri

Sezginiz size bunun boş bir egzersiz olduğunu ve hatırlanacak bir şey olmadığını söylese bile, bir şeyi hatırlamaya yönelik uzun süreli girişimlerden sonra devam etmeye değer ­mi? Bu, izin sonsuza dek kaybolduğu anlamına mı geliyor? Muhtemelen hayır. Bölümün başında açıklanan pasaportumun nerede olduğunu hatırlama girişimlerimi düşünün. 8. Nerede olduğunu hatırlamak için inanılmaz bir çaba sarf ettikten sonra, onun hakkında hiçbir fikrim yoktu ve bana asla hatırlamayacakmışım gibi geliyordu. Ancak bulduğumda, onu bu kutuya nasıl koyduğumu hemen hatırladım, bu da demek oluyor ki ­bu bölümün hatırası hala bende. Birkaç ay süren Noel ağacının devrilmesiyle ilgili bölümü ­hatırlamaya yönelik inatçı girişimlerime gelince , bunlar tam tersine sonuçsuz kaldı. Bir şeyi hatırlamaya yönelik tekrarlanan girişimler başarısız olduğunda, bu, izin sonsuza dek kaybolduğu anlamına mı gelir?

Garip bir şekilde, bu sorunun cevabı genellikle olumsuzdur. Kural olarak, ­tekrarlanan hatırlama girişimleri, kişi artık hatırlayamayacağını hissettiğinde bile hatırlanan bilgi miktarını artırır. Bu fenomen ilk olarak ilkokul öğrencilerinden şiir ezberlemelerini isteyen Ballard ( Ballard, 1913) tarafından tanımlandı. Zamanla çocukların daha önce hatırlayamadıkları ayetleri hatırladıklarını buldu . ­Bu fenomeni anımsama olarak adlandırdı ve bunu "unutulan şeyin yeniden öğrenilmeden yeniden ­üretilmesi " veya "geçmişin olaylarını hatırlama yeteneğini kademeli olarak geliştirme süreci" olarak tanımladı ­(Ballard, 1913).

Ballard, bir şiirin toplam kıta sayısı ­tekrarlanan tekrarla artmasa bile, sonraki reprodüksiyonlarda öğrencilerin genellikle önceki reprodüksiyonlarda olmayan yeni ezberlenmiş kıtaları dahil ettiğini fark etti. Bununla birlikte, bazen toplam kıta sayısı artmadı ­çünkü yeni kıtaların yeniden üretilmesinden elde edilen kazanç, daha önce öğrenilen kıtaların yeniden üretilememesi nedeniyle reddedildi. Bununla birlikte, bazı durumlarda, anımsamanın hacmi unutulanların hacmini aştı ve bunun sonucunda genel sonuç iyileşti. Genel puan ­tekrarlanan testlerle iyileşirse (hatırlama "testler arası" unutmayı aşarsa), kişinin hipermnezi gösterdiği söylenir; bu fenomeni genellikle zaman geçtikçe gelişen amnezi ile karşılaştırmak için Matthew Erdeli tarafından türetilen bir terimdir ­.

Matthew Erdelyi ve meslektaşları,

bir dizi dikkat çekici deneyle bu olguya ilgiyi yeniden canlandırdı.­

yıllardır araştırmacının dikkatini çekmektedir . Bir haftalık hipermnezi çalışması, problemle ilgilenen psikoloji yüksek lisans öğrencisi Jeff Kleinbard'ı içeriyordu ­. Erdeli , hipermnezinin ­ne olduğu hakkında bir fikir edinmesine yardımcı olmak için onu araştırmasına katılmaya davet etti. Denekler, nesnelerin 40 görüntüsünü ezberlemek zorunda kaldı. Ardından, 5 dakika içinde, mümkün olduğu kadar çok çizimi hatırlamaları ve nesnelerin adlarını 40 cetvelli bir forma yazmaları gerekiyordu. Deneklerden 40 nesnenin hepsini hatırlayamamaları durumunda, hangi çizimlerin unutulduğuna dair makul tahminler yapmaları istendi . ­Test, bu tür beş denemeden oluşuyordu. Kleinbard sonuçlarını ­hesaplamak için Erdely'nin ofisine geldiğinde , Erdely çabalarına devam etmesini ve çizimleri bir hafta daha "hatırlamasını" önerdi. Kleinbard meydan okumayı kabul etti. Her gün formları istediği kadar dolduruyor, ardından doldurduğu formu bir zarfa koyuyor ve bir daha geri dönmüyor. Şekil l'den aşağıdaki gibi 10.7, bu süre zarfında Kleinbard'ın sonuçları önemli ölçüde iyileşti: ilk gün çizimlerin %48'ini hatırladığında, son gün sayıları %80'e yükseldi.

Gerçekten de, kümülatif puanını düşündüğünüzde - Kleinbard'a verilen test de dahil olmak üzere zamanın her noktasında hatırladığı her nesne için kredi verirseniz - puanının ­yüzde 48'den yüzde 90'a çıktığını söyleyebilirsiniz. Bu , ilk gün ­ozan Klein'ın olabildiğince çok çizimi hatırlamaya çalışmasına rağmen gerçekleşti. Böylece Erdeli ve Kleinbard, hafızanın zamanla bozulduğu Ebbinghaus unutma eğrisini 180° döndürdü.

Hipermnezinin nedeni nedir? Kleinbard'a göre ­en önemli faktörlerden biri görselleştirme ve yeniden yapılandırmadır. Bu konuda şöyle yazıyor: “Kesinlikle, en ilginç öznel deneyim, bir çizgi veya daire gibi belirli bir şeklin “görsel görüntüsünün” zihinsel olarak yaratılmasıydı. Zihnimde içinden silah, süpürge ve beysbol sopası gibi nesneleri çıkarabildiğim belirsiz, uzun bir şekil gördüğümü hatırlıyorum; Oval şekilden bir futbol topu ve bir ananas, ters çevrilmiş bir bardaktan bir zil, bir baca ve bir şişe (uyarıcıdaki şişe cam bir kapağa benziyordu) çıkardım. Dikdörtgen kutudan bir masa ve bir kitap çıkardım. Bu "keşiflerden" hemen önce ­, çok iyi bilinen bir benzetmeyle "göz ucuyla" denebilecek bir şey yaşadım: Belirli bir nesneyi hatırlayacağımdan emindim, ama bunun için zamanın geçmesi gerekiyordu. Aniden zihnimde ­onun imajının stilize edildiğini haykırdım” (Erdelyi & Kleinbard, 1978, s. 280).

Erdeli ve Kleinbard, üçü ezberlenmiş resim ve üçü ezberlenmiş kelimeden oluşan altı denekten oluşan bir grupta tam olarak aynı modeli buldular. Bununla birlikte, kelimeleri ezberleyen deneklerde hipermnezi, fotoğrafları ezberleyen deneklere göre daha az belirgindi. Bu, tekrarlanan yeniden üretimin bir sonucu olarak izlerin bellekten geri alınıp alınamayacağını büyük ölçüde belirleyenin hayal gücü olduğunu gösteriyor. Gerçekten de, ­Kleinbard gibi pek çok kişi "göz ucuyla" olgusundan söz etti.

Hipermnezi, bir saatten az süren basit laboratuvar deneylerinde gözlenen kalıcı bir olgudur ( ­Raupe , 1987). En ­çok serbest üreme testlerinde telaffuz edilir, ancak istemli testlerde ve tanıma testlerinde de görülür. Hipermnezi, hem sözlü materyalin kullanımıyla hem de görsel materyalin kullanımıyla not edildi, ancak ikinci durumda kendini daha net bir şekilde gösteriyor. Tabii ki, hatırlama testlerinin sayısı arttıkça, hipermnezi ­artar ve bazı araştırmalar , bu etkinin , tek ­başına süre uzunluğundaki bir artışı yansıtmadığını öne sürer, çünkü uzun süreli bir test, tekrarlanan birçok testten çok daha az etkilidir ­. Ayrıca, hipermnezinin zaman içinde daha belirsiz üremeyi yansıttığı da görülmemektedir, çünkü denekler tarafından yanlış üreme oranı genellikle test sayısındaki artışla artmaz.

Karmaşık, gerçekçi anılarla uğraşırken hipermnezi ortaya çıkıyor mu ­? İlginç bir çalışma, pek çok kişi tarafından gözlemlenen ve ayrıntıları televizyona kaydedilen sosyal açıdan önemli bir olayın anısını inceledi: Jay Simpson kararı (Bluck, Levine & Laulhere, 1999). Karar Los Angeles'ta 2 Ekim 1995 günü saat 10:04'te okundu. 14.5 dakika süren okuma ­tek hakemli televizyon kamerası tarafından kaydedildi ve tüm kanallarda yayınlandı. Bu olaydan sekiz ay sonra, Black ve meslektaşları, bu yayını izleyen kişileri davet ederek, kararın okunmasından önce, sonra ve okuma sırasında olanlarla ilgili ayrıntılar da dahil olmak üzere, bu olay hakkında mümkün olduğunca çok şey hatırlamalarını istedi. Deneydeki katılımcılardan mümkün olduğu kadar çok bilgi almak için ­onlarla arka arkaya üç kez görüşme yapıldı . Deneydeki katılımcıların gerçekten hatırlayabildikleri her şeyi hatırladıklarından emin olmak isteyen yazarlar, her görüşme sırasında onlara mümkün olduğu kadar çok ayrıntıyı hatırlamaları gerektiğini birkaç kez hatırlattı. Sonuç olarak , çok belirgin bir ­hipermnezi ­ortaya çıktı : deneye katılanların hatırladığı ve doğruluğu doğrulanabilen ayrıntıların sayısı üç denemede %27'den %52'ye çıktı.

Hipermnezi, insanların bilinçli olarak unutmaya çalıştıkları anıların özelliği midir? Bir yandan, "hatırlamama" motivasyonu, özel bir etkiye sahip olan ve anıların geri çağrılmasını zorlaştıran süreçleri "tetikleyebilir". Ayrıca unutmaya neden olan aynı motivasyon faktörleri, hatırlama ­sırasında da ortaya çıkabilir ve onu engelleyebilir. Öte ­yandan, bir kişi daha önce unutmaya çalıştığı bir şeyi hatırlamaya karar verirse, ruh halindeki bir değişiklik, kaçınma eğilimlerini ortadan kaldırabilir ve unutulan materyali hipermnezinin bir nesnesine dönüştürebilir mi? Başlangıçta Noel ağacını devirdiğimi hatırlamamak için nedenlerim olabilirdi ama yıllar geçtikçe motivasyonum kesinlikle değişti. Kasıtlı olarak unutulan anıların hipermnezisi nadiren araştırma konusu olsa da , ­yönlendirilmiş unutma ­prosedürünü kullanan az sayıda çalışma , hipermnezinin kasıtlı unutmada da kendini gösterdiğini göstermektedir (Goernert & Wolfe, 1997; Goernert, 2005).

, sonunda gerçek olaylara atfedilen sistematik hataların kaynağı haline gelip gelmeyeceği konusunda endişelenmek doğaldır . ­Linda Henkel (Henkel, 2004) tarafından yapılan ilginç bir çalışmada deneklere, ­başlıklarını (örneğin, bir lolipop çizimi ve lolipop sözcükleri) veya sadece resimsiz başlıkları içeren kalem çizimlerinin slaytları gösterildi. Her slaydın sunumu sırasında ­deneklerden bu tür nesnelerin amacı hakkında düşünmeleri ve tipik bir nesneyi zihinsel olarak hayal etmeye çalışmaları istendi. Bunu üç oynatma testi izledi. Deneydeki katılımcılar sadece kalıcı hipermnezi değil, aynı zamanda atıf hatalarının sayısında da bir artış gösterdi. Her testte, aslında yalnızca hayal ettikleri bir nesneyi gördüklerini giderek daha fazla iddia ettiler . ­Bu eğilim , deneklere fiziksel veya kavramsal olarak benzer nesneler sunulduğunda özellikle fark edilir hale geldi. Bununla birlikte, ­duygusal olayların görgü tanığı anılarının (Bornstein, Liebel & Scarberry, 1998) ve otobiyografik olayların hatıralarının (Bkuck ve diğerleri, 1999) yeniden canlandırılmasına ilişkin çalışmalarda, hatalı hatırlamaların toplam sayısı, doğru hatırlamalara kıyasla genellikle küçüktür ­.

Unutulan anıların geri kazanılmasında işaretlerin rolü

İstenmeyen hatıraları kafamızdan uzaklaştırırken, bazen onları hatırlatan şeylerle karşılaşırız. Bir köşeyi döndüğünüzde, yanlışlıkla ­eşinizin bir zamanlar sahip olduğu aynı marka arabayı gördünüz. Bir kutunun içindekileri karıştırırken, sizin için çok değerli olan ve artık hayatta olmayan bir kişinin hediyesi ile karşılaşırsınız. Birinin yolda beklenmedik bir manevra yaptığını gören bir Irak gazisi ­, yol kenarında katılmak zorunda kaldığı bir kavgayı hatırlayabilir. Beklenmedik hatırlatıcılar , istenmeyen anıları geri getirmede uyarıcı işaretlerin ­gücüne tanıklık eder . Bir kişi daha önce unutmak istediği bir şeyi hatırlamak istediğinde de aynı güce sahiptirler.

Steven Smith ve Sarah Moynan, insanların ­doğru ipuçlarına sahip olduklarında neyi önce unuttuklarını

ve sonra unuttuklarını nasıl hatırladıklarını inandırıcı bir şekilde gösterdiler (Smith &

Moynan, 2008). Çoğu zaman, bir kişi sürekli ­olarak hoş olmayan olayların hatırlatıcılarıyla yüzleşmek zorunda kalır. Bununla başa çıkmanın bir yolu , hoş olmayan olayların yalnızca bazı yönleri hakkında düşünmek ve konuşmak ve en tatsız olanlardan kaçınmak, böylece tartışılmayan yönleri daha az erişilebilir hale getirmektir. Bu durumu yeniden oluşturmak için Smith ve Moynan, deneklere farklı kategorilere ait kelimelerin bir listesini sundu. 21 ­kategori mobilya , meyve, içecek ve hastalık, ölüm ve utanç gibi duygusal kategorileri içeriyordu. Bilgilerin kodlanmasının ardından deney grubu ­, listedeki bölümleri seçerek hatırlamayı sürdürürken, her biri üçer kez olmak üzere 21 kategoriden 18'i hakkında yargıda bulundu . Kontrol grubunda alakasız görevler için aynı süre harcandı. Daha sonra deneklerden, ara aşamada görünmeyen isimler de dahil olmak üzere tüm kategorilerin isimlerini hatırlamaları istendi. Şekil l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi. Şekil 10.8'de (detay A), deneye katılanlar ­, ara aşamada bahsedilmeyen üç kategoriyi mükemmel bir şekilde unuttuğunu gösterdi. Bunun, kategoriler ölüm veya utanç gibi duygusal kavramları içerdiğinde bile gerçekleştiğine dikkat etmek önemlidir . Bazı durumlarda, ­orta aşamadaki karşılaştırılabilir gecikmelere ve dikkat taleplerine rağmen, bahsi geçmeyen kategorilerin yeniden üretimi kontrol grubundan %70 daha düşüktü. Dikkati olayın bazı unsurlarına kaydırmanın unutma oranını önemli ölçüde artırabileceği açıktır .

Unutulan kategorilere ne oldu? Deney grubundaki katılımcıların tekrarlanmayan kategorileri hatırlamakta zorlandıkları ve bunun dışında hiçbir şey hatırlamıyormuş gibi göründükleri açıktır . ­Ancak, Smith ve Moynan (2008) bunun gerçekte böyle olmadığını göstermiştir. Denekler kategorileri hatırlamaya çalıştıktan sonra isimleri verilmiş ve örnekleri hatırlamaları istenmiştir. Şekil l'den aşağıdaki gibi 10.8 (parça C), kontrol ve deney grubundaki katılımcılar ­her kategori için aynı sayıda örneği hatırladılar ve çok sayıda örnek hatırladılar. Sonuç olarak ­, bu nesneler bellekte tutuldu ve onları çoğaltmak için yalnızca uygun özelliklere ihtiyaç duyuldu. Nitekim deney grubundaki katılımcılara sunulan "ölüm" kategorisine ait 10 kelimenin yaklaşık %60'ını hatırlayan ölümdür (kontrol grubundaki katılımcılara uygun işaret verildiğinde aynı sayı). , bir dakika önce, deney grubundaki deneklerin yalnızca %10'u genel olarak “ölüm” kategorisine ait kelime listesini gördüklerini hatırlayabiliyordu ­(kontrol grubundaki katılımcıların %70'ine kıyasla). Bu sonuçlar, doğru motivasyon verildiğinde, hoş olmayan anıların bazen unutulabileceğini, ancak daha sonra uygun hatırlatma göründüğünde yeniden su yüzüne çıkabileceğini göstermektedir.

İşaretlerin kasıtlı olarak unutulanları gerçekten hafızaya geri getirebildikleri doğru mu? Bir araştırmanın yazarları, özneler ­tarafından öğrenilen ilk listeden nesnelerin bir alt kümesini özellikler ­olarak sunarak yönlendirilmiş unutmanın "serbest bırakılabileceğini" buldular (Goernert & Larson, 1994). İşaretlerin yokluğunda denekler, yönlendirilmiş bir unutma etkisi gösterdiler: hatırlamaları talimatı verilen denekler, ilk listedeki kelimelerin %44'ünü hatırlarken, ­"unutma" talimatı verilenler yalnızca %21'ini hatırladı. Deneklere dört veya sekiz işaret sunulduğunda, ilk listedeki kelimelerin yeniden üretimi sırasıyla %29 ve %31'e yükseldi. Tabii ki, özelliğin etkinliği, deneklere, yönlendirilmiş unutmanın etkilerinin genellikle gözlenmediği bir tanıma testi sırasında unutulması gereken nesneler sunulduğunda ­da kendini gösterir (kelime listeleriyle yapılan deneylerden bahsediyoruz). Nesnenin kendisini sunmak, birçok yönden ­unutmak istediğimiz bir olayın video kasetini izlemekle karşılaştırılabilecek çok güçlü bir hatırlatıcıdır.

Bağlamı geri yüklemek, kasıtlı olarak unutulmuş olanı geri yüklemeye de yardımcı olabilir. Örneğin, zihinsel ­bağlamı onarmanın, kelime listelerini kullanarak yönlendirmeli unutmayı çalışma bağlamında unutma talimatının etkisini geçersiz kılabileceği gösterilmiştir (Sahakyan & Kelly, 2002). İlk listeyi ezberlemeden hemen önce denekler kendilerini alışılmadık koşullarda buldular: "Yıldız Savaşları" filminin müziğini dinlediler. Daha sonra, son test sırasında deneyciler, deneklerden ­o anda sahip oldukları duygu ve düşünceler hakkında hatırladıkları her şey dahil olmak üzere odaya girdiklerinde içinde bulundukları zihinsel bağlamı yeniden oluşturmalarını istedi. Bağlamı eski haline getirmek ­, kasıtlı olarak unutulan materyalin hatırlanmasına yardımcı olur mu? Bağlam geri yüklenmediyse, unutma talimatı verilen denekler, hatırlama talimatı verilen deneklere göre %22 daha az kelime ­hatırladı. Bağlam geri yüklendiğinde, fark yalnızca %8 idi. Bu sonuçlar, motive edilmiş unutma süreçlerinin genellikle istenmeyen anıların mevcudiyetini azalttığını, ancak bunların akılda tutulmasını etkilemediğini göstermektedir. Çoğu zaman bu anılar kalır ve yalnızca "ihtiyaç duyulduğu" ve uygun uyaranların ortaya çıktığı anı "bekler". Bu bağlamda, anıların bellekte dokunulmaz ve ulaşılmaz bir şekilde korunup korunmadığı ve uygun uyaranların varlığında uzun bir süre sonra restore edilip edilmediği sorusu ortaya çıkmaktadır. Aşağıda, bu süreçlerin dayandığı önemli sosyal temeli tartışıyor ve gerçek hayattan örneklerle hafıza kurtarmayı gösteriyoruz.

Yeni kurtarılan travma anıları: motive edilmiş unutmanın örnekleri olarak kabul edilebilirler mi?

Birçoğumuz, ­son derece tatsız bir olayı yıllar sonra hatırlamadığı halde hatırladığına dair yemin eden bir adamın hikayelerini duymuşuzdur. Bazen yüksek profilli vakalar medyanın ­ilgisini çeker çünkü onları çocuklara karşı cinsel suçlar işleyen ebeveynler veya rahipler hakkında kovuşturma takip eder. Diğer durumlarda, hafızası geri gelen bir karaktere odaklanan televizyonda veya filmlerde hikayeler vardır. Bazıları ­, hafızanın geri döndüğünü, bunu ilk elden deneyimleyen arkadaşlarından veya tanıdıklarından duymuştur. Uzun yıllardır hafıza öğrencisiyim ve tekrar tekrar (yılda en az birkaç kez) öğrencilerimden çocukken istismara uğradıklarını hatırladıklarını duydum. Bir kişinin rahatsız edici anıları bastırabileceği fikri, psikanalitik teorinin temel taşıdır. Gerçekten de birçok psikoterapist, ­hastalarında anıların sürekli olarak bastırıldığını ve geri çağrıldığını doğrulayabilir. Tatsız bir olayı unutup yıllar sonra hatırlamak mümkün mü?

Bu tür raporları büyük bir dikkatle ele almak için son derece iyi nedenler var. Oynatma kusurlu. Bir kişinin bir şeyi hatırlaması zor olduğunda , aslında hiç olmamış olabilecek bir şeyi yeniden canlandırmaya ve varsayımda bulunmaya başvurabilir. Dahası, insanlar genellikle bilgi kaynaklarını karıştırırlar ve ­gerçekte ne olduğunu hayal ettiklerinden, duyduklarından, okuduklarından, bir rüyada veya bir filmde gördüklerinden ayırt edemezler . Temel amacı bastırılmış anıları ortaya çıkarmak olan psikoterapi seanslarına insanlar katılırsa bu tehlike daha da artar . Hipnoz, yönlendirilmiş hayal gücü ve diğer telkin yöntemlerinin kullanılması ­, gerçeği kurgudan ayırmanın zor olduğu bir ortam yaratabilir. Bir hafıza hatasının bedeli, gerçekte böyle bir şey olmamasına rağmen, bir aile üyesini bir çocuğun cinsel istismarıyla suçlamak olabilir .

Bununla birlikte, sahte anıların olasılığı ve bunların sonuçlarıyla ilgili endişe, ­geri kazanılan tüm anıların doğru olmadığı anlamına gelmez. Aynı derecede kayda değer olan, bu tür anıların gerçek olayları yansıtması ve bunun kabul edilmemesinin hem mağdurun kendisi hem de failden zarar görebilecek olanlar için sonuçları olacağı gerçeğidir. Bu bölümde, kurtarılan anıların doğru olup olmadığını, doğruysa bunun ne sıklıkta ve nasıl kurulduğunu ve bunun gerçekleşmesini sağlayan olası mekanizmaları tartışacağız. Anıları geri getirmenin kendisini farklı şekillerde gösterdiği birkaç durumu tanımlayarak başlıyoruz .­

Bellek dönüşü vakaları

Aşağıda gerçek hafıza kurtarma vakalarının açıklamaları bulunmaktadır, ancak tartışılacak olanların isimleri değiştirilmiştir. Durum 1 - öneri yöntemlerini kullanarak hafızasının kademeli olarak geri döndüğü bir kişi hakkında bir hikaye . Vaka 2, güçlü bir uyaranla karşılaştığında aniden ­çocukken cinsel istismara uğradığını hatırlayan ve bunu bir psikoterapistin yardımı olmadan hatırlayan bir ­kadının hikayesidir . Vaka 3, psikoterapi dışında bir dizi son derece tatsız olayı hatırlayan ve bunun sonucunda bir psikoterapistten yardım almak zorunda kalan bir kadının hikayesidir .

Dava 1

şiddetli depresyon geçirdi (Geraerts, 2006). Evliliği dağıldı ­ve hatta bir süre işinden ayrılmak zorunda kaldı. Elizabeth ve Carl, sorunlarını çözmek için bir aile danışmanına başvurdu. Birkaç seanstan sonra, danışman onları bir meslektaşına yönlendirdi çünkü o, neden birbirlerini sevmeyi bıraktıklarını ve cinsel ­yaşamlarının neden artık tatmin edici olmadığını anlayamıyordu. Bundan sonra Elizabeth ve Carl bu psikoterapistle bireysel seanslara katılmaya başladılar . Elizabeth'e neredeyse anında majör depresyon teşhisi kondu. Çocukluğunda yaşadığı cinsel tacize ilişkin bastırılmış anılarını geri getirmesi gerektiği söylendi , ­çünkü durumunun nedeni bunlardı.

İlk başta Elizabeth ­, terapistin bahsettiği gibi, özellikle sevgili babasından gelen cinsel taciz olasılığını inkar etmek için mücadele etti. Ancak psikoterapist , birçok hastasında benzer semptomlar gözlemlediği için onun da benzer bir travma geçirmiş olması gerektiğinde ­ısrar etti . Elizabeth'e iddia edilen şiddet sahnelerini hayal etmesi gerektiğini söyleyerek yönlendirilmiş hayal gücünü kullanmaya başladı, ancak Elizabeth , daha az şiddetle de olsa, başına böyle bir şey geldiğini inkar etmeye devam etti ­. Cinsel tacizle ilgili hiçbir anı ortaya çıkmadığından, Elizabeth'e çocuklukta cinsel tacizden kurtulanlarla ilgili okuması için kitaplar verildi. Okurken kendini garip hissederse, ona benzer bir şeyin başına geldiği söylendi. Elizabeth'in cinsel saldırıyı hatırlamasına yardımcı olmak için hipnoz kullanıldı. Elizabeth, iki aylık yoğun bakımdan sonra yavaş yavaş ­canlı şiddet olaylarını hatırladı. Kendisini gece yatakta yatarken ve babasının odasına girerken gördüğünü söyledi. Tamamen kargaşa içindeyken, onunla şiddetli ve acı verici cinsel eylemlerde bulundu. "Evet, bekaretimi aldı." İddiaya göre bu travmatik olaylar 12 yaşına kadar devam etti ve yatılı okula gönderildi. Bu arada, Elisabeth'in kocası Carl aynı psikoterapistle seanslara katılıyordu. Kendisinin de depresyonda olduğu söylendi. Birkaç hafta sonra, Carl yatılı okuldayken birkaç rahip tarafından cinsel tacize uğradığını hatırladı.

Elizabeth, cinsel istismarı hatırladıktan sonra nasıl hissettiği sorulduğunda, hiç bu kadar rahatlama yaşamadığını söyledi ­. Depresyonundan sadece kendisinin değil, babasının da sorumlu olduğu ortaya çıktı. Elizabeth, ailesiyle iletişim kurmayı bıraktı. Ablası ve erkek kardeşiyle görüşmeleri çok daha nadir hale geldi, çünkü onlara anlattıklarına inanmadılar .

Durum 2

İkinci hikayenin kahramanı çocuk hemşiresi Mary'dir (Geraerts, 2006). Mutlu bir evliliği ve üç yaşında bir kızı var. Birkaç yıl süren başarısız girişimlerden sonra nihayet hamile kaldığında mutluydu . ­Ancak kızı Lynn'in doğumuyla birlikte ailede ciddi sorunlar başladı. Hastaneden kızıyla birlikte eve dönen ­Mary, kocasının çocuklarına bakmasıyla endişe duymaya başladı. Lynn'i elinden geldiğince yalnız bırakmamaya çalıştı, onu düşürdüğünde ya da altını değiştirdiğinde hep yanında oldu. Kocasının kıza kötü bir şey yapacağı düşüncesinden kurtulamadı. Güvensizliği, eşler arasında ciddi bir tartışmaya neden oldu. Mary, kocasına neden güvenmediğini bile bilmiyordu.

Aynı sıralarda annesi hastalandı. İkinci ­kocası Mary'nin üvey babası onu terk ettiğinden beri yalnız yaşıyor. Annesini rahatlatmak isteyen Mary, ev işlerine yardım etmek için kızla birkaç günlüğüne kendisine geleceğini söyledi. Evi temizlerken eski odasına girdi. Mary'nin kendisine göre, aniden "bir dizi canlı resim" gördü. Anılar seli onu aynı anda ­dehşete düşürdü, şok etti, şok etti ve şaşırttı. Birden bu odada geçen kaba sahneleri hatırladı. O burada oynarken ­üvey babasının birkaç kez bu odaya nasıl geldiğini, cinsel organını nasıl okşadığını hatırladı . Mary bu korkunç anılar hakkında annesiyle konuşamadı. Birkaç gün sonra eve dönen Mary, kız kardeşini aradı ve ona annesinin evinde başına gelenleri anlattı . İlk başta, kız kardeş sessizdi. Mary'ye üvey babalarının hayatı boyunca onu taciz ettiğini canlı bir şekilde hatırladığını söylemesi yaklaşık iki dakika sürdü.

Durum 3

Bu durum Hermann ve Schatzow (Negschap & Schatzow, 1987) tarafından ve Science News'te (Bower, 1993) açıklanmıştır. Özel bir program kapsamında bir hastanede tedavi gören Claudia yaklaşık 40 kilo verdikten sonra ağabeyinin cinsel tacizine uğradığı anılarından kurtulamadı. Ensest kurbanları için psikoterapi seanslarına katılmaya başladığında, cinsel istismara dair anılar onu kelimenin tam anlamıyla alt etti. Claudia, grubunun üyelerine, dört yaşından ­erkek kardeşinin üç yıl sonra askere gitmesine kadar, onu düzenli olarak kelepçelediğini, sigaraları söndürdüğünü ve onunla tekrar tekrar cinsel ilişkiye girdiğini söyledi. Claudia'nın erkek kardeşi, o korkunç anılar ona geri dönmeden 15 yıldan fazla bir süre önce Vietnam'da ölmüştü ­. Ancak, ebeveynleri hem odasını hem de tüm eşyalarını olduğu gibi bıraktı. Hastaneden eve dönen Claudia, odasını aradı. Bir dolabın içinde büyük bir pornografik koleksiyon, kelepçeler ve erkek kardeşinin kız kardeşiyle "cinsel deneyler" dediği şeyleri dikkatle anlattığı bir günlük buldu ­.

Bu vakalardan hangi sonuçlar çıkarılabilir?

Yukarıda açıklanan durumlar, birkaç önemli sonuç çıkarmamızı sağlar. İlk olarak, anılar farklı şekillerde geri gelir. Bazı durumlarda, aktif arama ve yeniden yapılandırmanın bir sonucu olarak yavaş yavaş geri gelirler ­, bazen amaçları, kişinin gerçekleştiğinden emin olmadığı cinsel şiddettir . ­Diğer durumlarda, anılar aktif bir çaba olmaksızın kendiliğinden geri gelir. Bazen anılar , psikoterapinin herhangi bir yardımı olmadan, güçlü bir duygu veya tepkiyi açıklamaya ­yönelik karşı konulamaz bir ihtiyaç tarafından hayata geçirilerek geri gelir . Gerçekten de, 108 İngiliz klinik psikologdan oluşan bir grup tarafından bildirilen 634 hafıza kurtarma vakasının %32'si, herhangi bir psikoterapinin yardımı olmaksızın hafızanın iyileşmesidir ( Andrews, Brewin, Ochera, Morton, Bekerian, Davies ve diğerleri, 1999). ) .

Bu örnekler ayrıca bazen "kanıt temeli"nin açıkça "yetersiz" olduğunu da göstermektedir. İlk vakada psikoterapistin ve ardından hastasının mahkumiyeti dışında ­cinsel istismarın gerçekten gerçekleştiğine dair bir kanıt yok. Hastanın akrabalarından hiçbiri buna inanmadı ve kendisi de psikoterapist onu ikna edene kadar inanmadı. Genellikle varsayımsal olayın yıllar önce meydana geldiği ve olay gerçekleştiği sırada çocuk olan istismar mağduru dışında kimsenin bulunmadığı varsayıldığından , güvenilir kanıtların bulunmaması çok yaygındır . Bu gibi durumlarda, ­delillerin neden eksik olduğunu söylemek imkansızdır : ya ­gerçekten böyle bir şey olmadığı için ya da saklanmaya özen gösterildiği için. Bununla birlikte, ikinci ve üçüncü vakaların da gösterdiği gibi, doğrulama genellikle mümkündür. Gerçekten de nesnel kanıtlara sahip hatıraların geri dönüşüne dair pek çok örnek var. Bunun gibi vakalar, bu fenomenin ikna edici kanıtıdır: Duygusal açıdan önemli bir olayı yıllarca unutup sonra hatırlamak mümkündür.

Açıklanan vakalar ­, anıların geri kazanılmasının nasıl gerçekleştiği konusunda ciddi endişelere yol açamaz. Durum 1, bunun bazen özünde telkin yöntemleri olan psikoterapötik yöntemlerin etkisi altında gerçekleştiğini gösterir. Elisabeth Janssen'in babasının kendisine karşı uygunsuz davranışlarda bulunduğuna inanması için hiçbir nedeni yoktu ama terapisti bunda ısrar etti. Aslında, görünüşe ­göre terapist gerçekten bu teşhisi -cinsel istismar anılarının bastırılması- koymak istedi. Pro-testine rağmen , Elizabeth ­sistematik olarak var olduğuna inanmadığı bir cinsel saldırıyı hayal etmeye ve hatırlamaya zorlandı, bazı durumlarda hipnoz altında. Ancak bundan sonra cinsel istismarın gerçekten olduğuna inandı. Hipermnezi çalışmasının kanıtladığı gibi, bu tür tekrarlayan hatırlamalar gerçek anıları diriltebilse de, Elizabeth'in artık gerçek anılar ile daha önce düşündükleri arasında ayrım yapamaması da mümkün görünüyor ( ­yukarıda gözden geçirilen Henkel, 2004'e bakın). Terapist anının gerçekliğine ikna olduğunda ve danışan hatırladığını düşünmeye başladığında (anı göründüğü gibi olsa bile ), anının gerçek olma olasılığını göz ardı etmek zordur. doğru. Bu nedenle, bazı yinelemeler, hastaya yardım etmek isteyen psikoterapistler tarafından farkında olmadan kışkırtılan sahte anılar olabilir .­

Kurtarılan Anıların Kökeni

Yukarıda söylenenlerden, farklı koşullar altında geri dönen hatıraların farklı süreçlerin sonucu olabileceği sonucu çıkar. Bir yandan, telkin yöntemleriyle geri gelen anıların ­gerçek olaylardan ziyade terapistin varsayımlarını yansıtması kuvvetle muhtemeldir. Öte yandan, bir psikoterapistin katılımı olmadan veya onun katılımıyla, ancak öneri olmaksızın kendiliğinden geri dönen anılar, büyük olasılıkla gerçeğe karşılık gelir. Bu tür anıları unutmak, bu bölümde açıklanan mekanizmalardan herhangi birine dayanabilir. Eğer öyleyse, düşündürücü yöntemlerle geri getirilen anılardan çok spontane anılar için doğrulama daha fazla elde edilebilir.­

Son zamanlarda bir grup araştırmacı, ­çocukluk çağı cinsel istismarını hayatları boyunca hatırlayan ve bir noktada hatırlayan insanların anılarını doğrulamaya çalıştı (Geraerts, Schooler & Merckelbach ve diğerleri, 2007). Çalışmanın katılımcıları şiddet hakkında ne hatırladıkları hakkında bir anketi tamamladıktan sonra , onlara olası doğrulama kaynakları soruldu. Katılımcıyı deneye dahil eden grup hakkında hiçbir şey bilmeyen bağımsız uzmanlar, olayın gerçekten yaşandığına dair kanıt arıyorlardı. Aşağıdaki durumlarda bir anı doğrulanmış olarak kabul edildi ­: 1) olayın meydana gelmesinden sonraki bir hafta içinde bunu duyan bir kişi varsa; 2) aynı tecavüzcünün kurbanı olan bir kişi vardı veya 3) tecavüzcü suçunu itiraf etti. Çarpıcı bir şekilde, bir psikoterapistin katılımı olmadan kendiliğinden geri gelen anılar ­% 37 oranında doğrulandı, bu da bu olayı sürekli hatırlayanların göstergesine (% 45) karşılık geliyor. Öneri yöntemleri yardımıyla döndürülen anılar herhangi bir onay bulamadı (%0). Onaylanmaması, ­geri dönen bu hatıraların yanlış olduğunu göstermezken, gerçeklerine inanılmasına izin vermez ve yorumlarında dikkatli olunması gerektiğini gösterir. Özetle şunu söyleyebiliriz: Bu sonuçlar, yeni edinilen tüm hatıraların ­aynı olduğunu ve bir hafıza arızasının meydana gelmesinin, olayı bir kişinin tüm hayatı boyunca hatırladığı olaydan daha az gerçek kılmadığını göstermektedir .

Yukarıda sunulan sonuçlar, şiddeti kendiliğinden hatırlayanlarla psikoterapötik ­telkin yöntemlerinin yardımıyla hatırlayanların anılarının farklı şekilde geri geldiğini göstermektedir. Gerarts ve arkadaşları, telkin yöntemleriyle geri getirilen anıların büyük olasılıkla varsayımın ürünü olduğunu öne sürdüler; bu ­, kanıt eksikliğiyle tutarlı bir olasılıktır. Anıları kendiliğinden geri dönenlere gelince, tam tersine, olayı ilk başta içtenlikle unutabilir ve daha sonra hatırlayabilirler. Kendiliğinden hatırlayan kişilerin olayı bir süre hatırladıkları, sonra unuttukları ve daha sonra tekrar hatırladıkları da mümkündür . Bunun mümkün olduğu, ­Jonathan Schuler (Schooler, Ambadar & Bendiksen, 1997) ­tarafından açıklanan vakada açıklanmaktadır : Bir kadın , çocukken cinsel istismarı "ilk kez" ancak kocası ona bu konuda daha önce konuştuklarını hatırlattıktan sonra hatırladı. Yıllar önce. Bir olayı kendiliğinden hatırlayan insanların , onu daha önce hatırladıklarını unutmuş ­olmaları mümkün mü?

Bu soruyu cevaplamak için, bir grup araştırmacı ilk önce anılarını ­kendiliğinden hatırladıklarını bildiren kişilerin önceki anıları hafife alma eğiliminde olduklarının doğru olup olmadığını anlamaya çalıştı (Geraerts, Arnold, Lindsay, Merckelbach, Jelicie & Hater, 2006). Hep hatırlayan ve anıları canlanan kişileri davet ederek evde yalnız kalmak ya da dişçiye gitmek gibi 25 maddeye çocukluk anılarını yazmalarını istediler . ­Bazı durumlarda, katılımcılardan duygusal olarak olumsuz yönlere (örneğin, ­evde yalnız olmak ­, bu bir korku duygusu olabilir) ve bazı durumlarda, olumlu yönlere (örneğin, evde olmak) odaklanmaları istendi. tek başına , ne olursa olsun her şeyi yapmak için bir fırsat olabilir ). ­2 ay sonra herkes geri döndüğünde, bu çalışmayı tekrarlamaları istendi, ancak bir değişiklikle: bazı durumlarda "duygusal renklendirme" aynı kalmalı, bazılarında ise taban tabana zıt hale gelmeli. Yani örneğin ilk durumda evde yalnız olmak ­olumlu bir olay olarak hatırlandıysa, şimdi olumsuz yönüne odaklanmak gerekiyordu. Bu aşamayı tamamladıktan sonra, katılımcılar 2 ay sonra üçüncü ve son kez laboratuvara döndüler. Aynı olayları ilk seferkiyle aynı duygusal renkle hatırlamaları gerekiyordu. Yazdıkları her şeyi hatırladıktan sonra ­, ikinci (ara) ziyaretlerinde aynı şeyi hatırlayıp hatırlamadıkları soruldu. İkinci ziyaret sırasındaki "duygusal renklenme" üçüncü ziyaretteki "duygusal renklenmeden" farklı olduğunda, deneklerin ikinci ziyaret sırasında bu olayı hatırladıklarını "duygusal renklenme"den daha sık unuttuklarını not etmek ilginçtir. ­değişmedi Bu nedenle, insanların ara sıra aynı olay hakkında (olumlu veya olumsuz) düşünme biçimlerini değiştirmek, onların daha önce düşündüklerini bile unutmalarına neden olur. Bu eğilimin, anılarının tekrarlandığını bildirenlerde ­olayı tüm hayatları boyunca hatırladıklarını söyleyenlere veya çocukluklarında hiç cinsel taciz yaşamamış olanlara göre önemli ölçüde daha belirgin olduğuna dikkat etmek önemlidir (Şekil 10.9). . ).

Pirinç. 10.9. "Duygusal renklenme" gibi koşullar değişirse, önceki anıları hatırlama yeteneği azalır. Bu eğilimin, daha önce çocuklukta cinsel istismarı hatırladığını bildiren kişilerde en belirgin olduğu bulunmuştur. Bu açıdan, tüm yaşamları boyunca hatırladıklarını bildiren cinsel şiddet mağdurlarından ve kontrol grubundaki katılımcılardan farklıdırlar (Geraerts ve diğerleri, 2006).

Bu nedenle, insanların " ­bir olayın anılarını geri getirmelerinin" nedenlerinden biri, bu olayı daha önce hatırladıklarını unutmuş olmaları olabilir. Örneğin, hatırladıkları durumun zihinsel bağlamı, daha önce düşündükleri durumların zihinsel bağlamından farklıysa, bu konu hakkında düşündüklerinde önceki durumları unutabilirler. Bu görüşe göre, insanlar ­olayı yıllarca hiç unutmadılar, ancak belki de hafızanın bağlama bağımlılığı nedeniyle onu hatırladıklarını hatırlayamadılar.

Bu süreç, geri kazanılan anıların gerçek raporlarının temelini oluşturuyorsa, o zaman çocuklukta cinsel istismara ilişkin anıları kendiliğinden yeniden yakalayan kişiler, ­psikoterapötik telkin yöntemleri kullanarak yeniden yakalananlara göre bu anıların önceki anımsamalarını daha açık bir şekilde hafife alacaklardır. Aksine, psikoterapötik telkin yöntemleriyle hafıza kazanmış kişiler, telkin edilebilirliğin artmasıyla karakterize edilirlerse, sahte hatıralar oluşturmak için aşırı bir eğilim gösterebilirler . ­Bu hipotezleri test etmek için, anıları kendiliğinden geri dönen insanlar , psikoterapötik telkin yöntemlerinin yardımıyla anıları geri dönen insanlar ve olayı tüm hayatları boyunca hatırlayan insanlar test edildi. Çarpıcı bir şekilde, yalnızca anıların kendiliğinden geri döndüğü denekler ­, olayı hatırladıklarında önceki bölümleri aşırı derecede unutuyorlardı ; ne psikoterapistlerin hastaları ne de olayı hayatları boyunca hatırlayan insanlar bunu göstermedi. Sahte anılar oluşturma eğilimini tespit etmek için tasarlanmış basit bir laboratuvar görevinde hepsi test edildiğinde ­, yalnızca psikoterapistin hastaları buna belirgin bir eğilim gösterdi. Ne anıları kendiliğinden geri dönenler, ne de hayatları boyunca hatırlayanlar böyle bir eğilim göstermedi. Bu sonuçlar , kendiliğinden hatırlanan anılar ile psikoterapötik telkin yöntemlerinin kullanılması sonucu geri çağrılan anıların farklı kökenlere sahip olduğu varsayımını desteklemektedir .­

insanların neden hatırlamaktan çok unutmaya eğilimli oldukları sorusuna kesin bir cevabımız yok . Olası bir cevap, çocukken cinsel istismara uğrayan kişilerin, yukarıda açıklanan ­motive edilmiş ­unutma süreçlerinden birini kullanarak travmatik deneyimin can sıkıcı anılarını bastırmaya çalışmalarıdır . Örneğin, araya giren düşünceleri bastırmak için oynatma engellemeyi kullanmayı öğrenebilirler. Eğer öyleyse, belki de daha önceki bölümleri hatırladıkları zaman hatırlamıyorlar, çünkü bu anılar, ­yukarıda tartışılan hatırlama kaynaklı unutmanın altında yatan aynı süreçler tarafından kesintiye uğratılmıştı. Bu hipotez şimdiden bir miktar onay aldı (Geraerts ve diğerleri, 2007). Anılarını kendiliğinden geri kazanan insanlar, hoş olmayan olaylar hakkındaki düşüncelerini bastırmada ­, psikoterapötik telkin yöntemleriyle çağrılan veya olayı tüm hayatları boyunca hatırlayan insanlara göre daha başarılıdır. Bu nedenle , kötü olayların hatırlatıcılarını bastırma ve daha önce gelen düşünceleri unutma alışkanlığını geliştirmek mümkündür .­

Düşünce bastırma hipotezi doğruysa, anıların önce bastırılıp sonra geri yüklenebileceği fikrine bir alternatif değil ­mi? Her şey koşullara bağlıdır. Bir yandan, bellek baskısının uzun yıllar erişilemez kalması gerekiyorsa, bu çalışma farklı bir mekanizma önerir. Öte yandan Freud , bastırılanın geri dönüşüne ve baskının ­aktif olarak sürdürülmesi gerektiğine vurgu yapar. Bastırmak sürekli yenileme gerektiriyorsa, o zaman araya giren hatırlatıcıların yıllarca bastırılması bu restorasyonu yansıtır . Bu ve diğer güdülenmiş unutma vakalarının altında yatan zihinsel ve biyolojik mekanizmaları aydınlatmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Ancak hatırladıklarımızın tesadüfi olmadığı ve motivasyon ve ­duygu düzenleme hedeflerimizle tutarlı olduğu açıktır .

sonuçlar

Hatırladıklarımızı neden hatırladığımızı anlamaya çalışırken, motivasyon hafife alınamaz. Belirli olayların yeniden üretilmesini sınırlamak için genellikle çok iyi nedenlerimiz olur . ­Bu nedenler bazen sadece mevcut bilgiye ulaşmaya odaklanmak gibi işlevsel hedeflerle ilgiliyken, bazen de duyguların düzenlenmesi ile ilgilidir. ­İnsanlar üzülmek, endişelenmek, korkmak, utanmak veya kafası karışmak istemezler. Ancak bazen bizi bu duyguları yaşamaya zorlayan bu tür hatırlatmalarla karşılaşırız . Bu ­tür anılar akla geldiğinde insanlar bilinçli olarak hafızalarını kontrol ederek duygularını düzenlerler. Bu tür deneyimler unutulursa, bu önemli bir hedefe ulaşır - olumlu bir duygusal durumu sürdürmek ­. Bu sürekli çabanın sonuçları, insanların seçici bir şekilde hatırlama konusundaki olağanüstü yeteneğinde görülmektedir.

motive edilmiş unutmayla ilgili bir dizi faktör belirlemiştir . Bu harika, ama bazen ­bir kişiye sadece "Unut gitsin!" demek yeterlidir . Bazen bu, bazı uyaranları derinden kodlamak için güdülenmiş bir yetersizliği yansıtır; diğer durumlarda, "unut" komutları oynatma erişimini engeller. Bu tür süreçler, önceki olayları veya zihinsel bağlamdaki değişiklikleri bastıran ketlemenin sonucu olabilir ; ­veya her ikisi aynı anda. İnsanlar, fiziksel bağlamı kasıtlı olarak değiştirerek ve böylece kendilerini hatırlatıcılara erişimden mahrum bırakarak motive edilmiş unutmayı da başarabilirler . ­Hatırlatıcılarla karşılaşma kaçınılmaz olduğunda, insanlar, bastırılan olay için hafızayı bozan bir eylem olan engelleme yoluyla hatırlamayı bastırır. Üreme baskılanması , ­beynin ­yanal prefrontal korteksinde meydana gelen süreçlerle ve hipokampusun aktivasyonundaki azalmayla ilişkilidir. İstenmeyen anıların tekrarı, istenmeyen düşüncelerin daha fazla tekrarını engellemek için girişime neden olabilecek veya tekrarın neden olduğu unutmaya katkıda bulunabilecek dikkat dağıtıcı düşüncelerin üretilmesiyle de durdurulabilir ; veya ikisini birden yapın. Bu süreçlerin çoğu, karmaşık duygusal materyallerde gösterilmiştir, yani insanların ­gerçek yaşam olaylarının hafızasını nasıl düzenlediğine dair güvenilir bir gösterge sağlarlar .

Bazen insanlar daha önce unutmak istediklerini hatırlamak isterler. Bunun ne zaman ve nasıl mümkün olduğunu tahmin eden birkaç faktör vardır. Hatırlamak ­için hiçbir çaba sarf edilmese bile zamanın geçişi anıların mevcudiyetini artırabilir . ­Anıların kendiliğinden geri çağrılması genellikle, uyandırma sönümleme ve geriye dönük müdahale gibi engelleme kontrol yöntemleri tarafından başlangıçta aktif olarak bastırıldıklarında meydana gelir. Anılar , tekrarlanan hatırlama çabalarının yardımıyla geri getirilebilir. Şaşırtıcı bir şekilde, insanlar bir şeyi hatırlamaya çalışıp başarısız olduklarında ve onlara onu hatırlamanın imkansız olduğu göründüğünde bile, daha sonraki girişimler ­başarılı olabilir. Hipermnezi ve anımsama bazen Ebbinghaus unutma eğrisinin 180° dönmesine neden olur. Anılar ­doğru uyaranla geri yüklenebilir. Hatırlamak imkansız gibi görünse bile, fiziksel veya zihinsel bağlamı geri yüklemek veya uygun bir hatırlatıcı sunmak, bazı durumlarda minimum bilgi kaybıyla hafızayı geri yükleyebilir. Bu hafıza kurtarma süreçlerinin çoğu ­, karmaşık ve duygusal olaylarda gösterilmiştir.

Bu bölümde açıklanan motive edilmiş unutma ve motive edilmiş hatırlama süreçlerinin çoğu, gerçek hayatta hatırlama için yararlı olabilir. ­Anıların restorasyonu, bir kişi, yıllarca geri dönüşü olmayan bir şekilde unutulduğu düşünülen özellikle tatsız bir olayı hatırladığında gerçekleşir. Benzer bölümler, ­savaş, fiziksel istismar ve çocuklukta cinsel istismar dahil olmak üzere çeşitli duygusal olaylarla bilinir. Çocuklukta yaşanan cinsel tacizin kurtarılan anıları hakkındaki ­tartışma , kısmen, bazı durumlarda bu tür anıların yanlış olabilmesi nedeniyle dikkatleri üzerine çekmiştir. Örneğin, bir kişi psikoterapötik telkin yöntemlerini kullanarak çocuklukta yaşanan cinsel istismarı uzun süre hatırlamaya çalıştığında yanlış anılar oluşabilir. Aslında, çocuklukta cinsel istismara ilişkin yanlış anılar bu tür prosedürlerle empoze edilebilir , bu ­da kişinin başına geldiğini düşündüğü şeyin şekillenmesinde varsayımların ve bellek hatasının kaynağının rolünü ­vurgular . Öte yandan, çocuklukta yaşanan cinsel istismara ilişkin kurtarılmış pek çok hatıranın doğru olduğu kanıtlanmıştır; bu, fiziksel kanıtlarla ve hatta faillerin kendilerinin itiraflarıyla doğrulanır . Bu, kurtarılan anıların ne zaman ve ne sıklıkta doğru olabileceği ve tam olarak nasıl ortaya çıktıkları sorusunu gündeme getiriyor.

Psikoterapötik telkin yöntemleri kullanılarak kurtarılan çocukluk çağı cinsel istismarı anıları, bir psikoterapistin yardımı olmadan kendiliğinden geri kazanılan anılar kadar kolay doğrulanamaz. Onayın ­olmaması, kurtarılan anıların sahte olduğu anlamına gelmese de, bazı kanıtlar, bu ­tür koşullar altında anıları kurtarılan kişilerin telkine daha duyarlı olduğunu öne sürüyor. Bu nedenle, yeniden kurgulanan bu olayların bazılarının gerçek cinsel istismarı değil, psikoterapötik yöntemlerin istenmeyen bir sonucunu yansıtması olasılığı göz ardı edilemez . Bununla birlikte, kendiliğinden geri kazanılan anılar, ­bir kişinin hayatı boyunca depoladığı anıların doğrulanabileceği ölçüde doğrulanabilir, bu da bunların gerçek ­cinsel şiddeti yansıttığını düşündürür . Anılarını kendiliğinden hatırlayan insanlar ­, olayı hatırladıklarında önceki bölümleri unutmaya yönelik belirgin bir eğilim ve rahatsız edici anıların düşüncelerini bastırma konusunda özel bir beceri gösterirler . Bu sonuçlar, insanların daha önce hatırladıklarını unuttukları için, belki de ­bu bölümde açıklanan bazı güdülenmiş unutma süreçlerinden, özellikle de ketlemeden dolayı, bazı bellek geri getirme epizodlarının meydana geldiğini göstermektedir .

Motive edilmiş unutma ve bunun biyolojik temeli üzerine yapılan araştırmalar , kısmen ­travmatik olayların istenmeyen anılarını kontrol etme probleminin büyük pratik öneme sahip olması nedeniyle, psikologların ve sinirbilimcilerin artan ilgisini çekmektedir . Bu alandaki araştırmalar, insanların motivasyonlarının, duygularının ve duygusal durumlarını kasıtlı olarak kontrol etme çabalarının geçmişimizden hatırladıklarımızı nasıl etkilediğini anlamamıza yardımcı olacaktır.

ek literatür

Bjork, RA (1989). İnsan hafızasında adaptif bir mekanizma olarak alma inhibisyonu. In: HL Roediger & F.I. Craik (Eds.), Çeşitleri hafıza ve bilinç: Endel Tulving onuruna Denemeler (309-330). Hillside, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Cheit, RE (Yönetmen). Kurtarılan hafıza arşivi. internet üzerinden. Mevcut: www.RecjveredMemory.org .

Erdelyi, MH (2006). Birleşik baskı teorisi. Davranış ve Beyin ­Bilimleri, 29(5), 499-551.

Loftus, EF ve Davis, D. (2006). Kurtarılan anılar. Yıllık Klinik Psikoloji İncelemesi, 2, 469-498.

MacLeod, CM (1998). Yönlendirilmiş unutma. İçinde: JM Golding & CM Mac-Leod (Eds.), Kasıtlı unutma: Disiplinlerarası yaklaşımlar (197-218). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

BÖLÜM 11

Amnezi

alan buddley

AT

sonuçları bazen ­çok nahoş oluyor. Bir gün Glasgow'dan canlı yayınlanması gereken The Jimmy Mack Show adlı radyo programına davet edildim . ­O sırada Cambridge'de yaşıyordum ve yerel radyo istasyonunda olacağım konusunda anlaşmıştık. O sabah gazeteyi okudum, günlüğüme bakıp işe gittim ve gözüm televizyon ve radyo ­programına iliştiğinde dehşet içinde fark ettim ki tam o anda bir mikrofonun önüne oturup anlatmak zorunda kaldım. hafızanın harika özellikleri hakkında radyo dinleyicileri . Bisikletimi kaptım, radyo istasyonuna koştum ve programın bitiminden hemen önce geldim ve sunucunun dinleyicilere ­hafızalarını nasıl geliştireceklerine dair tavsiyelerde bulunabilir miyim sorusuna yanıt olarak korkunç Cambridge trafiği hakkında anlaşılmaz bir şeyler mırıldandım!

Bu nedenle, hepimiz "hafıza boşluklarından" şikayet ederiz, ancak gerçekten sorunlu bir belleğe sahip olmak ne anlama gelir ­- Bölüm 1'de açıklandığı gibi tam bir amnezi değil. 1 Clive Wearing vakası, ancak inme, Alzheimer hastalığı ve travmatik beyin hasarı dahil olmak üzere birçok hastalıkla ilişkili çok daha yaygın hafıza eksiklikleri ? Hafıza kaybıyla ilgili problemlerin mükemmel bir tanımı, ­oksijen yoksunluğuna neden ­olan bir kalp krizinden sonra hafıza problemleri geliştiren bir klinik psikolog olan Malcolm Meltzer'den geliyor (Meltzer, 1983).

Altı haftalık komada kaldıktan sonra iyileşen Meltzer, kim olduğunu hatırladı ve akrabalarını tanıdı, ancak aslında 44 yaşında olmasına rağmen 33 yaşında olduğunu iddia ­etti . diğer şeyler ve saf amnezi hastalarının aksine ­, alarmın nasıl kurulacağı, faturaların ne zaman ödeneceği, tatile gitmek için en iyi yer neresi ve oraya nasıl gidileceği gibi bazı tanıdık şeyleri hatırlamakta güçlük çekiyordu. Çalışan bellekle ilgili sorunlar da vardı.

Düşüncemi organize etmek zordu <...> Gerçekleri hafızamda tutmak benim için zordu, bu da onları organize etmeyi zorlaştırıyordu <...> ­Nesneleri birkaç parametreye göre karşılaştırmak imkansız, eğer hatırlamıyorsan parametreler (Meltzer, 1983).

Meltzer için film ve TV şovları izlemek zordu çünkü olay örgüsünü veya spor programlarında hangi oyuncunun hangi takımı temsil ettiğini ve kimin başrolde olduğunu hatırlamıyordu. Uzayda gezinmesi zorlaştı ­ve tanıdık yerlerde yürürken bile kaybolabiliyordu. Hafıza kaybı özellikle Meltzer'in insanlarla iletişim kurma yeteneğini etkiledi.

Basit bir konuşma bir test haline geldi. Çoğu zaman tanıdığım insanlarla konuşurken isimlerini, aileleri olup olmadığını veya geçmişte nasıl bir ilişkimiz olduğunu hatırlayamadım. Muhataplara karısının nasıl olduğunu sorduğumda, iki yıl önce onun cenazesine katıldığımı duyacağımdan korktum. Aklıma gelenleri hemen söyleme fırsatım olmazsa unuttum ve sohbet başka bir konuya kaydı . ­Benimle konuşacak pek bir şey yoktu. Güncel olaylar ve gazetede okuduklarım ya da televizyonda gördüklerim hakkında zayıf bir hafızam vardı. Baharatlı dedikodulara bile ­gittim . Sonuç olarak sessiz kalmamak için kendimden ve “durumumdan” bahsetmek zorunda kaldım. Benimle konuşmak oldukça yorucu olmaya başladı (Meltzer, 1983).

Sonunda, kayda değer bir azimle Meltzer ­, işine dönebilecek ve ­hafızasını kaybetmiş bir kişinin karşılaştığı sorunlar hakkında doktorlar ve sağlık personeli için son derece yararlı bir makale yayınlayabilecek kadar iyileşti.

amnezi çalışmak

Bilişsel psikolojideki çoğu araştırmadan farklı olarak, ­amnezi çalışması ağırlıklı olarak klinik psikologların hastalarla doğrudan etkileşim kurmasına bağlıdır. Tüm tıp merkezlerinin farklı öncelikleri vardır ve farklı düşünce okullarından araştırmacılar farklı yaklaşımlar benimser. Brenda Milner'ın ­GM'li hastalarda epizodik VTP kaybına ilişkin klasik örneğinden (bkz. Bölüm 2), Montreal Nöroloji Enstitüsü'nde olduğu gibi, beynin farklı bölümlerinin işlevlerini belirlemek ve bir istenmeyen yan etkileri olmayan beyin cerrahisi operasyonu . Milner tarafından gösterilen yaklaşım, bilişsel psikolojide anatomik lokalizasyona artan bir odaklanma ve teori geliştirmeye daha az dikkat ile karakterize edilir.

Bu alandaki ikinci öncü, Londra'da Ulusal Sinir Hastalıkları Hastanesi'nde çalışan Elizabeth Warrington'du. Bu hastane, Birleşik Krallık'ın önde gelen nöroloji merkezidir ve genellikle teşhis ­edilmesi zor olan olağandışı semptomları olan hastaları kabul eder . Elizabeth'in araştırma ilgi alanları , hastaların sergilediği bilişsel problemlerin daha iyi işlevsel bir şekilde anlaşılmasını sağlamak için beyin işlev bozukluklarının doğası ve konumu arasında bağlantı kurmaktı ve sık sık ­ana akım ­bilişsel psikologlarla işbirliği yaptı.

klinik nöropsikolog Nelson Butters'ın bilişsel psikolog Laird Cermak ile çalıştığı üçüncü büyük amnezi araştırma grubu olan Boston Veterans Hastanesi'nde yaygındır .

Hastanenin karşılaştığı temel sorun ­, birçok durumda alkolikler için ana hafıza kaybı kaynağı olan Korsakoff sendromunun ortaya çıkmasına neden olan alkolizm tedavisiydi. Korsakov Sendromu ­, tiamin vitamini metabolizmasında kendini gösteren alkole bağlı bir sorundur ve bu da, epizodik bellekte önemli bir rol oynayan hipokampus ve orta beyin gibi beyin bölgelerinde anormalliklere yol açar.

Bu üç grup için geçerli olan pratik gereksinimlerdeki fark, önemli bilimsel anlaşmazlıklara ve tartışmalara yol açamaz. Aslında, her üç yaklaşım da önemlidir, ancak farklı işlevler yerine getirir. Bilişsel bir psikoloğun bakış açısına göre, en bilgilendirici araştırmalar ­, ister ameliyat, felç veya alkolizm sonucu olsun, odaklanılan bozukluğun saf ve teorik olarak önemli olduğu araştırmalardır. Bununla birlikte, cerrah olmayan bir bakış açısına göre, işlev ve anatomi arasındaki bağlantı merkezidir ­ve beynin etkilenen bölgelerinin anatomik konumu, normal bilişsel işlevi anlamak için sonuçlarından daha önemlidir. Nihayetinde, ister Korsakoff sendromu, ister Alzheimer hastalığı veya şizofreni olsun, belirli bir hastalığı anlamak için , anatomik ve bilişsel eksikliklerinin doğası, saflığı ve kapsamı muhtemelen değişkenlik gösterse de, bu hastalıktan mustarip insanları incelemek önemlidir. ­hastadan hastaya. Elbette nispeten "saf" bilişsel kusurları olan hastaları seçmek mümkündür, ancak karmaşık bir sendrom ­hastalığın önemli bir özelliğidir ve bu nedenle kaçınılması yerine çalışılması gerekir. Bununla birlikte, aşağıda gösterileceği gibi, bu ek karmaşıklıklar , hastalık çalışmasından ciddi teorik sonuçlar çıkarılırsa, tartışmaya yol açma potansiyeline sahiptir.­

Temel fark, ileriye dönük amnezi ile retrograd amnezi arasındaki farktır. "Anterograd amnezi " terimi, ­"antero" ön ekiyle belirtildiği gibi , gelecekte kullanılabilecek bilgilerin kodlanması, saklanması veya çoğaltılması sorununu ifade eder ­. ­İleriye dönük amneziden farklı olarak, geriye dönük amnezi, geçmişte, genellikle hastalığın başlangıcından önce meydana gelen olaylara erişimin kaybedilmesidir. Bölüm'de açıklanan GM hastası ­. 2, klasik bir ileriye dönük amnezi vakasıdır, çünkü ameliyattan önce olanları nispeten iyi hatırlarken, yeni bilgi edinme yeteneği ciddi şekilde sınırlıydı. Bu anlamda, yalnızca yeni epizodik bilgiler edinemeyen, aynı zamanda geçmişten gerçekleri de hatırlayamayan bir hasta olan Boswell'in zıttıdır (Damasio, Eslinger, Damasio, Van Hoesen & Corneli, 1985), yani. hem ileriye dönük hem de geriye dönük amneziden muzdaripti. Bölümde açıklanan Clive Wearing'den de bahsedilebilir. 1, ileriye ve geriye dönük amnezisi olan ve geçmiş olaylara dair çok az anısı olan.

Diğer amnezi türleri, genellikle ciddi travmatik beyin hasarından kaynaklanan bir durum olan travma sonrası amneziyi (PTA) içerir. ­PTA'lı bir kişi yeni şeyler öğrenmekte güçlük çeker ancak zamanla gelişebilir (Levin & Hanten, 2002).

2001 yılında vizyona giren "Hatırla" filmi, travma sonrası amneziden muzdarip eski bir sigorta müfettişi olan Leonard'ın hikayesidir. Hatırladığı son şey, karısını öldüren ve onu yaralayan, hafızasını kaybetmesine neden olan saldırıdır. © Corbis Sygma

Ve son olarak, geçici küresel amnezi (TGA), görünüşte mükemmel derecede sağlıklı bir kişinin aniden ­yeni anıların ­oluşumu ve yeniden üretilmesiyle ilgili ciddi problemler yaşadığı bir durumdur , neyse ki oldukça hızlı bir şekilde geçen bir durumdur. PHA'nın nedeni bilinmemektedir, üstelik bu durumun bir veya ­daha fazla nedeninin olup olmadığı hala açık bir sorudur (Goldenberg, 2002).

İleriye dönük amnezi

Amnestik Sendrom

Amnezik sendromun klasik vakası, ­

hatırlama veya tanıma testleri kullanılarak görsel veya sözlü olarak test edilen belirgin bir epizodik öğrenme güçlüğü ile birlikte korunmuş zeka ve dildir. Hafıza bozukluğu , beynin normal işleyişine müdahale eden herhangi bir nedenden kaynaklanabilirken ­, klasik amnestik sendromun temeli olan saf ama ciddi hafıza bozukluğu, ­daha sınırlı bir dizi farklı nedenle ilişkilendirilebilir. Bu nedenler arasında temporal loblara ve hipokampa iki taraflı travma, Korsakoff'un ­alkol sendromu, uzun süreli anoksi ve ­enfeksiyöz ensefalit yer alır. Bu nedenlerden herhangi biri, amnezinin ötesinde bilişsel sorunlara yol açabilir, ancak hepsi, ara sıra ciddi ama "temiz" epizodik hafıza kaybına neden olabilir.

farklı etiyolojilere veya farklı kaynaklara sahip, ancak hepsi zekayı koruyan ve neredeyse tamamen epizodik hafızadan yoksun olan bir grup hastayı inceledik (Baddeley & Warrington, 1970). ­Hepsinin belirgin bir amnestik sendromu vardı, üreme veya tanıma testlerinin sonuçlarının da gösterdiği gibi, çok zayıf görsel veya sözlü materyal öğrendiler. Bununla birlikte, ­dijital bellek kapasitelerini korudular ve önceki öğelerdeki performans önemli ölçüde daha kötü olmasına rağmen , on alakasız kelimenin ücretsiz olarak hatırlanmasını içeren bir görevde normal yenilik etkisini gösterdiler (Şekil 11.1).­

Hastalarımız ayrıca Brown-Peterson ­kısa süreli unutma görevinde, sadece unutma hızı açısından değil ­, aynı zamanda unutma seviyesinin düştüğü nokta açısından da iyi performans gösterdiler ki bu başlangıç seviyesinin çok üzerindeydi. Boston'da Korsakoff sendromlu hastalar üzerinde yapılan bir araştırma, onların Brown-Peterson göreviyle başa çıkamadıklarını gösterdiğinden (Cermak, Butters & Moreines, 1974) bu durum tartışmalara yol açtı. Bu yazarlar ayrıca, bir semantik kategoriye ait olan ve Peterson görevinde hatırlanması gereken kelimeler, örneğin kategori yerine farklı bir semantik kategoriye ait kelimelerle değiştirildiğinde, hastalarının proaktif müdahaleden normal bir şekilde kurtulduğunu gösteremediklerini ­de ­bulmuşlardır . "hayvanlar" kategorisinde "çiçekler" ortaya çıktı (Cermak & Moreines, 1976), hastalarımız normal bir örüntü gösterdi ve sonuçlar

yeni kategori ile ilk test sırasında önemli ölçüde iyileştirildi. Cermak ve Butters, Boston hastalarının sonuçlarını , amnezinin Craik ve Lockhart'ın bilgi işleme seviyeleri hakkındaki hipotezi açısından bir yorumu olan derin semantik kodlamanın olmamasıyla açıkladılar . ­Sonuçlardaki tutarsızlıkları açıklamak için yazarlar ayrıca çalışmalarımız arasındaki olası metodolojik farklılıklar hakkında bir dizi öneride bulundular.­

nesne seri numarası

Pirinç. 11.1. Hafıza kaybı yaşayan hastalar ve kontrol grubu tarafından doğrudan serbest üreme. Amnestik hastalar, tutulan bir yenilik etkisi ve daha önceki nesneleri yeniden üretemediklerini gösterdiler (Baddeley & Warrington, 1970).

Telif hakkı © Elsevier. izin alınarak çoğaltılmıştır

Sermak, Londra'daki amnestik hastalarıyla aynı şekilde davranan bulaşıcı bir beyin hastalığının sonucu olarak son derece saf bir biçimde amnezisi olan bir SS hastasını tarif ettiğinde tartışma çözüldü ­(Cermak, 1976). Daha sonra, dikkatli çalışmaların sonuçları, aslında, Korsakoff sendromlu Boston hastalarının, daha önce düşünülenden daha az saf bir biçimde bir hafıza eksikliğine sahip olduğunu gösterdi. Her zaman olmasa da sıklıkla olduğu gibi, Korsakoff sendromlu hastalarda ­frontal loblarda küçük travma belirtileri vardır ve bu da yürütme işlevinde bozulmaya yol açar . Peterson görevi , daha fazla dikkat gerektiren, yani sadece sözel CEP'i değil, aynı zamanda çalışma belleğini de gerektiren ve bu nedenle ön lob yaralanmalarına duyarlı olan geriye sayma yaparken bellek temsillerini korumayı içerir ­.

Amnestik Hastalar Ne Öğrenebilir?

Saf amnezisi olan hastalar ­yeni epizodik öğrenmede sorun yaşasalar da, çok şey öğrenebildikleri uzun zamandır bilinmektedir. Bir klasik haline gelen İsviçreli nöropsikiyatrist Édouard Claparede, yaptığı resmi olmayan bir deneyi anlatır (Claparede, 1911). Her gün hastalarını ziyaret eder, herkesle tokalaşırdı. Bir gün amnezi hastasını selamlarken avucuna bir toplu iğne sakladı. Ertesi gün el sıkışmayı reddetti ama nedenini hatırlayamadı . ­Elbette bu, el sıkışmanın ağrıyla ilişkilendirildiği koşullu bir refleks örneğidir. Daha kontrollü koşullar altında yapılan sonraki çalışmalar, amnestik hastaların ­normal şartlandırılmış refleksler geliştirdiğini göstermiştir. Bir çalışmada (Bölüm 4'te anlatılmıştır), ışığı gözde otomatik olarak yanıp sönmeyi tetikleyen bir "hava patlaması" izledi (Warrington & Weiskrantz, 1978; Gabrieli, McGlinchey-Berroth, Carrillo, Gluck , Cermak & Disterhoft, 1995) . Işık ve hava patlamasının birkaç kombine sunumundan sonra , klasik kaçınma koşullu refleks olan yanıp sönmeyi başlatmak için bir ışık yeterliydi .­

Ancak hastalara cihaz gösterilip ne işe yaradığı sorulduğunda hastalar hatırlayamadılar.

astarlama

Bölümde daha önce bahsedildiği gibi. 4, Warrington ve Weiskrantz, amnezik ­hastalarının bir kelime listesindeki veya bir fotoğraftaki nesneleri ne hatırlayabildiklerini ne de tanıyamadıklarını, ancak ilgili kelime veya görüntülerin görsel olarak bulanık versiyonlarını tanımlamaları istendiğinde kontrollerin yanı sıra bunu yaptıklarını buldular (Warrington & Weiskrantz, 1968). ­). Kontrol grubu ve amnestik hastaların iki görev üzerindeki sonuçları karşılaştırıldığında da benzer bir sonuç elde edilmiştir (Graf, Squire & Mandler, 1984). Bir öğe örtülüydü ve ­kök sözcük tamamlamayı, sözcüklerin bir listesini sunan bir öğeyi (ör. METAL) ve ardından ilk harflerin sunulduğu (ör. onlarla eşleşir. İkinci görev, istemli oynatma, aynı zamanda kelimenin kökünün sunumunu da içeriyordu, ancak bu kez deneklerin hangi kelimenin sunulduğunu hatırlaması gerekiyordu. Denekler ezberlemek için açık bir talimat aldıklarında iki grubun sonuçları arasında bariz bir fark vardı, ancak kelimenin kökünü bütüne tamamlamak için örtük görevi tamamladıklarında böyle bir fark yoktu.

Yetenekler

Korkin (Corkin, 1968), GM'nin ­aynada bir yıldızı izlemeyi içeren bir görevde normal bir şekilde performans gösterdiğini kaydetti; Brooks ve Baddeley, amnestik hastaları el-göz koordinasyonu ­konusunda test ettiler: bu görev , kalemi hareket eden bir nesneyle temas halinde tutmayı gerektirir (Brooks & Baddeley, 1976). Uygulama sayesinde hem hastalarda hem de kontrol grubunda aynı oranda el-göz koordinasyonu gelişti. Şekil l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi . Şekil 11.2'de gösterildiği gibi, ayna görüntüsü kelimeleri ­okumak gibi yeni algısal görevler , amnestik hastalar ve kontroller tarafından hemen hemen aynı oranda öğrenilir (Cohen & Squire, 1980).

Karmaşık sistemlerin kontrolü

Örtük öğrenmenin başka bir biçimi, yapay bir gramerde ustalaşmak veya bir ­şeker fabrikasının işleyişini taklit eden karmaşık bir sistemi kontrol etmek için gereken beceriler gibi oldukça karmaşık becerileri içerir (bkz. Bölüm 4). Amnestik hastaların bu tür becerileri edinme konusunda oldukça yetenekli oldukları görülmektedir (inceleme için bkz. Squire, Knowlton & Musen, 1993).

Hedonik adaptasyon

Johnson, Kim ve Risse (1985), bir Kore melodisine ilk maruz kalma gibi alışılmadık deneyimlerin genellikle olumsuz olarak, ancak tekrardan sonra kademeli olarak değerlendirildiği olgusuyla ilgilenmeye başladılar.

nyh sunumlar, incelemelerde olumlu yargılar hakim olmaya başlar. Bu etkiyi , yine de melodiyi daha önce hiç duymadıklarını inkar eden amnestik hastalarında gözlemlediler.

amnezi teorileri

Amnestik sendromla ilişkili fenomenlere genel yaklaşımlar olsa da, bunların yorumlanması için aynı şey söylenemez. Muhtemel bir ­yorum, amnestik hastaların hafıza izlerini pekiştirme yeteneğinden yoksun olduğudur (Miner, 1968; Squire & Alvarez, 1995; Cahili, Haier & Alkire, 1996). Bu, ağırlıklı olarak fizyolojik bir açıklamadır ­, ancak kesinlikle psikolojik düzeyde davranış için çıkarımları vardır. Aşağıda , bilişsel düzeyde önerilen benzer yorumlar ele alınacaktır.

Bilgi işleme seviyeleri

Yukarıda belirtildiği gibi, Sermak ve arkadaşları, Korsakoff sendromlu hastaların semantik kodlamayı ­proaktif müdahale paradigmasından kurtulmak ­için kullanamadıklarını belirterek, hafıza sorunlarının derin kodlama yetersizliğine dayanabileceğini öne sürdüler . Bilgi işleme düzeylerini inceleyerek hipotezlerini test etmeye karar veren yazarlar, hastalarının derin bilgi işlemeden çok az fayda sağladığını gördüler (Cermak & Moreines, 1976). Ancak daha sonraki bir ­çalışma, bunun nedeninin daha düşük eşik etkisi olduğunu gösterdi: herhangi bir ortamda hastaların öğrenmesi o kadar düşük seviyede kaldı ki hiçbir fark tespit edilemedi. Görev kolaylaştırıldığında, hastalar standart düzeyde bilgi işleme etkisi gösterdiler (Cermak & Reale, 1978).

daha sonraki bir çalışmasında uyarıcı ­materyal olarak karikatürler kullanılmıştır (Meudell, Mayes & Neary, 1980). Sığ kodlama koşulları altında deneklerden birbirine çok benzeyen iki çizim arasındaki en küçük farkı bulmaları istendi. Aşağıdaki koşullarda, ileri testler için karikatürleri hatırlamaları istendi ve ­en derin kodlama koşullarında, karikatürleri tanımlamaları ve mizah anlayışlarına göre derecelendirmeleri istendi. Korsakoff sendromlu hastalardaki genel sonuçlar daha kötüdür, ancak Şekil 1'deki gibidir. 11.3'te normal bir mizah anlayışını korudular ve ­derin kodlamanın faydalarını kontrol grubu kadar açık bir şekilde gösterdiler.

•—-• Kontrol grubu/ komik karikatürler

o-o Kontrol grubu / tarafsız karikatürler

■ ■ • • ■ Hastalar/komik karikatürler

□ - □ Hastalar/Nötrler

çizgi filmler

Pirinç. 11.3. Bilgi kodlama koşullarının mizahi ve tarafsız çizgi filmlerin sonradan tanınması üzerindeki etkisi,
Korsakoff sendromlu hastalar ve kontrol grubundaki katılımcılar tarafından gösterilmiştir. Mizah duygusu ve daha derin kodlama
her iki gruba da fayda sağlamıştır (Meudell ve diğerleri, 1980)

Daha hızlı unutmak mı?

Konsolidasyon hipotezinin en az iki versiyonu vardır. İlk ­versiyon, uzun vadeli izlerin basitçe oluşmadığı gerçeğinden yola çıkıyor. İkinci versiyona göre ­oluşurlar, ancak hızla kaybolurlar. İkinci versiyon, amnestik hastaların daha hızlı unuttuğunu tahmin ediyor. Bu teorinin bir varyasyonu, amnestik hasta grubunun, yani hipokampal yaralanmaları olanların, diğer travmatik beyin yaralanmaları olan hastalardan daha hızlı unutmalarıdır (Squire, 1981). Aslında, aynı başlangıç öğrenme koşulları göz önüne alındığında, ­herhangi bir amnestik hasta grubunun daha hızlı unutma eğiliminde olduğuna dair bir kanıt yoktur (Huppert & Piercy, 1978a; Kopelman, 1985). Beynin ­normal işleyişindeki herhangi bir aksamanın öğrenme yeteneğinde azalmaya yol açabilmesine rağmen , bunlardan çok azı materyal öğrenildikten sonra daha hızlı unutmaya yol açıyor.

Geri çalma

Başlangıçta Warrington ve Weiskrantz, ­rahatsız edici sonuçlarını hatırlama açısından yorumladılar ve test etmede çok etkili olan kelime parçası uyarıcılarının potansiyel olarak rahatsız edici tepkileri ortadan kaldırarak hatırlamaya yardımcı olduğunu savundular ­. Ancak, tahmin ettiği diğer etkilerin ortaya çıkmaması nedeniyle daha sonra bu yorumu terk ettiler (Warrington & Weiskrantz, 1978).

Bağlamsal Bilgi İşleme

Olaysal belleğin önemli bir özelliği, ­bir kişinin belirli anılarını hatırlamasına yardımcı olmasıdır. Bu özelliğin nedenini açıklayan etkili bir teori ­, bir kişinin kişisel yaşamının bölümlerinin belirli zamanlarla ve belirli yaşam dönemleriyle ilişkili olmasıdır. Bu, onları "belirtmeyi" ve ardından ­farklı bir zamanda veya yerde meydana gelen diğer olayların değil, onların anılarını yeniden üretmeyi mümkün kılar. Sonuç olarak, olayları uzamsal ­ve zamansal bağlamlarıyla ilişkilendirme yeteneğinin kaybı, onların anılarının yeniden üretilmesi üzerinde güçlü bir olumsuz etkiye sahiptir. Winocur ve Mills (1970) sıçanların kullanıldığı bir ­çalışmada , hipokampal lezyonları olan hayvanların uzamsal öğrenme görevlerini yerine getirirken çevresel bağlamı kullanmada özellikle zayıf olduklarını kaydetti. Bu , Winocur'un anıları bağlamla ilişkilendirememenin amnezisi olan kişilerle de ilgili olabileceğini öne sürmesine izin verdi (Winocur, 1978).­

Bağlamsal hafızadaki ­bir eksikliğin kanıtı , ­Hurrert ve Piercy'nin son derece yaratıcı çalışmalarından gelmektedir (Huppert & Piercy, 1978a, 1978b). İnsanların daha önce gördükleri resimleri tanımada çok iyi oldukları gerçeğinden yararlandılar. İlkine resimleri kodlamak için daha fazla zaman verilirse , amnestik hastaların ve kontrol katılımcılarının sonuçlarının yaklaşık olarak aynı kabul edilebileceğini ­göstererek başladılar . Resimler, sonraki iki ­günün her birinde deneklere bir veya iki kez sunuldu . İkinci gün takdim edildikten sonra, katılımcılara bir dizi resim sunuldu ve her birini daha önce görüp görmedikleri soruldu. Denek resmi tanıdıysa, onu ne zaman gördüğünü söylemesi istendi - ilk gün veya ikinci gün.

, ilk gün iki kez sunulan resimlerin karşılaştırılmasıydı . ­Yazarlar, amnestik hastaların resimlerin ikinci gün sunulduğunu söyleme olasılıklarının daha yüksek olduğunu, aslında muhtemelen "tanıma oranı" daha yüksek olduğu için, aslında ilk gün iki kez sunulduklarını bulmuşlardır. Kontrol grubunun üyeleri ise ­tam tersi bir model gösterdi: eğer resimler iki kez sunulduysa, resimleri ilk güne daha doğru bir şekilde "atfettiler". İki sunum , bu resimleri ilk günün bağlamıyla ilişkilendirmek için iki olasılık anlamına geliyordu. Olaysal bellekten gelen bağlamla bu bağlantının yokluğunda, amnestik ­hastalar genel bir "tanıdık bir şey" duygusuna güvenmek zorunda kaldılar. Bu , iki sunumdan kaynaklanan "daha fazla tanınma" ile daha sonraki bir sunumdan kaynaklanan "daha fazla tanınma" arasında ayrım yapmalarını engelledi .­

Schacter, Harbluk ve McLachlan (1984) ­, "Bob Hope'un en sevdiği yemek neydi?" gibi Trivial Pursuit masa oyunu sorularına verilen yanıtları kullanarak benzer bir etki gösterdiler. ­Yazarlar bir kez daha, amnestik ­hastaların bilginin ne zaman alındığını çok az hatırladıklarını ve yeniliği tanıma derecesiyle karıştırma eğiliminde olduklarını gösterdiler. Kaynağın amnezisi terimi ­, amnestik hastaların şu veya bu bilgiyi nereden bildiklerini hatırlamaları gerektiğinde yaşadıkları zorluğu karakterize etmek için kullanılır .

Amnezi: modal model

Mevcut tüm deneysel verileri olmasa da en azından bir kısmını birbirine bağlama girişiminde ­, amnezinin modal modeli olarak adlandırılan amnestik sendromun basit bir yorumunu önerdim (Baddeley, 1998). Birleştirme hipotezinin bilinçli olarak belirtilmemiş bir versiyonunu hesaba katar; buna göre ­, epizodik bellekte öğrenme, nesneleri bir tür "hatırlatıcı yapıştırıcı" kullanarak bağlamlarıyla ilişkilendirmeyi içerir. Açıkçası teknik olmayan bu terim, bu modelin herhangi bir karmaşık nörobiyolojik kanıta dayanmadığını, yalnızca bazı nörobiyolojik yorumların gerekli göründüğünü kabul ettiğini belirtmek için kasıtlı olarak seçilmiştir. Bu, bağlamsal hipotezi reddetmez, çünkü epizodik belleğin özü, ­olayları belirli bir bağlama "yapıştırma" yeteneğidir, böylece bir kişinin kişisel yaşamındaki olayları hatırladığı bağlamsal bir etiket sağlar.

, sonraki hatırlamaya farklı kısıtlamalar getirmelerine rağmen, hatırlama ve tanımanın aynı bilgi depolama süreçlerine dayandığını varsayar . ­Anlamsal belleğin birçok bölümün kalıntıları olduğunu kabul ediyor. Zamanla ­kişinin kendi hayatındaki olayları yeniden üretme yeteneği unutma nedeniyle kaybolabilir, ancak tekrarlanan bölümlerin doğasında bulunan bu özelliklerin ayrı bir mekanizma sayesinde yeniden üretilebileceğine inanılır. Bu modal model ­, klasik amnestik sendrom için makul bir açıklama sağlıyor gibi görünse de, bunun nasıl test edilebileceğini ve amnezi yapmaktan nasıl vazgeçilebileceğini anlamadım.

Elizabeth Warrington'ın emekliliğini kutlamak için bir sempozyumda konuşma yapmam istendi . ­Bir zamanlar onunla birlikte çalıştık ve ben de kabul ettim. Daha önce spekülatif modal amnezi modelim hakkında hiçbir şey yayınlamamıştım ve bunu nitelikli bir dinleyici kitlesinin yargısına ulaştırmak için bir fırsat olacağını düşündüm . Dikkat dağıtma konulu sempozyuma giderken yolda slaytlarımı trende unutmuş olmama rağmen faydalı bir tartışma oldu. Kısa bir süre sonra, Londra Çocuk Sağlığı Enstitüsü'ne John adlı bir hastayla görüşmem için davet edildim ve sonra modal ­amnezi modelimin büyük olasılıkla yanlış veya en azından çok basit olduğunu fark ettim.

erken amnezi

John şanslı değildi: prematüre bir bebekti ve hayatının ilk haftalarını bir kuvözde geçirdi. Nefes almakta güçlük çekiyordu, bu da oksijen açlığına ve hipokampusta hasara yol açtı ­, ki bu oldukça sıra dışı olan tek beyin hasarı olduğu ortaya çıktı. Bununla birlikte, hipokamp çok ciddi şekilde acı çekti: normal olanın sadece yarısı büyüklüğünde değildi, aynı zamanda atipik bir yapıya da sahipti .­

John yaklaşık beş yaşındayken, ailesi onun hafıza sorunları olduğundan şüphelendi ve yanılmadıkları ortaya çıktı. Bununla birlikte, çocuğun dışarıdan yardım almadan yaşamasını zorlaştıran belli bir amneziye rağmen, zekası ­ortalamanın üzerindeydi ve iyi bir semantik hafızası vardı. Dahası, John'un hatırlaması açıkça arzulanan çok şey bıraksa da, tanıma puanları normal aralıktaydı. Şek. Şekil 11.4 , John ve iki sağlıklı ­akranının Kapılar ve İnsanlar Testinde test edilmesinin sonuçlarını göstermektedir (Baddeley, Vargha-Khadem & Mishkin, 2001c). Bu test, görsel ve sözel hatırlama ve tanımayı ayrı ayrı ölçmek ve ardından genel görsel ­puanlar, sözel puanlar elde etmek ve hatırlama ile tanımayı karşılaştırmak için bunları birleştirmek üzere tasarlanmıştır.

John ve diğer benzer hastaların daha önceki gözlemlerini doğrulayan (Vargha-Khadem, Gadian & Mishkin, 2001) bir dizi başka tanıma testinde benzer düzeyde bir kalıcı yetenek bulundu, ancak sonraki çalışmalar John'un pek de-- normal tanıma (Gardiner, Brandt, Vargha-Khadem, Baddeley & Mishkin, 2006).

Pirinç. 11.4. Amnestik hasta John ve iki sağlıklı akranının "Kapılar ve İnsanlar" görsel ve sözlü hatırlama testi kullanılarak test sonuçları. John'un oynatma sorunları var ama tanıma sorunları yok (Baddeley ve diğerleri, 2001).

Telif hakkı © 2001 MIT Basın. izin alınarak çoğaltılmıştır

John benim önerdiğim modal amnezi modeli için pek çok sorun yarattı ­. İlk olarak, olaysal bellek zayıflarsa anlamsal bellek nasıl oluşabilir? İkincisi, bellek ve zeka arasındaki ilişki modal modelde açıkça belirtilmese de , örneğin sınırlı bir kelime dağarcığında kendini gösterecek olan önceki öğrenme temelinde azaltılmış zeka oluşumu beklenebilir . ­Ancak, böyle bir şey gözlenmez . Bununla birlikte, sonraki araştırmalar, John'un dünya hakkında parlak bir ­bilgiye sahip olmasına rağmen, yeni gerçekleri özümsemesinin sağlıklı akranlarına göre daha uzun sürdüğünü göstermiştir (Gardiner, Brandt, Baddeley, Vargha-Khadem & Mishkin, baskıda). Üçüncüsü , yeniden üretim ve tanıma temel olarak aynı bilgi depolama süreçlerine dayanıyorsa, John neden tanımada bu kadar iyi ve yeniden üretimde bu kadar kötü?

Bu sorunun cevabı, yukarıda açıklanan , bir bölümü hatırlama, zamanda geriye gitme ve Tulving'in dediği gibi, onu yeniden yaşama yeteneğine dayalı ­bellek ile anıların yokluğunda bilme yeteneği arasındaki ayrımda verilir. bu hedefle daha önce tanışmış olmak (bkz. Bölüm 1). John'un 'hatırlama' yeteneğini takdir etmeye çalıştık ­, ancak ona ­'hatırlamak' ile 'bilmek' arasındaki farkı öğretmekte büyük zorluk çektik. Sonunda farkı anladığını söyledi ve yolumuza devam ettik. John "bil" ve "hatırla" kategorilerini neredeyse kontrol grubu kadar sık kullandı. Ancak ­, ikincisi anılara dayalı yargılarda bulunduğunda, anılarını tanımlayabildiler. Örneğin: "'Köpek' kelimesi bana büyükannemin dachshund'unu hatırlattı." John yapamadı. Sözcüğün yazılı olduğu kartlardan görsel bir görüntü oluşturmaya çalıştığını, oluşturduğu görüntü parlak ve net ise bunu hatıra olarak tanımladığını söyledi. Kısacası, onun için ­kriter, hafızadan çok hayal gücü idi.

Böyle bir yorum lehine daha fazla kanıt ­, John'un daha önce sunulan kelimeleri tanıma ve onları "hatırlanan" veya "bilme" olarak kategorize etme girişimleri sırasında beyninin elektriksel aktivitesini incelemesinin bir sonucu olarak elde edildi. Bu çalışma, "hatırla" yanıtına, "bil" yanıtına eşlik edenden farklı bir aktivasyon modeli eşlik ettiği için mümkün olmuştur. ­John'un hafıza bileşeninden yoksun olduğu ortaya çıktı (Düzel, Vargha-Khadem, Heinze & Mishkin, 2001). Sonunda, bir grup araştırmacı (Maguire , Vargha-Khadem & Mishkin, 2001) ­John'un hayatında hatırlayabildiği görünen birkaç bölüm bulabildiler. Bu fenomeni incelemek için beyin görüntüleme teknikleri kullanıldığında, John "hatırla" yanıtıyla tutarlı standart bir beyin aktivitesi modeli gösterdi. ­Bu, John'un hatırlama yeteneğinin korunduğu sonucuna götürdü, ancak hafızanın dayandığı hafızadaki bu izleri bulması onun için çok zor.

Özetle, John "farkındalık oluşturma anlamında" öğrenebiliyor ­ama hatırlamakta çok zorlanıyor. Yine de mükemmel bir semantik belleğe ve ortalamanın üzerinde bir zekaya sahip olması, hipokampusun rolü hakkında teoriye ve önceden var olan fikirlere gerçek bir meydan okumadır.

John'un tipik bir unutkan ­hastası olmaktan çok uzak olduğuna şüphe yok. Amnestik hastaların sadece hipokampusla ilgili sorunları olduğu, ancak normal davrandıkları ve tanıma becerilerini sürdürme belirtileri göstermedikleri bilinmektedir (Reed & Squire, 1997; Manns & Squire, 1999). Böyle bir farkı ne açıklar? Muhtemel bir cevap, John'un hipokampal değişikliklerinin çok erken yaşta meydana geldiği, çoğu amnestik hastanın ­ise yetişkinlikte böyle olduğudur. Çocuğun beyninin aşırı esnekliği göz önüne alındığında, John'un beyninin, zarar görmüş hipokampüsün yerini korunmuş dokuların alacak şekilde geliştiği varsayılabilir. Bu doğruysa , John'un gösterdiği gibi, böyle bir modelin olasılığı ile hastanın amnezi gösterdiği yaş arasındaki ilişki hakkında konuşabiliriz . ­Bu varsayımı test etmek kolay değil, çünkü John gibi birçok hasta zaten tanımlanmış olsa da, çoğunun bu kadar sınırlı bir hasar alanı ve bu kadar özel bir bilişsel problemler modeli yok. Bu ­sorun şu anda Vargha-Kkhadem ve meslektaşları tarafından inceleniyor, ancak araştırmalarının sonuçları hakkında konuşmak için henüz çok erken.

İkinci olasılık, ­John tarafından gösterilen eksiklik modelinin, beynin hipokampusla sınırlı etkilenen bölgesinin özgüllüğünü yansıtırken, paranazal ve entorhinal korteks dahil olmak üzere komşu alanların tamamen etkilenmemesidir. Hiç şüphe yok ki, hipokampusun önemi hakkındaki ilk iddialardan bazıları aslında kısmen beynin komşu bölgelerindeki problemlerden kaynaklanmaktadır. Hayvan deneylerinde, ­bu bölgeleri etkilemeden hipokampusa zarar vermek çok zordur ve travmatik beyin yaralanması olan hastalarda, bir yaralanmanın hem şiddetli hem de yalnızca hipokampusla sınırlı olması son derece nadirdir . ­Reed & Squire, 1997; Manns & Squire, 1999'a göre, hipokampa komşu bölgelerde de hasarları olabilir , ancak bu lezyonlar kolayca tespit edilemez.

Eggleton ve Brown (1999), John'un hafızasıyla ilgili çalışma başlamadan önce bile, hipokampusun ­epizodik hafıza için önemli olmasına rağmen, tanınabilirlik yargılarının ve tanınabilirliğe dayalı yargıların paranazal bölgelere dayanabileceğini ve John'un bunları mükemmel bir düzende tuttuğunu öne sürdüler. Yazarlar, literatürde tanımlanan korunmuş ­tanıma yeteneği ve üreme yeteneğinin yokluğu ile ilgili bir dizi vakaya atıfta bulunmaktadır; aynı örüntü daha sonra, hafıza (tanıma) bozukluğunun hipokampusla sınırlı bir hasarla ilişkili olduğu görünen yetişkin bir amnezik hastada gözlendi (Mayes, Holdstock, Isaak, Hunkin & Roberts, 2992).­

Öyleyse, John'un durumu ­, ilk başta düşündüğüm gibi, amnezinin basit modal modeline gerçekten bir meydan okuma mı? Veya erken amnezi vakalarından çıkarılan genel sonuçların tehlikesini yansıtıyor. Elbette, bu tür vakalar arttıkça ve anatomik bozuklukları değerlendirmek için daha gelişmiş ­yöntemler geliştirildikçe, bu sorulara ve anlamsal sistemin gelişiminde epizodik belleğin rolü sorusuna yanıtlar bulacağız.

retrograd amnezi

İleriye dönük amnezi, yeni bilgileri öğrenememeyi ifade ederken, retrograd amnezi, ­geçmiş anıları hatırlayamamayı ifade eder. Genellikle bu iki amnezi türü birlikte ortaya çıkar, ancak aralarındaki korelasyon çok güçlü değildir (Shimamura & Squire, 1991 ; Greene & Hodges, 1996; Kapur, 1999). Bu nedenle, Baddeley ve Wilson (1986) tarafından incelenen iki hastadan ­her ikisi de iyi korunmuş bir zekaya sahip ciddi saf amneziye sahipti, ancak birinin parlak bir geriye dönük belleği vardı ve askeri geçmişinin bölümlerini ayrıntılı olarak anlattı ve ikincisi yalnızca belirsizdi. geçmiş bir yaşamın anıları. Donanmada görev yaptığını ve üniversitede okuduğunu biliyordu ama daha önce ve sonra ne olduğunu hatırlamıyordu; kolunu kırdığını biliyordu ama bunun hangi koşullar altında olduğunu hatırlamıyordu.

Zıt örüntüye sahip birkaç durum bilinmektedir (Kapur, 1999). Bununla birlikte, hastanın, duygusal nitelikteki nedenlerle, bilinçli veya bilinçsiz olarak , travmatik olaydan önceki döneme ait anılardan kaçınabileceği göz ardı edilemez (bkz. Bölüm 7).­

Retrograd amnezinin değerlendirilmesi

Retrograd amnezinin ciddiyetinin değerlendirilmesi, ileriye dönük amnezide olmayan bir sorunla ilişkilidir ­, yani: kural olarak, amneziyi yürüten kişi.

olay çok daha önce gerçekleşmiş olabileceğinden, test neyin hatırlandığını kontrol etme yeteneğinden mahrumdur. Retrograd amnezinin derinliğini ölçmeye yönelik ilk girişim , hastalarına ­çeşitli zamanlarda kısaca popüler olan kişilerin fotoğraflarını gösteren Sanders ve Warrington (1971) tarafından yapılmıştır. ­

Kural olarak, amnestik hastalarının ­bu görevde kontrol grubundan daha kötü performans gösterdiğini buldular. Ayrıca eski anıların daha iyi akılda tutulduğunu, yani ­eski anıların nispeten yakın zamanda oluşanlara göre daha iyi akılda tutulduğu Ribot yasasının gerçekleştiğini de buldular (Ribot, 1882).

O zamandan beri, çok çeşitli materyaller kullanılarak bu tür birçok ölçek geliştirilmiştir ­: haberler, klasik at yarışlarının kazananları ve programda bir sezon süren televizyon programları (Squire, Haist & Shimamura, 1989). Bu genel yöntemin iki dezavantajı vardır. Birincisi, büyük olasılıkla, tüm hastalar için haber olaylarının ve at yarışlarının sonuçlarının farkındalığı farklıdır. ­İkincisi, bu tür ölçeklerin kaçınılmaz olarak geçerliliğini yitirdiği açıktır, çünkü güncel olaylar yavaş yavaş geçmişte kalmaktadır, bu nedenle sürekli ­olarak gözden geçirilmeleri ve güncellenmeleri gerekmektedir.

Alternatif bir yöntem, hastanın eski yaşamına ilişkin anısını, ­gerekirse eşi veya bakıcısı ile doğruluğu kontrol edilebilecek otobiyografik sorularla incelemektir (bkz. Bölüm 7) . Francis Galton (Galton, 1879) ipucu sözcük kullanımına dayalı bir yöntem geliştirdi: deneğe ­dağ gibi bir sözcük ­sunulur ve tam olarak ne zaman olduğunu söylemesi için dağla ilgili kişisel bir olayı hatırlaması istenir ­. . Nehir kelimesini kullanarak bu yöntemi kendiniz test etmeye çalışın . Ne hatırlıyorsun?

Bana gelince, kıyıdan gittikçe daha uzağa taşınan bir kayıkla nehre nasıl geldiğimi hatırladım. Garip bir şekilde, sonunda bunun üstesinden nasıl geldiğimi hatırlayamıyorum . ­O zamanlar 16 yaşındaydım, artık yok.

Bu sondaj yöntemi ­Crovitz ve Shiffman (Crovitz & Shiffman, 1974) tarafından geliştirilmiştir. Retrograd amneziyi incelemek için kullanılmıştır (Zola-Morgan, Cohen & Squire, 1983). Ne yazık ki bu çok zahmetli bir süreç: hafızası normal olan insanlar çok hatırlama eğilimindedir ve hafızaları ­daha sonra işlenip değerlendirilmek zorunda kalırken, bizi en çok ilgilendiren amnestik hastalar ise tam tersine çok az şey hatırlarlar. .

Bu metodolojik eksiklikleri gidermek için Kopelman, ­Wilson & Baddeley (1990) , deneklerden hayatlarının farklı dönemlerine ilişkin belirli bilgileri hatırlamalarının istendiği bir Otobiyografik Bellek Değerlendirmesi (AMI) görüşmesi geliştirdi. Sorulardan bazıları uzak geçmişle ilgiliydi (ilk okulunuzun adı neydi?), diğerleri orta yaşla ilgiliydi (kariyeriniz nerede başladı?) ve yakın geçmişle ilgiliydi (son Noel'inizi nasıl kutladınız ­?). Bunlar, ağırlıklı olarak, kişisel semantik ­hafızayı araştırma biçimi olarak görülebilen olgusal sorulardı .

yaşamın her dönemiyle ilgili bazı özel kişisel olayları ­hatırlamaları istendi . Böyle bir çocukluk anısı örneği, bir okul atletizm yarışmasını kazanma anısı olabilir ­. Bu anılar daha sonra hem bilgi miktarı hem de özgüllükleri açısından değerlendirildi.

Test, hem sağlıklı deneklerde hem de bir dizi hasta üzerinde doğrulanmıştır ve ­hem duyarlı hem de güvenilir olduğu gösterilmiştir. Uydurma eğilimli olduğu bilinen Korsakoff sendromlu hastalar bile ya doğruyu söylediler (bu yakınları tarafından doğrulandı) ya da hatırlamadıklarını söylediler (Kopelman ve ark. 1990). Bu ve benzeri ölçekler yaygın olarak kullanılmaktadır ­ve aynı zamanda otobiyografik belleğe ve onun bozulmasına artan bir ilgi vardır (bkz. Bölüm 7). Kural olarak, retrograd amnezi hem otobiyografik hem de semantik hafızanın ihlaline yol açar. Bununla birlikte, "seçici bozukluk" vakaları da bilinmektedir: bazı hastalar otobiyografik hafızayı korurken (De Renzi, Liotti & Nichelli, 1987), diğerleri semantik hafızayı korur (Hodges & McCarthy, 1993).

Retrograd amnezinin zamansal gradyanları

Farklı gruplara ait hastalarda retrograd amnezi ­farklı şekillerde kendini gösterir. Korsakoff'un alkolik sendromu olan hastalar, hafıza sorunları olmayan alkoliklere göre son olaylar için önemli ölçüde daha şiddetli hafıza bozukluğu gösterirler (Zola-Morgan ve diğerleri, 1983). Anılarını kendisine Korsakoff sendromu teşhisi konmadan kısa bir süre önce tamamlayan tanınmış bir deneysel psikolog olan RZ'nin durumu özellikle ilgi çekicidir. Bu anılar sayesinde , hafıza kaybı kurbanı olmadan önce bildiği olayları ve gerçekleri tespit etmek mümkün oldu . ­Şekil l'den aşağıdaki gibi 11.5, feci bir hafıza kaybı gösterdi ve o kadar iyi hatırladığı insanları bile unuttu ki , hafıza kaybı başlamadan önce tamamladığı anılarında onlar hakkında yazdı.

Kopelman, Korsakoff sendromu ve Alzheimer hastalığı olan amnestik hastalarda ve aynı yaştaki sağlıklı kişilerde hafıza bozulma oranını karşılaştırdı (Kopelman, 1986).

Şekil l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi. 11.6'ya göre, farklı zaman dilimleriyle ilgili yeni olayların hafızası en hızlı şekilde Korsakoff sendromlu hastalarda bozulur. Bunun neden böyle olduğu tam olarak belli değil.

90 I- 80 - 70 - 60 - 50 - 40 - 30 - 20 - 10 -

Pirinç. 11.5. Bir hasta RZ'nin retrograd amnezisi. Yayınlanmış anılarından alınan bilgilerin zamansal gradyanı .
Bir olay ne kadar erken gerçekleşirse o kadar iyi hatırlanır (Butters & Cermak, 1986).Telif hakkı © Cambridge University Press. izin alınarak çoğaltılmıştır

Sendromlu Hastalar

Korsakov (L/ = 6)

"' ^A -- Hastalığı olan hastalar

iiiii Alzheimer (K - 8)

1935- 1945- 1955- 1965- 1975-

Pirinç. 11.6. Hastalar ve kontrol grubundaki akranları tarafından hatırlanan bilinen olayların sayısının
bu olayların ne zaman meydana geldiğine bağlılığı (Kopelman, 1989)

Korsakov sendromlu hastaların yaşamlarındaki uzun süreli kanamalar nedeniyle, pratikte hatırlamaya değer hiçbir şeyin olmadığı varsayılabilir. Bununla birlikte, Alzheimer hastalığının kademeli gelişiminin aynı sonuçlara yol açması da aynı derecede olasıdır. Büyük olasılıkla, bu sonuçlar ­, nörobiyolojik düzeyde kendini gösteren iki amnezi arasındaki farkı yansıtıyor.

Retrograd amnezi için açıklamalar

Retrograd amnezi, ileriye dönük amneziden çok daha az çalışılmıştır ve teorik ­analizi daha mütevazıdır. Son yıllarda, durum değişmeye başladı ve genellikle bilgisayar simülasyonlarının eşlik ettiği birkaç retrograd amnezi modeli önerildi ve söz konusu sonuçları gerçekten tahmin edebildiklerini doğruladı . ­Bu tür üç model - Alvarez ve Squire modeli (Alvarez & Squire, 1994), McClelland ve diğerleri , ­hipokampus ve çevreleyen beyin bölgelerinin hafızanın pekiştirilmesinde belirleyici bir rol oynadığını. Bölüm'de açıklanan hücresel ve hücre altı seviyelerdeki konsolidasyonun aksine. 4 , bu durumda sistemik konsolidasyondan bahsediyoruz , yani

anatomik temelli bir sistemden diğerine aktarımın bir sonucu olarak bilginin beyinde konsolide edildiği süreç. ­Tabii ki, bu iki konsolidasyon türü birbirini dışlamaz ve hücresel düzeyde konsolidasyonun başarısız olması daha fazla konsolidasyonu önleyebilir.

Yukarıda belirtilen üç model ayrıntılı olarak farklılık gösterir, ancak hipokampusun ve beynin bitişik bölgelerinin, başlangıçta yeni bilgileri hızlı bir şekilde algılayan ve depolayan ve ardından yavaş yavaş "daha kortikal" hale geçerken onu tutan bir aracı rolü oynadığını varsayar. bölgeler. Nispeten hızlı ancak geçici olan hipokampal depolamanın aksine ­, korteks içindeki bağlantıların daha yavaş kurulduğuna, ancak daha uzun süreli olduğuna inanılmaktadır. Hipokampustan gelen izler kaybolduktan sonra neokorteks içinde konsolidasyon süreci devam eder . ­Sonuç olarak, beyinde yıllarca saklanan izler özellikle güçlü hale gelir ve bu, Ribot'un erken anıların daha fazla kararlılığı yasasına tamamen uygundur.

Alternatif bir model, ­Nadal ve Moscovitch (1997, 1998) tarafından çoklu ayak izi hipotezi tarafından önerilmiştir. Yazarlar, bilgiyi kodlama ve yeniden üretmede hipokampusun rolünü vurgulamaktadır. Yukarıda açıklanan ve "standart model" olarak adlandırdıkları modele katılıyorlar ­, ancak uzun vadeli konsolidasyon sürecinin neokorteks yerine hipokampal komplekste deneyim izlerinin ortaya çıkmasına yol açtığına inanıyorlar. Onların ­görüşüne göre, bu, erken deneyimlerin çoklu hipokampal kopyalarına yol açar ve retrograd amnezideki zamansal gradyan, hipokampusa verilen hasarın bir sonucudur ve bunun sonucunda bazı izler kaldırılır . Sayısı daha fazla olan eski parçaların "hayatta kalma" olasılığı daha yüksektir. Bununla birlikte, hipokampusun nihai yıkımı, ­tam bir retrograd amneziye yol açmalıdır. Hangi modelin - bu veya daha önceki modellerden biri - retrograd ­amneziyi en iyi tanımladığı sorusu hala cevapsızdır (Sara, 2007).

bellek sağlamlaştırmadan sorumlu sürece olan ilgide belirgin bir artış olmuştur . ­Sıçanların yeni ortamlara maruz bırakıldığı bir çalışma , yazarların , bir sıçan tanıdık bir iç mekanın belirli bir alanına yaklaştığında aktive olan hipokampus içindeki tek tek hücreleri , sözde ­yer hücrelerini tanımlamasına ve izlemesine izin verdi (Wilson & McNaughton, 1994). ). Yazarlar, yavaş koşullar altında

Yeni dalga uykusu sırasında, yani en ­derin uyku sırasında, yer hücreleri sanki bir tür aktarım ya da konsolidasyon işlemi gerçekleşmiş gibi yeniden etkinleşiyordu. Daha yakın zamanlarda, kuşlarda gündüz şarkı söyleyerek ­üretilen nöronal aktivitenin uyku sırasında da kendini gösterdiği bulunmuştur (Dave & Margoliash, 2000).

çalışmaları ­, uyku yoksunluğunun konsolidasyon sürecine müdahale ettiğini göstermiştir. Bir çalışmanın yazarları , görsel ayrım görevindeki en iyi sonuçların, daha fazla uygulama olmamasına rağmen, eğitimden birkaç gün sonra elde edildiğini ilk kez gösterdiler (Stickgold, La Tanya & Hobson, 2000). Ancak bu sonuçlar, eğitimden hemen sonra gece uykusundan mahrum bırakılan denek grubu tarafından gösterilmedi . ­Bir dizi çalışma, kelime öğrenmede uykunun önemine dair kanıtlar sağlamıştır (Gaskell & Dumay, 2003). Yazarlar, yeni bir kelimenin zihinsel sözlükte ne kadar kayıtlı olduğunun ve zaten bilinen kelimeler hakkındaki bilgilerin işlenmesine müdahale edip edemeyeceğinin belirlenebileceği bir yöntemi açıklamaktadır . Denekleri, catedruke gibi kelimeye benzer bir hece kombinasyonunu ezberlediler, ardından deneyciler bunun epizodik belleğe damgalandığından emin olarak, kulağa mantıklı gelen benzer bir kelimenin ezberlenmesini ne ölçüde yavaşlattığını test ettiler - ­katedral (katedral). Öğrendikten hemen sonra , ­parlak bir yeniden üretim izledi , ancak yeni kelime eski kelimeyi engellemedi. Bir gece uykusundan sonra yapılan test sırasında, ­aylarca devam eden bir etki olan net bir girişim bulundu. Bu nedenle, yeni bir kelimenin bir kişinin sözlüğünde sağlam bir şekilde yerleşmesi için uyku gereklidir.

Şimdiye kadar sadece örtük görevlerden bahsettik. Bununla birlikte, deneklere 90 çift kelime (örneğin, bir tavşan - bir koltuk) sunulduktan sonra, her iki kavramı da içeren bir nesneyi zihinsel olarak hayal etmeleri gerektiğinden oluşan görevi yerine getirirken benzer sonuçlar elde edildi. ­Gais, Albouy, Boly, Dang-Vu , Darsaund, Desseilles ve diğerleri, 2007). Yaklaşık 30 ­dakika sonra, mümkün olduğu kadar çok çifti hatırlamaları istendi ve ardından 24 saat uyanık kaldılar. 48 saat sonra, iki gece normal uykudan sonra test ­tekrarlandı. İkinci grup, bir istisna dışında tamamen aynısını yaptı: ilk testten sonra uyuduktan sonraki ikinci gece uykusuz kaldılar. 48 saatlik bir mola sırasında alınan işlevsel bir MRI taraması, iki grupta farklı bir model gösterdi: öğrenmeden hemen sonra uyuyan gruptaki katılımcılar, daha fazla hipokampal aktivasyon ve hipokampus ile medial prefrontal korteks arasındaki aktif bağlantılara dair kanıtlar gösterdi. Bu, uyku sırasında meydana gelen konsolidasyondan en çok yararlanan alanların bu alanlar olduğunu düşündürür.

Beynin belirli bölgelerindeki yaralanmalardan kaynaklanan hafıza bozukluklarının incelenmesinin, hafıza teorileri geliştirmede ve beyin fonksiyonları hakkındaki bilgimizi genişletmede son derece yararlı olduğu kanıtlanmıştır. Bununla birlikte, ciddi bir hafıza bozukluğunun oldukça belirgin olduğu, ancak zorunlu bir semptom olmadığı ve hafıza bozukluğu ile anatomik yerleşimi arasındaki ilişkinin ­genellikle belirsiz olduğu durumlar daha az pratik öneme sahip değildir. Ancak hasta için nedeni ne olursa olsun hafıza kaybı veya bozulması çok büyük bir felakettir. Bu nedenle, bu tür vakaları incelemek ve ­hastaların bu tür sorunlarla başa çıkmasına yardımcı olacak teknikler geliştirmek önemlidir. Bunlardan biri aşağıda anlatılacak olan travmatik beyin yaralanması, ikincisi ise Bölüm 1'de anlatılan Alzheimer hastalığıdır. ­13 yaşlanma üzerine.

Travmatik beyin hasarı

düşme veya bir araba kazası sonucu kafaya alınan şiddetli darbelerin sonucudur. ­Bu durumda, beyin güçlü bir beyin sarsıntısından ve bir kafatası kırığı durumunda, içine giren kemik parçalarından muzdariptir ve bunun sonucunda beyin dokusunun kendisi yırtılır.

Birkaç yıl önce, ­bir sahil beldesinin yakınındaki bir yan yoldan çıkmak için bekleyen arabaların arasında duruyordum ki, görenleri dehşete düşüren mavi bir figür aniden havada parladı. Yan yola giren bir otomobille çarpışan motosikletli oldu. Bu çarpışmanın ciddi bir travmatik beyin hasarına yol açtığından hiç şüphem yoktu . Çoğu zaman, bu tür yaralanmalar genç erkekler tarafından alınır; Birleşik Krallık'takilerin %95'i hayatta kalıyor, ancak çeşitli derecelerde sakatlıklarla engelli hale geliyor ve durumlarının ana karakteristik özelliği, konsantre olma ve ­hatırlama konusundaki yetersizlik.

Talihsiz motosikletçimizi ne tür hafıza sorunları bekleyebilir? Birincisi, eğer travmatik beyin hasarı şiddetliyse, genellikle birkaç hafta komaya girmesi muhtemeldir. En ağır vakalarda, ­kurban kendini vücudun fiziksel fonksiyonlarının korunduğu ancak zihinsel fonksiyonlarının korunmadığı stabil bir bitkisel hayatta bulabilir. Bu durumda ­, en zor etik sorun ortaya çıkar - eğer bir kişi böyle bir durumdaysa, kişinin yaşamını yapay olarak ne kadar uzatması gerekir. Neyse ki, ­birçok vakada kademeli bir iyileşme vardır ve genellikle o kadar yavaştır ki sağlık personeli bunu fark etmez. İzlemeyi optimize etmek için özel bir ölçek geliştirildi - ­beyin ciddi bir yaralanmadan kurtulurken ortaya çıkan davranıştaki en küçük değişiklikleri yakalayan Wessex Kafa Yaralanma Matrisi Ölçeği (WHIM) ( Shiel, Wilson, McLellan & Watson, 2000).

Hastanın bilinci yerine geldikten sonra, büyük olasılıkla, konsantre olma ve yeni bilgi edinme yeteneğinin ­önemli ölçüde azaldığı bir travma sonrası amnezi (PTA) durumuna girer. Ve bu durumda, birkaç ölçeğin geliştirildiği aşamalı iyileşmesini izlemek de önemlidir (Levin & Hanten, 2002) . Bir çalışmanın yazarları, travmatik beyin hasarı komaya yol açan PTA'lı 84 hastanın iyileşmesini izledi (High, Levin & Gary, 1990). Kural olarak, her şeyden önce, ­kişisel bilgi onlara geri döner, yani kim oldukları, sonra yer (nerede oldukları ­) hakkında bilgi ve son olarak, zamanda kendilerini yönlendirmeye ­başlarlar. Onlar tarafından belirlenen tarih, kural olarak, özellikle ciddi durumlarda, böyle bir kayma ­

beş yıla ulaştığında geçmişe kaydırılır. Hasta iyileştikçe hata azalır ve retrograd amnezideki azalmayı yansıtır.

PTA'nın süresi büyük ölçüde değişir ve olası iyileşmenin çok kaba ve hatasız bir tahminini sağlayabilir ­(Levin, O'Donnell & Grossman, 1979). Hasta PTA'dan kurtulduğunda, büyük olasılıkla bir dereceye kadar retrograd amnezi yaşayacaktır. İlk başta çok belirgin olabilir, ancak zamanla aşağıda açıklanan klasik durumda olduğu gibi daha az fark edilir hale gelecektir.

Ağustos 1933'te yirmi iki yaşındaki bir spor çim uzmanı motosikletinden düştü. Sol ön lobunda bir çürük ve sol kulağında küçük bir kanama vardı, ancak röntgende kırık görülmedi. Olaydan bir hafta sonra, zaten ­birkaç kez akıllıca konuşmuştu ve personel, bilincinin tamamen yerine geldiğine karar verdi. Ancak onu sorgulamaya başladıklarında, yılın Şubat 1922 olduğunu ve okul çocuğu olduğunu söyledi. Avustralya'da beş yıl ve İngiltere'de iki yıl yaşadığını, golf sahalarında çalıştığını hatırlamıyordu . Yaralanmadan iki hafta sonra, Avustralya'da geçirdiği beş yılı ve İngiltere'ye dönüşünü hatırladı , ancak sonraki iki yıl ­hafızasından tamamen silindi . Yaralanmadan üç hafta sonra iki yıl çalıştığı köye döndü. Her şey ona garip geliyordu ve ­daha önce burada bulunduğuna dair hiçbir hatırası yoktu. Birçok kez kayboldu. Kendini bu köyde bir yabancı gibi hissederek , yine de işini tatmin edici bir şekilde başardı, ancak akşamları, gün içinde ne yaptığını hatırlamak onun için zordu. Yaralanmadan yaklaşık ­on hafta sonra, yavaş yavaş son iki yılın olaylarını hatırlamaya başladı ve sonunda olaya kadar başına gelen her şeyi hatırladı (Russell, 1959).

soru onlara sonradan soruldu, yapamadılar. Başka ­yorumlar mümkün olsa da, bu gerçek, hafıza izinin yokluğuna ve erken nöral ­konsolidasyona işaret ediyor.

Amerikan futbolu ve ragbi gibi yüksek temaslı sporların uzun vadeli etkilerine olan ilgide belirgin bir artış olmuştur . ­Avustralya, Adelaide'de bir nöropsikolog olan Gina Geffen, travmatik bir beyin hasarı geçiren Avustralyalı bir futbolcuyu gözlemledi. Bir kontrol grubu olarak, Semantik İşlem Hızı Testini (Baddeley, Emslie & Nimmo-Smith, 1992) kullanarak birkaç meslektaşını test etti. Denekler, doğru ya da yanlış olduğu bilinen bilgileri içeren birkaç dizi kısa cümleyi okumak zorunda kaldılar. Tipik ­doğru cümleler şunlardır: rahibeler Tanrı'ya inanır ve ayakkabılar ­çift olarak satılır. Bilerek yanlış bilgi içeren ­cümleler, gerçek cümlelerin yeniden gruplanması sonucunda oluşuyor: Ayakkabılar Tanrı'ya inanıyor ve rahibeler çift olarak satılıyor. (Bölüm 6'daki 6.2 kutusuna başvurursanız, bu testi kendiniz yapabilirsiniz.)

Geffen, sadece hastasının değil, ­futbol gibi son derece enerjik bir spor olan takım arkadaşlarının da bu testte çok iyi performans göstermediğini tespit etti (Hinton-Bauge, Geffen & McFarland, 1997). Diğer yüksek temaslı sporlardaki sporcuları inceleyen diğer araştırmacılar tarafından da benzer sonuçlar bulundu ve artık düzenli testler Amerikan futbolcularının yaşamının ayrılmaz bir parçası haline geldi. Elbette bu artık açık, PTA'da kendini hissettiren ve Amerikan kolej futbolcularının ­birkaç gün içinde düzeldiği açıkla karşılaştırıldığında hiçbir şey değildir (McCrea, Guskiewicz, Marshall, Barg & Randolph, 2003).

Geçici PTA Sonrası Hastalar Uyandığında Ne Olur? Ne yazık ki ­, olaysal bellekle ilgili sorunlar devam etmektedir. Oddy ve diğerleri, ­hastalara ve bakıcılara şiddetli veya orta derecede travmatik bir beyin hasarından yaklaşık 7 yıl sonra sordu (Oddy, Coughlan, Tyerman & Jenkins, 1985). Hastaların yaklaşık %53'ü hafıza problemlerinden şikayetçiydi; Bununla ­birlikte, onlara değer verenlerin cevapları, hafızalarının durumunu değerlendirmek için bir kriter olarak kullanılırsa, bu rakam% 79'a yükseldi. Bu sonuçlar üç soruyu gündeme getiriyor. Puanlar neden farklı? Hangisi daha doğru? Ve bunlar ile nesnel hafıza testinin gerçek sonuçları arasındaki bağlantı nedir?

Üç soruya da olası bir cevap Sunderland, Harris ve Baddeley tarafından verildi (Sunderland, Harris & Baddeley, 1983).

Bazıları yaralanmadan birkaç ay sonra ve bazıları ­birkaç yıl sonra, hafif ila orta derecede travmatik beyin hasarı olan hastaları inceledik. Nesnel durum, birbiriyle ilişkili ve ilgisiz kelime çiftlerini hatırlama testi, yüzleri ve kelimeleri tanıma testi, yukarıda açıklanan semantik test ve aşağıdakileri içeren bir test dahil olmak üzere travmatik beyin hasarının sonuçlarına duyarlı bir dizi test kullanılarak değerlendirildi . kısa bir nesir pasajının anında ve gecikmeli olarak yeniden oynatılmasını içerir . ­Ek olarak, hem hastalar hem de bakım verenleri, hafızalarıyla ilgili anketleri yanıtladılar ve düzenli olarak ­hafıza kayıplarının kaydedildiği bir günlük tuttular.

Beklendiği gibi, travmatik beyin hasarı olan her iki hasta grubu test maddelerinde kontrol grubuna göre daha kötü performans gösterdi. Her iki gruptaki hastaların sonuçları benzerdi ve yaralanmanın üzerinden ne kadar zaman geçtiğine bağlı değildi. Ne yazık ki, hafıza sorunları ­devam ediyor. Sübjektif testler ayrıca hastalar ve kontroller arasında farklılıklar buldu. Bununla birlikte, bellek değerlendirmesinin objektif sonuçları ile ­hastaların subjektif şikayetleri arasındaki ilişki büyük ilgi gördü. Bu bağlantı, düzyazı bir pasajın çoğaltılması dışında tüm testler için çok küçüktür; özellikle düşük bir korelasyon, hastaların öz bildirimlerinin özelliğidir ve anketler için günlüklerden daha düşüktür. Kanaatimizce bu sonuç, anketi doldurma sonucunun ­hastanın ne hatırladığına bağlı olmasının ve hastaların hatırlamadıklarını unutma eğiliminde olmasının bir sonucudur. Amnestik hastaların, çevrelerindeki herkes tarafından açıkça görülse de, hafıza sorunlarının farkında olmamaları da mümkündür. Test ettiğim derin amnezik hastalardan biri, testi tamamlayamamasına şaşırdığını ifade etti ve sık sık "Hafızamla gurur duyuyorum" derdi. Bu cehalet rehabilitasyonu zorlaştırabilir, ama neyse ki tüm amnestik ­hastalar için yaygın değildir.

değerlendirmenin en nesnel yöntemlerinin sonuçları ile hastaların raporları ­arasındaki korelasyon eksikliği endişe verici olamaz: Sonuçta, ­hastaya yardım sağlanması büyük ölçüde test sonuçlarına bağlıdır. Oxford'da bulunan Rivermead Rehabilitasyon Merkezi'nde klinik nöropsikolog olan Barbara Wilson şu anda bu sorun üzerinde çalışıyor.

Skinner'ın edimsel öğrenmeye dayalı yaklaşımından etkilenen davranışsal yöntemler kullandığı, öğrenme güçlüğü çeken insanlarla çalışma geçmişine sahiptir . ­Bu yaklaşım son derece pragmatiktir, hastanın yakından izlenmesine ve ilgili davranış için onu sistematik olarak ödüllendirmeye dayanır . Wilson, ­hastaların günlük sorunlar yaşadıklarını gözlemledikleri Wilson ve hastalara bakan kişiler de dahil olmak üzere, hastaların hafıza gerektiren bir dizi pratik görevi yerine getirme becerilerine dayalı bir değerlendirme yöntemi geliştirmeye karar verdi . Sonuç, Tablo 1'de gösterilen öğeleri içeren Rivermead Davranışsal Bellek ­Testi'dir (RBMT) . 11.1.

Bu testi ­, travmatik beyin hasarı hastalarından oluşan geniş bir örneklem kullanarak, sonuçları onları saatlerce takip eden psikoterapistlerin hafıza kaybı raporlarıyla ilişkilendirerek ­doğruladık (Wilson, Cockburn, Baddeley & Hiorns, 1989b). Korelasyonun ­oldukça güçlü olduğu ortaya çıktı ve beklendiği gibi, günlük hafıza kayıplarını tahmin etme açısından bu test, birçok standart hafıza testi yönteminden üstündü.

Tablo 11.1. Rivermead Davranışsal Bellek Testinin (RBMT} Bileşenleri.

Görevler, hastalar için potansiyel olarak sorunlu olan günlük belleğin bu yönlerini araştırmak için seçildi.

Rivermead Davranışsal Hafıza Testi
bir	yeni bir isim hatırlamak
2	Yeni bir soyadını hatırlamak
3	bir şey hatırlamak
dört	Bir randevuyu ezberlemek
5	Fotoğraf tanıma
6	Gazete makalesi - anında ve gecikmeli oynatma
7	yüz tanıma
sekiz	Yeni bir rotayı ezberleme - anında oynatma
9	Yeni Rota Kaydetme - Gecikmeli Oynatma
on	Bir mesajın iletimini hatırlama
Ve	Oryantasyon
12	tarih

Pirinç. 11.7. ( a) Rivermead Davranışsal Bellek Testinin sonuçları
ve bağımsız yaşama becerisi. Sorunlu hafızası olan hastaların izlenmesi;

b - bağımsız ve bağımlı hasta grupları için elde edilen Wechsler Hafıza Ölçeği üzerindeki test sonuçları (Wilson, 1991).
Telif Hakkı © 1991 Psychology Press

Elbette, günlük yaşamdaki ­işleyişi tahmin etmeyi uman bir test yöntemi için en ciddi test , günlük yaşamdaki davranışla korelasyondur. Wilson, 5-10 yıl önce test ettiği ciddi travmatik beyin hasarı olan 43 hastayı takip ederek bunu başardı (Wilson, 1991). Wilson için hastanın durumunun kriteri ­, ne ölçüde bağımsız bir yaşam tarzı sürdürebileceğiydi. Sonuçlar, Şek. 11.7 ve standart klinik değerlendirmeye dayalı eşdeğer bir prognoz, Wechsler Hafıza Ölçeği (WMS).

Şekil l'den aşağıdaki gibi Şekil 11.7'de RBMT , hiçbiri saf amnezi olmayan iki vaka dışında mükemmel bir iş çıkarıyor: biri uzun süreli kısa süreli hafıza eksikliği olan bir hasta ­ve diğeri ileriye dönük olmayan nadir bir retrograd amnezi vakası. WMS , günlük sorunları çok daha kötü tahmin eder. Ancak bu, ­WMS'nin kötü bir test olduğu anlamına gelmez , aksine bellek kusurlarına karşı son derece hassastır, ancak günlük yaşamda ortaya çıkan sorunları tahmin etme amacı taşımaz. Her iki tür testin yanı sıra ­gözlemlenen hafıza kusurunun doğasını halihazırda bilinen yöntemlerden daha doğru bir şekilde analiz edebilen ve potansiyel olarak hastaların güçlü ve zayıf yönlerini belirleyerek sonraki tedavilerini kolaylaştırabilen teorik tabanlı ölçüm yöntemlerine ihtiyaç vardır.

sonuçlar

Amnezi çalışması, önemli klinik problemlerle teşvik edilir ­ve elde edilen teorik ve pratik bilgiler, normal hafızanın işleyişine ilişkin anlayışımızı zenginleştirir. Bu, teori ve pratik arasındaki verimli işbirliğinin mükemmel bir örneğidir . Bu, hastanın epizodik bellekle ilgili büyük sorunları olabileceği, ancak ­uzun süreli belleğin doğasına ilişkin anlayışımızı genişleten diğer bilişsel yeteneklerin korunduğu klasik amnestik sendromu ile kanıtlanır .

Kural olarak, amnestik sendrom, ­temporal loblar, frontal loblar ve hipokampus arasındaki bağlantıların ihlal edildiğini gösterir. Bu bozukluğun nedenleri, Korsakoff'un alkol sendromu, iki taraflı hasar ve beynin bulaşıcı hastalıkları, oksijen açlığı dahil olmak üzere farklı olabilir. Saf amnezi bilinmesine rağmen, çoğu durumda buna diğer bilişsel problemler eşlik eder.

onu kışkırtan daha önceki anılara erişimin kaybı olan retrograd amnezi arasında ayrım yapmak önemlidir . İleriye dönük amnezi en saf haliyle, ­üreme ve tanımayı test ederken kendini gösteren , görsel veya sözlü yeni bilgilere hakim olmanın zorluğudur . Amnestik sendromda, semantik belleğe erişim gibi çalışma belleği de genellikle iyi korunur, ancak anlamsal belleği yeni bilgilerle doldurma yeteneği genellikle bozulur. Hazırlama, prosedürel öğrenme ve koşullu reflekslerin gelişimi üzerinde yapılan çalışmaların sonuçlarının gösterdiği gibi, örtük bellek de korunur. Kural olarak, unutma hızı aynı seviyede kalır.

Son yıllarda, bilgi işleme veya proaktif müdahale seviyelerine dayanan ilk amnezi teorileri ­, bağlamsal öğrenmenin yorumlanmasına dayanan ve konsolidasyonun zayıflamasını yansıtan farklı teoriler ile değiştirildi. Çoğu teori , hipokampusun ­önemli rolünü kabul eder , ancak beynin çevresindeki alanlar neredeyse kesinlikle eşit derecede önemlidir.

Şu anda, hipokampüsün tanımadaki rolü konusunda bir fikir birliği yoktur, ancak çoğu araştırmacı hipokampüsün, bazen epizodik bellek için önemli olduğu kabul edilen öznel "hatırlama" deneyiminde rol oynadığı konusunda hemfikirdir.

Geriye dönük amnezi, geçmiş olayların anılarına erişememektir. Değerlendirme yöntemleri, farklı zaman dilimlerinden sosyal olayları hatırlamayı içeren anketleri ­, Galton'ın otobiyografik hafızayı araştırmasını ve daha yapılandırılmış otobiyografik hafıza görüşmelerini içerir.

Kural olarak, bu yöntemler zamansal bir gradyan gösterir: önceki anılar ­, Ribot yasası olarak adlandırılan yasaya karşılık gelen daha yeni anılardan daha iyi korunur . ­Geriye dönük amnezi teorileri, çoğunlukla, hipokampustan gelen bilgilerin serebral kortekse girdiği konsolidasyon kavramının versiyonlarıdır. Son zamanlarda yapılan çalışmaların sonuçları , uykunun bu süreçte önemli bir rol oynadığını göstermektedir.

Hafıza problemlerinin önemli bir pratik kaynağı, ­bir araba kazası sırasında kafaya alınan bir darbe veya şiddetli sarsıntı nedeniyle ­beyin dokusunun hasar gördüğü travmatik beyin hasarıdır (TBI) . Şiddetli TBI'lar önce komaya yol açar, ardından yeni bilgi öğrenmenin son derece zor olduğu bir durum olan travma sonrası amnezi (PTA) dönemi gelir. Kural olarak, PTA hafif ama kalıcı bir hafıza açığı bırakarak yavaş yavaş düzelir .­

Bu tür hastaların rehabilitasyonu, durumlarını değerlendirmek için yeterli yöntemleri gerektirir ­. Günlük hafıza testleri, sorunları olan hastaları belirlemede ve onlara yardım etmede önemli bir rol oynar . Hafıza yetersizliği testleri prensip olarak günlük hafıza problemlerini tahmin etmek için daha az uygun olmalıdır . Şu anda, bu ­tür hastaların rehabilitasyonu için son derece önemli olan bu ­zorlukları başarılı bir şekilde tahmin eden özel günlük hafıza testleri geliştirilmiştir . Bu nedenle, hangi bilişsel yeteneklerin bozulduğuna odaklanan mevcut testlere değerli bir katkı sağlarlar.

ek literatür

•            Baddeley, A.D., Kopelman, M.D., Wilson, B.A. (Eds.) (2002). Hafıza bozukluklarının el kitabı (2. ^baskı ). Chichester, BK: Wiley. Çeşitli hafıza bozuklukları ve benzer sorunları olan insanlara nasıl yardım edilebileceği hakkında değerli bir bilgi kaynağı.­

•            Baxendale, S. (2004). Anılar bununla ilgili değil: Filmlerde amnezi. İngiliz Tıp Dergisi, 329.1480-1483. Amnezinin filmlerde nasıl sunulduğuna ve bunun halkın ­hafıza ve hafıza sorunlarına ilişkin anlayışı üzerinde ne gibi etkileri olduğuna dair büyüleyici bir hikaye.

•            Parkin, AJ (Ed.) (1997) Belleğin nöropsikolojisinde Vaka Çalışmaları. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press. Farklı hafıza bozukluklarının insanların hayatlarını nasıl etkilediğine dair bir hikaye.

Parkin, AJ & Leng, NRC (1993). Amnezik sendromun nöropsikolojisi. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press. Kitap biraz eskimiş olsa da, amnestik sendromun son derece doğru bir tanımını içeriyor. Giyen, D. (2005). sonsuza kadar bugün New York: Çift gün. Deborah Wearing'in şiddetli hafıza kaybı yaşayan kocası Cleve hakkındaki hikayesi, insanların bazen hafıza sorunları için ödemek zorunda kaldıkları bedele ışık tutuyor.

BÖLÜM 12

çocuk hafızası

Michael Eysenck

M

Erken çocukluk dönemini düşünün. İlk hatıra nedir?

O zaman kaç yaşındaydın? O zamandan başka ne hatırlıyorsun? Belki de ­yalnızca münferit münferit olayları hatırlıyorsunuzdur.

Hayatınızın ilk yıllarına ait herhangi bir şeyi hatırlamakta güçlük çekiyorsanız endişelenmeyin . ­Çoğu insan, iki ya da üç yaşından küçükken olanlar hakkında (eğer varsa) çok az şey hatırlar. Örneğin , Rubin (2000) ­, yetişkinlerin otobiyografik hafızası, yani geçmişte meydana gelen olayların hafızası üzerine yapılan birçok çalışmada sunulan verileri özetledi . On bir yaşından önce farklı kişilerin başına gelen olaylara ilişkin ­anıların yalnızca %1'ini üç yaşa kadar olan anılar oluşturmaktadır. Bu bilgiyi özetlersek , otobiyografik hafızanın sistematik bir çalışmasının, yaklaşık beş yıla kadar bir hafıza eksikliğine işaret ettiğini söyleyebiliriz . Bu fenomen ­infantil amnezi olarak bilinir (başka bir isim infantil amnezidir) (bkz. Bölüm 7).

İnfantil ­amnezinin varlığı çok uzun zamandır bilinmesine rağmen, bugün üzerinde çalışmak hala çok zordur. Sorunlardan biri, söz konusu olayların meydana geldiği iddia edilen olayların üzerinden on yıldan fazla bir süre geçtiği için yetişkin anılarının doğruluğunu değerlendirmenin kolay olmamasıdır . Bu sorunla başa çıkmanın olası bir yolu, ­diğer katılımcılar tarafından doğru bir şekilde tarihlenebilecek ve doğrulanabilecek önemli olaylara odaklanmaktır. Bu tür olaylar bir erkek ya da kız kardeşin doğumunu içerir ve bu, çeşitli çalışmaların konusu olmuştur ­. Birinde (Sheingold & Tenney, 1982), üniversite öğrencilerinden ve 4, 6, 8 ve 12 yaşındaki çocuklardan, kendileri 3 ila 11 yaşları arasındayken kardeşlerinin görünüşünü hatırlamaları istendi. “Annen hastanedeyken sana kim baktı?”, “Bebek hediye aldı mı?”, “Sana hediye verdiler mi? ” Aynı sorular annelere de soruldu. Olay sırasında en az üç yaşında olan deney katılımcıları, ­o zamandan beri oldukça fazla zaman geçmiş olmasına rağmen, deneyi şaşırtıcı derecede iyi hatırladılar (Şekil 12.1). Bununla birlikte, o anda üç yaşından küçük olan çocuklar, bir erkek veya kız kardeşin doğumuyla ilgili neredeyse hiçbir şey hatırlamadılar ; bu, ­çocukluk amnezisinin varlığının ikna edici bir kanıtıdır.

Bir erkek veya kız kardeşin doğumu sırasında deneydeki katılımcının yaşı, yıllar

Pirinç. 12.1. Çocukluk amnezisine bir örnek: Üniversite öğrencilerine bir kardeşlerinin doğumunu hatırlamaları istendiğinde, o sırada üç yaşından küçüklerse neredeyse hiçbir şey hatırlayamamaktadırlar (Sheingold & Tenney, 1982)

İkinci sorun, bir yetişkinin çocukluk anılarının gerçekten kendisine mi ait olduğuna yoksa ­ebeveynleri gibi diğer insanlardan edinilen bilgilere mi dayandığına karar vermektir. Bir çalışmada, yetişkinler çocukluklarındaki olayları hatırladılar (Crawley & Eacott, 2006). Katılımcıların kendilerine ait olduğunu düşündükleri anılar, üçüncü el bilgilere dayalı anılardan birçok yönden farklıydı ­: daha renkli ve daha az sözel, daha duygusal ve daha dolgundu. Sonuç olarak, yetişkinlerin kendi anıları sandığı çocukluk anılarının çoğu aslında öyle olabilir.

İnfantil amnezinin ana özelliği, yetişkinleri erken çocukluklarından otobiyografik olayları hatırlama yeteneğinden mahrum bırakmasıdır. Çocukluk amnezisinin ne olduğunu anlamak için, yaşamın ilk yıllarında otobiyografik belleğin gelişimini incelemekle başlamak gerekir. Başka bir deyişle, bebeklerin ve daha büyük çocukların öğrendikten günler, haftalar veya aylar sonra neleri hatırlayabileceklerine odaklanacağız. Bu önemlidir, çünkü küçük çocuklar otobiyografik ­anılar oluşturamazlarsa, yetişkinlerin erken çocukluk olaylarını hatırlamaması şaşırtıcı değildir.

Bebeklerin otobiyografik hafızasına geçmeden önce, bebeklerde ve ­küçük çocuklarda diğer hafıza biçimlerini ele alacağız. Bu, yalnızca bebeklerin neyi hatırlayıp neyi hatırlayamayacağı konusunda daha iyi bir fikir sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda bebeklerin otobiyografik anıların oluşumu ve/veya akılda tutulmasıyla ilgili herhangi bir özel sorunu olup olmadığını görmemizi de sağlayacaktır ­.

bebek hafızası

sorulması çözmekten çok daha kolay olan görevler kategorisine girer . ­En ciddi sorun, küçük çocukların dili ya hiç konuşmamaları ya da çok sınırlı bilgilerinin olmasıdır. Sonuç olarak, deneyi yapan kişi onlara neyi hatırlamaları gerektiğini söyleyemez. Ek olarak, hafıza testleri (daha büyük çocuklar ve yetişkinler için tasarlanmış testlerin aksine) tipik olarak bebeklerin bir tür motor tepki göstermesini gerektirir çünkü hatırladıklarını sözlü olarak iletemezler. Hafıza, motor tepkilerle değerlendirildiğinde bile, ­12 aylıktan küçük bebeklerin sahip olduğu sınırlı motor beceriler , yalnızca belirli görevlerin kullanılabileceği anlamına gelir. ­Son olarak, bebekleri test ederken sözel olmayan tepkilere güvenme ihtiyacı, ne hatırladıklarının bilinçli olarak ne ölçüde farkında olduklarını değerlendirmenin çok zor (veya imkansız) olduğu anlamına gelir. Göreceğimiz gibi, becerikli deneyciler ­tüm bu sorunları çözmenin bir yolunu bulmuşlardır.

Bölümde belirtildiği gibi. 1'e bakıldığında, bir yandan açık ­veya bildirimsel bellek ile diğer yandan örtük veya bildirimsel olmayan bellek arasında önemli bir teorik fark vardır . Örtük belleğin aksine, açık belleğin bilinçli bellekle ilişkili olduğuna inanılmaktadır. Ancak ­bebekler söz konusu olduğunda bilinçli ezberden söz edemeyiz. Öyleyse, bebeğin ezberlemesinin herhangi bir görevin performansına dayalı olarak ne tür bir belleğin - bildirimsel veya örtük - olduğuna nasıl karar ­verilir ? Richmond ve Nelson'a göre (Richmond ve Nelson, 2007), aşağıdaki iki kriter kullanılabilir.

1.            Amnezi filtresi. Amnezisi olan yetişkin hastalar üzerinde yapılan bir çalışmadan (bkz. Bölüm I), örtük veya işlemsel bellek neredeyse tamamen korunurken, bildirimsel veya açık bellekle ilgili büyük sorunları olduğu bilinmektedir. Sonuç olarak, bu ­tür hastaların belirli bir görevi yerine getirme yeteneği veya yetersizliği, genellikle bunun ne tür bir belleğe bağlı olduğuna karar vermeyi mümkün kılar.

2.            Parametre filtresi. Sağlıklı yetişkinler üzerinde yapılan çalışmaların sonuçları ­, bildirimsel belleğe dayalı görevlerdeki performansın, örtük belleğe dayalı görevlere ve ayrıca öğrenme ve test etme bağlamındaki değişikliklere göre genellikle öğrenme süresi ve akılda tutma aralıklarındaki değişikliklere çok daha fazla bağlı olduğunu göstermiştir.­

Açık ve örtük belleğin gelişimi ile ilgili konular şu kaynakta ayrıntılı olarak tartışılmaktadır: Rovee-Collier, Hayne & Colombo, 2001.

Bununla birlikte, şimdilik, esas olarak bildirimsel belleğin geliştirilmesine odaklanacağız. Aşağıda hem örtük belleği hem de örtük belleğin neden ­bildirimsel bellekten daha erken bir yaşta geliştiğini tartışacağız. Bildirimsel belleğin değerlendirilmesinde önemli değişiklikler olmuştur. Bauer'in (Bauer, 2004, s. 347) belirttiği gibi, "Tarihsel olarak bebeklerin ve çok küçük çocukların açık bellekten yoksun oldukları varsayılmıştır." Bununla birlikte, daha yakın zamanlarda, birçok çalışma , bebeklerde ve küçük çocuklarda açık veya bildirimsel bellek için tartışılmaz kanıtlar sağlamıştır.­

Araştırma sonuçları

Caroline Rovee-Collier ve meslektaşları (Rovee-Collier, 1989) (kutu 12.1) tarafından bebek belleğine ilişkin önemli araştırmalar yapılmıştır.

Rovet-Collier tarafından geliştirilen deney, Güçlendirilmiş Fırıldak Paradigması olarak bilinir. Bebek uygun şekilde tepki verirse ödüllendirilir veya pekiştirilirse, araçsal şartlandırılmış bir refleksin gelişimini içerir .­

Bu tekniğin dezavantajlarından biri de sadece yedi aylıktan küçük bebeklerde uygulanabilmesidir. Ancak Hartshorn ve Rovee-Collier (1997) daha büyük bebeklerde kullanılabilecek benzer bir teknik geliştirmiştir. Bu teknikte bebekler, minyatür trenin bir daire içinde hareket etmesine neden olan bir manivelaya basmayı öğrenirler. Bebekler ­bildirimsel hafıza sergilerler: Bir manivelaya, bu basınç treni hareket ettirmese bile basarlar.

Fırıldak ve tren tekniklerinin geliştirilmesinden bu yana geçen yıllarda, bebek hafızası çeşitli farklı görevlerde incelenmiştir (Naupe 2004 tarafından gözden geçirilmiştir). Ertelenmiş taklide dayalı görev en büyük öneme sahiptir ( inceleme ­için bkz. Barer, 2004). Bu görevde, deneyci çeşitli nesnelerin yardımıyla belirli eylemleri gerçekleştirir (örneğin, ­tahta tokmakla metal bir plakaya vurur), bebeğin daha sonra taklit etmeye çalıştığı. Bu teknik kullanılarak yapılan çalışmaların sonuçlarını değerlendirmeden önce, gelişim psikolojisi uzmanı olan ünlü İsviçreli bilim adamı Jean Piaget'nin (1896-1980), taklit etmeyi geciktirme yeteneğinin ­çocuklarda ancak ikinci yılın sonunda ortaya çıktığına inandığını unutmayın. hayatın.

taklidi bebek hafızasını incelemek için bir mekanizma olarak kullanan ilk araştırmacıydı . ­Plastik bir tüple birbirine bağlanan iki tahta bloktan oluşan bir dambıl oyuncağı tasarladı (Meltzoff, 1985). 14 aylıkken ­üç grup çocuk oluşturuldu , bunlardan biri deneyi yapanın halteri " ­kırmasını" (taklit), ikincisi deneyi yapanın halteri bir daire içine koymasını izledi (kontrol grubu) ve üçüncüsü nasıl yapıldığını izledi. deneyci oyuncağı bebeklerden birine verdi (temel koşullar).

Blok 12.1. Güçlendirilmiş Fırıldak Paradigması (Rovee-Collier, 1989)

Yazar, bebeklerin öğrenme yeteneğini değerlendirirken onları motive eden ve ilgilendiren durumları kullanmanın önemli olduğunu, aksi takdirde öğrenebilecekleri ve hatırlayabilecekleri bilgi miktarını hafife alma tehlikesi olduğunu savunuyor. Bu durumu, bebeğin beşiğinin üzerine bir fırıldak yerleştirip bebeğin bacağına bir kurdele ile bağlayarak oluşturmuştur (Şekil 12.2). Çocuk ayağını hareket ettirdiğinde topaç döndü. Bu, bebekleri memnun etmişe benziyordu, çünkü topaç bir kez yerine oturduğunda onu harekete geçirmeyi çabucak öğrendiler.

Pirinç. 12.2. Sebep-sonuç paradigması: bacak hareketlerinin çarkı hareket ettirmediği temel bir durum (solda) ve bacağa bağlı bir ipin çarkı döndürdüğü bir öğrenme durumu (sağda) (Rovee-Collier, Sullivan, Enright, Lucas & Fagen , 1980).

Telif Hakkı © 1980 AAAS. izin alınarak çoğaltılmıştır

Rovet-Collier tarafından kullanılan görev üç aşama içerir. İlk aşama, ­bebeğin bacağına bağlanan bandın ikinci ucunun döner tablaya değil yatağa bağlandığı temel durumdur. İkinci aşama, bebeğin bacağına bağlanan kurdelenin diğer ucunun topaca bağlandığı öğrenme aşamasıdır. Bu aşamada, bebek bacağının hareketlerinin (tepki) toplayıcıyı harekete geçirdiğini ( ­ödül veya pekiştirici ) öğrenir. Ve son olarak, bir de test aşaması var. Bu aşamada ­bebeğin bacağına bağlanan kurdelenin ikinci ucu yine döner tablaya değil yatağa bağlanır. Hafıza, test sırasında bebeğin bacak hareketinin hızı, temel durum sırasındaki hızdan daha yüksek olduğunda görünür . Bir bebeğin hafıza kapasitesi ­, öğrenme ve test aşamaları arasındaki süre değiştirilerek tahmin edilebilir.

Rovee-Collier (1989) tarafından, öğrenme ve test etme aşamaları arasında 1 ila 14 gün geçtiğinde elde edilen sonuçlar, Şekil 1'de gösterilmektedir. 12.3.

İki ve üç aylık bebekler "hatırlama" gösterirler. Ancak 2 aylık bebeklerde ­2 gün sonra test sonuçları başlangıç düzeyine yakın bir düzeye düşerken, 3 aylık bebeklerde 3 hafta sonra gözle görülür bir etki görülmektedir.

Öğrenme ve test aşamaları arasındaki aralık, gün

Pirinç. 12.3. İki aylık bebekler bile ayak hareketlerinin fırıldak hareketine neden olduğu gerçeğini "hatırlıyor". 3 aylık bebeklerde bu etki çok belirgindir (Rovee-Collier, 1989).

Rovee-Collier (1989) ayrıca bir hatırlatıcı sunmanın etkisini de inceledi. Testten bir süre önce, deneyi yapan kişi döner tablayı kendisi harekete geçirdi. Test iki hafta sonra yapıldıysa, böyle bir hatırlatma, hafızanın neredeyse başlangıç seviyesine dönmesine neden oldu. Daha da çarpıcı olanı, bu hatırlatma, bir ay sonra yeterince yoğun bacak hareketlerini göstermeye yeterliydi.

Rovee-Collier (1989) çok özel öğrenmeyi gözlemledi. Örneğin, sarı bir blok döndürücüyle eğitilen bebekler, metal bir kelebek döndürücüye tepki vermedi. ­Bununla birlikte, farklı fırıldaklarla eğitilmiş bebekler genelleme yapabildiler: yeni fırıldaklara tepki olarak ayaklarını hareket ettirdiler.

konsepte benzer bir şey öğrendiklerini göstermektedir . ­Öğrenmelerinin bir başka özelliği de bağlama duyarlı olmasıdır. Örneğin, bir bebek karyolası yerine yatak odasında veya mutfakta test edildiyse, bacak hareketleri şeklinde herhangi bir tepki gözlenmedi. Benzer şekilde, beşiğin “dekoru” değiştirildiğinde hareketlerin yoğunluğu azaldı.

bildirimsel bellek gerektirdiğini nasıl bilebiliriz ? ­Rovee- Collier, bebeğin bu görevdeki ­performansının, bebeğin yaşı, öğrenme ve test etme arasındaki aralık ve bağlam değişikliği gibi çeşitli faktörlere bağlı olduğuna dair kanıt sağlar (Rovee-Collier, 1997). Bu faktörlerin tümü, bildirimsel bellek için örtük bellekten daha önemlidir.

24 saat sonra tüm bebeklere bir oyuncak verildi. Birinci gruptaki bebeklerin yüzde kırk beşi ­hemen yırtarken, diğer gruptakilerin sadece %7,5'i yırttı . Bu nedenle, birinci gruptaki bebekler tartışmasız gecikmiş taklidi doğruladılar. İki yaşındaki çocukların sonuçları daha da iyiydi: %70'i gecikmiş taklit gösterdi . ­Benzer veriler, 6 aylık bebekleri içeren başka bir çalışmada (Collie & Naupe, 1999) elde edilmiştir. Ortalama 24 saat sonra gözlemledikleri beş eylemden birini hatırladılar . ­Daha büyük çocuklar gecikmeli taklit görevinde mükemmeldir. Örneğin, 12 aylık bebeklerin yaklaşık %60'ı, 16 aylıkken gözlemlenen eylemleri doğru sırayla yeniden üretti ­(Bauer, Wenner, Dropic & Wewerka, 2000).

Gecikmeli taklit, bildirimsel veya açık belleği içerir. Bu iddianın kanıtlarının bir kısmı, amnezik yetişkinler üzerinde yapılan çalışmalardan gelmektedir . ­Bu hastalarda aşırı derecede bozulmuş beyan hafızası vardır. Gecikmeli bir simülasyon görevinin başarılı bir şekilde yürütülmesi bildirimsel bellek gerektiriyorsa, bunu tamamlayamadıklarını göstermelidirler. Bulunan tam olarak buydu (McDonough, Mandler, McKee & Squire, 1995). Bauer, Wenner & Kroupina (2002), sözlü olmayan çocukların da gecikmeli taklit yeteneğine sahip olduğunu göstermiştir ­. Birkaç ay sonra, ertelenen taklit görevlerinin olayları hakkında konuşabildiler. Bu ­, görevle ilgili anılarının dilin erişebileceği bir biçimde saklandığını gösteriyor ve dilin yalnızca bildirimsel belleğine erişebileceğine inanılıyor.

Yeni doğan bebekler kaç yaşında bir hafızaya sahip olduklarını göstermeye başlar? Neredeyse doğum anından itibaren çarpıcı (ve biraz çelişkili) kanıtlar var. ­DeCasper ve Fifer (1980 ), anne sütünün güçlü bir şekilde emilmesinin, bebeğin annesinin ve ­çevredeki bir kadının sesinin teyp kaydını etkinleştirdiği bir prosedür geliştirdi. Üç günlükten küçük bebekler süt içerken , annelerinin seslerini açık bir şekilde tercih ediyorlardı. Yeni doğanlar ­doğumdan iki saat sonra test edildiğinde de benzer sonuçlar elde edildi (Querleu, Lefebvre, Renard, Titran, Morillion & Crepin, 1984)!

Hafıza geliştirme ilkeleri

İyi bilinen deneysel kanıtlar, çocukların hafızasının gelişimi için dört ilke önermektedir (Naupe, 2004). İlk ilke, ­daha büyük çocukların bilgileri daha küçük çocuklara göre daha hızlı kodlama ve hatırlama eğiliminde olmasıdır. Örneğin , gecikme 24 saat ise, yukarıda açıklanan gecikmeli simülasyon görevini başarıyla tamamlamak için gereken öğrenme süresini karşılaştıralım. Deneysel ­veriler, altı aylık bebeklerin bunun için bir yaşındaki veya bir buçuk yaşındaki ­çocuklara kıyasla yaklaşık iki kat daha fazla zamana ihtiyaç duyduklarını göstermektedir (bkz. Naupe, 2004 incelemesi).

, yukarıda da bahsedilen fırıldak ve tren deneylerinde elde edilen sonuçların da gösterdiği gibi, bilgileri daha uzun süre hafızalarında tutarlar . ­Bu görevlerin standart formda yerine getirilmesiyle gösterilen bildirimsel bellek, altı aylık bebeklerde sadece iki hafta, bir buçuk yaşındaki çocuklarda ise on iki hafta boyunca korunur (Naupe, 2004).

Üçüncü ilke, daha büyük çocukların daha küçük çocuklara göre daha geniş bir yelpazede üreme ipuçları kullanmasıdır. Bu, gecikmiş ­bir taklit göreviyle ­gerçekleştirilen bir çalışmanın sonuçlarıyla kanıtlanmıştır (Naupe, Boniface & Wagg, 2000). 6, 12 ve 18 aylık bebekler, öğrenme ve test etme aşamalarında aynı uyarıcı nesne kullanıldığında bu görevi yerine getirme becerisini gösterdiler . Ancak, test aşamasında yeni bir nesne ortaya çıkarsa, altı ve on iki aylık bebekler görevin üstesinden gelemezken, bunun ­on sekiz aylık çocukların performansı üzerinde hiçbir etkisi olmamıştır. Başka bir deyişle, daha büyük çocuklar hafızalarını çok küçük çocuklara göre çok daha esnek kullanırlar.

Ve son olarak, son ilke: Unutulan anılar, ­bir hatırlatma sunulduğunda geri çağrılabilir. Üç aylık bebeklere fırıldak görevi öğretildi ve 14 gün sonra bildirimsel hafızalarını değerlendirmek için test edildi (Rovee-Collier, Sullivan, Enright, Lucas & Fagen, 1980). Bazı çocuklara bir hatırlatma verildi: Testten 24 saat önce, deneyi yapan kişi ­çarkı üç dakika döndürdü. Bu hatırlatıcının sunulmadığı ­çocuklar, test sırasında çok belirgin bir unutkanlık gösterdi. Buna karşılık, hatırlatıcı sunulan bebekler, öğrendikten sonraki gün test edilen bebekler kadar testte de iyi performans gösterdi.

bilişsel nöropsikoloji

Bebeklerin bildirimsel hafızalarının hayatlarının ilk iki yılında çok hızlı geliştiğini daha önce görme fırsatımız oldu. Sebebi ne? Bu neden ­oluyor? Birçok faktör buna katkıda bulunur. Bebekler bilişsel gelişimlerini birçok şekilde gösterirler (daha fazla dikkat ­, dil edinimi, bilgi birikimi) ve bilişsel yeteneklerin bu gelişimi kesinlikle bildirimsel belleğin gelişimine katkıda bulunur. Bununla birlikte, bilişsel nöropsikolojiye göre, aynı derecede önemli başka bir faktör daha vardır, o da beynin gelişimidir. Nöropsikologların uğraştığı sorunlar arasında, ­çocuklarda bildirimsel ve örtük belleğin farklı gelişimi sorunu vardır. Basit koşullu refleksler biçimindeki örtük belleğin yeni doğan çocuklarda halihazırda görüldüğüne dair kanıtlar vardır (De-Casper & Fifer, 1980).

Orijinal nöropsikolojik teori, örtük hafızanın erken gelişen bir hafıza sistemi tarafından kontrol edildiğini ­ve muhtemelen doğumda beyinde zaten mevcut olduğunu iddia eden Schacter ve Moscovitch tarafından geliştirilmiştir (Schacter & Moscovitch, 1984). Örtük belleğin aksine, bildirimsel veya açık belleğin gelişimi , beyinde daha sonra gelişen ve ­8 ila 10 aylıkken olgunluğa ulaşan bir bellek sistemine bağlıdır.

Beynin hangi alanları örtük ve açık (bildirimsel ­) bellekte yer alır? Örtük öğrenme ve örtük belleğin striatum, beyincik ve beyin sapını içerdiği artık yaygın olarak kabul edilmektedir (inceleme için bkz. Richmond & Nelson, 2007). Önemli olan bu beyin yapılarının çok erken yaşlarda oluşmasıdır. Bu, örtük belleğin neden doğumdan hemen sonra ortaya çıktığını açıklar.

ise, çoğu doğumdan önce oluşan hipokampus ve parahipokampal korteks dahil olmak üzere medial frontal lobda yer alan yapılara bağlıdır (Richmond & ­Nelson, 2007). Bununla birlikte, doğum anında hipokampal oluşum içindeki dentat girus, bir yetişkinde bulunan hücrelerin yalnızca %70'ini içerir ­. Yaşamın ilk yılının sonuna kadar gelişir ve hipokampal oluşumun diğer parçalarının gelişimi ancak 2-8 yaşlarında tamamlanır (Richmond & Nelson, 2007). Bu, açık belleğin neden yaşamın ilk yıllarında gelişmeye devam ettiğini açıklar .­

Beynin diğer alanları da açık bellekte yer alır. Örneğin, prefrontal korteksin gecikme sonrası anılara dahil olduğu bilinmektedir (Barer tarafından yapılan incelemeye bakın, 2004). Prefrontal korteksteki sinapsların yoğunluğu sekiz aylıkken önemli ölçüde artar ve bir buçuk ila ­iki yaşına kadar artmaya devam eder (Baer, 2004).

beyinde meydana gelen diğer değişikliklerden de etkilenmesi mümkündür . ­Örneğin, merkezi sinir sisteminde yaşamın ilk yılında aksonlar hızla miyelinleşir ve bu da elektriksel impulsların iletilme etkinliğini artırır. Miyelinasyon süreci önemlidir çünkü bebeklerin ­uyaranlarla ilgili bilgileri daha hızlı ve daha verimli bir şekilde işlemesine izin verir, bu da daha iyi belleğe yol açabilir. Webb, Long ve Nelson, 4 ila 12 aylık bebeklere anneleri, ­yabancılar, bir favori ve yeni bir oyuncak sunulduğunda beyindeki bilgi işleme hızını değerlendirdiler (Webb, Long & Nelson, 2005). Daha büyük bebekler görsel bilgileri daha hızlı işlediler.

Richmond ve Nelson (Richmond & Nelson, 2007) tarafından önerilen bilişsel nöropsikolojik yaklaşımın avantajları ve dezavantajları nelerdir? ­Belirttikleri gibi, "beyindeki değişiklikleri bellekteki değişikliklerle ilişkilendirmek, erken gelişimin basit bir tanımından altta yatan mekanizmaların anlaşılmasına geçmemizi sağlar" (Richmond & Nelson, 2007). Bu yaklaşımın bir başka değeri de, en azından kısmen, bebeklerde açık ve örtük bellek arasındaki farkı açıklamasıdır.

Bilişsel nöropsikolojik yaklaşımın en büyük dezavantajı, ­beyin sistemlerinin oluşma hızı ile belleğin gelişme hızı arasındaki bir korelasyona veya ilişkiye dayanmasıdır. Bu fenomenler arasında nedensel bir ilişki olduğu iddiası spekülatiftir.

Çocukların hafızasında yaşa bağlı değişiklikler

Yukarıda belirtildiği gibi, yaşamın ilk iki veya üç yılında, bebeklerin açık bildirimsel hafızası belirgin bir şekilde gelişir. Bundan yıllar sonra açık ­belleğin gelişiminin en azından ergenliğe kadar devam ettiğine dair önemli kanıtlar vardır (Siegler, 1998). Bu bölüme, çocukların açık belleğindeki tutarlı gelişimin nedenlerine bakarak başlıyoruz. Bundan sonra , çocuklar geliştikçe, garip bir şekilde, hafıza hatalarının daha yaygın hale geldiği koşulları kısaca ele alacağız . Son olarak, açık ve örtük belleğin gelişimindeki farklılıkları tartışacağız.

Bildirimsel hafızanın gelişimi

Neden çocuklar büyüdükçe açık hafızaları giderek daha iyi hale geliyor? Bu soruya dört olası cevap önerilmiştir (Siegler, 1998). İlk olarak, yıllar geçtikçe kısa süreli veya çalışan hafıza miktarı artabilir. İkincisi, çocuklar olgunlaştıkça ­daha fazla hafıza stratejisi geliştirirler (yani, hatırlanacak bilgiyi tekrarlama) ve bunları daha etkili kullanmayı öğrenirler. Üçüncüsü, daha büyük çocuklar, daha küçük çocuklara göre çok daha büyük bir bilgi deposuna sahiptir, bu da ­onların yeni bilgileri özümsemelerine ve akıllarında tutmalarına yardımcı olur. Dördüncüsü, hafızamız ve nasıl çalıştığı hakkında bilgi olan meta hafıza vardır.

Üstbellek çocukluk döneminde oluşur ve üstbellekleri iyi ­olan çocukların, üstbellekleri gelişmemiş akranlarına göre bellek sistemlerini daha verimli kullanmaları oldukça makul görünmektedir.­

Yukarıda belirtilen dört faktörün birbiriyle ilişkili olduğuna dikkat edilmelidir. Hafıza sisteminin tüm yönleri şu ya da bu şekilde birbiriyle ilişkilidir. Sonuç olarak çocukların hafıza sistemini farklı açılardan ele alacağız. Bu konuya Sonuç bölümünde ve bu bölümün sonunda tekrar döneceğiz.­

temel hacim

Bölümden aşağıdaki gibi. 3, Baddeley (1986) tarafından açıklanan çalışma belleği üç bileşenden oluşur: merkezi bir operatör (dikkat sistemine benzeyen), fonolojik bir döngü ( ­konuşmaya dayalı bilgileri tutan) ve görsel uzamsal girdi ­görsel ve görsel ile benzer bir işlevi yerine getiren bilgi mekansal bilgi. Çalışan bellek sisteminin bilgi işlemede ve çok sayıda görevin yerine getirilmesinde kritik bir rol oynadığına dair önemli kanıtlar vardır (bkz. Bölüm 2). Buddley daha sonra ­fonolojik döngüden, görsel uzamsal girdiden ve uzun süreli bellekten gelen bilgileri birleştiren ve nispeten kısa bir süre için saklayan dördüncü bir bileşen olan epizodik arabellek tanımladı. Sistemin önemini göz önünde bulundurarak

Çalışan bellek olduğumuz için, bileşenlerinin bazılarında (veya tümünde) yaşa bağlı herhangi bir değişiklik olup olmadığını öğrenmek ilginçtir. Epizodik tamponu dikkate almayacağız , çünkü şu ana kadar ­hacmindeki yaşa bağlı değişiklikler hakkında yeterli bilgiye sahip değiliz .

üç bileşenindeki yaşa bağlı değişikliklerin en kapsamlı çalışması, çalışan bellekle ­ilgili bir dizi görevi yerine getiren 4 ila 15 yaş arası kız ve erkek çocuklarla gerçekleştirilmiştir (Gathercole, Pickering, Ambridge & Wearing, 2004a). Aşağıdakiler , yazarların bileşenlerin her birini değerlendirmek için kullandıkları test örnekleridir.

•            Fonolojik döngü. Farklı basamaklardan oluşan sözel listelerin doğru sırada ­(dijital bellek kapasitesi) yeniden üretilmesi gereken sayısal yeniden üretim testi.

•            merkezi operatör Sayısal bellek miktarı testine benzer, ancak basamakların ters sırada yeniden oluşturulması gerektiği için ondan farklıdır.

•            Görsel uzamsal bilgi girişi. Deneklere gölgeli ve gölgesiz karelerden oluşan düz bir ızgaranın sunulduğu ve deseni hatırlamalarının istendiği görsel bir model testi ­.

Yazarlar hangi sonuçları elde etti? İlk olarak, işleyen belleğin üç bileşeni ­de yıllar içinde tutarlı bir şekilde gelişmiştir (Şekil 12.4).

Bu nedenle, çocukların hafızasındaki genel gelişimin ­bu üç bileşenin hacmindeki önemli bir artışla açıklanması oldukça makul görünmektedir. İkincisi, çalışan belleğin yapısı çocukluk boyunca neredeyse sabit kaldı. Bu, 6 yaşındaki çocuklarda bile fonolojik döngünün, görsel uzamsal bilgi girişinin ve merkezi operatörün zaten oldukça gelişmiş olduğunu gösteriyor.

bilgi içeriği

Daha küçük ve daha büyük çocuklar arasındaki en belirgin farklardan biri , sonrakilerin ­her türden çok daha büyük bir bilgi deposuna sahip olmalarıdır. Bu durum, ­hafızanın gelişimini anlamak için belirleyici bir öneme sahip olabilir, çünkü kural olarak hafıza, öğrenci o anda edindiklerini zaten bildikleriyle ilişkilendirebildiğinde daha iyi çalışır (bkz. Bölüm 5).

Hafıza çalışması ağırlıklı olarak öğrencinin sahip olduğu bilgi miktarına bağlıysa, o zaman iyi bilgilendirilmiş bir çocuk ­bazı şeyleri yanlış bilgilendirilmiş bir yetişkinden daha iyi hatırlayabilir. Bu varsayım, satranç oynayabilen on yaşındaki çocuklar ve oyunu iyi anlamayan yetişkinlerle sayıların ve satranç pozisyonlarının yeniden üretimini ­inceleyen Chi (1978) tarafından test edildi . Yetişkinler sayıları yeniden üretmekle çocuklardan daha iyi başa çıktı, ancak çocukların satranç pozisyonlarını yeniden oluşturmadaki sonuçları yetişkinlerinkini %50 oranında aştı (Şekil 12.5).

Pirinç. 12.4. 4 ila 15 yaş arasında sadece sözel depolama (fonolojik döngü), karmaşık bellek kapasitesi (merkezi operatör) ve görsel-uzaysal bellekte (görsel-uzaysal girdi) yaşa bağlı değişiklikler
(Gathercole ve diğerleri, 2004a).

Telif Hakkı © Amerikan Psikoloji Derneği. izin alınarak çoğaltılmıştır

on

9

sekiz

7

6

5

Çocuklar     Yetişkinler

Pirinç. 12.5. Satranç oynamayı bilen çocuklar (ortalama yaş 10.5) ve bu oyunda yetersiz bilgi

sahibi olan yetişkinler tarafından
satranç konumlarının ve sayılarının doğrudan çoğaltılması (Chi, 1978)

Schneider ve diğerleri, satranç oynayan çocukları ve yetişkinleri kabaca aynı şekilde karşılaştırdılar (Schneider, Gruber, Gruber, Gold & Opwis, 1993). Her ikisi de ­satranç pozisyonlarını neredeyse eşit derecede iyi ezberlediler ve satranç oynamayı bilmeyen çocuklar ve yetişkinlerden çok daha iyi ezberlediler. Bu nedenle, satranç pozisyonlarını hatırlama yeteneği, yaştan çok satranç oynama yeteneğine bağlıdır.

Hafıza stratejileri

Yetişkinler bazı bilgileri hatırlamaya çalıştıklarında, yardımcı olması için sözlü tekrar ve anımsatıcılar da dahil olmak üzere çeşitli stratejilere başvururlar. Daha büyük çocukların küçük çocuklara göre farklı hafıza stratejileri kullanma olasılıklarının çok daha yüksek olmasında şaşırtıcı bir şey yok . Bu alandaki ­araştırmaların ­çoğu , farklı kategorilere ait kelimelerin bir listesinin çoğaltılması kullanılarak yapılmıştır ve biz bu göreve odaklanacağız. Bu ne? Deneklere farklı kategorilere ait belirli sayıda kelime sunulur (örneğin, dört uzuvlu hayvanların isimleri, mobilyaların isimleri vb.). Sözcükler rastgele sunulur ­ve herhangi bir sırayla çoğaltılabilir (ücretsiz çoğaltma).

Bu görevi tamamlarken çoğu yetişkin, ­önce bir kategoriye, sonra diğerine ait olan kelimeleri sırayla tekrar etmekten oluşan bir organizasyon stratejisi kullandı. Listenin sonraki yeniden üretimleri de kategorik bir temele dayanıyordu. Bu düzenleme stratejisi etkilidir: Ezberleme ve hatırlama ­bu ilkeye dayalı olan yetişkinler, ezberleme ve hatırlama daha az organize olanlardan daha fazla kelime hatırladılar (Weist, 1972).

, farklı kategorilere ait rastgele sunulan kelimeleri ezberlemeleri gerektiğinde ne yapar ? ­Bu soruyu cevaplamak için Schneider, Knopf & Stefanek (2002), 8 ila 17 yaş arası çocuklarla sistematik bir anket gerçekleştirdi. Çocuklara altı kategorinin (hayvanlar, yiyecekler vb.) her birine ait dörter fotoğraf sunuldu .

çavdarları uygun gördükleri şekilde gruplayabilirler. Bundan sonra, mümkün olduğu kadar çok fotoğrafı hatırlamaları gerekiyordu ­. Zaman içinde, serbest üremenin etkinliği istikrarlı bir şekilde arttı ve on yedi yaşındakilerde sekiz yaşındakilere göre %50 daha yüksekti. Çocuklar ne kadar büyükse, ezberleme sırasında fotoğrafları o kadar sık kategorilere ayırdılar (Şekil 12.6). Ek olarak, Şekil l'de sunulan verilerden. Şekil 12.6'dan da anlaşıldığı gibi, serbestçe ­hatırlandıklarında, daha büyük çocukların önce bir kategoriye, sonra diğerine ait fotoğrafları tutarlı bir şekilde hatırlama olasılıkları daha yüksekti (kümeleme olarak bilinen bir fenomen).

Pirinç. 12.6. 8, 10, 12 ve 17 yaşlarında tekrara (RR) karşı ölçüldüğü üzere öğrenme sırasında serbest hatırlama (a) ve (b) sıralama ve hatırlama sırasında gruplandırma (Schneider ve diğerleri, 2002). Telif Hakkı © Amerikan Psikoloji Derneği. izin alınarak çoğaltılmıştır

Üst bellek

Çocuklar büyüdükçe üst bellekleri, yani kendi bellekleri ve nasıl çalıştığı hakkındaki bilgileri gelişir (inceleme için bkz. Schneider, 1999). Böylece bir grup araştırmacı, okul öncesi çocukların hafıza kapasitelerinin tahmin ettiklerinden 5 birim daha az olduğunu ve dokuz yaşındaki çocukların hafıza kapasitelerinin sadece 1 birim daha yüksek olduğunu bulmuşlardır (Yussen & Levy, 1975). De Marie ve Furron, 5 ila 11 yaş arasındaki çocukların çeşitli görevleri tamamlamalarını isteyerek hafızalarını incelediler (DeMarie & Ferron, 2003). 8 ila 10 yaş ­arası çocuklar, 5 ila 8 yaş arası çocuklar için geçerli olmayan meta-hafıza faktörünün varlığına dair ikna edici kanıtlar göstermiştir.

Üst bellek bilgisi, belleğin "performansını" öngörür mü? Schneider ve Presley ^[I], 60 çalışmayı meta-analiz ederek meta-hafıza ile hafıza verimliliği arasındaki korelasyon katsayısının 0.41 olduğunu belirlediler. Bu, ­üst belleği iyi olan çocukların zayıf üst belleği olan çocuklara göre daha iyi belleğe sahip olması gerektiğine dair orta düzeyde bir eğilim olduğunu göstermektedir. Metabellek ile bellek arasında neden daha yakın bir ­ilişki yok ? Çocuklar, sahip oldukları etkili hafıza stratejilerini kullanmak için motive olmayabilirler, kısa bir kelime listesi hatırlanacaksa, vb. etkili bir hafıza stratejisine gerek olmadığını hissedebilirler.

sonuçlar

küçük çocuklara göre çok daha fazla hatırlama eğiliminde olmasının birkaç nedeni vardır . ­Çalışan bellek sisteminin tüm ana bileşenlerinin hacmi, çocuklar büyüdükçe çocuklukta artar, daha fazla bilgi edinirler, daha sık olarak etkili bellek stratejilerinin kullanımına başvururlar ­ve kendi bellek sistemlerinin (meta-bellek) daha fazla farkına varırlar. Yukarıda belirtildiği gibi, tüm bu faktörler birbiriyle ilişkilidir.

Üç örneğe bakalım. İlk olarak, dijital bellek miktarıyla ölçülen fonolojik döngünün boyutunun ­çocuk büyüdükçe arttığına dair kanıtları göz önünde bulundurun (Gathercole ve diğerleri, 2004a). Sayısal belleğin kapasitesini artırmanın bir yolu, basamakları her biri üç basamaklı gruplar halinde gruplama stratejisini kullanmaktır (Ryan, 1969). İkinci olarak, üst belleğin bellek performansını etkilemesinin nedenlerinden biri ­, kendi bellek sistemleri hakkında iyi bilgiye sahip çocukların uygun öğrenme stratejilerini seçme olasılıklarının, bu tür bilgilere sahip olmayan çocuklara göre çok daha fazla olmasıdır. Üçüncüsü, çocuklar olgunlaştıkça, organizasyon stratejilerini giderek daha fazla ­kullanırlar (örneğin, önce kelimeleri kategorize edin ve daha sonra ezberleyin). Belki de bunun nedenlerinden biri , biriken bilginin kelimeler arasındaki anlamsal ilişkileri belirlemelerini kolaylaştırmasıdır .­

Mekanik ve anlamsal bellek

Çocuk büyüdükçe bildirimsel belleğin ­tüm görevlerde ilerleme gösterdiğini söyleyebilir miyiz? Hayır, yapamazsınız ve bir çocuk olgunlaştıkça, bildirimsel ­hafızasının aslında hataya daha yatkın hale geldiği koşulları tartışmak yararlıdır. Bu alandaki temel araştırma, Brainerd ve Reyna (2004) tarafından geliştirilen ve bellekte iki tür iz olduğunu belirten teorik yaklaşıma dayanmaktadır. Birinci tip izler mekaniktir, ezberlenecek uyaranlar hakkında kesin ve ayrıntılı bilgiler içerir (örneğin, ezberlenecek kelimenin basıldığı yazı tipi). İkinci türün izleri anlamsaldır; ­hatırlanacak uyaran hakkında büyük miktarda anlamsal bilgi içerebilirler (örneğin, "Fransa" kelimesini çok fazla şarap ve peynir ürettiği bilgisiyle ilişkilendirmek). Sonuç olarak , mekanik izler, öğrenenin "gerçek" deneyimini yansıtır ve semantik izler , kendi deneyimini "anlayışını" yansıtır.

Deneysel veri

Çocuk büyüdükçe ve ezberledikçe ve anlamsal bellek önemli ölçüde geliştikçe, Brainerd ve Reyna (2004) deneklere anlamsız kelimeler (örn., cexib, zuteg) sunarak ve ardından bir tanıma testi uygulayarak ezberci belleği inceledi. On bir yaşındaki çocuklarda mekanik ­hafıza, beş yaşındaki çocuklara göre çok daha iyi gelişmiştir . Semantik bellek de yaşla birlikte gelişir ve çocuklar ­hatırlamaları gereken bilgilerden daha fazla anlam çıkarırlar (Brainerd & Reyna, 2004 tarafından yapılan incelemeye bakın). Örneğin, deneklere altı kategoriden (dört uzuvlu hayvanlar ve mobilya parçaları dahil) dört nesnenin bir listesinin sunulduğunu ve ardından bir serbest hatırlama testinin ( ­öğrenilen kelimeleri rastgele bir sırayla yazmanız gerekir) sunulduğunu varsayalım. . 10-11 yaşından küçük çocukların aksine, yetişkinler listeyi kategoriye göre yeniden oluşturma eğilimindedir (Bjorklund & Jacobs, 1985).

yaşla birlikte hafıza hatalarının arttığını gösteren bir çalışmadan neden hala bahsedilmediğini merak ediyorsunuzdur ­. Brainerd & Reyna'ya göre, 2004, bu genellikle aşağıdaki durumlarda gerçekleşir:

•            öğrenme ile ilgili bir görevi yerine getirirken, daha büyük çocuklar küçük çocuklara göre daha anlamsal izler oluşturur;

•            hafıza testi, mekanik çoğaltma veya tanıma gerektirir ­;

•            Anlamsal belleğin gelişmesiyle birlikte, ­ezberlenecek bilgiye anlam olarak çok yakın olan bilgilerin yanlış yeniden üretilmesi veya tanınması olasılığı artar.

, deneklere özel bir şekilde derlenmiş kelime listelerinin sunulmasından oluşan Diese-Roediger-McDermott paradigmasını (Roediger & McDermott, 1995) (bkz . ­(örneğin, "doktor") ve onunla en yakından ilgili 15 kelime (örneğin, "hemşire", "hasta", "hastane", "hasta") . Daha sonra bu 15 kelime sunulur (ancak orijinal kelime değil !), ardından ücretsiz çoğaltma veya tanıma testi yapılır. Deneyi yapanlar en ­çok deneklerin orijinal "doktor" kelimesini ne ölçüde yanlış üretecekleri veya tanıyacakları ile ilgileniyorlar. Birkaç deneyin ortalama sonuçları, Şekiller 1 ve 2'de sunulmaktadır. 12.7. Gördüğünüz gibi, hem yanlış üreme hem de yanlış tanıma, çocuk büyüdükçe istikrarlı bir şekilde artıyor. Yaşla birlikte, çocuklar anlamsal bilgi işlemeyi geliştirirler , bunun bir sonucu olarak, daha büyük çocukların, ­kendilerine ilgili kelimeler sunulduğunda orijinal "doktor" kelimesine daha küçük çocuklara göre odaklanma olasılığı daha yüksektir .

Pirinç. 12.7. Çocuklar büyüdükçe yanlış pozitiflerin ve yanlış pozitiflerin sayısı artar (Dize-Roediger-McDermott puanlaması) (Brainerd & Reyna, 2004). Telif hakkı © Elsevier. izin alınarak çoğaltılmıştır

daha büyük çocukların anlam işlemeyi kullanmalarının bellek hatalarını artırdığı yönündeki bir eğilime ilişkin ek kanıtlar ­sunulmuştur. 6, 8 ve 12 yaşındaki çocuklar üç cümle işitmiştir (örneğin, "kahve çaydan daha sıcaktır") , "çay kakaodan daha sıcaktır" ve "kakao çorbadan daha sıcaktır"). Cümlelerin sunumunu, deneklerin test cümlelerinin tam olarak kendilerine orijinal olarak sunulduğu gibi sunulup sunulmadığına karar vermeleri gereken bir tanıma testi izledi . Anahtar koşul, test sırasında anlamı aynı kalan cümlelerin sunulmasıydı (örneğin, "kakao ­çaydan daha soğuktur"). Bu cümlelerin yanlış tanınması yaşla birlikte giderek arttı (Şekil 12.8).

Pirinç. 12.8. 6, 8 ve 11 yaşlarında aynı anlama gelen cümleleri yanlış tanıma (Brainerd & Mojardin, 1998)

olanlardan ayırmanın önemli olduğunu söyleyebiliriz . ­Daha büyük çocukların küçük çocuklara göre daha fazla duyu izi oluşturması kesinlikle olumlu bir faktördür, ancak hafıza testi ezbere yeniden üretme veya tanıma gerektirdiğinde bu bir engel haline gelir.

Bildirimsel ve örtük belleğin karşılaştırılması

Yukarıda, bildirimsel hafızanın zaten bebeklik döneminde hızla geliştiği gerçeğinden bahsetmiştik ­. Ancak aynı şeyin örtük bellek için söylenebileceği kesin değildir. ­Bildirimsel ve örtük bellek çocuklukta farklı şekilde gelişir. Yıllar geçtikçe, çocukların bildirimsel hafızası gözle görülür şekilde gelişir, ancak örtük hafızaya gelince, yaşın bu üzerinde çok az etkisi vardır. Murphy, McKone & Slee ­, çocukların örtük hafızası üzerine yapılan araştırmaları gözden geçirdiler (Murphy, McKone & Slee, 2003). 18 çalışmanın 15'inde, yaşın sadece küçük bir etkisi bulundu.

Yaşın bildirimsel ve örtük bellek üzerindeki farklı etkileri ­, yazarlardan bazıları daha önce bozulmamış olarak gördükleri nesnelerin bozuk fotoğraflarını belirlemelerini istedikleri bir çalışmanın sonuçlarıyla kanıtlanmaktadır (Russo, Nichelli, Gibertoni & Cornia, 1995). Örtük ­bellek, daha önce sunulan nesneler için sonuçların sunulmayan nesnelere göre ne ölçüde daha iyi olduğu ile değerlendirildi. Şekil l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi. Şekil 12.9'da, dört ve altı yaşındakiler ve genç yetişkinler hemen hemen aynı ­düzeyde örtük bellek gelişimi göstermektedir (fark önemsizdir). Açık hafızaya gelince, en iyi yetişkinlerde gelişir ve en kötü dört yaşındakilerde gelişir.

Pirinç. 12.9. a - orantılı yeniden hazırlama (örtük bellek) ve b - dört ve altı yaşındaki çocuklar ve genç yetişkinlerde serbest üreme (açık bellek) (Russo ve diğerleri, 1995)­

ve örtük bellek üzerindeki farklı etkilerini açıklamaya girişmeden önce ­, son zamanlarda örtük bellekte yaşla birlikte değişiklikler olduğuna dair kanıtlar bulunduğunu belirtmekte fayda var. 6 ila 13 yaş arası genç yetişkinlere ve çocuklara bir hedef ve on bir dikkat dağıtıcı unsurdan oluşan görsel kompozisyonlar sunan bir grup deneyci tarafından yapılan bir çalışmayı ele alalım (Vaidya, Huger, Howard & Howard, 2007). ­Görev, hedef nesnenin yönünü (sağa mı yoksa sola mı baktığı) mümkün olan en kısa sürede belirlemekti. Bu görsel kompozisyonlardan bazıları birkaç kez sunuldu, diğerleri yeniydi. Deneyi yapanlar, deneklerin , ilk kez sunulan kompozisyonların tanınmasına kıyasla eylemlerini hızlandırmak için tekrarlanan sunumla kendilerine sağlanan bilgileri kullanıp kullanamayacaklarıyla ilgilendiler .­

Ne keşfettiler? Genç yetişkinler, "eski" görsel kompozisyonlara "yeni" olanlardan çok daha hızlı tepki verdiler ; bu, ­önceki her sunumun onlara verdiği yararlı bilgileri hatırladıklarını gösterdi . Buna karşılık, çocuklar "eski" ve "yeni" kompozisyonlara tepki süresinde herhangi bir fark göstermediler. Ne yetişkinler ne de çocuklar "eski" görsel kompozisyonlar için herhangi bir açık hafıza kanıtı göstermediler. Bu, yazarların genç yetişkinlerin örtük belleğe sahip olduğu, ancak çocukların olmadığı sonucuna varmalarını sağladı. Yaşın neden bu görevdeki performans üzerinde, diğer pek çok ­örtük bellek görevindeki performanstan daha güçlü bir etkiye sahip olduğu henüz tam olarak açık değildir. Bununla birlikte, yazarlar, bu görevi yerine getirirken, örtük belleğin tüm görsel kompozisyondan gelen bilgileri entegre etmek için karmaşık çağrışımsal süreçler gerektirdiğini ve çocukların bunu yetişkinlerden daha az yetenekli olduğunu öne sürdüler.

Örtük bellekteki değişiklikler neden genellikle çocuklukta gözlemlenmez? Genel olarak cevap şöyle gelebilir: Örtük bellek, ­açık belleğe kıyasla temel süreçlere dayanır ve bu nedenle çocukların beceri ve yeteneklerinin gelişmesinden daha az etkilenir. Başka bir deyişle ­, çocuklukta açık bellek gelişimini etkileyen faktörler (temel çalışan bellek kapasitesi, bilgi edinimi, bellek stratejileri ve üst bellek) örtük bellek için çok daha az önemlidir.

Otobiyografik bellek ve çocukluk amnezisi

Öğrenme yeteneğinin bebeklerde yaşamın ilk aylarında ortaya çıktığını ve öğrenmenin sonuçlarını oldukça önemli bir süre sonra gösterdiklerini zaten biliyoruz. Bununla birlikte, bu çalışmalar ­infantil amnezinin nedenlerine dair çok az fikir verir veya hiç vermez. Bu anlamda, yazarlarının çocukların kendi hayatlarındaki olayları hatırlama yeteneklerini araştırdığı çalışmalar çok daha faydalıdır. Belki çocuklar eylemlerin sırasını iyi hatırlıyorlar, ancak çok zayıf bir otobiyografik hafızaları var. Aslında, göreceğimiz gibi, çocuklar başlarına gelen olayları oldukça iyi hatırlarlar. Bu, belki de otobiyografik ­anıları depolayamamanın çocukluk amnezisinin ana nedeni olmadığı anlamına gelir.

belleğe sahip olup olmadığına karar vermenin kolay olmadığını unutmayın . ­Bunun önemli bir nedeni , küçük çocukların dil ­becerilerinin genellikle son derece sınırlı olmasıdır. Bu, hayatları hakkında tam olarak ne hatırladıklarını iletmelerinin genellikle zor olduğu anlamına gelir. Sonuç olarak, çocuğun anlattığı olayın gerçekten başına geldiğini gerçekten anlayıp anlamadığı genellikle tam olarak açık değildir.­

Deneysel veri

Katherine Nelson son derece merak uyandıran bir vakayı anlattı: küçük Emily beşiğinde yatarken uyumadan önce kendi kendine konuşurdu (Nelson, 1988). Kız 21 ila 36 aylıkken, gece monologları kaydedildi ve analiz edildi. 21 aylıkken Emily, ­aile arabasının arızalanması gibi iki ay önceki olayları hatırlıyordu. Çoğunlukla monologları yapılandırılmamıştı ve Noel ya da küçük bir erkek kardeşin doğumu gibi önemli olaylardan bahsetmiyorlardı. Genellikle ­dadıya çağrılmak veya diğer çocukların oyun sırasında nasıl tartıştığı gibi sıradan şeylerden bahsederdi.

Emily'nin anılarının çoğu bir önceki güne aitti ama ­altı ay önceki olaylarla ilgili olanlar da vardı. 24 aylıkken net kurallar ve genellemeler oluşturmaya başladı ("Boduma gecelikle inemezsin", "Emily öğleden sonra büyükannesine gittiğinde ... Amy bazen gider"), geleceği düşünmenin yanı sıra (“Belki doktor gömleğimi çıkarır). Emily üç yaşındayken ­monologları bıraktı ve çalışmanın durdurulması gerekiyordu. İki yaşındaki çocukların ­belirli olayları hatırlayabildikleri konusunda ikna edici kanıtlar elde etmemizi sağladı .

Bununla birlikte, acele edilmemeli ve bir ­çocukta (belki de erken gelişmiş) doğasında olan şey tüm çocuklara aktarılmamalıdır. Bununla birlikte, ortalama yaşı 33 aylık olan 10 çocuk için büyük ölçüde benzer veriler elde edilmiştir (Fivush, Gray & Fromhoff, 1987). Daha önce, yazarlar ebeveynlerle konuşmuş ve çocukların hayatında bir veya iki kez meydana gelen önemli olayları (örneğin, Disneyland gezisi, uçak gezisi, hayvanat bahçesi gezisi) öğrenmişlerdir. Araştırmacılar daha sonra çocuklara bazı son olaylar (son üç ay içinde olanlar) ve daha önce meydana gelen olaylar hakkında sorular sordu. Çocuklar, son olaylarla ilgili soruların %59'unu ­ve daha uzaktaki olaylarla ilgili soruların %52'sini yanıtladı. Ortalama ­olarak, olayların her biri hakkında 12 parça bilgi bildirdiler. Özellikle ne yaptıklarını ve gördüklerini, daha da kötüsü - daha önce bulundukları insanları ve yerleri çok iyi hatırladılar. Bu sonuçlar , iki yaşındaki ­çocukların otobiyografik anılar oluşturduğunu ve bunları en az birkaç ay sakladığını gösteriyor.

Peterson, çocukların otobiyografik hafızası üzerine yapılan araştırmaları gözden geçirdi (Peterson, 2002). İlk önce otobiyografik olayları gerçekleştikten 12 ay sonrasına kadar değerlendiren çalışmalara baktı . ­Bu sonuçlar, Fivush, Gray & Fromhoff, 1987'de sunulanları doğrular ve tamamlar; bu, 2 yaşındaki çocukların birkaç ay önceki olaylar için sınırlı bir otobiyografik hafızaya sahip olabileceğini düşündürür.

Peterson (2002) daha sonra olaylar meydana geldikten 1-2 yıl sonra hafızayı değerlendiren çalışmalara baktı. Kural ­olarak, bir çocuğun bir olayla ilgili hafızası, meydana geldiği andaki yaşına bağlıydı. Örneğin, Peterson ve Rideout, acil servise travma nedeniyle başvuran küçük çocukları inceledi (Peterson & Rideout, 1998). Çocukların travmalarına ve hastanede kalışlarına ilişkin anıları 6 ay, 1 yıl ve 1,5-2 yıl sonra değerlendirildi. Hastaneye yattıklarında henüz bir yaşında olan çocuklar olayı iki yaşındaki çocuklara göre çok daha az hatırlıyordu. Hastaneye yatışlarından 18 ay sonra o sırada 12-18 aylık olan çocukların yarısı hiçbir şey hatırlamıyordu. Çocukların hastanede kalışları hakkında neleri hatırlayabileceklerini belirlemede belirleyici faktör, hastanede kalışları ­sırasındaki yeterlilik derecesi ve dil becerileriydi.

, olaydan dört yıldan fazla bir süre sonra yaşanan olaylara ilişkin çocukluk anılarını değerlendiren çalışmalara baktı . ­Olay sırasında çocuğun yaşı ­son derece önemliydi. Örneğin, bir grup araştırmacı, cinsel organlarla nahoş, ağrılı teması içeren üriner sistoüretrografi adı verilen tıbbi bir prosedürle ilgili çocukların uzun süreli anılarını inceledi (Quas, Goodman, Bidrose, Pipe, Craw & Ablin, 1999). çocukların hiçbiri

o sırada iki yaşında olan bu prosedür hakkında hiçbir şey hatırlamadı ve birkaç yıl sonra o zamanlar üç yaşında olanların sadece yarısı bunu hatırladı. Buna karşılık , dört yaşında bu işlemi yaptıran çocukların yaklaşık %70'i, o zamanlar beş veya altı yaşında olan çocuklar gibi, birkaç yıl sonra bile bunu hatırlıyordu. Bu prosedürü hatırlayan çocukların anıları, birkaç yıl sonra da daha kısa süreler sonra olduğu kadar doğruydu.

Simcock ve Hein, küçük çocukların hafızasının genellikle ­sözlü mesajlara dayalı olarak değerlendirildiğini belirtmişlerdir (Simcock ve Naupe, 2003). Küçük çocuklar başlarına gelen bir olay hakkında fazla konuşmazlarsa, bunun nedeni olayı iyi hatırlamadıklarından mı yoksa ­anılarını kelimelere dökemediklerinden mi karar vermek zordur. Küçük çocukların sınırlı dil becerileri göz önüne alındığında, yalnızca sözlü bildirime dayalı araştırmaların, küçük çocukların gerçekte hatırladıklarını hafife alma olasılığı yüksektir.

Bu varsayım test edilmiştir (Simcock & Naupe, 2003). 24-48 aylık çocuklar “sihirli küçültme makinesi” ile oyun oynadılar. Makineye büyük nesneler yerleştirildi (28 cm yüksekliğinde bir oyuncak ayı ve 17 cm çapında bir top) ve içinde mucizevi bir şekilde "küçüldükten" sonra, makineden ­çok daha küçük nesneler çıkarıldı (10 cm yüksekliğinde bir oyuncak ayı ve bir 5 cm çapında top) .

çocuklar "sihirli makineyi" hatırlıyorlar, onların testi sözel üreme testiydi ­. İkincisi, çocukların arabada "küçülen" nesnelerin fotoğraflarını seçmeleri gereken bir tanıma testiydi. Üçüncüsü, çocukların makinenin nasıl çalıştığını göstermeleri gereken bir davranış testiydi. ­Sonuçlar şaşırtıcıydı: Kelime hatırlama testindeki hafıza puanı, diğer iki testteki puandan çok daha düşüktü (Şekil 12.10).

Yalnızca 33 aylık ve daha büyük çocuklar doğru ­sözlü üreme gösterirken, 27 aylıktan büyük çocuklar fotoğraf testinde ve davranış testinde iyi sonuçlar gösterdi.

Bu sonuçlar nasıl yorumlanabilir? Küçük çocukların deneyimlerini sözlü hatırlama testlerinin sonuçlarının önerdiğinden çok daha iyi hatırladıklarını şiddetle öne sürüyorlar. Tanıma testi ve davranış testi sonuçlarının sözel üreme testi sonuçlarından daha iyi olmasının iki nedeni olabilir . ­İlk neden ­, ilk iki testin dil becerilerine önemli ölçüde daha az bağımlı olmasıdır. İkinci sebep, bu testlerde çocukların sözlü üreme testinden çok daha fazla bilgiyi üreme işaretleri şeklinde alması ve bu da görevi tamamlamayı çok daha kolaylaştırdı.

a             Sözel b                           Tanıma c Davranışsal

24 30 36 42 48 24 30 36 42      4824 30 36 42 48

Çocuğun yaşı, ayları Çocuğun yaşı, ayları Çocuğun yaşı, ayları

Pirinç. 12.10. a - sözel test sırasında belirtilen ortalama öğe sayısı; b - tespit edilen fotoğrafların ortalama sayısı (maksimum sayı 8'dir); c , iki ila dört yaş arası çocuklar tarafından gerçekleştirilen ortalama doğru eylem sayısıdır (maksimum sayı 5'tir) (Simcock & Naupe, 2003). Telif Hakkı © Amerikan Psikoloji Derneği

sonuçlar

1 veya 2 yaşındaki çocukların bile kişisel olayları birkaç ay sonra, genellikle yalnızca parçalı biçimde hatırlayabildiklerine dair güçlü kanıtlar vardır. Bununla birlikte, üç yaşından küçük çocuklar ­, hafızaları yıllar sonra test edildiğinde, travma ve hastaneye yatma gibi kendileri için önemli olan olayları bile ­söze dökmede genellikle başarısız olurlar . Otobiyografik bir olayı meydana geldikten yıllar sonra hatırlayabilen küçük çocuklar ile hatırlayamayan küçük çocuklar arasındaki temel fark, olay meydana geldiğinde çocuğun dil becerilerinde ne derece ustalaşmış olduğudur ­. Potansiyel olarak önemli olan, çocukların geçmiş olaylara ilişkin anılarını değerlendirmek için yalnızca sözel hatırlamaya dayanan araştırmalar, küçük çocukların gerçek hatırlama becerilerini önemli ölçüde hafife alabilir.

çocukluk amnezisi

Çocukluk amnezisinin en ünlü tanımı Sigmund Freud'a aittir (Freud, 1915/1957, bkz. bölüm 10). Çocukluk amnezisinin, ebeveynlere cinsel çekim gibi tehlikeli düşünce ve deneyimlerin bilinçaltına "sürüldüğü" bastırmanın bir sonucu olduğunu savundu . ­

Daha spesifik ­olarak Freud, bu tür tehdit edici anıların daha güvenli anılara dönüştüğünü savundu ("örtücü anılar ­" olarak adlandırdı). Bu heyecan verici bir teori, ancak desteği yok. En bariz sorun, gençlerin ve yetişkinlerin erken çocukluklarındaki olumlu ve tarafsız olayları, bu ­tür olayların bastırılmaması gerektiği halde neden hatırlayamadıklarını açıklayamamasıdır .

Son yıllarda, çocukluk amnezisi ­ve otobiyografik bellek oluşumu ile ilgili iki etkileyici teori ortaya çıktı. İlk teori, gelişen bilişsel (bilişsel) benliğin rolünü vurgular (Howe & Courage, 1997), ikinci ­teori, sosyal ve kültürel faktörlerin otobiyografik belleğin gelişiminde önemli bir rol oynadığı gerçeğinden hareket eder (Fivush & Nelson, 2004). ). Bu teorileri sırayla ele alacağız.

Kendini Tanımak

Bu teoriye göre, otobiyografik bellek, çocuklarda ancak kişisel öneme sahip olayları deneyimleyebilecek bir benlik duygusu geliştirdikten sonra gelişir (Howe & Courage, 1997). Benlik duygusunun yaşamın ikinci yılının sonunda oluştuğuna dair kanıtlar vardır. Örneğin, önce gizlice ­kırmızı benekli burunlarının üzerine konan ve daha sonra bir aynaya yönlendirilen küçük çocukları içeren bir çalışma yapılmıştır (Lewis & Brooks-Gunn, 1979). Aynadaki yansımaları değil, görüntülerini tanımaları ve kendi burunlarına dokunmaları, en azından bir miktar öz farkındalığın kanıtı olarak yorumlanıyor. Bir yaşın altındaki çocukların neredeyse hiçbiri öz farkındalık belirtisi göstermezken ­, 21 ila 24 aylık çocukların %70'i bunu gösteriyor.

Görsel kendini tanıma, benlik imajının gelişimini değerlendirmenin diğer yöntemleriyle birleştirilir. Lewis ve Ramsay, farklı ­yaşlardaki çocukların kendilerini görsel olarak tanıma, "ben" şahıs zamirini kullanma ve taklit etme becerilerini değerlendirdiler, ayrıca bir çocuğun "başka biri gibi davranması" için, o olması gerektiğini savunuyorlar. benlik duygusu en azından biraz gelişmiştir (Lewis & Ramsay, 2004). Şahıs zamirini kullanan ve reenkarnasyon gerektiren oyuna ­katılan farklı yaştaki çocukların çoğu , ­görsel olarak kendini tanıma yeteneğini de gösterdi. Bu nedenle, görsel kendini tanıma, öz farkındalığın gelişim düzeyini değerlendirmek için geçerli bir yöntemdir.

Howe ve Carage'ın teorisinin temel varsayımı aşağıdaki gibidir:

Yaşamın ikinci yılının sonuna doğru bilişsel benliğin gelişimi (görsel kendini tanıma ile kanıtlandığı gibi), hafıza sistemlerinin organizasyonu için yeni bir temel sağlar. Bu bilişsel başarı, otobiyografik belleğin ortaya çıkışını ve çocukluk amnezisinin sonunu görmemizi sağlar (Howe & Courage, 1997).

Bilişsel kendiliğin ­doğumun ikinci yılından kısa bir süre sonra otobiyografik belleğin ortaya çıkmasından kısa bir süre önce oluşması (Fivush ve diğerleri, 19784 Peterson, 2002) bu teori ile tutarlıdır. Ancak, otobiyografik belleğin ortaya çıkmasında bilişsel kendiliğin oluşumunun herhangi bir rol oynadığını hiçbir şekilde göstermez . Daha ikna edici kanıtlar, 15 ila 23 aylık ­çocuklarla çalıştıklarında , kendilerini aynada tanıyanların kişisel olayları hatırlamada, dil becerilerini test ederken kendilerini tanımayan çocuklara göre daha iyi olduğunu buldukları bir çalışmadan geliyor (Howe, Cesaret ­& Edison, 2003). Yazarlar ayrıca 15 aydan 23 aya kadar bir grup çocuğu takip ettiler . Kendilerini tanımaya başlamadan önce hiçbiri kişisel olaylara yönelik hafıza testlerinde iyi performans göstermedi.

Ayrıca, iki ya da üç yaşındaki çocukların otobiyografik olayları hatırlayabildiklerini ve bu anıları ­birkaç ay boyunca akılda tuttuklarını, ancak yetişkin olduklarında neredeyse tamamen unuttuklarını açıklamak da gereklidir. Olası bir açıklama, otobiyografik anıların sık sık tekrarlanırsa çok uzun süre hatırlanması ­ve küçük çocukların bunu yapmak zorunda olmamasıdır.

sosyokültürel teori

Sosyokültürel yaş teorisi, ­çocukluk amnezisi için başka bir makul açıklama sunar (Fivush & Nelson, 2004). Bu teoriye göre, dil ve kültür, otobiyografik belleğin erken gelişiminde merkezi roller oynar. Dil kısmen önemlidir çünkü anılarımızı iletme şeklimizdir. Çocuklar dil becerilerinde ustalaşmadan önce yaşanan olaylardan bahsetmek zor.

Hem olayın meydana geldiği anda hem de sonraki tartışmada ebeveynlerin dil kullanımı da çok önemlidir. Nelson , müze ziyaretleri sırasında anneler ve çocuklar arasındaki iletişime odaklandı (Nelson, 1989). ­Bu kişiler iki kategoriye ayrıldı - "serbest iletişim" ve "pratik". Özgür bir iletişim tarzına sahip olan anneler, müzede gördüklerini daha önce çocuklarıyla gördükleri ve tartıştıkları şeylerle ilişkilendirdiler. Buna karşılık pratik bir tarza sahip olan anneler ­çocuklarına “Sence bu şey ne için kullanılabilir?”, “Bu heykel sizce neyden yapılmış?” Bir hafta sonra müze ziyareti hafızası test edildiğinde, birinci gruptaki anne ve çocukları 30 sorudan ortalama 13'ünü yanıtlarken, ikinci gruptaki anne ve çocukları sadece beş soru yanıtladı.

Ebeveynler geçmişi çocuklarıyla farklı şekillerde tartışırlar (Fivush ve Nelson, 2004). Bazıları bunu çok ayrıntılı olarak tartışıyor, bazıları yapmıyor. Sosyokültürel ­teorisyenler, ebeveynleri kendileriyle geçmişi ayrıntılı olarak tartışan çocukların, çocuklukla ilgili daha iyi ve daha eksiksiz anılara sahip olduklarını iddia ederler. Ancak kültürel farklılıklar da akılda tutulmalıdır: Batılı anneler, Doğulu annelere göre geçmiş hakkında daha sofistike ve duygusal bir şekilde konuşmaya eğilimlidirler (Leichtman, Wang & Pillemer, 2003).

Mevcut kanıtların çoğu, ­sosyokültürel yaş teorisinin geçerliliğini desteklemektedir . Tahmin edildiği gibi, annelik anılarının tarzı ­önemli bir rol oynar. Anneleri daha sofistike ve duygusal olarak geçmişi hatırlayan çocuklar, geçmiş hakkında konuşma becerisini, anneleri nadiren anılarla meşgul olan çocuklara göre çok daha erken kazanırlar (Harley & Reese, 1999). Bu sonuçların belki de en basit açıklaması, anneleri geçmişi çok detaylı bir şekilde hatırlayan çocukların, ­anılarını “prova etmek” için harika bir fırsata sahip olmalarıdır.

Anıların, olayın meydana geldiği andaki çocukların dil becerilerinin gelişim düzeyine de bağlı olduğu da tespit edilmiştir. Simcock ve Hayne, 2 ve 3 yaşındaki çocuklara yaklaşık bir yıl önce oynadıkları oyunları tanımlamalarını istedi (Simcock & Naupe, 2002). Bunun için çocukların ­sadece o sırada bildikleri kelimeleri kullandıkları ortaya çıktı. Olay ile olayı anlatan hikaye arasında geçen süre içinde çocukların yüzlerce yeni kelime öğrendiği düşünüldüğünde, bu gerçek inandırıcı bir kanıttır.­

Kültürler arası çalışmaların sonuçları ­, Doğu'nun kültürel geleneklerini taşıyan yetişkin kişilerin otobiyografik anılarının, Batı kültürlerinin otobiyografik anılarından daha eski olduğunu göstermektedir (Pillemer, 1998). Buna ek olarak, Amerikalı çocukların Çinli ve Koreli akranlarına göre daha zengin ve duygusal erken çocukluk anılarına sahip oldukları bulunmuştur (Han, Leichtman & Wang, 1998). Bu veriler, annenin hatırlama tarzlarındaki kültürel farklılıklara dayalı olarak tahmin edilmektedir. Bir başka olası açıklama da, Amerikalı ­çocukların Doğu kültüründe yetişmiş çocuklara göre kişisel anıları hakkında konuşma olasılıklarının daha yüksek olmasıdır.

Seviye

Üç şey vurgulanmalıdır. İlk olarak, yukarıda tartışılan iki teori birbirini dışlayan olarak görülmemelidir. Örneğin, çocuklarda otobiyografik belleğin ortaya çıkışının, sonraki tezahürleri son derece ­sosyal ve kültürel faktörlere ve çocuğun dil becerilerinin gelişimine bağlı olan bir benlik duygusunun oluşumuna bağlı olduğu söylenebilir. İkincisi, iki teoride tanımlanan ana faktörlerin ­hepsinin otobiyografik hafızanın gelişiminde yer aldığına dair önemli deneysel kanıtlar var . Üçüncüsü, deneysel veriler teorileri desteklese de çoğu sınırlıdır: örneğin annenin hatırlama tarzı ile çocuğunun otobiyografik hafızasının işleyişi arasında zamansal bir ­bağlantı olduğunu gösterirler. Bir bağlantının varlığı, nedensel bir açıklama ile tutarlı olsa da, belleğin işleyişinin anıların tarzından kaynaklandığını göstermez.

tanık olarak çocuklar

Bu bölüm boyunca, dikkatimiz ağırlıklı olarak ­, amacı çocukların hafıza becerilerinin çocukluk boyunca sistematik olarak nasıl ve neden geliştirildiğini anlamak olan temel araştırmalara odaklandı. Bununla birlikte, çocukların hafızasını incelemenin sonuçları ­da çok önemli pratik uygulamalar bulmaktadır. Örneğin, suçların soruşturulmasında çocuklara bir suçun kurbanı veya tanığı olarak gördükleri ve deneyimledikleri şeyler giderek daha fazla sorulmaktadır (yetişkin tanıkların tanıklığı 14. Bölümde tartışılmaktadır). İngiltere ve Galler'de bunun bir nedeni, 1992'de İçişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı'nın ­ceza ve aile davalarında çocuklarla yapılan görüşme kayıtlarının kullanıldığını kabul etmesidir .

Tartışılacak iki temel soru var. İlk konu, ­iddia edilen suçlara ilişkin çocukların ifadelerinin doğruluğu ve güvenilirliğidir. İkinci soru, bu okumaların maksimum doğruluğunu elde etmek için hangi adımların atılması gerektiğidir ? Bu bölümde ilk soruyu ele alacağız. İkinci soru bir sonraki bölümde tartışılacaktır.

, özellikle kendilerine uygun uyaranlar sunulduğunda, olağandışı olayları oldukça eksiksiz bir şekilde hatırladıkları yukarıda zaten belirtilmişti ­. Örneğin, bir çalışma beş yaşındaki çocukların New York'taki Yahudi Müzesi'ni ziyaret anılarını inceledi (Fivush, Hudson & Nelson, 1984). Müze ­ziyareti, arkeolojik yöntemlerin açıklanmasını içerdi ve çocuklara kum havuzundaki eserleri “bulma” fırsatı verildi. Bu olayın hatırası, önemli bir unutkanlık gösterdi. Ancak altı ­yaşındaki çocuklar, uygun uyaranlar sunulduğunda, müze ziyaretleri sırasında öğrendikleri bilgilerin %87'sini daha sonra hatırladılar.

Çocuklara yönelik cinsel ve fiziksel ­istismarın boyutlarının gün ışığına çıkmasıyla birlikte, çocukların farklı olayları ne kadar iyi hatırladıkları sorusu giderek daha önemli hale geldi. Bu gibi durumlarda, kanıtlar genellikle bir veya daha fazla ­çocuğun tanıklığına bağlıdır . Örneğin, 1983 yılında, 36 yaşındaki bir anaokulu müdürü, çoğunlukla 29 anaokulu öğrencisinin ifadesine dayanarak, cinayet ve 12 adet çocuk taciziyle suçlandı.

Çocuklardan fiziksel ve/veya cinsel taciz gibi travmatik olayların kanıtlarını sunmaları istendiğinde, kaçınılmaz olarak şu soru ortaya çıkar: Onları nötr veya olumlu olaylara göre daha mı iyi yoksa daha mı kötü hatırlıyorlar? Freud'un bastırma teorisine göre (bkz. 10. Bölüm), çocuklar travmatik olayların hatıralarını bastırmaya eğilimlidirler, bu da onları hatırlamalarını travmatik olmayan ­olaylara göre daha zor hale getirir. Bununla birlikte, bu ifadenin aksine, bu kitapta sunulan hafıza çalışmalarının çoğunun sonuçları, standart olmayan ­ve önemli olayların, kural olarak, sıradan ve önemsiz olanlardan daha iyi hatırlandığını göstermektedir. Travmatik olayların çoğu hem önemli hem de standart dışı olduğundan, travmatik olmayan olaylardan daha iyi hatırlanmaları gerektiği tahmin edilebilir .

Çocuklar farklı olayları ne kadar doğru hatırlıyor?

Çocukların erken çocukluklarında meydana gelen travmatik ve travmatik olmayan olaylara ilişkin anıları üzerine yapılan çalışmanın sonuçlarını özetleyen Cordon ve diğerleri, bu ­iki tür olayın anılarında farklılıklardan çok benzerlikler olduğu sonucuna varmışlardır. Cordon, Pipe, Sayfan, Melinder & Goodman, 2004):

Travmatik ve travmatik olmayan olayların anıları arasında pek çok benzerlik vardır. Özellikle yaş, gecikme ve olayın doğası gibi travmatik olmayan anıları etkileyen değişkenler de ­erken çocukluk dönemindeki travmanın önemli belirleyicileridir. Olay anındaki yaş, travmatik olayın anılarına bilinçli olarak erişme yeteneğinde kritik bir faktör gibi görünmektedir (Cordon ve diğerleri, 2004).

onların olayları hatırlamalarında sistematik hatalara yol açabilen içsel telkin edilebilirlikleridir . Prensip olarak, telkin edilebilirlik daha ­küçük çocuklarda daha büyük çocuklara göre daha belirgindir (bkz. Bruck & Ceci, 1999). Telkine yatkınlığın üç ila dört yaş arasında arttığı, ­ardından yaşla birlikte azaldığı ve on ve on iki yaşındaki çocukların telkine yetişkinlerden daha fazla yatkın olmadığı saptanmıştır (Bruck & Ceci, 1997). Bu çalışmada çocuklara Lauren adlı bir kızın okuldaki ilk günü ile ilgili bir hikaye okunmuştur. Lauren kahvaltıda yumurta yer, ardından midesi ağrımaya başlar ve başka bir çocuğun oyuncağıyla oynamasına izin verildiğinde bunu unutur. Çocuklara, " Sirial'ını ­çok hızlı yediği için başı ağrıyan Lauren hakkındaki hikayeyi hatırlıyor musunuz?" ^[II]Peki arkadaşının oyuncağıyla oynayabildiği zaman kendini daha iyi hissetti mi?" Bu tür ­sorular , doğru cevap için bilgi içerdikleri için yönlendirici sorular olarak adlandırılır.

Daha sonra çocuklar, metni anlayıp anlamadıklarını kontrol ederek bireysel olarak test edildi ve ­ardından deneyi yapan kişi ayrıldı. İki gün sonra, bireysel olarak tekrar test edildiler ve bir çift fotoğraf seçeneği sunuldu. Biri ­yumurta yiyen Lauren'di, diğeri sirial yiyen Lauren'di; başka bir çift fotoğrafta Lauren'ın baş ağrısı ve Lauren'in mide ağrısı olduğu görülüyordu. Yanıltıcı bilgi (sözde yönlendirici soru) olmadığında, test puanları yaştan çok az etkilenmiştir (Şekil 12.11). Aksine, yanıltıcı bilgi sunulduğunda, daha küçük çocukların anıları daha az doğruydu ­.

100

Pirinç. 12.11. Yanıltıcı bilgilerin farklı yaşlardaki çocuklar üzerindeki etkisi. Tarafsız bir soru ifade edildiğinde, hatırlama puanları yaştan bağımsızdır ve az çok eşit derecede yüksektir, ancak soru önyargılı bir şekilde formüle edilirse, küçük çocuklar daha kolay yanlış yönlendirilir (Ceci ve diğerleri, 1988)

Ceci ve diğerleri tarafından yapılan bir araştırmanın sonuçları, ­küçük çocukların hafızasının daha büyük çocuklara göre bozulmaya daha yatkın olduğunu göstermektedir (Ceci, Baker & Bronfenbrenner, 1988). Ancak tanık oldukları fiziksel veya cinsel taciz gibi duygusal olaylar sorulduğunda çocuklara ne kadar telkin edilebilir? Thompson ve arkadaşları bu soruyu cevaplamaya çalıştılar (Thompson, Clarke-Stewart & ­Lepore, 1997). Beş ve altı yaşındaki çocuklar bir veya iki olaya tanık oldular. "Masumiyet olayında" Chester adlı bir kapıcı, oyun odasındaki oyuncak bebekleri ve diğer oyuncakları temizliyordu. "Şiddet olayında" da aynısını yaptı, ancak kuklalara ­kaba ve hatta biraz acımasız davrandı. Çocuklardan bazıları daha sonra, kapıcının şiddet uyguladığını ima eden bir suçlayıcı görüşmeci tarafından sorgulandı; masum olduğunu ima eden kapıcıyı haklı çıkaran bir görüşmeci, diğer çocuklarla konuştu . Üçüncü grup çocuklarla, herhangi bir ipucundan kaçınan tarafsız bir görüşmeci tarafından görüşme yapıldı. Çocuklar, kapıcının davranışlarını görüşmeden hemen sonra ve iki hafta sonra ebeveynlerine anlattılar.

Çocukların görgü tanığı ifadeleri, tarafsız bir görüşmeci tarafından sorgulandığında çoğunlukla doğruydu, ancak görüşmeci suçlama veya haklı çıkarma havasında olduğunda görüşmecinin ipuçlarından etkilenme eğilimindeydi. Başka bir deyişle çocuklar, görüşmeci ­suçlayıcı gibi davrandığında kapıcının şiddet uyguladığını ve görüşmeci onu savunduğunda masum olduğunu söylediler . ­Çocuklar daha sonra ebeveynlerinin tarafsız sorularını yanıtladıklarında, olayla ilgili açıklamalarının görüşmeciye anlattıklarıyla büyük ölçüde örtüştüğü ortaya çıktı.

Çocukların görüşmecinin bariz ve güçlü etkisi altına girmiş olmasında şaşırtıcı bir şey yokmuş gibi görünebilir, ancak bunlar çok kolay telkin edilebilir ve birçok durumda görüşmecinin açık önyargılarından yoksundurlar . Brooke ve Ceci, beş farklı görüşmede okul öncesi çocuklardan iki gerçek olayı (örneğin, son ceza) ve iki kurgusal olayı ( ­örneğin, hırsızın yiyecek çaldığını nasıl gördüklerini) açıklamalarını istedi. Üçüncü görüşmede, neredeyse tüm çocuklar zaten her iki kurgusal olayın da gerçekten yaşandığına inanmıştı.

daha sonra mümkün olduğunca tarafsız olmaları talimatı verilen yeni bir görüşmeci tarafından sorgulandıklarında , hayali olayların gerçekten olduğunu iddia etmeye devam ettiler . Çocukların gerçek ve kurgusal olaylara ilişkin açıklamaları, ­hem spontan ifadelerin sayısı hem de ayrıntıların sayısı (örneğin, konuşmalar hakkında) açısından birbirine benziyordu .

Seviye

Küçük çocuklar telkinin etkisi altındayken neden sistematik ­olarak çarpıtılmış olay raporları "yayarlar"? Bunu iki ana faktör belirler (Roebers & Schneider, 2005). faktörlerden biri sosyal uyumdur. Küçük çocuklar, kendi anıları doğru olsa bile sosyal baskıya yenik düşebilir ve sosyal destekten yoksun kalabilir; bu, özellikle kendilerinden çok daha yaşlı bir kişi tarafından röportaj yapıldığında olasıdır . ­Diğer bir faktör bilişsel yetersizliktir. Küçük çocuklar, sınırlı bilgi işleme, dikkat veya dil becerileri nedeniyle kendi çarpık anılarına inanabilirler . ­Bu ikinci faktörün lehine kanıtlar bir dizi çalışmadan gelmiştir (inceleme için bkz. Bruck & Melnyk, 2004). Bu çalışmalarda çocuklar , görüşmecinin varsayımlarının yanlış olabileceği konusunda uyarıldıktan sonra bile yanlış anılar "vermeye" devam ettiler ­.

Ne yapılabilir?

Pratik bir bakış açısından, çocukların tanıklığının maksimum doğruluğunu elde etmek önemlidir. Belki de en bariz yaklaşım, görüşmelerden yönlendirici soruları eleyerek toplumsal anlaşma sorununun etkisini azaltmaktır. Bu çok arzu edilir. Bununla birlikte, görüşmeci önyargısı ­, yönlendirici sorulardan başka şekillerde de kendini gösterebilir. Örneğin, bir görüşmeci, istenen yanıtları ödüllendirerek ve istenmeyen yanıtları eleştirerek , görüşme boyunca belirli soruları tekrarlayarak vb.­

Garven, Wood ve Malpass, çocukların çeşitli sorulara verdiği yanıtlara yanıt olarak görüşmeci önyargısını incelediler (Garven, Wood & Malpass, 2000). Çalışmalarında ­anaokulu çocukları , sınıflarına gelen Paco adlı bir konuğun ziyaretinin ayrıntılarını hatırladılar. Çocuklara gerçekleşmiş ­olabilecek olaylar (örneğin, "Paco bir oyuncağı kırdı mı?") ve olası olmayan olaylar ( ­örneğin, "Paco sizi çiftliğe götürdü mü?") hakkında yanıltıcı sorular soruldu. Bir grupta, çocuklar bu yanıltıcı sorulara evet yanıtını verdiklerinde övüldü ve hayır yanıtını reddettiklerinde eleştirildi; diğer grupta görüşmeci çocukları övmedi veya eleştirmedi. Birinci gruptaki çocuklar olası olaylarla ilgili soruların %35'ine, ­olası olmayan olaylarla ilgili soruların %52'sine yanlışlıkla katılırken, ikinci grupta bu oranlar sırasıyla sadece %13 ve %5'tir. İki grup arasındaki bu farklı sonuçlar, yalnızca görüşme sırasındaki sosyal baskıyı yansıtmaz, çünkü görüşmecinin önyargısından etkilenen çocuklar, ­daha sonra tarafsız bir görüşmeci tarafından sorgulandıklarında yanıltıcı sorulara yanlış yanıtlar vermeye devam ettiler. Bu nedenle, bir çocuk tanıktan ­doğru bilgi almak istiyorsak, görüşmeci önyargısını herhangi bir biçimde tamamen ortadan kaldırmaya özen göstermeliyiz.

Çoğu çocuk haftada birkaç saat televizyon izler ve belki de çocukların hafıza bozukluğuna tanık olmalarının nedenlerinden biri, gerçek yaşam olaylarını televizyon olaylarıyla karıştırma eğiliminde olmalarıdır ­. Örneğin, televizyonda kendilerini heyecanlandıran cinsel sahneleri gördükten sonra, gerçek hayattaki olaylarla ilgili sorulara verdikleri yanıtlarda bu sahnelerin bazı unsurlarını kullanabilirler. Başka bir deyişle, küçük çocuklar bilgi kaynaklarını izlemede kötüdür.

Bu durum, Thierry ve Spence'i ­üç ve dört yaşındaki çocuklara bilgi kaynağını izlemeyi öğretmenin tanık bellekleri üzerindeki etkisini incelemeye sevk etti (Thierry & Spence, 2002). Tüm çocuklar önce deneyi yapan kişinin (Bayan Bilim) teybe kaydedilen deneyleri gösterip ­"canlı" olarak gerçekleştirmesini izledi. Daha sonra aynı şekilde bir kukla gösterisi gösterildi. Bir kukla (Bee lly), diğer kuklanın (Terry) izlediği her iki gösteriye de katıldı. Çocuklara şu talimat verildi: “Terry, Billy'nin gerçek hayatta ne yaptığını ve sadece televizyonda ne yaptığını hatırlamanın hiçbir yolu yok. Bu Billy'yi çok kızdırır. Billy'ye gerçek hayatta sizin ve Terry için neler yaptığını ve sizin ve Terry'nin sadece televizyonda gördüklerini hatırlayabildiğinizi gösterelim” (Thierry & Spence, 2002, s. 431). Sonunda çocuklara Bayan Science ile yaşadıkları deneyimler soruldu, teybe kaydedildi ve "canlı" olarak gösterildi. Ortalama olarak, kaynak ­izleme konusunda eğitim almamış çocuklar, benzer eğitim almış çocuklara göre olayları filme veya "hayatı yaşama"ya atfetmede beş kat daha fazla hata yaptılar (5'e karşı 26 hata).

Olaylar için hafıza, kişiyi olayın meydana geldiği duruma geri döndürerek de geliştirilebilir. Örneğin, erken çocukluğumu ­Crystal Palace Futbol Kulübü yakınlarındaki Güney Londra şehrinde geçirdim. Çocukluğumuzdan beri aşina olduğumuz sokaklarda araba sürmek , hafızada geçmiş olayları çağrıştıran etkili bir “tetikleyicidir ”. ­Bu, Tulving'in (1979) özel kodlama ilkesiyle (bkz. Bölüm 8) tutarlıdır; buna göre, olaylar ve anılar hakkında bağlamsal bilgilerden "uzaklaşıyoruz", bu ilkeye göre oynatma sırasında mevcut olan bilgiler bağlam da dahil olmak üzere maksimumdadır. bellek izinde yansıtılana karşılık gelir.

Priestley, Roberts ve Pipe bağlam kurtarmanın çocukların bir olayla ilgili hafızaları üzerindeki olası olumlu etkisini değerlendirdiler (Priestley, Roberts & Pipe, 1999). 5-7 yaş arası çocuklar "Bir ­korsanı ziyaret etmek" oyununa katıldılar: gerçek korsanlar oldular, bir harita çizdiler, bir anahtar için savaştılar ve bir hazine buldular. Bu olayla ilgili hafızaları 6 ay sonra test edildi. "Bağlamsal koşullardaki" çocuklarla korsan gereçlerinin huzurunda görüşülmüştür ve "hatırlatma koşullarındaki" çocuklar, testin arifesinde bir korsanın odasını ziyaret etmiştir. Her iki koşulun da eşit derecede etkili olduğu ortaya çıktı ­: ilk durumda, çocuklar ortalama olarak 19.5 bilgi nesnesini ve ikinci durumda 20.2 bilgiyi hatırladılar. Her iki grubun sonuçları, bağlam kurtarma veya hatırlatma olmayan grubun sonuçlarından %40 daha yüksektir.

Küçük çocukların bir olaya tanık olduktan sonra akıllarında tuttukları bilgilerin en azından bir kısmı ­muhtemelen sözlü olmayan biçimdedir. Sonuç olarak, çocuk tanıklarla görüşmek çoğu durumda olayla ilgili sahip oldukları tüm bilgileri "alamayabilir". Gross ve Hayne (1999), bazı çocuklara soru sormadan önce olayla ilgili hatırladıklarını çizmelerinin istenmesiyle durumun iyileştirilebileceğini savunur. Daha sonra ­onlardan alınan sözlü bilgiler ile eskiz yapmayan çocuklardan alınan sözlü bilgiler karşılaştırılabilir .­

Gross ve Hayne, beş ve altı yaşındaki çocukları Cadbury çikolata fabrikasına getirdi (Gross & Hayne, 1999). Fabrikada onlara mor takım elbiseli, silindir şapkalı ve baston taşıyan bir kadın eşlik etti ve kendisini Çikolatalı Charlie olarak tanıttı. ­Çocukların bu olayla ilgili anıları 1 gün sonra, 6 ay sonra ve bir yıl sonra test edildi. İlk iki durumda (1 gün sonra ve 6 ay sonra) benzer sonuçlar elde edilmiş ve eskiz yapmaları istenen çocuklar sözlü raporlarında ­kendilerini sözlü raporlama ile sınırlayan çocuklara göre %30 daha fazla bilgi hatırlamışlardır. Bir yıl sonra, etki daha da çarpıcıydı: hem çizen hem de soruları yanıtlayan çocuklar, yalnızca soruları yanıtlayan çocuklara göre neredeyse iki kat daha fazla bilgi hatırladılar. Bu olumlu etkiye, hatalardaki herhangi bir artış eşlik etmemiştir; bu da, görüşmelerde çizim ­yapmanın bir olay hakkında doğru ve makul ölçüde eksiksiz bilgi edinmenin çok etkili bir yolu olabileceğini düşündürmektedir.

sonra sözlü raporlardan elde edilen bilgi hacmini artırmada neden bu kadar etkilidir ? ­Bu birkaç nedenden kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, belki de en önemli sebep, çizimin çocukların kendi benzersiz üreme ipuçlarından daha fazlasını yaratmalarına izin vermesi ve bunun da sözlü raporlarını zenginleştirmesidir.

Özetle, çocukları tanık olarak kullanmanın iyi yanı, ­başlarına gelenler hakkında hatırlayabilecekleri bilgi miktarını artırmanın birkaç yolunun olmasıdır . Görüşmecilerin yönlendirici sorular da dahil olmak üzere her türlü önyargıdan kaçınması çok önemlidir . Çocuklara, ­önemli bir olayla ilgili anılarının başka bir olayın herhangi bir öğesini içermemesi için bilgi kaynakları arasında ayrım yapmaları öğretilebilir . ­Yaygın olarak kullanılabilecek iki çok yararlı yaklaşım, tartışılan olayın meydana geldiği bağlamı yeniden yaratmak ve çocuğun ­olayla ilgili soruları yanıtlamaya başlamadan önce olayı çizmesine izin vermektir.

sonuçlar

Çocukluk belleğinin gelişimini anlamak için bildirimsel ve örtük bellek arasında ayrım yapmak önemlidir. Bildirimsel bellek gerektiren görevler, amnezi filtresini (amnezili yetişkin hastalar ­bildirimsel bellekle ilgili problemlere sahip olma eğilimindedir) ve parametre filtresini (bildirimsel belleğe dayalı görevlerin performansı, örtük belleğe dayalı çok daha fazla görev olma eğilimindedir) değişikliklere bağlıdır. öğrenme süresi ve tutma aralıklarının ­yanı sıra bağlamsal değişiklikler). Takviye fırıldak paradigması ve gecikmiş taklit gibi görevler , bildirimsel hafıza gerektirir ve yaşamın ilk yılında önemli ilerleme gösterir. Yaşamın ilk yıllarında örtük bellekte belirgin bir iyileşme olduğuna dair daha az kanıt vardır. Bebeklikte bildirimsel belleğin ­gelişimi, kısmen ilişkili olduğu beyin sisteminin (hipokampus içindeki dentat girus) gelişimine bağlı olabilir. Beynin örtük hafızayı belirleyen bölgeleri ise doğum anında daha gelişmiştir. Açık belleğin erken çocukluk döneminde gelişmesinin birkaç nedeni vardır . ­İlk olarak, yaşla birlikte, çalışan bellek sisteminin tüm ana bileşenlerinin (merkezi operatör, fonolojik döngü ve görsel-uzaysal bilgi girişi) hacmi önemli ölçüde artar. İkinci olarak, daha büyük çocuklar daha fazla ­ilgili bilgi deposuna sahiptir. Üçüncüsü, daha büyük çocuklar daha çeşitli hafıza stratejileri kullanırlar. Dördüncüsü, daha büyük çocuklar daha gelişmiş metabelleğe sahiptir, yani kendi hafızaları hakkında daha fazla bilgiye sahiptirler. Bu dört faktör birbiriyle ilişkilidir. Daha ileri düzey işleme, daha önce sunulmamış bilgileri hatırlamaları veya tanımaları ile sonuçlandığında, daha büyük çocuklar, açık bellek görevlerinde küçük çocuklardan daha kötü performans gösterebilir .­

Çocuklukta, örtük bellek genellikle yaşa bağlı ­değişiklikler göstermez. Örtük bellek, bildirimsel bellekten daha basit süreçlere ­dayanır ve çalışan bellek, ilgili bilgi, bellek stratejileri ve üst bellekten önemli ölçüde daha az etkilenir.

3-4 yaşından küçükken meydana gelen herhangi bir olayı hatırlayamaması anlamına gelir . ­Bu fenomen için olası bir açıklama, çocuklarda otobiyografik belleğin ancak yaşamın ikinci yılının sonuna doğru ortaya çıkan bir benlik duygusu geliştirmesinden sonra gelişmesidir. Başka bir açıklama , otobiyografik hafızanın büyük ölçüde dile ve kültürel geleneklere bağlı olmasıdır. Bu açıklamayı destekleyen bir gerçek, ebeveynleri kendileriyle geçmişi ayrıntılı olarak tartışan çocukların, ebeveynleri olmayan çocuklara göre ­hayatlarının ilk yıllarını daha iyi hatırlamalarıdır ­.

Günümüzde çocuklar giderek artan bir şekilde mahkemelerde tanık olarak hareket etmektedir. Küçük ­çocuklar, kısmen sosyal baskıya daha çabuk yenik düştükleri için daha büyük çocuklara göre daha telkin edilebilir. Ek olarak, küçük çocuklar bilişsel olarak daha az yetkindir ve çarpıtılmış anılarına kendileri inanabilirler. Çocuk tanıklar asla görüşmeci önyargısına maruz bırakılmamalıdır. Çocukların anıları, yalnızca olayı sözlü olarak anlatmakla kalmayıp, aynı zamanda çizerlerse veya olayın meydana geldiği bağlam yeniden yaratılırsa daha eksiksiz hale gelebilir.

ek literatür

Bauer, RJ (2006). Hayatımızın zamanlarını hatırlamak: Bebeklik ve ötesinde hafıza. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press. Kitap, belleğin erken gelişimi hakkında mevcut bilgilere kapsamlı bir genel bakış sunuyor .­

Bruck, M. ve Melnyk, L. (2004). Çocukların önerilebilirliğindeki bireysel farklılıklar: Bir gözden geçirme ve sentez. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 18, 947-996. Makale, telkine yatkınlıktaki yaşa bağlı değişikliklerin ve bunların çocukların hafızası üzerindeki etkisinin derinlemesine bir analizini sunuyor.

Hayne, N. (2004). Bebek hafıza gelişimi: Çocukluk amnezisi için çıkarımlar ­. Gelişim İncelemesi, 24, 33-73 . Yazar, bebek hafızasının gelişimini incelemenin sonuçlarını ayrıntılı olarak tartışıyor ve bunların ­çocukluk amnezisini anlamakla ilgisini gösteriyor.

Reese, E. (2002). Otobiyografik belleğin kökenlerinin bir modeli. İçinde: JW Fagen & H. Hayne (Eds.), Progress in bebeklik araştırması, Cilt. 2. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Yazar, otobiyografik belleğin oluşumunu ve gelişimini anlamakla ilgili tüm zorlukları ayrıntılı olarak incelemekle kalmıyor, aynı zamanda kendi teorik yaklaşımını da sunuyor.

Richmond, J. & Nelson, SA (2007). Bildirimsel hafızadaki değişimin muhasebesi : Bilişsel bir sinirbilim perspektifi. ­Gelişim İncelemesi, 27, 349-373. Makale, çocukların hafızasının gelişimini anlamak için güvenilir bir modern nöropsikolojik yaklaşım sunmaktadır .

Rovee-Collier, S., Hayne, H. ve Colombo, M. (2001). Örtük ve açık belleğin gelişimi. Amsterdam: John Benjamins. Kitap, temel bellek sistemlerinin erken çocukluk dönemindeki gelişimsel yollarını anlamamıza parlak bir katkıdır .­

BÖLÜM 13

hafıza ve yaşlanma

alan buddley

AT

Hepimiz hafızamızın kusurlu olduğundan şikayet ediyoruz ve yıllar içinde - giderek daha sık. İzleyicilerin çoğu tarafından Star Trek filmindeki rolüyle tanınan aktör Patrick Stewart'ın, Macbeth'te başrolde sahneye ve Onikinci Gece'de Malvolio olarak sahneye dönüşüyle bağlantılı olarak tam da bundan bahsediyor ­. rol metnini ezberlemeyle ilgili zorluklar (blok 13.1).

Kişinin kendi hafızasını diğer insanların hafızasıyla karşılaştırması zordur ve kendi hafızasının ­şu anki durumu ile yıllar öncesinin hafızasını karşılaştırmak başlı başına hafıza gerektirir . Yaşlandıkça hafıza kayıplarının daha az yaygın olduğuna (Sunderland, Watts, Baddeley & Hagris, 1986) ve yaşlı insanların hafıza şikayetlerinin gerçek işlevsellikten çok depresyonla ilişkili olduğuna dair kanıtlar vardır (Rabbitt & Abson, 1990). Yaşla birlikte hafızanın gerilediğine dair sübjektif algılardan daha güvenilir kanıtlara ihtiyacımız var elbette, ­özellikle de hafıza başarısızlıklarının ciddi bir sorun haline gelen Alzheimer hastalığına yaklaşımın ilk ve en güçlü "uyarı sinyali" olduğu düşünülürse. Batılı ülkelerin ­nüfusu hızla yaşlanıyor. Peki sağlıklı ama yaşlanıyorsanız ne bekleyebilirsiniz ve yaşa bağlı hafıza değişimi Alzheimer'ın başlangıcından nasıl farklıdır?

Yaşlanma araştırması şunları içerir:

Nispeten durağan ancak öğrenerek veya unutarak değişime tabi olan bir sistemin dinamiklerinin incelenmesi ve bu konuda yukarıda açıklanan çalışmaların çoğundan farklıdır. Yaşlanmayı incelemek için iki temel yöntem vardır - boyuna ­ve çapraz .

Boylamsal bir çalışmada, ­insan örneklemi tercihen popülasyonun tüm yelpazesini yansıtacak şekilde çizilir ve çalışma katılımcıları düzenli olarak test edilir, örneğin her

Blok 13.1. Patrick Stewart, Gözlemci, 29 Temmuz 2007

Rol metnini ezberleme ve yeniden üretme ile ilgili süreçten her yıl daha fazla kafam karışıyor ve korkuyorum. Çok sevdiğim harika ­çalışmamdaki tek zor iş oldu.

Bir zamanlar, bir metni ezberlemek önemsiz bir işti. Provadan sonra bara gider, ­birkaç bira içer, eve gelir ve kendimi senaryoya kaptırırdım. Yatmadan önce rolümü zaten ezbere biliyordum.

Şimdi öyle değil. Artık testin ezberlenmesi planlanmalı, ciddi olmalı ve ­provalardan önce, genellikle sabahın erken saatlerinde yapılmalıdır .

beş yıl, tercihen birkaç on yıl boyunca (Rönnlund, Nyberg, Bâckman & Nilsson, 2005; Rönnlund & Nilsson, 2006). Bu yöntemin avantajı, yaşlanmanın her bireyin işleyişi üzerindeki etkisini değerlendirmeyi mümkün kılmasıdır. Bu , Alzheimer hastalığının ilk belirtilerini gösterenleri belirlemeyi ve daha şanslı, sağlıklı akranlarıyla karşılaştırmayı mümkün kılar . ­Bu tür çalışmalar çok zaman ve para gerektirir, ancak çeşitli hastalıkların gelişimi ve bunların genetik, fizyolojik ve bilişsel öncülleri hakkında zaten son derece önemli bilgiler sağlarlar.­

Bununla birlikte, boylamsal çalışmaların iki temel eksikliği vardır. İlk dezavantaj ­, bazı katılımcıların ve çalışmaların ­, ikamet ettikleri yeri değiştirmeleri veya çalışmaya olan ilgilerini kaybetmeleri nedeniyle "alışılmışın dışına çıkmaları" dır. Dahası, "kafesten düşen" insanların nüfusun belirli bir grubunu temsil ettiği ortaya çıkabilir, bu da çalışmanın sonuçlarını ­daha az temsili hale getirir. Bu "sızıntıları" kısmen düzelten istatistiksel yöntemler vardır, ancak bunların var olduğu gerçeği karmaşık ve potansiyel olarak tartışmalı bir konudur . İkinci dezavantaj ­, genel olarak bilişsel yetenekleri ve özel olarak hafızayı ölçme yöntemlerinde yatmaktadır . Testler arasında beş yıl kadar çok zaman olmasına rağmen ­, devam eden bazı öğrenmeler vardır ve bunun nedeni yalnızca çalışma katılımcılarının belirli test maddelerini hatırlaması değildir. Önemli olan nokta, aynı zamanda , uygulamanın, yaşlanma nedeniyle hafızadaki herhangi bir bozulmayı önlemeye yeterli olan daha genel etkilerinin olmasıdır .­

Bu dezavantaj, yaşa göre seçilen farklı insan gruplarının yalnızca bir kez test edilmesinden oluşan çapraz yöntemden yoksundur. Bu ­yöntemin dezavantajları, elbette, bu testin sonuçlarını daha önceki sonuçlarla ilişkilendirmenin ve sonuçları etkiden etkilenecek olan gelecekte başka bir test yapmak zorunda kalmadan gelecekteki sonuçları tahmin etmenin mümkün olmamasıdır. ilk test sırasında uygulama. Çaprazlama yönteminin bir diğer dezavantajı ­kohort etkisidir. Çaprazlama yöntemi , şu anda 20 yaşında olanlarla 80 yaşında olanların ­sadece yaş, eğitim düzeyi, sosyal statü, sağlık durumu ve beslenme açısından farklılık göstermesine dayanmaktadır. Böylece, 1940'tan bu yana, ­birçok Batı ülkesinde Raven Testinin ortalama sonuçları sistematik olarak iyileşirken (Flynn, 1987), dünyanın birçok yerinde beklenen yaşam süresi arttı ve nüfusun sağlığı iyileşti.

Bu problemlerin çözümü, ­her teste yeni bir kohort ekleyerek ­uzunlamasına ve kesitsel yöntemleri birleştirmektir . Zamanla, bu test gruplarının uzun yıllar boyunca karşılaştırılması, herhangi bir kohort etkisinin değerlendirilmesine izin verecek ve bunların uygun yaş boylamsal grupla karşılaştırılması , öğrenme etkilerinin doğru bir şekilde değerlendirilmesine olanak sağlayacaktır. Bu yaklaşım, adını bölgedeki en yaygın ağaç olan huş ağacından alan kuzey İsveç'teki Betula projesinde kullanılmıştır (Nilsson, Adolfsson, Bâckman, de Frias, Molander & Nyberg, 2004). Hafızaya odaklanan araştırmacılar çok ilginç sonuçlar elde ettiler ­. Bunlardan biri (Rönnlund ve diğerleri, 2005) hem uygulama etkisinin (Şekil 13.1) hem de kohort etkisinin (Şekil 13.2) çok belirgin olmasıdır.

Bir korelasyon yaklaşımı kullanılarak, daha genç gruplarda daha yüksek performansın nedenlerinden bazıları ­belirlenebilir. Çalışmanın yazarları tarafından sunulan kanıtlar , yıllar içinde ortalama vücut ağırlığındaki kademeli artışa da yansıyan diyetin önemli bir rol oynadığını göstermektedir (Rönnlund ve diğerleri, 2005). Yaştan bağımsız olarak hafızanın işleyişinin eğitim düzeyi ile ilişkili olduğu görülmektedir. Bir çocuğun ebeveynlerden görebileceği ilgi miktarıyla dikkatlice ilişkilendirilen bir ailedeki çocuk sayısı da hafızanın işleyişini etkiler (Şekil 13.3).

Her örnek farklı ­yaşlardan katılımcıları içerdiğinden, bu değişkenlerin farklı kohortlarda yaşlanma sürecini nasıl etkilediğini değerlendirmek mümkündür. Ve sonuncusu. Çok sayıda denek, yalnızca hastalıkların genetik öncüllerini değil, aynı zamanda genetiğin hafızayı etkileyip etkilemediğini ve eğer öyleyse nasıl etkilediğini belirlemeyi amaçlayan genetik araştırmaların başlamasına izin verir (Nilsson, Adolfsson, Bâckman, Cruts, Nyberg, Small & van Broeckhoven , 2006).

Betula Projesi, çoğu benzer çalışma gibi, ­yaşamın yaşlanmaya olan belirli kısmına odaklanıyor. Yaşamın tamamını kapsayan boylamsal araştırma, ölüme kadar devam etmek zorunda kalacaktı. Hamilelikle başlayan ve belli aralıklarla testlerle devam eden araştırmaların bir ­kısmı çoğunlukla bilişe odaklanmasa ve yaşam boyu devam etmese de günümüze kadar devam ediyor. Bu nedenle, zekayla ilgilenen Edinburgh psikoloğu Ian Deary, 1932'de İskoçya'da o sırada 11 yaşında olan her çocuğun tamamen geçerli bir IQ (zeka bölümü) testi (W) kullanılarak test edildiğini öğrendiğinde çok sevindi. = 89.498) ve bu testin sonuçlarının ­hala mevcut olduğunu (Deary, Whiteman, Starr, Whalley & Fox, 2004). Edinburgh ve çevresindeki yerel arşivler ve medya reklamları aracılığıyla , 1921 doğumlu ­ve on bir yaşında test edilmiş beş yüz sakinle temasa geçildi. Bu gönüllüler, aynı IQ testinin yanı sıra bir dizi başka ­psikolojik ve fizyolojik test kullanılarak yeniden test edildi.

Pirinç. 13.1. Boyuna (1) ve çapraz (2) yöntemlerle ölçülen 35 ile 85 yaşları arasındaki epizodik hafıza kaybı (Rönnlund ve diğerleri, 2005)

_______ IIIIIIIIIIIIL

o^d?^ dÇ^d?^ d?^o?^ oj^dv^ c^d?^ dP* jçö JÇV     AÇÖ jçd açO jçö

Kohort üyelerinin doğum yılı

Pirinç. 13.2. Flynn etkisi ve hafıza. 1909 ve 1969 yılları arasında farklı zamanlarda
doğan insanlarda epizodik bellek, anlamsal bellek ve görsel-uzaysal yetenekler için test puanları
giderek artmıştır (Rönnlund & Nilsson, 2008).

Telif hakkı © Elsevier. izin alınarak çoğaltılmıştır

Pirinç. 13.3. 1909 ve 1969 yılları arasında doğan İsveçliler için yaş ile boy, aile büyüklüğü ve eğitim düzeyi arasındaki ilişki. İnsanlar daha eğitimli ve daha uzun boylu hale geldi ve aileler küçüldü (Rönnlund & Nilsson, 2008). Telif hakkı © Bsevier. izin alınarak çoğaltılmıştır

Yeniden test edildiğinde, 1932'de ilk kez test edilen ­kişiler 80 yaşındaydı ve bu sırada çoğu artık hayatta değildi. Deary ve meslektaşları (Deary ve diğerleri, 2004) , diğer çeyrekler arasında çok az farkla, en düşük çeyrekte hem erkeklerin hem de kadınların en kısa yaşam beklentisine sahip olduğunu bulmuşlardır. ­20. yüzyılın 40'lı ve 50'li yılları arasındaki erkeklerde genel modelden küçük bir fark gözlemlendi; bu , örneğin hava gibi en tehlikeli görevler için en yetenekli olanların seçildiği II. Dünya Savaşı'nın bir sonucu olabilir.

Zeka testleriyle ilgili olarak, on bir yaşındaki çocuklar ve seksen yaşındaki çocuklar için elde edilen sonuçlar arasında çok yakın bir korelasyon bulundu (r = 0.66), ancak beklendiği gibi seksenler test görevinde on bir yaşındakilerden daha kötü performans gösterdi. bir kez yaptı. Sağlıklı yaşlanmaya yol açan faktörleri belirleme girişiminde ­, 11 yaşındaki çocukların ­IQ'ları , kavrama gücü, akciğer kapasitesi ve 6 metre yürüme süresi dahil olmak üzere çeşitli bilişsel ve fiziksel testlerdeki puanlarla ilişkilendirildi (Deary, Whalley, Batty ve Starr, 2006).

Nilsson ve diğerleri (Nilsson ve diğerleri, 2006) tarafından daha yaşlı katılımcılarda gösterildiği gibi cinsiyete, sosyal statüye ve apolipoprotein E (APOE) genine bağlı olarak 11 yaşındaki ­IQ'nun 80 yaşındaki zindeliği öngördüğü ortaya çıktı . Betula projesi, epizodik ve semantik hafızanın işleyişi ­ile ilişkilidir .

Bununla birlikte, bu tür büyük ölçekli ­boylamsal projelerin artan önemine rağmen, şimdiye kadar bu alandaki araştırmaların çoğu kesitseldir; kural olarak, eğitim düzeyi ve sosyoekonomik durum açısından karşılaştırılabilir genç ve yaşlı örneklerin bir karşılaştırmasını içerirler. Bu çalışmaların sonuçlarını tartışarak başlayacağız ve ­sırasıyla belleğin farklı bileşenlerini ele alacağız. Daha sonra beyin yapısı ve işlevi ile yaşlanma arasındaki ilişki hakkında bilinenlere bakacağız ve son olarak Alzheimer hastalığından bahsedeceğiz.

Çalışan bellek ve yaşlanma

kısa süreli hafıza

Hem sözel hem de uzamsal belleğin hacmi yıllar içinde azalsa da , bu ­sürecin doğası dramatik olmaktan uzaktır: yetişkinlik döneminde, dijital bellek 6,6'dan 5,8 nesneye düşer (Parkinson, Inman & Dannenbaum, 1985) ve uzamsal bellek belirlenir. Corzi blok testinin sonuçlarına göre, 5.1'den ­4.7 bloğa (Spinnler, Delia Sala, Bandera & Baddeley, 1988). İlişkisiz kelimelerle yapılan test sonuçları, ­yaşlılıkta hafıza kapasitesinde minimal bir azalma gösterdi (Craik, 1986), ancak bu azalma, örneğin şapka, kalem, hayvanat bahçesi, köpek gibi ilgisiz kelimeler alfabetik sırayla yeniden üretildiğinde belirgin şekilde arttı. .- hayvanat bahçesi, kalem, köpek ­, şapka. Elbette bu durumda bilgiyi aynı anda algılama ve işleme ihtiyacı, yani çalışma belleğini kullanma ihtiyacı belirleyici bir öneme sahiptir .­

Uzmanların büyük çoğunluğu yaşlanmanın ­işleyen belleği etkilediği konusunda hemfikirdir, ancak işleyen belleğin hangi yönlerinin en savunmasız olduğu tam olarak net değildir (Kutu 13.2).

Deneklerden ardışık birkaç cümle hakkındaki bilgileri işlemelerinin ve ardından son kelimeyi hatırlamalarının istendiği bir görevin sonuçları olmasına rağmen ­, bunların örüntüsü beklenenden daha az nettir. Yaşın çalışan bellek kapasitesi üzerindeki etkisine ilişkin bir dizi çalışmanın gözden geçirilmesi , bir düşüş olduğu, ancak çok küçük olduğu sonucuna varmıştır ­(Verhaeghen, Magson & Goossens, 1993). Bazı yazarlar, bu azalmanın, başlı başına bir bilgi depolama ve işleme probleminden ziyade , ilgisiz materyalin inhibisyonu problemini yansıtan, ağırlıklı olarak önceki sekanslardan kaynaklanan girişimin sonucu olduğuna inanmaktadır (May ve diğerleri, 1999). Bu varsayım, ­yaşlanmanın temel bilişsel etkisinin ilgisiz uyaranları bastırma yeteneğini azaltmak olduğu fikriyle tutarlıdır (Hasher & Zacks, 1988; Hasher, Zacks & May, 1999).

Alakasız bilgileri bastırma yeteneğindeki yaşa bağlı düşüşün ilginç bir örneği, Bâckman & Molander, 1986'da açıklanmaktadır. Yazarlar, ­eğitim koşulları altında karşılaştırılabilir beceriler sergileyen bir grup minyatür golfçüyü test ettiler. Ancak yarışmada elli yaşındaki oyunculardan oluşan bir grup genç katılımcılardan daha kötü performans gösterdi. Antrenman sırasında kalp monitörleri ­, topa vurulduğunda her iki genç grubun kalp atış hızının yavaşladığını gösterdi, bu daha yaşlı oyuncular için geçerli değildi. Oyunculardan daha sonra belirli şutları tanımlamaları istendiğinde , daha yaşlı katılımcılar, potansiyel dikkat dağıtıcı şeyleri ortadan kaldırabilen ve şuta odaklanabilen genç oyunculara göre ilgisiz bilgilerden bahsetme konusunda daha güçlü bir eğilim gösterdi. Ancak Backman ve Molander, önemli bireysel farklılıklar olduğunu kaydetti.

Blok 13.2

Bir adamın kendini hissettiği kadar yaşlı olduğunu söylerler. Bu ifade ne kadar doğrudur? Rubin ve Bernsten (2006), kırk beş ila on yaşları arasında ­insanların kendilerini yüzde 20 daha genç hissetmeye başladığını öne sürüyor.Bu neden oluyor? Bu bir hafıza etkisi mi yoksa dünyaya pembe gözlüklerle mi bakma eğilimindeyiz?

Konsantrasyon gerektiren pek çok beceri, fiziksel güç gerektirmeyenler de dahil olmak üzere, yaş uyumunun stratejide kademeli bir değişikliği içerdiği görünen satranç oynamak gibi yaşla birlikte bozulur. Karşılaştırılabilir bir eğitim düzeyine sahip farklı yaştaki satranç oyuncularının oyunu ­incelenmiştir (Charness, 1985). Yazar, daha genç oyuncuların çok sayıda seçeneğe bakma eğilimindeyken, daha yaşlı oyuncuların daha az seçenekle sınırlı olduğunu ancak bunları daha derinlemesine değerlendirdiğini buldu. Bu sonuç , birden fazla bilgi kaynağını takip etmenin artan zorluğunu yansıtıyor olabilir .­

Yaşlandıkça dikkatinizi iki kaynak arasında bölmenin zorlaştığını gösteren pek çok kanıt var. Yaşın, iki ayrı bileşenden oluşan bir görevin performansına göre iki görevin eşzamanlı performansı üzerinde daha büyük bir etkiye sahip olduğuna şüphe yoktur (bkz. Riby ve diğerleri tarafından yapılan inceleme, 2004). ­Bununla birlikte, bu tür çalışmaların birçoğunun sonuçları, iki görevi aynı anda koordine etme yeteneğindeki belirli bir eksikliği değil, toplam iş yükündeki artışı yansıtabilir . ­Yaşlı bir kişinin her bir görevle başa çıkması daha zorsa, aynı anda iki görevi yerine getirmesinin daha da zor olması şaşırtıcı değildir.

Zorluğun tam olarak ­iki görevin aynı anda yerine getirilmesinde yattığını göstermek için, genç ve yaşlı deneklerin bireysel görevlerle eşit şekilde başa çıkmalarını sağlamak ve gerekirse yaşlı insanlara daha kolay görevler sunmak gerekir. Alzheimer hastalığı ile ilgili bölümde tartışılacak

olan bir dizi çalışma, ­dijital bellek görevleri ile görsel-uzaysal izleme görevlerini birleştirmiştir. Demansın belirgin bir etkisi olmasına rağmen , bireysel görevlerde aynı performans için yaşa bağlı bir düşüş gözlenmedi ­( ­Spinner ve diğerleri, 1988; Baddeley ve diğerleri, 2001a). Ancak özetlemek gerekirse , işleyen ­belleğin yaşla birlikte sistematik olarak bozulduğunu kabul etmenin belki de doğru olacağını söyleyebiliriz . Bu, özellikle aşağıda tartışılacak olan hızlı bilgi işleme veya epizodik uzun süreli bellek gerektiren görevlerin yerine getirilmesi söz konusu olduğunda fark edilir.

Yaşlanma ve uzun süreli hafıza

Bölümsel hafıza

Hiç şüphe yok ki, epizodik bellek gerektiren görevlerin performansı yaşla birlikte belirgin şekilde kötüleşiyor. Pek çok çalışma, ilgisiz kelime çiftlerinin veya geometrik şekillerin ­hafızası dahil olmak üzere nispeten yapay materyaller kullanmış olsa ­da, bu etkiler hiçbir şekilde bu tür materyallerle sınırlı değildir. Bölüm 1'de açıklanan "Kapılar ve İnsanlar" testinin sonuçları. 11 ve kişi adları ve kapı fotoğrafları gibi nispeten gerçekçi ­materyallerin kullanılması , görsel ve sözlü bilgilerin hem yeniden üretilmesinde hem de tanınmasında bir bozulmaya işaret etmektedir. Günlük hafızayı ­değerlendirmek için tasarlanan (Wilson, Cockburn, Baddeley & Hiorns, 1989b) Rivermead Davranışsal Hafıza Testi (Bölüm I) kullanılarak ve ezberleyen aktörlerin eylemlerinden 40 gerçek olayın incelenmesi sonucunda da benzer sonuçlar elde edildi. konuşmaları hatırlamak için el ele metin (bkz. Salthouse tarafından yapılan inceleme, 1991).

Yaşla birlikte olaysal belleğin bozulmasının doğası nedir? Bozulmanın derecesi, görevin doğasına ve hafızayı test etme yöntemine bağlıdır. Fergus Craik ve meslektaşları, yaşlılarda epizodik belleğin işleyişini belirleyen üç faktör belirlediler. İlk faktör, epizodik belleğin bu şekilde genel olarak bozulmasıdır. Biri öğrencinin bilgiyi işleme yeteneğini ­karakterize eden diğer iki değişkenden etkilenir ve ikincisi, üreme sırasındaki ­çevresel destek düzeyidir .

Çoğu öğrenme deneyinde, materyal ­sınırlı bir süre için sunulur ve bilgi işleme hızı yaşla birlikte azaldığından, yaşlı insanların materyali algılaması ve hatırlaması için daha fazla zamana ihtiyacı vardır; ayrıca karmaşık ­öğrenme stratejileri geliştirme ve kullanma olasılıkları daha düşüktür . Craik ve meslektaşları öğrenmenin bu yönünü araştırdılar,

ikinci görevi deneydeki genç katılımcıların dikkatini azaltmak için kullandı ­ve en azından bazı koşullar altında genç deneklerin yaşlılarla hemen hemen aynı şekilde davrandığını gösterdi (Craik & Byrd, 1982).

Ancak hem yaşın hem de dikkati bir göreve daha verme ihtiyacının öğrenme çıktılarını kötüleştirmesi ­, bunun aynı hafıza sürecini etkilemesinden kaynaklandığı anlamına gelmez. Bu nedenle, yaşlılarda bu, nörofizyolojik düzeyde altta yatan bir hafıza eksikliğinden kaynaklanabilir , muhtemelen izlerin yetersiz konsolidasyonunu yansıtırken, gençlerde öğrenme için harcanan sürenin azalmasından kaynaklanabilir. aynı anda ikinci görevlere harcamak zorunda kaldı. Bu varsayım, genç ve yaşlı deneklere kelime çiftlerinin sunulduğu bir dizi deneyde test edildi; bu, bir durumda bunların ilgili ­kelimeler olması (örneğin, köpek kemiği) ve ikincisinde olmaması bakımından farklılık gösteriyordu ( örneğin kedi - kemik) kitabı) ( Naveh-Benjamin, 2000). Daha sonra bir tanıma testi yapıldı. İki yaş grubunun sonuçları arasındaki farkın ilgisiz kelimeler için çok büyük olduğu, ancak ilgili kelimeler için neredeyse hiç olmadığı ortaya çıktı.

Başlangıçta bu durum, yaşlıların dikkat kapasitesinin ­sınırlı olmasıyla açıklanmıştır (Naveh-Benjamin, 2000). Daha sonra bu varsayım, dikkat gerektiren ikinci görevi aynı anda gerçekleştiren genç deneklerin katılımıyla test edildi; yazarlar, varsayımları doğruysa, genç deneklerdeki sonuç modelinin yaşlı deneklerle aynı olacağına inanıyorlardı. Ancak varsayımları doğrulanmadı (Naveh-Benjamin, Guez & Marom, 2003a; Naveh-Benjamin, Hussain, Guez & Bar-On, 2003b). İkinci madde, hem ilgili hem de ilgisiz kelime çiftlerinde eşit derecede kötüleşti, ­bu da genç ve yaşlı denekler arasındaki farkın nedeninin dikkat sorunları veya stratejik farklılıklar değil, temel öğrenme yeteneği olduğu anlamına geliyor. Yazarlar buna çağrışımsal eksiklik hipotezi adını verdiler.

Daha sonra, çağrışımsal eksiklik hipotezi, hem kelimeler hem de fotoğraflar dahil olmak üzere farklı materyaller kullanılarak bir dizi çalışmada araştırıldı ­(Naveh-Benjamin ve diğerleri, 2003a, 2003b). Bu çalışmaların her birinin ­sonuçları , hangi nesnelerin birlikte sunulduğunu tanıma yeteneğinin göreceli olarak korunduğunu ve ilgisiz kelime çiftlerini bağlama veya ilişkilendirme yeteneğinde önemli bir eksiklik olduğunu gösterdi. Bu eksikliğin dikkat eksikliği ile ilişkili olmadığı özellikle isim-yüz çiftlerinin kullanıldığı bir çalışmada açıkça ortaya konmuştur (Naveh-Benja ­min ve ark. 2004b). Deneklere her biri üçer saniye süreyle 40 ad-yüz çifti sunuldu ve bunları ezberlemeleri istendi. Üç grup test edildi - bir grup ­konut insanı ve iki grup genç insan,

bunlardan biri aynı anda başka bir görevi yerine getirdi; bu, deneklerin farklı tonlardaki sesleri ayırt etmesi ve mümkün olduğunca çabuk yanıt vermesi gerektiği gerçeğinden oluşuyordu. Belleğin iki yönü test edildi. İlk yönü test etmek, ­isimlerin ve yüzlerin - hangilerinin sunulduğu ve hangilerinin yeni olduğu - tanınmasını gerektirdi. Şekil l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi. Şekil 13.4'te gösterildiği gibi, bu tanıma görevinin sonuçları yaştan büyük ölçüde etkilenmedi, ancak yarışan görevden güçlü bir şekilde etkilendi. ­İkinci hafıza testinde, bu veya bu ismin hangi kişiye atıfta bulunduğuna karar vermek gerekiyordu. Aynı şekildeki verilerden de anlaşılacağı gibi, yaşın bu testin sonuçları üzerinde yarışan görevin etkisinden çok daha belirgin bir etkisi olmuştur. Yaşın tanıma testi sonuçlarını etkilememesi, ancak isim ve yüzü ilişkilendirmek gerektiğinde açıkça ortaya çıkması , dikkat açısından açıklanamayan çağrışımsal bir eksiklik olduğunu düşündürmektedir ­.

Pirinç. 13.4. Ayrı adların ve yüzlerin tanınmasında ve "ad-yüz" ilişkilerinin tanınmasında yaş ve dikkat dağılımının etkisi (Naveh-Benjamin ve diğerleri, 2004b). Telif Hakkı © Amerikan Psikoloji Derneği. izin alınarak çoğaltılmıştır

Naveh-Benjamin'in araştırmasının çarpıcı bir özelliği, ­yaşlı insanlar tarafından gösterilen çağrışımsal eksikliğin, iki nesne arasındaki çağrışım istemsiz olduğunda önemli ölçüde azaldığı gözlemidir ­. Bu, yaşlanmanın epizodik bellek üzerindeki etkisinin minimum düzeyde olabileceği durumların olabileceğini düşündürmektedir. Bu, kendi kendine gerçekleştirilen bir görev durumunda gözlenir . Bağımsız ­olarak gerçekleştirilen bir görev sırasında, denek, deneycinin her birine "kibriti boz" veya "kalemi salla" gibi talimatlarla eşlik ettiği nesnelerin bir listesini ezberler. Denek ya pasif olarak talimatları dinler ya ­da onları takip eder. Talimatları takip etmek, pasif dinlemeye ­göre çok daha başarılı bir müteakip ücretsiz yeniden üretime yol açar ve yaşla ilişkili farkı önemli ölçüde azaltır (Bâckman & Nilsson, 1984; Englekamp, 1998). Modern yoruma göre, bu prosedürün avantajı, işitsel, görsel, manuel kodlar ve - belki de en önemlisi - konunun kendisiyle ilgili kodlar dahil olmak üzere daha yüksek düzeyde bir kodlama sağlaması ve ­çoklu kodlamanın "bağlanmayı" zayıflatmasıdır. herhangi bir işaret.

Craik'in sınıflandırmasının üçüncü yönü, üreme sırasında çevrenin sağladığı desteğin miktarı ile ilgilidir. Kural olarak, yaşın etkisi, hiçbir dış belirti olmadığında, serbest üremede en belirgindir. İpuçları sunulduğunda biraz daha küçüktür ­ve tanındığında en azdır (Craik, Byrd & Swanson, 1987). Bununla birlikte, tanıma hafızası genellikle ­yaşlılıkta nispeten korunsa da, bu çalışmaların birçoğunda ( Naveh-Benjamin ve diğerleri tarafından gösterildiği gibi, ilgili çiftlerin ezberlenmesi veya örtük olarak, yaratılmasına ve yeniden üretilmesine bağlı olan ücretsiz yeniden üretimde olduğu gibi) ilişkili gruplar. Kapılar ve İnsanlar testinin sonuçlarının ­gösterdiği gibi, üreme ve tanıma için dikkatli bir şekilde "birlikte eşleştirilen" testler kullanılarak yaşın net etkileri tespit edilebilir. Ancak tanıma testleri, hatırlama testlerinden daha az "zorlu" olma eğilimindedir ­ve daha genç ve daha yaşlı denekler arasında daha az fark gösterir.

Ezberleme ve bilgi

Yaşın tanıma belleği üzerindeki etkisinin ilginç bir özelliği, yaşlı insanların daha ­önce sunulan nesneleri tanımada, sunuldukları bağlamı hatırlamaktan çok daha iyi olmasıdır (Park & Puglisi, 1985; Chalfonte & Johnson, 1996). Ch'den hatırlayabilirsiniz. 8 bu tanıma iki bağımsız sürece dayalıdır : öznenin öğrenme olayını ve bağlamını hatırladığı “üreme” (örneğin, köpek kelimesinin kendisine çocuklukta sahip olduğu bir köpek yavrusunu hatırlattığını hatırladığı ­) ve “bilgi” ”, burada doğru tanımlama, belirli bir hafızadan ziyade bir tanıma hissine dayanır . Parkin ve Walter (1992), genç deneklere, orta yaşlı deneklere ve yaşlı deneklere her biri bir resim kartına basılmış 36 kelimelik bir liste sundu . ­Daha sonra tanımaları için 36 eski nesne ve 36 yeni nesne sunuldu ve tanınan tüm kelimeleri ­iki kategoriden birine atamaları gerekiyordu - "hatırla" veya "bil". Genç ve yaşlı denekler, “bil” kategorisine aynı sayıda kelimeyi doğru bir şekilde atadı. “Hatırla” kategorisine doğru atanan kelime sayısına gelince, genç denekler için maksimum, yaşlılar için minimumdur.

yalnızca farklı yaş gruplarının güven düzeylerindeki farklılıkla açıklanma olasılığını dışlayan koşullar altında tekrarlanmıştır (Rajaram, 1993). ­Hay ve Jacoby (Nau & Jacoby, 1999), ­Bölüm. Genç ve yaşlı deneklerle yapılan bir deneyde süreçlerin ayrılmasına ilişkin 8 yöntemi, yaşlıların üreme ile daha kötü başa çıktığını ­, ancak tanıma ile değil. Bu konudaki literatürü gözden geçirdikten sonra Light ve meslektaşları, hafızanın geri getirilmesinin yaşla birlikte engellendiğine dair güçlü kanıtlar olduğu sonucuna vardılar (Light, Prull, La Voie & Healy, 2000). Belleğe geri getirmenin bir nesne ile bir bağlam (veya öğrenme deneyimi) arasında bir ilişkinin yeniden üretilmesine bağlı olduğu göz önüne alındığında, bu sonuç ­yukarıda açıklanan çağrışımsal eksiklik hipoteziyle tutarlıdır (Naveh-Benjamin ve diğerleri, 2003b). Ancak yaşlanmanın tanıma mekanizmasını etkileyip etkilemediği sorusu daha tartışmalıdır. Sonuçlar, tanıma puanlarının işlenmesinde yapılan varsayımlara, özellikle de iki mekanizmanın birbirinden ­bağımsız olarak kabul edilip edilmediğine bağlıdır.

Peki, yaş tanıma yeteneğini etkiler mi? Cevap, görevin özel doğasına bağlıdır. Tanıma kararı ­, ilk deneyimin bellekten geri çağrılmasına bağlı olduğu ölçüde, cevap kesinlikle evettir. Ancak genel bir tanıma duygusu tanınma için yeterliyse , yaşlılarda tanıma yeteneğinin nispeten iyi korunduğu söylenebilir.­

perspektif belleği

Hafıza bozukluğunun en nahoş ve sinir bozucu özelliklerinden biri, bir şeyi önce planladığımızda veya yapmayı kabul ettiğimizde ve sonra onu tamamen unuttuğumuz zaman ortaya çıkar. İşten eve giderken ekmek almayı unuttuğunuz gerçeğinden bahsediyorsak, bu o kadar da kötü değil ama çok daha ciddi durumlar var, örneğin önemli bir toplantıyı unuttuysanız. Hiç şüphe yok ki yaşlandıkça ­bu tür günlük "hatalardan" giderek daha fazla şikayet ediyoruz, ancak bu bize güvenilemeyeceği anlamına mı geliyor?

Bölümde gösterileceği gibi. 15, bu soruyu incelemenin en kolay yolu, ­Einstein & McDaniel, 1990'da açıklandığı gibi yapay bir laboratuvar durumu ­yaratmaktır ; uyarıcı İlk ­çalışma, yaşın çok az etkisi olduğunu veya hiç olmadığını buldu (Einstein & McDaniel, 1990), ancak daha sonra yaşın zamana dayalı görevler üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu gösterdi, ancak yazarların zamana dayalı olduğu gerçeğiyle açıkladığı olayla ilgili olanlar için değil. ­ileriye dönük bellek daha fazla kendi kendini işlemeyi gerektirir (Einstein, McDaniel, Richardson, Guynn & Cunfer, 1995a, 1995b). Bununla birlikte, daha ileri çalışmaların sonuçları, her iki ileriye dönük bellek türünün de yaşla birlikte ­kötüleştiğini göstermektedir.

Büyük ölçekli bir çalışma ­, her biri 35 ila 80 yaşları arasında 100 kişiyi içeren 10 grup konuyu içeriyordu. Çok basit bir görevi yerine getirmeleri gerekiyordu - test tamamlama raporunu imzalamayı unutmayın. Bu, 35 ila 45 yaşındaki deneklerin %61'i ve 70 ila 80 yaşındaki deneklerin yalnızca %25'i tarafından yapılmıştır (Mântylâ & Nilsson, 1997). Cockburn ve Smith (1991) ­de ileriye dönük belleğin yaşla birlikte bozulduğunu bildirdiler ve ­Maylor hem zamana bağlı hem de olaya ilişkin ileriye dönük belleğin yaşla birlikte bozulduğunu buldu (Mayog, 1996). Bazı çalışmalar zamanla ilgili hafızada daha büyük bir düşüş olduğunu göstermektedir (Park, Hertzog, Kidder, Morrell & Mayhorn, 1997), ancak ­çelişkili veriler de vardır (D'Ydewalle, Luwel & Brunfaut, 1999); bu, muhtemel belleği iki kategoriye ­ayırmanın bu bağlamda pek yararlı olmadığını düşündürür.

Perspektif bellek teriminin, herhangi bir tür bellekle eşleştirilmesi gerekmeyen bir durumlar sınıfını ifade ettiğini hatırlamak önemlidir. İleriye yönelik bir bellek görevini gerçekleştirmek için iki şeyin kodlanması gerekir: gerçekleştirilecek eylem ve bu eylemin oynanacağı zaman veya olay. Materyal ve oynatma planının uygun şekilde kodlanması koşuluyla, bu bilgilerin ­belirli bir süre saklanması ve ilgili işlemin doğru zamanda yapılması gerekmektedir. Laboratuarlarda gerçekleştirilen bazı görevlerde ­, deneklerin yeterli çalışma belleği varsa , bu tür bilgiler paralel bir görevi gerçekleştirirken uzun süre bellekte saklanabilir . Bununla birlikte, niyeti yeterince uzun bir süre hatırlamanın sıklıkla gerekli olduğu hayattaki birçok durumda, bu ­çok daha az olasıdır. Tekrarlama olasılığı göz ardı edilmemiştir, ancak ­spazmodik olduğu ve uzun süreli bellekten periyodik olarak geri getirilmesi gerektiği varsayılmaktadır. Craik'in temel kuralına göre, olayla ilgili vakalarda , üreme belirtileri varlığında yaşlı insanların performansının artması beklenebilir ­, ancak bunların genellikle üreme belirtilerini sağlamak için yeterli olmadığına dair kanıtlar vardır. görevin tamamlanması

genç insanlardan daha kötü ileriye dönük hafızaya sahip olduğunu gösteren deneylerin sonuçlarını tartıştık . ­Bu sizi şaşırtabilir, ancak daha gerçekçi bağlamlarda durum her zaman böyle değildir. İleriye dönük bellek için, deneklerin ­belirli bir zamanda bir kart göndermesi veya telefon görüşmesi yapması gereken bir grup görev vardır ve gerçek hayata çok daha yakın olan bu görevde, yaşlı insanlar genellikle gençlerden daha başarılıdır. Böylece, Rendell ve Thomson, yirmi, altmış ve seksen yaşındaki denekleri test ederek, eğer görev ­günlük yaşamlarının "içine yerleştirilmişse", daha yaşlı deneklerin bununla gençlere göre daha iyi başa çıktığını ve laboratuvar yaparken daha iyi başa çıktığını buldular. görev, tersi gözlemlendi.resim ( Rendeli & Thomson, 1999). Rendell ve Craik ­, günlük hayatı daha yakından taklit eden Virtual Week laboratuvar masa oyununu kullanarak benzer sonuçlar elde etti; ve bu durumda, daha yaşlı olanlar laboratuvar dışında daha iyi, laboratuvarda daha kötü performans göstermiştir (Rendeli & Craik, 2000).

Laboratuar sonuçları ile gerçek hayattaki performans arasındaki bu tutarsızlık , genellikle, hafızalarının sınırlarının farkında olan yaşlı insanların ­bunları telafi etmek için günlükler ve günlükler dahil olmak üzere çeşitli stratejiler kullanması, gençlerin ise hafızalarına güvenmemeyi tercih etmesi gerçeğiyle açıklanır. çok güvenilir bellek. Ancak deneklerine herhangi bir "yardımcı araç" kullanmamalarını şiddetle tavsiye eden Rendell ve Craik, bunu daha yaşlı deneklerin daha düzenli ve düzenli bir hayat sürdüklerini, bunun da ­önceden plan yapmayı ve uygulamayı kolaylaştırdığını söyleyerek açıklıyorlar. Hafıza testinin gençlerden çok yaşlılar için daha önemli bir olay haline gelmesi de mümkündür . Belki de gerçek hayatta perspektif hafızası için motivasyon çok önemlidir . ­Çoğumuzun bir partiden veya evlilikten çok dişçiye gitmeyi unutma ihtimalinin daha yüksek olduğundan şüpheleniyorum, çünkü sonraki durumlarda bu iyi bir sebep olarak görülmeyecektir. Nitekim randevuyu unutan kişinin kendini bu kadar kötü hissetmesinin nedenlerinden biri de bu tür bir ­unutmanın olası sonuçları, yani unutan ve önemli görülmediğine karar verecek olan kişinin olası sonuçlarıdır.

anlamsal bellek

, yaşla birlikte biraz artan ve kural olarak yaşlı insanlarda olduğundan daha kapsamlı olan kelime dağarcığına dayalı değerlendirmesinin sonuçlarının da gösterdiği gibi aynı seviyede kalır . ­genç insanlar (Giambra, Arenberg, Zonderman & Kawas, 1995). Yaşla birlikte ­tarihsel gerçeklere ilişkin bilgi de artar (Perlmuter, Scharff, Karsh & Monty , 1980), ancak bunlara erişim hızı düşer (Burke, Muskaw, Worthley & Wade, 1991).

nispeten etkilenmezken ­hız ölçümleri bunlara karşı son derece hassastır. Bu parametrelerin her ikisi de Dil Bilgi İşlem Hacmi ve Hız Testi (SCOLP) kullanılarak ölçülür (Baddeley, Emslie & Nimmo-Smith, 1992). Kelime bilgisi, özneye bir çift ile sunulduğu " ­Bir Bakışta Öğrenin" testi kullanılarak test ­edilir: bir kelime - bir sözde kelime ve doğru seçimi yapması gerekir ve bu çiftlerin her ikisi de açık olabilir, örneğin tavşan - Flotter ve çok açık değil, örneğin özlü - halitasyon. Bu testin sonuçları, kelime dağarcığını değerlendirmenin diğer yöntemlerinin sonuçlarıyla yakından ilişkilidir ve yaştan ve hatta Alzheimer hastalığından etkilenmezler (Baddeley, 2001).

SCOLP'nin ikinci bileşeni, Collins ve Quillian'ın (Collins & Quillian, 1969) semantik bellek üzerine yaptığı orijinal çalışmaya dayanan görev performansıdır . Denekler ­, gerçeği veya haksızlığı aşikar olan basit ifadeleri olabildiğince çabuk onaylamalı veya çürütmelidir. ­Örneğin, yılanlar karınları üzerinde hareket eder veya biftekler karınları ­üzerinde hareket eder. Kural olarak, çok az hata vardır, bu da sorunun ­bilgi eksikliği değil, ona erişim hızı olduğu anlamına gelir. Bu test, yaş da dahil olmak üzere bir dizi faktöre karşı oldukça duyarlıdır (Baddeley ve diğerleri, 1992).

Kelime dağarcığı korunmuş olsa da, yaş onun kullanımını etkiler ­, ancak daha incelikli bir şekilde. Bu, American Midwest'in ilk yerleşimcileri tarafından 70 yıllık bir süre boyunca tutulan günlükleri inceleyen benzersiz bir çalışmada kanıtlanmıştır (Kemper, 1990). Bu günlükler uzun bir süre boyunca aynı kişiler tarafından tutulduğu için dilin boylamsal bir incelemesini temsil ederler.

Yıllar geçtikçe günlükler, ­"o" gibi zamirlerin şu tür ifadelerde ­şüpheli kullanımı yoluyla belirsizliği artırma eğiliminde oldu: "Kötü havaya rağmen, geçen hafta kuzenler Robert ve John tarafından sürüldük. Geçmişin anılarıyla dolu...” Günlükler eskidikçe kullanılan zamir sayısını azaltarak bu belirsizliği ortadan kaldırmaya çalıştılar. Ayrıca, "Başlarının üzerinde bir çatı herkesin hakkıdır" gibi, çalışma belleği üzerinde sağ dallanma eşdeğerlerinden daha ağır bir yük olan "Herkesin bir çatı hakkı vardır" gibi sol dallanma ifadelerinden de kaçınmaya çalıştılar. kafalar." Konut günlüklerinin daha fazla kısıtlamasına rağmen ­, bağımsız uzmanlar onları hem daha iyi yazılmış hem de daha ilginç bulma eğilimindedir (Kesreg, Kynette & Norman, 1992).

Örtük öğrenme ve hafıza

Örtük öğrenme ve hafıza farklı süreçlere dayandığından, yaşın onları farklı şekilde etkilemesi şaşırtıcı değildir. Çok sayıda birincil kaynağı gözden geçirdikten sonra, Light ve diğerleri (2000) , tüm verileri tarttıktan sonra ­, özellikle aşağıdakileri gerektiren hazırlama ile görevlerin performansı üzerinde yaşın kesin, ancak belirgin olmayan bir etkisinin not edilebileceği sonucuna varmıştır: , deneklere önce bir kelime listesi sunulan ve ardından kendilerine önerilen kelimenin ilk birkaç harfini tamamlamaları gereken test edilen kelimenin kökünün bütüne eklenmesi . İnceleme yazarları, bu tür görevlerin sonuçlarını , ­deneklerin ­bir kelimenin önemli olup olmadığına karar vermesini veya bir fotoğrafın bir parçasını mümkün olan en kısa sürede tanımlamasını gerektiren ve hangi yaş için hiçbir etkisinin olmadığı tanımlama görevlerinin sonuçlarıyla karşılaştırdı. hiç ya da çok az etkisi vardır. .

hafızanın üstü kapalı etkilerinin yaşlılıkta daha belirgin olduğu bazı durumlar vardır . Bu tür durumlara bir örnek, deneklere önce tanıdık olmayan isimlerden oluşan bir liste verildiğinde ve ardından ikinci bir listede ­ünlü kişilere ait isimleri işaretlemeleri istendiğinde yanlış şöhret etkisidir . Önceden bilinmeyen ve yeni okunan isimlerin ­ünlülere yanlış atfedilmesi daha olasıdır ve bu etki özellikle yaşlı insanlarda belirgindir (Dywan & Jacoby, 1990). Bununla birlikte, büyük olasılıkla, daha zayıf bir hatırlama ­bileşeninin sonucudur ve sonuç olarak yaşlı insanlar, daha güçlü bir örtük bileşenden çok tanıma hissine güvenirler. Başka bir deyişle, yaşlı insanları yanlış bilgilerle daha kolay yanıltmaya iten, yaşlılığın bir özelliği olan zayıflamış epizodik hafızayı yansıtır (Cohen & Faulkner, 1989; Schacter, Koutsaal & Norman, 1997).

Yaş ayrıca motor becerilerin kazanılması üzerinde karmaşık bir etkiye sahiptir ­. Yaşla birlikte hareket performansının bozulduğu açıktır , bunun nedeni hem algılama hızındaki hem de hareketlerin kendi hızlarındaki azalmadır (Welford, 1985). Bu, hareketli bir hedefle kalem temasını sürdürmeniz gerektiğinde iz sürme gibi zamanlanmış görevlerin daha yavaş yürütülmesine yol açabilir (Wright & ­Raupe ­, 1985). Bununla birlikte, beceri performansı gerçekten kötüleşebilse de, kabul edilebilir koşullar karşılandığında ­öğrenme oranının mutlaka azalması gerekip gerekmediği daha az nettir . Örneğin, bir dizi motor harekette veya yeni bir uyaran-tepki kombinasyonunda ustalaşma oranı yaşa bağlı olmayabilir (Wishart & Lee, 1997). Benzer şekilde, dört ayrı uyarana ardışık tepkiler içeren bir görevi yerine getirirken, özne performansının hızını kendisi seçebildiği zaman, genç ve yaşlı denekler karşılaştırılabilir öğrenme oranları gösterir (Howard & Howard, 1989) ve Willingham ve Winter (Willingham & Winter) , 1995), hiç bilgisayar faresi kullanmamış yaşlı insanların, fare hareketlerini genç insanlarla aynı oranda bir monitörde öğrendiklerini buldu .­

Peki, yaşlı bir köpeğe yeni numaralar öğretebilir misin? Hilelere bağlı gibi görünüyor ­. Hazırlama örneğinde olduğu gibi, yanıtların bariz olduğu ve performansın yalnızca ­hız açısından ölçüldüğü görevlerde, yaşlı insanların mükemmel öğrenme göstermesi muhtemel görünmektedir, ancak yeni ve açık olmayan bağlantıların öğrenilmesi gereken görevlerde daha olasıdır. yaşlılar için sorun yaratmak. Böyle bir göreve iyi bir örnek, ­hastalara küçük bir el bilgisayarına tarih ve saat girmeyi öğreten Wilson, Cockburn & Baddeley (1989a) tarafından geliştirilen görevdir. Öğrenme oranı, epizodik bellek eksikliklerine karşı oldukça duyarlıydı. Bu prosedür sadece birkaç ­adım içermesine rağmen, sadece hafif hafıza bozukluğu olan hastalar bile bu adımlarda ustalaşmakta büyük zorluk yaşadılar. Ne yazık ki, teknolojinin hızlı gelişimi, insanların bu kadar önemli ve sürekli değişen becerileri öğrenmek zorunda kalması anlamına geliyor.

"Hafızanı kullan yoksa kaybedersin"

Hiç şüphe yok ki, insanlar yaşlandıkça ve belki de ­çeşitli nedenlerle bireysel farklılıkları daha belirgin hale geliyor. Bunlardan biri, genetik faktörler ve yaşam tarzı ile ilişkili olan sağlıkta genel bir bozulmadır. Görünüşe göre sağlıklıysanız, kabul edilebilir bir diyet yerseniz ve fiziksel ve zihinsel olarak aktifseniz, yaşlanmanın olumsuz etkilerine karşı koyabilirsiniz. Bununla birlikte, İsveç'teki üniversite profesörleri ve mavi yakalı çalışanlar ^[III]arasında yapılan bir karşılaştırma, hafızadaki düşüş oranında hiçbir fark bulamadı (Christensen, Henderson, Griffiths & Levings, 1997). 30, 50 ve 60 yaşındaki üniversite profesörleri üzerinde yapılan bir araştırma, ­yaşla birlikte reaksiyon sürelerinin arttığını ve çift ilişkilendirme performansının kötüleştiğini kesin olarak göstermektedir (Shimamura, Begary, Mangels, Rustings & Jurica, 1995). Bununla birlikte, yazarlar, nesir pasajlarının ezberlenmesinde herhangi bir fark bulamadılar; bu, materyalin anlamlılığının, aktif "öğrencilerin" epizodik hafızanın bozulmasını telafi etmesine izin verdiğini gösteriyor. Açık hafıza eğitiminin de yardımcı olduğu gösterilmiştir . Bir grup yazar, yaşlı gönüllülere görsel anımsatıcı stratejiler öğretti (Kliegl, Smith & Baltes, 1989), bu onların eğitimsiz ­genç yetişkinlerden daha iyi performans göstermeleriyle sonuçlandı . Ancak gençler eğitimden yaşlılara göre çok daha fazla fayda sağlamaktadır (Baltes & Kliegl, 1992).­

Eğitim hafızayı geliştirdiğinden, şu soru ortaya çıkıyor: hafıza eğitim programları yaşlı insanlara sunulmalı mı? Bu konuya ­en önemlisi Ball ve ortak yazarların (Ball, Berch, Helmers, Jobe, Leveck, Marsiske ve diğerleri veya altı haftalık bir program) çalışması olan bir dizi çalışma ayrılmıştır. Bir grubun eğitimi ­, stratejilerde ustalaşmayı ve kelimeleri ve alışveriş listelerini ezberlemenin yoğun uygulamasını içeriyordu. İkinci grup, sözlü mantıksal görevlerin yerine getirilmesi konusunda eğitildi. Üçüncü grup, görsel arama yapma ve aynı anda iki görevi gerçekleştirme hızı konusunda eğitildi. Son olarak, dördüncü gruba kontrol rolü verildi ve herhangi bir açık eğitim almadı .­

Eğitimin sonunda, tüm gruplar üç eğitim türünün her biri için test edildi ve ­günlük yaşamdaki aktiviteler üzerindeki etkisi değerlendirilmeye çalışıldı. Test farklı formatlarda gerçekleştirilmesine rağmen, üç grubun her biri eğitimin hedeflediği becerilerde gelişme gösterdi. Bununla birlikte, eğitimsiz beceriler, yalnızca özel eğitimin etkinliğini gösteren herhangi bir değişikliğe uğramamıştır . ­Ne yazık ki, öğrenilen becerilerin gerçek hayata taşındığına dair güvenilir bir kanıt elde edilmemiştir , ancak yazarlar ­eğitimin koruyucu bir etkiye sahip olabileceğini, yani yaşlanmayla ilişkili daha fazla hafıza kaybını yavaşlatabileceğini öne sürmektedir. Bu ve diğer çalışmaların sonuçları, yaşlı insanlara yeni materyal öğrenirken kullanabilecekleri faydalı hafıza stratejilerinin öğretilebileceğini göstermektedir. Prensip olarak, bu stratejiler günlük hayatta pin kodları gibi yeni bilgileri öğrenmek ve yeni isimleri hatırlamak için de faydalı olabilir. Bununla birlikte, şu anda ­günlük biliş üzerinde genel bir etkiye dair iyi bir kanıt yoktur.

Peki ya şu ifadeye ne dersiniz: hafızanızı kullanın yoksa onu kaybedersiniz ­? Öncelikle bu sorunun cevabı , hayvanlar üzerinde yapılan ve ilgili ­değişkenlerin daha iyi kontrol edildiği çalışmalardan gelmektedir. Daha "ilginç" uyarıcı kafeslerde ­yetiştirilen fareler, aynı derecede rahat ama daha az "ilginç" ortamlarda yetiştirilen farelere göre yaşlandıkça öğrenme yeteneklerini daha iyi korurlar (Ggeenough, Black & Wallace, 1987). İnsanlarda aktivite ile hafızada tutma arasında bir ilişki olduğunu düşündüren bir ilişki de vardır (Rönnlund & Nelsson, 2008), ancak bu durumda nedensel bir ilişki kurmak zordur. Daha aktif bir yaşam tarzı hafızanın korunmasına mı ­yardımcı olur yoksa hafızanın bozulması

insanların daha az aktif olmasına mı neden olur? Genel olarak, ben hafıza kullanımının bir destekçisiyim ­: hafızanın aktif kullanımı sizi bilişsel gerilemeden kurtarmasa bile, yaşlılığınızı çok daha az sıkıcı hale getirecektir.

yaşlanma teorileri

yaşlanmanın bilişsel yetenekler üzerindeki etkisini şu veya bu faktör açısından açıklamaya yönelik birçok girişimde bulunulmuştur . ­Belki de bu makro teorilerin en etkilisi, Timothy ­Salthouse'un (1996) yaşlanmanın tüm bilişsel etkilerinin, yaşlılığın ayırt edici özelliği olan bilgi işlemenin yavaşlamasına atfedildiği fikridir. Bu sonuç, yaşlı yetişkinlerde test puanlarının en iyi öngörücüsünün işlem doğruluğu ve bellek performansı değil, daha çok işlem hızı ölçüleri ­olduğunu gösteren çok sayıda korelasyon çalışmasına dayanmaktadır ­. Bununla birlikte, yaşa bağlı bellek düşüşünün daha genel bilişsel gerilemeden ayrılabileceğine dair yadsınamaz kanıtlar da vardır (Salthouse & Becker, 1998). Yine de Salthouse, yaşın biliş üzerindeki etkisinin çoğunu genel hız açısından açıklamanın mümkün olduğuna inanmaktadır (Salthouse, 1992, 1996).

Bu bulguyla ilgili bir sorun ­, ölçüldüğü görev dışında hız hakkında anlamlı bir konuşma yapmanın imkansız olmasıdır. Çok çeşitli görevlerden ­bilgi işleme hızı verileri birleştirilirse , bunun yalnızca bir değil, basit algısal hızdan ziyade çalışan belleğin çok ölçülü bir ölçüsü olduğu iddia edilebilir (Parkin & Java, 2000). Algısal hızı ölçmenin daha temiz bir yolu olduğu ­düşünülen çaprazlama testi , bu yazarların çalışmasında aslında yaşın zayıf bir göstergesi olduğu ortaya çıktı.

Münhasıran korelasyonel ­yöntemleri kullanmanın ikinci sorunu , birçok fiziksel ve entelektüel yeteneğin yaşla birlikte azalması ve bunlardan birinin nedensel rolünü diğerlerini hesaba katmadan değerlendirmenin zor olmasıdır. Salthouse ve diğer birçok araştırmacı tarafından kullanılan yöntem, en yakın ve "en zor" korelasyonu, yani sonuçların istatistiksel varyansının çoğundan sorumlu olan ölçüyü aramaktır. Bununla birlikte, yukarıda açıklandığı gibi, bu sadece yöntemin doğasına ve saflığına değil, aynı zamanda hangi özel yöntemlerin ­dahil edilmek üzere seçildiğine de bağlıdır.

Hız ölçüm yöntemleri genellikle en yakın korelasyonu verse de, bu her zaman böyle değildir. Paul Baltes ve grubu tarafından Berlin'de yürütülen kapsamlı araştırmada ­, asıl odak noktası algısal faktörlerdi. Yazarlar, en iyi öngörücü parametrelerin, ­hızdan çok doğruluğa bağlı olan işitsel ve görsel hassasiyet eşikleri olduğunu bulmuşlardır (Baltes & Lindenbergrer, 1997). Bu eşiklerin nöral iletim hızı gibi faktörlere bağlı olduğu iddia edilebilir. ­Bununla birlikte, Baltes ve meslektaşları, yaşla birlikte bilişsel gerilemenin daha da güvenilir bir öngörücüsünün, "kontrolünü kaybetmek" ifadesine yepyeni bir anlam kazandıran yumruk kuvveti olduğunu bulmaya devam ettiler. Lindenberger ve Pötter'in işaret ettiği gibi, korelasyon ve nedenselliğin ­iki farklı şey olduğunu unutmak tehlikelidir (Lindenberger ve Pötter, 1998).

Belki de yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi açıklayan tek bir faktör aramayı ­bırakmanın ve Ford araba fabrikalarında (veya onun İngiliz versiyonu olan Woolworth motorlu motorlu bisikletin üretiminde) izlenen kuralı hatırlamanın zamanı gelmiştir: optimum hız Bir teknik ürün, tüm bileşenleri ­aynı yüksek kalitedeyse, bazı bileşenleri süper yüksek kalitedeyse adlandırılabilir. Sonuç olarak, böyle bir ürünün tüm bileşenleri arızalanmadan önce yaklaşık olarak aynı süre boyunca çalışır. Belki de evrim aynı derecede hesaplayıcıdır?

İlişkisel yaklaşım, hiçbir şekilde bilişsel yaşlanma teorileri oluşturmak için tek yöntem değildir. Örneğin, Craik ve meslektaşları, deneysel bir ­yaklaşım kullanarak ve azalan işleme kaynaklarının daha yaşlı deneklerde öğrenme ve hafıza üzerindeki etkisini vurgulayarak, ­genç deneklerin, ikinci bir dikkat gerektiren görev kapasitelerini azalttığında, genellikle tamamen aynı şekilde davrandıklarını buldular. işlem bilgisi (Craik & Byrd, 1982; Craik & Jennings, 1992). Hiç şüphe yok ki dikkat süresi önemli bir ­değişkendir, ancak yukarıda gösterildiği gibi (Naveh-Benjamin ve ark . , ­yaşlı denekler. Epizodik bellek durumunda, yaşın etkisi

basit dikkat eksikliğinden çok hafif bir amneziye daha yakındır . Benzer şekilde, yaşlılar alakasız materyalleri engellemekte güçlük çekse de (Hasher ve diğerleri, 1999), bunun neden ­yaşlanmanın en hassas testlerinden biri olan serbest hatırlamayı etkilediği açık değildir. Bu zorluğun, kısa geçici unutmanın ağırlıklı olarak proaktif ketlemenin bir sonucu gibi göründüğü Petersons (Peterson & Peterson, 1959) görevinin performansını etkilemesi beklenebilir. ­Bununla birlikte, karşılaştırılabilir bir temel sağlanırsa, genç ve yaşlı denekler arasında unutma oranlarında hiçbir fark bulunmamıştır (Parkinson ve diğerleri, 1985). Bu nedenle, yaş, ilgisiz bilgileri engelleme yeteneğini azaltsa da ­, epizodik belleğin bozulmasının ana nedeninin bu olması pek olası değildir.

yaşlanmanın etkisini beynin ön loblarının işlevlerindeki azalmayla açıklayan bir hipotez biraz popülerlik kazandı. Bu görüşü destekleyen kanıtlar öncelikle etki büyüklüğü ile ­yaşlanma ve ­frontal lob işlevine bağlı olduğu düşünülen görev performansı arasında bir ilişki olduğunu gösteren çalışmalardan gelmektedir . Bu tür pek çok görev vardır ve bunlar çok çeşitlidir; kural olarak, işleyen belleğin yürütme bileşeninin katılımını ve belki de kendileri henüz tam olarak anlaşılmamış olan çok çeşitli diğer yürütücü işlevlerle birlikte ketleme becerisini gerektirirler . ­Şu anda bu hipotezin ne kadar faydalı olacağını söylemek zor. Philips ve Henry ( Philips & Nepgu, 2005) ­tarafından, onun lehine olan kanıtların gözden geçirilmesi, şu anda frontal lob atrofisi ile yaşa bağlı bilişsel gerileme arasında nedensel bir ilişki için mevcut olan doğrudan kanıtların yetersiz olduğu sonucuna varmıştır. ve bu hipotez, frontal lobların hem nöroanatomisinin hem de nörofizyolojisinin basitleştirilmiş bir yorumuna dayanmaktadır. ­Elbette bu, frontal lobların normal yaşlanmadaki önemli rolünü dışlamaz, ancak frontal loblara yaşlanmada özel bir rol atfeden herhangi bir teorinin daha ciddi nöropsikolojik ve nöroanatomik gerekçeleri olması gerektiğini kesinlikle gösterir.

yaşlanan beyin

Yaşlandıkça beynimiz küçülür. Bu, küçülen beyinde daha fazla yer kaplayan beyin omurilik sıvısı ile dolu ventriküllerin ve kanalların genişlemesiyle kanıtlanır . ­Bu parametreler ­beyin boyutunun iyi bir genel ölçüsü olsa da, işlevsel değişiklik öncelikle beynin hangi bölümünün kasıldığına bağlı olduğundan, beyin işlevi hakkında çok az şey söylerler . Yukarıda belirtildiği gibi, ön loblar önce kasılırken şakak ve oksipital loblar daha yavaş kasılır. 80 yaşına gelindiğinde, hafıza süreçlerinde çok önemli bir rol oynayan hipokampus, nöronlarının %20-30'unu kaybeder (Squire, 1987) ve ­muhtemelen hastalık nedeniyle kademeli olarak hızlanan yavaş bir gerileme başlar (Raz, 2000). . Beynin elektrofizyolojik aktivitesi, bir olayla ilişkili uyarılmış potansiyellerin (bilişsel potansiyeller) (EPS) ölçülmesiyle kanıtlandığı gibi, yaşam boyunca ­sürekli olarak azalır (Pelosi & Blumhardt, 1999), P300 bileşeninin gecikme süresi 2 ms uzar yılda bir ve bunama ile gözle görülür şekilde kısalıyor (Neshige, Barrett & Shibasaki, 1988).

Görselleştirme yöntemlerini kullanarak beynin işleyişini incelemenin sonuçları ­da yaşın etkisini gösterir. Çalışma belleği ve görsel dikkat çalışması, genç deneklerde beynin yalnızca bir yarım küresinde aktivasyona neden olan görevleri yerine getirirken, yaşlı deneklerde her iki yarım kürede de aktivasyon gözlemlendiğini göstermiştir (Cabeza, Prince, Daselaar, Greenberg, Budde, Dolcos ve ark. , 2004). Otobiyografik bellek çalışmasında karşılaştırılabilir bir sonuç elde edilmiştir: genç deneklerdeki görevde sol hipokampus ağırlıklı olarak tutulurken, yaşlılarda hem sol hem de sağ hipokampus tutulmuştur (Maguire & Frith, 2003). Yaşlı deneklerde daha yaygın ­aktivasyon, beynin bir bölgesindeki aşırı yükü diğer beyin yapılarını kullanarak telafi etmeye çalışmaları ile açıklanmaktadır (Reuter-Lorenz, 2002).

Daha eski konular, özellikle ­nispeten karmaşık stratejilerin yararlı olabileceği görevlerde her zaman daha fazla aktivasyon göstermez. Bir çalışma, katılımcılardan ilgili ve ilgisiz fotoğraf çiftlerini hatırlamalarını istedi (lidaka, Sadato, Yamada, Murata, Omori & Yonekura, 2001). Hem genç hem de yaşlı denekler sol ön lobda ­(bağlantısız fotoğraflar durumunda) daha belirgin aktivasyon gösterdi, ancak yalnızca genç denekler ek oksipitotemporal aktivasyon gösterdi. Bu , görsel imgelemeye dayalı klasik bir anımsatıcı strateji olan geometrik yerler yöntemiyle etkinleştirildiğinden, görsel imgelemenin aktif kullanımının göstergesi olabilir ­(Maguire, Valentine, Wilding & Kapur, 2003). Metodun kendisi önemli bir beceri ve sabır gerektirir ve daha genç denekler tarafından düzenli olarak kullanılırken daha yaşlı deneklerin yalnızca %50'si bunu başarıyla kullanmıştır (Nyberg, Sandblom, Jones, Neely, Petersson, Ingvar & Bâckman, 2003). Bu nedenle, deneylerdeki daha yaşlı katılımcıların, ­aktivasyonun gözlemlendiği daha geniş bir beyin alanı yelpazesine yansıyan ek stratejiler kullanarak bilişsel yeteneklerdeki düşüşü telafi etmeye çalışacakları varsayılabilir. Bununla birlikte, görevin kendisi zaten yeterince karmaşıksa ve potansiyel olarak daha basit bir stratejinin kullanımını içeriyorsa , böyle bir çözüm mümkün olmayabilir .­

Günümüzde ­beyin görüntüleme yöntemleri kullanılarak yapılan çalışmaların temel katkısı, çeşitli bilişsel süreçlerle ilişkili anatomik lokalizasyonun tanımlanmasında yatmaktadır. Bilişin nöral temelinde kritik bir rol ­oynayan nörotransmiterlerin dağılımını ve işlevini izleme yeteneğine ­dayanan heyecan verici yeni bir yön . Böyle bir çalışma, yaşlanma ve nörotransmitter dopamin arasındaki bağlantıyla ilgilidir. Patolojik ve anatomik çalışmaların sonuçları, kişi yaşlandıkça dopamin seviyesinin ­

her on yılda %5-10 oranında azaldığını göstermiştir. Bu sonuçlar, pozitron emisyon tomografisi (PET) kullanılarak bildirilen çalışmalarla doğrulandı ; ­Dopamin reseptör yoğunluğu radyoaktif ligand markörleri, spesifik prepamin reseptör tiplerine seçici olarak bağlanan maddeler kullanılarak ölçülmüştür ­(Antonini, Leenders, Meier, Oertel, Boesiger & Anliker, 1993).

Dopaminin birçok bilişsel işlevde yer aldığı ­ve seviyesinin düşmesinin hem Parkinson hastalarında (Brown & Marsden, 1990) hem de Huntington hastalarında (Bâckman, Almkvist, Andersson, Nordberg) bilişsel bozukluklarla ilişkili olduğu bilinmektedir. , Winblad, Reineck & Langstrom, 1997). Sağlıklı genç insanlarda yapılan ­farmakolojik çalışmalar , dopaminin önemli rolünü doğrulamıştır. Dopamin dolaşımını aktif olarak etkileyen bromokriptin, uzamsal çalışma belleği üzerinde faydalı bir etkiye sahipken (Luciana & Collins, 1997), dopaminin normal etkisine müdahale eden haloperidolün ­zıt etkisi vardır (Luciana & Collins, 1997; Ramaekers ve ark. ., 1999) .

Backman ve diğerleri (Bâckman ve diğerleri, 2000), beynin iki bölgesinde, putamen ve kaudat striatal çekirdekte dopamin bağlanmasını incelemek için farklı yaşlardan gönüllüleri işe aldı. Yazarlar , kelime tanımanın %38'inde ve yüz tanımanın %48'inde beyin dopamin seviyeleri ile epizodik bellek arasında oldukça güçlü bir ilişki bulmuşlardır (Şekil 13.5).­

3,8 g F 3,6 *                      □

İ3.4- s 3.2 - ° _g o ■ H 3.0 -      ■

f

1                                              2.8 - CO

2                                               2.6 - ■ <0 „. g 2,4- ° 2,2 -

2.0' -------------------------------- ¹ --------- >-

20                                          3040

Yaşam yılları

Pirinç. 13.5. İki beyin bölgesindeki (kaudat striatum
ve putamen) dopamin seviyeleri ile yaş arasındaki ilişki (Erixon-Undroth ve diğerleri, 2005). Telif hakkı © Bsevier. izin alınarak çoğaltılmıştır

Dopamin düzeylerinin etkisi istatistiksel olarak kaldırıldığında, yaşın hafıza üzerindeki etkisinin minimal olduğu bulundu. Benzer bir sonuç daha sonra ­diğer bilim adamları tarafından elde edildi (Erixon-Lindroth, Farde, Wahlin, Sovago, Haildin & Bâckman, 2005). Bu tür araştırmalar daha yeni başlıyor, ancak bunun umut verici bir yön olduğu şimdiden umut verici, çünkü sadece hafızanın yaşla birlikte nasıl ve neden azaldığının daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunduğu için değil ­, aynı zamanda buna karşı koymak için potansiyel bir farmakolojik fırsat olduğu için.

Alzheimer hastalığı

1907'de doktor Alois Alzheimer, şimdi kendi adını taşıyan hastalığı tarif etti. Alzheimer hastalığı (AD), yaşlıları etkileyen en ciddi hastalıktır ­. Farklı semptomları vardır, ancak aralarında epizodik bellekte her zaman giderek artan bir bozulma vardır. Alzheimer hastalığı, senil demansın en belirgin şeklidir. 65 yaş üstü popülasyonun yaklaşık %10'unda görülür ve yaş ilerledikçe hasta sayısı artar ­. Kutu 13.3, ABD Nöroloji Akademisi raporunda tanımlanan 10 potansiyel demans semptomunu listeler.

Değişken semptom aralığı nedeniyle, AD'yi erken ­evrelerde teşhis etmek kolay değildir; Tanı konulabilmesi için, hafıza bozukluğunun dil, hareketler üzerinde kontrol, algı veya yürütme ­işlevi ile ilgili sorunlar dahil olmak üzere en az iki başka sorunla birleştirilmesi gerekir. Zamanla hastalık ilerler ve kesin tanı ­, AD'nin iki temel belirtisini ortaya çıkaran beyin dokusunun patoanatomik incelemesinden sonra konur - amiloid plaklar ve nörofibriler yumaklar.

Amiloid plaklarının nedeni, ­protein moleküllerinin patolojik bölünmesidir, bu da nöronlar için toksik olan ve plaklara dönüşen amiloid birikimlerinin oluşumuna katkıda bulunan beta-amiloid oluşumuna yol açar. Nörofibriler yumaklar nöronların içinde oluşur ­ve hücreyi yapılandıran ve besleyen mikrotübüllere dayanır. Mikrotübüllerin katlanmasına ve çökmesine yol açan proteinin anormal şekli, sonuçta hücre ölümüne neden olur (St. George-Hyslop, 2000). Sağlıklı yaşlanan beyinde hem plaklar hem de yumaklar da mevcuttur , ancak bunların yoğunluğu AD hastasının beynindekinden çok daha azdır.

Kural olarak hastalık birkaç aşamadan geçer (Braak & Bhaak, 1991). Medial temporal loblarda ve hipokampüste başlar, başlangıçta hafıza sorunları yaratır ve sonra temporal ve oksipital loblara ve beynin diğer bölgelerine yayılmak için ilerler. Bununla birlikte, hastalığın dağılımı hiçbir şekilde birleşik olarak kabul edilemez ve ­AD hastalarının iki gruba ayrılabileceği öne sürülse de - esas ­olarak epizodik uzun süreli bellekte bir eksiklikten muzdarip olanlar ve sorunları olanlar. çalışma belleği ile (Becker, 1988) - geniş bir hasta örneklemi üzerinde yapılan dikkatli bir çalışmanın sonuçları, aslında çok daha çeşitli nörofizyolojik ­eksiklikler olduğunu göstermektedir (Baddeley, Della Sala & Spinnler, 1991b). 180 hasta ve 1.000'den fazla sağlıklı yaşlı yetişkinin derinlemesine incelemesi, çok çeşitli başka bilişsel sorunların potansiyel varlığına rağmen, AD'nin ağırlıklı olarak ­tek bir ortak özelliği paylaştığını, yani epizodik hafızanın bozulması olduğunu göstermektedir (Salthouse & Weskeg, 1998). ).

Blok 13.3. Alzheimer hastalığının uyarı işaretleri

Amerikan Nöroloji Akademisi, Alzheimer hastalığının aşağıdaki belirtilerini belirtmektedir (Peterson ve diğerleri, 2001):

1.           İş becerilerini etkileyen hafıza kaybı.

2.            Bilinen görevleri yerine getirmede zorluk.

3.            Dil sorunları.

4.            Zaman ve mekanda oryantasyon bozukluğu (bir kişi kaybolabilir).

5.            Kararların formüle edilmesindeki zorluklar.

6.            Soyut düşüncelerin anlaşılmasında bozulma.

7.            Öğelerin yanlış yerleştirilmesi.

8.            Ruh hali ve davranıştaki değişiklikler.

9.            Kişilik değişir.

10.         Girişim kaybı.

Bu semptomların en azından bir kısmını gösteren kişilerin ­bir doktora görünmesi ve kapsamlı bir muayeneden geçmesi gerektiğine inanılmaktadır.

Alzheimer hastalığından muzdarip bir hastanın (sağda) beyninin pozitron emisyon tomogramları .
Hastalıklı bir beynin tomografisi, Alzheimer hastalığı için tipik olan, beynin her iki yarım küresinde de aktivite ve kan dolaşımında azalma olduğunu gösterir .
Alzheimer hastalığı, yaşlılık demansının en yaygın nedenidir. © Dr. Robert Freidland/Bilim Fotoğraf Kitaplığı

Tek bir hasta düzeyinde, hastalık dalgınlık ve hafıza başarısızlıklarıyla başlar ve ilerledikçe, giderek daha zorlu ­ve potansiyel olarak çeşitli bilişsel belirtiler ortaya çıkar. Garrard ve diğerleri (Gar-

sona." Yazarlar , Iris ­Murdoch'un son romanının önemli ölçüde daha kısa cümlelerle yazıldığını ve daha sık kullanılan kelimelere sahip olduğunu fark ederek, yazarın artan dil zorluklarına bu şekilde uyum sağladığını öne sürdüler. Hastalık ilerledikçe, yazarın üstesinden geldiği doğru kelimeleri bulma sorunu, kişilik derecelendirmesi de dahil olmak üzere dil sorunları arttı ­ve çoğu zaman eşin (veya eşin) çoğu zaman önünde göründüğü gerçeğine yol açtı. onun (veya onun önünde), bir zamanlar evlilik yoluyla birleştiği (veya birleştiği) kişi değildir. Iris Murdoch'a gelince, o başkalarına karşı son derece arkadaşça bir tavır sergilemiştir (Wow-Yey, 1998), ancak ne yazık ki bu her zaman böyle değildir. Bununla birlikte, kendimizi AD'nin hafıza üzerindeki etkisini dikkate almakla sınırlayacağız.

Bölümsel hafıza

AD kesin olarak teşhis edildiğinde ­, sözel veya görsel materyalle yapılan tanıma veya hatırlama testleriyle (Şekil 13.6) veya günlük bellek ölçümlerine (Spinnler ve diğ., 1988; Greene, Baddeley & Hodges, 1996).

gibi, daha önceki ­nesnelerin yeniden üretimi çok daha kötü olmasına rağmen, serbest üremedeki yenilik etkisi ­nispeten iyi korunmuştur . Bu, hastalık ilerledikçe yenilik etkisinin bile azalacağını göstermektedir (Miller, 1971).

unutmak

Astımı olan kişilerin yeni bilgileri hatırlamalarındaki zorluklara rağmen, ­başarılı olurlarsa, sağlıklı yaşlı insanlardan daha hızlı unutmazlar (Christensen, Kopelman & Stanhope, 1998). Kopelman (Kopelman, 1985), insanların fotoğrafları mükemmel bir şekilde tanımasından yararlanarak, pozlama süresini, astımı olan sağlıklı genç denekler ile sağlıklı yaşlı deneklerin sonuçlarının 5 dakika sonra test edildiğinde eşit olacak şekilde değiştirdi. Deneyin katılımcılarını 24 saat sonra tekrar test ettikten sonra tüm gruplarda eşdeğer sonuçlar aldı.

Iris Murdoch ile ilgili hikayede daha önce belirtildiği gibi, AD ilerledikçe semantik hafıza bozulur. Hodges ve meslektaşları , algısal veya dilbilimsel problemlerden ziyade genel hafıza bozukluğunu ortaya çıkaran görevleri kullanarak semantik hafızayı değerlendirmek için bir dizi test geliştirdiler . ­Anlamsal belleğin zayıflaması, çeşitli nesne ve hayvanların fotoğraflarının adlandırılmasında, bu fotoğrafa isim verildiğinde belirli bir fotoğrafın seçilmesinde, fotoğrafta adı geçen veya yakalanan nesnenin özelliklerinin açıklanmasında ve aşağıdaki gibi genel soruların yanıtlanmasındaki güçlüklerle açık bir şekilde kanıtlanır. , örneğin: “Fil ne tür kulaklar yapar? Asılmak mı yoksa dışarı çıkmak mı? AD'li hastaları içeren bir dizi çalışmada, Hodges ve grubu

, temporal lobların atrofisi ile ilişkili anlamsal bellekte sürekli bir düşüş buldu (Hodges, Patterson & Tyler, 1994; Hodges & Patterson, 1995). Anlamsal belleğin bozulması , ­epizodik belleğin nispeten iyi korunduğu ve atrofinin AD'de olduğu gibi orta bölgeden ziyade ağırlıklı olarak sol şakak lobunda meydana geldiği bir hastalık olan anlamsal ­demansı olan kişilerde daha da belirgindir (Snowden, Neary & Mann, 1996). ).

bilinçaltı

Örtük öğrenme ve örtük belleğin bir dizi farklı sistemi yansıtabileceği bilinmektedir, bu nedenle AD hastalarında bellek eksikliği modelinin oldukça karmaşık olması şaşırtıcı değildir. Bir grup yazar, AD hastalarını bir göz koordinasyonu göreviyle test etti - hareket eden bir hedefle temas halindeyken kalem tutmaları gereken bir el (Heindel, Salmon, Shuits, Walicke & Butters, 1989). İlk başta, hastalar bu görevde zayıf performans gösterdiler ­, ancak eğitim sırasında sonuçları, kontrol grubunun daha yaşlı üyelerinin sonuçlarıyla aynı oranda iyileşti. Benzer şekilde Moscovitch, AD hastalarının sözcüklerin aynadaki görüntülerini okumayı öğrenme hızında yalnızca hafif bir düşüş bulmuştur (Moscovitch, 1982).

Bir harf kombinasyonunun anlamlı bir kelime olup olmadığına hızlıca karar vermenin gerekli olduğu sözcüksel görevlerde normal hazırlama tanımlanmıştır (Fleischman, Vaidya, Lange & Gabrieli, 1997). Sözcükler onlara daha önce sunulmuşsa, her iki grup da daha hızlı yanıt verdi ve sonuçları karşılaştırılabilirdi. Bununla birlikte ­, yazarlar bir kelimenin kökünü tamamlama görevini tamamlarken, klasik amnestik sendromun aksine örtük belleğin oldukça tatmin edici bir seviyede olduğunu bulmuşlardır: hastalara bir kelime (damga) sunulur ve ardından “ düşün” st ile başlayan bir kelime .

, ancak daha derin işleme ile, AD hastalarının görevde daha kötü performans gösterdiği durumlarda, bir kelimenin kökünü tamamlarken eşdeğer bir hazırlama düzeyi buldu . ­Genel olarak, AD hastaları nispeten otomatik görevlerde korunmuş hazırlama gösterir ­, ancak daha karmaşık görevlerde, örneğin hatırlamayı kolaylaştırmak için ilişkili uyarıcı kelimeler sunulduğunda, hazırlamada azalma gösterirler ­(Salmon, Shimamura, Butters & Smith,

1988; Salmon & Heindel, 1992).                         ------------------------------------------

Çalışma belleği
ve Alzheimer hastalığı

Genel olarak, çalışma belleği eksiklikleri, ­epizodik bellek eksikliklerinden daha az belirgindir ve hem dijital bellek kapasitesinde hem de Korzi blok testi kullanılarak yapılan görsel-uzaysal bellek testlerinde yansıtılır (Spinnler ve diğerleri, 1988). Hastalar, herhangi bir şeyle doldurulmazsa az miktarda bilgiyi kısa bir süre için hafızalarında tutabilirler , ancak artikülasyon bastırma ile doldurulursa ­, AD'li hastalar materyali hızla unuturken, sağlıklı yaşlı denekler yalnızca "Serbest" olduğunda unutma gösterirler. Geri sayım gibi zeka gerektiren görevleri yapmak için zaman harcanır ­(Morris, 1986; Morris & Baddeley, 1988). Bu, basit artikülasyon yoluyla sürdürmenin devam ettiğini, daha karmaşık tekrarlama biçimlerinin kaybolduğunu gösteriyor.

AD hastalarının performans yeteneklerini değerlendirmek için Buddeley ve meslektaşları, sözel olmayan ­bir görevi yerine getirirken sayıların ses reprodüksiyonunu içeren bir dizi test geliştirdiler (Baddeley, Logie, Bressi , Delia Sala & Spinnler, 1986). Bu nedenle, testlerden birinde dijital yük, ­AD hastalarının, deneydeki genç ve yaşlı sağlıklı katılımcıların görevi neredeyse aynı sonuçlarla gerçekleştirecekleri şekilde düşünüldü. Benzer bir yazışma, deneklerin kalemi hareket eden ışık noktasıyla temas halinde tutması gerektiği ve noktanın hızı değiştirilerek "olasılıkların eşitlenmesi" sağlanmasından oluşan ikinci görevi gerçekleştirirken de elde edildi. Aynı sonuçlara sahip ­tüm denekler bu görevlerin her biriyle başa çıktıktan sonra, bunları aynı anda tamamlamak zorunda kaldılar. Bu durumda, AD hastaları önemli ölçüde daha az başarılıydı. Daha ileri çalışmalar, hastalık ­ilerledikçe sonuçların sürekli olarak kötüleştiğini gösterdi (Baddeley ve diğerleri, 2001a). AD hastalarının ikili görevlerle zayıf bir şekilde başa ­çıkması, yalnızca ikincisinin zorluklarıyla açıklanamaz, çünkü genç ve yaşlı sağlıklı deneklerin yanı sıra değişen zorluk derecelerindeki bireysel görevlerle de başa çıktılar. Hastalar, son derece basit olsalar bile ikili görevlerde kötü performans gösterdiler (Logie, Cochini, Delis Sala & Baddeley, 2004).

Dikkat kontrolünün diğer yönleri daha az derinlemesine çalışılmıştır, ancak mevcut kanıtlar en azından bazılarının nispeten bozulmamış olduğunu göstermektedir. Bu, örneğin dikkati sürdürme becerisi için geçerlidir ­(Perry & Hodges tarafından yapılan incelemeye bakın, 1999).

Tedavi

AD'yi tedavi etmeye yönelik farmakolojik ve davranışsal (psiko-düzeltici) girişimler, Doody, Stevens, Beck, Dubinsky, Kaye & Gwyther, 2001 tarafından yapılan bir incelemede kapsamlı bir şekilde anlatılmıştır. Bu incelemenin yazıldığı sırada, yazarlar ­süreci yavaşlatabilecek üç ilaç tanımlamışlardır. hastalığın: donepezil, rivastigmin ve galanta ­min. Bu ilaçlar, nörotransmitter asetilkolini parçalayan bir enzim olan kolinesteraza bağlanarak çalışır. AD'de asetilkolin içeriği azalır ve bu ilaçların değeri, daha fazla azalmasını önlemelerinde yatmaktadır. Farmakoloji ­endüstrisi bu soruna artan bir ilgi gösteriyor çünkü BA topluma çok büyük mali ve insani zararlar veriyor. Yaşam beklentisi arttıkça, AD'nin ­topluma verdiği zarar da artar. Hiç şüphe yok ki etkili ilaç arayışları

devam edecek, ancak şu anda bilinen ilaçlar ­hastalığı yalnızca yavaşlatabilir, durduramaz.

Bu arada ­AD hastalarına ve onlara bakım verenlere yönelik davranışsal yaklaşımlar da büyük ilgi görüyor. Hatasız öğrenme ve çürüyen ipuçları gibi teknikler, hastaların hastalık ilerledikçe formda kalmalarını sağlayacak becerileri öğrenmelerine yardımcı olmak için nispeten sağlam prosedürel ve örtük belleğe dayalı olarak hastalığın erken evrelerinde kullanılabilir (Clare ­, Wilson ve Carter, 2000). Örneğin, hastalara bülten panoları veya takvimler gibi basit "hafıza yardımcıları" kullanmaları öğretilir ve aynı zamanda bakıcılarını aynı sorularla rahatsız etmemeleri de öğretilir, çünkü bu, ağır hastalığı olan insanlara bakmanın en zor yönlerinden biridir. ­astım. . Ortamı, onlar için daha basit ve daha uygun hale gelecek şekilde değiştirebilirsiniz . Böylece, sürekli olarak gözlüğünü ve piposunu kaybeden ve bu konuda çok gergin olan bir hasta anlatılmaktadır (Moffat, 1989). Gözlüğünü ve piposunu her zaman alev geciktirici malzemeden yapılmış parlak turuncu bir çantaya koyması öğretildi. Onları nereye bıraktığını hatırlamıyordu ama zorlanmadan buldu.

ilerleyici bir hastalığın sonuçlarıyla başa çıkmasına yardımcı olmak için teknoloji ve becerileri birleştiren birçok program vardır . ­Spector ve diğerleri, belirli becerileri geliştiren ve depresyonu azaltan bir program tanımlamaktadır, ancak ­-yukarıda açıklanan yaşlılar için hafıza eğitim programı gibi- günlük yaşama uzanmamaktadır (Spector, Davies, Woods & Orrell, 2000).

Yukarıda belirtildiği gibi, genellikle en stresli olan AH'nin tamamen bilişsel yönleri değildir ve hastaların ve bakıcılarının AH'nin neden olduğu ­sosyal ­ve duygusal stresle başa çıkmalarına nasıl yardımcı olunacağına artan bir ilgi vardır . Hafıza kaybının rahatsız edici özelliklerinden biri, kişinin kendi kimlik duygusunu sürdürme sorunudur. Bu sorun, huzurevine taşınmak zorunda kalan hastalar için özellikle şiddetli hale gelir ; alışık oldukları ­ortamdan ayrılıp yeni ortama ve yabancılara alışmaları gerekir. Bu sorunu çözmek için birçok yaklaşım var. Örneğin, gerçek hayatta oryantasyon eğitimi, hastalara zaman ve mekanda oryantasyon konusunda yardım etmeyi içerir; bu, bazı koşullar göz önüne alındığında, kaybı pek de ­parlak bir olasılık olarak adlandırılamaz.

çok heybetli bir Viktorya binasında yatan, hastaneye yatırılan yaşlı bir adam olan hastasından söz etti ­. Şiddetli ­hafıza kaybı yaşadı ve deniz kenarında lüks bir otelde olduğuna inandı. İşine hevesli olan psikoterapist

iş, ona sabırla takvimdeki tarihi belirlemeyi ve bulunduğu hastaneyi doğru bir şekilde adlandırmayı öğretti, hasta bunu doğru yaptı ve ­ardından doktora göz kırptı ve şöyle dedi: “Ama aslında büyük bir otelde yaşadığımı biliyorum. deniz kenarında!"

Bu eğitimin daha yararlı bir versiyonu, ­geçmişe ait anıları kullanarak hastaların kendi kimliklerini korumalarına yardımcı olan bir teknik olan ­anımsama terapisi olarak bilinen bir tekniktir ( Woods & McQueen, 2005). Bu ­yöntem, fotoğrafları ve diğer hatıraları kullanarak kişinin kendi hayatı hakkında bir hikaye oluşturmasını içerebilir. Bu yöntemin avantajı, hastalara sadece kendi geçmişlerini hatırlatması değil, aynı zamanda grup bağlamında, birbirleriyle yaşam deneyimlerini paylaşan diğer hastalarla bağlantılar kurmasıdır. Ayrıca ­hastalar ve psikoterapistler arasında daha güvenilir ve doğal bir ilişki için koşullar yaratır. Bununla birlikte, psikolojik yaklaşımlar yararlı olsa da, günümüzde farmakoloji temel umuttur.

sonuçlar

Yaşlanma çalışmasının amacı değişimi incelemektir ve buna iki ana ­yolla ulaşılır: uzunlamasına ve kesitsel çalışmalar. Longitudinal çalışmalar, aynı bireylerin uzun bir süre boyunca incelenmesini içerir ­, bu da yaşlanma sürecinde her birinde meydana gelen değişiklikleri takip etmeyi mümkün kılar. Bu çalışmaların dezavantajı, kaçınılmaz olarak çok uzun olmaları ve bunun sonucunda bazı katılımcıların onları bırakması ve geri kalanının tekrarlanan testlerden bir öğrenme etkisi göstermesidir. Kesitsel çalışmalar daha az zaman alır, ancak ­aynı katılımcının yaşamının farklı noktalarında veri eksikliği ve kohort etkisi gibi dezavantajları da vardır . Bu iki yaklaşımın birleşimi, çok fazla ­para ve emek gerektirmesine rağmen, içinde bulundukları durumdan kurtulmanın en iyi yoludur.

mevcut ­bilgilerimizin çoğu, kesitsel çalışmalardan gelmektedir ve aşağıdaki gibidir:

1.    Kısa süreli bellek nispeten iyi tutulur, çalışan ­bellekten daha iyidir. Epizodik bellek önemli ölçüde bozulur, bu özellikle ek bilgi işleme gerektiğinde fark edilir, ancak buna dış uyaranlar ve çevresel destek yardımcı olur. İlişkisel eksiklik ­hipotezi, yaşlanmanın yeni çağrışımlar oluşturma yeteneğinde bir azalmaya, "hatırlama" yeteneğinin "bilme" yeteneğinden daha düşük olduğu hafif bir amnezi biçimine yol açtığı gerçeğine dayanmaktadır.

2.     Laboratuar testlerine dayanarak, ileriye ­dönük hafızada bir bozulmadan söz edilebilir, ancak gerçek yaşam bağlamında, muhtemelen stratejilerin ve dış uyaranların daha etkili kullanılması nedeniyle, oldukça sağlamdır. Artan kelime dağarcığına yansıyan anlamsal belleğin içeriği büyümeye devam ediyor , ancak erişimin hızı ve güvenilirliği düşüyor.

3.     Örtük bellek nispeten iyi korunur, ancak performansı göreve bağlıdır. Motor becerilere gelince, yaşlı insanlarda genç insanlara göre daha kötüdür, ancak pratikle ­ikincilerle aynı oranda gelişirler.

4.     Yaşlanma ile ilişkili bilişsel eksikliklerin birkaç üniter teorisi bilinmektedir. Etkili bir teori, bilişsel gerilemeyi işlem hızındaki bir düşüşe bağlarken, diğerleri bunu duyusal eksiklikler veya dikkat eksikliklerindeki artışa bağlar. Bu teorilerin her ikisi de, dezavantajı ortak doğrusallık olan korelasyon yaklaşımına dayanmaktadır, bu eğilim, ­farklı göstergelerdeki eşzamanlı düşüşle ifade edilir , bu da nihai sonuçları şüpheli hale getirir ­.

5.     Yaşla birlikte beyin, öncelikle ön loblar nedeniyle küçülür. Bununla birlikte, ­yaşlanmayı frontal lob kusurları açısından açıklama girişimleri şu ana kadar verimli olmadı. Beyin görüntüleme yöntemleri kullanılarak yapılan çalışmaların sonuçları , yaşlı insanların daha geniş bir nöral aktivasyon dağılım alanına sahip olduğunu ve bunun bilişsel eksiklikleri telafi etme girişiminin bir sonucu olabileceğini düşündürmektedir.

6.     Alzheimer hastalığı yaşlılar için ağır bir haçtır. Beyinde amiloid plakların ve nörofibriler yumaklar oluşumu ile ilişkilidir . ­Alzheimer hastalığının en belirgin özelliği, semantik bilgileri işleme yeteneğinde bir düşüşün ardından işleyen hafızadaki düşüşün de dahil olduğu diğer bilişsel problemlerin eşlik ettiği epizodik hafızadaki bir eksikliktir. ­Bugün bilinen bu hastalığı tedavi etmenin farmakolojik yöntemleri, gelişimini yalnızca yavaşlatabilir, ancak durduramaz. Hatasız öğrenme gibi yeni bilgilerin özümsenmesi yöntemleri ve otobiyografik belleği optimize eden anımsama terapisi dahil olmak üzere psikolojik tedavi de yararlıdır .

ek literatür

• American Journal of Geriatric Psychiatry: "Başarılı yaşlanma" konulu Özel Sayı (2006), cilt 14, sayı 1. Kaçınılmaz yaşlanma sürecine en iyi nasıl uyum sağlanacağına dair araştırma bulguları sunulmaktadır ­.

Backman, L., Nyberg, L., Lindenberger, U., Li, S.-C. & Farde, L. (2006). Yaşlanma, dopamin, biliş arasındaki bağıntılı üçlü: Mevcut durum ve gelecekteki beklentiler. Nörobilim ve Biyodavranışsal İncelemeler, 30,791-807. Yaşlanmanın nörobiyolojisindeki olağanüstü başarıların gözden geçirilmesi . ­Yaşın bilişsel yetenekler üzerindeki etkisini açıklamada dopaminin önemli rolü gösterilmiştir.

Mükemmel, TJ ve Maylor, EA (2000). Donuk hipotezi reddetmek: Bilişsel yaşlanma araştırmalarında yöntem ve teori arasındaki ilişki. İçinde: TJ Perfect ve EA Maylor (Ed.). Bilişsel yaşlanma modelleri (1-18) Oxford: Oxford University Press. Birleşik bir bilişsel yaşlanma teorisi yaratma girişimlerinin eleştirel değerlendirmesi.

Rabbitt, R. (2005). Bilişsel gerontoloji ve yaşlılıkta bilişsel değişim. Quarterly Journal of Experimental Psychology Bölüm A'nın özel sayısı, Ho ve, BK. Deneysel ve boylamsal yöntemleri aktif olarak kullanan bir yazar tarafından yazılmış, yaşlanmanın bilişsel psikolojisi üzerine bir inceleme.­

Salthouse, TA (1996). Yetişkin yaş biliş farklılıklarının işlem hızı teorisi. Psikolojik İnceleme, 103, 403-428. Bilgi işleme hızına dayanan üniter bir bilişsel yaşlanma teorisi yaratmaya yönelik ciddi bir girişim ­.

BÖLÜM 14

tanık ifadeleri

Michael Eysenck

P

Bir ceza davasında jüri üyesi olduğunuzu hayal edin. Sanığın gerçekten ­suçu işleyen kişi olup olmadığına karar vermeniz çok zor. Bunun nedeni, sunulan kanıtların neredeyse tamamının ya ikinci dereceden ya da tesadüfi olması ve bu nedenle pek inandırıcı olmamasıdır. Bununla birlikte, doğrudan ve çürütülemez görünen bir kanıt var: kimlik belirleme prosedürü sırasında, suçlunun kurbanı olan kadın onu işaret etti . Mahkemede ifadesini dinlediğinizde, kendisine saldıranın kendisi olduğuna dair güvenle konuşmasından çok etkilendiniz. Sonuç olarak, hem siz hem de diğer jüri üyeleri sanığı suçlu bulur ve sanığı birkaç yıl hapis cezasına çarptırır.

Bir suçlu kararının büyük ölçüde tanık ifadesine dayanması ­alışılmadık bir durum değildir . Örneğin, İngiltere ve Galler'deki adli uygulamanın bir analizi, bir yıl içinde 200'den fazla kimlik belirleme işleminin gerçekleştirildiğini ve bunun sonucunda şüphelilerin %45'inin beraat ettiğini ­, geri kalanların %82'sinin hüküm giydiğini gösterdi. Burada ilgilenilen konuyla doğrudan ilgili yaklaşık 350 vaka vardır; bu vakalarda bir tanığın kimliğinin tespiti suçun tek gerçek kanıtı olurken, ­sanıkların %74'ü hüküm giymiştir, bu da tanık ifadesine verilen büyük önemi göstermektedir.

Örnek olarak Elizabeth Loftus (Loftus, 1979) tarafından açıklanan durumu ele alalım. 15 Mayıs 1975'te, Kuzey Karolina , Monroe'daki bir mağazanın müdür yardımcısı ­, biri şakağına silah dayamış iki adam tarafından zorla bir arabaya bindirildi ve arka koltuğa yatması söylendi. Kurban, onlar maskelerini takmadan önce sadece yüzlerine baktı. Sonra onu dükkana getirdiler ve kasayı açmasını istediler. Onları sayıların kombinasyonunu bilmediğine ikna etmeyi başardı ve çantasından 35 dolar alarak gitmesine izin verdiler.

Yaralı Robert Hinson, kendisini ­tutsak edenler hakkında, birinin bir İspanyol'a benzemesi ve arabalarının kirli beyaz bir 1965 Dodge Dart olması dışında söyleyecek çok az şeyi vardı . Ancak saldırganlardan birinin kısa süre önce mağazaya iş başvurusunda bulunan bir adama benzediğini de sözlerine ekledi. Bu parça parça bilgilere dayanarak ­, suçlulardan birinin kimliği oluşturuldu.

Üç gün sonra, polis 1965 model beyaz bir Plymouth Valiant'ı durdurdu ­ve sürücü ile yolcu Sandy ve Lonnie Sawyer'ı tutukladı. Hiçbiri bir özdeşime benzemedi ve dükkana iş başvurusunda bulunmadı ve ikisi de bu kaçırma olayı hakkında hiçbir şey bilmediklerini iddia etti. Duruşmada Robert Heenson ­, onları kendisini kaçıran adamlar olarak teşhis etti. Dört tanığın ­suikast girişimi sırasında Sandy'nin evde olduğunu ve diğer dördünün Lonnie'nin kız arkadaşının matbaasında olduğunu iddia etmesine rağmen, jüri onları suçlu buldu. Hükümlüler salondan çıkarıldığında Lonnie bağırdı: “Anne! Baba! Bana ­itiraz et! Hiçbir şeyden sorumlu değiliz!”

Kardeşler şanslıydı: birbirine sıkı sıkıya bağlı bir aile, ısrarcı bir özel ­dedektif ve davalarıyla ilgilenmeye başlayan bir televizyon yapımcısı tarafından destekleniyorlardı. Davalarındaki ilk gerçek gelişme, 1976'da, bir genç suçlular tesisinde tutulan Robert Thomas'ın ­Hinson'ın kaçırılmasında yer aldığını itiraf etmesiyle geldi. Bu itiraftan cesaret alan dedektif, önceden tespit edilen bazı gerçekleri kontrol etti ve Thomas'ın kaçırılmadan kısa bir süre önce ­gerçekten de dükkana bir iş başvurusunda bulunduğunu keşfetti. Ayrıca, annesi 1965 Dodge Dart sahibi olan bir arkadaşı vardı. Dedektif daha sonra bazı jüri üyeleriyle konuştu. Bazıları ­, kardeşlerin suçunun kanıtlanmasının kendilerine yeterince inandırıcı gelmediğini itiraf etti ­, ancak yoruldular ve sonunda çoğunluk ile aynı fikirde oldular.

Görünüşe göre davayı gözden geçirmek için pek çok iyi neden vardı. Ancak ­yargıç, ortaya çıkan yeni koşullara rağmen çok fazla zaman geçtiğine karar verdi. Kuzey Carolina Valisine bir af dilekçesi gönderildi. ­Thomas, kararı açıklanmadan önce yazılı bir itiraf yazdı ve ardından bir televizyon kamerası önünde bir itirafta bulundu. Kısa süre sonra bundan vazgeçti, ancak daha sonra ona geri döndü. Aynı gün vali ­kardeşleri affetti. İki yıl hapis yattılar ve 28 ve 32 yıl hapis cezasına çarptırılmaktan kıl payı kurtuldular. Hapishaneden salıverilmeleri onlara hiçbir şekilde binlerce doları olan zengin bir aileye mal olmadı. Tüm bu sıkıntılar, kaçıranları sadece kısa bir süre gördüğünü kabul etmesine rağmen, jürinin Hinson'a inanmaya istekli olmasının sonucuydu. Jürinin, her iki sanığın ­da suç işlendiği sırada başka yerlerde olduğunu iddia eden sekiz tanıktan çok, maktulün ifadesinden etkilendiğini belirtmek ilginçtir . ­Bu durumda güçlü güçlerin işe yaradığı açıktır - kurbana sempati, faillere öfke ve birinin yaptıklarının hesabını vermesi gerektiği duygusu. Makul bir aday ortaya ­çıktığında , özellikle de dedikleri gibi kurban sanığı parmağıyla işaret ederse, suçun çözüldüğüne kendini ikna etmek çok kolaydır. Jüri bunu doğru ve adil bir karar olarak kabul edebilir, ancak bazen ( Sandy ve Lonnie Sawyer örneğinde olduğu gibi) bir adalet parodisi olduğu ortaya çıkar.

Tanıklığı Etkileyen Temel Faktörler

Tanıklık ne kadar güvenilir? Bu bölümün ayrıldığı ana soru budur. ­Yukarıda, kurbanların

ciddi şekilde kusurlu olduğunun gösterildiği bir durum anlatılmıştır, ancak belki bu bir istisnadır? Maalesef öyle olmadığını artık biliyoruz. 20. yüzyılın büyük bir bölümünde, masum bir kişinin yanlış tanıklık temelinde ­suçlu bulunduğunu kanıtlamanın güvenilir bir yolu yoktu . Ancak DNA analizlerinin yasal işlem pratiğine girmesiyle durum kökten değişti . ­Bu testler genellikle, kendisiyle itham edilen kişinin gerçekten bir suç işlemiş olup olmadığının anlaşılmasına yardımcı olur. Amerika Birleşik Devletleri'nde, DNA testleri temelinde ­yaklaşık 200 kişinin masum olduğu kanıtlanmıştır ve bunların %75'inden fazlası, tanıkların yanlış kimlik tespitine dayalı olarak suçlu bulunmuştur. 2008'in başlarında, bu bölüm yazılırken, Charles Chatman Teksas, Dallas County hapishanesinde 27 yıl yattıktan sonra DNA testine göre serbest bırakıldı. Tecavüze uğramış genç bir kadın kimlik tespiti sırasında onu işaret ettiğinde 20 yaşındaydı. Bu teşhis sonucunda 99 yıl hapis cezasına çarptırıldı Charles Chatman, hapishanenin son akşamında gazetecilere şunları söyledi: "Kızgınım ve kızgınım ama kimseye zarar verecek veya intikam alacak kadar değilim."

Dallas'ta ­mahkûmiyet kararlarının DNA testlerinin sonuçlarına göre incelendiği birkaç başka dava daha var . Bunun nedeni, Dallas'ta hukuki sürece dahil olanların, başlangıçta toplanan tüm delillerin saklanması konusunda diğer bölgelere göre daha dikkatli olmaları olabilir. Bu, kasvetli bir beklentiyi gündeme getiriyor: DNA analizi yapmak için kullanılabilecek kanıtların olmaması, haksız yere hüküm giymiş ve hapishanelerde çürüyen çok sayıda kişinin ­mahkumiyetlerini bozma şansının olmadığı anlamına geliyor.

Çoğu hakimin tanıklığın yaratabileceği potansiyel ­sorunların farkında olduğunu ve bilgilerini adil bir karara varmak için kullandığını düşünebilirsiniz. Boşuna. Wise & Safer (2004), 160 Amerikalı yargıçtan , psikologların ilgili bulduğu çeşitli tanıklık ifadeleriyle hemfikir olup olmadıklarını belirtmelerini istedi.­

Onayla. Yargıçların zamanın yalnızca %55'inde haklı çıkması rahatsız edici ­ve çoğu, jüri üyelerinin kanıtların eksikliklerinin farkında olduklarından daha az ikna olmuş durumda. Hakimler , çarpıtılmış ­tanıklığa yol açan faktörleri en aza indirir . Sonuç olarak, yalnızca %23'ü şu ifadeye katıldı: "Yalnızca istisnai durumlarda bir şüpheli, yalnızca tanıklığa dayalı bir suçla itham edilebilir ."

şüpheli tanıklık

Gözlem gücümüzün düşündüğümüzden daha kötü olduğuna dair pek çok kanıt var. Bir örnek, ­katılımcıların bir kampüste yürürken ­bir yabancı tarafından yön sormak için durdurulduğu bir çalışmanın sonuçlarıdır (Simons & Levin, 1998). Muhataplar arasında on beş saniyelik bir konuşmanın ardından büyük ahşap kapılı iki adam geçti. O anda, yabancının yerini tamamen farklı bir şekilde giyinmiş, farklı boy ve yapıdaki bir adam işgal etti. Bu çalışmaya katılsaydınız muhatabınızdaki değişikliği fark eder miydiniz? Çoğu insan bu soruya evet yanıtı verir, ancak gerçek bir çalışmada katılımcıların yaklaşık yarısı bunu fark etmemiştir! Bir nesnedeki belirgin değişiklikleri fark edememe olgusu, ­değişim körlüğü olarak bilinir .

dair doğrudan kanıtlar için bkz. Levin, ­Drvdahl , Moven & Beck, 2002. Katılımcılara bir restoranda konuşan iki adamın birkaç klibi gösterildi . ­Bir videoda masanın üzerinde kırmızı tabaklar, diğerinde beyaz tabaklar vardı, üçüncüsünde muhataplardan birinin üzerindeki atkı kayboldu. Dördüncü klipte, ofisinde oturan bir adam bir telefon aramasını cevaplamak için ayağa kalkıyor ve koridora çıkıyor. Ekranda bir ofis yerine bir koridor göründüğünde, ilk adam yerine farklı giyinmiş bambaşka bir karakter belirir. Bu videolar daha önce ­, deneklerinden hiçbirinin değişiklikleri fark etmediğini bulan araştırmacılar tarafından kullanılıyordu.

Levin ve diğerleri (2002), deneklere, uyarılmasalardı bu değişiklikleri nasıl fark edeceklerini düşündüklerini sormuştur. Sonuçları şu şekildeydi: %78'i eşarbın ­kaybolduğunu, %59'u erkeğin değiştiğini ve %46'sı plakaların renginin değiştiğini fark edeceklerini söyledi. Bu rakamlar, çalışmalarda bulunan üç değişikliğin tümü için %0 ile karşılaştırılabilir. Yazarlar, görsel değişiklikleri fark etme becerimize olan yersiz güvenimizi açıklamak için ­değişim körlüğü terimini icat ettiler. Kural olarak, önümüzde duran ­tüm görsel sahne hakkındaki bilgileri , herhangi bir nesnedeki değişiklikleri fark edebilecek kadar dikkatli bir şekilde işlediğimizi düşünüyoruz. Aslında, daha ­önce görebildiğimiz nesnelerdeki değişiklikleri fark etmede, göremediğimiz nesnelere göre çok daha iyiyiz (Hollingworth & Henderson, 2002). Sonuç olarak, nesneleri hatırlamamız ve onlarda meydana gelen değişiklikleri fark etmemiz gerekiyorsa onları düzeltmenin önemini hafife alıyoruz.­

Değişim körlüğünün var olması ­film yapımcıları için iyi bir haber. Bu , aynı sahne birden çok kez çekildiğinde ve filmin son versiyonunda farklı çekimlerden parçaların bir kombinasyonu olduğunda görsel değişiklikleri nadiren fark ettiğimiz anlamına gelir . İki ­örnek vereceğim. Grease filminde John Travolta şarkısını söylerken çoraplarının rengi birkaç kez siyahtan beyaza ve geriye doğru değişir. Diamonds Are Forever'da James Bond , ­iki karavan arasındaki dar bir ara sokakta ilerliyor. Sağ tekerlekler üzerinde dengede durarak geçide girer ve sol tekerlekler üzerinde mucizevi bir şekilde dengede durarak ayrılır .

Böyle olağanüstü ve dramatik bir olaya suç olarak tanık olan bir kişinin ­, yukarıda anlatılan çalışmalara katılanlardan veya sinema salonunda oturan seyircilerden çok daha dikkatli olacağını söyleyerek itiraz edebilir. Ancak, bu her zaman böyle değildir. Birkaç faktör, tanığın hafızasını bulandırmasına ve bozmasına engel olur. Bazı ­faktörler açıktır. Kural olarak, tanık böyle bir şey beklemez ve kendi düşüncelerine ve planlarına kapılır. Tanığın gördüğü şey bazen kelimenin tam anlamıyla birkaç saniye sürer (örneğin, bir cep telefonunun çalınması) ve suçlular genellikle tanınmamak için çabalarlar (koyu gözlükler, peruklar vb. onlara bu konuda yardımcı olur). Aşağıdan anlaşılacağı gibi ­, tanıkların hafızasını daha az doğru hale getiren daha az belirgin başka faktörler de vardır.

Adam görmeyi umduğu şeyi hatırlıyor

Olaylarla ilgili hafızamızın görmeyi umduğumuz şeye bağlı olduğuna dair pek çok kanıt var. Bu, özellikle spor müsabakalarında belirgindir: genellikle iki takımın taraftarları, oyunun belirleyici anlarına dair taban tabana zıt anılara sahiptir! Bir örnek, iki Amerikalı sosyal psikolog tarafından Princeton ve Dartmouth arasındaki bir futbol maçından sonra ­yürütülen klasik çalışmadır ­(Hastorf & Cantril, 1954). Her iki üniversiteden öğrencilere maçın video görüntüleri gösterilerek kural ihlallerine dikkat etmeleri istendi. Princeton öğrencileri , rakipleri tarafından Dartmouth öğrencilerine göre iki kat daha fazla ihlal kaydetti!

Beklentiler başka bir ilginç çalışmada rol oynamış olabilir ­(Lindholm & Christianson, 1998). İsveçli ve göçmen öğrencilere, bir kasiyerin fail tarafından ciddi şekilde bıçaklandığı sahnelenmiş bir soygunun videosu gösterildi. Video kasetin iki versiyonu vardı: birinde İsveçli bir soyguncu (açık tenli sarışın), diğerinde göçmen bir soyguncu (koyu kahverengi) vardı. Video kasetleri izledikten sonra ­, deneyciler "bir kimlik belirleme prosedürü gerçekleştirdiler": Çalışmaya katılanlara, dört İsveçli ve dört göçmeni tasvir eden bir dizi renkli fotoğraf gösterildi. Vakaların %30'unda, denekler gerçek hırsızı tanımladı ve denekler ve soyguncu aynı etnik gruba aitse biraz daha iyi sonuçlar elde edildi. ­Bununla birlikte, en önemli sonuç, hem göçmenlerin hem de İsveçlilerin masum bir göçmeni hırsız olarak adlandırma olasılığının masum bir İsveçliye göre iki kat daha fazla olmasıydı. İsveç'teki suç istatistiklerine göçmenler hakimdir ve bu, deneye katılanların ­suçlunun etnik kökenine ilişkin beklentilerini etkilemiş olabilir.

Beklentilerin hafızamızı neden etkilediği sorusunun cevabı Bartlett (Bartlett, 1932) tarafından verilmiştir. Uzun süreli belleğimizin, ­belirli beklentiler oluşturmamıza yardımcı olan çok sayıda şema veya bilgi paketi içerdiğine inanıyordu (bkz. Bölüm 6). Örneğin, çoğu insanın bir soygunu şu şekilde hayal ettiği gösterilmiştir: soyguncular erkektir,

dış görünüşleri değişmiştir, koyu renk giysiler giyerler, para isterler ve şoförün her an kalkışa hazır bir şekilde oturduğu bir araba onları beklemektedir (Tuckey ve Brewer, 2003a).

Bartlett'in teorisine göre, hatırlama, olayın ayrıntılarını "gerçekte ne olması gerektiği" açısından yeniden yaratmak için ilgili tüm bilgilerin (şemalara dayalı olanlar dahil) kullanıldığı bir yeniden yapılandırma sürecini içerir. Bu nedenle, tanıkların bir ­banka soygununa ilişkin anıları, her zaman onların banka soygunu şemalarında yer alan bilgilerden etkilenecektir.

Tuckey ve Brewer, tanıklara ­sahnelenmiş bir banka soygununun videosunu gösterdiler ve ardından hafızalarını test ettiler (Tuckey & Brewer, 2003a). Bartlett'in teorisine göre görgü tanıkları ­, banka soygunu klişeleriyle ilgili bilgileri, kendileriyle ilgili olmayan bilgilere göre daha iyi hatırladılar (örneğin, hırsızları bekleyen arabanın rengi). Bu nedenle tanıklar gördükleri banka soygununu hatırlarken ­şematik bilgiler kullanmışlardır.

Aynı araştırmacılar ­, Bartlett'in teorisi için ek kanıtlar sağladılar ( Tuckey & Brewer, 2003b). Tanıklar az önce gördükleri sahnelenen suçun ayrıntılarını bir kez daha hatırladılar . ­En ilgi çekici olanı, belirsiz bilgileri nasıl hatırladıklarıydı. Örneğin, bazı tanıklar , cinsiyetini doğru bir şekilde belirlemenin imkansız olduğu, başı, boynu ve omuzları bir miğferle kapatılmış bir hırsız gördü. Tahmin edildiği gibi, tanıklar tipik olarak ­muğlak bilgileri kendi suç biçimlerine göre yorumladılar (Şekil 14.1). Örneğin, hırsızın bir erkek olduğunu söyleme eğilimindeydiler. Başka bir deyişle, hafızaları, ­gördükleriyle tam olarak eşleşmeyen basmakalıp banka soygunlarından gelen bilgiler dahil edilerek sistematik olarak çarpıtıldı .

müstehcen sorular

ve faile (veya faillere) sıklıkla dikkat etmemeleridir . Ne de olsa tanık ­oldukları suçlar ani ve beklenmedik olma eğilimindedir . ­Ancak Elizabeth Loftus ve John Palmer, önemli olanın yalnızca suç anında olanların olmadığına inanıyorlardı. Onların bakış açısına göre, bir tanığın hafızası kararsızdır ve - şaşırtıcı bir şekilde - suçu gözlemledikten sonra olanlar (örneğin ­kendisine sorulan sorular) tarafından çarpıtılabilir. Ünlü çalışmalarında (Loftus & Palmer, 1974), katılımcılara birden fazla aracın karıştığı bir trafik kazasının filmini gösterdiler . Filmi izledikten sonra denekler neler olduğunu anlattı ve ardından belirli soruları yanıtladı. Bazılarına “Arabalar birbirine çarptığında yaklaşık olarak ne kadar hızlı hareket ediyordu ­?”, bazılarına da aynı soru soruldu , ancak “birbirine çarptı” ifadesi yerine “birbirine çarptı”, “çarpıştı” ifadesini içeriyordu. birbirleriyle", " ­birbirlerine temas etti" veya "birbirine uçtu". Loftus ve Palmer ne buldu? Hız, soruda “birbirine uçtu” kelimesi geçtiğinde maksimum (40,8 mil /saat), “birbirine çarptı” kelimesi göründüğünde biraz daha az (saatte 39,3 mil) ve soruda ise hız olarak kabul edildi . "birbirine çarptı", "birbirine çarptı" ve " ­birbirine temas etti" kelimeleri ortaya çıktı, hız sırasıyla saatte 38,1 mil, 34 ve 31,8 mil olarak kabul edildi. Bir hafta sonra, deneye katılanlara şu soru soruldu: "Kırık cam gördünüz mü?" Aslında kazada tek bir cam bile kırılmadı. Ancak daha önce “birbirine uçuyor” şeklinde soru sorulanların %32'si kırık cam gördüğünü söyledi. Bunların aksine “birbirine vurmak” şeklinde bir soru sorulanların sadece %14'ü bu soruya olumlu yanıt vermiştir. ­Bu nedenle , olaylarla ilgili hafızamız o kadar kırılgandır ki, bir sorudaki tek bir kelimeyi değiştirerek bile bozulabilir! Hız sorularında yer alan farklı fiillerin farklı kalıpları harekete geçirmesi çok muhtemeldir.

Loftus ve Palmer (1974) tarafından elde edilen sonuçlar ­diğer araştırmacılar tarafından birçok kez tekrarlanmıştır ve tanıkların hafızasının bir suç veya başka bir olaydan sonra sunulan yanıltıcı bilgilerden kolayca etkilendiği açıktır. Örneğin, bir çalışmanın yazarları, bir ofis koltuğunu tamir eden ve para ve hesap makinesi çalan bir işçiyi gösteren konu slaytları gösterdiler (Eakin, Schreiber & Sergent-Marshall, 2003). Slaytlar gösterildikten sonra bazı deneklere ­yanıltıcı bilgiler sunuldu . Örneğin, ­hesap makinesini bir tornavidanın altına saklayan bir işçiyi gösteren slaytlar gösterildi. Slaytları izledikten sonra sunulan yanıltıcı bilgiler, tanıkların hafızasını olumsuz etkiledi. En çarpıcı ­olan ise, tanıklara yanıltıcı bilgilerin sunulmasından kısa bir süre sonra var olduğu konusunda uyarıldıkları sırada bile bunun gerçekleşmesidir.

Yukarıda tartışılan deneysel veriler, ilk öğrenme (olay sırasında) ile sonraki hafıza testi arasında öğrenilen bilgilerin test sonuçlarını olumsuz etkileyebileceğini göstermektedir. Başka bir deyişle, daha yeni bilgilerin daha eski, benzer bilgilerin çoğaltılmasını engellemesiyle kendini gösteren çarpıcı bir geçmişe dönük ­müdahale örneğiyle karşı karşıyayız (bkz. Bölüm 9).

proaktif müdahaleden etkileniyor mu (yani, gözlemlenen önemli olaydan önce gerçekleşen öğrenme)? Olumlu bir cevap için kanıt şurada sunulmuştur: Lindsay, Ailen, Chan & Dahi, 2004. Katılımcılara ­filme alınmış, sahnelenmiş bir müze soygunu gösterildi. Bir gün önce, bir grup tematik olarak bu olay örgüsüne yakın bir olay (saraydaki bir hırsızlık hakkında) ve ikincisi bununla tamamen alakasız bir olay (okul çocuklarının saraya gezisi hakkında) hakkında bir hikaye dinledi . ­Müze soygununu hatırlarken birinci gruptaki deneklerin ikinci gruptaki deneklere göre daha fazla hata yaptıkları görülmüştür. Bu potansiyel olarak çok önemli bir sonuçtur. Gerçek hayatta, tanıklar genellikle olay veya suç hakkında kendilerine sorulan sorularla ilgili ­önceden deneyime sahiptir. Bu deneyim onların bazı cevaplarını çarpıtabilir.

Olaydan sonra elde edilen yanıltıcı bilgiler ­tanıkların ifadesini nasıl çarpıtır? Bir araştırmaya göre, görgü tanığı anlatımlarındaki bazı yanlışlıklar kaynak izlemeye dayalı olarak anlaşılabilmektedir (Johnson, Hashtroudi & Lindsay, 1993). Yazarlar, hafıza araştırmasının (yani bir soru), ­soruda yer alan bilgilerin bu izlerde yer alan bilgilerle örtüşmesiyle hafıza izlerini etkinleştirdiğine inanıyor. Herhangi bir hafıza araştırması , çeşitli kaynaklardan gelen hafızaları etkinleştirebilir. Birey, içerdiği bilgilere dayanarak etkinleştirilmiş herhangi bir belleğin ­kaynağı hakkında karar verir. Ancak, kaynağın yanlış atfedilmesi olasılığı vardır, bunun sonucunda yaban arısında ­başka bir olay hakkında bilgi üretilir . Farklı kaynaklardan gelen anılar birbirine benzerse, kaynağın yanlış atfedilme olasılığı artar.

Kaynak izleme lehine kanıtlar için bkz. Ailen & Lindsay ­, 1998. Yazarlar deneklere farklı ortamlarda farklı insanlarla meydana gelen iki olayı gösteren slaytlar sundular . ­Bununla birlikte, durumun bazı ayrıntıları çok benzerdi (örneğin, bir durumda bir şişe Pepsi ve diğerinde - Coca-Cola). Deneklere daha sonra ilk olay hakkında ne hatırladıkları soruldu. Araştırmacılar ­kaynağın yanlış atfedildiğini gözlemlediler: ikinci olayla ilgili ayrıntılar ilk olaya atfedildi.

"Olay sonrası" bilgiler, tanıkların ifadesini başka ­şekillerde çarpıtabilir. Bunlardan biri, anıların kendilerinin bu bilgilerin etkisi altında değişmesidir. Bununla birlikte, görgü tanıklarının sadece sosyal baskıya tepki verdiği göz ardı edilemez (örneğin, deneyi yapan kişiyi memnun etmek isterler). Loftus , yanıltıcı sorulardan elde edilen bilgilerin olayın anılarını kalıcı olarak değiştirdiğini, önceden oluşturulmuş anıların "üzerine yazıldığını" ve çarpıtıldığını ileri sürerek ilk olasılığı güçlü bir şekilde destekledi (Loftus, 1979). ­Tanıkların kırmızı ışıkta veya bir "tuğla" önünde duran bir arabanın çarptığı bir yayayı gördüğü bir çalışma yürüterek görüşünü destekleyecek kanıtlar elde etti. İki gün sonra deneklere olayla ilgili sorular soruldu ve bunlardan biri ­onları gerçekte olandan uzaklaştırdı ­: eğer kırmızı bir ışık görürlerse, soru "tuğla" dan bahsediyordu ve bunun tersi de geçerliydi. Daha sonra onlara bir çift slayt gösterip hangisini gördüklerini sorarak olayla ilgili hafızalarını test ettiler . Kritik çift, bir slaytta kırmızı bir trafik ışığına ve diğerinde bir tuğlaya sahipti. Loftus, deneklerin doğru versiyonu gerçekten hatırlamaları ancak sırf deneyi yapanı memnun etmek için yanlış cevap vermeleri durumunda, onlara doğru cevap için yeterince büyük bir ödül sunarak bunun önlenebileceğini savundu . ­Bir denek grubuna ödül verilmedi, ikinci gruba doğru cevap için 1 $, üçüncüye 5 $ ve dördüncü gruba en yüksek puanı alan kişinin 25 $ alacağı söylendi . ­Bu cazip teklife rağmen, test edilenlerin %70 ila 85'i yanlış cevapları seçti. Bu , orijinal bellek izinin değiştirildiğini gösterir (ancak kanıtlamaz !).

Diğer araştırmacılar, orijinal bellek izinin gerçekten korunduğuna dair bazı kanıtlar sunarlar (Bekerian & Bowers, 1983). Yazarlar, Loftus'un deneklere yapılandırılmamış sorular sormaya yönelik standart prosedürünün, ­yanıltıcı bilgilerin ürettiği ve hakkında yazdığı aynı "bağımlılık etkisine" yol açtığını buldular. Ancak konular daha önceki olaylardan başlayıp daha sonraki olaylara doğru sistematik olarak sorgulandığında “bağımlılık etkisi” ortadan kalktı.

Daha sonra, Loftus bakış açısını biraz değiştirdi ve daha az "aşırılık yanlısı" bir pozisyon aldı (Loftus, 1992). Yanlış bilgi algısı fikrini vurguladı: tanıklar , olaydan sonra kendilerine sunulan yanlış bilgileri "kabul ediyor" ve ayrıca bunu anılarının bir parçası olarak değerlendiriyor. Bu ­"olay sonrası" bilgi algısı , olaydan ­sonra daha fazla zaman geçtikçe daha yaygın hale gelir. Yanıltıcı "olay sonrası" bilgilerin , tanıkların gözlemledikleri olayla ilgili çarpıtılmış anlatımlar bildirmesine yol açmasının birden fazla yolu olması kuvvetle muhtemeldir .

Tanıkların hafızalarının, ­bir suça veya olaya tanık olmadan önce veya sonra alınan bilgilerle sistematik olarak çarpıtılabilmesi rahatsız edicidir. Ancak, bu çarpıtıcı etkiler sanıldığından daha az zararlı olabilir.

büyük ayrıntılardan (örneğin, failin görünüşü) daha çok küçük veya önemsiz ayrıntılarla (örneğin, bir araba çarpışmasında camların kırılması) ilgili olabilir (Hearth & Erickson, 1998).­

Yukarıda tartışılan sonuçlar laboratuvarda elde edilmiştir ve bu nedenle ­gerçek hayatta elde edilebilecek olanlardan farklı olmaları mümkündür. Böylece, ölümcül vurulma olayından beş ay sonra, bu trajik olayın tanıklarının hafızası test edildi (Yuille & Cutshall, 1986). Yanıltıcı sorular sorulmasına rağmen ­, verdikleri yanıtlar, hepsinin gördüklerini doğru bir şekilde hatırladıklarını gösterdi. Ancak bu çalışmanın da eksiklikleri bulunmaktadır. Birincisi, sadece 13 kişi katıldı ve ikincisi, onlara ­nispeten az miktarda yanıltıcı bilgi sunuldu.

bireysel farklılıklar

ifadesinin güvenilir olup olmadığına karar verilirken yaşının dikkate alınması gerektiğini düşünüyor musunuz ? ­Zaten okuduysanız, ch. 12, elbette cevaplayacaksınız: "Evet!" Bu bölüm, daha küçük çocuklardan elde edilen kanıtların daha büyük çocuklara göre daha az güvenilir olduğuna dair kanıtları incelemektedir. Bu sorunun cevabının olumlu olması gerektiğinin bir başka nedeni daha var ­: Aşağıdan anlaşılacağı gibi, daha yaşlı tanıkların tanıklığı, daha genç tanıklarınkinden daha az doğrudur.

, 60 ila 80 yaşları arasındaki insanların seyirci davranışlarını inceleyen çalışmaları gözden geçirdiler (Brewer, Weber & Semmler, 2005). Yaşlıların, kimlik belirleme prosedürü sırasında, ­şüpheli ­sürece dahil olmasa bile, gençlere göre birini işaret etme olasılığının daha yüksek olduğu ortaya çıktı . Ayrıca, yaşlı insanlar yanıltıcı varsayımlardan daha fazla etkilenmektedir. Bir çalışmada (Mueller-Johnson & Ceci, 2004), yaşlı ve genç denekler (ortalama yaş 76 ve 20), masaj ve aromaterapi gibi gevşeme tekniklerine maruz bırakıldı. ­Birkaç hafta sonra kendilerine yanlış bilgi verildi (vücudun aslında dokunulmamış bölgelerine masaj yapıldığı söylendi). Bu bilgi, yaşlı deneklerin anılarını gençlerin anılarından önemli ölçüde çarpıttı .

Dodson ve Krueger (2006), genç ve yaşlı deneklere bir video film gösterdiler ve daha sonra ­filmde tasvir edilmeyen olaylarla ilgili soruları yanıtlamak zorunda kaldılar. Yaşlı insanların "provokasyona yenik düşme" ve bu soruların onları ne yapmaya sevk ettiğini hatırlama olasılıkları gençlere ­göre daha yüksekti . Yaşlı deneklerin haklı olduklarından kesinlikle emin olmalarından endişe edilemez. Buna karşılık, gençler sahte anılarının doğruluğu konusunda oldukça emin olma eğilimindeydiler.

, suçların video kasetleri gösterildikten sonra suçluları teşhis etmeye çalışan genç ve yaşlı insanların davranışlarındaki farklılıkları incelediler . ­"Kendi yaş etkisini" buldular : Her iki gruptaki denekler, ­yaş olarak kendilerine daha yakın olan faili daha doğru bir şekilde tanımladılar. Sonuç olarak, tanık olarak hareket eden yaşlıların hafıza eksiklikleri, fail yaşlı bir kişi olduğunda daha az fark edilir. Belki de bu, kendileriyle aynı yaştaki suçluların yüzlerine ve diğer belirtilerine daha fazla dikkat etmelerinden kaynaklanmaktadır .­

Yaşlıların hafızasını geliştirmek için neler yapılabilir? Yaşlıların merkezi hafıza sorunlarından biri, hafızalarının yanlış veya rahatsız edici bilgilerle son derece kolay bir şekilde çarpıtılmasıdır. Örneğin, Jacoby, Bishara, Hessels & Toth (2005) genç ve yaşlı deneklere yanıltıcı bilgiler sunmuştur. Ardından gelen hatırlama testinde, yaşlı denekler ­bu bilgilere dayanarak zamanın %43'ünde yanlış cevaplar verirken, daha genç denekler zamanın yalnızca %4'ünde yanlış cevaplar verdi. Bundan iki öneri izleyin. İlk olarak, daha yaşlı tanıklarla çalışırken, onları hafızalarını bozabilecek her türlü yanlış bilgiden korumak , genç tanıklarla çalışırken olduğundan daha önemlidir . İkincisi, yaşlı insanların anıları, aldıkları bilgilere veya gerçekleşen olaylara dayanmaları açısından genellikle doğrudur . ­Belirli bir sorun, yaşlı insanların ­bilginin alındığı bağlamı veya koşulları sıklıkla unutmalarıdır. Bu nedenle yaşlıların hatırladıkları olayların gerçekten suç anında mı yoksa başka bir olayda mı yaşandığına karar verebilmek için çok detaylı bir şekilde sorgulanmaları gerekir .­

Tanık Güveni

faili doğru bir şekilde teşhis ettiğinden ne kadar emin olduğundan etkilenir . ­Yüzeyde, bu oldukça mantıklı görünüyor. Ancak, Kassin, Tubb, Hosch & Memon (2001), bilirkişilerin %80'inden fazlasının ­bir tanığın kesinliğinin hiçbir şekilde pozitif kimlik tespiti kanıtı olmadığı sonucuna vardığını tespit etti! Bu durumda, tanığın güveni ile ifadesinin doğruluğu arasında her zaman güvenilir bir bağlantı olmadığı için uzlaşma kararı vermek gerekir. Sporer, Penrod, Read & Cuter (1995), teşhis prosedürü sırasında şüpheliyi teşhis ettikten hemen sonra tanığın güveninin değerlendirildiği birçok çalışmanın sonuçlarını karşılaştırdı. Tanıkları ­, faili doğru şekilde teşhis edenler ve bunu yanlış teşhis edenler olarak ayırarak, teşhis etmeyenlerde güven ile doğruluk arasında hiçbir ilişki veya ilişki bulamadılar ­. Bununla birlikte, faili teşhis edenler arasındaki ortalama korelasyon katsayısı +0,41'dir, bu da onların güvenleri ile doğrulukları arasında bir miktar ilişki olduğunu gösterir.

Neden tanığın güveni genellikle ­kimlik doğrulamasının güvenilir olmayan bir göstergesidir? Perfect ve Hollins bu soruyu cevaplamaya çalıştı (Perfect & Hollins, 1996). Denekler, bir kızın kaçırılmasıyla ilgili bir film izlediler, ardından bir tanıma testinden geçtiler, testin konusu ­, filmde yer alan bilgilerdi. Ek olarak, onlara birkaç genel kültür sorusu soruldu. Yazarların bulgularının ana sonucu, deneklerin güveninin doğru film tepkilerini öngörmediği , bunun yerine genel bilgi sorularına verilen doğru yanıtları iyi tahmin ettiğidir. Araştırmacılara göre tanıkların güveni, filmle ilgili sorulara verilen cevapların doğruluğunu tahmin etmiyordu çünkü filmde gördüklerini diğerlerinden daha iyi mi yoksa daha kötü mü hatırladıklarını bilmiyorlardı. Sonuç olarak ­, kesinlik veya belirsizlik için güvenilir bir temele sahip değillerdi. Genel bilgiye gelince, bunun tersi gözlemlenir: çoğu insan, genel bilgilerinin başkalarının genel bilgileriyle karşılaştırılabilir olup olmadığını bilir , bu da onların güven düzeylerine yansır.

Mahkeme salonunda bir tanığın güveni ile ­ifadesinin doğruluğu arasındaki ilişkinin laboratuvardakinden bile daha küçük olması çok muhtemeldir. Savcılar genellikle tanıklara söylediklerinden emin olmaları talimatını verir . Ayrıca polis memurları, tanıkları kimliklerinin doğru olduğuna ikna edebilir (bu olgu, doğrulayıcı geri bildirim olarak bilinir). Doğrulayıcı geri bildirim, hatırladıkları şeye olan güvenlerini de artırabilir .

Doğrulayıcı geribildirimin laboratuvar kanıtı Bradfield, Wells & Olson (Bradfield, Wells & Olson, 2002) tarafından elde edilmiştir. Deneklere önce üç dakikalık bir gencin videosu, ardından altı kişilik bir grubun videosu gösterildi ve ardından suçluyu teşhis etmeleri istendi. Teyit edici geri bildirim ile deneklerin faili doğru bir şekilde teşhis edip etmedikleri kendilerine “Tamam. Faili doğru teşhis ettiniz." Nötr koşullar altında denekler herhangi bir geri bildirim almadı. Doğrulayıcı geri bildirim ­, görgü tanıklarının tanımlamalarının doğruluğuna olan güvenini, yanlış olduklarında doğru olduklarından önemli ölçüde daha fazla artırdı. Sonuç olarak , doğrulayıcı geri bildirimin varlığında ­, yokluğuna göre güven ve doğruluk arasında çok daha zayıf bir ilişki vardı.

duyguların etkisi

Bu kitabın yazarlarından biri (Alan Buddley) bir Pazar gecesi bir telefonla uyandı. Arayan kişi kendisini bir San Diego polis dedektifi olarak tanıttı. Kurbanlarının boğazını kesen bir seri katilin suçlarını araştırdığını açıkladı. Neredeyse yedinci kurbanı olan kadın kaçmayı başardı ve dedektife suçluyu tanıdığına dair güvence verdi. Arayan kişi, içinde bulunduğu aşırı heyecanlı durumun ­ifadesinin güvenilirliğini ve doğruluğunu nasıl etkileyebileceğiyle ilgilendi.

Bu önemli ve son derece tartışmalı bir konudur ve çeşitli uzmanların ­bu konudaki görüşleri kökten farklıdır . 235 Amerikalı avukata ­aşırı bir duygusal durumun yüz tanımayı engelleyip engellemeyeceği sorulduğunda, avukatların %82'si ve savcıların yalnızca %32'si evet yanıtı verdi. Hangisi doğru? Aşırı duygusal stres neye yol açar ? Olayın sonsuza kadar kurbanın hafızasına kazınmış olmasına mı yoksa kurbanın onu hatırlama yeteneğini kaybetmesine mi? Mevcut laboratuvar verilerini kısaca gözden geçireceğiz, ancak laboratuvar koşullarında, bariz nedenlerle hiç kimsenin denekleri aşırı stresli durumlara sokmadığını akılda tutacağız. En çalışkan deneyciler bile deneklerini boğazlarını kesmeye niyetli olduklarına ikna etmeye çalışmazlar!

Duyguların bir tanığın hafızası üzerindeki etkisini değerlendirmenin tipik bir yolu, tanıklara filme alınmış veya dramatize edilmiş bir duygusal ­olay sunmaktır. Bu yöntemin çeşitli versiyonları bilinmektedir, bazılarında yakalanan olay zulümle ilişkilendirilirken bazılarında değildir. Kural olarak, zulümle ilişkili olayların, onunla ilişkili olmayan olaylardan daha iyi hatırlandığı, ancak ayrıntıların ­daha kötü hatırlandığı ortaya çıktı. Başka bir deyişle, zulüm eylemleri, tanıkları, ikincil yönlerin zararına olacak şekilde, olayın ana yönleri olarak gördükleri şeylere odaklanmaya zorlar .

Tanıkların saldırgan ve saldırının gerçekleştirildiği ortam hakkında herhangi bir ayrıntıyı hatırlamasını engelleyen , hedeflenen ­silahların etkisine ilişkin ­çok araştırma yapılmıştır.

Loftus (1979) ­, her katılımcıdan önce bir koridorda beklemesinin istendiği ve ancak daha sonra laboratuvara davet edildiği bir çalışma yürütmüştür. "Silahsız" koşullar, deney katılımcısının koridordayken zararsız bir ses duymasıydı.

deneycilerin ekipmanla ilgili bir sorun hakkında konuşması ­, ardından bir adam laboratuvardan kaçtı. Yağlı ellerinde bir dolmakalem tuttu, tek bir cümle söyledi ve gitti. "Silahlı" koşullar altında, deneyin katılımcısı iki kişi arasında şişelerin kırılması ve sandalyelerin kırılması eşliğinde bir tartışma duydu. Bundan sonra, bir adam elinde " ­kanlı" bir kağıt bıçakla laboratuvardan koşarak çıktı . O da tek bir cümle söyledi ve ortadan kayboldu.

Daha sonra deneydeki tüm katılımcılara 50 fotoğraftan oluşan bir albüm verildi ve aralarında odadan çıkan bir kişinin fotoğrafı olup olmadığı soruldu. "Silahsız" deneyde yer alan ­denekler , zamanın %49'unda doğru fotoğrafı seçerken, "silahlı" deneyde yer alan denekler, zamanın yalnızca %33'ünde doğru fotoğrafı seçtiler. Bu çalışmanın sonuçları, hedeflenen silahların etkisinin en iyi örneğidir. Bununla birlikte, biraz tuhaf görünüyorlar, çünkü tanıkların, belki de bir ­suç işlendiğinde bir kişinin yüzünü hatırlamasının daha önemli olduğu açıktır.

Hedeflenen silahların etkisinin en bariz açıklaması, tanıkların durumun diğer yönleri pahasına silaha odaklanma eğiliminde olmasıdır. Bu yorumun teyidi ­, yazarların deneklerden iki sahneden birini gözlemlemelerini istediği çalışmada (Loftus, Loftus & Messo, 1987) yer almaktadır:

1.            Bir adam kasiyere silah doğrultuyor ve para üstünü alıyor.

2.            Bir adam elinde bir çek tutar ve para üstünü alır.

Beklendiği gibi, tanıklar tabancaya çekten çok daha fazla dikkat ettiler, bu da ilkinde ikincisinden çok daha az ayrıntıyla sonuçlandı.

Pickel, hedeflenen silah etkisinin iki olası nedeni olduğunu ileri sürmüştür ­(Pickel, 1999). İlk sebep, silahın bir tehdit olması ve sonuç olarak tanıkların, durumun diğer yönlerinden çok silaha dikkat etmesidir. İkinci neden, silahların alışılmadık olmaları ve tanıkların çoğu ­durumda onları görmeyi beklememeleri nedeniyle dikkat çekmeleriyle ilgilidir. Bu varsayımları test etmek için Pikel, silahlı bir adamın bir kadına yaklaştığı sahneyi gösteren dört video çekti:

1.            Düşük Tehdit: Tabancanın ağzı yere dönük; Ayar bir atış poligonudur.

2.            Düşük Tehdit: Beyzbol sahasında tabanca yere doğrultuldu.

3.            Yüksek düzeyde tehdit: Silahın namlusu korkudan irkilen bir kadına doğrultulmuştur; Ayar bir atış poligonudur.

4.            Yüksek düzeyde tehdit: Silahın namlusu korkudan irkilen bir kadına doğrultulmuştur; Ayar bir beyzbol sahasıdır.

Pickel (1999) tarafından yapılan bir çalışmada, dört grup ­denek bu video kasetlerden birini izledi . Sonuçlar beklentileri doğruladı (Şekil 14.2). Tanıklar, adamı silahın beklendiği zaman (atış poligonunda) beklenmedik olduğu zamana (beyzbol sahasında) göre önemli ölçüde daha iyi tanımladılar. Ancak, tehdit seviyesinin ­tanıkların hatırladığı bilgi miktarı üzerinde hiçbir etkisi olmamıştır.

Pirinç. 14.2. Tanıklar tarafından silahlı bir adam tanımının doğruluğunun ortama (atış poligonu ve beyzbol sahası) ve tehdit düzeyine (düşük ve yüksek) bağlılığı (Pickel, 1999). Springer Science + Business Media'nın izniyle çoğaltılmıştır.

Laboratuvar deneylerinde katılımcıların deneyimlediği duyguların, şiddet mağdurlarının gerçek hayatta yaşadıklarıyla karşılaştırılamayacağını yukarıda zaten söylemiştik. Hedeflenen silahların etkisine ilişkin laboratuvar çalışmalarının ikna edici sonuçlarının gerçek hayatta işlenen suçlara aktarılıp aktarılamayacağını test etmek için Valentine, Pickering ve Darling (2003) ­, üç yüzden fazla ­tanımlama prosedürünün sonuçlarını inceledi. Bir silahın varlığının, bir tanığın bir şüpheliyi teşhis etme olasılığı üzerinde hiçbir etkisi olmamıştır (fakat failin her zaman şüpheli olmadığını unutmayın!). Bununla birlikte, başka bir çalışmanın yazarları, gerçek suçlarla ilgili polis arşiv materyallerinin analizinde, hedeflenen silahın etkisinin etkisini gösteren veriler buldular (Tollestrup, Turtle & Yuille, 1994). Bu, hedeflenen silahların etkisinin gerçek suçlarda yalnızca marjinal olarak belirgin olduğu sonucuna ihtiyatlı bir şekilde varmamızı sağlar ­.

Hedeflenen silahların etkisi yeterince ayrıntılı olarak incelenmiştir. Stres ve duyguların tanığın hafızası üzerindeki ana etkisi nedir? Deffenbacher, Bornstein, Penrod & McGorty , stres ve duygunun tanık hafızası üzerindeki etkilerine ilişkin çok sayıda çalışmanın bir meta-analizini gerçekleştirdiler (Deffenbacher, Bornstein, Penrod & McGorty, 2004). ­Bu parametrelerin yüz tanıma doğruluğu üzerindeki etkisini analiz ederek başladılar. Ortalama doğru tanımlama sayısı, düşük stres için yaklaşık %54 ve yüksek stres için %42 idi. Bu nedenle, stres düzeylerinin artması kuşkusuz ­tanık tanımlamanın doğruluğunu olumsuz yönde etkiler. Ardından yazarlar, stres ve duygu düzeylerinin, tanıkların şüpheli ve olay yeri hakkındaki ayrıntıları ve olaydaki diğer katılımcıların eylemlerini nasıl hatırladıkları üzerindeki etkisine baktılar. ­Düşük stres seviyesinde, vakaların %64'ünde ve

yüksek stres seviyesinde - %52'sinde ayrıntılar doğru bir şekilde hatırlandı. Bu fark, yüksek düzeyde stres ve duygusal gerilimin, tanıkların suçların ayrıntılarını hatırlama yeteneğini azalttığını göstermektedir.

Yüzleri ezberlemek

Şüphelinin yüzü, şüphesiz bir tanığın hatırlayabileceği veya hatırlayamayacağı en önemli bilgidir. Bu bölümde yüzlerin ezberlenmesi sırasında meydana gelen süreçleri ve bunu engelleyen faktörleri ayrıntılı olarak ele alacağız.­

"Yüzler konusunda harika bir hafızam var!" Bu tür güvenceleri sık sık duyuyoruz, ancak bunlar ne kadar doğru? Yüz tanıma doğruluğunun günlük hayatımızda oynadığı büyük rolü göz önünde bulundurarak, ­çoğu insanın bu alanda gerçek uzmanlar olduğunu düşünebilirsiniz. Yüzleri tanıyamayanlarda ortaya çıkan sorunlar, prosopagnoziden muzdarip veya yüzleri tanıma yeteneğinin kaybı olan kişiler tarafından değerlendirilebilir . ­Bu hastalar ­diğer nesneleri oldukça iyi tanırlar ancak yüz tanıma onlar için aşılmaz bir zorluk teşkil eder.

Prozopagnozisi olan İsveçli genç bir kadın olan Cecilia Berman, durumunun sosyal sonuçlarını en aza indirmek için kullandığı stratejileri şöyle anlatıyor ­:

Yüzleri tanıma yeteneğini kaybetmiş pek çok insan bir an önce merhaba demek için acele ediyor <...> Herkese merhaba demek zorunda kalıyoruz çünkü belki de bu bizim tanıdıklarımızdan biri <... > Bazılarımız <... > en sonunda öğrendiğimizde tam olarak kiminle konuştuğumuzu biliyormuş gibi davranan ustalar haline geliriz <...> Pek çok prosopagnostik insan sırf isim kullanmaktan kaçınmak için her türlü numaraya başvurur <...> Belki de ben Ayda bir defadan daha az onların yanında ­başkalarının ­adlarını kullanır ve her seferinde buna bir adrenalin patlaması eşlik eder (Berman, 2004).

Yüzlerin ve diğer nesnelerin tanınmasının farklı süreçlere dayanıp dayanmadığı sorusuna hala kesin bir cevap yoktur (bkz. McCope, Kanwisher & Dunchaine, 2007'nin mükemmel incelemesi). Prosopagnozisi olan çoğu insanın ­nesneleri oldukça iyi tanıması, yüzleri tanıma mekanizmasının nesneleri tanıma mekanizmasından farklı olduğunu düşündürür. Ancak kanıtların yorumlanması zordur. olarak nesne tanıma

genellikle hangi kategoriye ait olduğuna karar vermeyi içerir (örneğin kedi, köpek, masa). Yüz tanıma ise yüz olup olmadığı sorusuna karar verilmesini değil ­, kimin yüzü olduğu sorusuna cevap verilmesini gerektirir. Prozopagnozisi olan kişilerin nesneler arasındaki ince farklılıkları fark ­edemeyebilecekleri öne sürülmüştür ­(örneğin, hangi köpek cinsini gördüklerine karar vermekte zorlanırlar). Ancak, bu varsayım doğrulanmamıştır. Örneğin, prosopagnostik ­RM'nin otomobil üreticilerini, ayrıca üretim markalarını ve yıllarını tanımada mükemmel olduğu bulunmuştur (Sergent & Signorer, 1992). Bu, bazı özel yüz tanıma mekanizmalarının varlığından bahsetmemizi sağlar.

Yüzler hakkındaki bilgilerin işlenmesinin, nesneler hakkındaki bilgilerin işlenmesinden önemli ölçüde farklı olduğuna dair ek kanıtlar ­şurada sunulmuştur: McCope ve diğerleri, ­2007. yüzlerde, nesnelerde değil . Çoğu insanın beynin bu bölgesinin hasar görmesinden sonra prosopagnozi geliştirmesi, bunun yüzler hakkındaki bilgilerin işlenmesinde çok önemli olduğunu düşündürür.

ne kadar iyi hatırlıyoruz?

Yüzleri tanıma yeteneği son derece önemli olsa da, ­görünüşe göre çoğumuz yüzleri çok iyi hatırlamıyoruz. Bu problem bir grup yazar tarafından incelenmiştir (Bruce, Henderson, Greenwood, Hancock, Burton & Miller, 1999). CCTV'nin ABD, Birleşik Krallık ve başka yerlerde yaygın ­olarak kullanılmasıyla birlikte, insanların CCTV görüntülerine dayanarak birini teşhis etme becerilerini değerlendirmeye karar verdiler.

Deneklere bu tür kayıtlardan alınmış bir "hedef yüz" ve ­on adet yüksek kaliteli fotoğraf sunuldu (Şekil 14.3). Denekler ya "hedef yüzün" fotoğrafı olmadığını söylemeli ya da onu teşhis etmelidir. Sonuçlar deneycileri hayal kırıklığına uğrattı. Fotoğraflar arasında “hedef yüz” de bulunduğunda vakaların %65'inde tespit edildi . Fotoğraflar arasında ­“hedef yüz” olmadığı halde , deneklerin %35'i yine de sunulan fotoğraflardan birinin buna benzediğini iddia etti. Deneklere "hedef yüz" kaydının ve fotoğrafının beş saniyelik bir parçasını izleme fırsatı verildiğinde ­performansları ­iyileşmedi.

Yüzler için hafızayı etkileyen çeşitli faktörler ­Patterson ve Baddeley (Patterson & Baddeley, 1977) tarafından tanımlanmıştır. Denekler ­, tanımadıkları kişilerin fotoğraflarını çeşitli fiziksel özelliklerine göre kategorize ettiler: çenenin şekli, burnun şekli, gözler, saç tipi veya samimiyet, zeka, canlılık gibi psikolojik parametreler. Giyinmenin etkisini de dikkate aldılar . Yazarlar, bir yüzü samimiyeti ve zekası nedeniyle hatırlamanın burun veya gözlerden daha kolay olabileceğini, ancak giyinmenin yanıltıcı olabileceğini savunuyorlar. Bir insanı daha az zeki ya da daha arkadaş canlısı ­göstermek, yüzünün şeklini ya da burnunun boyutunu değiştirmekten çok daha kolaydır.

Patterson ve Buddley konulara amatör aktörlerin ve rol arkadaşlarının fotoğraflarını sunarak başladılar; bunların tümü ya herhangi bir "kamuflaj" olmadan ya da ­çeşitli kombinasyonlarda bulunan sakal, peruk veya gözlük gibi "kamuflaj unsurları" ile fotoğraflandı. . . Fotoğraflar hem tam yüz hem de profildi. Deneklere ­

, her bir kişinin bazı "maske maskeleri" kombinasyonu ile bir fotoğrafı gösterildi. "Hedef kişilerin" bu fotoğrafları, denekler onları tutarlı bir şekilde tanımaya ve fotoğraflanan kişiyi doğru bir şekilde adlandırmaya başlayana kadar sunuldu . ­Daha sonra deneklere, "hedef kişilerin" her şeyi ve olası "kamuflaj öğeleri" kombinasyonlarını tam yüz veya profilde gösteren fotoğrafları ve aynı şekilde "kılık değiştirmiş" yabancıların fotoğrafları gösterildi. Deneklerin "hedef kişileri ­" belirlemesi ve isimlerini vermesi gerekiyordu.

Pirinç. 14.3. CCTV görüntülerinden ve deneyde kullanılan bir dizi fotoğraftan "hedef yüz". Okuyucular, "hedef yüz"ün fotoğraflar arasında olup olmadığını, varsa hangi numaranın altında olduğunu öğrenmek isteyebilir. "Hedef kişi" 3 numaranın altında görünür (Bruce ve diğerleri, 1999). Telif Hakkı © Amerikan Psikoloji Derneği. izin alınarak çoğaltılmıştır

işaretlere göre değil, psikolojik parametrelere göre sınıflandırdıkları yüzleri tanımada daha iyiydi . ­Bu etki çok küçüktü ama bir yüzü fiziksel bileşenlerine göre analiz etmenin hiçbir avantajı olmadığını gösterdi. Son derece önemli bir başka ­sonuç da maskeleme etkisinin devasa rolüydü (Şekil 14.4). "Kılık değiştirme unsuru" her eklendiğinde veya kaldırıldığında, tanınma olasılığı azaldı. Sonuç aralığı son derece genişti - yüzün orijinal "incelenmiş" biçiminde sunulduğu son derece

iyiden, maksimum ­sayıda "kamuflaj unsuru" bulunduğunda sanal varsayımlara kadar.

Pirinç. 14.4. Bir peruk takmak ve sakal takmak, bir olayın suçlusu yarı yarıya tanınabilir hale gelir. Üç çeyrek yüzler, profildeki yüzlerden çok daha fazla tanınabilir (Patterson & Baddeley, 1977). Telif Hakkı © Amerikan Psikoloji Derneği. izin alınarak çoğaltılmıştır

Bütünsel Bilgi İşleme

Nesne tanımaya kıyasla yüz tanıma konusunda özellikle zor veya sıra dışı bir şey var mı ? ­Yüzler hakkındaki bilgilerin işlenmesinin, diğer nesneler hakkındaki bilgilerin işlenmesinden farklı olduğu, vurgunun kavramsal veya bütüncül analiz üzerinde ­olduğu öne sürülmüştür ­(Farah, 1994). Başka bir deyişle, ağız veya kaş gibi ayrıntılara çok az dikkat ederek yüz hakkındaki bilgileri bir bütün olarak işleriz. Kavramsal veya bütüncül analizin , denekler yüzleri psikolojik parametrelere göre sınıflandırdığında, Patterson ve Baddeley'in (Patterson & Baddeley, 1977) çalışmasında da ortaya çıkmış olması muhtemeldir . Bu tür ­bilgi işlemenin aksine , nesneler hakkındaki bilgilerin işlenmesi genellikle daha ayrıntılıdır ve nesnelerin farklı parçaları hakkındaki bilgiler sırayla işlenir.

diğer nesne tanımaya göre ­daha önemli olduğu varsayımı nasıl test edilebilir ­? Bunun bir yolu, insanların ne kadar iyi olduğunu ölçmektir.

baş aşağı sunulan yüzleri tanımlayın. Bu durumda, bireysel yüz özellikleri kolayca tanınır, ancak ­genel yapısını doğru bir şekilde belirlemek çok daha zordur. Tahmin edildiği gibi, "döndürmenin" olumsuz etkisi, yüz tanıma üzerinde ­diğer nesnelerin tanınmasına göre daha büyük bir etkiye sahipti. Ek olarak, sıradan nesneler söz konusu olduğunda, bu "tersine çevirmenin" olumsuz etkileri kısa ­bir eğitimden sonra hızla ortadan kalkarken, yüzler söz konusu olduğunda, binlerce denemeden sonra devam eder (bkz. McCope, 2004). Şek. 14.5 muhteşem "Thatcher İllüzyonu"nu gösteriyor. 1980'lerde Bar Onessa ­Thatcher Büyük Britanya Başbakanıydı. Bu yanılsama, bütünsel bilgi işlemeye çok fazla güvendiğimiz için ortaya çıkıyor.

Pirinç. 14.5. İllüzyon Thatcher. Kural olarak, gerçekte böyle olmasa da, aynı kişinin görüntülerinin solda ve sağda olduğu herkese görünür (Algı, 9,483-484).

Telif Hakkı © Pion Limited. izin alınarak çoğaltılmıştır

Sağdaki resme baktığımızda, gözlerin ve ağzın yüze göre "ters" olduğunun farkında değiliz. Ancak yüzün grotesk doğası, ters çevirdiğinizde ortaya çıkıyor.

kasıtsız aktarım

Bazen tanıkların yüzleri ­, onları gördükleri belirli koşullardan daha iyi hatırladıkları bilinmektedir. Bundan sonra da anlaşılacağı gibi , bu gerçeğin önemli sonuçları vardır. Görgü tanıklarının hem faili hem de görgü tanığını içeren ­bir olayı gözlemlediği bir çalışma yapılmıştır (Ross, Ceci, Dunning & Toglia, 1994). Bir suçlunun değil, yoldan geçen birinin sunulduğu bir kimlik belirleme prosedürüne katılırken ­, tanıkların daha önce görmedikleri bir kişiye göre onu işaret etme olasılıkları üç kat daha fazlaydı. Bir yüzün, bir tanığın daha önce gördüğü bir yüzü doğru bir şekilde tanımlaması, ancak yanlışlıkla ­

suçtan sorumlu kişiye ait olduğunun tanınması olgusuna kasıtsız aktarım denir. Bununla birlikte, kimlik tespitinden önce denekler ­yoldan geçen ve suçlunun farklı kişiler olduğu konusunda uyarılırsa bu etki ortadan kalktı.

hayatta kasıtsız transfer olup olmadığını merak ediyorsunuz . ­Böyle bir olay Avustralya'da meydana geldi. Psikolog Donald Thomson , tanıklıkların güvenilirliği hakkında canlı bir tartışmaya katıldı. Bir süre sonra, tutuklanma nedenini açıklamayı reddeden polis tarafından gözaltına alındı. Thomson, görüşleri nedeniyle gayri resmi olarak zulüm gördüğüne karar verdi: tanıklığın güvenilmez olduğunu düşündü ve kendi bakış açısını aktif olarak savundu. Karakoldaki bazı dengesiz kadınlar onu teşhis etti ve Donald Thomson tecavüzle suçlandı. ­Cinayetin detaylarını araştırdıktan sonra olayın tam da televizyon tartışmasına katıldığı sırada gerçekleştiğini anladı. Thomson, çürütülemez bir mazereti ve Avustralya Sivil Haklar Komitesi'nden üst düzey bir yetkili ve bir polis komiser yardımcısı da dahil olmak üzere çok sayıda tanığı olduğunu söyledi. ­Buna polis memuru Thomson'ın ifadesini dinledikten sonra şu cevabı verdi: “Ah, evet! Hem İsa Mesih'ten hem de İngiltere Kraliçesi'nden bahsetmeyi unuttun !” Kadının televizyonda tartışma izlerken tecavüze uğradığı ortaya çıktı. Böylece Thomson, kendi üzücü deneyiminden, kanıtların güvenilmezliği konusundaki bakış açısını savunmakta ne kadar haklı olduğunu öğrendi!

sözlü karartma

kahya ve ikincisi suçla ilgili olmayan bir görevi yerine getirdi. Test sırasında ­, birinci gruptaki katılımcıların sonuçları daha kötü çıktı.

Sözel karartmanın nedeni nedir? Cevaplardan biri, şüphelinin sözlü portresini çizerek, tanıkların ­kimlik belirleme sürecinde artık kimseyi teşhis etmeye istekli olmamasıdır (Clare & Lewandowsky, 2004). Tahmin edildiği gibi, yazarlar, tanıkların kimlik belirleme prosedürü sırasında birini seçmeye zorlandıkları ve ­dikkatli olmaları gerekmediği durumlarda sözlü karartma etkisinin meydana gelmediğini bulmuşlardır . Aşırı dikkatin asıl mesele olduğu izlenimi ediniliyor.

Blok 14.1. çapraz ırk etkisi

Irklar arası bir etkinin varlığı birçok yazar tarafından doğrulanmıştır (bkz. Shriver, Young, Hugenberg, Bernstein & Lanter, 2008 tarafından yapılan inceleme). Çoğu çalışmada, beyaz ­denekler beyazların yüzlerini tanımada siyahlara göre daha başarılıydı ve bunun tersi de geçerli. Schriver ve diğerleri, ırklar arası bir etkinin varlığına ilişkin iki hipotezi tartışıyor . İlk hipotez, yeterlilik hipotezidir: çoğumuz kendi ırkımıza ait insanların yüzlerini tanıma konusunda daha fazla deneyime sahibiz ve bu nedenle, diğer ırklara ait insanların yüzlerini tanıma konusunda değil, bu konuda daha yetkiniz. İkinci hipotez, sosyo-bilişsel bir hipotezdir: Kendimizi özdeşleştirdiğimiz (ve grubumuza ait olan) bireylerin yüzleri hakkındaki bilgileri, kendimizi tanımlamadığımız (ve bizim grubumuza ait olan) kişilerin yüzlerinden daha dikkatli bir şekilde işleriz. grubumuzun dışındadır). Çoğu çalışmanın sonuçları, kişinin kendi ırkından olan insanlara ait yüzleri daha iyi tanımasının ırktan mı yoksa aynı gruba ait olmaktan mı kaynaklandığı sorusuna net bir cevap vermemektedir .­

Yetkinlik hipotezi lehine pek çok kanıt var gibi görünüyor. Başka bir ırkın üyeleriyle geniş deneyime sahip tanıklar, diğerlerine göre daha az ırklar arası etki gösterir (Shriver ve diğerleri tarafından gözden geçirilmiştir., 2008). Bununla birlikte, yetkinliğin etkisi küçüktür ve çok değişkendir. Örneğin, beyaz deneklere siyah yüzleri birbirinden ayıran özelliklere çok dikkat etmeleri talimatını vererek ırklar arası bir etkinin ortadan kaldırılabileceği gösterilmiştir.

Irklar arası etki, ­Miami Üniversitesi'ndeki orta sınıf beyaz öğrencilerde incelenmiştir (Shriver ve diğerleri, 2008). Onlara, dilenci koşullarda (harap, sıkışık bir konut) veya lüks koşullarda (büyük bir kır evi, golf sahaları) çekilmiş, öğrenci yaşındaki erkeklerin fotoğrafları sunuldu . Bunu bir tanıma testi izledi: deneklere yüz fotoğrafları sunuldu ve hangisini tanıdıklarına karar vermeleri gerekiyordu.

kısa bir sözlü tanımını verdiğinde, bir tür sözlü karartma . Ayrıntılı bir açıklama yazmaları istendiğinde , genellikle sözlü karartma etkisine neden olan çeşitli hatalar vardır (bkz. Clare & Lewandowsky, 2004).

çapraz ırk etkisi

yeteneğiyle ilgili başka bir tartışmalı durum daha var , yani insanların kendi ırkına ait insanların yüzlerini, ­ait insanların yüzlerinden daha doğru tanımasıyla ilişkili , ­sözde ırklar arası etki . diğer ırklar (kutu 14.1).

Polis tanıklarla çalışır

Elbette suç sırasında polis durumu kontrol etmez. Suçluyu ­tespit etmek için büyük çaba sarf etmesi gerekiyor.

Yazarlar ne kurdu? Şekil l'deki verilerden aşağıdaki gibi. 14.6, üç temel sonuç elde edilir. Birincisi, lüks ortamlarda beyaz ve siyah yüzler görüldüğünde olağan ırklar arası etki vardı. İkincisi, bu etki dilenci koşullarda beyaz ve siyah yüzler görüldüğünde ortaya çıkmadı. Üçüncüsü, deneydeki beyaz katılımcılar, lüks koşullarda gördükleri beyazları dilenci koşullarında gördüklerinden çok daha iyi tanıdılar. Tüm bu sonuçlar, orta sınıf beyaz öğrencilerin zengin beyazları kendi gruplarının üyeleri olarak gördükleri sosyal-bilişsel ­hipotezi desteklemektedir. Beyaz yüzler, dilenci ve lüks koşullardaki siyah yüzler gibi, dilenci koşullarda "yabancı" olarak algılanır. Sosyo-bilişsel hipotez temelinde tahmin edildiği gibi, yalnızca kişinin kendi ­grubuna ait yüzler iyi tanınır.

Pirinç. 14.6. Ten renginin (beyaz ve siyah) ve bağlamın (dilenci ve lüks koşullar) bir fonksiyonu olarak ortalama tanıma hassasiyeti (Shriver ve diğerleri, 2008). Telif Hakkı © 2008, Kişilik ve Sosyal Psikoloji Derneği, Inc. SAGE yayınlarının izniyle çoğaltılmıştır.

genellikle sınırlı ve yanlış olan tanık ifadesi. Ancak, polisin tanıklarla iletişimi kontrol etme yetkisi vardır. Aşağıda , bu iletişimin en önemli iki yönüne odaklanacağız: kimlik tespiti ve tanıklarla görüşme yöntemleri.

Kimlikler

Tanımlama prosedürü, şüpheliyle birlikte ­ona benzeyen birkaç kişinin daha olması ve tanığın, orada bulunanlardan herhangi birinde bir suçlu tanıyıp tanımadığını söylemesi gerçeğinden oluşur. Tabii ki ­, nesnel tanık ifadesi, ancak şüphelinin kimlik tespitinde diğer katılımcılardan belirgin bir farkı yoksa mümkündür. Geçmişte , bu basit gereksinim neredeyse her zaman göz ardı edildi. Bunun aşırı bir ­örneği, şüphelinin Asyalı olduğunun bilindiği ve kimlik tespitinde katılımcılar arasında yalnızca bir Asyalının olduğu zamandır!

için kendisine sunulan bir grup insandan bir şüpheliyi teşhis eden ­tanıkların ifadelerinin son derece güvenilmez olduğuna dair düşündürücü kanıtlar, tarihinde Büyük Londo Polisi tarafından düzenlenen Valentine ve diğerleri ­. Tanıkların sadece %40'ı bir şüpheliyi teşhis etti, %20'si masum bir insanı tespit etti ve geri kalan %40'ı hiçbir şey yapamadı.

Tanık, kimlik tespiti için sunulan bir grup insanın önünde durduğunda kimlik belirleme prosedürünü iyileştirmek herhangi bir şekilde mümkün müdür ve mümkünse tam olarak ne olabilir? ­Önemli bir uyarı (ve artık yaygın olarak kullanılmaktadır), tanığın failin ­teşhis prosedürüne katılmak zorunda olmadığı konusunda uyarılmasıdır. Bu konu Steblay tarafından birçok laboratuvar çalışmasının sonuçlarının bir meta-analizinde ele alınmıştır (Steblay, 1997). Tanık uyarıları , failin yokluğunda yanlış teşhislerin sayısını %42 azaltırken, failin huzurunda doğru teşhislerin sayısı sadece %2 azaldı. Bu nedenle, böyle bir uyarı ­oldukça arzu edilir.

Kimlik belirleme işlemlerinin çoğu, bu prosedürdeki tüm katılımcıların aynı anda tanığa sunulacağı şekilde gerçekleştirilir. Bu yaklaşıma bir alternatif, tanığın aynı anda yalnızca bir kişiyi gördüğü durumlarda, kimlik tespitinde katılımcıların sıralı olarak sunulmasıdır . ­Bu iki yaklaşımın karşılaştırmasının sonuçları şu kaynakta sunulmuştur: Steblay, Dysart, Fulero & Lindsay, 2001. ­Bir failin yokluğunda katılımcıların kimliğinin sıralı olarak gösterilmesi, yanlış teşhis olasılığını %50 azaltır. Ancak, bir suçlunun varlığında, doğru teşhis sayısını önemli ölçüde azaltır . Bu fenomenin açıklaması ­, kimlik belirlemedeki katılımcılar sıralı olarak sunulduğunda, tanıkların aynı anda sunulduklarına göre daha kesin bir kriter kullanması gerçeğinde yatmaktadır.

Tanık görüşmeleri

Bu bölümün çoğu, ­tanıkların hafızasının sınırlamalarına ayrılmıştır. Masum bir kişinin yalnızca tanık ifadesine dayanarak hüküm giyme olasılığını en aza indirmek için bu sınırlamaların belirlenmesi önemlidir. Ancak, yapıcı olmak ­ve tanıklardan mümkün olduğu kadar çok doğru bilgi almak için onlarla görüşmeye yönelik etkili yöntemler geliştirmek de aynı derecede önemlidir .

Tarihsel olarak, çoğu ülkede polis yetersiz görüşme teknikleri kullanmıştır. Örneğin, tanıklara genellikle yalnızca tek bir cevaba izin veren ve çok az çok özel ­bilgi sağlayan sorular sorulur (örneğin, "Araba ne renkti?"). Ayrıntılı cevaplar gerektiren sorular sormak tercih edilir (örneğin: "Araba hakkında ne söyleyebilirsiniz?"). Geçmişte, polis ­tanıkları bir şey söylemek üzereyken sık sık sözünü keserdi. Bu tür şeyler tanığın düşünce akışını ve konsantrasyonunu bozarak tanığın ilgili bilgileri hatırlamasını zorlaştırır . Daha önce yaygın olarak kullanılan görüşme tekniğinin üçüncü bir eksikliği ­, soruların önceden belirlenmiş bir sırayla sorulması ve görüşmecinin tanığın cevaplarına dikkat etmemesiydi.

Yıllar geçtikçe, psikologlar defalarca tanıklardan bilgi elde etmek için daha iyi yöntemler geliştirmeye çalıştılar. Bilişsel görüşme özellikle dikkate değerdir (Geiselman, Fisher, MacKinnon & Holland, 1985). Dört üreme kuralına dayanır:

1.            ve suç anında yaşanan herhangi bir kişisel temasın zihinsel bir kopyası .­

2.            Ana olayla ilgili olarak ne kadar küçük görünürse görünsün, her ayrıntı hakkında rapor vermeye teşvik etmek .­

3.            Olayı birkaç farklı şekilde tanımlamaya çalışır.

4.            Diğer katılımcıların veya tanıkların bakış açıları da dahil olmak üzere bir olayı farklı bakış açılarından tanımlama girişimleri.

Bilişsel görüşmenin neden başarılı olabileceğini düşünüyoruz? Bu sorunun kısa yanıtı, ­doğrudan insan hafızası bilgimizi kullanmasıdır. İlk iki kural, özel kodlama ilkesine dayanmaktadır ­(Tulving, 1979; bkz. Bölüm 8). Bu ilkeye göre, tanık en çok , gördüğü suçun işlendiği bağlam ile onu hatırlamaya çalıştığı bağlam arasında en büyük örtüşme veya benzerlik olduğunda hatırlar. Üçüncü ve dördüncü kurallar, hafıza izlerinin genellikle karmaşık olduğu ve farklı bilgiler (örneğin, bir kişinin öğrenme sırasındaki ruh hali hakkında bilgi) içerdiği varsayımına dayanmaktadır. Bu nedenle, bir suç hakkında bilgi ­, her biri orijinal deneyimin farklı yönleri hakkında bilgi sağlayabilen farklı şekillerde elde edilebilir.

Fisher ve diğerleri, bilişsel görüşmenin geliştirilmiş bir versiyonunu geliştirdiler ­(Fisher, Geiselman, Raymond, Jurkevich & Warhaftig, 1987). Yukarıda tartışılan dört kurala dayanmaktadır ve aşağıdaki önerileri içermektedir:

Müfettişler, tanıkların dikkatinin dağılmasını en aza indirmeli ve ­cevap ile bir sonraki soru arasında duraklamalar olacak şekilde yavaş konuşmalarına izin vermelidir. Tanığın anlayabileceği bir dil kullanmalı, yorumlayıcı yorumlardan kaçınmalı, tanığa güven vermeye çalışmalı, yargılamadan ve kişisel yorumlardan kaçınmalı ve tanığın soruşturulan suça karışan olaylardan ve kişilerden dikkatinin dağılmamasını sürekli sağlamalıdırlar (Roy, 1991).

Bilişsel görüşme ne kadar etkilidir? Kanıtların ezici çoğunluğu, geleneksel ­polis sorgulamalarına göre açık avantajlarına işaret ediyor. Giselman ve diğerleri (1985), şiddet içeren bir suçla ilgili bir polis eğitim filmi izletildikten 48 saat sonra tanıklarla görüşüldüğünde üç yaklaşımın etkililiğini karşılaştırdı . Yaklaşımlardan biri standart LAPD görüşmesiydi, diğeri bilişsel görüşmeydi. Üçüncü bir yaklaşım, tanıkların standart ­prosedürü kullanarak suçu hatırlayamadan hipnoz altına alınmasıydı. Hipnoz , öncelikle insanların telkin edilebilirliğini ve buna ­bağlı olarak iletilen yanlış bilgi miktarını artırdığı için son derece tartışmalı bir prosedürdür. Geiselman ve diğerleri bilişsel görüşmenin en etkili yaklaşım olduğunu bulmuşlardır. Bununla birlikte, ­hipnozdan biraz daha fazla ve standart prosedürden çok daha fazla doğru ifadeler elde edildi (Şekil 14.7).

Pirinç. 14.7. Farklı görüşme yöntemleri kullanılarak elde edilen doğru ifade sayısı (Geiselman ve diğerleri, 1985)

Bilişsel görüşmenin etkililiğini değerlendirmeye yönelik en ciddi girişim, 50'den fazla çalışmanın sonuçlarının bir meta-analizini yapan yazarlar tarafından yapılmıştır ­(Kohnken, Milne, Memon & Bull, 1999). Bilişsel ­görüşmeler, sürekli olarak standart polis sorgulamalarından daha doğru bilgiler verdi. Gerçekten de, bir bilişsel görüşme koşulları altında, ortalama bir tanık, standart bir görüşme yapılan tanıkların %81'inden daha doğru bilgi verir. Bununla birlikte, nicelik, niteliğin bedelini öder: Bilişsel bir görüşme bağlamında, ortalama bir tanık, standart yöntemle sorgulanan tanıkların %61'inden daha fazla hata yapar ­. Müfettişler ve avukatlar , bilişsel görüşmelerden elde edilen kanıtları değerlendirirken bunu akıllarında tutmalıdır.­

Bilişsel görüşme sorusunun tartışmasını bitirmeden önce ­, aşağıdakilere dikkat edilmelidir. İlk olarak, olaydan uzun bir süre sonra kullanılırsa etkinliği ­düşer . Bu nedenle, suçun işlenmesinden sonra mümkün olan en kısa sürede tanığın sorgulanması önerilir. İkincisi, bilişsel bir görüşme, merkezi ayrıntılardan ziyade ikincil ayrıntıların ­ortaya çıkarılması açısından daha etkili olabilir (Groeger, 1997). Üçüncüsü, bilişsel görüşmenin tüm kuralları ve diğer özellikleri genellikle birlikte kullanılır, bu nedenle bilişsel görüşmenin hangi yönlerinin etkinliğini belirlediğini söylemek zordur .

Laboratuvardan mahkeme salonuna

jüri üyelerinin tanıklığın doğruluğu konusunda neden dikkatli olmaları gerektiğine dair pek çok neden saptayabildiklerini daha önce tartışmıştık . ­Bu nedenler arasında değişimin körlüğü ­

, tanığın önceki beklentileri, tanığın olaydan önce ve sonra aldığı bilgiler, tanığın yersiz kesinliği, kasıtsız aktarım, sözlü karartma ve nişan alınan silahların etkisi sayılabilir. Bu durum ­Handberg'i (Handbe rg, 1995) şu açıklamayı yapmaya yöneltmiştir: “Mahkemeler, tanıkların ifadesine dayanarak bilirkişileri dinlemelidir. Bu, jüri üyelerinin ifadenin doğruluğuna yönelik önyargılardan kurtulmasına yardımcı olacaktır.” Psikologların çoğu, görgü tanığı hafızasının güçlü ve zayıf yanları hakkındaki bilgimizin, ­uzmanların mahkemede tanıklık etmesinin tamamen kabul edilebilir olduğu konusunda hemfikirdir. Ancak, bu fikrin muhalifleri var. Örneğin, Ebbsen ve Konecni (1997, s. 2) şöyle yazıyor: " Konuşma uzmanlarının kanıtlardaki yanlışlıkları tespit etmede bilgisiz jüri üyelerinden daha iyi olduğuna dair hiçbir kanıt yok <...> İnsan hafızasına ilişkin bilgimizin doğası çok karmaşıktır bu bilginin jüriye dürüst bir şekilde sunulmasının ­, doğru karar vermelerine yardımcı olmaktan çok, onlarda kafa karışıklığına neden olması muhtemeldir. Yani taban tabana zıt iki görüş var. Sadece mevcut verilerden hangi sonuçların makul bir şekilde çıkarılabileceğini düşünebiliriz. Daha spesifik olarak, ­ekolojik geçerliliğe, yani ­tanıkların hafızasındaki laboratuvar verilerinin gerçek hayata genişletilip genişletilemeyeceğine odaklanacağız .

Laboratuvar verileri ilgisiz!

Bir kişinin tipik olarak bir ­laboratuvarda yaşadıkları ile gerçek bir suça tanık olduklarında olanlar arasında birkaç önemli fark vardır. İlk olarak, laboratuvar çalışmalarının büyük çoğunluğunda olay, kurban(lar ­) tarafından değil görgü tanıkları tarafından gözlemlenir. Bunda, laboratuvar "suçları", görgü tanıklarından çok kurbanların tanık olduğu gerçek suçlardan temel olarak farklıdır. İkinci olarak, sahnelenmiş bir şiddet suçunu videoya kaydetmenin gerçek bir suçtan ­çok daha kolay olduğu açıktır (özellikle mağdur sizseniz).

denekler, kural olarak, her yüzü yalnızca birkaç saniye inceler. Ancak gerçek koşullarda görgü tanıkları ve mağdurlar ­faili 5-10 dakika görme fırsatına sahiptir (Moore, Ebbesen & Konecni, 1994). Ve son olarak, beşinci olarak, laboratuvar koşullarında, yanlış tanımlamanın sonuçları önemsizdir ve kişinin kendi kötü hafızasından şikayet etmekten öteye gitmez. Amerikan adaletine gelince , bu tam anlamıyla bir ölüm kalım meselesidir.

Psikologların tanıkların ifadeleri hakkındaki bilgilerine ilişkin mahkeme kararlarını etkilemenin ana yolu, uzmanların tanıkların ifadelerini inceleme sonuçlarının sunulmasıdır. Çoğunlukla ­savunma tarafından davet edilen bu tür uzmanların asıl görevi, jüriyi delillerin geçerliliği konusunda şüpheye düşürmektir. Sahte denemeler ve sahte jüri denemeleri ile yürütülen 12 çalışmanın gözden geçirilmesi ­, uzman katılımı olan ve olmayan sonuçları karşılaştırdı (Leippe, 1995). 12 davadan 10'unda, uzmanların katılımı jüri üyelerinin tanıkların ifadelerine ilişkin şüphelerini önemli ölçüde artırarak güvenilirliğin ve/veya mahkûmiyet kararlarının azalmasına yol açtı.

Artan şüphecilik iyi bir şey mi yoksa kötü bir şey mi? Bu sorunun maliyeti ^[IV]64.000$'dır ­. Jüri üyeleri bir tanığın ifadesinin doğruluğuna çok fazla inanma eğilimindeyse, güvenlerini sarsmak kötü bir fikir olmayabilir. Öte yandan, ­bilirkişi konuşmasının jürinin hakimin beraat kararını reddetmesine neden olması, ­her şey zanlının suçluluğuna işaret etse bile istenmeyen bir durumdur. Bir grup araştırmacı, katil zanlısının yargılanmasını örnek alarak, yargılama sonunda yapılan ve hakimin jüriye son hitabında hatırlattığı bilirkişi görüşünün tanığın hafızasına etkisini inceledi. ­(Leippe, Eisenstadt, Rauch & Seib, 2004). Davanın özü şuydu: Bir gece soygunu sırasında kurban, ölümcül olduğu ortaya çıkan bir bıçakla bıçaklandı. Yazarlar bu davanın üç versiyonunu değerlendirdiler: şüphelinin suçluluğuna dair güçlü kanıtlar, suçluluğuna dair pek inandırıcı olmayan ­kanıtlar ve zayıf kanıtlar. Her üç versiyonda da, şüphelinin kaderi ­kısmen, soygunu yatak odası penceresinden izleyen bir görgü tanığının ifadesine bağlıydı. İlk versiyonda, %94 olasılıkla DNA analizi sonuçları, şüphelinin ceketindeki kanın mağdura ait ­olduğunu gösterdi, ayrıca şüphelinin kavgaya karıştığına dair reddedilemez kanıtlar (mor göz, kırık parmak eklemleri) vardı. ). Ayrıca maktulün cüzdanı zanlının yaşadığı blokta bir çöp tenekesinde bulundu .

Şüpheliyi suçlu bulan "jüri üyelerinin" sayısıyla ilgili önemli bulgular . Şüphelinin suçunun gücü ne olursa olsun, bilirkişi tanıklığının varlığı ­, suçlu hükmünü destekleyenlerin sayısında önemli bir azalmaya yol açmıştır . Kanıtlar son derece ikna edici olduğunda bile, bilirkişinin tanıklığı suçlu hükmünü destekleyenlerin oranının %74'ten %59'a düşmesine neden oldu. Uzmanın konuşmasını dinledikten sonra "jürinin" , sanığın suçluluğuna dair tartışılmaz delillerin zararına, tanıklığın olası yanlışlıklarına çok fazla ­odaklandığı iddia edilebilir.­

Tabii ki, gerçek suçların kurbanları, laboratuarda sahnelenmiş bir suçu gözlemleyen tanıklardan çok daha fazla stres yaşarlar. Birçoğunun inandığı gibi, duygusal olaylar tarafsız olanlardan daha iyi hatırlanıyorsa, o zaman gerçek suçların tanıkları tanık olduklarını sahnelenmiş suçların tanıklarından çok daha iyi hatırlamalıdır. Ancak yukarıda belirtildiği gibi, yüksek düzeyde duygusal gerilim ve/veya stres tanıkların hafızasını zayıflatır (Deffenbacher ve diğerleri, 2004).

Mahkemelerde bilirkişi tanıklığının kullanılmasıyla ilgili diğer konular Ebbesen & Konecni, 1997'de gündeme getirilmiştir. İlk olarak, tanıkların hafızasına ilişkin çalışmanın sonuçları ­genellikle çelişkilidir, bu nedenle aslında dürüst uzmanların söyleyecek hiçbir şeyi yoktur. Örneğin, Defenbacher, duygusal durumun bir tanığın hafızası üzerindeki etkisine ilişkin 21 çalışmanın sonuçlarını gözden geçirdi (Def ­fenbacher, 1983). 10 vakada aşırı sinir heyecanı tanıklığın doğruluğunu ­artırmış , 11 vakada azaltmıştır.

İkincisi, bir tanığın hafızasının doğruluğu, bireysel ­özelliklerine (hafıza kapasitesi, ayrıntılara dikkat , strese maruz kalma, yaş) ve ayrıca durumun çeşitli yönlerine ( ­yanıltıcı bilgilerin etkisi, kimlik belirleme prosedürünün özellikleri) bağlıdır. ). Bununla birlikte, tanık belleğiyle ilgili çoğu çalışmada, duruma odaklanılmış ve tanıklar arasındaki bireysel farklılıklar göz ardı edilmiştir.

Üçüncüsü, tanık hafızası araştırmacıları tarafından elde edilen sonuçların çoğu ­basit terimlerle ifade edilebilir (örneğin: "Failin bir silahı varsa, tanığın failin kimliği hakkındaki bilgiler de dahil olmak üzere diğer bilgileri hatırlama olasılığı daha düşüktür"). Bununla birlikte, herhangi bir faktörün önemi (örneğin, nişan alınan silahlar) her zaman ­belirli bir durumda ortaya çıkan diğer birkaç faktöre bağlıdır. Örneğin , nişan alınan bir silahın etkisinin etkisinin derecesinin büyük ölçüde zamana bağlı olduğu göz ardı edilemez: Suçluyu birkaç ­dakika izleyen tanıklar, bunu yalnızca birkaç saniyesi olan tanıklar kadar keskin bir şekilde hissetmeyeceklerdir. elden çıkarma Bu tür karmaşıklıklar sıklıkla incelenmez ve uzmanların ifadelerine yansıtılmaz.

Ebbsen ve Conesney, tanık hafıza çalışmalarının adalet açısından bir değeri olmadığı iddiasını şu şekilde özetlediler:

Bir tanığın hafızasını etkileyebilecek faktörler hakkında savunma uzmanlarının verdiği ifadenin jüri kararlarını ­daha doğru kıldığına dair doğrudan bir kanıt yoktur. Uzmanların ifade verdiği hemen her alanda kanıtlar ya çelişkili ya da açıkça yetersiz olduğundan ve jüri şöyle dursun uzmanlara, belirli bir davada kanıtları belirli bir karara dönüştürme kuralları sağlayan hiçbir çalışma bulunmadığından, inanıyoruz ki: tanıklık yarardan çok zarar getirir ve mahkemede yeri olmamalıdır (Ebbesen & Konecni, 1997).

Laboratuvar verileri önemlidir!

Yukarıda sıralananlar, bir suçun görgü tanığının laboratuvarda ve gerçek hayatta yaşadıkları arasındaki en bariz farklardan bazılarıdır. Temel öneme sahip olan şu durumdur: Bu farklılıkların tanığın hafızasının doğruluğu üzerinde gözle görülür ve kalıcı bir etkisinin olup olmadığı. İlgili kanıtları elde etmenin bir yolu, ­her iki durumda da tanığın hafızasını karşılaştırmaktır. Lindsay ve Harvey'in deneylerine katılanlar aynı olayı slaytlarda, videoda ve dramada gözlemlediler (Lindsay & Harvey, 1988). Her üç vakada da failin tespitinin doğruluğu hemen hemen aynıydı, bu da yapay laboratuvar koşullarının sonuçların bozulmasına yol açmadığını gösteriyor.

Araştırma ekibi tabancalı iki soyguncunun karıştığı sahte bir soygun kullandı (Ihlebaek, Love, Eilertsen & Magnussen, 2003). "Gerçek" koşullarda, tanıklara sürekli olarak "oldukları yerde kalmaları" emredildi. Gerçek koşullarda çekilen bir video diğer tanıklara gösterildi. Her iki durumda da hafıza neredeyse aynıydı. Dolayısıyla, her iki durumda da deneye katılanlar olayın süresini abarttılar ve ­benzer bir "hafıza düzenine" sahiplerdi, yani neyin iyi hatırlandığı ve neyin kötü hatırlandığı. Ancak videoyu izleyen tanıklar, "gerçek" olaya katılan tanıklardan daha fazla bilgi hatırladılar . Soyguncuların yaşlarını, boylarını ve ağırlıklarını daha doğru belirlediler ve ayrıca silahlarını daha doğru bir şekilde belirlediler.

Bu sonuçlar yazarları, gerçek olayların görgü tanıklarının anılarının, aynı olayları ­laboratuvarda gözlemleyenlerin anılarından daha az doğru olduğu sonucuna götürdü. Bu sonuç (doğrulanırsa) önemlidir. Buna dayanarak çıkarılabilecek sonuç, ­laboratuvar koşullarında gözlemlenen tanıkların hafızasındaki yanlışlıklar ve çarpıtmaların , gerçek yaşam olaylarının tanıklarının hafızasındaki eksikliklerin ­hafife alınmasının bir kaynağı olduğudur. Eğer öyleyse, laboratuvar araştırmaları adalet sistemi için ilgili kanıtların kaynağı olarak görülebilir.

Tollstrup ve arkadaşları (1994) ­, dolandırıcılık ve soygun da dahil olmak üzere suçlara ilişkin tanık tanımlamalarına ilişkin polis verilerini analiz etti. Laboratuar çalışmalarında önemli olarak tanımlanan faktörlerin (gözlem süresi , nişan alınan silahlar, gözlem ile test arasındaki süre ­) gerçek suçlar için önemli olduğunu buldular. Örneğin, tanık suçluyu nispeten uzun süre gözlemlediğinde ve ­suç ile ilk sorgulama ­arasındaki zaman aralığı kısa olduğunda teşhisin doğruluğu daha yüksekti.

Bilirkişi mahkemelerinde ifade verme lehine olan argümanlardan biri, jürilerin ­gözlemledikleri olaylara ilişkin görgü tanıklarının ifadelerinin doğruluğunu abartma eğiliminde olmalarıdır . Tanıkların aşamalı bir hırsızlığı gözlemlediği ­, çapraz sorgulama altında bu konuda ifade verdiği ve ardından fotoğrafların sunulduğu ve hırsızı teşhis etmelerinin istendiği birkaç laboratuvar çalışması yapılmıştır (bkz . Leippe tarafından yapılan inceleme, 1995). Daha sonra jüri rolünü üstlenen denekler, doğru ya da yanlış bir tanığın videoya kaydedilmiş ifadesini izlediler ve siz ­onun doğruluğu hakkında kararınızı verdiniz. Kural olarak, "jürinin" doğru ve yanlış sunumları ayırt edemediği ortaya çıktı . Bu bağlamda "jüri"nin %40-80'inin hatalı tanıkları yanlışlıkla doğru olarak değerlendirmesi bizim için daha önemli.

Tanıklık uzmanlarının ­mahkemede ifade vermesi gerektiğine inananlar, çoğu jürinin tanıkların hafızasının doğruluğunu etkileyen faktörlere karşı duyarsız olduğunu savunurlar. Lindsay, Lim, Marando ve Cully, ­sahte jüri üyelerini içeren hırsızlık davasının iki versiyonunu kullandılar (Lindsay, Lim, Marando ve Cully, 1986). Bir versiyonda, aydınlatma çok iyiydi ("hırsızlık" gündüz meydana geldi) ve tanık, hırsızı yarım saatten fazla gözlemleyebildi. Başka bir versiyonda, aydınlatma açıkça yetersizdi (“hırsızlık” gece bir sokak lambasından 20 metre uzakta meydana geldi) ve tanık hırsızı sadece beş dakika gördü. Tanıkların yaşadığı koşullar çok farklı olmasına rağmen, bu durumun ­suçlu kararına oy veren jüri üyeleri üzerinde herhangi bir etkisi olmadı.

Jüri üyelerini tanıklığın doğruluğunu etkileyen faktörlere karşı daha duyarlı hale getirmenin en iyi yolu ­, bilirkişi kanıtlarının meşruiyetini tanımaktır. Cutler, Penrod ve Dexter (1989), sahte jüri üyelerine ­bir içki dükkanındaki silahlı soygun davasındaki gerçek bir duruşmanın video görüntülerinin gösterildiği bir çalışmada konuyla ilgili kanıtlar elde ettiler. Ana kanıt, kurbanın faili teşhis etmiş olmasıydı. Tanıklar ve kimlik tespiti için koşullar ya iyi ya da kötüydü. "Kötü koşullarda", kılık değiştirmiş soyguncu silahını salladı, kimlik tespiti soygundan 14 gün sonra yapıldı ve kimlik tespitini yapan polis tanığa kimseyi göstermeme hakkına sahip olduğunu net bir şekilde açıklamadı. "İyi koşullarda" soyguncu kılık değiştirmemiş, soygun sırasında silahlarını göstermemiş, kimlik tespiti soygundan iki gün sonra yapılmış ve bunu yapan polis ­tanığa olması gerektiği gibi talimat vermiştir.

Cutler ve arkadaşları (1989), tanığın ­hazır bulunduğu ve teşhisin gerçekleştirildiği koşulların, jüri üyelerinin yalnızca bilirkişinin ifadesini dinlediklerinde kimlik tespitinin doğruluğuna ilişkin değerlendirmelerini önemli ölçüde etkilediğini bulmuşlardır; bu tanıklık olmadan onlar üzerinde hiçbir etkileri olmadı. Ek olarak, tanığın bulunduğu ve kimlik tespitinin gerçekleştirildiği koşullar, bilirkişinin konuşmasından sonraki kararı, onsuz olduğundan önemli ölçüde daha fazla etkiledi. Sonuç olarak, bir bilirkişinin kanıtı olmadan, jüri pratik olarak tanığın bulunduğu ve teşhisin gerçekleştirildiği koşullara dikkat etmez .­

Diğer bir yaklaşım da, laboratuvar araştırmaları sonucunda psikologlar tarafından elde edilen tanığın hafızası hakkındaki bilgilerin yararlılığını değerlendirmektir. Deneyin metodolojisi şu şekildedir: denekler suçun sahnelenmesini izlediler, ardından bu konudaki ifadeleri ­video kasete kaydedildi. Test jüri üyeleri daha sonra video kasetini izlediler ve ifadenin doğruluğunu değerlendirdiler. Daha sonra jüri üyelerinin yarısı, bir tanığın bir suçluyu teşhis etmesini etkileyen faktörler hakkında laboratuvar verilerine dayanan bilirkişi tanıklığını dinlerken, diğer yarısı dinlemedi. Sonunda tüm jüri üyeleri kararını verdi. Ana sonuç, bilirkişi tanıklığını dinleyen jüri üyelerinin, dinlemeyen jüri üyelerine göre daha bilinçli ­ve doğru kararlar verdiğidir (bkz. Penrod & Cutler, 1995). Bu, tanıklık için laboratuvar sonuçlarının değerinin oldukça doğrudan bir kanıtıdır.

Bu konunun tartışmasını sonlandırırken, önemli bir açıklama yapmak gerekiyor ­: mahkemede konuşan tanıklık uzmanları, yalnızca bilimsel topluluk tarafından tanınan tanık araştırmasının sonuçlarına atıfta bulunuyor. Uzmanlar bu sonuçları duruşmaya dahil olan belirli bir tanığa atfedecek olsalardı, örneğin hafızasına güvenilemeyeceğini iddia etselerdi, bu endişe kaynağı olurdu. Ancak, bilirkişilerin bunu yapması kesinlikle yasaktır, çünkü bir tanığın ifadesine güvenilip güvenilmeyeceğine yalnızca jüri karar verme hakkına sahiptir.

Leippe (1995), tanık laboratuvarı sonuçlarının mahkemede kullanılmasını destekleyen sonucu özetledi:

[Tanıkların laboratuvar araştırmaları sonucunda elde edilen] bilgiler ­mükemmel değildir ve jürinin etkisi altında alınan istisnasız tüm kararları adalete tam olarak hizmet etmeyecektir. Ancak mükemmellik, hiçbir adalet sistemi için hiçbir zaman ulaşılabilir bir hedef olmamıştır. Kurallara göre oynamanın bir sonucu olarak bu tür kararların ortalama seviyesini ­yükseltmek daha pratik bir hedeftir ve ihtiyatlı bir seçenek olarak düşünceli uzman tanıklığını kabul etmek, bunu başarmaya yardımcı olacaktır.

Tanık araştırmasının sonuçlarının ilgili olduğuna ve jüriye sunulması gerektiğine inanmak için nedenler var. Bu ­sonucun lehine olan en güçlü argüman, polis dosyalarında kaydedilen sonuçların ve natüralist çalışmaların sonuçlarının birçok yönden laboratuvarlarda elde edilenlerle aynı olmasıdır. Tanıklığın (özellikle tanık kendisinin haklı olduğuna inanıyorsa) çoğu jüri üzerinde gereksiz bir etki uyguladığına ve tanıklık konusunda bir uzmanın jürilerin jüriye belirli bir ölçüde şüpheyle bakmalarına neden olabileceğine dair ikna edici kanıtlar da vardır .­

Tanık araştırması bulgularının değerine rağmen, daha ­yapılacak çok şey var. Bir tanığın hafızasını etkileyen birçok faktör belirledik, ancak bunların neden önemli oldukları ve birbirleriyle nasıl etkileşime girdikleri hakkında hala çok az şey biliyoruz ­.

sonuçlar

Kural olarak, ­gözümüzün önündeki her şeyi algıladığımıza ikna olduk. Bununla birlikte, çoğu zaman çevremizde meydana gelen değişiklikleri değiştiremiyoruz, bu da inançlarımızın gerçekle örtüşmediği anlamına geliyor. Bazen hafızamız bozulur ve ­gerçekte gördüklerimizi değil, görmek istediklerimizi hatırlarız. Tanığın hafızası kırılgandır ve olaydan sonra aldığı bilgilerle ( yanıltıcı sorular dahil) kolayca bozulabilir ve geriye dönük ­müdahaleye neden olabilir. Bir tanığın hafızası, olaydan önce alınan bilgilerle de bozulabilir (proaktif müdahale).

Çoğu insan, özellikle kişi bir tür kılık değiştirmişse, yüzleri hatırlamada pek iyi değildir. Yüzler hakkındaki bilgilerin işlenmesi, diğer nesneler hakkındaki bilgilerin işlenmesinden farklıdır, çünkü ilk durumda, yüz hakkındaki bilgilerin bir bütün olarak işlenmesine daha fazla dikkat edilir ve ayrıntılar hakkındaki bilgilerin işlenmesine daha az dikkat edilir. Bazen tanıklar, yüzleri gördükleri koşullardan daha iyi hatırlarlar . ­Bu, kasıtsız aktarıma yol açarak tanığın yanlışlıkla faile ait tanıdık bir yüz tanımlamasına neden olabilir . Belki de ırklar arası etki ilk etapta ortaya çıkıyor, çünkü ­grubumuza ait olmayan insanların yüzleri hakkındaki bilgileri, içindeki insanların yüzleri hakkındaki bilgileri işlediğimiz kadar dikkatli bir şekilde işlemiyoruz.

Bazen tanığın dikkati, suçlunun silahına o kadar perçinlenir ki, ikincisinin görünüşü hafızasında zayıf bir şekilde sabitlenir. Bu etkiye Hedeflenen Silah Etkisi denir . Bununla birlikte, gerçek suçlardan elde edilen bu olguya ilişkin kanıtlar ­, laboratuvarda elde edilen ­kanıtlardan daha az ikna edicidir .

Tanık, teşhise katılan kişiler arasında bir suçlu olmayabileceği konusunda uyarılırsa, teşhis prosedürü sırasında bir tanık tarafından bir suçlunun tespit edilmesinin sonuçları iyileştirilebilir. Tanığa kimlik tespitinde katılımcıların ­sıralı sunumu, eşzamanlı sunumlarından daha faydalı bir stratejidir .­

bilişsel bir görüşme yoluyla sorgulandığında, geleneksel bir polis prosedürü kullanıldığında olduğundan daha eksiksizdir . Bilişsel görüşme, tanığın ­suçun işlendiği bağlamın görüşmenin yürütüldüğü bağlamla eşleşmesi durumunda daha fazla hatırladığı fikrine dayanır . Ayrıca ­bellekteki izlerin farklı bilgiler içerdiğine ve bir suçla ilgili bilgilerin farklı yaklaşımlar kullanılarak bellekten geri getirilebileceğine inanılmaktadır .

Gerçek bir suç tanığının deneyimi, ­laboratuvar ortamındaki tanığınkinden farklıdır. Laboratuvarda, olay genellikle kurbanlar yerine görgü tanıkları tarafından izlenir, çok az stres yaşarlar veya hiç stres yaşamazlar ve faili incelemek için yalnızca birkaç saniyeleri vardır. Gerçek suçlara gelince, bunlar aşırı stres halindeki kurbanlar tarafından gözlemlenir; ortalama olarak tanıklar ve mağdurlar faili 5-10 dakika gözlemleme fırsatı buluyor. Bununla birlikte, laboratuvardaki tanıklıkların doğruluğunu etkileyen faktörler, doğal araştırma ­ve gerçek suçta ­bulunanlara benzer . Tanıkların laboratuvar testlerinin sonuçları hakkında bilgi sahibi olan jüri üyeleri, tanıkların hafızasını etkileyen faktörlere karşı daha dikkatli ve tanıklıklarına karşı daha şüpheci olma eğilimindedir.

ek literatür

Ebbesen, EW ve Konecni, VJ (1997). Görgü tanığı hafıza araştırması: Probative vs. sakıncalı değer. Uluslararası İnsan Davranışı, Bilim ve Hukuk Özeti, 5,2-28. Tanık beyanına dayanarak bilirkişilerin mahkeme duruşmalarına katılma olasılığı ile ilgili sorunlar ayrıntılı olarak tartışılmaktadır.

Fisher, RR (1999). Bilgi yapılarını araştırmak. İçinde: D. Gopher & A. Koriat (Eds.), Dikkat ve performans XVII: Performansın bilişsel düzenlemesi: Teori ve uygulamanın etkileşimi. Cambridge, MA: MIT Basın. Tanıklardan bilgi edinme yöntemi olarak bilişsel görüşmenin avantajları ve dezavantajları ­ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

Lindsay, R.C.L., Ross, D.F., Read, J.D. ve Toglia, MP (2007). Görgü tanığı psikolojisi el kitabı: Cilt II: İnsanlar için hafıza. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları. Bu kitap hem kapsamlı hem de ­güncel. Tanık hafızası alanında öne çıkan tüm uzmanların çalışmalarını insanların beğenisine sunar.

Loftus, EF (2004). Görülmemiş şeylerin anıları. Psikoloji Biliminde Güncel Yönergeler, 13,145-147. Makale, tanıklıkların neden hataya tabi olduğunun bazı nedenlerini tartışıyor .­

Toglia, M. R., Read, JD, Ross, D.F. ve Lindsay, RCL (2007). Görgü tanığı psikolojisi el kitabı : Cilt I: Olaylar için hafıza. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları. Çeşitli ülkelerden önde gelen uzmanlardan elde edilen, olayların tanıklarının anısına ilişkin son derece değerli bir güncel bilgi kaynağı .­

Wells, GL & Olson, EA (2003). Görgü tanığı ifadesi. Yıllık ­Psikoloji İncelemesi, 54, 277-295. Görgü tanığı kimliğinin doğruluğunu etkileyen çeşitli faktörleri açıklayan kullanışlı bir genel bakış.

BÖLÜM 15

muhtemel hafıza

Michael Eysenck

e

İki kişiyi birbiriyle tanıştırırken aniden birinin adını hatırlamadığımızı fark ettiğimizde ortaya çıkan utanç duygusuna kaçımız aşinayız. Hayal kırıklığı, bir şeyi hatırlayamadığımız zaman yaşadığımız başka bir duygudur ; sınav görevlisinin karşısına oturan ve ­kendisine sorulan sorunun cevabını boşuna hatırlamaya çalıştığı gerçeğinden sararan öğrencinin deneyimlediği kişidir . ­Bütün bunlar geçmişe dönük hafıza, geçmişte karşılaştığımız ya da deneyimlediğimiz kişiler, kelimeler ve olaylar için hafızadaki kusurlardır.

Geriye dönük ve ileriye dönük bellek arasında önemli bir fark vardır ­. İleriye dönük bellek, herhangi bir talimat olmaksızın yapacağımız şeyin belleğidir. İleriye dönük hafızadaki boşluklar (harekete geçmeniz gerektiğinde dalgınlık) da çok ­üzücü olabilir, örneğin bir kafede bir arkadaşınızla randevunuz olduğunu unuttuysanız.

Freud (Freud, 1901, s. 157), her zamanki aşırı kendini beğenmiş tavrıyla, kaçırdığımız birçok toplantının arkasında " ­diğer insanlara karşı kabul edilmemiş bir hor görme" olduğunu savundu. Bununla birlikte, ileriye dönük hafızanın başarısızlığı genellikle kaçırılan bir toplantıdan daha ciddi sonuçlara yol açar ve ciddi yaralanmalara ve hatta ölüme neden olabilir. Einstein ve McDaniel, ileriye dönük hafıza başarısız olduğunda neler olabileceğine dair trajik bir örnek veriyor :­

rutini değiştikten sonra, sevgi dolu baba ­Bebek Gündüz Bakım Merkezine arabayla gitmeyi unuttu ve bunun yerine üniversitede çalışmak için her zamanki rotayı seçti. ­Birkaç saat sonra arka koltukta huzur içinde uyuyan küçük oğlu ölmüştü (Einstein & McDaniel, 2005, s. 286).

kazasında önemli bir rol oynar . ­Böylece, XX yüzyılın 90'lı yıllarının ortalarında, DC-9 uçağı, iniş takımlarını bırakmadan Houston'a indi. Mürettebat üyeleri, hidrolik pompayı en üst konuma getirmedikleri için bunu fark etmediler. İleriye dönük hafızadaki bu başarısızlık , ekibin tüm dikkatinin kararsız yaklaşıma odaklanmış olmasından kaynaklandı.

İleriye dönük belleğin hava kazalarındaki rolü aşağıda daha ayrıntılı olarak tartışılacaktır.

Geriye dönük belleğin geçmişe, ileriye dönük belleğin geleceğe yönelik olmasının yanı sıra ­aralarında başka farklılıklar da vardır (Baddeley, 1997). Geriye dönük belleğin içeriği genellikle bir şey hakkında bildiklerimizdir ve çok zengin olabilir. Geriye dönük belleğin aksine, ileriye dönük bellek öncelikle bir şeyin ne zaman yapılacağına odaklanır ve minimum düzeyde bilgi depolar. Ek olarak, ileriye dönük hafıza, geçmişe dönük hafızaya tamamen aykırı olan, yakın gelecekte kendimiz için belirlediğimiz planlar ve hedeflerle ilgilidir. Geriye dönük ve ileriye dönük bellek arasındaki diğer bir fark , ­geriye dönük bellek söz konusu olduğunda, genellikle daha fazla dış ­işaretin olmasıdır (örneğin, biri size geçmişle ilgili bir soru sorar).

Marsh, Hicks ve Landau, olası belleğin günlük yaşamda ne kadar iyi performans gösterdiği sorusuyla ilgilenmeye başladılar (Marsh, Hicks & Landan ­, 1998). İnsanların onlara gelecek hafta için ortalama 15 plandan bahsettiğini ve bunların %25'inin tamamlanmamış kaldığını gördüler. Bu " tamamlanmamışlıkların" çoğu, unutmaktan ziyade yeniden planlamanın ve yeni önceliklerin ortaya çıkmasının sonucuydu; yerine getirilmesi gereken planların sadece %3'ünün gerçekten unutulduğu ortaya çıktı.

Sıklıkla stres ve kaygının dikkatimizin dağılmasına ve ileriye dönük hafızada başarısızlığa uğramamıza neden olduğu söylenir. Mevcut sınırlı ­miktarda kanıt bu iddiayı desteklemektedir. Örneğin, Cockburn ve Smith (1994), ileriye dönük hafızayı değerlendirmek için deneklerden , deneyi yapan kişiyi tekrar ne zaman göreceklerini sorarak bir zamanlayıcıya yanıt vermelerini istedi . ­Unutma olasılığını en üst düzeye çıkarmak için araştırmacılar, bu talimat ile zamanlayıcının ateşlenmesi arasında oldukça uzun bir süre geçtiğinden emin oldular. Çok uyarılmış denekler, daha az uyarılmış olanlara göre çok daha fazla prospektif hafıza başarısızlığına sahipti.

Harris ve Menzies (Harris ve Menzies, 1999) deneklerden konuşulan altmış sözcükle anlamsal olarak ilişkili sözcükleri adlandırmalarını ve ­ileriye dönük bir bellek görevi gerçekleştirirken bunları hatırlamalarını istedi ("kıyafetler" ve "vücut bölümleri" kategorilerine ait sözcükleri işaretleyin) . Daha ajite olan denekler , prospektif bellek görevinde daha az ajite olanlara göre daha kötü performans gösterdi.

En kötü durum, ­obsesif-kompulsif bozukluk sendromundan mustarip kişilerde prospektif bellektir. Bu rahatsızlığa sahip birçok hasta ileriye dönük hafızaları konusunda o kadar güvensizdir (ve o kadar abartılı bir ­kişisel sorumluluk duygusuna sahiptir) ­

, ön kapıyı kapatıp kapatmadıklarını, mutfaktaki gazı kapatıp açmadıklarını vs. kontrol ederler. tekrarlanan kontroller, obsesif ­kompulsif bozukluk insanlar yapacaklarını yaptıklarından asla emin olamazlar.

, ileriye dönük bellek de dahil olmak üzere, belleklerindeki genel kusurda yatmaktadır (Tallis, 1995). ­Başka bir deyişle, sürekli kontroller ileriye dönük belleğin zayıflamasının bir sonucudur. Böyle bir ifadenin yanlış görünmesi veya belki de sadece kısmen doğru olması ilginçtir. ­Aksine, tam tersi doğrudur: obsesif-kompulsif bozukluğu olan kişilerin başvurdukları sürekli test ­, ileriye dönük hafızanın zayıflamasına yol açar! Bu nasıl mümkün olabilir? Her gün evden çıktığınızda, ön kapıyı kilitleyip kilitlemediğinizi kontrol etmek için birkaç kez geri döndüğünüzü hayal edin. Sonuç olarak, sayısız kontrolün hafızası hafızanızda saklanacak ve ­ön kapıyı binlerce olmasa da yüzlerce kez kontrol ettiğinizi mükemmel bir şekilde hatırlayacaksınız. Ancak (en önemlisi de bu!) kapınızı geçmişte sayısız kez kontrol ettiğiniz gibi bugün de kontrol ettiğinizden emin olamayabilirsiniz .

ele geçirilmemiş kişilerin bile amaçlanan eylemlerini tamamladıklarından şüphe duymalarına neden olabileceğine dair kanıt şu kaynakta sunulmuştur: Van den Hout & Kindt, 2004. Yazarlar ­, deneysel bir parçası olan üniversite öğrencilerinin yer aldığı etkileşimli bir bilgisayar animasyonu geliştirdiler. grup , altı brülörlü sanal bir gaz sobasını defalarca test etmek zorunda kaldı . 22 deneyin her biri sırasında, hangi üç brülörün ­açılıp hangi üçünün kapatılacağı söylendi . Kontrol grubu ­ampullerle benzer bir görev yaptı, ancak son görev gaz brülörleri ile oldu. Her iki gruba da beklenmedik bir şekilde son deneyde ­hangi gaz brülörlerini açıp kapattıkları sorulduğunda hemen hemen aynı doğruluğu gösterdiler. Ancak deney grubundaki katılımcılar, kontrol grubundaki ­katılımcılara göre son deneyde olanları daha az net hatırladıklarını ve cevaplarından daha az emin olduklarını itiraf ettiler.

Radomsky ve diğerleri ­, bu çalışmada elde edilen sonuçları etkilemiş olabilecek yapay bir bilgisayar görevinin kullanıldığını belirtmiştir (Radomsky, Gilchrist & Dussault, 2006 ). Ancak benzer bir çalışma yaptıktan sonra Blok 15.1. İleriye Dönük ve Geriye Dönük Bellek Anketi (Crawford ve diğerleri, 2003)

1.            Birkaç dakikalığına bir şey yapmaya karar verip sonra unutuyor musunuz?

2.            Daha önce gittiğiniz bir yeri hiç özlediniz mi?

3.            Birkaç dakika sonra, yapmanız gereken bir hatırlatıcı olmasına rağmen, yapmanız gereken bir şeyi yapmayı, su ısıtıcısını kapatmayı veya bir hap almayı unuttuğunuz oluyor mu?

4.            Size birkaç dakika önce söylenenleri unuttunuz mu?

5.            Bir başkası veya bir takvim veya günlük hatırlatıcısı size hatırlatmadığı sürece randevularınızı unutuyor musunuz?

6.            Bir sahne diğerini takip ettiğinde bir TV veya radyo programı karakterini tanıyor musunuz?

7.            Bir tebrik kartı gibi alacağınız bir şeyi mağazanın önündeyken bile almayı unutuyor musunuz?

8.            Son birkaç gün içinde başına gelenleri unuttun mu?

9.            Aynı hikayeyi aynı insanlara farklı zamanlarda mı anlatıyorsun?

10.         Bir odadan veya evden çıkmadan önce yanınıza bir şey almaya niyetlendiğiniz, ancak birkaç dakika sonra bu şey önünüzde olmasına rağmen onu unuttuğunuz oluyor mu?

11.         Bir dergi veya gözlük gibi, hemen bıraktığınız bir şeyi aramanız gerekiyor mu?

Gerçek bir mutfak ocağı ve gerçek bir mutfak lavabosu kullanarak çok benzer sonuçlar elde ettiler. Ev görevinin ardındaki ana fikir , ileriye dönük ­bellek görevinin tamamlandığından emin olmak için birden fazla kontrolün ters etki yapabileceğidir. Gerçekten de etkisi paradoksaldır: insanların görevin tamamlandığına dair güvenleri azalır.

Aday hafıza puanı

Geriye dönük ve ileriye dönük belleğiniz ne kadar güvenilir? Kutu 15.1'de sunulan anketteki soruları yanıtlayarak bunu öğrenebilirsiniz (anket Crawford, Smith, Maylor, Della Sala & Logie, 2003'ten alınmıştır).

Şimdiye kadar ileriye dönük ve geriye dönük hafızanın çok farklı olduğundan bahsettik ama aslında bu gerçek ­durumla tam olarak örtüşmüyor. Örneğin, Crawford ve diğerleri (2003) anketlerinden elde edilen verileri analiz ettiklerinde, yalnızca ileriye dönük ve geriye dönük bellek için farklı faktörler değil, aynı zamanda ortak faktörleri de bulmuşlardır. Gerçek hayatta, hatırlama ve unutma genellikle geriye dönük ve ileriye dönük belleğin bir "karışmasını" içerir. Örneğin , bakkaldan kendinize ve sizinle aynı apartmanda oturan arkadaşlarınıza bir şeyler almanız gerektiğini düşünün . ­Gerekli tüm satın alımlarla eve dönebilmeniz için iki şeye ihtiyaç vardır. İlk olarak, hatırlamanız gerekir

12.         Bir ziyaretçiye, ona söylemeniz isteneni söylemeyi veya ona iletmeniz isteneni iletmeyi hiç unuttunuz mu?

13.         Bazen bir dakika önce gördüğünüzü fark etmeden bir şeye baktığınız oluyor mu?

14.         Orada olmayan bir arkadaşınız veya akrabanızla başarısız bir şekilde iletişim kurmaya çalışırsanız, daha sonra tekrar denemeyi unutur musunuz?

15.         Önceki gün televizyonda gördüklerini unutuyor musun?

16.         Birkaç dakika önce söylemek istediğini söylemeyi unuttun mu?

2,4, 6, 8,9,11,13 ve 15 numaralı noktalar geriye dönük hafızanın durumuna tanıklık eder.

1,3,5,7,10,12,14 ve 16. maddeler ileriye dönük belleğin durumuna tanıklık eder.

Bu anket kullanılarak elde edilen verilerin istatistiksel olarak işlenmesinin sonuçları ­aşağıdaki gibidir (Crawford ve diğerleri, 2003): test edilenlerin yaklaşık %68'i aşağıdaki sonuçlara sahiptir (ortalamadan bir standart sapma içinde):

♦             olası bellek: ortalama = 20.18; standart sapma = 4.91;

♦             geriye dönük bellek: ortalama = 18.69; standart sapma = 4.98;

♦             toplam puan: ortalama = 38.88; standart sapma = 9.15.

Telif hakkı © Psychology Press

mağazaya gitme niyetiniz hakkında (olası hafıza). Mağazaya gitmemiş olsanız bile ­, tam olarak ne alacağınıza söz verdiğinizi hatırlamanız gerekir (geriye dönüş belleği).

İleriye Yönelik ve Geriye Dönük Bellek Anketine dönelim (Kutu 15.1). Bu anketin geçerli olması için (yani, ­ölçmeyi amaçladığı şeyi gerçekten ölçmek için), insanların sorularına yanıt olarak söylediklerinin gerçek davranışlarına karşılık geldiğini kanıtlamak önemlidir. Bu sorun incelenmiştir (Mantylâ, 2003). İlk deneyinde, ciddi ileriye dönük hafıza sorunları olduğunu iddia eden kadınları, ­böyle bir sorun olmadığını bildiren kontrollerle karşılaştırdı. Ankette ilkini test etmenin sonuçları, özellikle ileriye dönük bellekle ilgili öğeler için, ikincisini test etmenin sonuçlarından daha yüksek çıktı . Daha sonra her iki gruptaki katılımcılar, ileriye dönük ve geriye dönük ­hafızalarının değerlendirileceği temelde farklı görevler gerçekleştirdiler. Örneğin, ileriye dönük hafıza testlerinden biri, deneklerin, deneyciye ­deneyin bittiğini söyledikten kısa bir süre sonra protokolü imzalamasını hatırlatmasını gerektirdi. Tahmin edildiği gibi, ileriye dönük bellekle ilgili sorunlardan şikayet eden kadınlar, ileriye dönük bellek görevlerinde ­kontrol grubuna göre daha kötü performans gösterdi; geçmişe dönük bellekle ilgili görevleri yerine getirirken, her iki grubun sonuçları aynıydı.

, anket kullanılarak elde edilen sonuçlar ile kelime hatırlama ve yüz tanıma temelinde yapılan geriye dönük bellek tahminleri

arasındaki ilişkiyi inceledi .­

İşin garibi, geriye dönük hafıza değerlendirmesinin bu sonuçlarının , anketin geriye dönük hafıza ölçeğinin puanları tarafından tahmin edilmediği ortaya çıktı. Bu, çoğu insanın ­geçmişe dönük hafızasının iyi mi yoksa kötü mü olduğu konusunda doğru bir fikre sahip olmadığını gösteriyor.

Uçak kazaları neden olur?

Trajik uçak kazaları çeşitli nedenlerle meydana gelir ­. Bununla birlikte, psikologlar, teknolojinin başarısızlığıyla değil, pilot hatalarıyla ilişkili olanlarla çok daha fazla ilgileniyorlar. PlaneCrashInfo.com veritabanında 1459 uçak kazasının nedenlerine ilişkin ayrıntılı bilgiler yer almaktadır. Bu veri tabanına göre, tüm trajik olayların %53'ü pilot hatasından, 7'si operatör hatasından, 20'si ekipman arızasından, I kötü hava koşullarından ve %1'i diğer nedenlerden kaynaklanmaktadır. neden olur.

Dismukes ve Nowinski, bir uçak kazasına yol açan aşağıdaki insan hatası örneğini veriyor. 1991'de bir akşam, Los Angeles Uluslararası Havalimanı'nda, bir USAir uçağı ­, Metroliner hala pistteyken kontrol kulesi tarafından iniş izni verildikten sonra bir Metroliner'ın üzerine indi . Çarpışmanın ardından her iki uçak da pistten çıktı ve yandı. Ne yazık ki, olaydan önce uçaklardan biri ­yanlış radyo frekansında olduğu için radyo gecikmeleri yaşandı. Ayrıca sis nedeniyle görüş zayıftı. Hava trafik kontrolörü, Metroliner'dan pisti temizlemeyi unuttu ve ­USAir'i üzerine indirerek her iki uçağı da imha etti ve 34 kişiyi öldürdü. Kontrolörün, trajediden hemen sonra kendisine sorulduğunda, pistte olan uçakla ne yapacağını hatırlaması çok muhtemeldir . Sorun şuydu ki, bu planlanmış niyeti zamanında uygulamayı unutmuştu, yani ileriye dönük belleğin başarısızlığı.

hafıza gerektiren en açık şekilde uçak operasyonlarını belirlemek için üç çalışma yürüttü . ­İlk çalışmada Boeing 737 incelendi. Yazarlar ­, kokpitteki atlama koltuklarından çok sayıda uçuş gözlemlediler, simülatörlerdeki pilotların çalışmalarını incelediler ve tüm operasyonların açıklamalarını dikkatlice incelediler. İkinci çalışma, nedenleri mürettebat hatası olarak kabul edilen, 1990'dan 2001'e kadar meydana gelen en büyük 19 felaketle ilgili materyallerin analizine ayrılmıştı. Üçüncü çalışmada Dismukes ve Nowinski, Havacılık Emniyeti Bilgi Sistemi'ne (ASRS) yıl boyunca gelen raporların %20'sini seçip analiz etti ve hafıza hatalarını ele alan raporları detaylı bir şekilde inceledi.

Üçüncü çalışmanın sonuçları en çarpıcı olanıydı. Dismukes ve Nowinski ­, olaya veya trajediye neden olan hafıza bozukluğunun doğasını açık bir şekilde belirlemenin mümkün olduğu ­75 rapor buldu . 74 vakada, sebep ileriye dönük hafızadaydı ve sadece birinde - geriye dönük olarak! Geriye dönük bellek neden neredeyse kusursuz davrandı? Bunun başlıca nedeni ­pilotların uzun ve son derece ciddi eğitimlerden geçmesidir. Sonuç olarak, uçak kontrolü ile ilgili tüm işlemleri mükemmel bir şekilde bilir ve hatırlarlar. Ancak ne yazık ki ileriye dönük bellekteki başarısızlıklara karşı korunma açısından bunların hazırlanması daha az etkilidir.

Dismukes ve Nowinski , ileriye dönük hafızaya önemli talepler getiren beş ana uçak uçuş durumu türü belirledi ­(Dismukes ve Nowinski):

1.            Ara sıra yapılan görevlerde, pilotlar daha sonra o sırada normalde yapılmayan bir görevi yapacaklarını hatırlamalıdır ( örneğin ­, uçağın 10.000 fitin altında uçtuğunu bildirmek).

2.            Geleneksel görevler: Pilotlar ve mürettebat, geleneksel görevleri doğru sırayla tamamlamayı hatırlamalıdır. Büyük bir uçağın kalkışına hazırlanmak için yaklaşık 100 operasyonun gerekli olduğuna dikkat edilmelidir .­

3.            Alışılmış eylemlerin yerini alan atipik eylemler: bazı durumlarda ­(örneğin, aynı anda gökyüzünde çok sayıda uçak olduğunda veya hava keskin bir şekilde kötüleştiğinde), mürettebat standart prosedürlerden sapmaya hazır olmalıdır.

4.            Kesintiye Uğrayan Görevler: Pilotlar ve mürettebat, uçuş görevlileri, teknisyenler veya atlama sandalyeleri tarafından kesintiye uğradıktan sonra bir operasyonu tamamlamaları gerektiğinin farkında olmalıdır.

5.            Eşzamanlı görevler: Pilotlar ve ekipler genellikle ­aynı anda iki (veya daha fazla) görev yapmak zorundadır. Örneğin, mürettebat komutanının ilk yardımcısı aynı anda kontrol sistemini yeniden programlayabilir, uçağın uçuşunu izleyebilir ve radyo iletişimi gerçekleştirebilir.

Bir uçağı uçururken neden ileriye dönük hafıza bazen pilotları ve mürettebat üyelerini başarısızlığa uğratıyor? Kural olarak, bir dizi ­operasyon gerçekleştirerek, pilotlar ve ekipler bu operasyonu daha sonra gerçekleştirmek için açık bir niyet oluştururlar. Daha sonra , ne yapmaları gerektiğini hatırlatmak için zamanında bir ipucuna veya bazı işaretlere güvenerek dikkatlerini diğer işlemlere yönlendirirler . ­Normal şartlar altında, bu strateji iyi çalışır. Bununla birlikte, ­normal koşullardan bir sapma olduğunda, yani alışılmış eylemlerin atipik olanlarla değiştirilmesi gerektiğinde veya pilotun dikkati dağıldığında sorunlar ortaya çıkabilir.

Örneğin, iniş zamanı yaklaştığında, mürettebata genellikle ­kontrolörlerin radyo frekansına geçmeleri ve onlarla hemen iletişime geçmeleri talimatı verilir. Bu talimat çok özel bir ipucudur. Bununla birlikte, bazen hava mürettebatına, kontrolörler tarafından, uçak havaalanından belirli bir mesafeye gelene kadar kontrol kulesi frekansına geçişi ertelemeleri talimatı verilir . ­ASRS verileri, kontrolörün izni olmadan yapılan 13 inişten 12'sinin tam olarak normal istemin olmadığı bir zamanda gerçekleştiğini gösteriyor.

belirli bir dizi eylemi gerçekleştirirken kesintiye uğradığında çoğunlukla başarısızlığa uğrattığını iddia ediyor ­.

Ne ile bağlantılı? Yazarlar, bu müdahalelerin genellikle ­o kadar hızlı ve o kadar beklenmedik bir şekilde gerçekleştiğini ki, pilotun değişen durumla başa çıkmak için yeni bir niyet planı oluşturmaya vakti olmadığını savunuyorlar. Kesintilerin ileriye dönük hafızada ciddi hasara neden olabileceğine ­dair kanıtlar şurada sunulmuştur: Dodhia & Dismukes, 2005. Katılımcılar, her biri farklı türde sorular içeren bloklar halinde düzenlenmiş soruları yanıtladılar (örneğin, matematik soruları, kafiye veya kafiye kelimesiyle ilişkili sorular ) ­benzetmelerle). Denekler, bu bloktaki tüm soruları yanıtlamadan önce bir soru üzerinde kesintiye uğradıysa, diğer tüm soruları yanıtladıktan sonra konuya geri dönmeleri istendi.

Denekler, kesintiye uğradıkları bloğa geri dönmeleri gerektiğini hatırlamada ne kadar başarılıydı? Sonuçlar, Şek. 15.1. Kesintiye uğradıkları bloğa geri dönmeleri için net bir hatırlatma olmadan , deneklerin sadece %48'i bunu hatırladı. Bazı deneklere, sözlerinin kesildiği anda dört saniye boyunca bu hatırlatıldı ("Lütfen bu bloğa geri dönmeyi unutmayın"); % 65'i ona geri döndü. Belki de en şaşırtıcı olanı , herhangi bir hatırlatıcı almayan ancak kesintiye uğradıktan hemen sonra dört saniye boyunca boş bir ekrana bakan ­deneklerin %65'inin " ­kesilen" bloğa geri dönmesidir. Başka koşullar da vardı. Bunlardan biri , deneklerin sözünün kesildiği görevin sonu ile ­bir sonraki bloğun başlangıcı arasında yaklaşık on saniyelik bir duraklama olmasıydı. Diğer koşullarda, yaklaşık olarak aynı duraklama oldu, ancak denekler uyarıldı ("Kesinti sonu"). Sırasıyla deneklerin %88'i ve %90'ı yarıda kesilen göreve geri döndü .

Yukarıda tartışılan sonuçlar, insanların ­bir görev sırasında kesintiye uğraması durumunda, açık hatırlatıcıların her zaman yeterince etkili olmadığını göstermektedir. İnsanların kesintiye uğraması sonucu durum değiştiğinde yeni bir plan formüle etmek için en az iki saniyesi ­olması önemlidir . Kesilen göreve geri dönme niyetini hatırlamak için kesintinin sonunda birkaç saniyenizin olması da eşit derecede önemlidir . Günlük yaşam için tavsiyeler şunlardır: Eğer kesintiye uğrarsanız, kendinize yeni bir eski model geliştirmek için birkaç saniye verin.

açık plan ve ardından gerçekleştirmeyi amaçladığınız tüm eylemleri gerçekleştirebileceksiniz.

İleriye dönük bellek türleri

Her biri ­kendine özgü özelliklere sahip olan ileriye dönük hafıza için çok sayıda görev bilinmektedir. Ancak, bu görevlerin çoğu , size görevi yapmanızı ­hatırlatan şeyin ne olduğuna bağlı olarak iki kategoriye ayrılabilir ( örneğin, belirli bir kişiyi gördüğünüzde mesaj göndermek). İkinci grup ­, belirli bir zamanda bir veya başka bir eylemi gerçekleştirmek için bir hatırlatma içeren zamanla ilgili ileriye dönük hafıza ­görevlerini içerir ( örneğin, saat 16: 00'da bir kafede bir arkadaşınızla buluşun).

ortamındaki ­olayla ilgili ileriye dönük hafıza ile zamanla ilgili ileriye dönük hafızayı karşılaştırdı ( ­Sellon , Lowie, Harris & Wilkins, 1997). Deneklere belirli bir zamanda (zamanla ilgili görev) veya belirli bir yerdeyken (olayla ilgili görev) basmaları gereken düğmelerle jetonlar verildi . Zamanla ilgili görevi alan deneklerin ­bunun hakkında düşünmek için daha fazla zamanları olmasına rağmen denekler, zamanla ilgili göreve göre olayla ilgili görevde daha iyi performans gösterdi (sırasıyla %52 ve %33) .

Bu sonuçlar nasıl açıklanabilir? Bu iki görev arasındaki temel farklardan biri, gerekli eylemi gerçekleştirme olasılığının, zamanla ilgili görevden çok yerle ilgili görevde dışsal ipuçlarına bağlı olmasıydı. Zaman görevi verilen deneklerin kendi ipuçlarını "icat etmesi" önemliydi , bu da neden ­olay görevi verilen deneklerden daha fazla düşünmeye zaman harcadıklarını ­açıklamaya yardımcı olabilir . Dış işaretlerin, kural olarak, şu veya bu eylemi gerçekleştirmenin iç işaretlerden daha güçlü hatırlatıcılar olarak hareket ettiğini kabul etmek mantıklı görünüyor . Durum buysa, insanların bir olayla ilgili görevleri tamamlamasının zamanla ilgili görevlerden daha kolay olduğu varsayılabilir.

Hicks, Marsh ve Cook (2005), olaya dayalı görevlerin kolay ve zamana dayalı görevlerin zor olduğu fikrinin ­çok ilkel olduğunu savunur. İleriye dönük bellek görevleri söz konusu olduğunda, bunların özgüllüğünün türünden çok daha önemli olduğuna inanıyorlar (yani, bir olayla mı yoksa zamanla mı ilişkililer). Hipotezlerini, sözcüksel karar verme görevinin önemli bir rol oynadığı deneylerde test ­ettiler: denekler, her bir harf kümesinin anlamlı bir sözcük oluşturup oluşturmadığına olabildiğince çabuk karar vermeliydi. Koşulların dört çeşidi test edildi. Denekler, olayla ilgili biri iyi tanımlanmış ( güzel ve isabet kelimeleri sunuldu) ve ikincisi zayıf tanımlanmış (hayvanların isimlerini ifade eden kelimeler sunuldu) olmak üzere iki görev gerçekleştirdi ­. Ayrıca zamanla ilgili iki görev vardı, bunlardan biri ­tam olarak belirtilmiş (4 ve 8 dakika sonra tepki ver) ve ikincisi belirsiz bir şekilde belirtilmiş (3-5 ve 7-9 dakika sonra tepki ver). Bu farklı ileriye dönük bellek görevlerinin sözcüksel karar verme görevini ne ölçüde yavaşlattığı , "emek yoğunluğunun" bir ölçüsü olarak alındı; bu, insanın bilgi işleme kapasitesinin sınırlı olduğu göz önüne alındığında oldukça mantıklı görünüyor.

Hicks ve diğerleri (Hicks, Marsh & Cook, 2005) tarafından hangi sonuçlar elde edildi? Şekil l'de sunulan verilerden aşağıdaki gibi. Şekil 15.2'de, olayla ilgili ileriye dönük bellek görevlerinin sözcüksel karar süresi üzerindeki olumsuz etkisi, zamanla ilgili ileriye dönük bellek görevlerinin olumsuz etkisinden daha azdı. Ek olarak, her iki türden belirsiz formüle edilmiş görevler, iyi tanımlanmış görevlerden daha belirgin bir olumsuz etkiye sahipti ­. Bir bireyin niyetleri açıkça formüle edilmediğinde, onlar hakkındaki bilgileri işlemek için, açıkça formüle edildiklerinden daha fazla ­kaynağa ihtiyaç duyulur.

Pirinç. 15.2. Görev formülasyonunun (açık ve bulanık formülasyon) ve görev türünün (olayla ilgili ve zamanla ilgili görev) sözcüksel karar vermeyi yavaşlatma üzerindeki etkisi (Hicks ve diğerleri, 2005)

İki tür olayla ilgili ileriye dönük bellek işi bilinmektedir: anında yürütme işleri ve ertelenmiş yürütme işleri (Mc-Daniel, Einstein, Graham & Rall, 2004). Laboratuvar çalışmalarının büyük çoğunluğu, uygulayıcıların ­ilgili bir bilgi istemi belirir görünmez tepki gösterebildiği anında yürütme görevlerini kullanır . Bununla birlikte, gerçek hayatta, ­ilgili bir istem göründüğünde planlarımızı tamamlamamızı engelleyen gecikmeler ve engellerle sık sık karşılaşırız. Örneğin, uçakla ilgili birçok olay ve kazanın ­, pilotların bir eylem gerçekleştirmek üzere oldukları anda dikkatlerinin dağılması nedeniyle meydana geldiği yukarıda zaten söylenmişti. Gecikmeli yürütme görevleri, koşulların insanların ortaya çıkan bir bilgi istemine bir eylemle hemen yanıt vermesini engellediği olası bellek görevleridir ­.

McDaniel ve diğerleri deneklere, bilgisayarlarındaki kısa bir kırmızı ekranın, mevcut görevi tamamlar tamamlamaz "/" tuşuna basmaları gerektiği anlamına geldiğini söylediler (McDaniel ve diğerleri, 2004). Bazı deneylerde, mevcut görevin yürütülmesi, gerçek hayatta oldukça sık olanlara benzeyen başka bir görev tarafından kesintiye uğradı. Görevin ileriye dönük bellekte yürütülmesi ­(belirtilen tuşa basılması), gecikme süresinden (5 ila 40 s) etkilenmedi. Ancak, 40 saniyelik gecikme deneklerin kesintiye uğramasından kaynaklandığında, aynı gecikmenin neden olduğu ancak deneklerin kesintiye uğramadığı duruma göre sonuçlar çok daha kötüydü ( sırasıyla %79 ve %94 doğru yanıtlar). Sonuç olarak, ileriye dönük bellek bazen niyetin gecikmeli olarak gerçekleşmesi gerçeğinden muzdariptir. Bununla birlikte, iyi haber şu ki, araç ipucu ( her kırmızı ekran görünümünden ­sonra kısa bir süre için ekranın sağ alt köşesinde görünen küçük mavi bir nokta ) kesintinin olumsuz etkisini tamamen ortadan kaldırıyor.

İleriye dönük bellek ve yaşlanma

Hafızası artık eskisi gibi olmayan yaşlı bir insan düşünün ­. Sizce onun temel sorunları neler? Pek çok insan, yaşlı insanlarda hafızayla ilgili temel sorunların ­dalgınlık ve olası hafızanın bozulması olduğunu düşünür (örneğin, doktora gitmeleri gerektiğini unuturlar. Ayrıca bkz. Bölüm 13). Aslında öyle değil . Henry, Macleod, Phillips ve Crawford ( Nepgu ­, MacLeod, Phillips & Crawford, 2004), yaşlanmanın ileriye dönük ve geriye dönük bellek üzerindeki tüm etkilerini karşılaştıran bir meta-analiz gerçekleştirdiler. Sağduyudan beklenebilecek olanın aksine, yaşlanmanın etkileri serbest hatırlama (geriye dönük hafızayı değerlendirme yöntemi ­) üzerinde ileriye dönük hafıza puanlarından daha belirgin görünmektedir.

Çalışmalarına devam eden Henry ve diğerleri (Henry ve diğerleri, 2004) , yaşlanmanın ­bir olayla ilişkili ve zaman içindeki görev performansı üzerindeki etkilerini karşılaştıran bir meta ­-analiz de gerçekleştirmiştir. Yaşlanmanın her iki ileriye dönük bellek türü üzerinde karşılaştırılabilir bir olumsuz etkiye sahip olduğu ortaya çıktı. Daha da ilginci, olayla ilgili görev performansı üzerindeki yaşlanmanın etkisi, deneklerde işleme talepleri yüksek olduğunda, bu taleplerin düşük olduğu zamana göre çok daha güçlüdür. Örneğin, ­öznelerin yanıt vermesi gereken özellik belirli olmadığında ­(örneğin, büyük bir kategorinin herhangi bir üyesi olduğunda) bu gereksinimler, belirli olduğunda (örneğin, belirli bir kelime özellik). Yaşlı insanların, çalışan hafıza gerektiren zor görevlerde ­genç insanlardan daha kötü performans gösterdiğine dair pek çok kanıt vardır (inceleme için bkz. büyük miktarda bilginin işlenmesi onlar için zordur.

zamana dayalı görevler için de önemlidir . ­Yazarlar, gençlerin (ortalama yaş 24) ve yaşlıların (ortalama yaş 69 ) prospektif hafızasını karşılaştırdılar. İleriye dönük hafıza görevi ­, deneklerin gözlem protokolünü her üç dakikada bir değiştirmek zorunda kalmasından oluşuyordu. Asıl görev "Beyin" ("Aklın Efendisi") oyunuydu ve deneklerin gözlerinden gizlenen düğmelerin rengini ve konumunu belirlemesi gerekiyordu. Bu görev için üç zorluk seviyesi, ­düğme sayısı ve geri bildirimin bilgi içeriği değiştirilerek oluşturulmuştur. İleriye dönük bellek değerlendirmesinin sonuçları çarpıcıydı (Şekil 15.3).

Yaşlı insanların sonuçları, ­bilgiyi işleme ihtiyacına aşırı derecede bağlıydı: yüksek bir karmaşıklık düzeyinde, neredeyse hiçbiri görevin üstesinden gelemezken, gençlerin sonuçları, görevin karmaşıklığına çok daha az bağlıydı.

gelecekteki hafıza üzerindeki etkisi söz konusu olduğunda işler o kadar basit değildir . ­Yaşlı insanların niyetlerini gerçekleştirme yeteneklerine üzülmeye başlamadan önce, şunlara dikkat etmeliyiz:

sadece laboratuvarda değil, gerçek hayattaki davranışları. Çeşitli natüralist çalışmalar yapılmıştır . ­Örneğin, yaşlıların ileriye dönük hafızasını değerlendirmek için, deneyi yapan kişiyi belirli bir saatte evden aramaları veya bir tür toplantıya gelmeleri istendi. Yaşlı insanların bu tür olaylarla ilgili veya zamanla ilgili görevlerde, özellikle zamanla ilgili görevlerde genç insanlardan ­çok daha iyi performans gösterdiği ortaya çıktı (bkz. Nepgu ve diğerleri, 2004). Bunun neden böyle olduğunu tam olarak bilmiyoruz, ancak ­görünen o ki, yaşlı insanlar ne yapmaları gerektiğini düşünmeye daha fazla zaman ayırıyorlar ve dikkatleri daha az dağılıyor.

II Düşük zorluk seviyesi

□                     Orta zorluk

□                        Yüksek zorluk seviyesi 4.0

3.0

insanlar      insanlar

Pirinç. 15.3. Genç ve yaşlı insanların ileriye dönük belleğinin etkinliğinin
ana görevin karmaşıklığına bağlı olması (Martin & Schumann-Hengsteler, 2001). Telif hakkı © Psychology Press

Güvenilemeyeceği durumlarda yaşlı insanlarda ileriye dönük hafızayı geliştirmek için ne yapılabilir? Etkili bir yaklaşım, ­belirlenmiş bir hedefe başarılı bir şekilde ulaşmak için geliştirilen ayrıntılı planlar olan niyet planlarının kullanımına dayanır (Bölüm 16). Chasteen, Park & Schwartz (2001), yaşlı yetişkinlerin (ortalama yaş 71) kelimeleri ezberledikleri ve belirli bir arka plan deseni göründüğünde "0" tuşuna bastıkları bir çalışma yürüttü . Ek olarak, ileriye dönük bir hafıza görevi gerçekleştirdiler: deney sırasında ellerine geçen her bir kağıda haftanın gününü yazdılar . ­Denekler, ­niyet planının kullanıldığı koşullar altında, haftanın gününün adını yazdılar ve her bir kağıda haftanın gününü yazmak istediklerini yüksek sesle söylediler. Bu denekler ileriye dönük bellek görevini zamanın %57'sinde tamamlarken, kontrol grubu yalnızca %22'sini tamamladı.

İleriye dönük bellek teorileri

onun altında yatan süreçleri belirlemeye çalışan çeşitli ileriye dönük bellek teorileri bilinmektedir . ­Bu kuramlardan en etkili olanlarından biri hazırlık dikkati ve belleğine ilişkin süreç kuramıdır ­(PAM) (Smith ve Bauen, 2005). Bu teoriye göre ­ileriye dönük belleğin başarılı bir şekilde işlemesi her zaman iki tür süreç tarafından sağlanır. İlk olarak, kişi bir niyet oluşturduğunda başlayan ­ve gerekli önlem alınana kadar sürdürülen bir izleme süreci vardır. İzleme, dikkatle ilgili olanlara benzer süreçleri içerir. İkinci olarak, geçmişe dönük belleğin süreçleri ileriye dönük belleğe dahil olur. Bu süreçler, ­ileriye dönük bellek hedefleri ile "hedef olmayanlar" arasında ayrım yapmak ve gerçekleştirilecek eylemi hatırlamak için gereklidir. Özünde, geriye dönüş belleği bizim için gelecekte ne yapmayı planladığımızı hatırlamamızdır ve izleme bizim için fırsat ortaya çıktığında gerekli eylemi gerçekleştirmemizdir ­.

PAM teorisinden çıkan ana tahminlerden biri , ileriye dönük bellek görevlerinin en iyi şekilde, denekler ­tüm dikkatlerini ve kaynaklarını buna adadıklarında gerçekleştirildiğidir. Bu öngörüyü destekleyen pek çok kanıt var. McDaniel, Robinson-Riegler ve Einstein tarafından yapılan bir çalışmada denekler ileriye dönük bir hafıza görevini ­tam ve kısmi dikkatle tamamladılar (McDaniel, Robinson-Riegler & Einstein, 1998). İkinci durumda, denekler kulak tek sayıları (arka arkaya üç) algıladı ve aynı anda ileriye dönük hafızada bir görev gerçekleştirdi. ­Deneydeki katılımcıların tüm dikkati göreve yönlendirildiğinde sonuçlar çok daha iyiydi, bu da dikkat süreçlerinin ileriye dönük bellek için önemini gösteriyor (Şekil 15.4). Bu sonuç, günlük yaşamda gözlemlediklerimizle tutarlıdır . Herrmann ve Gruneberg, farklı insanlardan günlük yaşamlarında karşılaştıkları flashback bellek başarısızlıklarını kaydetmelerini istedi (Herrmann & Gruneberg, 1993). Bunun çoğu zaman biriyle konuşurken veya düşünceleri başka bir şeyle meşgulken olduğu ortaya çıktı.

İleriye dönük bellek görevleri, bir yanıt gerektiren hiçbir uyaran sunulmadığında bile dikkat üzerinde artan talepler oluşturuyor mu? Bu konu Smith (Smith, 2003) tarafından incelenmiştir. Ana görev, zaten bildiğimiz gibi, her harf kümesinin anlamlı bir kelime olup olmadığına olabildiğince çabuk karar vermekten oluşan sözcüksel karardı ­. İleriye dönük hafıza görevi (deneklerin yarısı tarafından gerçekleştirilen) , hedef kelime her göründüğünde ­bir düğmeye basmaktan ibaretti. Anahtar kelimenin sunulmadığı deneylerde temel öneme sahip sonuçlar elde edildi . Bu deneylerde, ­ileriye dönük bellek görevini ­de tamamlayan denekler, yapmayan deneklerden çok daha yavaş bir sözcüksel karar verdiler (sırasıyla 1061 ve 726 ms). Bu, ileriye dönük bellekte bir görevi gerçekleştirmenin bilgi işlemeyle ilişkili kaynakları gerektirdiği ve bu nedenle, hedef uyaran sunulmadığında bile başka bir görevi gerçekleştirmenin sonuçlarını kötüleştirdiği anlamına gelir.

üzerindeki görevlerin yerine ­getirilmesinin dikkat süreçlerine katılımını gerektirdiği öngörüsünü, dikkat süreleri geniş ve sınırlı olan bireyleri karşılaştırarak test etmek mümkündür. Dikkat süresini tahmin etmek için işleyen bellek ölçümlerini kullanan araştırmacıların yaptığı tam olarak buydu (Smith & Bayen, 2005). Yazarlar ­ilk çalışmalarında , yüksek işleyen bellek kapasitesine sahip bireylerin ileriye yönelik bir bellek görevindeki hedeflerin %88'ine doğru yanıt ­verirken, sınırlı işleyen bellek kapasitesine sahip bireylerin yalnızca %69'una yanıt verdiğini bulmuşlardır. İkinci çalışmada, deneye katılanların ileriye dönük hafıza göreviyle aynı anda gerçekleştirmesi gereken görev daha ­zordu ve bu da ikincisinin sonuçlarını kötüleştirdi. Ancak o zaman bile, yüksek miktarda çalışan belleğe sahip bireylerin sonuçları, sınırlı miktarda çalışan belleğe sahip bireylerin sonuçlarından önemli ölçüde daha iyiydi ( ­sırasıyla %74 ve %49).

PAM teorisine göre, ileriye dönük belleğin başarılı bir şekilde çalışması, ileriye dönük ­bir bellek görevinde yapılması gerekenleri tam olarak hatırlamak için etkili hazırlık süreçleri ve verimli geriye dönük bellek gerektirir ­. Yukarıda açıklanan deneylerde yazarlar, farklı çalışma belleğine sahip bireylerin dikkat süreçlerinin verimliliği açısından farklılık gösterdiğini, ancak geriye dönük bellek süreçlerinin karşılaştırılabilir olduğunu bulmuşlardır (Smith & Bayen, 2005).

Yukarıdakiler, PAM teorisinin oldukça ikna edici deneysel onay aldığını gösteriyor. Bununla birlikte, gelecekte ne yapmamız gerektiğini hatırlamaya çalıştığımızda her zaman dikkatin hazırlık süreçlerine başvurduğumuz fikri bazı şüpheler uyandırır. Çoğu zaman, ­önceden belirlenmiş bir eylemi gerçekleştirme niyetinin aklımıza "uçup gittiği" görülüyor . İleriye dönük bellek çalışmaları ­bu görüş için kanıt sağlamıştır (Reese & Cherry, 2002). Yazarlar, olası hafıza görevlerini yerine getirirken deneklerin çeşitli noktalarında sözünü keserek onlara ne düşündüklerini sordu ­. Vakaların yalnızca %2'sinde denekler görev hakkında düşündüklerini söylediler. Bu sonuç, bir niyetin oluşturulduğu andan uygulanmasına kadar dikkatin hazırlık süreçlerini sürekli olarak sürdürdüğümüz fikriyle tutarsızdır . Ancak bu süreçler dikkat odağı dışında gerçekleşebilir ve bu nedenle her zaman kolayca düzeltilemez.

Einstein ve McDaniel, başarılı ileriye dönük belleğin her zaman aktif izleme gerektirdiği konusunda hemfikir değildir (Einstein & McDaniel, 2005). Bazen olası bellek görevlerini otomatik olarak gerçekleştirebildiğimizi ve aktif izlemeye ihtiyaç duymadığımızı iddia ediyorlar ­. Çoklu işlem teorilerine uygun olarak , dikkat süreçleri de dahil olmak üzere çeşitli bilişsel süreçler, olası bir hafıza görevinin performansında yer alır. Bununla birlikte, aşağıdaki koşullardan en az biri karşılanırsa , olası hafızada bir görevi yerine getirirken bir yanıt için bir özelliğin saptanması, kural olarak otomatik olarak ­(ve dolayısıyla dikkat süreçlerinin katılımı olmadan ) gerçekleşir:

1.           Uyaran ve gerçekleştirilecek eylem yakından ilişkiliyse ­.

2.           Uyaran fark edilir veya göze çarpıyorsa.

3.            Olası bir bellek göreviyle aynı anda gerçekleşen bir görev üzerinde çalışmak, dikkati uyaranın ilgili yönlerine yönlendiriyorsa.

Bu teori için iyi haber, ileriye dönük bir bellek görevinin işlem gereksinimlerinin ­yukarıda listelenen üç faktöre bağlı görünmesidir (inceleme için bkz. Einstein & McDaniel, 2005). Kötü haber şu ki, teorik olarak otomatik olarak ve herhangi bir izleme olmaksızın gerçekleştirilmesi gereken ileriye dönük bellek görevleri bile, bazen bu fiyat önemsiz olsa da, yine de bir değere sahip. Bunun bir açıklaması, bazı insanların izleme ile basit ileriye dönük bellek görevlerini yerine ­getirirken, diğerlerinin otomatik olarak yapmasıdır (Einstein , McDaniel, Thomas, Mayfield, Shank, Morrisette & Breneiser, 2005). Yazarlar bu açıklamayı ­aşağıdaki deneyle test ettiler. Deneklere boşluklu cümleler ve ardından büyük harfli kelimeler sunuldu ve büyük harfli kelimenin cümledeki boşluğu doldurup doldurmayacağına karar vermeleri istendi. Örneğin: Savaşçının zırhı ............................................................................................... onu

savaşta maruz kalabileceği herhangi bir darbe. GEÇİRMEZ. (Giysi bir şövalye yapar   

bazen ­ayrı ayrı, bazen bir cümlede geçiyorsa hedef kelimeyi (ilaç) vurgulamanın gerekli olduğu olası bir hafıza göreviyle eşzamanlı olarak gerçekleştirildi. Deneyi yapanlar, 104 denekten 56'sının ana görevi geriye dönük bellek göreviyle birleştirildiğinde daha yavaş gerçekleştirdiğini ­bulmuşlar ve son görevi yerine getirirken izlemeye başvurduklarını öne sürmüşlerdir. Bununla birlikte, deneydeki 44 katılımcı, ileriye dönük bellek göreviyle birlikte ana görevi, tek başlarına yaptıklarından daha yavaş olmadan tamamladılar. İzlemenin, ileriye dönük hafızadaki görevi yerine getirmelerinde herhangi bir rol oynamadığı açıktır, ancak bu, onları mükemmel bir şekilde yapmalarını engellemedi: hedeflerin% 93'ünü buldular, bu deneklerin sonucuna yakın. izlemeye başvuranlar (%95). Sonuç olarak, ileriye dönük bellek görevlerinin en azından bazılarını herhangi bir izleme olmaksızın otomatik olarak gerçekleştirebilen epeyce insan var .­

PAM teorisini çok işlemli teori ile ­karşılaştırmanın başka bir yolunu buldular (Einstein ve diğerleri, 2005). 5 numaralı deneyin her deneyinde aşağıdakiler gerçekleşti:

1.           Prospektif hafızadaki görev için bir hedef nesne sunuldu.

2.           Yedi hedef görüntü açısından değerlendirildi.

3.           18 nesne ile ilgili sözcüksel kararlar (anlamlı sözcük veya harf dizisi) verilmiştir.

4.           Görüntü açısından yedi ek nesne değerlendirildi.

İmgeleme görevi sırasında, denekler ­hedef kelimeyi her bulduklarında bir tuşa basmak zorunda kaldılar (olası hafıza görevi). Bununla birlikte, ve bu, deneyin en önemli kısmıdır, deneklere, sözcüksel bir karar verme görevi gerçekleştirirken ileriye dönük bellek görevini göz ardı etmeleri gerektiği açıkça söylenmiştir.­

denekler sözcüksel bir karar verme görevi gerçekleştirdiklerinde ileriye yönelik bir bellek görevindeki bir hedef sözcük ­sunulduğunda ne olduğunu görmekti ­. PÂAf teorisine göre, deneklerin olası hafıza görevini yerine getirmek için en ufak bir niyeti olmaması gerekirdi. Sonuç olarak, kasıtlı bir izleme yapılmamalı ve hedef kelimenin sunumu, sözcüksel görevin performansını kesintiye uğratmamalıdır. Aksine ­, çok işlemli teoriye göre, otomatik süreçler kasıtsız olarak gerçekleşir, bunun sonucunda hedef kelimelerin sunumu a , sırayla kesintiye uğrayacak olan olası hafıza için görevin yürütülmesinde yer alan süreçleri aktive etmelidir. ­sözcüksel görevin yürütülmesi. Çok işlemli teori ile daha iyi uyum içinde olan kontrol grubuyla karşılaştırıldığında, ileriye dönük bellek için görevin hedef sözcüğü sunulduğunda sözcüksel görevin performansında önemli bir (55 ms) yavaşlama bulundu.

, ileriye dönük bellek üzerindeki görevlerin başarılı bir şekilde yerine getirilmesinin , hazırlayıcı dikkat süreçlerinin kullanımı da dahil olmak üzere aktif izleme kullanımını gerektirdiğine ­inanma eğilimindedir . ­Bununla birlikte, bunun, insanların niyetlerini kısa bir süre için hatırlamaları gereken laboratuvar durumları için, sürelerin çok daha uzun olduğu gerçek yaşam durumlarından daha fazla geçerli olduğu görülmektedir. Çalışmaların sonuçları, ­ileriye dönük bellek için görevlerin başarılı bir şekilde tamamlanmasının mutlaka izleme katılımını içermediğini ve bu nedenle, RAM teorisinin tahminlerinden çok çok işlemli teorinin tahminleriyle daha iyi uyum içinde olduğunu göstermektedir . Bazen ­olası bir bellek görevini tamamlamak için çok az bilgi işleme gerektiren veya hiç bilgi işleme gerektirmeyen nispeten otomatik süreçler kullanmamız çok olasıdır . Çok işlemli teoriden aşağıdaki gibi, süreçler

ileriye dönük belleğin dayandığı, gerçekleştirilecek görevin doğasına bağlıdır ve izleme gerektiren süreçlerden ­nispeten otomatik süreçlere kadar değişir.

sonuçlar

Geriye dönük ve ileriye dönük bellek arasında önemli bir fark vardır, ancak gerçek hayatta, hatırlama ve unutma genellikle bunların "karışımı"nı içerir. Gergin insanlar, sakin insanlardan daha kötü ileriye dönük hafızaya sahip olma eğilimindedir. Obsesif -kompulsif bozukluğu olan ­kişiler ileriye dönük hafızalarının çok zayıf olduğunu düşünürler ve bu nedenle yapacaklarını yapıp yapmadıklarını sürekli kontrol ederler ­. Aslında, ileriye dönük hafızalarını hafife almaya başlamalarına yol açan bu sürekli kontroller olabilir .

Havacılık kazalarının ve hava kazalarının ayrıntılı bir analizi, ­bunların genellikle ileriye dönük hafızadaki başarısızlıklardan kaynaklandığını ve geriye dönük hafızadaki başarısızlıkların oldukça nadir olduğunu gösterir. Pilotlar bir eylem planını uygularken kesintiye uğradığında ve değişen bir durum için yeni bir plan geliştirmek için zamanları olmadığında, ­ileriye dönük bellek başarısızlıkları sıklıkla meydana gelir .

İki tür ileriye dönük bellek görevi vardır, olayla ilgili görevler ve zamanla ilgili görevler. Her iki türdeki görevler, hedefleri açıkça belirtilmezse daha kötü performans gösterir, çünkü bu durumda bilgi işleme daha fazla kaynak gerektirir.

Laboratuvar ortamlarında, yaşlı insanlar olayla ­ilgili görevlerde ve zamanla ilgili görevlerde genç insanlara göre daha kötü performans gösteriyor. Bu, özellikle bilgi işlemeye yüksek talepler getiren görevler için geçerlidir ­, çünkü yaşlı insanlar daha az etkili çalışan belleğe sahiptir. Bununla birlikte, gerçek koşullarda, yaşlı insanlarda ileriye dönük hafıza genellikle genç insanlara göre daha iyi çalışır. Belki de bunun nedeni, yaşlı insanların şu veya bu eylemi gerçekleştirmeleri gerektiğini hatırlamak için daha fazla zaman harcamalarıdır.

Hazırlayıcı dikkat ve hafıza süreçleri teorisine göre, aktif izleme ve geriye dönük hafıza olmadan başarılı ileriye dönük ­hafıza imkansızdır. Bu teoriye göre, ileriye dönük bellek görevleri, tüm dikkat onlara yönlendirildiğinde daha iyi performans gösterme eğilimindedir. Çok işlemli teoriye göre, ­ileriye yönelik bir bellek görevinin başarılı bir şekilde yürütülmesinin aktif izleme olmadan imkansız olduğunu düşünmek abartı olur. En azından bazı kişilerin , uyaran (hatırlatıcı) ile gerçekleştirilecek eylemin yakından ilişkili olduğu veya uyaranın oldukça görünür olduğu durumlarda olduğu gibi, belirli ileriye dönük bellek görevlerini izlemeden otomatik olarak gerçekleştirebildiğine dair kanıtlar vardır.

ek literatür

• Dismukes, K. & Nowinski, J. (Basımda.) İleriye dönük bellek, eşzamanlı görev yönetimi ve pilot hatası. İçinde: A. Kramer, D. Wiegmann & A. Kilik (Eds.), Dikkat: Teoriden pratiğe. New York: Oxford University Press. Bu bölüm, ileriye dönük bellekteki başarısızlıkların sonuçlarını açıkça göstererek, hava kazalarının nedenlerinin derinlemesine bir analizini sunar . ­Einstein, G. O. ve McDaniel, M. (2005). Aday bellek: Çoklu geri alma süreçleri. Psikoloji Biliminde Güncel Yönergeler, 14, 286-290. Yazarlar, çok işlemli ileriye dönük bellek teorilerini erişilebilir bir biçimde tartışıyorlar .­

Eliis, JA & Cohen, G. (2008). Niyetler, eylemler ve piyanolar için hafıza. kh.: G. Cohen & MA Conway (Ed.) , Gerçek dünyada bellek (3. ^baskı ). Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press. Bu makalede, yazarlar ­ileriye dönük bellekle ilgili çeşitli konuları vurgulamaktadır.

Kliegel, M., McDaniel, M.A., Einstein, G.O. (2007). İleriye dönük bellek: Bilişsel ­, nörobilim, gelişimsel ve uygulamalı bakış açıları. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press. İleriye dönük bellek alanında önde gelen uzmanlar tarafından yazılmış son derece değerli bir kitap. Hazırlayıcı dikkat ve hafıza süreçleri teorisi, ­onu formüle eden bilim adamları tarafından ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

BÖLÜM 16

hafızanı eğit

Michael Eysenck

e

İster iki ister hafızadan her birimiz şikayetçiyiz. İnsan hafıza sisteminin tüm ­mükemmelliğine ve inceliğine rağmen, kesinlikle yanılmaz değildir ve buna katlanmak zorundayız. Kötü bir hafızadan şikayet etmek ya da "korkunç bir hafızaya" atıfta bulunarak kendi başarısızlığını haklı çıkarmak, kişinin aptallığını ya da duyarsızlığını kabul etmekten daha kabul edilebilir görünüyor. Hafızamız hakkında ne kadar şey biliyoruz? Elbette ­ne kadar kusurlu olduğunu anlamak için başarısızlıklarının farkında olmalıyız. Alan Buddley'nin en belirgin amnezi belirtileri olan hastalarından ­biri , kronik alkolizmin neden olduğu hafıza kaybının adı olan Korsakoff sendromlu bir kadındı. Test, kendisine kelime listelerinin sunulmasıydı. Her listeden sonra , kelimeleri ezberleme yeteneği hakkında şaşkınlıkla yorum yaptı ve "Hafızamla gurur duyuyorum!" Aslında ­, diğerlerine kıyasla, serbest üreme testinde çok düşük performans gösterdi. Hafızasının ne kadar kötü olduğunu tamamen unutmuş gibiydi !

Kendi hafızamızı değerlendirmeye çalışırken karşılaştığımız temel sorunlardan biri ­, aslında onu diğer insanların hafızasıyla karşılaştırıyor olmamızdır. Bununla birlikte, kural olarak, hafızalarının iyi mi yoksa kötü mü olduğundan emin değiliz ve bu nedenle, hafızamız hakkında çarpık bir fikir oluşturmak bizim için çok kolaydır. Çoğumuzun önemli bilgileri hatırlamakta kötü olduğunun kanıtı, şifreleri çalışmaktan gelir (Brown _r Bracken, Zoccoli & Douglas, 2004). Aynı zamanda, örneğe dahil edilen Amerikalı öğrencilerin %31'i bir veya daha fazla şifreyi unuttuğunu itiraf etti. Yazarların belirttiği gibi, " ­Kişisel şifreler oluşturmanın ikilemi, güvenlik ve rahatlık arasında seçim yapmak zorunda olmamızdır: Bir bilgisayar korsanını kandırmak istiyorsanız, muhtemelen kendinizi kandırırsınız" (Brown ve diğerleri, 2004). Brown ve diğerleri, öğrencilerin %45'inin bu sorunu, kendilerini korumanın uygun bir yolu olarak görmek zor olan, şifrelerinde kendi adlarını kullanarak çözdüklerini bulmuşlardır .­

Brown ve diğerleri (Brown ve diğerleri, 2004), okuyucularına ­parolaların nasıl seçileceği konusunda bazı yararlı tavsiyeler verir. Güvenlik önemliyse, harf ve sembollerin bir kombinasyonunu içeren bazı akılda kalıcı uyaranların dönüşümü olan bir parola seçin. Rol

kayıtlarını sizden başka kimsenin erişemeyeceği yerlerde saklayın (örneğin, bir banka kasasında). Elbette bu durumda bu kayıtların tam olarak nerede olduğunu hatırlamanız gerekecek ­. Bu konuda bazı rehberlik Vinograd ve Soloway ( 1986) tarafından verilmektedir. Öğrencilerin, bir tür “egzotik” yerlerin (örneğin, mücevherler sobanın içine gizlenmişse) saklandığı yerleri hatırlamalarının, geleneksel yerlere göre (örneğin, eğer ) daha zor olduğunu bulmuşlardır. ­termometre ilk yardım çantasına yerleştirildi).

Hafıza eğitimi yöntemleri

Bu bölüm, hafızayı geliştirmeye yönelik pek çok yöntemden bazılarına odaklanmaktadır ­. Günlük hayatta kullandığımız anımsatıcı cihazları tartışarak başlayacağım. Bundan sonra, bazı anımsatıcıların başarılarını ve olağanüstü hafızalarının altında yatan stratejileri tanıyacağız. Son olarak ­, özellikle insan hafızasını geliştirmek için tasarlanmış en önemli tekniklerden bazılarına göz atalım.

anımsatıcı hileler

, insanlar tarafından en yaygın olarak hangi anımsatıcı cihazların kullanıldığını veya "hafıza yardımcıları" olarak adlandırılabilecek şeyleri bulmak için üniversite öğrencileri ve ev kadınları arasında bir anket yaptı (John Harris, 1980). ­Kullandığı anket (değiştirilmiş bir biçimde) kutu 16.1'de sunulmaktadır.

Anımsatıcı cihazları kullanımınızı ­Harris'in iki grubundaki katılımcılar tarafından gösterilenlerle karşılaştırın. Verilen rakamlar en yaygın sonuçlardır. Sonuç olarak Harris , iki grup arasındaki anımsatıcı kullanım modelinin yalnızca küçük farklılıklar dışında temelde aynı olduğunu buldu. Örneğin, ev kadınlarının öğrencilerden daha az yazma olasılığı vardır.

Harris, anketindeki hemen hemen herkesin bir tür anımsatıcı araç kullandığını, ancak büyük çoğunluğun günlükler, takvimler , listeler ve zamanlayıcılar gibi ­harici "hafıza yardımcıları" kullandığını buldu. 1990'da Douglas Hermann ve Susan Petro, bir grup insana hangi harici anımsatıcı araçları en yararlı bulduklarını sordu (Herr­

Blok 16.1. Harris Envanterinin değiştirilmiş bir versiyonu (Harris, 1980)

Hafıza yardımcılarını ne sıklıkla kullanıyorsunuz?

Aşağıdaki ölçeği kullanarak, aşağıdaki "hafıza yardımcılarının" her birini kullanımınızı 0 ila 6 arasında derecelendirin:

O = asla kullanma;

1                     = son altı ayda üç defadan az;

2                     = son dört hafta içinde üç defadan az;

3                     = son iki hafta içinde üç defadan az;

4                      = son iki hafta içinde üç ila beş kez;

5                      = son iki hafta içinde altı ila on kez;

6                      = son iki hafta içinde on bir veya daha fazla kez.

İki puan veya daha fazla bir fark, bireyler arasında büyük bir fark olduğunu gösterir. Verilen ­puanlar belirli bir yanıtlayıcı alt grubunu ifade eder.

	Sorular	Sizin dereceniz	öğrenciler	ev hanımları
1. Alışveriş listeleri	bir		3,2,1
2. "Hafıza Asistanı" - ilk harf. Örneğin, "her avcı sülün nerede oturduğunu bilmek ister" kısaltmasının ilk harfleri, gökkuşağını oluşturan renklerin ilk harflerine karşılık gelir.	2		bir	0.1
3. Günlükler	3		1.6	6
4. Tekerlemeler. Kafiyeli dizeler : Bin dört yüz doksan ikide / Columbus okyanusa yelken açtı ( ­gerçek çeviri: Columbus mavi okyanusu 1492'de yelken açtı) Amerika'nın keşif tarihini hatırlamaya yardımcı olur - 1492	dört		0	0
5. Tanıdık yerler. Nesneleri hatırlamak için onları tanıdık yerlerde hayal etmeniz gerekir ve ardından onları hatırlamak için tanıdık bir yere "bakmak" yeterlidir.	5		0.1	0.1
6. Eldeki (veya ­vücudun herhangi bir yerindeki veya giysideki) yazılar	6		0	0
7. Hikaye yazmak. Ezberlenecek nesnelerin doğru sırada olduğu öyküler ­yazmak	7		2.3	4,3,2

 

 

8. Hafızayı "itmek" için hafızadaki bir ­dizi olayı veya eylemi hatırlayın. Bir şeyi nerede bıraktığınızı, bir şeyi kaybettiğinizi veya hangi ­aşamada önemli bir şey olduğunu hatırlamanız gerektiğinde kullanışlıdır.	sekiz		5.6	1,5,6
9. Sadece sabah uyanmak için çalar saat (veya benzeri cihazlar)­	9		0.1	4.0
10. Sadece mutfak için mutfak zamanlayıcısı	on		0	0
11. Çalar saat (veya saat, radyo, zamanlayıcı, telefon, hesap makinesi gibi aynı amaç için kullanılabilecek herhangi bir cihaz) sadece sabahları kalkmak veya yemek hazırlamak için kullanılmadı.	Ve		0	0
12. Sözcük asma yöntemi. Herhangi bir kelimeyi listedeki konumuna göre hatırlamanızı sağlar ­“Bir penguen, iki odun, üç manastır, dört peynirde bir delik, beş yatak vb. d.	12		0	0
13. Rakamları harflerle değiştirmek. Örneğin, telefon numaralarını hatırlamak için	13		1,2,5,6	2.3
14. Hatırlatıcılar. Örneğin, kendiniz için notlar ve yapılacaklar listesi yazmak	on dört		0	0
15. Yüz-ad çağrışımları. İnsanların ­adlarını anlamlı bir şeye dönüştürmek ve onları yüzlerinde sıra dışı bir şeyle eşleştirmek. Örneğin, kızıl sakallı Bay Holmes, sakalından çıkan bir tümsek ile hayal edilebilir.	onbeş		bir	0.1
16. Alfabeye göre arama yapın. Adı hatırlamak için, alfabeyi harf harf incelersiniz. Adı hangi harfle başlıyor? A... B... C... Evet! İnanç!	16		0	6
17. Takvimler, posterler, yıl planları, gösterge panoları vb.	17		2	3
18. Başkalarından size bir şey hatırlatmasını istemek	on sekiz		2	3,4,5
19. Özel ya da olağan dışı yerlere hatıra olarak eşya bırakmak­	19		0	0

Ellerinizi çırparak bulabileceğiniz bipleme tuşlarının yanı sıra "hatırlatıcılar" içeren telesekreterler ve takvimler bilinmektedir.

esas olarak mikroelektronik başarılarına dayanan çeşitli ticari "hafıza yardımcılarının" sayısında hızlı bir artış yaşandı. ­Böylece, taşınabilir kişisel bilgisayarlar, gösterişsiz defterlerin ve kirpi günlüklerinin yerini aldı .­

Harris'in (1980) çalışmasına geri dönelim ve ilginç ­sonuçları not edelim : Araştırmasına katılanların nadiren dahili anımsatıcı araçlara başvurdukları ortaya çıktı. Bu tür anımsatıcı hileler ­, harici "yardımcı" kullanımına izin verilmeyen sınavlar gibi durumlarda genellikle çok faydalıdır. Çoğu hafıza eğitimi onlara odaklanır. " Asla bozulmayan ve her şeyi hatırlamaya yardımcı olan sistemler" mottosu ile gerçekleşen eğitimlerden bahsediyoruz. Bu sistemlere neler dahildir? Tabii ki, bu kitap hafıza eğitimi üzerine bir el kitabı olma iddiasında değil , ancak ­en azından daha popüler anımsatıcı sistemlerden bazılarını tartışmak uygun görünüyor . Ancak buna geçmeden önce, anımsatıcı olarak adlandırılan olağanüstü hafızaya sahip insanlardan bahsedelim. Bu, hafızamızı büyük ölçüde geliştirmemize yardımcı olabilecek stratejiler hakkında yararlı bilgilerdir .­

Anımsatıcılar

Eşsiz bir yeteneğe sahip kişilerin yaptığı hafıza numaralarını duymuşsunuzdur . ­Bu numaralardan bazıları o kadar mantıksız ki, dolandırıcılık düşüncesi istemsizce ürperiyor. Elbette bu insanlar arasında şarlatanlar da var ama ­eşsiz hafızasından kimsenin şüphe duymadığı insanlar da var.

Belki de tüm anımsatıcıların en önde geleni Shereshevsky idi. ^[V]Öncelikle ­hayal gücüne dayanan gerçekten olağanüstü bir hafızaya sahipti. Birkaç yıl boyunca, bu eşsiz kişi, harika Küçük Büyük Hafıza Kitabı'nı (Luria, 1968) yazan Sovyet psikolog A.R. Luria tarafından gözlemlendi . Shereshevsky, gazetelerden birinin muhabiriydi. Bölüm editörü her sabah personeline görevler veriyor, ziyaret etmeleri gereken yerleri listeliyor ve personelin her yerde tam olarak neleri öğrenmesi gerektiğini onlara söylüyordu. Talimat alan çalışanlar arasında Shereshevsky de vardı. Adres ve sipariş listesi oldukça uzundu ve editör ­, Shereshevsky'nin kağıda tek bir sipariş yazmadığını şaşkınlıkla kaydetti. Editör, dikkatsiz astı azarlamaya hazırdı, ancak isteği üzerine tüm talimatları ve adresleri tam olarak tekrarladı. Editör ­buna daha yakından bakmaya çalıştı ve Shereshevsky'ye hafızası hakkında sorular sormaya başladı, ancak sadece merak etti: her şeyi hatırlaması olağandışı mı? Alışılmadık bir insan olduğunun farkına varan editör, onu, kendisine son derece zor bir dizi test verecek olan Luria'ya havale etti. Görünüşe

göre Shereshevsky'nin hafızasının olanakları sınırsızdı: 100'den fazla rakamdan oluşan listeleri, uzun anlamsız hece sıralarını, alışılmadık bir dilde şiirleri, karmaşık figürleri, karmaşık bilimsel formülleri ezberledi. Luria, "hatırladığı her şeyi, ters sırada ve hatta ­yıllar sonra bile mükemmel bir şekilde yeniden üretti!" (Luria, 1968).

Shereshevsky'nin olağanüstü hafızasının sırrı neydi? Eşsiz bir hayal gücü vardı. Birçok görsel imgeyi hızlı ve kolay bir şekilde yaratmakla kalmadı , aynı zamanda inanılmaz bir ­sinestezi yeteneğine de sahipti .

Sinestezinin hafif bir tezahürü yaygın bir fenomendir. Örneğin , çoğu insan, ­yüksek sesleri parlak renklerle ve düşük sesleri daha hafif tonlarla ilişkilendirme konusunda yalnızca çok sınırlı bir yeteneğe sahiptir . ­Shereshevsky örneğinde, örtüşme çok büyüktü. 2000 Hz'de bir ton sesi duyan Shereshevsky, “ Pembe ­kırmızıya boyanmış havai fişek gibi bir şey. Renk çizgisi pürüzlü, nahoş ve iğrenç bir baharatlı turşu tadına sahip. Elini yaralayabilirsin." Rakamlar Shereshevsky'ye insanları hatırlattı: "Biri gururlu, yapılı bir adam ve ikisi cesur bir kadın."

Shereshevsky profesyonel bir anımsatıcı oldu ve eşsiz yeteneklerini sahnede gösterdi. Bununla birlikte, belirgin sinestezi ­ona yalnızca büyük faydalar sağlamakla kalmadı, aynı zamanda sorunlar da yarattı. Örneğin, ezberleyeceği materyal okunurken koridorda bir öksürük duyulursa, bu, ­sonraki üremeyi engelleyebilecek bir buhar bulutu olarak hafızasına damgasını vurdu. Bazen Shereshevsky, zengin hayal gücünden o kadar çok acı çekti ki, basit bir nesir pasajını bile anlamak onun için zordu: “Her kelime imgeleri çağrıştırır; birbirleriyle ­çarpışırlar ve sonuç kaostur. Bu konuda hiçbir şey anlayamıyorum. Ve sonra senin sesin var... Başka bir kusur... sonra tam bir karmaşa."

Belki de Shereshevsky'yi ve onun harika hafızasını kıskanıyorsunuz. Ancak bir şeyi unutmasının zor olması, onun için tamamen gereksiz olan çeşitli bilgilerin hafızasında saklandığı anlamına gelir. Sonunda çok basit bir çıkış yolu buldu: Bu bilginin siyah bir tahtaya yazıldığını hayal etti ve basitçe sildi. İnanması zor ama işe yaradı!

Doğa veya stratejistler tarafından yetenekli mi?

Neden bazı insanların hafızası çoğumuzdan çok daha iyidir ve bu insanlar kimlerdir? Doğanın bir armağanı mı yoksa etkili anımsatıcılarda ustalaşmak çok mu zaman alıyor?-----------

hileler? Wilding ve Valentine, bazı anımsatıcıların doğumda yetenekli olduğunu, diğerlerinin ise ­temelde farklı bellek stratejilerine güvendiklerini keşfettiler (Wilding & Valentine, 1994). Dünya Hafıza Şampiyonası'nın Londra'da düzenlenmesinden yararlanarak (o sırada ikisi de Londra Üniversitesi'nde bir kolejde çalışıyorlardı ­), yarışmacıların ve olağanüstü hafıza sergileyen bazı seyircilerin hafızasını değerlendirdiler.

Wilding ve Valentine, "koğuşlarını" iki gruba ayırdılar: 1) stratejistler ­, kendi kabullerine göre, ­ezberlemek için genellikle farklı stratejiler kullananlar ve 2) yetenekleri yaklaşık aynı seviyede olan ve bunu çocukluktan beri iddia eden "heteroseksüeller" olağanüstü bir hafızaya sahip olmak. İki tür görev kullanıldı:

1.            Stratejik görevler (örneğin, isimleri yüzlere göre hatırlamak gerekliydi ­). Bu iş hafıza stratejilerinin kullanımına bağlıdır. İlk bakışta bu görev stratejik görünmüyor, ancak aşağıda insanların isimleri yüzlerle ilişkilendirme yeteneğini ­artıran makul stratejilere bakacağız .­

2.            Stratejik olmayan görevler (örneğin, kar tanelerinin tanınması).

Sonuç olarak, stratejistler ve doğallar arasında önemli bir fark ortaya çıktı ­(Şekil 16.1).

Stratejik olmayan - Stratejik görevler görevler

Pirinç. 16.1. Stratejistler ve Düzler Tarafından Stratejik ve Stratejik Olmayan Görevlerin Sonuçları (Wilding & Valentine, 1994)

Düzlükler her iki tür görevde de başarılı olurken, stratejistler stratejik görevlerde çok daha başarılı oldu. Sonuçlar, her iki grubun da kontrol örneğiyle (yani ellinci yüzdelik dilim) karşılaştırılmasına izin verecek şekilde yüzdelik dilimler halinde sunulur . ­Kuşkusuz, nüfusun% 90'ını aşan en etkileyici sonuçlar, stratejik görevlerin yerine getirilmesinde stratejistler tarafından elde edildi . ­Bu hepimizi memnun etmeli ve eğitimin yardımıyla mükemmel bir hafıza geliştirebileceğiniz konusunda bize umut vermelidir.

Beyin görüntüleme teknikleri , çoğu Dünya Hafıza Şampiyonalarında ­başarılı olan parlak hafızaları olan kişileri incelemek için kullanılmıştır (Maguire, Valentine, Wilding & Kapur, 2003). ­Olağanüstü belleğe sahip olanlar ve kontrol grubundakiler, üç sayı dizisini, yüzleri ve kar tanelerini ezberlediler ; birincisi, sayıları hatırlamada ikincisinden belirgin şekilde daha üstündü ve en azından kar tanelerini hatırlamada. Maguire ve diğerleri tarafından elde edilen temel sonuç, ezberleme sırasında, anımsatıcıların uzamsal bellek ve navigasyonla ilgili ­beyin alanlarını önemli ölçüde daha fazla aktive etmesiydi. Belki de bu sonuç, en iyi anımsatıcıların %90'ının ­görevlerin bazılarında veya tümünde yer yöntemini (buna daha sonra değineceğiz) kullandığını bildirmesiyle tutarlıdır . Bu yöntem, ezberlenecek bilgilerin bilinen bir yol üzerinde çeşitli noktalarda görselleştirilmesini içerir ve bu nedenle ­uzamsal belleği aktif olarak kullanır.

Ericsson (2003), olağanüstü belleğin (yani, olağanüstü ­ve sadece çok iyi değil) doğanın bir armağanından çok emeğin sonucu olduğuna inanır ­. Başka bir deyişle, büyük anımsatıcıların sırrı, etkili stratejiler geliştirmek için çok zaman harcamış olmalarıdır. İstisna, sayıları ezberleme konusunda eşsiz bir yeteneğe sahip olan Rajan Mahadevan'dır. Birkaç yıl boyunca pi'nin ondalık basamaklarını ezberleme konusunda dünya rekorunu elinde tuttu : dört saat içinde 31.811 haneyi adlandırdı! Laboratuarda test edildiğinde dijital ­hafıza kapasitesinin görsel sunum için 59, işitsel sunum için 63 hane olduğu bulunmuştur (Thompson, Cowan, Freiman, Mahadevan, Vogl & Freiman, 1991). Yazarlar (Thompson ve diğerleri, 1991) doğanın Rajan'a benzersiz bir hafıza bahşettiğine dikkat çekiyor. Çoğu insan (hatırlatıcılar dahil) sayı dizilerini ezberlediğinde, genellikle bunları her biri üç veya dört basamaklı gruplara ayırırlar. Bu biraz mantıklı, çünkü böyle bir yaklaşım dikkatin olanaklarına tekabül ediyor. Bununla birlikte, Thompson, Cowan & Frieman (1993), Rajan'ın rakam dizilerini 10-15 haneli gruplara ayırdığını ve bunu, temel hafızasının diğer insanların temel hafızasından çok daha büyük olması nedeniyle yaptığını yazıyor. Yazarlar, Rajan'ın pi'nin 30.000'den fazla ondalık basamağını ezberlemesini sağlayan çeşitli stratejiler geliştirdiğini kabul ediyor , ancak benzersiz yeteneklerinin olağanüstü miktarda temel hafızanın sonucu olduğunu savunuyor.

Ericsson, Delaney, Weaver ve Mahadevan, Rajan ile çeşitli deneyler yaptıktan sonra bu yorumu çürüten sonuçlar elde ettiler (Ericsson, Delaney, Weaver & Mahadevan, 2004). Örneğin, ­?, @, * ve # dahil olmak üzere on karakter kullanarak karakter başına hafıza kapasitesini tahmin ettiler. Başlangıçta hafıza kapasitesi altı karakterdi, yani üniversite öğrencilerininkiyle aynıydı . Eğitim sayesinde hacmi otuz karaktere çıkardı. Ancak ­bunu, sembolleri farklı sayılarla değiştirerek yaptı ve ardından, her zamanki stratejilerini kullanarak, ortaya çıkan sayı dizisini ezberledi. Buna ek olarak, Rajan'ın ­çeşitli nesnelerin görüntülerinin konumunu ve yönünü ezberleme (Biederman, Cooper, Fox & Mahadevan, 1992) ve kelime listelerini ve nesir pasajlarını ezberleme (Thompson ve diğerleri, 1993) dahil olmak üzere diğer birçok görevdeki performansı, sadece ortalama. Bu sonuçlar ve hepsinden önemlisi Ericsson ve diğerlerinin sonuçları (Ericsson ve diğerleri, 2004), Rajan'ın ­doğuştan benzersiz bir hafıza kapasitesine sahip olup olmadığı konusunda şüphe uyandırıyor.

Rajan'ın yalnızca ortalama bir temel belleği varsa, nasıl olur da ­çoğu insanın dijital belleğinin dokuz katı kadar bir dijital belleğe sahip olur ? Ericsson ve diğerleri, dijital bellek miktarını inceleyerek ilgili kanıtlar elde ettiler (Ericsson ve diğerleri, 2004). Rajan'ın sayıları gruplandırmak için farklı anımsatıcı çağrışımlar ve modeller kullandığı ortaya çıktı. Örneğin, "007"yi James Bond ile bir ilişkilendirme olarak ve "2025"i "45 x 45" olarak hatırladı.

Bazı stratejistler hafızalarını geliştirmek için yüzlerce, hatta binlerce saat harcadılar. 1990'ların başında dünya hafıza şampiyonu olan Dominic O'Brien, bunun için altı yıl hazırlandı ve ardından sekiz kez bu unvanı kazandı. En önemli performanslarından biri Mayıs 2002'de Londra'nın merkezindeki Simpson Restaurant'ta gerçekleşti. Karıştırılmış 54 deste oyun kağıdını (2808 kart) ezberlemek için 12 saat harcadı ve ona birer birer verdi. ­Tüm kartları sırayla hatırlamaya çalışırken 2800 kartı doğru bir şekilde hatırladı ve hatası sadece %0,3 idi.

Dominic O'Brien'ın motivasyonu neydi? İşte kendi yazdığı şey:

Şimdi, resepsiyonda yüz kişiyle tanıştırılırsam, hepsinin adını çok iyi hatırlıyorum. Bunun sosyal güveniniz için ne anlama geldiğini hayal edin. Hafızam daha düzenli bir hayat yaşamama yardımcı oldu. Artık günlüklere ihtiyacım yok: Tüm randevuları mükemmel bir şekilde hatırlıyorum. Kopya kağıdı olmadan konuşmalar yapabilir ve sohbetleri sürdürebilirim. Özellikle bir sınava hazırlanıyorsanız veya bir yabancı dil çalışıyorsanız çok yararlı olan çok miktarda bilgiyi özümseyebilir ve hatırlayabilirim . ­Hafızam sayesinde kumarhanede blackjack oynayarak çok para kazandım (O'Brien, 1993).

Dominic O'Brien'ın olağanüstü hafızası, en azından kısmen, bilgileri kodlama ve kaydetme konusundaki olağanüstü yeteneğinden kaynaklanıyordu ­.

1995 yılında 83.431 ondalık pi sayısını hatırladığında ünlü olan altmış yaşındaki Japon psikoterapist Akira Haraguchi tarafından gösterildi, bu önceki rekorun neredeyse iki katıydı. ­4 Ekim 2006'da 100.000 karakteri hatırlayarak kendi rekorunu kırdı! Bu, Japonya'da Kisarazu Salonu'nda on altı buçuk ­saat boyunca oldu! Akira Haraguchi, başarısından alışılmadık bir alçakgönüllülükle bahsetti : “Yüz bin, önceki rekorun sadece bir devamı. Ben hiçbir ­şekilde bir dahi değilim. Ben sadece sıradan bir yaşlı adamım." Ezberleme stratejisinin özünün , sayıları daha anlamlı kılmak için Japonca ve sözcüklerle kafiye yapması olduğu ortaya çıktı.

anımsatıcı hileler

Hafızasını geliştirmek isteyen insanlara yönelik tüm kitaplar, etkili anımsatıcı tekniklerin birçok örneğini içerir (örneğin bkz ­. , McPherson, 2004). Gerçekten de, bu tür pek çok teknik bilinmektedir . En önemli anımsatıcı araçlardan bazılarına odaklanacağız ve bunların avantajlarını ve dezavantajlarını değerlendireceğiz. Ele alınacak anımsatıcı cihazlar iki gruba ayrılır: ­görsel temsillere dayalı anımsatıcı aygıtlar ve sözcüklere dayalı anımsatıcı aygıtlar. Bununla birlikte, bunun yalnızca koşullu bir ayrım olduğu unutulmamalıdır: birçok anımsatıcı araç, sözcüklerin ve görsel görüntülerin bir kombinasyonuna dayanır.

Çeşitli anımsatıcı teknikleri okurken, neden bu kadar etkili olduklarını merak edebilirsiniz. Ancak bu soruya cevap vermeden önce ­bunlardan bahsetmek gerekiyor. Ancak cevabı merak ediyorsanız, "Hatırlatıcı hileler neden işe yarar?" bölümünü okuyabilirsiniz. şu anda.

Görsel temsillere dayalı anımsatıcı cihazlar.
Yer yöntemi

Görsel temsillere dayanan anımsatıcı cihazlar çok eski zamanlardan beri bilinmektedir. Cicero'ya göre, ­Yunan şairi Simonides, MÖ 500 civarında bu anımsatıcı aygıtın yazarıydı. e. Olimpiyat Oyunlarında güreş yarışmasını kazanan bir Yunan , bu olayı evinde kutladı. Davetliler arasında ­, kazananın onuruna bir kaside okuması gereken Simonyi dis de vardı. Şair methiyesini bitirdikten kısa bir süre sonra bir iş için çağrıldı. Çok şanslıydı çünkü ayrıldıktan hemen sonra ziyafet salonunun zemini çöktü ve bunun sonucunda birçok misafir öldü veya yaralandı. Birçok kişi tanınmaz hale geldi. Ölenlerin yakınlarının onları onurlu bir şekilde gömmeleri için geriye ne kaldı? O zaman Simonides, her konuğun ziyafet salonundan ayrıldığı anda nerede olduğunu çok iyi hatırladığını ve bu sayede cesetleri teşhis ettiğini açıkladı. Sonra şöyle düşündü: Eğer bu kadar iyi bir görsel hafızası varsa, ­diğer bilgileri de hatırlamasına yardımcı olabilir mi? Belirli bir odayı ve içinde belirli yerlerde çeşitli nesneleri tüm ayrıntılarıyla hayal ettiği bir sistem geliştirdi. Bu nesnelerden birini hatırlaması gerektiğinde , odada gözünün önündeki belirli bir yere "baktı" ve ardından nesneyi adlandırdı. Yerlerin yöntemi olarak bilinen bu anımsatıcı araç, Cicero gibi eski hatipler arasında çok popüler oldu ve bugüne kadar yaygın olarak kullanılıyor. Yeterince hafif ve en önemlisi etkili olduğunu kendiniz görebilirsiniz (Kutu 16.2).

Aramızdan biri (Alan Buddley) yer yöntemini öğrencilerle sık sık kullandı ­ve her zaman çok iyi sonuçlar aldı. Yer yöntemi belirli nesnelerin adlarıyla kullanımı daha kolay olsa da ­gerçek, umut, vatanseverlik gibi soyut kavramların hatırlanmasında da etkilidir . Aynı anda bir uzamsal hafıza görevi çalıştırılarak görsel temsillerin kullanımına müdahale edilebilir, bu nedenle ­dağdan aşağı kayarken veya araba kullanırken bu yöntemi denemeyin!

Yer yöntemi son derece etkilidir. Bower, yirmi isimden oluşan listelerin ezberlenmesini bu yöntemle ve bu yöntemle karşılaştırdı (Bower, 1973). Deneyde yer yöntemini kullanan katılımcılar kelimelerin %72'sini hatırlarken, kullanmayanlar sadece %28'ini hatırlamışlardır. Diğer yazarlar tarafından da benzer sonuçlar ­elde edilmiştir (Kondo, Suzuki, Mugikura, Abe, Takahashi, lijima & Fujii, 2004). Ek olarak, bu yazarlar , yer yönteminin beyin aktivasyonu üzerindeki etkisini değerlendirmek için beyin görüntüleme tekniklerini kullandılar. Yer yöntemini kullanırken, beynin bazı bölgelerinin (sağ ön alt ­girus, ön orta girus) kullanıldığında olduğundan daha fazla aktive olduğu ortaya çıktı.

Blok 16.2. Yerleştirme yöntemi: nasıl çalışır?

İlk olarak, evinizde on yer hayal edin ve onları birinden diğerine geçiş sırası oldukça açık olacak şekilde seçin. ­Örneğin, ön kapı - koridor - mutfak - yatak odası vb. Zihinsel olarak bu on yerden birinden diğerine kesintisiz ve müdahale olmadan hareket edebildiğinizden emin olun. Şimdi on şey ­düşünün ve onları bu yerlerde hayal edin. İlk öğe bir pipo ise, ön kapıda asılı duran bir posta kutusundan çıktığını ve ondan sokağa duman bulutları çıktığını hayal edin. İkinci öğe bir lahana ise, koridorunuzda devasa bir lahana başı vb.

şu kelimeleri kullanarak seçtiğiniz on yerle ilgili eşit derecede etkileyici görüntüler oluşturmaya çalışın : ­gömlek, kartal, ataç, gül, kamera, mantar, timsah, peçete, sosis, belediye başkanı.

geleneksel hileler Bu veriler ­, yerler yöntemini kullanırken bilgi kodlama sürecinin daha titiz ve çeşitli olduğunu göstermektedir.

Pirinç. 16.2. a - kısa bir aradan sonra hafıza testi sonuçlarının materyalin sunum türüne (sözlü veya yazılı) ve ezberleme stratejisine (tekrar ve yer yöntemi) bağımlılığı; b - bir hafta sonraki hafıza testi sonuçlarının sunum türüne ve ezberleme stratejisine bağlılığı (De Beni ve diğerleri, 1997)

Yalnızca en son oraya “konulan” öğeleri hatırladığınız sürece, seçilen aynı yerler tekrar tekrar kullanılabilir . ­Tabii ki, daha önce oraya "koyduğunuz" öğeler, elbette onları bir tür zincirle bilinçli olarak bağlamazsanız, girişim etkilerinden zarar görecektir. Yukarıdaki on kelimeyi hatırlamaya çalışın. Hayır, bakma! Etrafınızdaki farklı yerlerde oluşturduğunuz görüntülere güvenin.

Ondan fazla yer içeren bir sistem oluşturabilirsiniz. Klasik anımsatıcı sistemlerde ve Orta Çağ'da yaratılan karmaşık ve biraz mistik sistemlerde durum buydu . ­Ross ve Lawrence, yerleştirme yöntemini kullanan kişilerin bir eğitim seansından sonra 40-50 nesnelik bir listenin %95'inden fazlasını hatırlayabildiklerini buldular (Ross & Lawrence, 1968).

Etkinliğine rağmen, yer yönteminin dezavantajları yoktur. Örneğin ­, belirli bir öğeyi, ona ulaşana kadar tüm listeyi gözden geçirmeden hatırlamak zor olabilir. Ek olarak, gerçek hayatta insanlar ­bazı materyalleri hatırlamaya çalışıyorsa, yerler yönteminin yararsız olduğunu sık sık duyabilirsiniz. Bir grup yazar bu eleştirilere yanıt vermeye çalıştı (De Beni, Moe & Cornoldi, 1997). Öğrencilere sözlü veya yazılı olarak 2000 kelimelik bir metin sundular; öğrenciler, yerleştirme yöntemini kullanarak veya metnin bölümlerini tekrarlayarak mümkün olduğunca ezberlemek zorunda kaldılar. Ezberleme ­, metnin sunumundan kısa bir süre sonra ve bir hafta sonra test edilmiştir. Her iki testin sonuçları, yerler yönteminin metni daha iyi hatırlamayı mümkün kıldığını gösterdi (Şekil 16.2). Sonuç olarak, yerler yöntemi , materyal bir ders şeklinde sunulduğunda bile son derece etkilidir . ­Materyal yazılı olarak sunulduğunda ezberleme yönteminin hiçbir etkisi olmadı. Yer yönteminin yazılı sunumda etkisiz olduğu öne sürülmüştür çünkü görsel doğası ­, yer yönteminin kendisinde görsel temsillerin kullanılmasını engellemektedir.

Araştırmacılar yer yönteminin gerçek hayatta da etkili olduğunu kanıtlayabildiler mi? Tam olarak değil. Evet, kullandıkları durum, öncekilerin kullandığı durumlardan çok gerçek hayata benziyordu. Yine de, her birimiz ­2000 kelimelik metinleri ezberlemek zorunda değiliz!

Görsel temsillere dayalı anımsatıcı cihazlar.
askı kelime yöntemi

Askılı kelime yöntemi, görsel temsillere dayanması ­ve doğru sırayla on nesnenin bir listesini hatırlamanıza izin vermesi bakımından yer yöntemine benzer. Her şeyden önce, on askı kelimeyi hatırlamanız gerekir . Bunu yapmak için, 1'den 10'a kadar olan sayılarla kafiyeli askı kelimeler ki bu oldukça basit. Kendiniz deneyin ­: biri penguen, ikisi yakacak odun, üçü manastır, dördü peynirdeki delik vb . şu kelimeler: savaş gemisi, domuz, sandalye, koyun, kale, halı, çimen, kumsal, sütçü kız, dürbün). "Bir" ile kafiyeli ilk asılı kelime olan "penguen" kelimesini alın ve ­bir penguenin bir savaş gemisiyle bir şekilde etkileşime girdiğini hayal edin (örneğin, penguenlerin yaşadığı bir kıyı şeridinden geçen bir savaş gemisi hayal edebilirsiniz ­). Ardından, iki ile kafiyeli olan ikinci askı kelimesini alın ve ahşabın domuzla etkileşime girdiğini hayal edin (belki de domuzun üzerinde yattığı ahşap olacaktır). Aynısını diğer kelimeler için de yapın ­ve her biri için uygun bir görsel imaj oluşturun. Bu çalışmayı tamamladıktan sonra, ezberlemek için çok zaman harcamadan tüm listeyi doğru sırada yeniden oluşturabileceğinizden kesinlikle eminiz.

Bu kitabın üç yazarı da, kelime askıları yöntemini kullanarak, ­işe yaradığını memnuniyetle belirtiyor! Son derece etkili olduğu deneysel verilerle de kanıtlanmıştır. Örneğin, ­Morris ve Reid, askılı kelime yöntemiyle, onsuz iki kat daha fazla kelimeyi hatırladıklarını bulmuşlardır (Morris & Reid, 1970). Bununla birlikte, kelime askı yönteminin dezavantajları da vardır. İlk olarak, onu etkili bir şekilde kullanmak çok ­fazla pratik gerektirir. İkincisi, belirli kavramları hatırlamak istediğinizde kullanmak, soyut kavramlardan bahsetmekten daha kolaydır. Örneğin "ahlak" ya da "samimiyetsizlik" gibi soyut kavramlarla görsel imgeler oluşturmak o kadar kolay değil. Üçüncüsü, günlük yaşamda yararlı olup olmadığı tam olarak belli değil.

Mekânlar yöntemi ile kelime askıları yöntemi arasında pek çok ortak nokta vardır. Asıl ­fark, askılı kelime yönteminin yerler yerine sayıları kullanması ve tekerlemeler yardımıyla sayılar ve görüntüler arasındaki bağlantıların oluşturulmasıdır: biri ping ­kazanmak, iki yakacak odun, üç manastır, dört peynirde bir delik vb. 17. yüzyılda Cambridge Üniversitesi'nde Henry Herdson tarafından geliştirilen ve yerler yöntemi ile askı kelimeler yönteminin bir karışımı olan yöntem, çeşitli sayılar şeklinde şekillendirilmiş bir dizi görsel imgeye dayanmaktadır ­. Böylece, bir birim bir mum veya bir kule, bir iki kuğu, üç bir trident vb. olarak temsil edilebilir. Sonuç olarak, listedeki ilk nesnenin bir şekilde bir mumla (veya kuleli), ikincisi kuğulu, üçüncüsü tridentli vb.Bu sistemin sofistike bir versiyonu, yerler yöntemiyle birleştirildi ve 18. yüzyılda anımsatıcı Gregor von Feneigl tarafından kullanıldı.

Görsel temsillere dayalı anımsatıcı cihazlar.
soyadlarını hatırlamak

İsimleri hatırlamak birçok insan için bir sorundur. Biriyle tanıştırıldığımızda, bu kişiye bakar ve duruma uygun sözler söylerken, adı "bir kulaktan girer, diğerinden uçar". Şu veya bu kişinin adını tamamen unuttuğunuzu fark ettiğinizde ortaya çıkan gariplik hissine aşina olmalısınız .­

Görsel temsillere dayalı anımsatıcı teknikler kullanarak soyadları ezberlemeye çalışabilirsiniz . ­Zihinsel olarak yeniden üretilebilir bir ad değişimi arayarak başlamanız gerekir (örneğin, Tverdokhlebov

"sert ekmek" olur). Daha sonra kişinin yüzünde göze çarpan bazı özellikler seçilir ­. Örneğin, burun bir somunun üzerine kaldırılmış bir bıçağa dönüşür. Kısa ­eğitim, laboratuvar koşullarında bu yöntemin soyadlarının ezberlenmesini neredeyse% 80 oranında iyileştirmesine yol açar (Morris, Jones & Hampson, 1978).

Soyadlarını hatırlamanın anımsatıcı yöntemi, ­laboratuvarın sessizliğinde iyi performans gösterdi. Ancak bu, sohbete dahil olan bir kişinin onu kullanmak için zaman bulması zor olduğunda, gerçek sosyal hayatta da etkili olduğu anlamına gelmez. Morris ve diğerleri, üniversite birinci sınıf öğrencilerini bir rinku partisine davet ederek, her birini davet edilen diğer öğrencilerin adlarını hatırlamaları konusunda uyardı (Morris, Fritz, Jackson & Roberts, 2005). İlk öğrenci grubu anımsatıcı bir ­cihaz kullanmak zorunda kaldı. İkinci grup , isimleri ilk duyduktan sonra artan aralıklarla hatırlamaya çalışmak zorunda kaldı ­. Sadece davetlilerin isimlerini hatırlaması gereken bir kontrol grubu da vardı. 24 saat sonra ve 72 saat sonra öğrencilere şu görev verildi: üzerinde bulunan herkesin fotoğraflarının altına imza atmak.

Morris ve diğerleri tarafından elde edilen sonuçlar şüpheye yer bırakmadı (Morris ve diğerleri, 2005). İkinci gruptaki öğrenciler, kontrol grubundaki öğrencilere göre %50 daha fazla soyadını hatırlamışlardır ( ­sırasıyla 24 ve 16 soyadı). Anımsatıcı cihazın, kral ve kraliçelerin tahta çıkış tarihleri de dahil olmak üzere gerçeklerden bile daha az etkili olduğu ortaya çıktı . Bu nedenle ­, o zamanlar kaderlerini hafifletmek için tasarlanmış birçok sözlü anımsatıcı cihazın ortaya çıkmasında şaşırtıcı bir şey yok. Böylece, Yorkshire okulunun müdürü Rahip Brayshaw, 1849'da fizik, astronomi ve bilimdeki sayısal gerçekler hakkında iki binden fazla kafiyeli dize içeren "The Application of Metric Mnemonic Devices in Coğrafya, Astronomi ve Kronoloji " adlı bir kitap yayınladı. ­tarih ve coğrafya, sayısı iki binden fazladır. Yazarın en sevdiği teknik, ünsüzleri ­belirli rakamlarla değiştirmek ve ardından ünsüzleri kelimeler oluşturmak için kullanmaktı.

Brayshaw'ın kodu şuna benziyordu:

1234567890                                                                                         00

BDGJ LMPRTWSt

CFHK                                                   N QVX

S                           Z

 

Bir basamak dizisini bir kelimeye dönüştürmek üzere bu kodu kullanmak ­için, her basamak için kabul edilebilir bir ünsüz seçmeniz ve gerektiğinde ünlüleri eklemeniz gerekir. Örneğin, 1914 (Birinci Dünya Savaşı'nın başladığı yıl), C AT (kedi) ve VAZE (taban) kelimelerini oluşturan CTBS ünsüzleri kullanılarak temsil edilebilir. Aslında, Brashaw'ın kullandığı tüm tarihler MS 1000'den sonra olduğundan, e., ilk bini görmezden geldi. Aşağıdakiler, İngiliz krallarına atıfta bulunan tarihler içeren kafiyeli dizelerinin örnekleridir:

•            Hastings yakınlarında MeN tarafından William tacı kazanır (Dük William kazandı

Hastings Muharebesi'nde taç ...) ............................ 1066

•            Forest New'de Bir RaP Rufus'u devirir (Wilhelm II Rufus İngiliz ­tahtına ... yılında geldi...)         1087

•            Sahili ­Henry'nin ilk nefret ettiği, oğlu 1100'de boğulan

Tarihle ilgili temel bilgiler her zaman ­hükümdarın adının ve bazı özelliklerinin zikredilmesiyle biten satırın ikinci veya ikinci ve üçüncü kelimelerinde bulunur . Neyse ki, tarihleri ezberlemek artık bu günlerde tarih öğrenmenin önemli bir parçası değil, ancak ­hatırlamanız gereken çok sayıda telefon numaranız, pin kodunuz ve posta kodunuz varsa bu numara yararlı olabilir.

Sözel anımsatıcı araçların çok yararlı olduğu ve yaygın olarak kullanıldığı başka birçok durum vardır. Spektrumdaki renklerin sırasını (kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, çivit mavisi ve mor) hatırlamak istediğinizi hayal edin. Çiçeklerin ilk harflerini (KOZHZGSF) alarak, "her avcı sülün nerede oturduğunu bilmek ister" ifadesini oluşturursunuz. Geleceğin anatomi tıp öğrencileri, genellikle Braishaw'ın öğrencileri kadar bilgiyi ezberlemek ­zorundadır ve anımsatıcı cihazlar bu konuda onlara yardımcı olur.

Kafatası sinirlerinin isimleri anatomi derslerinde şu ­kafiye ile ezberlenir:

Eski Olympia'nın Yüksek Zirvesinde Bir Finn ve Alman Vault And Hop. (Olympia'nın eski kulesinin tepesinde ­, bir Fin ve bir Alman atlar ve zıplar.)

Kafiyenin ilk harflerine göre sinirlerin isimleri: koku (koku), görsel (optik), blok benzeri (troklear), trigeminal (trigeminat), çıkış (abdusens), yüz (faciat), işitsel ­( işitsel) , glossopharyngeal (glossopharyngea!), Gezici ­verme (vagus), adneksal (aksesuar), dil altı (hypoglossa!) . Geleceğin doktorlarının sinirlerin özel adlarını bildiğine, ancak ­bunları her zaman uygun sırayla yeniden üretemeyeceğine inanılmaktadır.

En etkili sözel anımsatıcılardan biri hikaye anlatma yöntemidir. Bir hikaye bağlamında yerleştirildikleri ilgisiz kelimelerin bir listesini doğru sırayla ezberlemek için kullanılır . ­Bu yöntemin yalnızca cümlelerin kurulmasını değil, aynı zamanda görsel temsillerin kullanılmasını da gerektirdiğini unutmayın ­. Bu yöntemin nasıl çalıştığını göstermek için, elbise askısı yöntemini göstermek için kullandığımız on kelimeyi (savaş gemisi, domuz, sandalye, koyun, kale, halı, çim, kumsal, sütçü kız, dürbün) kullanacağız: savaş gemisi kampüsünde , bir domuz iskemleye oturdu , kalede bir de koyun yaşardı ', limanda denizciler bir halı alıp sahile yakın çimenlere oturdular ', orada otururken dürbünle kendilerini izleyen bir sütçü kız gördüler.

Bower ve Clark, hikaye anlatımının son derece etkili olabileceğini göstermiştir ­(Bower & Clark, 1969). Deneye ­katılanlar, her biri on kelimelik on iki listeyi ezberlemek zorunda kaldılar ve ilk kelime tarafından yönlendirildikten sonra bunları doğru sırayla yeniden ürettiler. Hikâye yazan denekler kelimelerin %93'ünü, hatırlamayanlar ise sadece %13'ünü hatırladı. Bu yöntemin dezavantajı, ­oldukça kapsamlı bir eğitim gerektirmesidir: Yukarıdaki hikayeyi oluşturmak birkaç dakikamı aldı! Bu yöntemin bir başka dezavantajı, doğru kelimeyi (örneğin yedinci kelimeyi) bulmak için tüm hikayeyi hatırlamanız gerektiğidir.

Anımsatıcı hileler neden işe yarar?

Yerler yöntemi, kelime askıları yöntemi ve öyküler yöntemi gibi anımsatıcı tekniklerin başarısı, esas olarak bilgimizi (çevremizdeki dünyanın yapısı, sayı dizisi). Bununla birlikte, anımsatıcı cihazların neden çalıştığı sorusunun tam yanıtı daha karmaşıktır, çünkü ayrıntılı bilgi bile her zaman yeterli değildir. Örneğin, taksi şoförlerinden ve öğrencilerden yaşadıkları şehrin sokaklarını listelemelerini istediğimizi ­hayal edin . ­Şehrin coğrafyasını çok iyi bilen taksi şoförleri böyle bir görevle öğrencilerden daha iyi başa çıkacak gibi görünebilir ama bu her zaman böyle olmaz . Kalakoski ve Saariluoma, taksi sürücülerinden ­Helsinki'deki on beş caddenin adlarını belirli bir sırayla yeniden oluşturmalarını istedi (Kalakoski & Saariluoma, 2001). Bir örnekte, birbirine bağlı sokaklar , şehrin içinden kesintisiz bir yol oluşturacak şekilde sunuldu . ­Bu koşullar altında, taksi şoförleri isimlerin %87'sini ve öğrenciler sadece %45'ini doğru bir şekilde çoğalttı. Başka bir ­durumda, aynı sokak adları (hepsi şehrin aynı semtinden) rastgele sırayla sunuldu. Aynı zamanda, taksi şoförleri isimlerin %70'ini ve öğrencilerin %46'sını doğru bir şekilde çoğalttı. Ancak şehrin farklı yerlerinden sokak adları rastgele listeye eklendiğinde taksiciler ve öğrenciler ­aynı sonuçları gösterdi.

Elde edilen sonuçlardan hangi sonuç çıkarılabilir? Tabii ki, ­taksi şoförleri Helsinki sokaklarının mekansal düzenlemesi hakkında ­öğrencilerden çok daha fazla şey biliyorlar ve bilgilerini kentsel mekanda bağlantılı caddelerin isimlerini hatırlamak ve yeniden üretmek için oldukça etkili bir şekilde kullanabiliyorlar. Ancak, taksi şoförlerinin şehrin her yerine dağılmış sokak adlarının bir listesini ezberlemeleri gerektiğinde, uzmanlaşmış bilgi, bilgileri etkili bir şekilde organize etmelerine yardımcı olmadı.

Yerler yöntemi, kelime askıları yöntemi ve hikaye anlatma yöntemi gibi anımsatıcı araçlar neden bu kadar etkilidir? Ericsson'a göre iyi bir ezber için üç koşul gereklidir ­(Ericsson, 1988):

1.            Akıllı kodlama Bilgi anlamlı bir şekilde işlenmeli ­ve mevcut bilgiyle bağlantılı olmalıdır. Bildiğiniz yerleri (yer yöntemi) veya bir ­sayı dizisini (askılı kelime yöntemi) kullandığınızda veya taksi şoförleri yaşadıkları şehirle ilgili bilgilerini kullandıklarında tam olarak böyle olur . Kodlamanın prensibi budur.

2.            Yapılandırılmış üreme. İpuçlarının ­sonraki oynatmaya yardımcı olması için, bilgilerle birlikte bellekte saklanmaları gerekir. Yerlerin veya sayıların sırasını bilmek ­, tıpkı taksi şoförünün şehir uzamındaki sokakların konumu hakkındaki bilgisi gibi, hemen yeniden üretimin yapısını sağlar. Yapılandırılmış yeniden üretim ilkesi budur .

3.            Hızlanma. Aktif eğitim, bilgilerin kodlanması ve yeniden üretilmesi ile ilgili süreçlerin ­daha hızlı ve daha hızlı ilerlemeye başlamasına katkıda bulunur. Aktif eğitimin önemi, çoğu durumda taksi şoförlerinin sokak isimlerini öğrencilerden daha iyi hatırlamaları gerçeğiyle doğrulanmaktadır (Kalakoski & Saariluoma, 2001). Bu hızlanma ilkesidir.

Bu ilkelerin etkililiği, Ericsson ve Chase'in ­, sayı dizilerini ters sırada doğru bir şekilde yeniden üretmek için iki yıl boyunca, günde bir saat uygulama yapması için para alan öğrenci S.F. ile yaptığı çalışmadan değerlendirilebilir (Ericsson & Chase, 1982) . Kural olarak, nadiren on olmak üzere altı veya yedi basamak içerirler. Ancak, eğitim sonucunda bu kişi ­seksen haneli bir dizi ile başa çıktı.

Bunu nasıl yaptı? Bilginin kodlanması ve çoğaltılması ilkeleri bilgisi sayesinde dijital belleğinin hacmi on sekiz haneye yükseldi . ­Örneğin, sunulan ilk haneler 3594 olduğunda , "Bannister zamanı" olduğunu ­fark etti ve bunları bir grup veya bütün olarak hatırladı. ^[VI]Akabinde bu grupların hiyerarşik bir yapı içinde örgütlenmesi ve yoğun eğitim (hızlandırma prensibi) nedeniyle S.F.'nin dijital hafıza miktarı seksen haneye yükseldi. Ne yazık ki, dijital hafızasının benzersiz miktarı ­, diğer görevleri yerine getirirken kendini göstermedi: S. F.'nin harfler ve kelimeler için çok sıradan bir hafızası vardı.

Sınav hazırlığı

Psikoloji öğrencilerinin ­iyi öğrenme alışkanlıkları edinmeleri, diğer disiplinlerin öğrencilerine göre (en azından teoride!) daha kolay olmalıdır, çünkü ikincisi psikolojik ilkelere dayalıdır. Örneğin, bilgiyi etkili bir şekilde özümsemek ve hatırlamak için tasarlanmış öğrenme becerileri ile öğrenme ve hafıza ile ilgili beceriler ­psikolojide kilit konulardır. Motivasyon, etkili öğrenmede kritik bir rol oynadığından, aşağıda öğrenme becerilerine ve motivasyonel yönlere daha yakından bakacağız.

Öğrenme becerileri

Sınavlara çalışan öğrenciler etkili ­çalışma alışkanlığını nasıl geliştirebilir? Bu sorunun cevabının bir kısmı, öğrenme tarzlarındaki bireysel farklılıklarda yatmaktadır. Bazı öğrenme stillerinin, öğrencilerin daha fazla bilgiyi akıllarında tutmalarına ve bu nedenle sınavlarda daha iyi performans göstermelerine izin vermede diğerlerinden daha etkili olduğuna dair önemli kanıtlar vardır (Richardson, Eysenk & Warren-Piper, 1987). O zamandan beri güncellenen (Biggs, Kember & Leung, 2001) Öğrenme Süreci Envanterinden (Biggs, 1987) tanımlanan üç öğrenme stilini ele alacağız:

1.           Yüzey stili. Odak, fikirleri ve gerçekleri hatırlamaktır; çalışılan şeyin içeriğine olan ilgi asgari düzeydedir. Öğrenme motivasyonu yoktur ­, önemli bilgiler ezbere öğrenilir.

2.           Derin tarz. Odak noktası anlam, teori ve pratik arasındaki bağlantı ­, farklı kaynaklardan gelen bilgilerin entegrasyonu, materyalin net bir şekilde anlaşılması ve ilgilenilen konularda ek bilgi aramak için harcanan zamandır.

3.           stratejik tarz. Ana dikkat, ­en yüksek puanları sağlayan öğretim yöntemlerinin araştırılmasına, bilgiyi değerlendirme prosedürleri hakkındaki bilgilerin kullanımına, “sınav oynamak” a verilir. Sınavı geçmek için gereken en az sayıda konuyu öğrenmeye ve maksimum ­puan almak için yararlı hileler öğrenmeye daha fazla odaklanma .

Eğitim sürecinin anketine göre, ­yüzeysel ve derin öğrenme stilleri arasında bir miktar örtüşme olduğu ve derin ve yüzeysel bilgi işleme arasındaki farkın Bölüm 1'de okunabileceği belirtilmelidir. ­Bu kitabın 5'i ve içinde: Craik & Lockhart, 1972.

Çeşitli araştırmacıların ulaştığı ana sonuç, derin bir öğrenme stilinin sınav başarısını tahmin ettiği, ­sığ bir tarzın ise çok mütevazı bir sonucu öngördüğüdür (incelemeye bakın).

Entwiste, 1987). McManus, ­Richards, Winder & Sproston, Londra Üniversitesi tıp öğrencilerinin final sınav sonuçlarını inceledi (McManus, Richards, Winder & Sproston, 1998). Stratejik stile bağlı kalan öğrenciler, sınav görevinde ­diğerlerinden daha iyi performans gösterdiler , onları biraz geride kalan derin stil savunucuları izledi. Beklendiği gibi, yüzeysel stile bağlı kalan öğrenciler en kötü performansı sergilediler; belki de bu ­kısmen hazırlık için yoldaşlarından daha az zaman ve çaba harcamalarından kaynaklanmaktadır. Öğrenme stilleri çalışmasının sonuçlarından çıkarılabilecek yararlı bir sonuç, öğrendiğiniz şeyin anlamını tam olarak anlamanın (derin stil) ve nasıl değerlendirileceğinin farkında olmanın ­(stratejik stil) önemli olduğudur.

Farklı stillere daha yakından bakarsak, eğitimin etkinliğini neyin belirlediğini daha iyi anlayabiliriz . Ancak, ­kabul edilebilir bir ­stil kullanmaktan daha fazlasına bağlıdır . Örneğin, SQ3R beş adımlı yaklaşım , etkili öğrenmeye daha geniş bir bakış açısı sağlar (Morris, 1979). SQ3R kısaltması şu şekilde deşifre edilir: Anket (inceleme), Soru (sorgulama), Okuma (okuma) Tekrarlama (tekrar), İnceleme (genelleme). Bunların hepsi etkili okumanın aşamalarıdır ve bunlara bu kitaptaki bölümlerden birini okumayla bağlantılı olarak bakacağız.

1.            Gözden geçirmek. Bu aşamada ulaşılmak istenen asıl amaç, bölümde sunulan bilgilerin nasıl düzenlendiği hakkında fikir edinmektir. Belki de bu amaca ulaşmanın en kolay yolu ­Sonuç bölümünü okumaktır. Böyle bir bölümü olmayan bir bölüm okuyorsanız, hangi konuların ele alındığını ve bunların birbirleriyle nasıl ilişkili olduğunu öğrenmek için bu bölüme göz atmalısınız.

2.            Soruların beyanı. Bunu yapmak için, bölüm en ­fazla 3000 kelime içeren küçük bölümlere bölünmelidir. Bu aşamanın özü , bölümlerin her birinde yanıtlanmasını beklediğiniz ilgili sorular hakkında düşünmenizdir.

3.            Okuma. Bu aşama , önceki aşamada tanımlanan tüm bölümlerin okunmasından oluşur . ­Bu aşamada iki ana hedefe ulaşılır. Birincisi, bir önceki aşamada formüle ­ettiğiniz soruları yanıtlamaya çalışmalı ve ikinci olarak, bölümde sunulan materyali konu hakkında zaten bildiklerinizle ilişkilendirmeye çalışmalısınız.

4.           Tekrarlama. Bu aşamada, makalenin okuduğunuz bölümünde özetlenen ana fikirleri hatırlamaya çalışıyorsunuz . ­Başarısız olursanız, Okuma aşamasına geri dönmelisiniz.

5.           genelleme. Tüm bölümü okuduktan sonra bu aşamaya giriyorsunuz. Her şey yolunda giderse, bölümdeki ana fikirleri hatırlamalı ve farklı bölümlerdeki bilgileri tek bir yapı içinde birleştirebilmelisiniz. Bu sizin için işe yaramazsa, işin başına dönün.

SQJR yaklaşımının bu kadar etkili olmasının nedenlerinden biri, öğrenci yanılsaması olarak adlandırılabilecek durumdan kaçınmaya yardımcı olmasıdır. Sınava hazırlanan birçok öğrenci, ­kitaba bakmanın ve içinde sunulan materyalin kendilerine tanıdık geldiğinden emin olmanın yeterli olduğuna inanıyor. Başka bir deyişle, tanımlayıcı bellekle uyumlu olarak her şeye sahip olduklarına inanırlar. Bununla birlikte, bir materyali tanıdık olarak kabul etmek ile onu bir sınavın gergin ortamında yeniden üretebilmek arasında çok büyük bir fark vardır . Yazılı sınavı ­başarıyla geçmek için ihtiyacınız olan bilgileri hatırlamanız gerekir. Birçok nesil öğrenci , kendi acı deneyimleriyle ­, bir sınavla ilgili materyalin iyi tanınmasının, o materyalin aynı şekilde hatırlanacağını garanti etmediğini öğrenmiştir. Bu sonuç, test etme etkisi olarak bilinen olguyla tutarlıdır (Kutu 16.3).

Bir sınıf ­veya oditoryum ortamında testin etkisinin çok belirgin olduğuna dair güçlü kanıtlar vardır. Bangert-Drowns, Kulik & Kulik (1991), 35 sınıf araştırmasının bir incelemesinde, çalışmaların %83'ünün önemli bir test etkisi tanımladığını ve bunun büyüklüğünün ­artan test sayısıyla artma eğiliminde olduğunu buldu.

Test etkisi nasıl açıklanabilir? Bjork ve Bjork (1992) bu soruyu mevcudiyet ve mevcudiyet arasındaki fark açısından cevaplamaya çalıştı . ­Mevcudiyet, bellekte bir izin varlığını veya yokluğunu gösterir ve erişilebilirlik, belirli bir zamanda bellekte saklanan şeyin hatırlanma kolaylığını karakterize eder. Bir bellek izi mevcut olduğunda oynatma daha kolaydır ­, ancak kolay erişim bir bellek izinin süresini artırmaz. Aksine, sınırlı erişim ile çoğaltma zordur, ancak iz daha iyi korunur, bu da uzun süreli hafıza sağlar. Yukarıdakilerden yararlı bir sonuç çıkar: test sırasında bilgileri hatırlamak için gösterilen çabalar oldukça haklıdır, çünkü bu bilgiler uzun süreli ­bellekte daha iyi depolanır.

, eğitim alanındaki modern psikologların ve uzmanların keşfi olmadığını belirtmekte fayda var . ­17. yüzyılda yaşamış İngiliz filozof Francis Bacon bu konuda şöyle yazmıştır: “Bir metni yirmi kez okursanız, onu on kez okuduğunuz kadar kolay ezberleyemezsiniz.

Blok 16.3. Test etkisi (Roediger & Karpicke, 2006a)

Test etkisinin özü, ­öğrenme sürecinde test edilirse materyalin hafızada daha uzun süre tutulmasıdır. Testin etkisinin önemli olduğuna dair ikna edici kanıtlar şurada bulunur: Roediger & Karpicke, 2006a. Temel senaryo, öğrencilerin bazı genel bilimsel soruları vurgulayan düzyazı bir pasaj okuması ve onu ezberlemeye çalışmasıydı. Deneyler aşağıdaki koşullar altında gerçekleştirilmiştir:

1.            Çoklu okuma Parça test edilmeden dört kez okunmuştur.

2.            Tek seferlik test. Öğrenciler pasajı üç kez okuduktan sonra mümkün olduğu kadar çok bilgiyi hatırlamaya çalıştılar.

3.            Çoklu test. Pasaj bir kez okundu ve ardından öğrenciler üç kez test edildi.

Testler okumadan beş dakika ve bir hafta sonra yapılmıştır.

Sonuçlar, Şek. 16.3. Test, okumadan beş ­dakika sonra yapıldığında, çoklu okuma en etkili ve çoklu test en az etkiliydi. Bununla birlikte, test okumadan bir hafta sonra yapıldığında harita büyük ölçüde değişti (bu, testin etkisidir) ve sınavlara başarılı bir şekilde hazırlanmak için en alakalı olan bu sonuçlardır. Test etkisinin büyüklüğü çarpıcıdır : Tekrarlanan ­testlerle, deneydeki katılımcılar, ­tekrarlanan okumaya göre ortalama %50 daha fazla hatırladılar. Bu fark, neden bazı öğrencilerin sınavda başarılı olurken bazılarının başarısız olduğunu açıklıyor!

sıra okuduklarınızı tekrar edin ve hafızanız yetmediği zaman ona başvurun” (Vasop, 1620/2000).

Test etmenin yararları hakkındaki tartışmayı tamamlamak için söylenecek birkaç söz daha kaldı. Bir grup yazar, deneylerinde katılımcılara yirmi Ugandaca kelime ve bunların İngilizce çevirilerini sundu (Pashler, Cepeda, Rohrer & Wixted, 2005). Sunumdan hemen sonra test ­yapıldı: deneyi yapanlar, deneklerin Uganda lehçesindeki kelimeler sunulduğunda İngilizce çevirileri hatırlayıp hatırlamadıklarıyla ilgilendiler. Deneydeki katılımcılardan ­biri geri bildirim aldı: her yanlış cevaptan sonra onlara doğru cevap söylendi, diğerlerine söylenmedi. En ilginç olanı, deneyi yapanların bir hafta sonra ilk başta yanlış yanıt almış olan sorulara doğru yanıtları almış olmalarıdır. Geri bildirim alan denekler, almayanlara göre neredeyse beş kat daha fazla doğru cevap verdi.

Bu veriler, geri bildirimle test etmenin, geri bildirim olmadan test etmekten daha etkili olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak , hem kendinizi test eden hem de geri bildirim sağlayan metin ve resimli kartlar kullanırsanız öğrenmeniz en etkili olacaktır . ­Ne yaparsanız yapın, notlarınızı tekrar okumaya güvenmeyin!

Neden birçok öğrenci ­sınavlara hazırlanırken çoklu okumayı (öğrenmeyi) çoklu sınava tercih ediyor? Üç ana sebep not edilebilir. İlk olarak , Şekil l' de sunulan verilerden aşağıdaki gibi . 16.3, tekrarlanan öğrenme kısa vadeli faydalar sağlar. İkinci olarak, yazarların da belirttiği gibi, öğrenciler ­bir hafta içinde birden fazla okumanın, çoklu testten daha çok materyal hakkında daha iyi bilgi sağlayacağına inanıyorlardı (Roediger & Kagriske, 2006a ). Üçüncüsü, okumak, öğrenciler için test etmekten daha kolay ve bu nedenle daha çekici bir aktivitedir.

zihin haritaları

Son yıllarda, sözde zihin haritalarına dayalı öğretim yöntemine büyük ilgi olmuştur (inceleme için bkz. Buzan & Buzan, 1993). Bir zihin haritası, kural olarak, merkezi fikrin çeşitli şekillerde diğer birkaç fikir ve / veya kavramla bağlantılı olduğu bir diyagramdır . ­Böyle bir zihin haritasının bir örneği Şekil 1'de gösterilmektedir. 16.4.

Gördüğünüz gibi bilgiler çok esnek bir şekilde sunuluyor. Ancak, en önemli kelime ve kavramlar büyük harflerle yazılır ve ­merkezi kavrama yakın yerleştirilirken, daha az önemli olan kelime ve kavramlar küçük harflerle yazılır ve ondan biraz uzakta bulunur .

Tony Buzan ve diğer birçok uzman­

eğitim alanındaki uzmanlar buna inanıyor----------------------------------------------------

ANAHTAR TERM yapmanın geleneksel yolu ile karşılaştırıldığında   

Zihin haritası notlarının çeşitli ­avantajları vardır. İlk olarak, tatmin edici bir zihin haritası oluşturmak için öğrencinin öğrenme sürecine aktif olarak dahil olması gerekir. Geleneksel ­not alma yöntemine gelince, bu genellikle ya bir kitaptaki cümlelerin altını çizmek ya da ­öğretmenin söylediklerini not almaktır. İkinci olarak, haritada yer alan kavramlar birkaç bağlantı ile birbirine bağlıdır. Bunun, metinde veya geleneksel yazıda geleneksel doğrusal sunumdan daha gerçekçi ve faydalı bir bilgi sunma yolu olduğu tartışılabilir. ­Üçüncüsü, her kavram genellikle fikrin özünü ifade eden bir veya iki kelimeyle formüle edilirken, bunlara önemsiz ayrıntılar eklemekten yalnızca not alma uzmanları kaçınabilir. Dördüncüsü, basit bir metinden daha iyi hatırlanan canlı görsel imgelerin oluşumuna katkıda bulunurlar . ­Beşincisi, birçok zihin haritası farklı renklerde yapılır , bu da aynı kategoriye ait kavramların fark edilmesini kolaylaştırırken, geleneksel yazı neredeyse her zaman aynı renkte yapılır.

Pirinç. 16.4. Zihin haritası örneği

zihin haritalarının öğrenme sürecinde etkili bir yardımcı olabilmesinin çeşitli nedenleri olduğunu göstermektedir . ­Ancak zihin haritalarını diğer öğretim yöntemleriyle karşılaştıran çok az çalışma vardır. Bununla birlikte, zaten bilinenler, zihin haritalarının kullanımı hakkında konuşmamızı sağlar. Bir çalışma tıp öğrencilerinden 600 kelimelik bir metni öğrenmelerini istedi (Farrand, Hussain & Hennessy, 2002). Yarısına zihin haritalarının nasıl yapılacağı ve kullanılacağı öğretildi, diğer yarısına alıştıkları şekilde görevle başa çıkmak zorunda kaldı. Bir hafta sonra, zihin haritaları kullanan denekler , geleneksel yöntemleri kullanan deneklere göre metinden %10 daha fazla gerçek bilgiyi hatırladılar. ­Bu fark , zihin haritası kullanıcılarının yeni yöntemi kullanma motivasyonlarının, tanıdık yöntemleri kullananlara göre daha düşük olmasına rağmen ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin zihin haritalarını kullanma konusunda ilgilerini ve motivasyonlarını artıracak yollar geliştirilirse, bu yöntemin faydalarının daha da belirgin hale geleceği varsayılabilir.

Budd, birçok öğrencinin neden zihin haritalarını kullanma motivasyonundan yoksun olduğunu anlamak için ­öğrenme stilindeki bireysel farklılıkların hesaba katılması gerektiğini savunur (Budd, 2004). "Aktif" (etkin) bir öğrenme stilini tercih eden öğrenciler, zihin haritalarının kendilerine çok şey kattığını görürler ve dersler kadar yüksek puan verirler. Buna karşılık, "düşünerek" öğrenme stilini tercih eden öğrenciler ­, zihin haritalarının değeri hakkında şüphelerini dile getirdiler ve dersleri çok daha yüksek puanladılar.

Yabancı kelimelerin ezberlenmesi

Çoğumuz hayatımızın belirli anlarında (çoğunlukla okul yıllarımızda) ­bir yabancı dilde ustalaşmayla ilgili zorluklar yaşamak zorunda kaldık. Bunun çok zaman ve emek isteyen bir meslek olduğunu belki kendi deneyimlerinizden görmüşsünüzdür. Atkinson ve Raugh (1975), anahtar kelime yönteminin yabancı bir ­kelime dağarcığının edinilmesini büyük ölçüde kolaylaştırdığını bulmuşlardır. Bu yöntemi kullanan kişiler, önce konuşulan her yabancı kelimeyi, kulağa anahtar kelime gibi gelen "yerel" bir kelime (veya kelime öbeği) ile ilişkilendirir. Bundan sonra, anahtar kelime yabancı kelime ile onun "yerli" karşılığı arasında bir bağlantı rolü oynarken, zihinsel bir imaj oluştururlar . Örneğin, İngilizce beli kelimesi Rusça'da "aramak" anlamına gelir ve "aramak" ­olarak telaffuz edilir. Meşe kelimesini anahtar kelime olarak kullanırsanız ^[VII]ve çanlarla asılı bir meşe hayal ederseniz bunu hatırlayabilirsiniz .

Atkinson ve Raugh (1975) yaptıkları çalışmada ­deneklerine İngilizce karşılıklarıyla birlikte 120 Rusça kelime sunmuşlardır. Anahtar kelime yönteminin, deneklere anahtar kelimeleri kendilerinin bulduklarından daha çok söylendiğinde daha etkili olduğunu bulmuşlardır. Bu durumda denekler %50 daha fazla kelime (kısa akılda tutma süresi) ve altı haftalık akılda tutma süresiyle %70 daha fazla kelime hatırladılar. İspanyolca, İtalyanca, Fransızca ve Yunanca da dahil olmak üzere diğer birçok dilde benzer sonuçlar elde edilmiştir (inceleme için bkz. Taguchi, 2006).

Atkinson ve Raugh'un yönteminin (Atkinson & Raugh, 1975) dezavantajı, yazarların yalnızca alıcı kelime edinimini (uygun bir İngilizce kelime ile yabancı bir kelime arama) dikkate almalarıdır. Sözlüğü verimli bir şekilde doldurmak için anahtar kelime yöntemi kullanılırsa (İngilizce bir kelimeye karşılık gelen yabancı bir kelime arayın) ne olur ? ­Ellis ve Beaton (1993) bu soruyu, alıcı ve üretken Almanca kelime edinimi üzerinde aşağıdaki dört koşul altında karşılaştırmalı bir çalışma yürüterek yanıtladı: anahtar sözcük bir isimdir; anahtar kelime bir fiildir; tekrarlama (Almanca ve İngilizce kelime çiftlerinin çoklu tekrarı ve kendi ­stratejileri - deneye katılanlar tercih ettikleri stratejiyi kendileri seçtiler). Anahtar kelime yöntemi (özellikle anahtar kelime olarak bir isimle), alıcı ­kelime dağarcığı ediniminde, üretken kelime dağarcığı ediniminden nispeten daha başarılı olmuştur (Şekil 16.5).

Pirinç. 16.5. Yabancı sözcüklerde ustalaşmanın (hatırlamanın), alıcı ve üretken sözcük dağarcığının yenilenmesi için öğrenme stratejisine bağlılığı (Eliis & Beaton, 1993)

Anahtar sözcük yöntemi, verimli sözcük dağarcığı yenileme için neden etkisizdi? Katılımcılara İngilizce bir kelime sunulduğunda, önce uygun bir anahtar kelime seçmeleri ve ardından onu uygun bir Almanca kelime "bulmak" için kullanmaları gerekiyordu. Sorun ­, genellikle anahtar kelime seçiminin Almanca kelimeyi doğru bir şekilde hatırlamak için yeterince doğru bilgi sağlamamasıydı. Bununla birlikte, anahtar kelime yönteminin, uzun bir süre boyunca kullanılması koşuluyla, verimli kelime bilgisi yenileme için etkili bir şekilde kullanılabileceği yakın zamanda gösterilmiştir. ­Taguchi, bir Avustralya üniversitesinde üç ay Japonca okuyan öğrencilerle çalıştı (Taguchi, 2006). Anahtar kelime yöntemini kullanma konusunda eğitim almış olanlar , İngilizce çevirileri sunulduğunda ­kontrol grubuna göre daha fazla Japonca kelimeyi doğru bir şekilde hatırladılar.

Özetle, bir yabancı dil öğrenirken, anahtar kelime yönteminin alıcı ve üretken kelime edinimini geliştirebileceğine dair oldukça güvenilir kanıtlar olduğunu söyleyebiliriz. Bununla birlikte, kural olarak, anahtar kelime yöntemi, yalnızca öğrenciler iyi bir şekilde hakim olduklarında diğer yöntemlerden daha etkilidir ­(McPherson, 2004). Yukarıdakiler öncelikle soyut kelimelerin özümsenmesi için geçerlidir, çünkü bu tür kelimeler için görsel imgeler yaratmak,

somut kavramları ifade eden kelimelerden çok daha zordur .­

ezberleme

Bazen öğrencilerin bazı bilgileri kelime kelime ezberlemesi, yani ezberlemesi gerekir. İngilizce öğrenenlerin ayetleri ezberlemeye ihtiyacı olabilir ve psikoloji öğrencileri bazen ­önemli alıntılar gibi önemli bilgileri ezberlemeyi yararlı bulur . Ezberleme ile ilgili süreçler hakkında yararlı bilgiler, oyunculara ­bunu yapmak için kullandıkları stratejiler sorularak elde edilebilir. Ne zaman tiyatroya gitsek, yüzlerce hatta binlerce satırlık metni ezberleme yeteneğimize hayret ediyoruz. ­Yazarın metnini kelimesi kelimesine tekrar edip etmediklerini sorabilirsiniz. Araştırmalar bunun neredeyse her zaman böyle olduğunu göstermektedir (Oliver & Ericsson , 1986). Oyuncuların rollerinin metinlerini nispeten hızlı bir şekilde ezberleme yetenekleri şaşırtıcı. Bilgi işleme düzeyleri teorilerine uygun olarak, " ­anlamlı işleme" tabi tutulmuş bilgiler çok daha iyi hatırlanır (Craik & Lockhart, 197 2; bkz. Bölüm 5). Bununla birlikte, bu tür bir işlem, kural olarak, metnin ana fikrinin, özünün iyi bir şekilde ezberlenmesini sağlar ve kelimesi kelimesine ezberlemeyi değil.

Helga ve Tony Noyce, oyuncuların kelime kelime ezberlemeyi nasıl başardıklarını anlamamıza yardımcı olmak için herkesten fazlasını yaptılar (bkz. Noice & Noice, 1996). İlk şaşırtıcı keşifleri ­, profesyonel aktörlerin işe genellikle bir repliği ezberleyerek başlamadıklarıydı! Bunun yerine ­karakterlerinin kişiliğini ve motivasyonlarını anlamaya çalışırlar. Helga Noice (1992), yedi ­oyuncuya rollerini nasıl ezberlediklerini sordu. Vardığı ana sonuç şu: “Onlar [oyuncular] oyunu birçok kez okuyup her satırın ardındaki motivasyonu anlamaya çalışıyorlar. Tüm oyuncular, belirli bir karakterin bu belirli kelimeleri neden kullandığını anlamanın önemini vurguladı ." Bu nedenle, oyuncular oyunun anlamını gerçekten anlarlar ve bunu öyle bir şekilde yaparlar ki, sonuç olarak, karakterlerinin ­sahneden söylemek zorunda oldukları her bir kelimeyi neden kullandıklarını anlarlar .

Bunun pratikte nasıl göründüğü, belediye başkanı rolünü oynayan aktörün muhabire "Beni şimdi rahatsız etmeyin ­, lütfen" demesi gerektiği örnekte görülebilir (Noice & Noice, 1996). Aktör, "rahatsız etmeyin" kelimesinden yola çıkarak, belediye başkanının muhabire can sıkıcı bir çocuk olarak baktığına karar verdi, bu nedenle metin bu kelimeyi içeriyor ve "rahatsız etmeyin" veya "rahatsız etmeyin" değil. Belediye başkanı, muhabiri uzaklaştırmak istemediği için cümlenin sonuna "lütfen" ekliyor.­

Noyce ve Noyce, aktörlerin rolleri nasıl öğrendiklerini ayrıntılı olarak incelediler (Noice & Noice, 1996). Altı oyuncuya, bir erkek ­ve bir kadının aşk ve olası ihanet hakkında konuştukları bir oyundan bir sahne teklif ettiler. Her oyuncuya bir kayıt cihazı ve bu sahne üzerinde çalışırken ortaya çıkan düşünceleri ­formüle etme ve yazma talimatları verildi. Oyuncular girişleri on iki kategoriye ayrıldı. Girişlerin %40'ından fazlası "etkileşim" kategorisindeydi (bir karakterin onu etkilediği, etkilemeye çalıştığı ­veya ondan etkilendiği karakterlerin zihinsel veya duygusal temaslarıyla ilgili ifadeler; Noice & Noice, 1996). İkinci ve üçüncü en "bol" kategoriler (her biri formülasyonların %9'unu içeriyordu), metaformülasyonları ( metinleri ezberlemekle ilgili genel formülasyonlar ­) ve notları (bazı açıklamaların hatırlanmasının daha kolay veya daha zor olmasının nedenleri) içeriyordu.

Rol metinleri oyuncuların hafızasında ne kadar süre kalır? Bu soruyu cevaplamak için bir araştırma ekibi, oyuncuların Sartre'ın No Exit oyunundaki rollerini oyun çekildikten beş ay sonra hatırlamaya çalıştıkları bir çalışma yürüttü (Schmidt, Boshuizen & van Breukelen, 2002) . ­Birkaç sahne olağan şekilde sunuldu: oyuncular sahnenin etrafında hareket ettiler ve birbirlerine baktılar, ancak oyunun çoğunda oyuncular sırtları birbirine dönük olarak masada oturdular. Metnin çoğunu (%53) kelimesi kelimesine, %28'i ­yazarın metninin anlamını aktaran açıklamalar şeklinde ve %3'ü de metne dayalı aktörün vardığı sonuçlar şeklinde yeniden ürettiler. Sonuç olarak, metnin yaklaşık% 85'ini şu veya bu biçimde tuttular. Yazarın metnindeki çarpıtmaların çoğunun ­yine de anlamını koruduğu gerçeği, oyuncuların metni ezberleyerek oyun yazarının niyetine derinlemesine nüfuz ettiklerinin reddedilemez kanıtıdır.

Schmidt ve diğerleri (2002), sahnede oyuncuların metinlerinin %87'sini (kelimesi + açımlamalar + çıkarımlar), bir masada otururken ve birbirlerine bakmadan - %81'ini hatırladıklarını bulmuşlardır. Ne diyor? Bu, ­oyuncuların repliklerini yeniden üretmelerini kolaylaştıran ipuçları olarak diğer oyunculardan gelen bağlamsal bilgileri (jestler, duruşlar, yüz ifadeleri) kullandıklarını gösterir. Bununla birlikte, bağlamsal bilgiye erişimin olumlu etkisinin küçük olması, metnin kendisinde yer alan işaretlerin genellikle aktörlerin rollerini hatırlamaları için yeterince güçlü olduğunu düşündürür.

Dikkat, ilgi, bilgi

Yıllar önce, Sir Frederick Bartlett ­Güney Afrika'daki Svazi halkının dikkate değer anıları olduğu iddiasını test etti (Bartlett, 1932). Oğlandan köyün diğer tarafında yaşayan bir adama bir mesaj iletmesini isteyerek başladı . Mesaj on öğe içeriyordu ­ve tüm prosedür iki dakika sürdü. Oğlan iki önemli hata yaptı; Amerikalı veya İngiliz akranlarından da aşağı yukarı aynı şey beklenebilirdi. Svazi yetişkinlerinin hafızası test edildikten sonra da benzer bir sonuç çıkarıldı . Bundan sonra, çiftçilerden biri sığır yetiştiricisini aramayı ve sığırlar için hafızasını test etmeyi teklif etti. Sığır yetiştiricisinden, çiftçinin geçen yıl yaptığı tüm sığır alımlarını listelemesi ve mümkün olduğu kadar çok ayrıntıyı hatırlaması istendi . Yere çöken sığır yetiştiricisi ­, hızlı bir şekilde dokuz işlemi listeledi, bunlar arasında tipik olarak ­aşağıdaki satın almalar yer alıyor: “Mbimbimaseko'nun iki pound [yaklaşık 4 $] karşılığında kuyruğunda beyaz bir püskül olan genç bir siyah boğası var; Ndoda Ked'de beyaz göbekli bir genç kırmızı düve, kırmızı inek buzağı, bir pound [yaklaşık 2 $] karşılığında yediler.” Çiftçinin notlarıyla sığır yetiştiricisinin söylediklerini kontrol ettiklerinde, ­yalnızca iki yanlışlık yaptığı ortaya çıktı: Bir durumda fiyat 10 şilinden [yaklaşık 1 $] azdı ve diğerinde hayvan farklıydı. renk. Hiçbirine kendisinin girmediği hayvancılık anlaşmalarına dair olağanüstü hafızasının nedeni , Svazi'nin ­bu insanların sosyal yapısında son derece önemli bir rol oynayan sığırlara olan olağanüstü ilgisinde yatmaktadır .

Bartlett'in yazdığı şey, bellekle ilgili en önemli genellemelerden birine bir örnektir: Herhangi bir bilgi türü en iyi, onunla en çok ilgilenenler tarafından hatırlanır. Elbette, belirli bir konuyla daha fazla ilgilenenler, kural olarak, o konu hakkında daha çok şey bilirler. Başka bir deyişle, bir kişi belirli bir konuda ne kadar çok bilgiye sahipse, yeni bilgileri onlarla ilişkilendirmesi o kadar kolay olur (bkz. Bölüm 5). Örneğin, Morris, Gruneberg, Sykes & Merrick (1981) bir deneyde katılımcılara futbol maçlarının hayali sonuçlarını sundu. Deneklerin futbol hakkındaki bilgilerinin bu sonuçları nasıl hatırladıkları ile korelasyon katsayısı + 0.81'dir, bu da bilginin ­insan hafızasının güçlü bir yordayıcısı olduğunu gösterir.

Motivasyon

İnsan motivasyonunun en etkili teorilerinden biri hedef belirleme teorisidir. İlk olarak Edwin Locke (1968) tarafından formüle edilmiş ve daha sonra değiştirilmiştir (Locke & Latham, 2002). Hedef belirleme teorisinin kilit konumu, bilinçli hedeflerin insanların motivasyonu ve davranışları üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olmasıdır. Başka bir deyişle ­, kendimize ne kadar zor hedefler koyarsak, onlara ulaşmak için o kadar aktif bir şekilde çabalarız. Wood, Mento ve Locke, bu hipotezi test eden 192 çalışmayı gözden geçirdiler ve bunlardan 175'inin hipotezi desteklediği sonucuna vardılar (Wood, Mento ve Locke, 1987).

Elbette motivasyon, ­ulaşılması zor hedefler belirlemekten daha fazlasıdır. Bir diğer önemli faktör de onlara bağlılıktır. Kendinizi tamamen buna adamaya niyetiniz yoksa, psikolojinin hafızaya adanmış bir sınavında mükemmel bir şekilde bitirme hedefini kendinize koymanız anlamsızdır . Kendiniz için belirlediğiniz hedeflerin

net ve spesifik olması da önemlidir. Örneğin "iyi çalış" gibi belirsiz ifadelerden kaçınılmalıdır ­. Latham (2003, s. 309), hedef belirleme teorisinin bazı kilit noktalarını çok özlü bir şekilde dile getirdi : bir hedef "belirli, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve ­zamana bağlı" olmalıdır.

Hedef belirleme teorisinin başarısı uzun bir ­süre boyunca kanıtlanmıştır, ancak ciddi bir kusuru vardır. Bunu test eden çalışmaların çoğu ­, hiçbir şekilde dikkat dağıtmadan tek bir görevi tamamlamayı içeriyordu. Gerçek hayatta, aynı anda birkaç hedefe ulaşmaya çalışırken ve sürekli dikkatimiz dağıldığında bunun tam olarak ­böyle olmadığı konusunda benimle aynı fikirde olacaksınız . Deneysel koşullar, aynı anda akademik başarı için çabalayan ve aktif bir sosyal yaşam sürdüren çoğu öğrencinin yaşam koşullarına karşılık gelmiyor .

Karmaşıklıklar ve dikkat dağıtıcı şeylerle dolu bir dünyada hedefler belirlemekten onlara ulaşmaya nasıl geçebilirsiniz ? ­Peter Gollwitzer'in ilgilenmeye başladığı soru buydu. Getirdiği anahtar kavram olan uygulama ­planı , "hedeflere ulaşmak için ne zaman, nerede ve nasıl davranılacağını belirtir" (Gollwitzer, 1999, s. 494; ayrıca bkz. bölüm 15).

Gollwitzer'in fikirlerini belirli bir örnek bağlamında ele alacağız. Natalie adında bir öğrencinin yaklaşan Cumartesi günü dört saatini yaklaşan bir sınava çalışmaya ayırmaya karar verdiğini varsayalım . ­Ancak bu niyetin gerçekleşmesinin önünde engeller çıkmıştır. Natalie genellikle ­günde birkaç saatini onunla aynı apartmanda yaşayan öğrencilerle konuşarak geçirir, ayrıca televizyon izlemeyi sever. Bu nedenle, Natalie'nin dikkatinin derslerinden uzaklaşması ve sonunda amaçladığından çok daha az öğrenmesi riski vardır.

Natalie planlarını gerçekleştirmek için ne yapmalıdır? Gollwitzer'in teorisine göre (Gollwitzer, 1999), şu anda niyetlerin uygulanmasına yönelik plan "sahneye giriyor". Niyetin gerçekleşmesi için iki seçenek vardır: 1) "komşulardan biri kapımı çaldığında ona saat sekizde barda buluşacağımızı söyleyeceğim " ­; 2) “TV'de ilginç bir şey olduğunu öğrenirsem, komşularımdan programı kaydedip daha sonra izlemelerini isteyeceğim.” Gallwitzer'e göre, insanlar niyetlerini gerçekleştirmeye özen gösterirlerse çoğu hedefe ulaşma olasılığı önemli ölçüde artacaktır .­

Uygulama planının her türlü dikkat dağıtmaya maruz kalmayı azalttığına dair kanıt ­şurada sunulmuştur: Gollwitzer, 1999. Üniversite öğrencileri bir aritmetik görevi yaptıklarında, dikkatleri başka bir şey tarafından dağıldı.

ödüllü klipler Bunlar

Dikkatimin dağılmasına izin vermeyeceğim!” diye düşünen öğrencilerin sonuçlarını olumsuz etkiledi. ­Niyet Planı: "Dikkatimi dağıtan bir şey olursa, ­görmezden geleceğim!" dikkat dağınıklığıyla baş etmenin bir uygulama planından daha etkili bir yol olduğu ortaya çıktı: "Bir dikkat dağınıklığı ortaya çıkarsa, işimi iki kat enerjiyle yapacağım!" Dikkatinizin dağılmasını istemiyorsanız, hızlanmak yerine dikkat dağıtıcı unsurları ­göz ardı etmeyi içeren bir uygulama planı oluşturmaya odaklanmak en iyisidir.

Niyet planlarının etkililiğine dair daha fazla kanıt, ­öğrencilerin Noel'den sonraki 48 saat içinde tatili nasıl kutladıklarını yazmaları için hedef belirleyen Gollwitzer ve Brandstatter'dan (1997) geldi. Araştırmaya katılanların yarısı, raporlarını nerede ve ne zaman yazacaklarını belirten bir uygulama planı yaptı. ­Noel'den kısa bir süre sonra bir rapor yazma hedeflerine, niyetlerin uygulanması için bir plan yapan öğrencilerin %75'i ve bunu başaramayan öğrencilerin sadece %33'ü ulaştı .

, belirlenen hedeflere ulaşmada neden bu kadar etkilidir ? ­Gollwitzer'e göre, niyetlerin uygulanması için bir planın oluşturulması, "belirli bir alışkanlığın" geliştirilmesine benzer (Gollwitzer, 1999). Alışkanlıklarımız (örneğin öğle yemeğini öğlen 1'de yemek , arkadaşlarla bir kafede buluşmak) , ­belirli eylemlerin nerede ve/veya ne zaman gerçekleştirildiği hakkında bilgi sağlayan ilgili ipuçları tarafından güvenilir bir şekilde "tetiklenir" . Aynı şekilde uygulama ­planı da belirlediğimiz hedeflere ulaşmak için nerede ve ne zaman hareket edeceğimizi belirtir .

sonuçlar

İnsanların kullandığı anımsatıcı aygıtların çoğu harici aygıtlardır; bunlar , bilgisayar kullanımına dayalı takvimleri, listeleri ve teknikleri içerir. ­Bununla birlikte, anımsatıcılar, yalnızca farklı stratejilere dayalı dahili anımsatıcı cihazlara güvenirler. Ek olarak, birçok kişiye doğal olarak olağanüstü bir hafıza bahşedilmiştir. Bununla birlikte, doğal yeteneklerine güvenenler, ­etkili stratejiler geliştirdikleri görevlerin yerine getirilmesinde stratejistlerin ­elde ettiği gerçekten harika sonuçlara nadiren ulaşırlar.

Görsel temsillere dayalı anımsatıcı cihazlar ­eski zamanlardan beri bilinmektedir. Görsel temsillere dayanan en eski (ve en etkili) anımsatıcı araçlardan biri, yerler yöntemidir. Derslerde kullanılabilir ama soyut kavramlar için kullanımı somut kavramlara göre çok daha zordur. Bilinen birçok sözlü anımsatıcı cihaz da vardır. Örneğin, Braishaw, ­tarihsel tarihleri ünsüz kombinasyonlara dönüştüren ve daha sonra anlamlı ifadelerin oluşturulduğu bir kod geliştirdi. İlişkisiz kelimelerin bir listesini hatırlaması gereken bir kişinin bunları bir hikaye oluşturmak için kullanması gerçeğinden oluşan hikaye anlatma yöntemi de bilinmektedir . Çoğu anımsatıcı tekniğin üç bileşeni vardır: anlamlı kodlama (hatırlanacak olanı zaten bilinenle ilişkilendirme), yapılandırılmış ­hatırlama (özellikler bellekte depolanır ve daha sonra hatırlamaya yardımcı ­olur) ve hızlandırma (aktif eğitim kodlamaya yardımcı olur ve oynatma daha hızlıdır).

Sınavlara hazırlanırken SQJR yaklaşımı ( İngilizce “review”, “question”, “reading”, “review”, “generalization” kelimelerinin ilk harflerinden ­oluşan bir kısaltma ­) çok faydalıdır. Öğrencinin az önce öğrendiklerini hatırlamasını gerektiren gözden geçirme aşaması önemlidir çünkü sınavda yapmanız gereken budur - ne öğrendiğinizi hatırlamak . Test etme etkisi ­, materyalde uzmanlaşma anında test etmenin, uzun süreli bellekte tutulmasına katkıda bulunduğunu gösterir. Öğrenciler ayrıca temel fikirler ve kavramlar arasındaki ilişkileri grafiksel olarak temsil eden zihin haritaları oluşturabilirler. Zihin haritaları, geleneksel kayıtlardan daha esnek ve bilgilendiricidir . Yabancı kelimelerin kelime dağarcığı, anahtar kelimenin yabancı bir kelime ile ­ana dildeki eşdeğeri arasında bir bağlantı rolü oynadığı anahtar kelime yöntemi kullanılarak yenilenebilir . Profesyonel oyuncuların faaliyetlerinin incelenmesi ­, yazarın metninin kelimesi kelimesine ezberlenmesinin, rollerini oynadıkları karakterlerin karakterine ve motivasyonuna nüfuz ederek onlar tarafından sağlandığını göstermiştir.

uzun süre hafızada tutmak istiyorsanız dikkat ve ilgi son derece önemlidir . ­Örneğin, Güney Afrika'da yaşayan bir halk olan Swazi için sığırlar son derece önemlidir ve onlarla ilgili tüm işlemlerin en küçük ayrıntılarını hatırlarlar. Etkili motivasyon, zorlu (ancak ulaşılabilir) hedefler belirlemeyi ve onlara bağlı kalmayı içerir. Hedeflere ulaşılması, niyetlerin uygulanması için planların oluşturulmasıyla kolaylaştırılır, çünkü bunlar ­, dış koşulların sizi onlardan uzaklaştırmasına izin verme şansınızı en aza indirir.

ek literatür

•            Ericsson, KA (2003). İstisnai ezberciler: Yapıldı, doğmadı. Bilişsel Bilimlerde Eğilimler ­, 7, 233-235. Anders Eriksson, istisnai hafızanın doğanın bir armağanından çok sıkı çalışmanın sonucu olduğuna dair kanıtlar sunuyor .

•            McPherson, F. (2004). Hafıza anahtarı: Hatırlamanın sırlarını açığa çıkarın. New York: Barnes & Noble Kitapları. Bu kitap, ­hafızayı geliştirmek için çok sayıda teknik ve stratejinin güçlü (ve zayıf) yönlerinin eksiksiz ve dengeli bir analizini sunar .

•            Morris, RE & Fritz, SO (2006). Nasıl ... hafızanızı geliştirebilirsiniz. Psikolog, 19,608-611. Yazarlar, sağlam deneysel sonuçlara dayanarak, ­hafızayı iyileştirmenin birkaç yararlı yolunu tartışıyorlar.

•            Roediger, HL & Karpick, JD (2006b). Hafızayı test etmenin gücü: Eğitim uygulamaları için temel araştırma ve çıkarımlar. Psikolojik Bilim Üzerine Perspektifler, 1, 181-213. Belleği geliştirme ­yöntemi olarak test etmenin etkinliğine ilişkin laboratuvar ve saha çalışmalarının sonuçlarının gözden geçirilmesi ve tartışılması .­

•            Wilding, J. & Valentine, E. (1997). üstün hafıza. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press. Anımsatıcılar, olağanüstü sonuçları ve bu sonuçlara ulaşmak için uyguladıkları stratejiler hakkında büyüleyici ve bilgilendirici bir hikaye ­.

Sözlük

Otobiyografik hafıza, bir kişinin hayatı boyunca meydana gelen önemli olayların ve onunla ilgili bilgilerin hafızasıdır.­

Otonoetik bilinç, E. Tulving tarafından öz-farkındalığı belirtmek için bilimsel dolaşıma sokulan ve hatırlayan kişinin epizodik belleğin içeriği üzerinde düşünmesine izin veren bir terimdir.

Bilgi çoğaltmanın asimilasyonuna (işleme) (Transfere uygun ­işleme, TAP) yeterliliği , özü, kodlama yöntemi ve bilgi çoğaltma yöntemi benzer olduğunda bellekte depolamanın en iyi olduğu ilkedir.

Alkolik Korsakoff sendromu - hastalar, geçmiş olayları hatırlamalarına ve hafıza boşluklarını doldurmak için uydurmalara eğilimli olmalarına rağmen, yeni bilgileri özümsemekte güçlük çekerler . ­Bu durumun en yaygın nedeni, özellikle B vitamini eksikliğine yol _{açıyorsa alkolizmdir .}

gelecekte kullanılabilecek bilgileri kodlayamama , depolayamama veya yeniden üretememe durumudur .­

Artikülasyon bastırma, deneklerden konuşulan kelimeyi sürekli olarak tekrarlamalarının istenmesine dayanan sözlü tekrarı kesintiye uğratmak için kullanılan bir tekniktir .­

İlişkisel engelleme, üreme sırasındaki girişimin etkilerini açıklamak için önerilen varsayımsal bir süreçtir; buna göre, bir uyaran, daha güçlü bir rakibi tekrar tekrar "çıkardığı" için hedef izi "çıkaramaz" ve ­bunun sonucunda insanlar pes eder. hafızadan hedef hafızadan çıkarma fikri.

Otobiyografik Bilgi Bankası, otobiyografik belleğin temelini oluşturan kendimiz ve geçmişimiz hakkında bilgi birikimidir.

sırayla dokunduğu bir dizi bloğun kullanımına dayanan ve ardından deneğin hareketlerini tekrar etmeye çalıştığı , dijital bellek kapasitesi testinin görsel-uzaysal bir analoğudur .

Sanrılar, genellikle şizofreni hastalarında bulunan ve sağlam temellere dayanan gibi görünen yanlış inançlardır, oysa dışarıdan bir gözlemci onları tamamen inanılmaz bulur.

Sözel öğrenme, öncelikle kelime listelerini ve anlamsız heceleri ezberlemeye dayanan, hafıza çalışmasına yönelik bir yaklaşımı ifade etmek için kullanılan bir terimdir.

Görsel önbellek, Loggia'nın görsel çalışma belleği modelinin bir bileşenidir ­. Fonolojik depolamaya benzer ve fonolojik tekrara benzer dahili oyma ile desteklenir.

Görsel-uzaysal kısa süreli bellek (Visuo-uzaysal STM) - görsel veya uzamsal bilgilerin kısa süreler için bellekte depolanması.

Hatırlama, ikili tanıma teorisinde tanıma belleğinin daha yavaş bileşenidir, daha fazla dikkat gerektirir ­ve bellekle ilgili bağlamsal bilgilerin çıkarılmasını içerir .­

Parça tamamlama, deneklerden kelimeyi parça parça tamamlamalarının istenmesine dayanan bir kelime hafızasını test etme yöntemidir , ­örneğin, anlamlı bir kelime elde etmek için belirli bir satıra eksik harfleri ekleyin.

Olayla ilgili potansiyeller (ERP), duyusal stimülasyona yanıt olarak beynin elektriksel aktivitesinde meydana gelen kısa vadeli değişikliklerdir .­

Bastırma, psikanalitik teoride, çatışmayı ve zihinsel rahatsızlığı azaltmak için istenmeyen anıları, düşünceleri ve duyguları bilinçaltına bastıran psikolojik bir savunma mekanizmasıdır. Teorik olarak, bastırma hem ­bilinçli hem de bilinçsiz olabilir.

Gestalt psikolojisi, 20. yüzyılın ilk üçte birinde Almanya'da ortaya çıkan ve hafızayı ve mantıksal düşünmeyi anlamak için algı ilkelerini kullanmaya çalışan bir psikoloji akımıdır.

Hipermnezi (Hipermnezi) - aynı malzemenin tekrar tekrar test edilmesi sonucunda ortaya çıkan bilgileri hatırlama yeteneğinde gelişme .­

Çift kodlama hipotezi - özü, parlak görsel görüntülere karşılık gelen kelimelerin sadece sözlü olarak değil görsel olarak da kodlandıkları için hatırlamanın daha kolay olduğu bir hipotez.

İlişkisel eksiklik hipotezi, yaşa bağlı hafıza sorunlarının nedeninin, yaşlı insanların daha önce ilgisiz uyaranlar arasında çağrışımsal bağlantılar kuramaması olduğu bir hipotezdir .­

Harcanan zamanın hipotezi (Toplam zaman hipotezi) - özü, öğrenilen materyal miktarının, özümsenmesi için harcanan zamanın basit bir fonksiyonu olduğu varsayımı.

Yeniden Ortaya Çıkma Hipotezi, fotoğrafik bellek ve travma sonrası stres bozukluğu gibi durumlarda, daha sonra aynı biçimde yeniden ortaya çıkan anıların yaratılabileceği hipotezidir .­

Bağlam kayması hipotezi, listelerin kasıtlı olarak unutulmasını inceleme tekniği kullanılarak elde edilen sonuçları açıklayan varsayımsal bir mekanizmadır ve 1 numaralı listenin nesnelerini unutma talimatının bağlamlarında bir kaymaya neden olduğu gerçeğinden oluşur. ­geri yüklenmezse, son testin bağlamı onlar için etkisiz bir yeniden üretim işareti haline gelir ­.

Geri Alma Engelleme Hipotezi, listelerin kasıtlı olarak unutulmasını inceleme tekniği kullanılarak elde edilen sonuçları açıklayan ve "unut" talimatına yanıt olarak 1 numaralı listedeki nesnelerin geçici olarak engellendiği ve olabileceği gerçeğinden oluşan varsayımsal bir mekanizmadır. ­sonuç olarak ­ikinci sunumda yeniden etkinleştirildi.

Hipokampus, frontal lobun medial kısmında yer alan ve uzun süreli belleğin oluşmasında önemli rol oynayan bir beyin yapısıdır.

İşleme derinliği, Craik ve Lockhart'ın bir hipotezidir; bunun özü, bilgi ne kadar derin işlenirse, bellekte o kadar iyi saklanır.

Tipiklik gradyanı - tipiklik derecelerine göre belirlenen, aynı kategorideki nesnelerin sistematikleştirilmesi .­

Yığınlama , genellikle uzun süreli belleğe dayalı olarak, bir dizi nesneyi birlikte gruplama işlemidir.

Sinaptik iletimin uzun vadeli güçlenmesi, LTRP (Uzun vadeli güçlenme, LTP), bir nöronun önceden aktivasyonunun bir sonucu olarak sinaptik iletimin daha verimli hale geldiği süreçtir .­

Uzun süreli çalışma belleği, Eriksson ve Kintsch tarafından uzun süreli belleğin karmaşık bilişsel etkinlikleri gerçekleştirmek için çalışma belleği olarak kullanılabileceği yolu belirtmek için kullanılan bir terimdir.

Uzun süreli bellek, bilgilerin uzun süre saklanmasını sağlayan bir sistem veya sistemlerdir.

Bir kelimenin kökünü bir bütüne tamamlama (Stem tamamlama), bir kelimenin ilk birkaç harfini sunarak hafızadaki yerini test ettikleri bir görevdir.

İkili süreç tanıma teorileri Tanıma hakkındaki yargıların birbirinden bağımsız iki yeniden üretim biçimine dayandığını varsayan bir tanıma teorisi : hafıza ve tanıma.­

yaşam öyküsü, otobiyografik belleğin temelini oluşturduğu söylenen, bir kişinin yaşamının tutarlı ve genelleştirilmiş bir anlatımıdır.

Geri getirme kaynaklı unutma (RIF), belirli hedeflerin daha sonra uzun süreli bellekten ­hatırlanmasının, bu hedeflerle ilişkili diğer nesneleri hatırlama yeteneğini azalttığı bir eğilimdir .­

Bağlama bağlı bellek, bellekten bilgi alma sırasındaki uzamsal-zamansal koşulların, ruh halinin, fizyolojik veya ­bilişsel bağlamın kodlama koşullarına uygunluğunun üreme sürecini olumlu yönde etkilediği bir olgudur.

Peterson görevi, tekrarlamayı engelleyen bir etkinlikle dolu kısa bir gecikmeden sonra az miktarda bilginin test edildiği hızlı bir unutma görevidir.

Geri getirme, o hafızanın farkındalığına yol açan bir veya daha fazla uyarana (özelliklere) dayalı olarak bir hedef hafızayı alma işlemidir .­

İkonik bellek, görsel bilgilerin kısa süreli depolanmasını ifade etmek için kullanılan bir terimdir.

Örtük/bildirimsel olmayan bellek Bilginin, açık bilinçli hatırlama veya tanıma yerine eylem yoluyla uzun süreli bellekten alınması.­

İnhibisyon, diğer mekanizmaları engelleyen mekanizmaların genel adıdır. Terim, hem belirli bir fizyolojik mekanizma ile ilgili olarak hem de ­daha önce öğrenilen nesnelerden rekabet nedeniyle bir nesnenin hafızasının bozulmasına neden olan proaktif ve geriye dönük inhibisyon gibi daha genel nitelikteki bu tür fenomenlerle ilgili olarak kullanılabilir. veya daha sonra.

Zihin haritası (hafıza haritası) (Mind tar) - kelimelerin veya diğer nesnelerin bazı merkezi anahtar kelimeler etrafında farklı şekillerde birbirleriyle ilişkili olduğu bir diyagram ­.

Aralıklı tekrarlar (Genişletme alma) - nesnelerin kısa bir süre sonra test edildiği ve ardından testten önceki sürelerin kademeli olarak artırıldığı bir öğrenme tekniği .­

Girişim, bellekteki "ilgili" izlerin varlığıyla bilginin çoğaltılmasının engellendiği bir olgudur.

İnfantil amnezi (İnfantil amnezi) - insanların hayatlarının ilk beş yılındaki olayları hatırlamamalarında kendini gösteren bir eğilim .­

Çerçeve, nesneler ve özellikleri hakkında bilgi depolayan bir şema türüdür.

Klasik koşullanma, nötr bir uyaranın (zil gibi) düzenli olarak bir yanıt oluşturan (et tozu gibi) bir uyaranla birleştiği, ­sonunda aynı yanıtı (salivasyon) ortaya çıkarmaya başladığı bir öğrenme yöntemidir .­

Bilişsel kontrol, istenmeyen düşüncelerin zihne girmesini engelleme yeteneği de dahil olmak üzere, amaçlarımıza ­uygun olarak düşünceleri esnek bir şekilde kontrol etme yeteneğidir.­

Konsolidasyon, hafıza dokusuna kademeli olarak yeni bir izin dokunduğu, bileşenlerine ve aralarındaki bağlantıların güçlendirildiği zamana bağlı bir süreçtir.

Bağlamsal dalgalanma - zaman içinde rastgele bağlamda kademeli bir kayma, bunun bir sonucu olarak önceki anılar mevcut bağlamdan yeni anılara göre daha fazla sapar ­ve eski için ikincisinden daha az etkili bir yeniden üretim işareti (uyarıcısı) haline gelir.

Bağlam ipuçları, örneğin olayın zamanı ve yeri dahil olmak üzere hedef bilginin kodlandığı koşulların belirli yönlerini karakterize eden hafızaya alma ipuçlarıdır.­

Denetleyici dikkat sistemi (SAS), dikkatin eylem üzerindeki kontrolünü açıklamak için Normann ve Shallis tarafından önerilen modelin bir bileşenidir.

Konfabülasyon veya amaçsız yalanlar (Konfabülasyon), olmayanın anılarıdır .

Kısa süreli bellek, az miktarda bilgi için nispeten kısa bir depolama süresi ile karakterize edilen bir bellek türüdür .­

Unutma eğrisi/tutma fonksiyonu - İlk olarak Ebbinghaus tarafından tanımlanan, bilginin öğrenilmesinden bu yana zamanın bir fonksiyonu olarak hafızada tutmadaki logaritmik düşüş.

Gizli inhibisyon, koşullu bir refleksin gelişmesinden önce, koşullu bir uyaranın koşulsuz bir uyaran tarafından pekiştirilmeden tekrar tekrar sunulması durumunda, koşullu bir refleksin gelişiminin zorlaşması gerçeğiyle ilişkili bir olgudur .­

Boyuna tasarım, bir grup katılımcının birkaç on yıl boyunca düzenli olarak test edildiği gerçeğine dayanan bir yaşlanma çalışması yöntemidir .­

Manyetik rezonans görüntüleme, MRI (Manyetik rezonans görüntüleme, MRI), güçlü bir manyetik alanın neden olduğu değişiklikleri kaydetmeye dayalı olarak beyin aktivitesini görselleştirme yöntemidir .­

Manyetoensefalografi, MEG (Magnetoensefalografi, MEG), korteksin elektriksel aktivitesi tarafından oluşturulan zayıf manyetik alanları kullanarak beyin nöronlarının aktivitesinin incelenmesidir .­

Maskeleme, bir uyaranın algılanması ve/veya akılda tutulmasının, sunumdan hemen önceki (ileri maskeleme) veya onu takip eden (ters maskeleme) olaylardan etkilenme sürecidir .­

Zihinsel zaman yolculuğu, Tulving tarafından epizodik belleğin geçmişi yeniden yaşamamıza ve bu bilgiyi geleceği planlamak için kullanmamıza izin verme biçimine atıfta bulunmak için türetilen bir terimdir.

Metabellek, bir kişinin kendi belleği hakkındaki bilgisi ve işleyişini düzenleme yeteneğidir.

Lokus Yöntemi, hatırlanacak nesneleri konumlarıyla ilişkilendirmeye dayalı anımsatıcı bir tekniktir .­

Daldırma yöntemi, öğrenciyi yalnızca bu yabancı dilin kullanıldığı bir ortama yerleştirmekten oluşan bir yabancı dil öğretme stratejisidir.

Modal model, Atkinson ve Shifrin (Atkinson & Shiffrin, 1968) tarafından önerilen bellek modelini ifade etmek için kullanılan terimdir .­

Model (Model) - tahminler yapmanızı ve test etmenizi sağlayan, teorinin daha kesin bir şekilde ifade edilmesi yöntemi .­

Amigdala, beyinde hipokampusa yakın bir bölgedir ve duyguların oluşumunda önemli rol oynar.

Kaynak izleme, belirli bir kaynaktan kodlanıp kodlanmadıklarını belirlemek için anıların bağlamsal kökenini inceleme sürecidir .­

Motive edilmiş unutma, hem kasıtlı unutmayı hem de motivasyondan kaynaklanan ancak bilinçli bir niyet olmaksızın unutmayı ­tanımlayan geniş bir terimdir ­.

Yönlendirilmiş unutma, yakın zamanda yaşanan olayları daha kötü hatırlanmak için unutma eğilimidir.

Nörogörüntüleme, beynin anatomik yapısını (yapısal görüntüleme) veya işlevlerini (fonksiyonel görüntüleme) inceleyen çeşitli yöntemlerin genel adıdır .­

Bir sinir ağı (Celi düzeneği), nöron grupları arasındaki bağlantıların oluşumunu içeren uzun vadeli öğrenmenin ­fizyolojik temelini belirtmek için Donald Hebb tarafından tanıtılan bir kavramdır .­

Tesadüfi unutma, unutma niyeti olmadan gerçekleşen ­unutmadır.

Kasıtsız aktarım, aslında tanıdık yüzün sahibi masumken , tanıkların suçu işleyen kişiye yanlışlıkla tanıdık bir yüz atfetme eğilimidir .­

Şema, Bartlett tarafından dünya hakkındaki bilgimizin nasıl yapılandırıldığını ve yeni bilgilerin nasıl saklandığını ve gerektiğinde geri çağrıldığını (geri alındığını) açıklamak için türetilen bir terimdir .­

Nesne belleği, renk ve şekil gibi görsel özellikler hakkındaki bilgilerin geçici olarak depolanmasıyla ilgili bir sistemdir.

Çalışma belleği , bilgilerin hem depolanmasını hem de işlenmesini gerektiren çeşitli karmaşık bellek görevlerine uygulanan bir terimdir .­

Dijital bellek miktarı (Rakam aralığı), doğru sırada doğru şekilde yeniden üretilebilen, ardışık olarak sunulan maksimum basamak sayısıdır.

Tanıma belleği - bir kişinin daha önce belirli bir bağlamda belirli bir uyaranla karşılaşıp karşılaşmadığına doğru karar verme yeteneği.

Ayrıntılı prova, bilgilerin yalnızca bellekte tutulmadığı, aynı zamanda daha derin veya daha kapsamlı işlemeye tabi tutulduğu tekrarlama sürecidir .­

Ruh haline bağlı bellek, olumlu, olumsuz veya tarafsız bir ruh halinde kodlanan şeyin en iyi o ruh halinde hatırlanması gerçeğiyle karakterize edilen bir bağlam-bağımlılık biçimidir.

Ruh haline uyumlu bellek, olumsuz ruh halinin olumsuz anıları olumlu anılara göre daha erişilebilir kıldığı ve bunun tersinin de geçerli olduğu bir bellek yanlılığıdır . Ruh hali bağımlılığından farklı olarak, bu önyargı ­tarafsız anıların geri çağrılmasına kadar uzanmaz .

Düşün/düşünme (TNT) paradigması, istendiğinde anıları gönüllü olarak bastırma becerisini öğrenmek için tasarlanmış bir prosedürdür .­

Geri getirme pratiği paradigması, hatırlamanın neden olduğu unutmayı incelemek için kullanılan bir prosedürdür.

Görev değiştirme, sınırlı kapasiteye sahip bir sistemin bir görevden diğerine geçiş yaparak iki veya daha fazla görevi yönetmesi işlemidir .­

Kesitsel tasarım, farklı yaş kategorilerinden seçilen insan gruplarının tek bir testine dayalı olarak yaşlanmayı incelemek için bir yöntemdir .­

Kişisel semantik hafıza - kişisel geçmiş hakkında gerçek bilgi.

Uygulama niyetleri - bireylerin kendileri için belirledikleri hedeflere nasıl ulaşmayı planladıklarının ayrıntılı bir tanımı ­.

Günlük bellek, bellek biliminde kullanılan bir terimdir ve laboratuvarda bellek çalışmalarının sonuçlarının gerçek hayata aktarılma olasılığını yansıtır.

Tekrar hazırlama - bir örtük hafıza biçimi olan, onunla son temastan dolayı bir uyaran hakkındaki bilgilerin daha iyi işlenmesi .­

Bakım provası, bilgilerin bellekte tutulduğu ancak daha fazla işlenmediği tekrarlama sürecidir.

Çevresel destek - oynatmayı kolaylaştıran bellek tutma testinin özellikleri .­

Pozitiflik yanlılığı, hoş olayları nötr veya hoş olmayan olaylara göre bir ömür boyunca daha iyi hatırlama eğilimidir.

Pozitron emisyon tomografisi, PET (Positron emisyon tomografisi, PET), kısa ömürlü radyoaktif müstahzarların hastanın kanına verilmesi ve ardından fizyolojik aktivitenin izlenmesi esasına dayanan bir yöntemdir ­.

Post-travmatik amnezi, PTA (Travma sonrası amnezi, PTA), kişinin yeni anılar oluşturmasının zor olduğu bir durumdur . ­Genellikle şiddetli travmatik beyin hasarının sonucudur ve zamanla düzelir.

Travma sonrası stres bozukluğu, TSSB, tecavüz gibi stresli durumlardan kaynaklanan, genellikle olayın fotoğrafik anılarının eşlik ettiği, sürekli kaygı ile sonuçlanan duygusal bir bozukluktur .­

Hazırlama, bir uyaranın sunumunun hemen ardından sunulan uyaranın algılanmasını etkileyerek ya kolaylaştırdığı (pozitif ­hazırlama) ya da zorlaştırdığı (negatif hazırlama ) süreçtir.

Kasıtlı öğrenme, öğrencinin bilgisi üzerinde test edileceğini bildiği bir öğrenme durumudur.

Geçici küresel amnezi, görünüşte ­sağlıklı olan bir kişinin aniden yeni anıların oluşumu ve yeniden üretilmesinde ciddi sorunlar yaşadığı ve ­oldukça hızlı geçen bir durumdur. Nedeni bilinmiyor.

Çift ayrışma ilkesi (Çifte ayrışma), ağırlıklı olarak nöropsikolojide, taban tabana zıt bellek bozukluğu modelleri sergileyen iki hasta grubuna atıfta bulunmak için kullanılan bir terimdir ­: normal CEP ve bozulmuş LEP ve tersi.

Cue-overload ilkesi - Ezberlenecek ­aynı özellikle ilişkili nesnelerin sayısı arttıkça çoğaltma başarısının azalmaya yönelik gözlemlenebilir bir eğilimi.

Spesifik kodlama ilkesi (Kodlama özgüllüğü ilkesi), özü, bilginin ­çıkarılmasında ve kodlanmasında mevcut olan uyaranların ­ne kadar yaygın olduğu , bu işaretlerin o kadar etkili olduğu ilkesidir.

Rekabet Varsayımı Aynı yeniden oynatma özelliğiyle ­ilişkili anıların , özellik sunulduğunda otomatik olarak birbirlerinin yeniden oynatmasına müdahale ettiğine dair teorik varsayım .­

Prosopagnosia, yüzleri tanıma yeteneğinin kaybolduğu, ancak diğer nesneleri tanıma yeteneğinin korunduğu bir yüz algısı bozukluğudur.

İleriye dönük bellek, herhangi bir açık hatırlatma olmaksızın gerçekleştirmeyi planladığımız eylemlerin belleğidir . ­Geriye dönük hafızaya bakın.

Olaya dayalı ileriye dönük bellek, bazı olayların (örneğin, bir kişi bir bakkal görür) belirli bir eylem (örneğin, meyve satın almak) için bir uyarıcı haline geldiği bir ileriye dönük bellek biçimidir .­

Zamana dayalı ileriye dönük bellek, zamanın bir eylemi gerçekleştirmek için bir hatırlatıcı rolü oynadığı bir ileriye dönük bellek biçimidir .­

Uzamsal çalışma belleği, uzaydaki konumla ilgili bilgilerin geçici olarak depolanmasıyla ilgili bir sistemdir.

Hatırla/bil prosedürü Bir tanıma kararı verirken tanıma ve hatırlamanın etkilerini ayırmak için tanıma hafızası testlerinde kullanılan bir prosedür. Denekler, ­her bir test uyaranı için, onu "iletişim"in bağlamsal ayrıntılarını hatırladıkları için mi (böyle bir yanıt "hatırlama" olarak sınıflandırılır) hatırladıkları için mi, yoksa belirli anıların yokluğunda uyaran onlara tanıdık geldiği için mi yanıt verirler? bir yanıt "bilmek" olarak sınıflandırılır).

Süreç ayrışma prosedürü Bir tanıma görevinin performansına çoğaltma ve tanımanın katkılarını ayırmak için bir yöntem .­

Doğrudan testler veya açık bellek testleri (Doğrudan/açık bellek testi), özneleri geçmiş olayları bellekten almaya açıkça teşvik eden bellek değerlendirme yöntemleridir .­

Psikojenik amnezi - fiziksel yaralanma veya işlev bozukluğundan ziyade psikolojik faktörlerden kaynaklanan, bireyin hayatındaki olayların tamamen unutulduğu çarpıcı epizotlar .­

Geçmiş olaylar için psikojenik amnezi (Psikojenik fııgue), şiddetli travmanın neden olduğu ve genellikle birkaç saat veya gün süren, ­insanların kim oldukları da dahil olmak üzere hayatları hakkında hiçbir şey hatırlamadıkları bir psikojenik amnezi şeklidir.

Çalışan benlik, otobiyografik bilginin nasıl biriktiğini ve kullanıldığını karakterize etmek için Conway tarafından ortaya atılan bir kavramdır .­

Çalışma belleği, belleği kaplayan ve bilgilerin eşzamanlı olarak depolanmasını ve işlenmesini gerektiren bir dizi karmaşık görevi ifade etmek için kullanılan bir terimdir.

Erişilebilirlik ve varlık arasındaki fark (Erişilebilirlik/kullanılabilirlik ayrımı). "Erişilebilirlik ", ­belirli bir zamanda ­bellekte depolananların hatırlanma kolaylığını tanımlayan bir terimdir . "Varlık", bellekte bir izin varlığını veya yokluğunu gösteren ayırt edici bir özelliği karakterize eden bir terimdir.

İz bozulması, sadece zamanın geçmesinden kaynaklanan hatıraların kademeli olarak zayıflamasıdır.

Aşinalığa dayalı tanıma, belleğin algılanan gücüne dayalı hızlı, otomatik bir tanıma işlemidir. İkili modelin ­destekçileri, tanımanın, tanımayı karakterize eden bağlamsal bilgilere bağlı olmadığına inanırlar ­.

Kaynak paylaşımı, aynı anda iki veya daha fazla eylemi gerçekleştirmek için sınırlı miktarda dikkatin kullanılmasıdır.

Dağıtılmış uygulama, daha az sayıda daha uzun eğitim seansı içeren yoğunlaştırılmış öğrenmenin aksine, öğrenme sürecinin daha fazla sayıda daha kısa seanslara bölünmesidir.

Duygu düzenleme, bir kişinin duygusal tepkilerinin ve duygusal olaylara ilişkin anılarının amaca dayalı olarak izlenmesi, değerlendirilmesi, değiştirilmesi ve ifade edilmesidir.

İndirgemecilik, karmaşık fenomenlerin daha basit fenomenlerin doğasında bulunan yasalar kullanılarak tam olarak açıklanabileceği metodolojik bir ilkedir (örneğin, psikolojik fenomenler fizyolojik kanunlarla, fizyolojik ­fenomenler kimyasal kanunlarla, kimyasal fenomenler fizik kanunlarıyla açıklanır).

Geri getirme modu, bir kişiyi bellekten bilgi almaya yönlendiren ve uyaranların ­katkıda bulunan özellikler olarak yorumlanmasını sağlayan bilişsel bir tutum veya yatkınlıktır.

Yeniden yapılandırma belleği, bellekteki boşlukların önceki ­deneyim, mantık ve hedeflere dayanarak doldurulduğu, bellekten bilgi çıkarmaya yönelik aktif ve tümdengelimli bir süreçtir.

Anımsama terapisi, hastaların geçmiş yaşamlarının fotoğraflarını ve diğer hatırlatıcılarını kullanarak ilerleyici amnezi ile başa çıkmalarına yardımcı olan bir tekniktir .­

Hatırlama tümseği, kırk yaşının üzerindeki kişilerin yaşamlarında gençliklerine kadar uzanan olayları iyi hatırladıkları bir eğilimdir.

Anımsama - yeniden öğrenmeden unutulanların diriltilmesi veya geçmiş olayların anısını diriltme becerisini kademeli olarak geliştirme süreci.

Geriye dönük müdahale, daha yeni bilgilerin daha eski, benzer bilgilerin yeniden üretilmesine müdahale etme eğilimidir.

Geriye dönük amnezi (Geriye dönük amnezi) - geçmişte meydana gelen olaylara erişememe.

Geriye dönük bellek, geçmişte karşılaştığımız veya deneyimlediğimiz kişiler, sözcükler ve olaylarla ilgili bellektir.­

Serbest hatırlama, nesnelerin bir listesinin deneklere sunulmasına dayanan deneysel bir yöntemdir ve daha sonra bunları keyfi bir ­sırayla yeniden üretmeleri gerekir.

Bağlanma, nesnelerin bireysel özelliklerinin bir bütün halinde (örneğin, kırmızı renk ve kare şekli kırmızı bir kareye) veya olayların birbirini izleyen bölümler halinde kombinasyonunu ifade etmek için kullanılan bir terimdir .­

Anlamsal bunama, anlamsal belleğin kademeli olarak bozulmasının neden olduğu ilerleyici bir bunamadır.­

Anlamsal bellek, dünya hakkında birikmiş bilgileri sakladığına inanılan bir sistemdir .­

Anlamsal kodlama , bilgiyi uzun süreli bellekte depolanan diğer bilgilerle ilişkilendirecek şekilde anlam bakımından işlenmesidir .­

Duyusal bellek, bilginin belirli bir ­modalite içinde kısa süreli depolanmasıdır .

Yanlış bellek sendromu, hatırlayan kişinin gerçek olduğuna inandığı, ancak gerçekte gerçekleşmemiş durumları tanımlamak için kullanılan bir terimdir; bu öncelikle ­çocukluk çağı cinsel istismarı için geçerlidir.

Sinestezi (Synesthesia), bir duyu organı uyarıldığında, kendisine özgü duyumlarla birlikte başka bir duyu organına karşılık gelen duyumların ortaya çıkması gerçeğinden oluşan bir algı olgusudur .­

Visuo-uzaysal eskiz defteri, görsel ve uzamsal bilgilerin geçici olarak depolanmasından sorumlu olduğuna inanılan Buddley ve Hitch modelinin bir bileşenidir.

Sistem konsolidasyonu, beynin hafızayı destekleyen alanlarının kademeli olarak yeniden düzenlenmesi sürecidir. Bilginin beyinde konsolide edildiği süreç, anatomik temelli bir sistemden diğerine transferdir.

Değişim körlüğü körlüğü, insanların nadiren değişim körlüğünden muzdarip olduğuna dair haksız yere iyimser bir inançtır.­

Değişim körlüğü (Değişim körlüğü) - değişiklik sırasında algı yanıp sönme, uzağa bakma veya kısa süreli koruma ile kesintiye uğradıysa, görüş alanındaki nesnelerde çok önemli değişiklikleri bile fark edememe .­

Saçma heceler - yüksek sesle telaffuz edilir, ancak anlamsız üçüzler ünsüz-ünlü-ünsüz, karmaşıklaştırıcı ­faktör - anlam olmadan öğrenme sürecini incelemek için tasarlanmıştır .

Tesadüfi öğrenme, öğrencinin test edileceğini bilmediği öğrenme durumudur.

İşbirlikçi ketleme, bir grup bireyin birlikte , grubun her bir üyesinin bireysel olarak anılarının toplamından önemli ölçüde daha az materyali hatırladığı bir olgudur.­

Spontan iyileşme, şartlı reflekslerle ilgili literatürden gelen bir terimdir ve ­bir süre sonra sona eren şartlı bir tepkinin yeniden başlamasını ifade eder. Aynı şekilde, unutulan bildirimsel anılar da zamanla geri yüklenir ­.

Öznel organizasyon, öğrencinin yapılandırılmamış materyali daha iyi özümsemek için düzenlemeye (organize etmeye) çalıştığı bir stratejidir.

Senaryo (Komut Dosyası) - çeşitli yaygın durumlarda (örneğin, bir restoranı ziyaret ederken) tipik olay dizisiyle ilgili bir şema türü.

Sinyal algılama teorisi, özünde tanıma testinde sunulan hedef anıların (sinyaller) ve yemlerin (gürültü) farklı derecelerde güç olarak bilinen bir özelliğe sahip olduğu ve tanıdık nesnelerin genellikle sahip olduğu bir tanıma belleği modelidir. yenilerinden daha fazla güç. Tanıma süreci, ­belirli bir nesnenin gücünün belirlenmesini ve ardından nesnelerin tanıdık kabul edildiği güç seviyesini aşıp aşmadığına karar verilmesini içerir. Sinyal algılama teorisi , tanıma sırasında gerçek hafızayı yargısal önyargıdan ayıran analitik araçlar sağlar .­

Sözcük olmayan tekrar testi - deneklerin, uzunlukları kademeli olarak artan sözde sözcükleri işittikleri ve ardından tekrar etmeye çalıştıkları bir test.

Gerçekliğe uyum eğitimi (ROT), zaman ve ­mekanda oryantasyonu bozulmuş ileri düzey demans hastalarına yönelik bir tedavidir .­

Etkinleştirme düzeyi, belirli bir zamanda kullanılabilirliğini belirleyen, bellekteki bir izin değişken dahili durumudur .­

İşleme seviyeleri, Kraik ve Lockhart tarafından önerilen ­, daha fazla bilgi işlendikçe daha iyi ­hatırlanan bir teoridir.

Unleaming, bellekte bir uyaran ile bir iz arasında var olan çağrışımsal bağın, başka bir iz aranırken bu izin yanlışlıkla hatırlanması durumunda zayıfladığı varsayımıdır.

Bir nesne kümesinin bir bölümünün sunumu nedeniyle oynatmanın bozulması (Part-set cuing im * pairment) - bir nesne kümesinin bir bölümünün sunumu, bu kümeye dahil olan geri kalan nesnelerin oynatılmasını engeller .­

Fonolojik döngü, Buddley ve Hitch tarafından modellerinin konuşma benzeri bilgilerin geçici olarak depolanmasından sorumlu kısmına atıfta bulunmak için türetilen bir terimdir .­

Flashbulb bellek, dramatik olayların ayrıntılı ve son derece doğru belleğini tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

Travmatik beyin hasarı (TBI), kafaya alınan bir darbe veya beynin normal işleyişini bozan kafaya delici bir yaranın sonucudur . ­TBI orta (kısa süreli bilinç kaybı veya zihinsel durumda değişiklik) ve şiddetli (uzun süreli bilinç kaybı veya amnezi) olabilir.

Açık/bildirimsel bellek, kişisel olaylara (epizodik bellek) veya olgulara (anlamsal bellek) ilişkin anılara dayanan istemli ve bilinçli hatırlamayı içeren bir bellek türüdür .­

Elektroensefalograf, EEG (Elektroensefalograf, EEG), kafaya bağlı bir dizi elektrot kullanarak beynin elektrik sinyallerini kaydeden bir cihazdır .­

Epizodik bellek, belirli olayları hatırlama yeteneğinin temelini oluşturduğuna inanılan bir sistemdir .­

Epizodik arabellek, Buddley ve Hitch tarafından önerilen ve çalışan belleğin farklı alt bileşenlerinin uzun süreli bellekle etkileşime girmesine izin veren çok boyutlu kodlamaya dayanan çalışma belleği modelinin bir bileşenidir .­

Kelime uzunluğu etkisi - Kelime uzunluğu arttıkça sözel belleğin azalma eğilimi.

Uzun süreli yenilik etkisi, son birkaç nesnenin uzun süreli bellekte iyi bir şekilde akılda tutulmasında kendini gösteren bir eğilimdir ­.

Kohort etkisi, farklı zamanlarda doğan insanların beslenme, eğitim ve diğer sosyal faktörlerdeki tarihsel değişiklikler nedeniyle birbirlerinden farklı olma eğilimidir .­

Silah odaklama etkisi, tanıkların dikkatinin suçun silahına o kadar perçinlendiği ve diğer ayrıntıları fark etmedikleri ve bu nedenle daha sonra hatırlayamadıkları bir olgudur .­

Alakasız seslerin etkisi (Alakasız ses efekti) - konuşma ve müzik dahil olmak üzere aynı anda çıkan değişken seslerin sözel CEP üzerinde olumsuz etkisi.

Yenilik etkisi - listedeki son birkaç öğenin iyi bir anısı.

Öncelik etkisi - ortalama nesnelere kıyasla arka arkaya düzenlenmiş malzemenin ilk birkaç nesnesini hatırlama olasılığı daha yüksektir .­

Salt maruz kalma etkisi - değerlendiricinin görüş alanında tekrar tekrar göründükten sonra , daha önce alışılmadık uyaranlara ­karşı daha olumlu bir değerlendirme yapma ve daha olumlu bir değerlendirme yapma eğilimi .­

Fonolojik benzerlik döngüsü - Nesneler kulağa benzer geldiğinde unutulmak üzere tasarlanmış, sözel materyalin anlık sıralı olarak hatırlanması eğilimi .­

Yankı hafızası, bazen işitsel duyusal hafızaya atıfta bulunmak için kullanılan bir terimdir.

Kaynakça

Abel, T. ve Lattal, KM (2001). Bellek edinme, pekiştirme ve geri ­getirmenin moleküler mekanizmaları. Neurohiology'de Güncel Görüş, 11, 180-187.

Abeles, M. ve Schilder, P. (1935). Psikojenik kişisel kimlik kaybı: Amnezi. Nöroloji ve Psikiyatri Arşivleri, 34, 587-604.

Addis, DR, Moscovitch, M., Crawley, AP ve McAndrews, MP (2004). Hatırlama nitelikleri ­, otobiyografik bellek alımı sırasında geç hipokampal aktivasyonu modüle eder. Hipokampus, 14, 752-762.

Aggleton, JP ve Brown, MW (1999). Epizodik bellek, amnezi ve hipokampal-ön talamik eksen. Davranış ve Beyin Bilimleri, 22, 425-489.

Alberoni, M., Baddeley, AD, Delia Sala, S., Logic, RH ve Spinnler, H. (1992). Konuşmayı takip etmek: Alzheimer hastalığında bozukluklar. Uluslararası Geriatrik Psikiyatri Dergisi, 7, 639-646.

Ailen, BP ve Lindsay, DS (1998). Hatıraların birleşmesi: Bir olaydan gelen bilgilerin diğerinin raporlarına girmesi. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 12, 277-285.

Ailen, RJ ve Baddeley, AD (2008). Düzyazı için bellek: Sözel işleyen bellekte bağlama mekanizmaları. A. Thorn & M. Page (Eds.), Sözel Alanda Kısa Süreli ve Uzun Süreli Bellek Arasındaki Etkileşimler. Hove: Psikoloji Basını.

Ailen, R., Baddeley, AD ve Hitch, GJ (2006). Çalışan bellekte görsel özelliklerin bağlanması kaynak gerektiriyor mu? Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 135, 298-313.

Allport, A., Styles, EA ve Hsieh, S. (1994). Değişen dikkat seti: Görevlerin dinamik kontrolünü keşfetmek. C. Umilta & M. Moscovitch (Ed.), Dikkat ve Performans XV. (s. 421-462). Cambridge ­, MA: MIT Basını.

Alvarez, P ve Squire, LR (1994). Bellek konsolidasyonu ve medial temporal lob: Basit bir ağ modeli. Bildiriler Kitabı, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi, 92, 7041-7045.

Anderson, MC ve Green, C. (2001). Yönetici kontrolüyle istenmeyen anıları bastırmak. Doğa, 410, 366-369.

Anderson, MC (2003). Müdahale teorisini yeniden düşünmek: Yürütme kontrolü ve alma mekanizmaları ­. Bellek ve Dil Dergisi, 49(4), 415-445.

Anderson, MC ve Levy, BJ (2007). İnhibisyondaki teorik sorunlar: İnsan hafızası üzerine yapılan araştırmalardan elde edilen bilgiler. D. Gorfein & CM MacLeod (Eds.), Cognition'da engelleme. Washington, DC: Amerikan Psikoloji Derneği.

Anderson, MC ve Levy, BJ (baskıda). İstenmeyen anıları bastırmak. Psikoloji Biliminde Güncel Yönergeler.

Anderson, MC ve Neely, JH (1996). bellek alımında girişim ve inhibisyon. E. L. Bjork & R. A. Bjork (Eds.), Memory. Algı ve Biliş El Kitabı. (s. 237-313). San Diego: Akademik Basın.

Anderson, MC ve Spelhnan, BA (1995). Bilişteki engelleyici mekanizmaların durumu üzerine: Bir model vaka olarak bellek alımı. Psikolojik İnceleme, 102, 68-100.

Anderson, MC ve Weaver, C. (baskıda). eylem ve hafıza üzerinde engelleyici kontrol. LR Squire'da (Ed.), The New Encyclopedia of Neuroscience. Oxford: Elsevier Ltd.

Anderson, MC, Bjork, RA ve Bjork, EL (1994). Hatırlama unutmaya neden olabilir: Uzun süreli bellekte geri getirme dinamikleri. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 20, 1063-1087.

Anderson, MC, Ochsner, KN, Cooper, J., Robertson, E., Gabrieli, SW, Glover, GH, ve diğ. (2004). İstenmeyen anıların bastırılmasının altında yatan sinir sistemleri. İlim, 303, 232-235.

Anderson, RC ve Pichert, JW (1978). Perspektifte bir değişiklikten sonra daha önce hatırlanamayan bilgilerin hatırlanması. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 17(J), 1-12.

Andrade, J. (2005). Anestezi sırasında hafızanın hazırlanması önemli midir? Anesteziyoloji, 103, 919-920.

Andrade, J., Munglani, R., Jones, JG ve Baddeley, AD (1994). Anestezi sırasında bilişsel performans . ­Bilinç ve Biliş, 3, 148-165.

Andrews, B., Brewin, CR, Ochera, J., Morton, J., Bekerian, DA, Davies, G. M ve ark. (1999). Terapide yetişkinler arasında hafıza kurtarmanın özellikleri, bağlamı ve sonuçları. İngiliz Psikiyatri Dergisi, 175, 141-146.

Antonini, A., Leenders, KL, Meier, D., Oertel, W.H., Boesiger, P., & Anliker, M. (1993). Parkinson hastalığı olan hastalarda T2 gevşeme süresi. Nöroloji, 43, 697-700.

Aron, A.R., Fletcher, P.C, Bullmore, E.T., Sahakian, B.J., & Robbins, T.W. (2003). İnsanlarda sağ alt frontal girusa verilen hasar nedeniyle bozulan dur sinyali inhibisyonu . Nature Neuroscience, 6(2), 115-116.

Arrigo, JM ve Pezdek, K. (1997). Psikojenik amnezi çalışmasından çıkarılan dersler. Psikoloji Biliminde Güncel Yönergeler, 6(5), 148-152.

Astin, AW (1993). Üniversitede önemli olan nedir? Dökün kritik yıllar tekrar ziyaret edildi. San Francisco: Jossey Bass.

Atkinson, R. C ve Juola, J. E (1974). Tanıma belleğinde arama ve karar verme süreçleri. D. H. Kroutz, R. C Atkinson, & P. Suppes (Eds.), Contemporary Developments in Mathematical Psychology'de. San Francisco: Freeman.

Atkinson, R.C. ve Raugh, MR (1975). Anımsatıcı anahtar kelime yönteminin Rusça kelime dağarcığının edinilmesine uygulanması. Deneysel Psikoloji Dergisi: İnsan Öğrenmesi ve Hafızası, 104, 126-133.

Atkinson, RC ve Shiflrin, RM (1968). İnsan hafızası: Önerilen bir sistem ve kontrol ­süreçleri. KW Spence & JT Spence (Eds.), The Psychology of Leaming and Motivation: Advances in Research and Theory'de (Cilt 2, s. 89-195). New York: Akademik Basın.

Atkinson, R. C ve Shiffrin, RM (1971). Kısa süreli belleğin kontrolü. Scientific American, 225, 82-90.

Averbach, E. ve Sperling, G. (1961). Vizyonda bilgilerin kısa süreli depolanması. C. Cherry'de (Ed.), Information Theory (s. 196-211). Londra: Butterworth.

Baars, BJ (1997). Bilinç Tiyatrosunda. New York: Üniversite Yayınları.

Baars, BJ (2002). Bilinçli erişim hipotezi: Kökenler ve son kanıtlar. Bilişsel Bilimlerdeki Eğilimler, 6(1), 47-52.

Backman, L. ve Molander, B. (1986). Hassas bir sporda yüksek uyarılma durumlarıyla başa çıkma becerisinde yetişkin yaş farklılıkları. Psikoloji ve Yaşlanma, 1, 133-139.

Backman, L. ve Nilsson, L.-G. (1984). Serbest hatırlamada yaşlanma etkisi: Kuralın bir istisnası. İnsan Öğrenimi, 3, 53-69.

Backman, L., Almkvist, O., Andersson, J., Nordberg, A., Winblad, B., Reineck, R., & Langstrom, B. (1997). Örtülü ve açık geri alma sırasında genç ve yaşlı erişkinlerde beyin aktivasyonu. Bilişsel Sinirbilim Dergisi, 9, 378-391.

Backman, L., Ginovart, N., Dixon, R.A., Robins Wahlin, T.B., Wahlin, A., Haildin, C., & Farde, L (2000). Striatal dopamin sistemindeki değişikliklerin aracılık ettiği yaşa bağlı bilişsel eksiklikler. Amerikan Psikiyatri Dergisi, 157, 635-637.

Bacon, ET (1620/2000). Novum organum (L. Jardine & M. Silvcrihorne, Çev.). Cambridge: Cambridge ­University Press [1620'de yayınlanan orijinal çalışma].

Baddeley, AD (1964). Dil alışkanlıkları, SR uyumluluğu ve sözel öğrenme. Amerikan Psikoloji Dergisi, 77, 463-468.

Baddeley, AD (1966a) Akustik, anlamsal ve biçimsel benzerliğin bir fonksiyonu olarak kelime dizileri için kısa süreli bellek. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 18, 362-365

Baddeley, AD (1966b). Akustik ve anlamsal benzerliğin kelime dizileri için uzun süreli hafıza üzerindeki etkisi. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 18, 302-309.

Baddeley, AD (1986). çalışan bellek. New York: Oxford University Press.

Baddeley, AD (1993). Belleğiniz: Bir Kullanım Kılavuzu. Londra: Sidgwick & Jackson.

Baddeley, AD (1996). Merkezi yürütmeyi keşfetmek. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 49A(1), 5-28.

Baddeley, AD (1997). İnsan Hafızası: Teori ve Uygulama (gözden geçirilmiş baskı). Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press.

Baddeley, AD (1998). Merkezi yürütme: Bir kavram ve bazı yanılgılar. Uluslararası Nöropsikolojik Derneğin Joumal'ı, 4, 523-526.

Baddeley, AD (2000). Epizodik arabellek: Çalışan belleğin yeni bir bileşeni mi? Bilişsel Bilimlerdeki Trendler, 4(11), 417-423.

Baddeley, AD (2001). Çalışan bellek stilleri çalışıyor mu? Amerikan Psikolog, 56, 851-864.

Baddeley, AD (2007). Çalışma Belleği, Düşünce ve Eylem. Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları.

Baddeley, AD ve Andrade, J. (2000). Çalışan bellek ve imgelerin canlılığı. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 129(1), 126-145.

Baddeley, AD ve Dale, HCA (1966). Anlamsal benzerliğin uzun ve kısa süreli bellekte geriye dönük girişim üzerindeki etkisi. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 5, 417-420.

Baddeley, AD ve Hitch, GJ (1974). çalışan bellek. G.A. Bower (Ed.), Learning and Motivation'daki Son Gelişmeler (Cilt 8, s. 47-89). New York: Akademik Basın.

Baddeley, AD ve Hitch, GJ (1977). Yenilik yeniden incelendi. S. Dornic'te (Ed.), Dikkat ve Performans (Cilt VI, s. 647-667). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Baddeley, AD ve Hitch, GJ (1993). Yenilik etkisi: açık geri alma ile örtük öğrenme? Bellek ve Biliş, 21, 146-155.

Baddeley, AD ve Larsen, JD (2007). Fonolojik döngü maskesini kaldırdı mı? “Algısal-jestsel” bir alternatif için kanıtlar üzerine bir yorum. Üç aylık Deneysel Psikoloji dergisi, 60, 497-504.

Baddeley, AD ve Lieberman, K. (1980). Uzamsal çalışma belleği. Dikkat ve Performans VIIL 521-539.

Baddeley, AD ve Longman, DJA (1978). Eğitim oturumlarının uzunluğunun ve sıklığının yazmayı öğrenme hızı üzerindeki etkisi. Ergonomi, 21, 627-635.

Baddeley, AD ve Warrington, EK (1970). Amnezi ve uzun ve kısa süreli bellek arasındaki ayrım. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 9, 176-189 .

Baddeley, AD ve Wilson, B. (1986). Amnezi, otobiyografik bellek ve konfabülasyon. D. Rubin'de (Ed.), Otobiyografik Bellek (s. 225-252). Cambridge: Cambridge University Press.

Baddeley, AD ve Wilson, B. (1988). Frontal amnezi ve disexeeutive sendromu. Beyin ve Biliş, 7(2), 212-230.

Baddeley, AD ve Wilson, BA (1994). Örtük öğrenme başarısız olduğunda: Amnezi ve hata giderme sorunu. Nöropsikoloji, 32, 53-68.

Baddeley, AD, Baddeley, H., Bucks, R., & Wilcock, GK (200la). Alzheimer ­hastalığında dikkat kontrolü. Beyin, 124, 1492-1508.

Baddeley, AD, Bressi, S., Delia Sala, S., Logic, R., & Spinnler, H. (1991a). Alzheimer hastalığında çalışma belleğinin düşüşü: Uzunlamasına bir çalışma. Beyin, 114, 2521-2542.

Baddeley, AD, Chincotta, D. ve Adlam, A. (2001b). Çalışma belleği ve eylemin kontrolü: ­Görev değiştirmeden elde edilen kanıtlar Jowraa/ of Experimental Psychology: General, 130, 641-657.

Baddeley, AD, Chincotta, D., Stafford, L. ve Türk, D. (2002). STM'deki kelime uzunluğu etkisi tamamen çıktı gecikmesine mi atfedilebilir? seri tanımadan elde edilen kanıtlar. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 55A, 353-369.

Baddeley, AD, Delia Sala, S., & Spinnler, H. (1991b). Alzheimer hastalığında hafıza eksikliğinin iki bileşenli hipotezi. Klinik ve Deneysel Nöropsikoloji Dergisi, 13(2) 372-380.

Baddeley, AD Emslie, H., & Nimmo-Smith, L (1992). Dil İşleme Testinin Hızı ve Kapasitesi (SCOLP). Bury St Edmunds, BK: Thames Valley Test Şirketi.

Baddeley, AD, Emslie, H. & Nimmo-Smith, I. (1994). Kapılar ve İnsanlar: Görsel ve Sözlü Hatırlama ve Tanıma Testi. Bury St Edmunds, BK: Thames Valley Test Şirketi.

Baddeley, AD, Gathercole, SE ve Papagno, C. (1998). Bir dil öğrenme aracı olarak fonolojik döngü. Psikolojik İnceleme, 105(1), 158-173.

Baddeley, AD, Grant, S., Wight, E. ve Thomson, N. (1973). Görüntü ve görsel çalışma belleği. PMA Rabbitt & S. Dornic (Ed.), Dikkat ve Performans V (s. 205-217). Londra: ­Akademik Basın.

Baddeley, AD, Lewis, VJ ve Nimmo-Smith, I. (1978). En son ne zaman...? MM Gruneberg'de, P.

E. Morris, &: RN Sykes (Eds.), Practical Aspects of Memory (s. 77-83). Londra: Akademik Basın.

Baddeley, AD, Lewis, VJ ve Vallar, G. (1984a). Artikülasyon döngüsünü keşfetmek. Quarterly, Deneysel Psikoloji Dergisi, 36, 233-252.

Baddeley, AD, Lewis, V., Eldridge, M., & Thomson, N. (1984b). Dikkat ve uzun süreli bellekten geri alma. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 113(4), 518-540.

Baddeley, AD, Logie, R., Bressi, S., Delia Sala, S., & Spinnler, H. (1986). Demans ve çalışma belleği. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 38A, 603-618.

Baddeley, AD, Papagno, C., & Vallar, G. (1988). Uzun süreli öğrenme kısa süreli depolamaya bağlı olduğunda. Bellek ve Dil Dergisi, 27, 586-595.

Baddeley, AD, Thomson, N. ve Buchanan, M. (1975). Kelime uzunluğu ve kısa süreli belleğin yapısı. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 14, 575-589.

Baddeley, AD, Thomton, A., Chua, SE ve McKenna, P. (1996). Şizofrenik sanrılar ve otobiyografik hafızanın inşası. DC Rubin'de (Ed.), Gönderimizi Oluşturmak: Otobiyografik Bellek. New York: Cambridge University Press.

Baddeley, AD, Vargha-Khadem, E ve Mishkin, M. (2001c). Bir gelişimsel amnezi durumunda korunmuş tanıma ­: Anlamsal belleğin edinilmesi için çıkarımlar. Bilişsel Sinirbilim Dergisi, 13(3), 357-369.

Bahrick, HP (1984). permastore'daki semantik hafıza içeriği: schooi'de İspanyolca öğrenmek için elli yıllık hafıza ­.. Deneysel Psikoloji Joumal: Genel, 113, 1-29.

Bahrick, HP, Bahrick, PO ve Wittlinger, RP (1975). İsimler ve yüzler için elli yıllık hafıza: Kesitsel bir yaklaşım. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 104(1), 54-75.

Bailey, CH ve Chen, M. (1989). Aplysia'da uzun süreli hafıza sırasında tanımlanmış sinapslarda yapısal esneklik. Journal of Neurobiology, 20(5), 356-372.

Ball, K., Berch, DB, Helmers, K.E, Jobe, JB, Leveck, MD, Marsiske, M. ve diğerleri. (2002). Bilişsel eğitim müdahalesinin yaşlı yetişkinlerle etkileri: Randomize bir kontrol denemesi. Amerikan Tabipler Birliği'nden Joumal, 288, 2271-2281.

Ballard, PB (1913). Unutma ve hatırlama. British Journal of Psychology Monograph Supplements, 1, 1-82.

Baltes, PB ve Kliegl, R. (1992). Bilişsel esneklik sınırlarının daha fazla test edilmesi: ­anımsatıcı bir beceride negatif yaş farklılıkları sağlamdır. Gelişim Psikolojisi, 18, 121-125.

Baltes, PB ve Lindenberger, U. (1997). Yetişkin yaşam süresi boyunca duyusal ve bilişsel işlevler arasında güçlü bir bağlantının ortaya çıkışı: Bilişsel yaşlanma çalışmasına yeni bir pencere mi? Psikoloji ve Yaşlanma, 12, 12-21.

Banaji, MR ve Crowder, RG (1989). Günlük hafızanın başarısızlığı. Amerikalı Psikolog, 44, 1185-1193.

Bangert-Drowns, R.L, Kulik, JA ve Kulik, CLC (1991). Sık sık yapılan sınıf testlerinin etkileri. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 85, 89-99.

Barclay, JR, Bransford, JD, Franks, JJ, McCarrell, N., & Nitsch, K. (1974). Anlama ve anlamsal esneklik. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 13, 471-481.

Bames, JM ve Underwood, BJ (1959). Transfer teorisinde birinci liste derneğinin kaderi. Deneysel Psikoloji Dergisi, 58(2), 97-105.

Bamett, SM ve Ceci, SJ (2002). Öğrendiklerimizi ne zaman ve nerede uyguluyoruz? Uzak aktarım için bir taksonomi. Psikoloji Bülteni, 128, 612-637.

Bamier, AJ, Conway, MA, Mayoh, L., & Speyer, J. (2007). Son zamanlarda hatırlanan otobiyografik anıların yönlendirilmiş olarak unutulması. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 136(2), 301-322.

Barrouillet, P, Bemardin, S. ve Camos, V. (2004). Yetişkinlerin çalışma belleğinde zaman kısıtlamaları ve kaynak paylaşımı Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 133, 83-100.

Bartlett, FC (1932). Hatırlama: Deneysel ve Sosyal Psikolojide Bir Araştırma. New York: ­Cambridge University Press.

Basden, BH ve Basden, DR (1996). Yönlendirilmiş unutma: Öğe ve liste yöntemlerinin daha fazla karşılaştırılması. Bellek, 4(6), 633-653.

Basden, B. H., Basden, D. R. ve Gargano, G. J. (1993). Örtük ve açık ­bellek testlerinde yönlendirilmiş unutma: Yöntemlerin karşılaştırılması. Deneysel Psikoloji Dergisi: Leaming, 19(3), 603-616.

Bas, E. ve Davis, L (1988). İyileşme Cesareti. New York: Harper & Row.

Basso, AH, Spinnler, G., Vallar, G. ve Zanobia, E. (1982). Sol hemisfer hasarı ve işitsel sözel kısa süreli belleğin seçici bozukluğu: Bir vaka çalışması. Nöropsikolojik, 20, 263-274.

Bassock, M. ve Holyoak, KJ (1989). Cebir ve fizikteki izomorfik konular arasında alanlar arası aktarım. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 15, 153-166.

Baıer, PJ (2004). Açık belleği yerden almak: Yaşamın ilk iki yılındaki değişikliklerin nöro-gelişimsel-opmental bir hesabının inşasına yönelik adımlar. Gelişim İncelemesi, 24, 347-373.

Baııer, PJ, Wenner, JA ve Kroupina, M.G. (2002). Geçmişi bugün yapmak: Erken anıların daha sonra sözel erişilebilirliği. Biliş ve Gelişim Dergisi, 3, 21-47.

Baııer, PJ, Wenner, JA, Dropik, PL ve Wewerka, SS (2000). Bebeklikten erken çocukluk dönemine geçişte hatırlama ve unutma parametreleri: Giriş. Çocuk Gelişimi Araştırma Derneği Monografları, 65, 1-36.

Bayley, J. (1998). Iris: Iris Murdoch'un Anıları. Londra: Duckworth.

Beauregard, M., Chertkow, H., Gold, D. ve Bergman, S. (2001). Anlamsal bozulmanın Alzheimer hastalığında kelime kökü tamamlama üzerindeki etkisi. Nöropsikoloji, 39(5), 302-314.

Bechara, A., Tranel, D., Damasio, H., Adolphs, R., Rockland, C., & Damasio, AR (1995). İnsanlarda amigdala ve hipokampusa göre koşullanma ve bildirimsel bilginin çift ayrışması. Bilim, 269, 1115-1118.

Becker, JT (1988). Alzheimer hastalığında çalışma belleği ve ikincil bellek eksiklikleri. Klinik ve Deneysel Nöropsikoloji Dergisi, 10, 739-753.

Bekerian, DA ve Baddeley, AD (1980). Doygunluk reklamı ve tekrarlama etkisi. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 19, 17-25.

Bekerian, D. A. ve Bowers, J. M. (1983). Görgü tanığı ifadesi: Aldatıldık mı? Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 9, 139-145.

Benton, SL, Kraft, R.C Glover, JA ve Plake, BS (1984). Yazarlar arasındaki bilişsel kapasite farklılıkları. Eğitim Psikolojisi Dergisi, 76(5), 820-834.

Berman, C. (2004). Prosopagnosia ile ilgili sayfalara hoş geldiniz. internet üzerinden. Şu adreste mevcuttur: http://www.prosopagnosia . iletişim/

Bemsten, D. (1996). İstemsiz otobiyografik anılar. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 10(5), 435-454.

Bemtsen, D. ve Rubin, DC (2002). Yaşam boyu duygu yüklü otobiyografik anılar: Mutlu, hüzünlü, travmatik ve istemsiz anıların hatırlanması. Psikoloji ve Yaşlanma, 17, 636-652.

Bemtsen, D. ve Rubin, DC (2004). Kültürel yaşam senaryoları, otobiyografik bellekten anımsama yapısı oluşturur ­. Hafıza ve Biliş, 32, 427-442.

Bemtsen, D. ve Rubin, DC (2008). Yeniden ortaya çıkma hipotezi yeniden gözden geçirildi: Travmatik olaylardan sonra ve günlük yaşamda tekrarlayan istemsiz anılar. Hafıza ve Biliş, 36, 449-460.

Bemtsen, D. ve Thomsen, DK (2005). Uzak tarihsel olaylar için kişisel anılar: İkinci Dünya Savaşı ile ilgili flaş ampul anılarının doğruluğu ve netliği. Deneysel Psikolojiden Joumai: Genel, 134, 242-257.

Berry, DC ve Broadbent, DE (1984). Görev performansı ile ilgili sözlü bilgi arasındaki ilişki üzerine. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 36A, 209-231.

Biederman, L, Cooper, EE, Fox, PW ve Mahadevan, RS (1992) - Olağanüstü bir memoristte olağanüstü uzamsal bellek. Deneysel Psikoloji Dergisi: İnsan Algısı ve Performansı, 19, 1162-1182.

Biggs, JB (1987). Çalışma Süreci Anketi (SPQ): Manuel. Hawthom, Victoria: Avustralya Eğitim Araştırmaları Konseyi.

Biggs, JB, Kember, D., & Leung, DYP (2001). Gözden geçirilmiş iki faktörlü Çalışma Süreci ­Anketi: R-SPQ-2F. İngiliz Eğitim Psikolojisi Dergisi, 71. 133-149.

Bjork, EL ve Bjork, RA (2003). Kasıtlı unutma, unutulacak bilginin kalıntı etkilerini azaltabilir, azaltabilir. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Bellek ve Biliş, 29(4), 524-531.

Bjork, EL, Bjork, RA ve Macleod, MD (2006). Unutmanın türleri ve sonuçları: Kasıtlı ve kasıtsız. L. Nilsson & O. Nobuo (Eds.), Memory and Society: Psychological Perspectives, (s. 141-65). New York: Psikoloji Basını.

Bjork, RA ve Bjork, EL (1992). Yeni bir kullanmama teorisi ve eski bir uyaran dalgalanması teorisi. A. Healy, S. Kosslyn ve R. Shiffrin (Eds.), Erom Leaming Process to Cognitive Processes: Essays in Honor of William K. Estes (Cilt 2, s. 35-67). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Bjork, RA (1970). Pozitif unutma: Kasıtlı olarak unutulan öğelerin müdahale etmemesidir. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 9(2), 255-268.

Bjork, RA (1988). Geri Alma Uygulaması ve Bilginin Sürdürülmesi. Oxford: Wiley.

Bjork, RA (1989). İnsan hafızasında adaptif bir mekanizma olarak alma inhibisyonu. H.L. Roediger & F.I. Craik (Eds.), Varieties of Memory and Consciousness: Essays in Honor of Endel Tulving. (s. 309-30). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Bjork, R. A. ve Whitten, W. B. (1974). Yeniliğe duyarlı alma işlemleri. Bilişsel Psikoloji, 6, 173-189. Bjorklund, DE ve Jacobs, JW (1985). Çocukların hafızasındaki çağrışımsal ve kategorik süreçler : ­Serbest hatırlamada organizasyonun gelişmesinde otomatikliğin rolü . Deneysel Çocuk Psikolojisi Dergisi, 39, 599-617.

Blancy, PH (1986). Duygu ve hafıza: Bir gözden geçirme. Psikolojik Bülten, 99(2), 229-246.

Bliss, TVP ve Lomo, T. (1973). Delici yolun uyarılmasının ardından anestezi uygulanmış tavşanın dentat bölgesinde sinaptik iletimin uzun süreli olarak güçlendirilmesi. Fizyoloji Dergisi, 232, 331-356.

Bluck, S., Alea, N.. Habermas, T., & Rubin, DC (2005). Üç işlevin hikayesi: Otobiyografik belleğin kendi bildirdiği kullanımları. Sosyal Biliş, 23, 91-117.

Bluck, S., Levine, LJ ve Laulhere, TM (1999). Otobiyografik hatırlama ve hipermnezi: Yaşlı ve genç yetişkinlerin karşılaştırılması. Psikoloji ve Yaşlanma 14(4), 671-682.

Bonanno, G. (2005). Potansiyel travma karşısında dayanıklılık. Psikoloji Biliminde Güncel Yönerge, 14, 135-138.

Bomstein, BH, Liebel, LM ve Scarberry, NC (1998). Görgü tanığı hafızasında tekrarlanan testler: Olumsuz bir duygusal olayın hatırlanmasını iyileştirmenin bir yolu. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 12(2), 119-131.

Bombacı, RF (1989). Maruz kalma ve etki: Araştırmanın genel görünümü ve meta-analizi, 1968-1987. Psikoloji Bülteni, 106, 265-289.

Bower, B. (1993). Ani hatırlama: Yetişkinlerin çocuk istismarı anıları hararetli bir tartışmaya yol açar. internet üzerinden. Şu adresten erişilebilir: www.thefreelihrary.com [5 Mayıs 2008'de erişildi].

Bower, GH (1973). Nasıl...uh...hatırlanır! Psikoloji Bugün, 7, 63-70.

Bower, GH ve Clark, MC (1969). Seri öğrenme için aracılar olarak anlatı hikayeleri. Psikonomi Bilimi, 14, 181-182.

Bower, G. H., Black, J. B. ve Tümer, T. J. (1979). Test için bellekteki komut dosyaları. Bilişsel Psikoloji, 11, 177-220.

Bower, G. H., Clark, M. C, Lesgold, A. M. ve Winzenz, D. (1969). Kategorize kelime listelerinin hatırlanmasında hiyerarşik alma şemaları. Joumal of Verbal Learning and Verbal Behavior, 8, 323-343.

Bower, GH, Karlin, MB ve Dueck, A. (1975). Resimler için anlama ve hafıza. Bellek ve Biliş, 3, 216-220.

Braak, H. ve Braak, E. (1991). Alzheimer ile ilişkili değişikliklerin nöropatolojik evrelemesi. Açta Nöropatolojik, 82, 239-259.

Bradfield, AL, Wells, GL ve Olson, EA (2002). Görgü tanığı kesinliği ve kimlik doğrulama doğruluğu arasındaki ilişki üzerindeki geri bildirimi doğrulamanın zarar verici etkisi. Uygulamalı Psikoloji Dergisi, 87, 112-120.

Brainerd, CJ. ve Mojardin, A.H. (1998). Çocukların ve yetişkinlerin kendiliğinden oluşan yanlış anıları: Uzun süreli kalıcılık ve sadece test etme etkileri. Çocuk Gelişimi, 69, 1361-1377.

Brainerd, CJ ve Mojardin, AH (1998). Anlatı ifadeleri için çocukların spontane yanlış anıları: Uzun süreli sebat ve sadece test etme etkileri. Çocuk Gelişimi, 69, 1361-1377.

Brainerd, CJ ve Reyna, VE (2004). Bulanık iz teorisi ve hafıza gelişimi. gelişimsel inceleme 24, 396-439.

Bransford, JD (1979). İnsan Bilişi: Öğrenme, Anlama ve Hatırlama. Belmont, CA: Wadsworth.

Bransford, JD ve Johnson, MK (1972). Anlamak için bağlamsal önkoşullar. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 11, 717-726.

Braver, TS, Cohen, JD, Nystrom, LE, Jonides, J., Smith, EE ve Noli, DC (1997). İnsan çalışma belleğindeki prefrontal korteks tutulumunun parametrik bir çalışması. Nörogörüntü, 5(1), 49-62.

Brayshaw, T. ( 1849). Coğrafya, Astronomi ve Kronolojiye Uygulanan Metrik Anımsatıcılar. Londra.

Brener, R. (1940). Hafıza süresinin deneysel bir araştırması. Deneysel Psikoloji Dergisi, 26, 467-483.

Brewer, JB, Zhao, Z., Desmond, JE, Glover, GH ve Gabrieli, JDE (1998). Anılar oluşturmak: ­Görsel deneyimin ne kadar iyi hatırlanacağını tahmin eden beyin aktivitesi . Bilim, 281, 1185-1187.

Brewer, MB (1988). İzlenim oluşumunun ikili süreç modeli. T. Srull fit R. Wyer (Eds.), Advances in Social Cognition (Cilt 1): Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Brewer, N., Weber, N.. & Semmler, C. (2005). Görgü tanığı kimliği. N. Brewer & K. D. Williams (Eds.), Psychology and Law: An Ampirical Perspective, (s. 177-221). New York: Guilford.

Brewer, WE ve Treyens, JC (1981). Yerler için bellekte şemaların rolü. Bilişsel Psikoloji, 13, 207-230.

Brewin, CR (2001). Travma sonrası stres bozukluğunun ve tedavisinin bilişsel bir sinirbilim hesabı. Davranış Araştırması ve Terapisi, 39, 373-393.

Broadbent, DE (1958). algı ve iletişim. New York: Bergama Basını.

Broadbent, DE, Cooper, PJ ve Broadbent, MH (1978). Hatırlamada hiyerarşik geri alma şemalarının karşılaştırılması. Deneysel Psikoloji Dergisi: İnsan Öğrenmesi ve Hafızası, 4, 486-497.

Brooks, DN ve Baddeley, AD (1976). Amnezik hastalar ne öğrenebilir? Nöropsikoloji, 14, 111-122.

Brooks, IR (1967). Okuyarak görselleştirmenin bastırılması. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 191, 289-299.

Brooks, LR, & Vokey, JR (1991). Soyut analojiler ve soyutlanmış gramerler: Reber, Mathews ve diğerleri üzerine bir yorum. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 120, 316-323.

Kahverengi, AS (1976). İnsan öğreniminde kendiliğinden iyileşme. Psikoloji Bülteni, 83(2), 321-338.

Brown, AS, Bracken, E., Zoccoli, S. ve Douglas, K. (2004). Parola oluşturma ve hatırlama.

Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 18, 641-651.

Brown, D., Scheflin, AW ve Whitfield, CL (1999). Kurtarılan anılar: Bilimdeki ve mahkemelerdeki kanıtların mevcut ağırlığı. Psikiyatri ve Hukuk Dergisi, 27, 5-156.

Brown, GDA, Neath, I. ve Chater, N. (2007). Belleğin geçici oran modeli. Psikolojik İnceleme, 114, 539-576.

Brown, ID, Tickner, AH ve Simmonds, DCV (1969). Eşzamanlı sürüş ve telefon görevleri arasındaki girişim. Uygulamalı Psikoloji Dergisi, 53, 419-424.

Brown, J. (1958). Anlık belleğin çürüme teorisinin bazı testleri. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 10, 12-21.

Brown, RG ve Marsden, CD (1990). Parkinson hastalığında bilişsel işlev: Açıklamadan teoriye. Bilişsel Bilimlerde Eğilimler, /3, 21-29.

Brown, R. ve Kulik, J. (1977). Flaş anıları. Biliş, 5, 73-99.

Brown, R. ve McNeill, D. (1966). "Dil tipi" olgusu. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 5(4), 325-337.

Bruce, V., Henderson, Z., Greenwood, K., Hancock, P., Burton, AM ve Miller, P. (1999). Videoda çekilen görüntülerden yüz kimliklerinin doğrulanması. Deneysel Psikoloji Dergisi: Uygulamalı, 5, 339-360.

Bruck, M. ve Ceci, SJ (1997). Küçük çocukların önerilebilirliği. Psikoloji Biliminde Güncel Yönergeler, 6, 75-79.

Bruck, M. ve Ceci, SJ (1999). Çocukların hafızasının önerilebilirliği. Yıllık Psikoloji İncelemesi, 50, 419-439.

Bruck, M., Ceci. S., Francoeur, E. ve Barr, R. (1995). "Atışımı yaptığımda neredeyse hiç ağlamadım!" Çocuk doktorlarına yapılan bir ziyaretle ilgili çocukların raporlarını etkilemek. Çocuk Gelişimi, 66, 193-208.

Bruck, M. ve Melnyk, L. (2004). Çocukların telkine yatkınlığında bireysel farklılıklar: Bir gözden geçirme ve sentez ­. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 18, 947-996.

Biichel, C ve Dolan, RJ (2000). Fonksiyonel nörogörüntülemede klasik korku koşullandırması. Nörobiyolojide Güncel Görüş, 10, 219-223.

Buchel, C, Morris, J., Dolan, RJ ve Friston, KJ (1998). Caydırıcı şartlandırmaya aracılık eden beyin sistemleri ­: Olayla ilgili bir fMRI çalışması. Nöron, 20, 947-957.

Budd, JW (2004). Sınıf egzersizleri olarak zihin haritaları. İktisadi Eğitim Dergisi, 35, 35-46.

Burgess, N" & Hitch, GJ (1999). Seri sıralı bellek: Fonolojik döngünün ve zamanlamasının bir ağ modeli. Psikolojik İnceleme, 106, 551-581.

Burgess, N" & Hitch, GJ (2006). Kısa süreli belleğin gözden geçirilmiş bir modeli ve sözlü dizilerin uzun süreli öğrenimi. Hafıza ve Dil Dergisi, 55, 627-652.

Burke, DM, MacKay, DG, Worthlcy, JS ve Wade, E. (1991). Dilin ucunda: Genç ve yaşlı yetişkinlerde kelime bulma başarısızlıklarına ne sebep olur? Bellek ve Dil Dergisi, 30, 542-579.

Butler, KM, Zacks, RT ve Henderson, JM (1999). Genç ve yaşlı erişkinlerde refleks sakkadların baskılanması: Sakkala karşı bir görevde yaş karşılaştırmaları. Bellek ve Biliş, 27, 584-591.

Butters, N. ve Cermak, LS (1986). Otobiyografik bilginin unutulmasına ilişkin bir vaka çalışması. Ru ­bin DC'de (Ed.), Otobiyografik Hafıza (s. 253-272). Cambridge: Cambridge University Press.

Buzan, T. ve Buzan, B. (1993). Zihin Haritası Kitabı. Londra: BBC Books.

Cabeza, R., Prince, SE, Daselaar, SM, Greenberg, DL, Budde, M., Dolcos, E ve diğerleri (2004). Otobiyografik ve laboratuvar olaylarının epizodik olarak alınması sırasındaki beyin aktivitesi: Yeni bir fotoğraf paradigması kullanan bir fMRI çalışması. Bilişsel Sinirbilim Dergisi, 16, 1583-1594.

Cahili, L., Haier, RJ ve Alkire, MT (1996). Kodlamadaki amigdala aktivitesi, duygusal bilgilerin uzun süreli serbest hatırlanması ile ilişkilidir. ABD Ulusal Bilim Akademisi Tutanakları, 93, 8016-8021.

Campoy, G. ve Baddeley, AD (2008). Anında seri hatırlamada fonolojik ve anlamsal stratejiler. Bellek, 16, 329-340.

Chaplan, D., Rochon, E., & Waters, GS (1992). Yayılma görevlerinde kelime uzunluğu etkilerinin artikülasyon ve fonolojik belirleyicileri. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 45A, 177-192.

Caramazza, A. ve Shelton, JR (1998). Beyindeki alana özgü bilgi sistemleri: Canlı-cansız ayrımı. Bilişsel Sinirbilim Dergisi, 10, 1-34.

Cardena, E. ve Spiegel, D. (1993). 1989 San Francisco Körfez bölgesi depreminde dissosiyatif tepkiler. American Joumal of Psychiatry, ISO, 474-478.

Carlesimo, GA, Perri, R., Turriziani, P., Tomaiuolo, E ve Caltagirone, C. (2001). Neyi nerede hatırlamadığını hatırlamak: İnsan beyninde uzamsal ve görsel çalışma belleğinin bağımsızlığı. Korteks, 37(4), 519-534.

Carmichael, L, Hogan, HP ve Walter, A. A. (1932). Dilin görsel olarak algılanan formun yeniden üretimi üzerindeki etkisinin deneysel bir çalışması. Deneysel Psikoloji Dergisi, 15, 73-86.

Carroll, M., Campbell-Ratcliffe, J., Mumane, H., & Perfect, TJ (2007). Eğitim bağlamlarında hatırlama kaynaklı unutma: İzleme, uzmanlık, metin entegrasyonu ve test formatı. Avrupa Bilişsel Psikoloji Dergisi; 19, 580-606.

Ceci, SJ Baker. JE ve Bronfenbrenner, U. (1988). İleriye dönük hatırlama ve zamansal kalibrasyon. M.M. Grunberg, P.E. Morris, & R.N. Sykcs (Eds.), Practical Aspects of Memory: Current Research and lssues (Cilt 1). Chichester, BK: Wiley.

Cermac, LS (1976). Ensefalite bağlı hafıza kaybı yaşayan bir hastanın kodlama kapasitesi. Nöropsikoloji, 74, 311-326.

Cermak, LS ve Moreines, J. (1976). Afazi ve amnezik hastalarda sözel tutma eksiklikleri. Beyin ve Dil, 3, 16-27.

Cermak, LS., & Reale, L. (1978). Alkolik Korsakoff hastaları tarafından kelimelerin işlenmesi ve akılda tutulması derinliği. Deneysel Psikoloji Dergisi: İnsan Öğrenmesi ve Hafızası. 4, 165-174.

Cermac, L.S. Butters, N. ve Moreines, J. (1974). Alkolik Korsakoff hastalarının sözel kodlama açığının bazı analizleri . ­Beyin ve Dil, 1, 141-150.

Chalfonte, BL ve Johnson, MK (1996). Genç ve yaşlı erişkinlerde özellik hafızası ve bağlama. Bellek ve Biliş, 24, 403-416.

Charles, ST, Mather, M. ve Carstensen, LL (2003). Yaşlanma ve duygusal hafıza: Yaşlı yetişkinler için olumsuz görüntülerin unutulabilir doğası. Deneysel Psikoloji Genel Dergisi, 132(2), 310-324.

Chamess, N. (1985). Yaşlanma ve problem çözme performansı. N. Charness (Ed.), Yaşlanma ve İnsan Performansı (s. 225-260). Chichester, BK: John Wiley.

Chase, WG ve Ericsson, KA (1982). Çalışan bellekte beceri. G. H. Bower'da (Ed.), The Psychology of Leaming and Motivation (Cilt 16). New York: Akademik Basın.

Chasteen, A.L., Park, D.C ve Schwarz, N. (2001). Uygulama niyetleri ve ileriye ­dönük belleğin kolaylaştırılması., Psychological Science, 12, 457-461 .

Chi, MT (1978). Bilgi, yapı ve hafıza gelişimi. RS Siegler'de (Ed.), Children's Thinking. Ne Geliştirir? Hillsdale, NJ: Lawrence Erbaum Ortakları.

Christensen, H., Henderson, AS, Griffiths, K., & Levings, C. (1997). Yaşlanma kaçınılmaz olarak bilişsel performansta düşüşlere yol açıyor mu: Seçkin akademisyenlerin boylamsal bir çalışması. Kişilik ve Bireysel Farklılıklar, 23, 67-78.

Christensen, H., Kopelman, MD, Stanhope, N., Lorentz, L., & Owen, P. (1998). Alzheimer demansında unutma oranları. Nöropsikoloji, 36, 546-557.

Chu, S. ve Downes, JJ (2002). Proust'un en iyi burnu: Kokular, otobiyografik hafızanın daha iyi ipuçlarıdır. Bellek ve Biliş, 30, 511-518.

Claparede, E. (1911). Tanıma ve mo t. Archives de Psychological, 11, 79-90.

Clare, J. ve Lewandowsky, S. (2004). Sözlü yüz belleği: Sözlü gölgede ölçüt etkileri- Joumal of Experimental Psychology: Leaming, Memory and Cognition, 30, 739-755.

Clare, L., Wilson, B.A., Carter, G., Breen, K., Gosses, A., & Hodges, JR (2000). Erken Alzheimer hastalığında günlük hafıza problemlerine müdahale etmek: Hatasız bir öğrenme yaklaşımı. Klinik ve Deneysel Nöropsikoloji Dergisi, 22, 132-146.

Clark, DM ve Teasdale, JD (1982). Klinik depresyonda günlük değişim ve ­olumlu ve olumsuz deneyimlerin anılarının erişilebilirliği. Anormal Psikoloji Dergisi, 91(2), 87-95.

Clayton, NS ve Dickinson, A. (1999). Ovma jayleri, ne zaman, nerede ve hangi yiyecekleri önbelleğe aldıklarını hatırlar. Karşılaştırmalı Psikoloji Dergisi, 113, 403-416 .

horozbum. J., & Smith, P. (1991). Zeka ve yaşın günlük hafıza üzerindeki göreceli etkisi. Gerontoloji Dergisi, 46, 31-36.

Cockbum, J. ve Smith, PT (1994). Yaşlı insanlar arasında anksiyete ve ileriye dönük bellek hataları. İngiliz Psikoloji Dergisi, 85, 273-282.

Cohen, G. ve Faulkner, D. (1989). Kaynak unutmada yaş farklılıkları: Gerçeği izleme ve görgü tanıklığı üzerindeki etkiler. Psikoloji ve Yaşlanma, 4, 10-17.

Cohen, NJ ve Squire, LR (1980). Amnezide örüntü analizi becerisinin korunmuş öğrenmesi ve akılda tutulması ­: Nasıl olduğunu bilme ve bunu bilme ayrışması. Bilim, 210, 207-210.

Colle, HA (1980). Görsel kısa süreli hatırlamada izleyici kodlaması: Gürültü yoğunluğunun ve mekansal konumun etkileri. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 19, 722-735.

Colle, HA ve Welsh, A. (1976). Birincil bellekte akustik maskeleme. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 15, 17-32.

Collie, R.. ve Hayne, H. (1999). 6 ve 9 aylık bebeklerin ertelenmiş taklidi: Bildirimsel bellek için daha fazla kanıt. Gelişim Psikobiyolojisi, 35, 83-90.

Collins AM ve Loftus E. (1975). Semantik hafızanın yayılan bir aktivasyon teorisi. Psikolojik İnceleme, 82, 407-428.

Collins, AM ve Quillian, MR (1969). Semantik bellekten alma süresi. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 8, 240-247.

Conrad, C. (1972). Anlamsal bellekte bilişsel ekonomi. Deneysel Psikoloji Dergisi, 92, 149-154.

Conrad, R. (1960). Anında geri çağırmada çok kısa gecikmeler. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 12, 45-47.

Conrad, R. (1964). Anlık bellekte akustik karışıklık. İngiliz Psikoloji Dergisi, 55, 75-84.

Conrad, R. ve Hull, AJ (1964). Bilgi, akustik karışıklık ve hafıza süresi. İngiliz Psikoloji Dergisi, 55, 429-432.

Conroy, R. ve Somon, K. (2006). Geçmiş bir deneyimin bölümleri hakkında konuşmak: Ayrıntılı tartışmanın ve olay yapısının çocukların tartışılmayan bilgileri hatırlaması üzerindeki etkisi. Deneysel Çocuk Psikolojisi Dergisi, 95, 278-297.

Conway, ARA, Cowan, N., & Bunting, M. E (2001). Kokteyl partisi fenomeni yeniden ele alındı: Çalışan bellek kapasitesinin önemi. Psychonomic Bulletin and Review, 8, 331-335.

Conway, MA (1990). Otobiyografik Bellek: Giriş. Philadelphia: Açık Üniversite Yayınları.

Conway, MA (2005). hafıza ve benlik. Bellek ve Dil Dergisi, 53, 594-628.

Conway, MA ve Pleydell-Pearce, CW (2000). Öz bellek sisteminde otobiyografik anıların inşası. Psikolojik İnceleme, 107, 262-288.

Conway, MA ve Tacchi, PC (1996). Motive edilmiş konfabulasyon. Neurocase, 2, 325-338.

Conway, M. A., Cohen, G. ve Stanhope, N. M. (1992). Okulda ve üniversitede edinilen bilgiler için çok uzun süreli hafıza. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 6, 467-482.

Conway, M.A., Collins, A.E, Gathercole, S.E ve Anderson, S.J. (1996). Gerçek ve sahte otobiyografik anıların hatırlanması. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 125, 69-95.

Conway, MA, Plevdell-Pearce, CW, Whitecross, S., & Sharpe, H. (2003). Otobiyografik belleğin nörofizyolojik bağıntıları: Anı tümseğinin evrenselliği üzerine. Nöropsikoloji, 41, 334-340.

Conway, M.A., Wang, Q., Hanyu, K. ve Haque, S. (2005). Otobiyografik belleğin kültürler arası bir araştırması . ­Kültürler Arası Psikoloji Dergisi, 36, 739-749.

Cordon, I.M., Pipe, M.E., Sayfan, L., Mclinder, A., & Goodman, G.S. (2004). Erken çocukluk dönemindeki travmatik deneyimler için bellek. Gelişim İncelemesi, 24, 101-132.

Corkin, S. (l 968). Bilateral medialtemporal lob eksizyonundan sonra motor becerinin kazanılması.Vewropsi/c/zo/ogia, 6, 255-265.

Cosentino, S., Chute, D., I.ibon, D., Moore, P., & Grossman, M. (2006). Beyin senaryoları nasıl temsil eder? Demansta yürütme süreçleri ve semantik bilgi üzerine bir çalışma. Nöropsikoloji, 20, 307-318.

Cowan, N. (1988). Hafıza depolama, seçici dikkat ve bunların insan bilgi işleme sistemi içindeki karşılıklı zıtlıklarına ilişkin gelişen kavramlar. Psikolojik Bülten, 104(2), 163-191.

Cowan, N. (1992). Sözel bellek süresi ve sözlü hatırlamanın zamanlaması. Bellek ve Dil Dergisi, 31(5), 668-684.

Cowan, N. (1999). Çalışan belleğin gömülü süreçler modeli. AMP Shah'ta (Ed.), Çalışma Belleği Modelleri (s. 62-101). Cambridge: Cambridge University Press.

Cowan, N. (2001). Kısa süreli hafızadaki sihirli sayı 4: zihinsel depolama kapasitesinin yeniden değerlendirilmesi. Davranış ve Beyin Bilimleri, 24, 87-114; tartışma 114-185.

Cowan, N. (2005). Çalışma Belleği Kapasitesi. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press.

Cowan, N. Day, L., Saults, JS, Keller, T.A., Johnson, T., & Flores, L. (1992). Sözel çıktı süresinin rolü ve sözcük uzunluğunun anlık bellek üzerindeki etkileri. Bellek ve Dil Dergisi, 31, 1-17.

Craik, FIM (1986). Hafızadaki yaş farkının işlevsel bir açıklaması. F. Klix & H. Hagendorf (Eds.), Human Memory and Cognitive Capabilities: Mechanisms and Performances. (s. 409-422). New York: Elsevier Science.

Craik, EIM (2005). Bellekte yaşa bağlı düşüşleri azaltma üzerine. J. Duncan, L. Phillips ve P. McLeod (Eds.), Measuring the Mind: Speed, Control and Age. (s. 275-292). Oxford: Oxford ­Üniversitesi Yayınları.

Craik, E.I. M., & Byrd, M. (1982). Yaşlanma ve bilişsel eksiklikler: Dikkat kaynaklarının rolü. FIM Craik & S. Trehub (Eds.), Yaşlanma ve Bilişsel Süreçler (s. 191-211). New York: Genel Kurul.

Craik, EIM ve Jennings, JM (1992). insan hafızası. F.I.M. Craik & T. A. Salthouse (Eds.), Handbook of Aging and Cognition (s. 51-100). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Craik, E.L.M. ve Lockhart, RS ( 1972). İşleme seviyeleri. Hafıza araştırması için bir çerçeve. Jowrrza/ of Verbal Leaming and Verbal Behavior, 11, 671-684.

Craik, E.I. M., & Tulving, E. (1975). İşleme derinliği ve sözcüklerin epizodik bellekte tutulması. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 104(3), 268-294.

Craik, EI, M., Byrd, M. ve Swanson, JM (1987). Üç yaşlı örnekte hafıza kaybı kalıpları. Psikoloji ve Yaşlanma, 2, 79-86.

Craik, E.L., Govoni, R., Naveh-Benjamin, M., & Anderson, ND (1996). Bölünmüş ­dikkatin insan belleğindeki kodlama ve geri getirme süreçlerine etkileri. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 125(2), 159-180.

Craik, KJW (1943). Açıklamanın Doğası. Londra: Cambridge University Press. Crary, WG (1966). Uyumsuz kişisel deneyimlere tepkiler.Jbwrwa/ of Consulting Psychology, 30, 246-252.

Crawford, JR, Smith, G., Maylor, EA, Delia Sala, S., & Logie, RH (2003). Prospektif ve Retrospektif Bellek Anketi (PRMQ): Büyük bir klinik olmayan örnekte normatif veriler ve gizli yapı. Bellek, 11, 261-275.

Crawley, R.A. ve Eacolt, MJ (2006). Erken çocukluk anıları: Hatırlama deneyiminin nitelikleri. Bellek ve Biliş, 34, 287-294.

Cree, GS ve McRae, K. (2003). Sincap, kiraz, keski, peynir ve çello (ve bu tür diğer pek çok somut ismin) yapısının altında yatan faktörlerin analizi ve anlamının hesaplanması. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 132, 163-201.

Crocker, J. ve Major, B. (1989). Sosyal damgalama ve benlik saygısı: Damgalamanın kendini koruyucu özellikleri. Psikolojik İnceleme, 96(4), 608-630.

Crovitz, HE ve Shiffman, H. ( 1974). Yaşlarının bir fonksiyonu olarak epizodik anıların sıklığı. Psychonomic Society Bülteni, 4, 517-518.

Crowder, RG (1971). Uyaran ekini beklemek: Anlık bellekte bozulma, gecikme, ritim ve okuma. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 23, 324-340.

Crowder, RG (1972). Görsel ve işitsel hafıza. JF Kavanagh & I. G. Mattingly'de (Eds.), Language by Ear and Eye: The Relation Between Speech and Leaming to Read. Cambridge, MA: MIT Basın.

Crowder, RG (1976). Öğrenme ve Hafıza İlkeleri. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Crowder, RG ve Morton, J. (1969). Kategori öncesi akustik depolama (PAS). Algı ve Psikofizik, 5, 365-373.

Crowder, RG ve Raebum, VP (1970). Ters konuşma ile son ek etkisi. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 9, 342-345.

Cuc, A., Koppel, J. ve Hirst, W. (2007). Sessizlik altın değildir: Sosyal olarak paylaşılan geri alma kaynaklı unutma vakası. Psikoloji Bilimi, 18(8), 727-733.

Cutler, BL, Penrod, SD ve Dexter, HR (1989). Görgü tanığı, uzman psikolog ve jüri. Hukuk ve İnsan Davranışı, 13, 311-332.

d'Ydewalle, G., Luwel, K. ve Brunfaut, E. (1999). Zamana ve olaya dayalı ileriye dönük bellekte yaşın bir fonksiyonu olarak devam eden eşzamanlı etkinliklerin önemi. Avrupa Bilişsel Psikoloji Dergisi, 11, 219-237.

Dale, HCA (1973). Görsel bilgi için kısa süreli bellek. İngiliz Psikoloji Dergisi, 64, 1-8.

Dalgleish, T., Spinks, H., Yiend, J. ve Kuyken, W. (2001). Mevsimsel duygulanım bozukluğunda otobiyografik bellek stili ve bunun gelecekteki semptom remisyonu ile ilişkisi. Anormal Psikoloji Dergisi, 110, 335-340.

Dalla Barba, G., Cipolotti, L. ve Denes, G. (1990). KorsakofPs sendromunda otobiyografik bellek kaybı ve konfabulasyon: Olgu sunumu. Korteks, 26, 525-534.

Dallam, SJ (2001). Çocuklukta kötü muamelenin uzun vadeli tıbbi sonuçları. K. Franey, R. Geffner ve R. Falconer'da (Ed.), Çocuklara Kötü Muamelenin Maliyeti: Kim Öder? Biz Yaparız. (s. 1-14). San Diego, CA: Aile İçi Şiddet ve Cinsel Saldırı Enstitüsü.

Damasio, AR (1994). Descartes'Error: Duygu, Akıl ve İnsan Beyni. New York: Putnam.

Damasio, AR, Eslinger, PJ, Damasio, H., Van Hoesen ve GW, Comell, S. (1985). Bilateral temporal ve bazal ön beyin hasarını takiben multi-modal amnezik sendrom. Nöroloji Arşivleri, 42, 252-259.

Daneman, M. ve Carpenter, PA (1980). Çalışan bellek ve okumadaki bireysel farklılıklar Jownza/ of Verbal Leaming and Verbal Behavior, 19, 450-466.

Daneman, M. ve Merikle, PM (1996). Çalışma belleği ve dili anlama: Bir meta-analiz. Psychonomic Bulletin and Review, 3, 422-433.

Dave, AS ve Margoliash, D. (2000). Uyku sırasında şarkı tekrarı ve sensorimotor ses öğrenimi için hesaplama kuralları. Bilim, 290, 812-816.

Davidson, PS R-, Cook, SP ve Glisky, EL (2006). 1 Eylül'e ait flash ampul anıları yaşlı yetişkinlerde korunabilir. Yaşlanma, Nöropsikoloji ve Biliş, 13, 196-206.

De Beni, R., Mine, A. ve Comoldi, C. (1997). Metinlerden veya derslerden öğrenmek: Loci anımsatıcıları okumayı engelleyebilir ama dinlemeyi engelleyemez. Avrupa Bilişsel Psikoloji Dergisi, 9, 401-415.

De Renzi, E., Liotti, M. ve Nichelli, P. (1987). Otobiyografik hafızanın korunması ile semantik amnezi. Korteks, 23, 575-597.

Deary, LJ., Whalley, LJ, Batty, GD ve Starr, JM (2006). Fiziksel uygunluk ve yaşam boyu bilişsel değişim. Nöroloji, 67, 1195-1200.

Deary, IJ, Whiteman, M. C, Starr, JM, Whalley, LJ ve Fox, HC (2004). Çocukluk zekasının sonraki yaşam üzerindeki etkisi : 1932 ve 1947 İskoç Zihinsel Araştırmalarını takip etmek. ­Joumal of Personality and Social Psychology, 86, 130-147.

DeCasper, AJ ve Fifer, WP (1980). İnsan bağı: Yenidoğanlar annelerinin seslerini tercih eder. Bilim, 208, 1174-1176.

Deeprose, C ve Andrade, J. (2006). Anestezi sırasında hazırlama bilinçsiz midir? Bilinç ve Biliş, 15, 1-23.

Deese, J. (1959). Öğeler arası çağrışımsal gücün anında serbest hatırlama üzerindeki etkisi. Psikolojik Raporlar, 5, 305-312.

Deffenbacher, KA (1983). Kimlik kanıtı: Psikolojik bir değerlendirme: JW Shepherd, HD Eliis ve GM Davies. Amerikan Psikoloji Dergisi, 96, 591-595.

Deffenbacher, KA, Bomstein, BH, Penrod, SD ve McGorty, EK (2004). Yüksek stresin görgü tanığı hafızası üzerindeki etkilerinin meta-analitik bir incelemesi. ­Hukuk ve İnsan Davranışı, 28, 687-706.

Della Sala, S. ve Logie, RH (2002). Görsel ve uzamsal çalışma belleğinin nöropsikolojik bozuklukları. AD Baddeley, MD Kopelman, & BA Wilson (Eds.), Handbook of Memory Disorders (2. baskı, s. 271-292). Chichester, BK: Wiley.

Della Sala, S., Freschi, R. ve Lucchelli, E (1996). Geriye dönük amnezi: Geçmiş yok, yeni hayat. P. W. Halligan & J. C Marshall (Eds.), Method in Madness: Case Studies in Cognitive Neuropsychiatry (s. 209-233). Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press.

Della Sala, S., Gray, C, Baddeley, A., Allamano, N., & Wilson, L. (1999). Desen aralığı: Görsel-uzaysal hafızayı çözmenin bir yolu. Nöropsikoloji, 37, 1189-1199.

DcMarie, D. ve Ferron, J. (2003). Kapasite, stratejiler ve üst bellek: Üç faktörlü bir bellek geliştirme modelinin testleri. Deneysel Çocuk Psikolojisi Dergisi, 84, 167-193.

Depue, BE, Banich, M.T. ve Curran, T. (2006). Hafızadaki duygusal ve duygusal olmayan içeriğin bastırılması. Tekrarın bilişsel kontrol üzerindeki etkileri. Psikoloji Bilimi, 17(5), 441-447.

Depue. BE, Curran, T. ve Banich, MT (2007). Prefrontal bölgeler ­, iki aşamalı bir süreçle duygusal anıların bastırılmasını düzenler. Bilim, ZU7, 215-219.

DeZeeuw, CL (2007). Plastisite: Pragmatik bir uzlaşma. HL Roediger, III, Y. Dudai ve SM Fitzpatrick (Eds.), Science of Memory: Concepts (s. 83-86) içinde. New York: Oxford University Press.

Di Vesta, E J., Ingersoll, G., & Sunshine, P. (1971). İmgeleme testlerinin faktör analizi. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 10, 471-479.

Diener, E. ve Diener, C. (1996). Çoğu insan mutlu. Psikoloji Bilimi, 7(3) 181-185.

Dismukes, K., & Nowinski, J. (baskıda). Aday bellek, eşzamanlı görev yönetimi ve pilot hatası. A. Kramer, D. Wiegmann ve A. Kirlik (Eds.), Dikkatten Kuramdan Pratiğe. New York: Oxford University Press.

Dodhia, RM ve Dismukes, RK (2005). Kesilen bir görev, olası bir bellek görevi haline gelir. Society for Applied Research in Memory and Cognition'ın iki yılda bir yapılan toplantısında sunulan bildiri, Wellington, Yeni Zelanda. Dodson, CS ve Krueger, LE (2006). Çok iyi hatırlıyorum: Yaşlı yetişkinler neden güvenilmez görgü tanıklarıdır. Psxcbonomic Bülteni ve İncelemesi, 13, 770-775.

Dolcos, E, LaBar, KS ve Cabeza, R. (2005). Bir yıl sonra hatırlamak: Duygusal anıları geri getirmede amigdala ve medial temporal lob hafıza sisteminin rolü. Ulusal Bilimler Akademisi Tutanakları, 102, 2626-2631.

Doody, RS, Stevens, J. C, Beck, C, Dubinsky, RM, Kaye, JA, Gwyther, L. ve ark. (2001). Uygulama parametresi: Demansın yönetimi (kanıta dayalı bir inceleme). Nöroloji, 56, 1154-1166.

Dooling, DJ ve Christiaansen, RE (1977). Düzyazı için belleğin olaysal ve anlamsal yönleri, Deneysel Psikoloji-İnsan Öğrenmesi ve Bellek dergisi, 3, 428-436.

Druchman, D. ve Bjork, A. (1994). öğrenme. Hatırlamak, İnanmak: İnsan Performansını Geliştirmek. Washington, DC: Ulusal Akademi Basını.

Dudai, Y. (2004). Konsolidasyonların nörobiyolojisi veya engramın ne kadar kararlı olduğu. Yıllık Psikoloji İncelemesi, 55, 51-86.

Duncan, J. ve Owen, AM (2000). Farklı bilişsel talepler tarafından işe alınan insan ön lobunun ortak bölgeleri. Nörobilimlerdeki Trendler, 23, 475-483.

Düzel, E., Vargha-Khadem, E, Heinze, HJ ve Mishkin, M. (2001). Erken hipokampal hasardan sonra hatırlama olmadan tanıma için beyin aktivitesi kanıtı . ­Bildiriler Kitabı, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi, 5^(14), 8101-8106.

Dywan, J. ve Jacoby, LL (1990). Yaşlanmanın kaynak izleme üzerindeki etkileri: Yanlış şöhrete duyarlılıktaki farklılıklar. Psikoloji ve Yaşlanma, 5, 379-387.

Eakin, DK, Schreiber, T.A. ve Sergem-Marshall, S. (2003). Görgü tanığı hafızasında yanlış bilgi etkileri: Uyarı ve ­yanlış bilgiye erişilebilirliğin bir fonksiyonu olarak hafıza bozukluğunun varlığı ve yokluğu. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 29, 813-825.

Ebbesen, EB ve Konecni, VJ (1997). Görgü tanığı hafıza araştırması: Probative vs. sakıncalı değer. Uluslararası İnsan Davranışı, Bilim ve Hukuk Özeti, 5, 2-28.

Ebbinghaus, H. (1885), eski moda. Deneysel Psikolojik Araştırmalar, Duncker & Humblot, Leipzig. [İngilizce çevirisi: H.A. Ruger & C.E. Bussenius. Ebbinghaus, H. (1913) Hafıza: Deneysel Psikolojiye Katkı. New York: Öğretmen Koleji, Columbia Üniversitesi].

Ebbinghaus, H. (1913). Hafıza: Deneysel Psikolojiye Bir Katkı. (HA Ruger & ­C.E. Bussenius, Çev.). New York: Öğretmen Koleji, Columbia Üniversitesi.

Ehlers, A., Hackmann, A. ve Michael, T. (2004). Travma sonrası stres bozukluğunda müdahaleci yeniden deneyimleme: Fenomenoloji, teori ve terapi. Bellek, 12, 403-415.

Eich, E., Macaulay, D. ve Ryan, L. (1994). Kişisel geçmişin olayları için ruh haline bağlı bellek. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 123(2), 201-215.

Eich, E., Macauley, D., Loewenstein, RJ ve Dihle, PH (1997). Bellek, amnezi ve dissosiyatif kimlik bozukluğu. Psikoloji Bilimi, 8, 417-422.

Eich, JE (1980). Duruma bağlı almanın işarete bağlı doğası. Hafıza ve Biliş, 8(2), 157-173.

Eichenbaum, H. (1994). İnsanlarda ve hayvanlarda hipokampal sistem ve bildirimsel bellek: ­Deneysel analiz ve tarihsel kökenler. DL Schacter & E. Tulving (Eds.), Memory Systems (s. 143-99). Cambridge, MA: MIT Basın.

Einstein, GO ve McDaniel, MA (1990). Normal yaşlanma ve olası hafıza. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme Belleği ve Biliş, 16, 717-726.

Einstein, GO ve McDaniel, MA (2005). Aday bellek: Çoklu geri alma süreçleri. Psikoloji Biliminde Güncel Yönergeler, 14, 286-290.

Einstein, GO, McDaniel, MA, Richardson, S.L, Guynn, MJ ve Cunfer, AR (1995). Yaşlanma ve ileriye dönük bellek: Kendi kendine başlatılan geri alma süreçlerinin etkilerinin incelenmesi. Joumal of Experimental Psychology: Learning Memory and Cognition, 21, 996-1007.

Einstein, G. O., McDaniel, M.A., Thomas, R., Mayfield, S., Shank, H., Morrisette, N., & Breneiser, J. (2005). İleriye dönük bellek alımında çoklu işlemler: Spontan geri ­çağırmaya karşı izlemeyi belirleyen faktörler . Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 134, 327-342.

Elliot, D. ve Madalena, J. (1987). Hareket öncesi görsel bilginin manuel nişan alma üzerindeki etkisi. Üç aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 39A, 542-559.

Eliis, NC (1993). Yabancı dil öğreniminde kurallar ve örnekler: Açık ve örtük bilginin etkileşimleri. Avrupa Bilişsel Psikoloji Dergisi, 5, 289-318.

Eliis, NC (1994). Dil ediniminde örtük ve açık süreçler: Giriş. N. Eliis'te (Ed.), Implicit and Explicit Leaming of Languages, (s. 1-32). Londra: Akademik Basın.

Eliis, N. ve Beaton, A. (1993). Yabancı dil kelime öğrenimini etkileyen faktörler: İmge ­ery anahtar kelime aracıları ve fonolojik kısa süreli bellek. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 46A, 522-558.

Emerson, MJ ve Miyake, A. (2003). Görev değiştirmede iç konuşmanın rolü: İkili görev araştırması- Clap. Bellek ve Dil Dergisi, 48, 148-168.

Engle, RW (1996). Çalışma belleği ve geri alma: Bir engelleme-kaynak yaklaşımı. JTE Richardson, RW Engle, L. Hasher, RH Logie, ER Stoltfus, & RT Zacks (Eds.), Working Memory and Human Cognition (s. 89-119). New York: Oxford University Press.

Engle, RW ve Cape, MJ (2004). Yürütücü dikkat, çalışma belleği kapasitesi ve iki faktörlü ­bilişsel kontrol teorisi. B. Ross (Ed.), The Psychology of Leaming and Motivation, (s. 145-199). New York: Elsevier.

Engle, RW, Carullo, JW ve Collins, KW (1991). Yönergeleri anlamak ve takip etmek için işleyen bellekteki bireysel farklılıklar. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 84, 253-262.

Engle. RW, Tuholski, SW, Laughlin, JE ve Conway, ARA (1999). Çalışma belleği, kısa süreli bellek ve genel akıcı zeka: Gizli değişkenli bir yaklaşım. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 128, 309-331.

Englekamp, J. (1998). Aetion'lar için Hafıza. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press.

Entwistle, N. (1987). Öğretme-öğrenme sürecinin bir modeli. JTE Richardson, MW Eysenck ve D. Warren Piper (Eds.), Student Leaming: Research in Education and Cognitive Psychology'de. Buckingham, Birleşik Krallık: Açık Üniversite Yayınları.

Erdelyi, MH (2006). Birleşik baskı teorisi. Davranış ve Beyin Bilimleri, 29(5), 499-551.

Erdelyi, MH ve Kleinbard, J. (1978). Ebbinghaus zamanla çürüdü mü? Günler boyunca hatırlamanın büyümesi (hipermnezi). Deneysel Psikoloji Dergisi: İnsan Öğrenmesi ve Hafızası, 4(4), 275-289.

Ericsson, KA (1988). Bellek performansının bellek becerisi açısından analizi. RJ Slernberg'de (Ed.), Advances in the Psychology of Human Intelligence (Cilt 4, s. 137-179). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Ericsson, KA (2003). İstisnai ezberciler: Yapıldı, doğmadı. Bilişsel Bilimlerde Eğilimler, 7, 233-235.

Ericsson, KA ve Chase, WG (1982). olağanüstü hafıza. Amerikalı Bilim Adamı, 70, 607-615.

Ericsson, K.A. ve Kintsch, W. (1995). Uzun süreli çalışma belleği. Psikolojik İnceleme, 102(2), 211-245.

Ericsson, KA ve Polson, PG (1988). Yemek siparişleri için bir hafıza becerisinin deneysel analizi. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme Belleği ve Biliş, 14, 305-316.

Ericsson, K.A., Delaney, P.E, Weaver, G., & Mahadevan, R. (2004). Bir anımsatıcının üstün "temel" bellek kapasitesinin yapısını ortaya çıkarmak. Bilişsel Psikoloji, 49, 191-237.

Ericsson, KA, Kramp e, RT ve Tesch-Römer, C (1993). Uzman performansının kazanılmasında kasıtlı uygulamanın rolü . ­Psikolojik İnceleme, 100, 363-106.

Erixon-Lindroth, N., Farde, L., Wahlin, TB, Sovago, J., Haildin, C ve Backman, L. (2005). Striatal dopamin taşıyıcısının bilişsel yaşlanmadaki rolü. Psikiyatri Araştırması, 138, 1-12.

Earah, MJ (1994). Beyin hasarı sonrası algı ve farkındalık. Neurohiology'de Güncel Görüş, 4, 252-255.

Farah, MJ ve McClelland, JL (1991). Anlamsal bellek bozukluğunun hesaplamalı bir modeli: Modaliteye özgülük ve ortaya çıkan kategoriye özgülük. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 120, 339-357.

Farah, MJ, Hammond, KM, Levine, DN ve Calvanio, R. (1988). Görsel ve uzamsal zihinsel ­imgeler: Ayrılabilir temsil sistemleri. Bilişsel Psikoloji, 20, 439-462.

Farrand, P., Hussain, P. ve Hennessy, E. (2002). 'Zihin haritası' çalışma tekniğinin etkinliği. Tıp Eğitimi, 36, 426-431.

Farrell, S. ve Lewandowski, S. (2002). Seri geri çağırmada içsel bir sıralama modeli. Psychonomic Bülten ve İnceleme, 9, 59-60.

Farrell, S. ve Lewandowski, S. (2003). Birbirine benzemeyen öğeler, seri hatırlamada fonolojik benzerlikten yararlanır. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 29, 838-849.

Femandes, MA ve Moscovitch, M. (2000). Bölünmüş dikkat ve hafıza: Geri çağırma ve kodlamada önemli girişim etkilerinin kanıtı. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 129(2), 155-1766.

Femandes, MA ve Moscovitch, M. (2003). genç ve yaşlı yetişkinlerde geri getirme sırasında bölünmüş dikkatten kaynaklanan girişim etkileri . ­Yaşlanma Psikolojisi 18(2), 219-230.

Finke, RA ve Slayton, K. (1988). Zihinsel imgelemede yaratıcı görsel sentezin keşifleri. Bellek ve Biliş, 16, 252-257.

Fisher, R. P ve Craik, E. I. M. (1977). İşaretli hatırlamada kodlama ve alma işlemleri arasındaki etkileşim. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 3, 701-711.

Fisher, R.P., Geiselman, R.E, Raymond, D.S., Jurkevich, L.M. ve Warhaftig, M.L. (1987). Gelişmiş görgü tanığı hafızasının güçlendirilmesi: Bilişsel görüşmenin rafine edilmesi. Polis İlmi ve İdaresi Dergisi, 15, 291-297.

Fivush, R. ve Nelson, K. (2004). Otobiyografik belleğin ortaya çıkışında kültür ve dil. Psikoloji Bilimi, 15, 573-577.

Fivush, R., Gray, JT ve Fromhoff, EA (1987). İki yaşındakiler geçmişten bahseder. Bilişsel Gelişim, 2, 393-409.

Fivush, R., Hudson, J. ve Nelson, K. (1984). Yeni bir olay için çocukların uzun süreli hafızası: Keşif amaçlı bir çalışma. Merrill-Palmer Üç Aylık Gelişim Psikolojisi Dergisi, 30, 303-316.

Flyischman, D.A., Vaidya, C.J., Lange, K.L. ve Gabrieli, J.D. (1997). Algısal açık ve örtük bellek süreçleri arasında bir ayrışma. Beyin ve Biliş, 3S, 2-51 Dolar.

Flynn, JR (1987). 14 ülkede muazzam IQ kazanımları: IQ testlerinin gerçekten ölçtüğü şey. Psikoloji Bülteni, 101, 171-191.

Foa, EB ve Rothbaum, BO (1998). Tecavüz Travmasının Tedavisi: TSSB için Bilişsel Davranışçı Terapi. New York: Guilford Basın.

Foa, EB, Rothbaum, BO, Riggs, DS ve Murdock, T. (1991). Tecavüz kurbanlarında travma sonrası stres bozukluğunun tedavisi: Bilişsel davranışsal prosedürler ve danışmanlık arasında bir karşılaştırma. Danışmanlık ve Klinik Psikoloji Dergisi, 59, 715-723.

Freud, S. (1900). Rüyaların yorumlanması. J. Strachey'de (Ed.), The Standard Edition of the Complete Psychological Writings of Sigmund Ereud. Londra: Hogarth Basını.

Freud, S. (1901). Gündelik Hayatın Psikopatolojisi. New York: WW Norton.

Freud, S. (1904/1938). Günlük hayatın psikopatolojisi. A.A. Brill (Ed.), Sigmund Freud'un Yazıları'nda. New York: Modern Kütüphane.

Freud, S. (1915/1957). baskı. Freud'un Toplu Makalelerinde ( Cilt IV). Londra: Hogarth Basını.

Freud, S. (1917). baskı. J. Riviere'de (Ed.), Psikanalize Genel Bir Giriş (s. 147). New York: Liveright.

Friedman, NP ve Miyake, A. (2004). İnhibisyon ve girişim kontrol fonksiyonları arasındaki ilişkiler: Gizli değişken analizi. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 133, 101-135.

Frith, CD (1992). Şizofreninin Bilişsel Nöropsikolojisi. Move, Birleşik Krallık: Psychology Press.

Funahashi, S., Bruce, CJ ve Coldman-Rakic, PS (1989). Maymunun dorsolateral prefrontal korteksindeki görsel alanın anımsatıcı kodlaması. Joumal of Neuophyology, 61, 331-349.

Huni, E. (1996). Sözlü okumada yanıt önyargıları: Yüzeysel disleksi ve semantik demansın birlikte ortaya çıkışının bir açıklaması. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi A, 49, 417-446.

Fuster, JM (1954). Serebral Korteksteki Bellek. Cambridge, MA: MIT Basın.

Gabrieli, JD (1998). İnsan hafızasının bilişsel sinirbilimi. Psikolojide Yıllık İncelemeler, 49, 87-115.

Gabrieli, JDE, Cohen, NJ ve Corkin, S. (1988). Bilateral medial temporal lob rezeksiyonunu takiben semantik bilginin öğrenme bozukluğu. Beyin ve Biliş, 7, 157-177.

Gabrieli, JDE, McGlinchey-Berroth, R., Carrillo, MC, Gluck. MA, Cermak, I.. S., & Disterhoft,

JF (1995). Amnezide bozulmamış gecikme-göz kırpma klasik koşullandırma. Davranışsal Sinirbilim, 109, 819-827.

Gainotti, G. (2000). Beyin lezyonunun yeri, kategoriye özgü bozuklukların altında yatan bilişsel kusurun doğası hakkında bize ne söylüyor: Bir gözden geçirme. Korteks, 36, 539-559.

Gais, S., Albouy, G., Boly, M., Dang-Vu, TT, Darsaud, A., Desseilles, M. ve diğerleri. (2007). Uyku, beyan edici anıların serebral izini dönüştürür. Ulusal Bilimler Akademisi Tutanakları, 104, 18778-18783.

Galon, E (1879). Psikometrik deneyler. Beyin: Bir Nöroloji Dergisi, II, 149-162.

Gardiner, JM, Brandt, KR, Baddeley, AD, Vargha-Khadem, E ve Mishkin, M. (baskıda). Gelişimsel bir amnezi durumunda yeni gerçeklerin kazanılması ve hatırlanması. Nöropsikoloji.

Gardiner, JM, Brandt, KR, Vargha-Khadem, E, Baddeley, AD ve Mishkin, M. (2006). Gelişimsel bir amnezi durumunda, işleme seviyesinin etkileri, ancak görev canlandırmanın tanıma belleği üzerindeki etkileri. Bilişsel Nöropsikoloji, 23, 930-948.

Gardiner, JM, Ramponi, C ve Richardson-Klavehn, A. (2000). Tepki süresi ve tanıma hafızasında sübjektif farkındalık. Bilinç ve Biliş, £(4), 484-496.

Garrard, P., Malony, LM, Hodges, JR ve Patterson, K. (2005). Çok erken dönem Alzheimer hastalığının ünlü bir yazar tarafından yazılan yazıların özellikleri üzerindeki etkileri. Beyin, 128, 250-260.

Garven, S., Wood, JM ve Malpass, RS (2000). Yanlış yapma iddiaları: Pekiştirmenin çocukların sıradan ve fantastik iddiaları üzerindeki etkileri. Uygulamalı Psikoloji Dergisi, 85, 38-49.

Gaskell, MG ve Dumay, N. (2003). Sözcük rekabeti ve yeni sözcüklerin kazanılması. Biliş, 89, 105-132.

Gathercole, SE (1995). Sözcüksüz tekrar, fonolojik hafızanın mı yoksa uzun süreli bilginin mi testidir? Her şey anlamsız kelimelere bağlı. Bellek ve Biliş, 23, 83-94.

Gathercole, SE ve Alloway, TP (2008). Çalışma Belleği ve Öğrenme; Öğretmenler İçin Pratik Bir Kılavuz. Londra: Adaçayı.

Gathercole, SE ve Baddeley, A. (1989). Çocuklarda sözcük dağarcığının gelişiminde fonolojik KSB'nin rolünün değerlendirilmesi: Boylamsal bir çalışma. Bellek ve Dil Joumal. 28, 200-213.

Gathercole, SE ve Baddeley, AD (1990). Dil bozukluğu olan çocuklarda fonolojik bellek eksiklikleri ­: Nedensel bir bağlantı var mı? Bellek ve Dil Dergisi, 29, 336-360.

Gathercole, SE, uygun Pickering, SJ (2000a). Altı ve yedi yaşındaki çocuklarda çalışma belleğinin değerlendirilmesi. Eğitim Psikolojisi Dergisi, 92, 377-390.

Gathercole, SE ve Pickering, SJ (2000b). Ulusal müfredatta yedi yaşında düşük başarı gösteren çocuklarda çalışma belleği açıkları. İngiliz Eğitim Psikolojisi Dergisi, 70, 177-194.

Gathercole, SE, Lamont, E. ve Alloway, T. P. (2006). Sınıfta çalışma belleği. S. Pickering ­(Ed.), Working Memory and Education, (s. 220-241). Londra: Elsevier Basını.

Gathercole, SE, Pickering, SJ, Ambridge, B., & Wearing, H. (2004a). 4 ila 15 yaş arası çalışma belleğinin yapısı. Gelişim Psikolojisi, 40, 177-190.

Gathercole, SE, Pickering, SJ, Knight, C ve Stegmann, Z. (2004b). Çalışan bellek becerileri ve eğitim kazanımı: 7 ve 14 yaşındaki Ulusal Müfredat değerlendirmelerinden elde edilen kanıtlar. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 40, 1-16.

Gauld, A. ve Stephenson, GM (1967). Bartlett'in Hatırlama Teorisi ile ilgili bazı deneyler. İngiliz Psikoloji Dergisi, 58, 39-49.

Geiselman, RE, Bjork, RA ve Fishman, DL (1983). Yönlendirilmiş unutmada kesintiye uğramış geri alma: Posthipnotik amnezi ile bir bağlantı. Deneysel Psikoloji Dergisi Genel, 112(1), 58-72.

Geiselman, R. E, Fisher, R.P., MacKinnon, DP ve Holland, H.I. (1985). Polis görüşmesinde görgü tanığı hafızasının güçlendirilmesi: Bilişsel geri getirme anımsamalarına karşı hipnoz. Uygulamalı Psikoloji Dergisi, 70, 401-412.

Geraerts, E. (2006). Geçmiş Şeylerin Hatırası. Travmayı Hatırlamanın ve Unutmanın Bilişsel Psikolojisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Maastricht Üniversitesi, Hollanda.

Geraerts, E., Anıold, MM, Stephen Lindsay, D., Merckelbach, H., Jelicic, M., & Hauer, B. (2006).

Çocuklukta cinsel istismara ilişkin geri kazanılmış anılarını bildiren kişilerde önceki hatırlamanın unutulması. Psikoloji Bilimi, 17(11), 1002-1008.

Geraerts, E, Lindsay, DS, Merckelbach, H., Jelicic, M., Raymaekers, L., Amold, MM ve diğerleri. (Basında). Çocukluk çağı cinsel istismarının kurtarılmış hafıza deneyimlerinin altında yatan bilişsel mekanizmalar. psikolojik bilim.

Geraerts, E., Schooler, JW, Merckelbach, E, Jelicic, M., Hauer, BJ ve Ambadar, Z. (2007). Kurtarılan Anıların Gerçeği: Çocuklukta Cinsel İstismara İlişkin Sürekli ve Süreksiz Anıları Doğrulamak. Psikoloji Bilimi, 18(1), 564-568.

Giambra, LM, Arenberg, D., Zonderman, AB ve Kawas, C. (1995). Yetişkin yaşam süresi anlık görsel bellek ve sözel zekada değişir . ­Psikoloji ve Yaşlanma, 10, 123-139.

Gilbertson, M., Shenton, M., Ciszewski, A., Kasai, K., Lasko, N., Orr, S., & Pitman, R. (2002). Küçük hipokampal hacim, psikolojik travmaya karşı patolojik savunmasızlığı öngörür. Nature Neuscience, 5, 1242-1247.

Glanzer, M. (1972). Geri çağırmada depolama mekanizmaları. G.H. Bower'da (Ed.), The Psychology of Leaming and Motivation: Advances in Research and Theory (Cilt 5). New York: Akademik Basın.

Glanzer, M. ve Bowles, N. (1976). Tanıma belleğinde kelime frekansı etkisinin analizi Journal of Experimental Psychology: Human Leaming and Memory, 2( 1), 21-31.

Sır, JA (1928). Genetik Psikoloji Joumal saçma Syftables çağrışım değeri . 35, 255-269.

Glenberg, AM, Bradley, MM, Stevenson, JA, Kraus, TA, Tkachuk, MJ, Gretz, AL ve diğerleri. (1980). Uzun vadeli seri konum etkilerinin iki süreçli bir hesabı. Deneysel Psikoloji Dergisi: İnsan Öğrenmesi ve Hafızası, 6, 355-369.

Glenberg, AM Smith, SM ve Green, C. (1977). Touré I prova: Verbal Leaming and Verbal Behavior, 16, 339-352'nin bakımı ve daha fazla günlüğü.

Gluck, J. ve Bluck, S. (2007). Ömür boyunca geriye dönüp bakmak: Anılar çarpmasının bir hayat hikayesi anlatımı. Bellek ve Biliş, 35, 1928-1939.

Godden, DR ve Baddeley, A. (1975). İki doğal ortamda bağlama bağlı bellek: Karada ve su altında. İngiliz Psikoloji Dergisi, 66(3), 325-331.

Goemert, PN (2005). Yönlendirilmiş unutmayı takiben tekrarlanan testlerde kaynak izleme doğruluğu. İngiliz Psikoloji Dergisi, 96(2), 231-247.

Goemert, PN ve Larson, ME (1994). Geri alma inhibisyonunun başlatılması ve serbest bırakılması. Genel Psikoloji Dergisi, 121(1), 61-66.

Gömert. PN ve Wolfe, T. (1997). Kasıtlı olarak unutulan bilgiler için hipermnezi ve anımsama var mı? Kanada Deneysel Psikoloji Dergisi, 51(3), 231-240.

Gold, JM, Murray, R. E, Sekuler, AB, Bennett, PJ ve Sekuler, R. (2005). Görsel hafızanın bozulması belirleyicidir. Psikoloji Bilimi, 16(16), 769-774.

Goldenberg, G. (2002). Geçici küresel amnezi. AD Baddeley, MD Kopelman, & BA Wilson (Ed.), Handbook of Memory Disorders (2. baskı). Chichester, BK: John Wiley.

Goldman-Rakie, PS (1988). Bilişin topografyası: Primat ilişkilendirme korteksindeki paralel dağıtılmış ağlar . ­Yıllık Nörobilim İncelemesi, 11, 137-156.

Goldman-Rakie, PS (1996). Prefrontal manzara: İnsan zihniyetini ve Merkezi yürütmeyi anlamak için işlevsel mimarinin çıkarımları. Royal Society'nin Felsefi İşlemleri (Biyolojik Bilimler), 351, 1445-1453.

Gollwitzer, PM (1999). Uygulama amaçları: Basit piyanların güçlü etkileri. Amerikan Psikolog, 54, 493-503.

Gollwitzer, PM ve Branstatter, V. (1997). Uygulama niyetleri ve etkili hedef arayışları. Kişilik ve Sosyal Psikoloji Dergisi, 73, 186-199.

Gomulicki, BR (1956). Soyutlayıcı bir süreç olarak hatırlayın. Açta Psikoloji, 12, 77-94.

Goodwin, DW, Powell, B., Bremer, D., Hoine, H., & Stem, J. (1969). Alkol ve hatırlama: İnsanda duruma bağlı etkiler. Bilim, 163, 1358-1360.

Gorman, AM (1961). Soyutluk ve sıklığın bir fonksiyonu olarak isimler için tanıma hafızası. Deneysel Psikoloji Dergisi, 61, 23-29.

Graf, P. ve Mandler, G. (1984). Aktivasyon, kelimeleri daha erişilebilir kılar, ancak daha geri alınabilir hale getirmez. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 23, 553-568.

Graf, P., Squire, LR ve Mandler, G. (1984). Amnezik hastaların unutmadığı bilgiler. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme Belleği ve Biliş, 10, 164-178.

Grafton, S., Hazeltine, E. ve Ivry, R. (1995). Normal insanlarda sıralı öğrenmenin işlevsel haritalaması . ­Bilişsel Sinirbilim Dergisi, 7, 497-510.

Green, DM ve Swets, JA (1966). Sinyal algılama teorisi ve psikofizik. New York: Wiley.

Greenberg, DL ve Rubin, DC (2003). Otobiyografik hafızanın nöropsikolojisi. Korteks, 39, 687-728.

Greenberg, DL, Rice, HJ, Cooper, JJ, Cabeza, R., Rubin, DC ve LaBar, KS (2005). Otobiyografik geri alma sırasında amigdala, hipokampus ve aşağı frontal girusun birlikte aktivasyonu. Nöropsikoloji, 43, 659-674.

Greene, JDW ve Hodges, JR (1996). Alzheimer tipi demansın boylamsal bir çalışmasından elde edilen uzak bellek kanıtlarının fraksiyonlanması. Beyin, 119, 129-142.

Greene, JDW, Baddeley, AD ve Hodges, JR (1996). Erken Alzheimer hastalığında epizodik bellek eksikliğinin analizi: Kapılar ve İnsanlar Testinden Elde Edilen Kanıtlar. Nöropsikoloji, 34, 537-551.

Greenough, WT, Black, JE ve Wallace, CS (1987). deneyim ve beyin gelişimi. çocuk Gelişimi. 58, 539-559.

Groeger, JA (1997). hafıza ve hatırlama. Harlow, BK: Addison Wesley Longman.

Brüt, J. ve Hayne, H. (1999). Çizim, uzun gecikmelerden sonra çocukların sözlü raporlarını kolaylaştırır. Jowrrca/ Deneysel Psikoloji: Uygulamalı, 5, 265-283.

Gruneberg, MM, Morris, PE ve Sykes, RN (1978). Belleğin Pratik Yönleri. Londra: Akademik Basın.

Dolu, JE (1954). Kelime frekansının bir fonksiyonu olarak öğrenme. Amerikan Psikoloji Dergisi, 67(1), 138-140.

Han, JJ, Leichtman, MD ve Wang, Q. (1998). Koreli, Çinli ve Amerikalı çocuklarda otobiyografik hafıza. Gelişim Psikolojisi, 34, 701-713.

Handberg, RB (1995). Görgü tanığı kimliğine ilişkin uzman ifadesi: Jüri için yeni bir gözlük. Amerikan Ceza Hukuku İncelemesi, 32, 1013-1064.

Haque, S. ve Conway, MA (2001). Otobiyografik bellek oluşturma sürecinin örneklenmesi. Avrupa Bilişsel Psikoloji Dergisi, 13, 529-547.

Harley, K. ve Reese, E. (1999). Otobiyografik belleğin kökenleri. Gelişim Psikolojisi, 35, 1338-1348.

Harris, JE (1980). Hafıza insanlara yardımcı olur - 2 röportaj çalışması. Bellek ve Biliş, 8, 31-38.

Harris, LM ve Menzies, RG (1999). Ruh hali ve olası hafıza. Hafıza, 7, 117-127.

Hartley, T., Maguire, EA, Spiers, HJ ve Burgess, N. (2003). İyi bilinen rota ve daha az gidilen yol: İnsanlarda rota izleme ve yol bulmanın belirgin sinirsel temelleri. Nöron, 37, 877-888.

Hartshom, K. ve Rovee-Collier, C. (1997). 6 ayda bebek öğrenmesi ve uzun süreli hafıza: Doğrulayıcı bir analiz. Gelişim Psikolojisi, 30, 71-85.

Harvey, AG ve Bryant, RA (2000). Akut stres bozukluğu semptomları için bellek: İki yıllık ­ileriye dönük bir çalışma. Sinir ve Akıl Hastalıkları Dergisi, 188, 602-607.

Hasher, L. ve Zacks, RT (1988). Çalışma belleği, kavrama ve yaşlanma: Bir gözden geçirme ve yeni bir bakış. G.H. Bower'da (Ed.), The Psychology of Leaming and Motivation (Cilt 22, s. 193-225). San Diego, CA: Akademik Basın.

Hasher, L., Zacks, RT ve May, CP (1999). Engelleyici kontrol, sirkadiyen uyarılma ve yaş. D. Gopher & A. Koriat (Eds.), Dikkat ve Performans, XVII, Bilişsel Performans Düzenlemesi. Teori ve Uygulamanın Etkileşimi (s. 653-675). Cambridge, MA: MIT Basın.

Hastorf, AA ve Cantril, H. (1954). Bir oyun gördüler: Bir vaka çalışması. Anormal ve Sosyal Psikoloji Dergisi, 97, 399-401.

Hatano, G. ve Osawa, K. (1983a). Abaküs türevi zihinsel hesaplamada büyük uzmanların rakam hafızası. Biliş, /5.95-110.

Hatano, G. ve Osawa, K. (1983b). Japon abaküs uzmanlarının sayı hafızası, hareket meehanizmi tarafından bozulur. Klinik Psikoloji Dergisi, 55(1), 61-75.

Hay, JR ve Jacoby, LL (1999). Genç ve yaşlı yetişkinlerde alışkanlık ve hatırlamayı ayırma: Ayrıntılı İşleme ve ayırt ediciliğin etkileri. Psikoloji ve Yaşlanma, 14, 122-134.

Hayne, H. (2004). Bebek hafıza gelişimi: Çocukluk amnezisi için çıkarımlar. Gelişim İncelemesi, 24, 33-73.

Hayne, H., Boniface, J. ve Barr, R. (2000). İnsan bebeklerinde bildirimsel belleğin gelişimi: Ertelenmiş taklitte yaşa bağlı değişiklikler. Davranışsal Sinirbilim, 114, 77-83.

Hazeltine, E., Grafton, ST ve Ivry, R. (1997). Dikkat ve uyaran özellikleri, motor sıralı öğrenmenin yerini belirler: Bir PET çalışması. Beyin, 120, 123-140.

Healy, H., & Williams, JMG (Ed.). (1999). otobiyografik bellek. Chichester, BK: Wiley.

Heath, WP ve Erickson, JR (1998). Olay sonrası çeşitli sunumlardan sonra merkezi ve çevre düzenlemeleri ve donanımları ve çevre düzenlemeleri ve donanımları için hafıza. Hukuk ve Ceza Psikolojisi, 3, 321-346.

Hebb, DO (1949). Davranış Organizasyonu. New York: Wiley.

Heindel, W.C., Salmon, D.P., Shults, C.W, Walicke, P.A., & Butters, N. (1989). Çoklu örtük sistemler için nöropsikolojik kanıtlar: Alzheimer, Huntington ve Parkinson hastalarının karşılaştırılması. Nörobilim Dergisi, 9, 582-587.

Henkel, LA (2004). Tekrarlanan hatırlama girişimlerinden kaynaklanan hatalı anılar. Bellek ve Dil Dergisi, 50(1), 26-46.

Henkel, L.A., Franklin, N. & Johnson, MK (2000). Algılanan ve hayal edilen olaylar arasındaki çapraz modlu kaynak izleme karışıklıkları . ­Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 26, 321-335.

Henry, JD, MacLeod, MS, Phillips, LH, &. Crawford, JR (2004). İleriye dönük bellek ve yaşlanmanın meta-analitik bir incelemesi. Psikoloji ve Yaşlanma, 19, 27-39.

Henson, RA (1998). Seri sipariş için kısa süreli hafıza. Başlangıç-Bitiş Modeli. Bilişsel Psikoloji, 36, 73-137.

Herman, J. ve Schatzow, E. (1987). Çocukluk çağı cinsel travma anılarının kurtarılması ve doğrulanması. Psikanalitik Psikoloji, 4, 1-14.

Herrmann, DJ ve Gruneberg, M. (1993). Hafıza hareketinin pratik yönlerinin ufkunu genişletme ihtiyacı. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 7, 553-565.

Herrmann, DJ ve Petro, SJ (1990). ticari hafıza yardımcıları. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 4, 439-450.

Herron, JE ve Wilding. EL (2006). Olaysal bellekten Bilginin kurtarılmasından önce ve sırasında devreye giren kontrol süreçlerinin sinirsel bağıntıları. Nörogörüntü, 30, 634-644.

Heuer, E, Fischman, D. ve Reisberg, D. (1986). Canlı görüntüler neden renkli hafızaya zarar verir? Kanada Psikoloji Dergisi, 40, 161-175.

Hicks, JL, Marsh, RL ve Cook, GI (2005). Zamana dayalı, olaya dayalı ve çift amaçlı olası bellek koşullarında görev müdahalesi Jowma/ of Memory and Language, 53, 430-444.

Yüksek, WM, Levin, HS ve Gary, H.E. (1990). Kapalı kafa yaralanmasından sonra oryantasyon ve hafızanın geri kazanılması. Klinik ve Deneysel Nöropsikoloji Dergisi, 12, 703-714.

Hinton-Bayre, AD, Geffen, G., & McFarland, K. (1997). Hafif kafa travması ve ­Bilgi işleme hızı: Profesyonel rugby ligi oyuncularının prospektif bir çalışması. Klinik ve Deneysel Nöropsikoloji Dergisi, 19, 275-289.

Hokey, GRJ (1973). Çalışan bellekte sunum hızı ve girdi ­işleme stratejilerinin doğrudan manipülasyonu. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 25, 104-111.

Hodges, JR ve McCarthy, RA (1993). İki taraflı paramedian talamik enfarktüsten kaynaklanan otobiyografik amnezi. Bilişsel nörobiyolojide bir vaka çalışması. Beyin, 116, 921-940.

Hodges, JR ve Patterson, K. (1995). Semantik bellek, Alzheimer hastalığının erken döneminde sürekli olarak bozulur mu? Nöroanatomik ve tanısal çıkarımlar. Nöropsikoloji, 33, 441-459.

Hodges, JR, Patterson, K. ve Twier, L (1994). Semantik hafıza kaybı: zihnin modülerliği için çıkarımlar. Bilişsel Nöropsikoloji, 11, 505-542.

Holding, D., H. (1989). Satranç hamlesi seçimi sırasında geriye doğru sayma. Psikonomi Derneği Bülteni, 27,421-424.

Hollingworth, A. ve Henderson, JM (2002). Doğal sahnelerde daha önce gözlemlenen nesneler için doğru görsel hafıza. Deneysel Psikoloji Dergisi: İnsan Algısı ve Performansı, 28, 113-136.

Hopwood, JS ve Snell, HK (1933). Suçla ilgili amnezi. Mental Bilim Dergisi, 79, 27-41.

Howard, DV ve Howard, JH, Jr. (1989). Seri kalıpları öğrenmede yaş farklılıkları: Doğrudan ve dolaylı ölçümler. Psikoloji ve Yaşlanma, 4, 357-364.

Howe, ML ve Cesaret, ML (1997). Otobiyografik belleğin ortaya çıkışı ve erken gelişimi. Psikolojik İnceleme, 104, 499-523.

Howe, ML, Cesaret, ML ve Edison, SC (2003). Otobiyografik hafıza başladığında. M. Conway, S. Gathercole, S. Algarabel, A. Pitarque ve T. Bajo (Eds.), Theories of Memory, Cilt. III. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press.

Hsi, S., Linn, MC ve Bell. JA (1997). Mühendislikte uzamsal akıl yürütmenin rolü ve uzamsal öğretimin tasarımı. Mühendislik Eğitimi Dergisi, 86, 151-158.

Hubel, DH ve Weisel, TN (1979). Beynin görme mekanizmaları. Scientific American, 241, 150-162.

Hugenberg, K., Miller, J. ve Claypool, H. (2007). CR tanıma eksikliğinde kategorizasyon ve bireyselleştirme ­: Sinsi bir soruna çözüme doğru. Deneysel Sosyal Psikoloji Dergisi, 43, 334-340.

Hull, CL (1943). Davranış İlkeleri. New York: Appleton-Century.

Hulme, C., Neath, L, Stuart, G., Shostak, L., Suprenant, AM ve Brown, GDA (2006). Kelime uzunluğunun ayırt ediciliği . ­Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 32, 586-594.

Avcı, IML (1968). hafıza. Harmondsworth, Birleşik Krallık: Penguin Books.

Huppert, EA., & Piercy, M. (1978a). Organik amnezde öğrenme ve hatırlama arasındaki ayrışma. Doğa, 275, 317-318.

Huppert, EA. ve Piercy, M. (1978b). Amnezik ve kontrol denekleri tarafından yakınlık ve sıklık kararlarında iz gücünün rolü. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 30, 346-354.

Hyde, TS ve Jenkins. JJ (1973). Anlamsal, grafik ve sözdizimsel yönlendirme görevlerinin bir işlevi olarak sözcükleri hatırlayın. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 12, 471-480.

Hyman, I E., Jr., & Faries, JM (1992). Otobiyografik anıların işlevleri. M.A. Conway , D.C. ­Rubin, H. Spinnler, & W.A. Wagenaar (Ed.), TheoreticalPerpectives on Autobiographical Memory (s. 207-221). Dordrecht, Hollanda: Kluwer Academic.

Ihlebaek, C., Love, T., Eilertsen, D.E. ve Magnussen, S. (2003). Canlı ve videoda tanık olunan sahnelenmiş bir suç olayının anısı. Hafıza, 11, 319-327.

lidaka, T., Sadato, N., Yamada, H., Murata, T., Omori, M. ve Yonekura, Y. (2001). Genç ve yaşlı erişkinlerde resim kodlamanın işlevsel nöroanatomisine ilişkin bir fMRI çalışması. Bilişsel Beyin Araştırması, 11, 1-11.

Irwin, DE ve Andrews, RV (1996). Sakkadik göz hareketleri arasında bilgi entegrasyonu ve birikimi. T. Inui & JL McClelland (Eds.), Dikkat ve Performans XVI: Algı ve İletişimde Bilgi Entegrasyonu (s. 125-155). Cambridge, MA: MIT Basın.

Jacobs, J. (1887). "Kavrama" deneyleri. Akıl, 12, 75-79.

Jacoby, LL (1991). Bir süreç ayrışma çerçevesi: Otomatik belleği kasıtlı kullanımlardan ayırmak. Bellek ve Dil Dergisi, 30(5), 513-541.

Jacoby, LL ve Dallas, M. (1981). Otobiyografik bellek ve algısal öğrenme arasındaki ilişki üzerine. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel. 110(3), 306-340.

Jacoby, LL, Hishara, AJ, Hessels, S., & Toth, JP (2005). Yaşlanma, öznel deneyim ve ­bilişsel kontrol: Yaşlı yetişkinler tarafından dramatik yanlış hatırlama. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 134, 131-148.

James, W. (1890). Psikolojinin İlkeleri. New York: Holt, Rinehard ve Winston.

Jenkins, JJ ve Russell, WA (1952). Sözel çağrışım gücünün bir fonksiyonu olarak çağrışımsal kümeleme. Psikolojik Raporlar, 4, 127-136.

Johnson, MK, Foley, MA, Suengas, A.C ve Raye, CL (1988). Algılanan ve hayal edilen otobiyografik olaylar için belleğin fenomenal özellikleri. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 117, 371-376.

Johnson, MK, Hashtroudi, S. ve Lindsay, DS (1993). kaynak izleme. Psikolojik Bülten, 114(1), 3-28.

Johnson, MK, Kim, JK ve Risse, G. (1985). Alkolik Korsakoff sendromu hastaları ­duygusal tepkiler alıyor mu? Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 111 22-36.

Johnson, SK ve Anderson, MC (2004). Semantik bilginin unutulmasında engelleyici kontrolün rolü. Psikoloji Bilimi, 15, 448-453.

Johnstone, KM, Ashbaugh, H. ve Warfield, TD (2002). Tekrarlanan uygulama ve bağlamsal yazma deneyimlerinin üniversite öğrencilerinin yazma becerileri üzerindeki etkileri. Eğitim Psikolojisi Dergisi, 94, 305-315.

Jones, DM (1993). İşitsel dikkatin nesneleri, akışları ve iplikleri. AD Baddeley'de L. Weiskrantz ­(Eds.), Dikkat: Seçim, Farkındalık ve Kontrol (s. 87-104). Oxford: Clarendon Basını.

Jones, DM ve Macken, WJ (1993). Alakasız tonlar alakasız bir konuşma etkisi yaratır: Çalışan bellekte fonolojik kodlama için çıkarımlar. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Bellek ve Biliş, 19, 369-381.

Jones, DM ve Macken, WJ (1995). Alakasız ses efektinde fonolojik benzerlik: Akış içi veya akışlar arası benzerlik Journal of Experimental Psychology: Leaming, Memory ve Cognition, 21, 103-115.

Jones, DM, Hughes, RW ve Maçken, WJ (2007). Fonolojik mağaza terk edildi. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 60, 497-504.

Jones, DM, Maçken, WJ ve Mshtau, AC (1993). Değişen durumlu işitsel simuli ile görsel kısa süreli belleğin bozulması: Segmentasyonun rolü. Bellek ve Biliş, 21(3), 318-366.

Joormann, J., Hertel, PT, Brozovich, E ve Gotlib, IH (2005). İyiyi hatırlamak, kötüyü unutmak: depresyonda duygusal materyalin kasıtlı olarak unutulması. Anormal Psikoloji Dergisi, 114(4), 640-648.

Joslyn, SL ve Oakes, MA (2005). Otobiyografik olayların yönlendirilmiş unutulması. Hafıza ve Biliş, 33(4), 577-587.

Jung, J. (1968). sözel öğrenme New York: Holt, Rinehart ve Winston.

Kalakoski, V. ve Saariluoma, P. (2001). Taksi şoförlerinin Sokak adlarına ilişkin olağanüstü hafızası. Bellek ve Biliş, 29, 634-638.

Kandel, Acil Servis (2006). Bellek Arayışında: Yeni Bir Zihin Biliminin Ortaya Çıkışı. New York: Norton.

Cape, MJ ve Engle, RW (2000). Çalışan bellek kapasitesi, proaktif müdahale ve bölünmüş dikkat: Uzun süreli bellek alımındaki sınırlar Joumal of Experimental Psychology: Learning, Memory and Cognition, 26(2), 336-358.

Kapur, N. (1999). Retrograd amnezi sendromları. Kavramsal ve ampirik bir sentez. Psikoloji Bülteni, 125, 800-825.

Karpicke, JD ve Roediger III, HL (2008). Öğrenme için geri getirmenin kritik önemi. Bilim, 319, 966-968.

Kassin, SM, Tubb, VA, Hosch, HM ve Metope, A. (2001). Görgü tanıklığı araştırmasının "genel kabulü" üzerine . ­Amerikan Psikolog, 56, 405-416.

Kay, H. (1955). Sözlü materyalin öğrenilmesi ve akılda tutulması. İngiliz Psikoloji Dergisi, 46, 81-100.

Kemper, S. (1990). Yetişkinlerin günlükleri: Yazılı anlatılarda yaşam boyu yapılan değişiklikler. Söylem Süreçleri, 13, 207-223.

Kemper, S., Kynette, D ve Norman, S. (1992). Konuşma dilindeki yaş farklılıkları. R. West & J. Sinnott (Eds.), Gündelik Hafıza ve Yaşlanma: Mevcut Araştırma ve Metodoloji (s. 138-152). New York: Springer-Verlag.

Keppel, G. ve Underwood, BJ (1962). Tek öğelerin kısa süreli tutulmasında proaktif inhibisyon. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 1, 153-161.

Kiewra, KA ve Benton, SL (1988). Bilgi işleme yeteneği ile not alma arasındaki ilişki. Çağdaş Eğitim Psikolojisi, 13, 33-44.

Kihlstrom, J. E ve Schacter, DL (2000). fonksiyonel amnezi F. Boiler & J. Grafman (Eds.), Handbook of Neuropsychology (Cilt 2, s. 409-427). Amsterdam: Elsevier Yayınları.

Kinsboume, M. ve George, J. (1974). Tanıma ­belleği üzerindeki kelime frekansı etkisinin mekanizması , Verbal Learning and Verbal Behavior dergisi, 13(1), 63-69.

Kintsch, W. (1980). Anlamsal bellek: Bir öğretici. RS Nickerson (Ed.), Dikkat ve Performans, Cilt. 8. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Kintsch, W. ve van Dyck, T. (1977). Bir metin anlama ve üretim modeline doğru. Psikolojik İnceleme, 85, 63-94.

Klauer, KC ve Zhao, Z. (2004). Görsel ve uzamsal kısa süreli bellekte çift ayrışmalar.Journal of Experimental Psychology: General, 133, 355-381.

Kliegl, R., Smith, J. ve Bakes, P. (1989). Sınırları test etme ve anımsatıcı bir becerinin bilişsel esnekliğindeki yetişkin yaş farklılıklarının incelenmesi. Gelişim Psikolojisi, 25, 247-256.

Kohnken, G., Milne, R., Memon, A. ve Bull, R. (1999). Bilişsel görüşme: Bir meta-analiz. Suç Hukuku Psikolojisi, 5, 3-27.

Kondo, Y., Suzuki, M., Mugikura, S., Abe, N., Takahashi, S., lijima, E ve Fujii, T. (2004). Bir bellek stratejisinin kullanımıyla ilişkili beyin aktivasyonundaki değişiklikler: İşlevsel bir MRG çalışması. Neuroimage , 15, 1154-1163.

Kopelman, MD (1985). Alzheimer tipi bunama ve Korsakoff sendromunda unutma oranları. Nöropsikoloji, 23, 623-628.

Kopelman, MD (1987). Suç ve amnezi: Bir gözden geçirme. Davranış Bilimleri ve Hukuk, 5, 323-342.

Kopelman, MD (1989). Korsakoff ve Alzheimer hastalarında uzak ve otobiyografik bellek, zamansal bağlam belleği ve ön atrofi. Nöropsikoloji, 27, 437-460.

Kopelman, MD (1995). Korsakoff sendromu. İngiliz Psikiyatri Dergisi, 166(2), 154-173.

Kopelman, MD (2002a). Hafıza bozuklukları. Beyin, 725(10), 2152-2190.

Kopelman. Doktor (2002b). Psikojenik amnezi. AD Baddeley, MD Kopelman, & B. A. Wilson (Eds.), Handbook of Memory Disorders (2. baskı, s. 451-472). Chichester, BK: Wiley.

Kopelman, MD, Green, REA, Guinan, EM, Lewis, PDR ve Stanhope, N. (1994). Amnezik istihbarat görevlisinin durumu. psikolojik tıp. 24, 1037-1045.

Kopelman, MD, Wilson, BA ve Baddeley, AD (1990). Otobiyografik Bellek Görüşmesi. Bury St Edmunds, BK: Thames Valley Test Şirketi.

Kritchevsky, M., Chang, J. ve Squire, LR (2004). Fonksiyonel amnezi: 10 vakanın klinik tanımı ve ­nöropsikolojik profili. Öğrenme ve Hafıza, 11(2), 213-226.

Kuehn, LL (1974). Bir silah namlusuna bakmak: Kişi algısı ve şiddet içeren suç. Algısal ve Motor Beceriler, 39, 1159-1164.

Kunda, Z. (1990). Güdülenmiş muhakeme davası. Psikoloji Bülteni, 108, 480-498.

Kunst-Wilson, WR ve Zajonc, RB (1980). Tanınamayan uyaranların duygusal ayrımı. İlim, 207, 557-558.

Kyllonen, P.C ve Christal, RE (1990). Muhakeme yeteneği (biraz daha fazla) çalışan hafıza kapasitesidir. İstihbarat, 14, 389-433.

Kyllonen, P.C ve Stephens, DL (1990). Mantık becerilerinin kazanılmasında başarının belirleyicisi olarak bilişsel yetenekler. Öğrenme ve Bireysel Farklılıklar, 2, 129-160.

Landauer, TK" & Bjork, RA (1978). Optimum prova kalıpları ve isim öğrenme. M.M. Gruneberg, P.E. Morris, & R.N. Sykes (Ed.), Practical Aspects of Memory (s. 625-632). Londra: Akademik Basın.

Lashley, KS (1951). Davranışta sıralı düzen sorunu. L. A. Jeffress (Ed.), Davranışta Serebral Mekanizmalar: Hixon Sempozyumu. New York: John Wiley.

Latham, GP (2003). Hedef belirleme: Davranış değişikliğine yönelik beş adımlı bir yaklaşım. Örgütsel Dinamikler, 32, 309-318.

Le Compte, DC ve Shaibe, DM (1997). Alakasız konuşma etkisine fonolojik benzerliğin ilgisizliği üzerine. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 50A, 100-118.

LeDoux, J. (1998). Duygusal Beyin. Londra: Weidenfeld & Nicolson.

Lee, ACH, Graham, KS, Simons, JS, Hodges, JR, Owen, AM ve Patterson, K. (2002). Bölgesel beyin aktivasyonları semantik özellikler için farklılık gösterir, ancak kategoriler için farklılık göstermez. NeuroReport , 13, 1497-1501.

Leichtman, M.D., Wang, Q., & Pillemer, DB (2003). Karşılıklı bağımlılık ve otobiyografik hafızadaki kültürel farklılıklar: Kore, Çin, Hindistan ve Amerika Birleşik Devletleri'nden dersler. R. Fivush & CA Haden (Eds.), Otobiyografik Hafıza ve Anlatısal Bir Benliğin İnşası Gelişimsel ve Kültürel Perspektifler (s. 73-98). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Leigland, LA, Schulz, LE ve Janowsky, JS (2004). Duygusal hafızada yaşa bağlı değişiklikler. Yaşlanmanın Nörobiyolojisi, 25(8), 1117-1124.

Leippe, MR (1995). Görgü tanığı hafızası hakkında bilirkişilik davası. Psikoloji, Kamu Politikası ve Hukuk, 1, 909-959.

Leippe, MR, Eisenstadt, D., Rauch, SM ve Seib, HM (2004). Görgü tanığı bilirkişi ifadesinin zamanlaması ­, jüri üyelerinin kavrama ihtiyacı ve yargılama kararlarının belirleyicileri olarak davanın gücü Jowraa/ of Applied Psychology, 89, 524-541.

Lepine, R., Barrouillet, P ve Camos, V. (2005). Çalışan bellek aralıklarını üst düzey biliş için bu kadar öngörücü yapan nedir? Psychonomic Bulletin and Review, 12, 165-170.

Levin, DT, Drivdahl, SB, Momen, N. ve Beck, MR (2002). Görsel değişikliklerin algılanabilirliği hakkında yanlış tahminler: Dikkat, hafıza ve dikkat edilen nesnelerin sürekliliği hakkındaki inançların değişim körlüğü körlüğüne neden olmadaki rolü. Bilinç ve Biliş, 11, 507-527.

Levin, HS ve Hanten, G. (2002). Kapalı kafa travmasından sonra travma sonrası amnezi ve artık hafıza eksikliği. AD Baddeley, MD Kopelman, & BA Wilson (Eds.), Handbook of Memory Disorders (2. baskı, s. 381-412). Chichester, BK: Wiley.

Levin, HS, O'Donnell, VM ve Grossman, RG (1979). Galvaston Oryantasyon ve Amnezi Testi: Bir kafa travmasından sonra bilişi değerlendirmek için pratik bir ölçek. Sinir ve Akıl Hastalıkları Dergisi, 167, 675-684.

Levy, BJ ve Anderson, MC (2002). Engelleyici süreçler ve bellek alımının kontrolü. Bilişsel Bilimlerde Eğilimler, 6, 299-305.

Levy, BJ ve Anderson, MC (2008). İstenmeyen anıların bastırılmasında bireysel farklılıklar: Yönetici açığı hipotezi. Açta Psychologica, 727,623-635.

Lewandowski, S., & Oberauer, K. (baskıda). Kelime uzunluğu etkisi, kısa süreli hafızada bozulmaya dair bir kanıt sağlamaz. Psikonomik Bülten ve İnceleme.

Lewandowski, S., Brown, GDA, Wright, T., & Nimmo, LM (2006). Zamansız bellek: Seri düzen için kısa süreli belleğin zamansal ayırt edicilik modellerine karşı kanıt .Journal of Memory and Language, 54, 20-38.

Lewis, M. ve Brooks-Gunn, J. ( 1979). Bir sosyal biliş teorisine doğru: Benliğin gelişimi. Neiv Çocuk Gelişimi Yönergeleri, 4, 1-20.

Lewis, M. ve Ramsay, D. (2004). 2. ^yıl boyunca kendini tanıma, şahıs zamiri kullanımı ve rol yapma oyununun gelişimi . Çocuk Gelişimi, 75,1821-1831.

Light, LL, Prull, MW, La Voie, D. ve Healy, MR (2000). Yaşlılıkta hafızanın ikili süreç teorileri. TJ Perfect & E. Maylor'da (Eds.), Theortical Debate in Cognitive Aging (s. 238-300). Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları.

Lindenberger, U. ve Pötter, U. (1998). Hiyerarşik doğrusal regresyonda benzersiz ve paylaşılan etkilerin karmaşık doğası: Gelişim psikolojisi için çıkarımlar. Psikolojik Yöntemler, 3, 218-230.

Lindholm, T., & Christianson, S.-A. (1998). Gruplar arası önyargılar ve görgü tanığı ifadesi. Sosyal Psikoloji Dergisi, 138,710-723.

Lindsay, DS, Ailen, BP, Chan, JCK ve Dahi, LC (2004). Görgü tanığı telkin edilebilirliği ve kaynak benzerliği: Bir olayın ayrıntılarının başka bir olayın hafıza raporlarına girmesi. Bellek ve Dil Dergisi, 50, 96-111.

Lindsay, RCL ve Harvie, V. (1988). İsabetler, yanlış alarmlar, doğru ve yanlış tanımlamalar: ­Veri toplama yönteminin yüz hafızasına etkisi. M. Grunberg, P. Morris, & R. Sykes (Eds.), Practical Aspects of Memory: Current Research and Issues, Cilt. 1: Günlük Yaşamda Bellek (s. 47-52). Chichester, BK: Wiley.

Lindsay, RCL, Lim, R., Marando, L. ve Cully, D. (1986). Görgü tanığı tanıklığının sahte jüri değerlendirmeleri ­: Bir metabellek hipotezi testi. Uygulamalı Sosyal Psikoloji Dergisi, 16, 447-459.

Linn, MC ve Petcrsen, AC (1985). Uzamsal yetenekte cinsiyet farklılıklarının ortaya çıkışı ve karakterizasyonu: Bir meta-analiz. Çocuk Gelişimi, 56, 1479-1498.

Linton, M. (1975). Gerçek dünya olayları için hafıza. D.A. Norman & D.E. Rumelhart (Eds.), Exploratioris in Cognition'da (s. 376-404). San Francisco: Freeman.

Locke, EA (1968). Bir görev motivasyonu ve teşvik teorisine doğru. Örgütsel Davranış ve İnsan Performansı, 3, 157-189.

Locke, EA ve Latham, GP (2002). Pratik olarak yararlı bir hedef belirleme ve görev ­motivasyonu teorisi oluşturmak: 35 yıllık bir macera. Amerikan Psikolog, 57, 705-717.

Lös, H. ( 1968). Kısa süreli bellek ve madde benzerliği. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 7, 87-92.

Loftus, EE (1979). Görgü tanığı İfadesi. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Loftus, EE (1992). Bir yalan, hafızanın gerçeği haline geldiğinde: Yanlış bilgiye maruz kaldıktan sonra hafızanın bozulması. Psikoloji Biliminde Güncel Yönerge, 13, 145-147.

Loftus, EE (1993). Bastırılmış anıların gerçekliği. Amerikan Psikolog, 48, 518-537.

Loftus, EE (1994). Cinsel travmayı unutmak: %38'inin unutması ne anlama geliyor? Danışmanlık ve Klinik Psikoloji Dergisi, 62, 1177-1181.

Loftus, E.E, &. Marburger, W. (1983). St Helens Dağı'nın patlamasından bu yana kimse seni dövdü mü? Dönüm noktası olayı ile geriye dönük raporların doğruluğunun arttırılması. Hafıza ve Biliş, 11, 114-120.

Loftus, EE ve Palmer, JC (1974). Otomobil yıkımının yeniden inşası: Dil ve hafıza arasındaki etkileşime bir örnek . Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 13, 585-589.

Loftus, EE ve Pickrell, JE (1995). Sahte anıların oluşumu. Psikiyatrik Yıllıklar, 25, 720-725.

Loftus, EE ve Suppes, P. (1972). Uzun süreli bellekten sözcükleri geri getirme hızını belirleyen yapısal değişkenler. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 11, 770-777.

Loftus, E. E, Loftus, GR ve Messo, J. (1987). Silah odaklama hakkında bazı gerçekler. Hukuk ve İnsan Davranışı, 11, 55-62.

Logie, RH (1995). Görsel-uzaysal Çalışma Belleği. Hove, BK: Lawrence Erlbaum Associates.

Logie, RH ve van der Meulen, M. (baskıda). Görsel-uzaysal çalışma belleğini parçalama ve bütünleştirme ­. JR Brockmole'da (Ed.), Görsel Dünyayı Bellekte Temsil Etmek. Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press.

Logie, RH, Cochini, G., Delia Sala, S., & Baddeley, A. (2004). İkili görev koordinasyonu için özel bir kapasite var mı? Alzheimer Hastalığından Kanıtlar. Nöropsikoloji, 18, 504-513.

Luciana, M. ve Collins, PE (1997). Normal insanlarda uzamsal ancak nesne olmayan ipuçları için çalışma belleğinin dopaminerjik modülasyonu. Bilişsel Sinirbilim Dergisi, 9, 330-367.

Şans, SJ ve Vogel, EK (1997). Özellikler ve bağlaçlar için görsel çalışma belleğinin kapasitesi. Doğa, 330,279-281.

Luria, AR (1959). Gelişim ve çözülmede Konuşmanın yönlendirici işlevi, Kısım I. Söz, 15, 341-352.

Luria, AR (1968). Bir Anımsatıcının Zihni. New York: Temel Kitaplar.

Luzatti, C., Vecchi, T., Agazzi, D., Cesa-Bianchi, M., & Vergani, C. (1998). Zihinsel imgelemede korunmuş görsel ve bozulmuş uzamsal işleme arasında nörolojik bir ayrışma. Korteks, 34, 461-469.

Lykken, D. ve Tellegen, A. (1996). Mutluluk stokastik bir olgudur. Psikoloji Bilimi, 7(3), 186-189.

MacLeod, CM (1998). Yönlendirilmiş unutma. JM Golding ve CM MacLeod'da (Kds.), ­Almak İçin Amaçlı; Disiplinlerarası Yaklaşımlar (s. 197-218). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

MacLeod, MD ve Macrae, C N. (2001). Göne ama unutulmadı: Geri getirmenin geçici doğası, unutmaya neden oldu. Psikoloji Bilimi, 12(2), 148-152.

Macrae, CN ve MacLeod, MD (1999). Kaybolan hatıralar üzerine: Uygulama kusurlu hale geldiğinde, Jownza/ of Personality and Social Psychology, 77(3), 463-473.

Maguire, EA ve Frith, CD (2003). Otobiyografik anıların uzaklığına hipokampal tepkide yanal asimetri. Nörobilim Dergisi, 23, 5302-5307.

Maguire, EA, Valentine, ER, Wilding, JM ve Kapur, N. (2003). Hatırlamaya giden yollar: Üstün hafızanın arkasındaki beyinler. Doğa Sinirbilimi, 6, 90-95.

Maguire, EA, Vargha-Khadem, E ve Mishkin, M. (2001). Bilateral hipokampal hasarın, hafıza alımı sırasında fMRI bölgesel aetivasyonları ve etkileşimleri üzerindeki etkileri. Beyin, 124, 1156-1170.

Maguire, EA, Woollett, K., & Spiers, HJ (2006). Londra taksi şoförleri ve otobüs şoförleri: Yapısal bir MRG ve nöropsikolojik analiz. Hipokampus, 16, 1091-1101.

Mailer, N. (2003). Ürkütücü Sanat: Yazma Üzerine Bazı Düşünceler. New York: Rastgele Ev.

mandler ( 1967 ). organizasyon ve hafıza. KW Spence & JT Spence (Eds.), The Psychology of Learning and Motivation: Advances in Research and Theory'de (Cilt 1, s. 328-372). New York: Akademik Basın.

Mandler, G. (1980). Tanıma - önceki oluşumun yargısı. Psikolojik İnceleme, 87, 152-271.

Mannes, SM ve Kintsch, W. (1987). Bilgi organizasyonu ve metin organizasyonu. Biliş ve Öğretim, 4, 91-115.

Manns, JR ve Squire, LR (1999). Hipokampal bölgeyle sınırlı hasardan sonra Kapılar ve İnsanlar Testinde bozulmuş tanıma belleği. Hipokampus, 9, 495-499.

Mantıla, T. (2003). Dalgınlığın değerlendirilmesi: Orta yaşlı yetişkinlerde ileriye dönük hafıza şikayeti ve bozulma. Hafıza ve Biliş, 31, 15-25.

Mantyla, T. ve Nilsson, L.-G. (1997). Benim ipuçlarım sizin ipuçlarınızdan daha mı iyi? Alzheimer hastalığında tanıma belleği ve hatırlama deneyimi. Bellek, 5, 657-672.

Marian, V. ve Fausey, CM (2006). İki dilli öğrenmede dile bağlı bellek. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 20(8), 1025-1047.

Marian, V. ve Neisser, U. (2000). Otobiyografik anıların dile bağlı olarak hatırlanması. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 129(3), 361-368.

Markowitsch, HJ, Kessler, J., Van Der Ven, C., Weber-Luxenburger, G., Albers, M., & Heiss, W.

1998 ). Beyin metabolizmasının büyük ölçüde azalmasına ve bilişsel bozulmaya neden olan psişik travma. Nöropsikoloji, 36(1), 77-82.

Marques, J. E, Canessa, N.. Siri. S., Catricala, E. ve Sarra, S. (2008). Beyindeki kavramsal bilgi: özellikli bir organizasyon için fMRI kanıtı. Beyin Araştırması, 1194, 90-99.

Marsh, EJ, Roediger III, HL, Bjork, RA ve Bjork, EL (2007). Çoktan seçmeli testin anma sonuçları. Psychonomic Bulletin and Review, 14, 194-199.

Marsh, RU Hicks, JL ve Landau, JD (1998). Günlük ileriye dönük bellek ve işleyen belleğin yönetici denetimi üzerine bir araştırma.Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory and Cognition, 24, 336-349.

Martin, A. ve Caramazza, A. (2003). Kavramsal bilgi üzerine nöropsikolojik ve nörogörüntüleme perspektifleri: Bir giriş. Bilişsel Nöropsikoloji, 20, 195-221.

Martin, A. ve Chao, LL (2001). Anlamsal bellek ve beyin: Yapı ve süreçler. Nörobiyolojide Güncel Görüş, 11, 194-201.

Martin, A., Ungerleider, LG ve Haxby, JV (2000). Kategori özgüllüğü ve beyin: nesnelerin semantik temsillerinin duyusal/motor modeli. MS Gazzaniga'da (Ed.), The New Cognitive Neurosciences (2. baskı, s. 1023-1036). Cambridge, MA: MIT Basın.

Martin, M. ve Schumann-Hengsteler, R. (2001). Görev talepleri, genç ve yaşlı yetişkinlerde zamana dayalı ileriye dönük bellek performansını nasıl etkiler? Uluslararası Davranışsal Gelişim Dergisi, 25, 386-391.

Ustalar, RSW (1992). Bilgi, ustalık ve know-how: Karmaşık bir becerinin baskı altında parçalanmasında açık bilgiye karşı örtülü bilginin rolü . ­İngiliz Psikoloji Dergisi, 83, 343-358.

Mather, M. ve Carstensen, LL (2005). Yaşlanma ve motive edilmiş biliş: Dikkat ve hafızadaki pozitiflik etkisi. Bilişsel Bilimlerde Eğilimler, Ў(10), 496-502.

Mayıs, CP, Hasher, M. ve Cape, MJ (1999). Bellek süresinde girişimin rolü. Bellek ve Biliş, 27, 759-767.

Mayes, AR, Holdstock, JS, Isaac, C.L., Hunkin, N.M. ve Roberts, N. (2002). Hipokampusla sınırlı erişkin başlangıçlı hasarı olan bir hastada öğe tanıma belleğinin göreceli olarak korunması. Hipokampus, 12, 325-340.

Maylor, EA (1996). İleriye dönük bellek yaşla birlikte azalır mı? M. Brandimonte, G. O. Einstein ve M. A. McDaniel (Eds.), Prospective Memory: Theory and Applications (s. 173-198). Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press.

McClelland, JL, McNaughton, BL ve O'Reilly, RC (1995). Neden hipokampusta ve neokortekste tamamlayıcı ­öğrenme sistemleri var: bağlantıcı öğrenme ve hafıza modellerinin başarılarından ve başarısızlıklarından elde edilen içgörüler. Psikoloji İncelemesi, 102, 419-457.

McCloskey, CG, Wible, CG ve Cohen, NJ (1988). Özel bir flaş bellek mekanizması var mı? Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 117, 171-181.

McCloskey, ME ve Glucksberg, S. (1978). Doğal kategoriler: İyi tanımlanmış mı yoksa belirsiz kümeler mi? Bellek ve Biliş, 6, 462-472.

McCrea, M., Guskicwicz, KM, Marshall, SW, Barr, W., & Randolph, C. (2003). Kolej futbolcularında beyin sarsıntısının ardından akut etkiler ve iyileşme süresi: NCAA beyin sarsıntısı çalışması. Amerikan Tabipler Birliği Dergisi, 290, 2556-2563.

McDaniel, M.A., Einstein, G.O., Graham, T., & Rail, E. (2004). Niyetlerin yerine getirilmesini geciktirmek: Kesintilerin maliyetlerinin üstesinden gelmek. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 18, 533-547.

McDaniel, MA, Robinson-Riegler. B., & Einstein, GP (1998). İleriye dönük hatırlama: Algısal olarak mı yoksa kavramsal olarak mı yönlendirilen süreçler? Bellek ve Biliş, 26, 121-134.

McDaniel, MA, Roediger, HL III ve McDermott, KB (2007). Testle geliştirilmiş öğrenmeyi ­laboratuvardan sınıfa genelleştirme. Psychonomic Bulletin and Review, 14, 200-206.

McDonough, L., Mandler, JM, McKee, RD ve Squire, LR (1995). Bildirimsel belleğin sözlü olmayan bir ölçüsü olarak ertelenmiş Taklit görevi. Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi Tutanakları, 92, 7580-7584.

McEwen, B. (1999). Stres ve hipokampal plastisite. Yıllık Nörobilim İncelemesi, 22, 105-122.

McGaugh, JL (2003). Hafıza ve Duygu: Kalıcı Anıların Oluşturulması. New York: Columbia University Press.

McGeoch, JA (1942). İnsan Öğreniminin Psikolojisi: Giriş. New York: Longman.

McGeoch, JA ve Irion, AL (1952). İnsan Öğrenmesinin Psikolojisi. New York: Longman.

McGeogh, JA ve McDonald, WT (1931). Anlamlı ilişki ve geriye dönük inhibisyon. Amerikan Psikoloji Dergisi, 43, 579-588.

McKenna, P., Omstein, T. ve Baddeley, A. (2002). Şizofreni. AD Baddeley, MD Kopelman, & B. A. Wilson (Eds.), The Handbook of Memory Disorders (2. baskı, s. 413-436). Chichester, BK: Wiley.

McKone, E. (1998). Kısa süreli örtük belleğin bozulması: Paket açma gecikmesi. Bellek ve Biliş, 26(6), 1173-1186.

McKone, E. (2004). Yüz tanımanın özel bileşenini ayırma: Çevresel tanımlama ve Mooney yüzü. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 30, 181-197.

McKone, E., Kanwisher, N. ve Duchaine, BC (2007). Genel uzmanlık, yüzler için özel işlemeyi açıklayabilir mi? Bilişsel Bilimlerde Eğilimler, 22, 8-15.

McManus, I. C. Richards, P., Winder, B. C ve Sproston, K. A. (1998). Tıp öğrencilerinde klinik deneyim, ­final sınavlarındaki performans ve öğrenme stili: Prospektif çalışma. British Medical Joumal, 316, 345-450.

McNamara, TP (1992). Hafıza ve geri alma teorilerine yerleştirdiği hazırlama ve kısıtlamalar. Psikolojik İnceleme, 99, 650-662.

McPherson, E (2004). Hafıza Anahtarı: Hatırlamanın Sırlarını Açığa Çıkarın. New York: Barnes & Noble.

Means, B., Mingay, DJ, Nigam, A., & Zarrow, M. (1988). Tıbbi ziyaretlerin sağlık araştırması raporlarını geliştirmeye yönelik bilişsel bir yaklaşım. MM Gruneberg, PK Morris, & RN Sykes(Eds.), Practical Aspects of Memory: Current Research and lssues (Cilt 1). Chichester, BK: Wiley.

Mekanik, A. (1964). Sözlü materyallerin ezberci öğrenmesinde yer alan tepkiler. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 3. 30-36.

Meeter, M., Murre. JM ve Janssen, SM (2005). Haberleri hatırlamak: 14.000 katılımcıyla yapılan bir çalışmadan elde edilen elde tutma verilerinin modellenmesi. Hafıza ve Biliş, 33(5), 793-810.

Meiser, T. ve Klaucr, KC (1999). Çalışan bellek ve değişen durum hipotezi. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 25(5), 1272-1299.

Melton, AW (1963). Genel bir hafıza teorisi için kısa süreli hafızanın sonuçları. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 3, 30-36.

Melton, A. ve Irwin, J. (1940). Enterpolasyonlu öğrenme derecesinin geriye dönük engelleme ve belirli tepkilerin açık aktarımı üzerindeki etkisi. Amerikan Psikoloji Dergisi, 53, 173-203.

Meltzer, M. L. (1983). Zayıf bellek: Bir olgu sunumu. Klinik Psikoloji Dergisi, 39, 3-10.

Meltzoff, AN (1985). 14 aylık ve 24 aylık bebeklerde anında ve ertelenmiş taklit. Çocuk Gelişimi, 56, 62-72.

Mensink, C ve Raaijmakers, JG (1988). Müdahale ve unutma için bir model - Psychological Review, 95(4), 434-455.

Merskey, H. (1992). Kişilik üretimi. Çoklu kişilik bozukluğu üretimi. İngiliz Psikiyatri Dergisi, 160, 327-340.

Metcalf, J., & Co. 11, N. (2007). Eğitimde bilişsel bilimin ilkeleri: Üretimin etkileri, hatalar ve geri bildirim. Psychonomic Bulletin and Review, 14, 225-229 .

Meudell, PR, Mayes, A. ve Neary, D. (1980). Amnezik ve normal deneklerde mizahi materyalin tanınması üzerindeki yönlendirme görevi etkileri, Klinik Nöropsikoloji Jozzma/, 2, 1-14.

Meyer, DE ve Schvaneveldt, RW (1976). Anlam, bellek yapısı ve zihinsel süreçler. İlim, 192, 27-33.

Miles, C ve Hardman, E. (1998). Aerobik egzersiz tarafından üretilen duruma bağlı hafıza. Ergonomi, 41(1), 20-28.

Miller, E. (1971). Presende demansta hafıza bozukluğunun doğası üzerine. Nöropsikoloji, 9, 75-81.

Miller, GA (1956). Sihirli yedi sayısı artı eksi iki: ­Bilgi İşleme kapasitemizin bazı sınırları. Psikolojik İnceleme, 63, 81-97.

Miller, G. A., Galanter, E. ve Pribram, K. H. (1960). Planlar ve Davranış Yapısı. New York: Holt, Rinehart ve Winston.

Miller, R. ve Matzel, LD (2000). Bellek, 'birleştirme'den çok daha fazlasını içerir. Nature Neuroscience İncelemeleri, 1, 214-216.

Milner, B. (1966). Temporal loblarda ameliyatı takiben amnezi. CWM Whitty & OL Zang- will (Eds.), Amnesia (s. 109-133). Londra: Tereyağı değerleri.

Milner, B. (1968). İnsanda sağ temporal lob eksizyonundan sonra görsel tanıma ve hatırlama. Nöropsikoloji, 6, 191-209.

Mishkin, M., Ungerleider, LG ve Musko, K. A. (1983). Nesne görüşü ve uzamsal görüş: İki kortikal yol. Nörobilimlerdeki Eğilimler, 6, 414-417.

Miyake, A. ve Shah, P. (1999a). Çalışma Belleği Modelleri: Aktif Sürdürme ve Yürütücü Kontrol Mekanizmaları. Cambridge: Cambridge University Press.

Miyake, A. ve Shah, P. (1999b). Birleşik çalışma belleği teorilerine doğru: Ortaya çıkan genel ­fikir birliği, çözülmemiş teorik sorunlar ve gelecekteki yönler. A. Miyake & P. Shah (Eds.), Models of Working Memory: Mechanisms of Active Maintenance and Executive Control (s. 28-61): Cambridge University Press.

Miyake, A., Friedman, N.P, Emerson, MJ, Witzki, A.H., Howerter, A., & Wager, T.U. (2000). Yürütücü işlevlerin birliği ve çeşitliliği ve bunların karmaşık "frontal lob" görevlerine katkıları: Bir gizli değişken analizi. Bilişsel Psikoloji, 41, 49-100.

Miyake, A., Friedman, N.P., Rettinger, D.A., Shah, P., & Hegarty, P. (2001). Görsel uzamsal çalışma belleği, yürütme işlevi ve uzamsal yetenekler nasıl ilişkilidir? Gizli değişken analizi. Deneysel Psikoloji Dergisi; Genel, 130(4), 621-640.

Moffat, N. (1989). Yaşlılarla evde bilişsel rehabilitasyon. L. Poon, D. Rubin ve

B. _   A. Wilson (Eds.), Everyday Cognition in Adult and After Life (s. 659-680). Cambridge: Cambridge ­University Press.

Monsell, S. (2005). Görev seti kontrolünün kronometrisi. J. Duncan, L. Phillips ve P. McLeod (Eds.), Measuring the Mind: Speed, Control, and Age. (s. 161-190). Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları.

Moore, PJ, Ebbesen, EB ve Konecni, VJ (1994). Gerçek Görgü Tanığı Tanıklığı Nasıl Görünür? Yetişkinlere Yönelik Ağır Suçların Tanıklarının Arşiv Analizi. Teknik Rapor: California Üniversitesi, San Diego, Hukuk ve Psikoloji Programı .

Morris, CD, Bransford, JD ve Franks, JJ (1977). Aktarım uygun İşleme'ye karşı işleme seviyeleri. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 16, 519-533.

Morris, JS, Ohman, A. ve Dolan, RJ (1998). İnsan amigdalasında bilinçli ve bilinçsiz duygusal öğrenme. Doğa, 393, 467-470.

Morris, PE (1979). Öğrenme ve hatırlama stratejileri. M.M. Gruneberg & P.E. Morris (Ed.), Applied Problems in Memory. Londra: Akademik Basın.

Morris, PB ve Reid, RL (1970). Hatırlatıcı görüntülerin tekrar tekrar kullanılması. Psikonomi Bilimi, 20, 337-338.

Morris, PE, Fritz, CO, Jackson, L., Nichol, E. ve Roberts, E. (2005). Özel adları öğrenme stratejileri: Genişleyen geri getirme pratiği, anlamı ve imgesi. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 19, 779-798.

Morris, P.E., Gruneberg, M.M., Sykes, RN ve Merrick, A. (1981). Futbol bilgisi ve yeni sonuçların kazanılması. İngiliz Psikoloji Dergisi, 72, 479-483.

Morris, PE, Jones, S. ve Hampson, P. (1978). İnsanların adlarının öğrenilmesi için bir imge anımsatıcı. British Loiimal of Psychology, 69, 335-336.

Morris, RG (1986). Alzheimer tipi bunamada kısa süreli unutma. Bilişsel Nöropsikoloji, 3, 77-97.

Morris, RC ve Baddeley, AD (1988). Alzheimer tipi demansta işleyen birincil ve işleyen bellek. Klinik ve Deneysel Nöropsikoloji Dergisi, 10, 279-296.

Morris, R. G., Davis, S., & Butcher, SP (1990). Hipokampal sinaptik plastisite ve NMDA reseptörleri: Bilgi depolamadaki rolü? Londra Kraliyet Cemiyeti'nin Felsefi İşlemleri B, 329, 187-204.

Morris, RG, Garrud, R, Rawlings, JM R ve O'Keefe, J. (1982). Hipokampal lezyonları olan sıçanlarda yer navigasyonu bozuldu. Doğa, 297, 681-683.

Moscovitch, M. (1982). Normal ve patolojik yaşlanmada algı ve belleğe nöropsikolojik bir yaklaşım. FIM Craik & S. Trehub (Eds.), Yaşlanma ve Bilişsel Süreçler (s. 55-78). New York: Plenum Basın.

Mueller, JH ve Brown, SC (1977). Serbest geri çağırmada çıktı girişimi ve dahili liste tekrarı. American Joumalof Psychology, 90(J), 157-164.

Mueller, ST, Seymour, TL, Kieras, D.E. ve Meyer, D.E. (2003). Sözel çalışma belleğindeki artikülasyon süresinin, fonolojik benzerliğin ve fonolojik karmaşıklığın teorik sonuçları. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Bellek ve Biliş, 29(6), 1353-1380.

Mueller-Johnson, K. ve Ceci, SJ (2004). Yaşlı yetişkinlerde hafıza ve telkin edilebilirlik: Canlı etkinliğe katılım ve yürürlükten kaldırılan röportaj. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 18, 1109-1127.

Müller, GE ve Pilzecker, A. (1900). Deneyimler, deneyimle ilgili deneyimler sunar. Zeitschrift fr Psychologie, 1, 1-288.

Murdock Jr., WB (1960). Uyaranların ayırt edici özelliği. Psikolojik İnceleme, 67, 1631.

Murdock Jr., WB (1967). İşitsel ve görsel Kısa süreli bellekte depolar. Açta Psychologica, 27, 316-324.

Murphy, K., McKone, E. ve Slee, J. (2003). Çocuklarda örtük ve açık bellek arasındaki ayrışmalar: siraijik işlemenin rolü ve bilgi tabanı. Deneysel Çocuk Psikolojisi Dergisi, 84, 124-165.

Murray, JD ve Burke, KA (2003). Tahmine dayalı çıkarımların etkinleştirilmesi ve kodlanması: Okuma becerisinin rolü. Söylem Süreçleri, 35, 81-102.

Murre, JMJ (1996). TraceLink: Bir hafıza kaybı ve hafızanın sağlamlaştırılması modeli. Hipokampus, 6, 675-684.

Nadel, L. (2007). Konsolidasyon: Sabit izin ölümü. HL Roediger III, Y. Dudai, & SM Fitzpatrick (Eds.), Science of Memory (s. 177-182). New York: Oxford University Press.

Nadel, L. ve Moscovitch, M. (1997). Bellek konsolidasyonu, retrograd amnezi ve hipokampal kompleks. Nörobiyolojide Güncel Görüş, 7, 217-227.

Nadel, L ve Moscovitch, M. (1998). Kortikal plastisiteye hipokampal katkılar. Nörofarmakoloji, 37,431-439.

Nader, K., Schafe, G. ve LeDoux, JE (2000). Konsolidasyon teorisinin kararsız doğası. Nature Neuscience İncelemeleri, 7,216-219.

Naime, JS (1988). Anında seri geri çağırmada yenilik etkilerini yorumlamak için bir çerçeve. Hafıza ve Biliş, 16, 343-352.

Naime, JS (1990). Anlık belleğin bir özellik modeli. Bellek ve Biliş, 18, 251-269.

Naime, JS (2002). Kısa vadede hatırlama: Standart modele karşı durum. Yıllık Psikoloji İncelemesi, 53, 53-81.

Ulusal Karayolu Güvenliği İdaresi (2006). Sürücü Dikkatsizliğinin Yakın Çarpma/ Çarpma Riski Üzerindeki Etkisi: WO-car Naturalistic Driving Study Date (DOTHS8IO-594) Kullanılarak Bir Analiz. Washington, DC: ABD Ulaştırma Bakanlığı.

Naveh-Benjamin, M. (2000). Bellek performansında yetişkin yaş farklılıkları: Bir çağrışımsal ­eksiklik hipotezi testleri Jowrrza/ of Experimental Psychology: Leaming Memory and Cognition, 26, 1170-1187.

Naveh-Benjamin, M., Guez, J. ve Marom, M. (2003a). Kodlamada bölünmüş dikkatin öğe ve çağrışımsal bellek üzerindeki etkileri. Hafıza ve Biliş, 31, 1021-1035.

Naveh-Benjamin, M., Guez, J. ve Shulman, S. (2004a). Yaşlı yetişkinlerin epizodik hafızadaki çağrışımsal eksikliği: Dikkat kaynaklarındaki düşüşün rolünün değerlendirilmesi. Psikortomi Bülteni ve İncelemesi, 11, 1067-1073 .

Naveh-Benjamin, M., Guez, J., Kilb, A. ve Reedy, S. (2004b). Yaşlı yetişkinlerin çağrışımsal hafıza eksikliği: Yüz-isim çağrışımlarını kullanarak daha fazla destek. Psikoloji ve Yaşlanma, 19, 541-546.

Naveh-Benjamin, M., Hussain, Z., Guez, J., & Bar-On, M. (2003b). Epizodik bellekte yetişkin yaş farklılıkları: Bir ilişkisel eksiklik hipotezi için daha fazla destek. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme Belleği ve Biliş, 29, 826-837.

Neath, L ve Naime, JS (1995). Anlık bellekte kelime uzunluğu etkileri: İz bozunma teorisinin üzerine yazılması. Psychonomic Bulletin and Review, 2, 429-441.

Neath, I. ve Surprenant, A. (2003). İnsan Belleği: Araştırma, Veri ve Teoriye Giriş (2. baskı). Belmont, CA: Wadsworth.

Neisser, Ü . (1967). kavramsal psikoloji. New York: Appleion-Contury Crofts.

Neisser, Ü . (1978). Hafıza: Önemli sorular nelerdir? M.M. Gruneberg , P.E. Morris & R.N. Sykes (Ed.), Practical Aspects of Memory (s. 3-24). Londra: Akademik Basın.

Neisser, Ü . (1981). John Dean'in hafızası: Bir vaka çalışması. Biliş, 9, 1-22.

Neisser, U. (1988). Beş tür kendini bilme. Felsefi Psikoloji, 1, 35-59.

Nasser, U. ve Harsch, N. (1992). Fantom flaş ampuller: Challenger hakkındaki haberleri duyduğuna dair yanlış hatıralar. E. Winograd & U. Neisser (Eds.), Affect and Accuracy in Recall: Studies of 'Flashbulb' Memories (s. 9-31). New York: Cambridge University Press.

Nelson, K. (1988). Taksonomik kategoriler nereden geliyor? İnsani Gelişme, 31, 3-10.

Nelson, K. (1989). Beşikten Anlatılar. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Neshige, R., Barrett, G. ve Shibasaki, H. (1988). Alzheimer hastalığı ve çoklu enfarktüslü demansta işitsel uzun gecikmeli olaya bağlı potansiyeller Jownza/ of Neurology and Psychiatry, 69, 615-636.

Neuschatz, JS, Lampinen, JM, Preston, EL, Hawkins, ER ve Toglia, MP (2002). Hafıza şemalarının hafıza ve doğal durumların fenomenolojik deneyimi üzerindeki etkisi. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 16, 687-708.

Nickerson, RS (1984). Kısmi küme ipucundan alma engellemesi: Bellek aramasında devam eden bir muamma. Hafıza ve Biliş, 12(6), 531-552.

Nickerson, RS ve Adams, MJ (1979). Ortak bir nesne için uzun süreli bellek. Bilişsel Psikoloji, 11, 287-307.

Nilsson, L.-G. (1987). Motive edilmiş bellek: Performans verileri ile öznel raporlar arasındaki ayrışma. Psikolojik Araştırma, 49, 183-188.

Nilsson, L-G., Adolfsson, R., Bâckman, L., Cruts, M., Nyberg, L, Small, BJ ve Van Broeckhoven,

C.            (2006). APOE durumunun episdoc ve semantik bellek üzerindeki etkisi: Popülasyona dayalı bir çalışmadan elde edilen veriler. Nöropsikoloji, 20, 645-657.

Nilsson, L.-G., Adolfsson, R., Bâckman, L., de Frias, C, Molander, B., & Nyberg, L. (2004). Betula: Hafıza, sağlık ve yaşlanma üzerine prospektif bir kohort çalışması. Yaşlanma, Nöropsikoloji ve Biliş, 11, 134-148.

Nimmo, LM ve Lewandowski, S. (2006). Kısa boşluklardan çok uzun duraklamalara: Geçici izolasyon, seri hatırlamaya fayda sağlamaz. Psychonomic Bulletin and Review, 12, 999-1004.

Nissen, MJ ve Bullemer, P. (1987). Öğrenmenin dikkat gereksinimleri: Performans ölçümlerinden elde edilen kanıtlar. Bilişsel Psikoloji, 19, 1-32.

Nissen, MJ, Knopman, DS ve Schacter, DL (1987). Bellek sistemlerinin nörokimyasal ayrışmaları . ­Nöroloji, 37, 789-794.

Nissen, MJ, Ross, JL, Willingham, DD, MacKenzie, TB ve Schacter, DL (1988). Çoklu kişilik bozukluğu olan bir hastada bellek ve farkındalık. Beyin ve Biliş, 8, 117-134.

Noice, H. (1992). Profesyonel aktörlerin ayrıntılı bellek stratejileri. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji 6,417-427.

Noice, H. ve Noice, T. (1996). Bir tiyatro senaryosunu öğrenmek için iki yaklaşım. Bellek, 4, 1-17.

Norman, DA ve Shallice, T. (1986). Eyleme dikkat: Davranışın iradeli ve otomatik kontrolü. RJ Davidson, GE Schwarts, & D. Shapiro (Eds.), Bilinç ve Öz Düzenleme. Araştırma ve Teoride Gelişmeler (Cilt 4, s. 1-18). New York: Plenum Basın.

Norris, D., Baddeley, AD ve Sayfa, MP A. (2004). Alakasız konuşmanın kısa süreli bellekten seri hatırlama üzerindeki geriye dönük etkileri. Deneysel Psikoloji Dergisi, 30, 1093-1105.

Nyberg, L., Sandblom, J., Jones, S., Neely, AS, Petersson, KM, Ingvar, M., & Backman, L. (2003). Yetişkinlikte ve yaşlanmada eğitimle ilgili hafıza gelişiminin sinirsel bağıntıları. Ulusal Bilimler Akademisi Tutanakları, 100, 13728-13733.

O'Brien, D. (1993). Mükemmel Bir Hafıza Nasıl Geliştirilir? Londra: Pavilion Kitapları.

O'Connell, WA (1960). Amnezi ve cinayet. İngiliz Suçluluk Dergisi, 10, 262-276.

Ochsner, KN, Chiu, CYP ve Schacter, DL (1998). Astar çeşitleri. Neurohiology'de Güncel Görüş, 4, 189-194 .

Oddy, M., Coughlan, T., Tyerman, A. ve Jenkins, D. (1985). Kapalı kafa travmasından sonra sosyal uyum: Yaralanmadan yedi yıl sonra bir takip. Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 48, 564-568.

Oh, S.-H., & Kim, M.-S. (2004). Uzamsal çalışma belleğinin görsel arama verimliliğindeki rolü. Psychonomic Bulletin and Review, 11, 275-281.

Oliver, W. L. ve Ericsson, K. A. (1986). Oyuncuların hafızalarını rolleri için tekrarlamak. Bilişsel Bilim Derneği'nin 8. Yıllık Konferansı Bildiriler Kitabında, Amherst, MA ( s. 399-406). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Owen, AM, McMillan, KM, Laird, AR ve Bullmore, E. (2005). N-geri çalışma belleği paradigması: Normatif fonksiyonel nörogörüntüleme çalışmalarının bir meta-analizi. İnsan Beyni Haritalaması, 25, 46-59.

Sayfa, MPA ve Norris, D. (1998). Öncelik modeli: Yeni bir anında seri geri çağırma modeli. Psikolojik İnceleme, 105, 761-781.

Sayfa, MPA ve Norris, DG (2003). Alakasız ses efekti: Modellemeye ihtiyaç duyanlar ve geçici bir model. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 56A, 1289-1300.

Paivio, A. (1969). İlişkisel öğrenme ve hafızada zihinsel görüntüleme. Psikolojik İnceleme, 76, 241-263.

Paivio, A. (1971). İmgeleme ve Sözel Süreçler. Londra: Holt Rinehart ve Winston.

Palmer, SE (1975). Bağlamsal sahnelerin nesnelerin tanımlanması üzerindeki etkileri. Bellek ve Biliş, 3, 519-526.

Papagno, C ve Vallar, G. (1992). Fonolojik kısa süreli hafıza ve yeni kelimelerin öğrenilmesi: Fonolojik benzerlik ve madde uzunluğunun etkisi. Üç aylık Deneysel Psikoloji dergisi, 44A, 47-67.

Papagno, C., Valentine, T., & Baddeley, AD (1991). Fonolojik kısa süreli bellek ve yabancı dil kelime öğrenimi. Bellek ve Dil Dergisi, 30, 331-347.

Park, DC ve Puglisi, JT (1985). Eşleşen resim ve kelimelerin rengi için yaşlı yetişkinlerin hafızası. Gerontoloji Dergisi, 40, 198-204.

Park, DC, Hertzog, C., Kidder, D.C, Morrell, RW ve Mayhom, CB (1997). Yaşın olaya dayalı ve zamana dayalı ileriye dönük bellek üzerindeki etkisi. Psikoloji ve Yaşlanma, 12, 314-327.

Park, S. ve Holzman, P. (1992). Şizofrenler mekansal çalışma belleği eksiklikleri gösterir. Genel Psikiyatri Arşivleri, 49, 975-982.

Parker, ES, Cahili, L. ve McGaugh, JL (2006). Alışılmadık bir otobiyografik hatırlama vakası. Neurocase, 12(1), 35-49.

Parkin, AJ ve Java, RL (2000). Yaşa bağlı hafıza kaybının belirleyicileri. T. Perfect & E. Maylor (Eds.), Bilişsel Yaşlanma Tartışmalarında. Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları.

Parkin, AJ ve Walter, BM (1992). Hatırlama deneyimi, normal yaşlanma ve frontal disfonksiyon. Psikoloji ve Yaşlanma, 7, 290-298.

Parkinson, SR, Inman, VW ve Dannenbaum, SE (1985). Erişkinler için kısa süreli yaş farkları vardır ­. Açta Psychologica, 60, 83-101.

Pashler, H., Cepeda, NJ, Rohrer, D., & Wixted, JT (2005). Geribildirim ne zaman kelimelerin öğrenilmesini kolaylaştırır? Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Bellek ve Biliş, 31, 3-8.

Pashler, H., Rohrer, D., Cepeda, NJ ve Carpenter, SK (2007). öğrenmeyi geliştirmek ve unutmayı geciktirmek: Seçimler ve sonuçlar. Psycbonomic Bulletin and Review, 14, 187-193.

Patterson, KE ve Baddeley, AD (1977). Yüz tanıma başarısız olduğunda. Deneysel Psikoloji Dergisi: İnsan Öğrenmesi ve Hafızası, 3, 406-417.

Paulesu, E., Frith, CD ve Frackowiak, RSJ (1993). Çalışan belleğin sözel bileşeninin sinirsel bağıntıları. Doğa, 362, 342-345.

Pavlov, IP (1927). Koşullu Refleksler: Serebral Korteksin Fizyolojik Aktivitesinin İncelenmesi. Londra: Oxford University Press.

Payne, DG (1987). Hatırlamada hipermnezi ve anımsama: Tarihsel ve ampirik bir inceleme. Psikolojik Bülten, 101(1), 5-27.

Pearson, DG, Logie, RH ve Gilhooly, KJ (1999). Zihinsel sentez sırasında sözlü temsiller ve mekansal manipülasyon. Avrupa Bilişsel Psikoloji Dergisi, 77(3), 295-314.

Pelosi, L. ve Blumhardt, LD (1999). Yaşın çalışma belleği üzerindeki etkileri: Olayla ilgili potansiyel bir çalışma. Bilişsel Beyin Araştırması, 7, 321-334.

Penrod, S. ve Ciltler, B. (1995). Tanık güveni ve tanık doğruluğu: Adli ilişkilerinin değerlendirilmesi. Psikoloji, Kamu Politikası ve Hukuk, 1, 817-845.

Mükemmel, TJ ve Askew, C. (1994). Basılı reklamlar: Hatırlanmaz ama hatırlanır. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 8, 693-703.

Mükemmel, TJ ve Hollins, TS (1996). Görgü tanığı hafızasında ve genel bilgide yargıları bilmenin öngörücü hissi ve postdictive güven yargıları. ­Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 10, 371-382.

Perlmuter, L.C., Scharff, K., Karsh, R., & Monty, RA (1980). Algılanan kontrol: Genelleştirilmiş bir motivasyon durumu. Motivasyon ve Duygu, 4, 35-45.

Perruchet, P. ve Pacteau, C. (1990). Sentetik dilbilgisi öğrenimi: örtük nil soyutlaması mı yoksa açık parçalı bilgi mi? Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 119, 264-275.

Perry, RJ ve Hodges, JR (1999). Alzheimer hastalığında dikkat ve yürütücü eksiklikler: Eleştirel bir gözden geçirme. Beyin, 122, 383-404.

Petersen, R. C, Stevens, JC, Ganguli, M., Tangalos, EG, Cummings, JL ve DeKosky, ST (2001). Uygulama parametresi: Demansın erken tespiti: Hafif bilişsel bozukluk (kanıta dayalı bir inceleme). Amerikan Nöroloji Akademisi Kalite Standartları Alt Komitesi Raporu. Nöroloji, 56, 1133-1142.

Peterson, C. (2002). Otobiyografik olaylar için çocukların uzun süreli hafızası. Gelişim İncelemesi, 22, 370-402.

Peterson, C ve Rideout, R. (1998). 1 ve 2 yaşındaki çocukların yaşadığı tıbbi acil durumlar için hafıza. Gelişim Psikolojisi, 34, 1059-1072.

Peterson, LR ve Peterson, MJ (1959). Bireysel sözel öğelerin kısa süreli akılda tutulması . Deneysel Psikoloji Dergisi, 58, 193-198.

Phillips, LH ve Henry, JD (2005). Bilişsel yaşlanmanın frontal lob teorisinin bir değerlendirmesi. J. Duncan, LH Phillips ve P. McLeod (Eds.), Measuring the Mind: Speed, Control and Age. Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları.

Pickel, KL (1999). Bağlamın "silah odağı" etkisi üzerindeki etkisi. Hukuk ve İnsan Davranışı, 23, 299-311.

Pillemer, DB (1998). Erken çocukluk olayları hakkında ne hatırlanır? Klinik Psikoloji İncelemesi, 76,895-913.

Pinto, A. da Costa ve Baddeley, AD (1991). Arabanı nereye park ettin? Doğal bir uzun vadeli tutma etkisinin analizi. Avrupa Bilişsel Psikoloji Dergisi, 3, 297-313.

Pitman, R., Sanders, K., Zusman, R., Healy, A., Cheema, E, Lasko ve diğerleri. (2002). Propranolol ile travma sonrası stres bozukluğunun ikincil önlenmesine ilişkin pilot çalışma. Biyolojik Psikiyatri, 51, 189-192.

Posner, MI ve Konick, A. E (1966). Görsel ve kinestetik Bilgilerin kısa süreli akılda tutulması. Örgüt Davranışı ve İnsan Performansı Dergisi., 7, 71-86.

Postacı, L. (1971). aktarım, müdahale ve unutma. JW Kling, & L.A. Riggs (Eds.), Woodworth ve Schlosberg's Experimental Psychology (s. 1019-132) içinde. New York: Holt, Rinehart ve Winston.

Postacı, L. ve Phillips, LW (1965). Serbest hatırlamada kısa vadeli zamansal değişiklikler. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 17, 132-138.

Postacı, L., Stark, K. ve Henschel, DM (1969). Unlearning./owma/ of Experimental Psychology, 82(1, Pt. 2), 1-24 sonrası iyileşme koşulları.

Prentice, WCH (1954). Sözlü olarak etiketlenmiş şekillerin görsel olarak tanınması. Amerikan Psikoloji Dergisi, 67,315-320.

Priestley, G., Roberts, S., & Pipe, M.-E. (1999). Sahneye dönüş: Hatırlatıcılar ve bağlamın yeniden oluşturulması çocukların hatırlamasını geliştirir. Gelişim Psikolojisi, 35, 1006-1019.

Pyszora, NM, Barker, A. E ve Kopelman, MD (2003). Cezai suçlar için amnezi: Ömür boyu hapis mahkumları üzerine bir çalışma. Adli Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 14, 475-490.

Quas, J.A., Goodman, G.S., Bidrose, S., Pipe, M.-E., Craw, S., & Ablin, D.S. (1999). Duygu ve hafıza: Çocukların uzun süreli hatırlama, unutma ve telkin edilebilirlik. Deneysel Çocuk Psikolojisi Dergisi, 72, 235-270.

Querleu, D., Lefebvre, C, Renard, X., Titran, M., Morillion, M., & Crepin, G. (1984). Yeni nesil annenin iki katlı evi. Journal de Gyn cologie, Obstrtrique et Biologie de la R üretimi, 13, 125-134.

Quinn, G., & McConnell, J. ( 1996a). Pasif görsel mağazayı keşfetmek. Psychologische Beitrage, 35(314), 355-367.

Quinn, G. ve McConnell, J. (1996b). Görsel çalışma belleğindeki alakasız resimler. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 49A(\), 200-215.

Rabbitt, P. ve Abson, V. (1990). 'Kayıp eşya': Bilişsel yaşlanmayı inceleme araçları olarak kişisel bildirim anketlerinin bazı mantıksal ve metodolojik sınırlamaları. İngiliz Psikoloji Dergisi. 81: 1-16.

Radomsky, AS, Gilchrist, PT ve Dussault, D. (2006). Tekrarlanan kontrol gerçekten hafıza güvensizliğine neden olur. Davranış Araştırması ve Terapisi, 44, 305-316.

Rajaram, S. (1993). Hatırlamak ve bilmek: Kişisel geçmişe ulaşmanın iki yolu. Bellek ve Biliş, 21, 89-102.

Ramaekers, JG, Louwerens, JW, Muntjewerff, ND, Mitius, H., de Bie, A., Rosenzweig, P. ve ark. (1999). Atipik (amisulspride) ve klasik (haloperidol) antipsikotik ile tedavi sırasında sağlıklı gönüllülerin psikomotor, bilişsel, ekstrapiramidal ve duygusal işlevleri. Klinik Psikofarmakoloji Dergisi, 19, 209-221.

Raz, N. (2000). Kepeğin yaşlanması ve bilişsel performans üzerindeki etkisi: Yapısal ve fonksiyonel bulguların entegrasyonu. F.I.M. Craik & T.A. Salthouse (Eds.), The Handbook of Aging and Cognition (2. baskı, s. 91-153). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Reber, AS (1967). Yapay gramerlerin örtük öğrenimi. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Dergisi, 6, 855-863.

Redelmeier, D. A. ve Tibshirani, R. J. (1997). Cep telefonu aramaları ve motorlu araç çarpışmaları arasındaki ilişki. New England Tıp Dergisi, 336, 453-458.

Reed, JM & Squire, LR (1997). Hipokampal formasyonla sınırlı lezyonları olan hastalarda bozulmuş tanıma hafızası. Davranışsal Neur Oscience, 111, 667-675.

Reese, CM ve Cherry, KE (2002). Yaş, yetenek ve hafıza izlemenin ileriye dönük hafıza görevi performansı üzerindeki etkileri. Yaşlanma, Nöropsikoloji ve Biliş, 9, 98-113.

Reisberg, D., Clayton, CL, Heuer, E ve Fischman, D. (1986). Görsel bellek: Görüntü canlılığı bir fark yarattığında. Zihinsel İmge Dergisi, 10, 51-74.

Rendeli, PG ve Craik, EIM (2000). Sanal hafta ve gerçek hafta: İleriye dönük bellekte yaşa bağlı farklılıklar . ­Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 12, S43-S62.

Rendeli, PG ve Thomson. DM (1999). Yaşlanma ve ileriye dönük bellek: Doğal ve laboratuvar görevleri arasındaki farklar. Gerontoloji Dergisi: Psikolojik Bilimler, 54, 256-269.

Rensink, R. A., O'Regan, J. K. ve Clark, J. J. (1997). Görmek ya da görmemek: Sahnelerde algılanan değişikliklere dikkat etme ihtiyacı. Psikoloji Bilimi, 8, 368-373.

Rescorla, RA (2004). Kendiliğinden iyileşme, eğitim-sönme aralığı ile ters orantılı olarak değişir. Öğrenme ve Davranış: Bir Psychonomic Society Yayını, 32(4), 401-408.

Reuter-Lorenz, PA (2002). Yaşlanan zihin ve beynin yeni vizyonları. Bilişsel Bilimlerdeki Trendler, 6, 394-400.

Ribot, TR (1882). Hafıza Hastalıkları. New York: Appleton & Co.

Riby, LM, Perfect, TJ ve Stollery, B. (2004). Yaş ve görev alanının ikili görev üzerindeki etkileri ­şu anlama gelir: Bir meta-analiz. Avrupa Bilişsel Psikoloji Dergisi, 16, 863-891.

Richardson, JTE, Eysenck, MW, & Warren Piper, D. (Eds.) (1987). Öğrenci Öğrenimi: Eğitim ve Bilişsel Psikoloji Araştırması. Buckingham, Birleşik Krallık: Açık Üniversite Yayınları.

Richardson-Klavehn, A. ve Bjork, RA (1988). bellek önlemleri. Psikolojide Yıllık İncelemeler, 39, 475-543.

Richmond, J. ve Nelson, CA (2007). Bildirimsel hafızadaki değişimin muhasebesi: Bilişsel bir ­nörobilim perspektifi. Gelişim İncelemesi, 27, 349-373.

Rips, LJ, Shoben, EJ ve Smith, EE (1973). Anlamsal uzaklık ve anlamsal ilişkilerin doğrulanması. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Dergisi, 12, 1-20.

Robbins, T., Anderson, E., Barker, D., Bradley, A., Feameyhough, C, Henson, R. ve ark. (1996). Satrançta çalışma ­belleği. Bellek ve Biliş, 24( 1), 83-93.

Robinson, JA ve Swanson, KL (1990). Otobiyografik bellek: Bir sonraki aşama. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 4, 321-335.

Roebers, CM ve Schneider., W. (2005). Küçük çocuklarda bireysel farklılıklar telkin edilebilirlik: ­Olay hafızası, dil becerileri, işleyen hafıza ve yürütücü işlevlerle ilişkiler. Bilişsel Gelişim, 20, 427-447.

Roediger, HL ve Karpieke, JD (2006a). Testle geliştirilmiş öğrenme: Hafıza testleri yapmak, uzun süreli akılda tutmayı geliştirir. Psikoloji Bilimi, 17, 249-255.

Roediger, HL ve McDermott, KB (1993). Algısal hazırlamada kodlama özgüllüğü. A. Garriga-Trillo, P.R. Minon, C. Garcia-Gallego, P. Lubin, JM Merino, & A. Villarino (Eds.), FechnerDay '93: Proceedings of the Ninth AnnualMeeting of the International Society for Psychophysics (s. 227 -232). Madrid, İspanya.

Roediger, HL ve McDermott. KB (1995). Sahte anılar yaratmak: Listelerde sunulmayan kelimeleri hatırlamak. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 21, 803-814.

Rohrer, D. ve Pashler, HE (2003). Bellek alımı üzerinde eşzamanlı görev etkileri. Psychonomic Bulletin and Review, 10(1), 96-103.

Ronnlund, M. ve Nilsson, L.-G. (2006). WAIS blok tasarım performansındaki yetişkin yaşam boyu kalıpları: Enine kesite karşı uzunlamasına yaş gradyanları ve şeytani tahmin edicilerle ilişkiler. Zeka, 34, 63-78.

Ronnlund, M. ve Nilsson, L.-G. (2008). Flynn'in bildirimsel bellek ve görsel-uzaysal yetenek biçimleri üzerindeki etkilerinin büyüklüğü, genelliği ve belirleyicileri : ­İsveçli bir kohort çalışmasından elde edilen verilerin zaman sıralı analizleri . İstihbarat, 36, 192-209.

Rönnlund, M., Nyberg, L., Bâckman, L., & Nilsson, L.-G. (2005). Bellek bildiriminin yetişkin yaşam boyu gelişiminde kararlılık, büyüme ve düşüş: Nüfusa dayalı bir örnekten kesitsel ve boylamsal veriler. Psikoloji ve Agmg, 20, 3-18.

Rosch, EH (1973). doğal kategoriler Bilişsel Psikoloji, 4, 328-350.

Rosch, E. ve Mervis, CB (1975). Aile benzerlikleri: Kategorilerin iç yapısındaki çalışmalar. Bilişsel Psikoloji, 7, 573-605.

Rosielle, LJ ve Scaggs, WJ (2008). Ya kütüphaneyi yerle bir ederlerse ve kimse fark etmezse? Tanıdık sahnelerdeki büyük değişiklikleri tespit edememe. Bellek, 16, 115-124.

Ross, D. E, Ceci, SJ, Dunning, D. ve Toglia, MP (1994). Bilinçsiz aktarım ve yanlış kimlik: Tanık, tanıdık ama masum bir kişiyi yanlış teşhis ettiğinde. Uygulamalı Psikoloji Dergisi, 79, 918-930.

Ross, J. ve Lawrence, KA (1968). Bellek yapaylığına ilişkin bazı gözlemler. Psikonomi Bilimi, 13, 107-108.

Rothbaum, B.O. ve Davis, M. (2003). Travma sonrası reaksiyonların tedavisinde öğrenme ilkelerini uygulamak. New York Bilim Akademisi Yıllıkları, 1008, 112-121.

Rovee-Collier, CK (1989). Tekme atma keyfi: Anılar, motifler ve cep telefonları. PR Solomon, GR Goethals, C M. Kelley ve BR Stephens (Eds.), Bellek: Disiplinlerarası Yaklaşımlar (s. 151-180). New York: Springer.

Rovee-Collier, CK, Hayne, H. ve Colombo, M. (2001). Örtük ve Açık Belleğin Gelişimi. Amsterdam: John Benjamins.

Rovee-Collier, CK, Sullivan, MW, Enright, M., Lucas, D. ve Fagen, JW (1980). Bebek hafızasının yeniden aktivasyonu. Bilim. 208, 1159-1161.

Roy, DF (1991). Bilişsel görüşme yoluyla görgü tanıkları tarafından hatırlamanın iyileştirilmesi: Polis teşkilatı için pratik uygulamalar ve çıkarımlar. Psikolog, 4, 398-400.

Rubenstein, H. ve Abom, M. (1958). Öğrenme, tahmin ve okunabilirlik. Uygulamalı Psikoloji Dergisi, 42, 28-32.

Rubin, DC (2000). Erken çocukluk anılarının dağılımı. Bellek, 8, 265-269.

Rubin, DC ve Bemtsen, D. (2006). Kırk yaşın üzerindeki insanlar kendilerini yaşlarından %20 daha genç hissediyorlar: Yaşam boyu öznel yaş. Psychonomic Bulletin and Review, 13(5): 776-780.

Rubin, DC ve Kontis, TC (1983). Ortak sentler için bir şema. Hafıza ve Biliş, 11, 335-341.

Rubin, DC ve Kozin, M. (1984). Canlı anılar. Biliş, 16, 81-95.

Rubin, DC ve Wallace, WT (1989). Kafiye ve sebep: İkili geri getirme ipuçlarının analizi. Deneysel Psikoloji Dergisi. Öğrenme, 15(4), 698-709.

Rubin, DC ve Wenzel, AE (1996). Yüz yıllık unutma: Akılda ­tutmanın niceliksel bir tanımı. Psikolojik İnceleme, 103, 734-760.

Rubin, DC, Groth, E., & Goldsmith. Dj (1984). Otobiyografik hafızanın koku alma ipucu. Amerikan Psikoloji Dergisi, 97, 493-507.

Rubin, DC, Wetzler, SE ve Nebes, RD (1986). Ömrü boyunca otobiyografik hafıza. İçinde

Ç.            C. Rubin (Ed.), Otobiyografik Bellek. Cambridge: Cambridge University Press.

Rugg, MD (2002). Belleğin işlevsel beyin görüntülemesi. A. Baddeley, B. Wilson ve M. Kopelman (Eds.), Handbook of Memory Disorders (s. 57-81). Chichester, BK: Wiley.

Rumeihart, DE ve Ortony, A. (1977). Bilginin bellekte temsili. R. C. Anderson, R. J. Spiro ve W. E. Montague (Eds.), Schooling and the Acquisition of Knowledge içinde. Hillsdalc, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Rımdus, D. (1971). Serbest hatırlamada prova sürecinin analizi, Deneysel Psikoloji Dergisi, 89, 63-77.

Russell, WR (1959). Beyin, Hafıza, Öğrenme: Bir Nöroloğun Görüşü. Londra: Oxford University Press.

Russo, R., Nichelli, P., Gibertoni, M. ve Comia, C. (1995). Örtük ve açık bellekteki gelişimsel eğilimler: Bir resim tamamlama çalışması. Deneysel Çocuk Psikolojisi Dergisi, 59, 566-578.

Ryan, J. (1969a). Gruplama ve kısa süreli bellek: Farklı gruplama araçları ve kalıpları. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 21, 137-147.

Ryan, J. (1969b). Zamansal gruplama, prova ve kısa süreli hafıza. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 21, 148-155.

Saeki, E. ve Saito, S. (2004). Fonolojik döngünün görev değiştirme performansındaki rolü: Artikülasyon bastırmanın alternatif koşular paradigmasındaki etkisi. Psikoloji, 47, 35-43.

Sahakyan, L. ve Kelley, CM (2002). Yönlendirilmiş unutma etkisinin bağlamsal bir değişim hesabı. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 28(6), 1064-1072.

Salame, P. ve Baddeley, AD (1982). Katılımsız konuşma ile kısa süreli belleğin bozulması: Çalışan belleğin yapısı için çıkarımlar. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 21, 150-164.

Salame, P ve Baddeley, AD (1989). Fon müziğinin fonolojik kısa süreli hafıza üzerindeki etkileri. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 41A, 107-122.

Salmon, DP ve Heindel, WC (1992). Alzheimer hastalığında bozulmuş hazırlama: Nöropsikolojik çıkarımlar. L. R. Squire & N. Butters (Eds.), Neuropsychology of memory (2. baskı, s. 179-187). New York: Guilford.

Salmon, D.P, Shimamura, A.P, Butters, N.. & Smith, S. (1988). Alzheimer hastalığı olan hastalarda sözcüksel ve anlamsal hazırlama eksiklikleri. Klinik ve Deneysel Nöropsikoloji Dergisi, 10, 477-494.

Salthouse, TA (1991). Bilişsel Yaşlanma Üzerine Teorik Perspektifler. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Salthouse, TA (1992). Yetişkinlikte Yaş-Biliş İlişkilerinin Mekanizmaları. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Salthouse, TA (1996). Bilişteki yetişkin yaş farklılıklarının işlem hızı teorisi. Psikolojik İnceleme, 103, 403-428.

Salthouse, TA ve Becker, J. T. (1998). Alzheimer hastalığının nöropsikoloji ­cal işleyişi üzerindeki bağımsız etkileri. Nöropsikoloji, 12, 242-252.

Sanders, HL ve Warrington, EK (1971). Amnezik hastalarda uzak olaylar için hafıza. Beyin, 94, 661-668.

Sapolsky, R. (1996). Stres beyniniz için neden kötüdür? Bilim. 273, 749-750.

Sara, SJ (2007). Konsolidasyon: Hipotezden paradigmaya ve konsepte. HL Roediger III, Y. Dudai ve SM Fitzpatrick (Eds.), Science of Memory: Concepts (s. 18.3-192) içinde. New York: Oxford.

Sargant, W. ve Slater, E. ( 1941). Amnezik savaş sendromları. Kraliyet Tıp Derneği Tutanakları, 34, 757-764.

Sasaki, K., Gemba, H. ve Tsujimoto, T. (1989). Maymundaki prefrontal korteksin uyarılmasıyla görsel olarak başlatılan el hareketinin bastırılması. Beyin Araştırması, 495(1), 100-107.

Schacter, DL (1986). Gerçek ve simüle amnezi arasındaki ilişki üzerine. Davranış Bilimleri ve Hukuk, 4, 47-64.

Schacter, DL ( 1987). örtük bellek: Geçmiş ve mevcut durum. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 13(1), 501-518.

Schacter, DL (1992). Hazırlama ve çoklu bellek sistemleri: Örtülü belleğin algısal mekanizmaları ­, Bilişsel Sinirbilim Dergisi, 4, 244-256 .

Schacter, DL (2001). Hafızanın Yedi Günahı: Zihin Nasıl Unutur ve Hatırlar. New York: Houghton-Mifflin.

Schacter, DL, Cooper, LA ve Delaney, SM (1990). bilinmeyen nesneler için örtük bellek, yapısal açıklamalara erişime bağlıdır. Deneysel Psikoloji Dergisi: Genel, 199, 5-24.

Schacter, DL, Harbluk, JL ve McLachlan, DR (1984). Hatırlamadan Geri Alma: ­Ekşi amnezinin deneysel bir analizi. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Joumal, 23, 593-611.

Schacter, DL, Koutsaal, W. ve Norman, KA (1997). Yanlış anılar ve yaşlanma. Bilişsel Bilimlerde Eğilimler, 1, 229-236.

Schacter, DL, Wang, PL, Tulving, E., & Freedman, M. (1982). Fonksiyonel retrograd amnezi: Nicel bir vaka çalışması. Nöropsikoloji, 20(5), 523-532.

Schacter, D. ve Moscovitch, M. (1984). Bebekler, unutkanlar ve ayrışabilen hafıza. M. Moscovitch (Ed.), Bebek Hafızası (s. 173-209). New York: Genel Kurul.

Schacter, D., Reiman, E., Curran, T., Yun, LS, Bandy, D., McDermott, K.B. ve ark. (1996). Gerçek ve hayali tanıma belleğinin nöroanatomik bağıntıları: Posirron emisyon tomografisinden elde edilen kanıtlar. Nöron, 17, 267-274.

Şank. RC ve Abelson, R.P. (1977). Senaryolar, Planlar, Hedefler ve Anlayış. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Schmidt, HG, Boshuizen, HPA ve van Breukelen, GJP (2002). Bir tiyatro senaryosunun repertuar oyuncuları tarafından uzun süre saklanması: Bağlamın rolü. Bellek, 10, 21-28.

Schmidt, RA ve Bjork, RA (1992). Uygulamanın yeni kavramsallaştırmaları: Üç paradigmadaki ortak ilkeler, eğitim için yeni kavramlar önerir. Psikoloji Bilimi, 3, 207-214.

Schmoick, H., Buffalo, EA ve Squire, LR (2000). Hafıza çarpıklıkları zamanla gelişir: 15 ve 32 ay sonra OJ Simpson davasının hatıraları. Psikoloji Bilimi, 11, 39-45.

Schneider, W. (1999). Çocuklarda üst belleğin gelişimi. Dikkat ve İcra, 17, 487-514.

Schneider, W. ve Pressley, M. (1998). Üstbilişin gelişimi: Giriş. Avrupa Eğitim Psikolojisi Dergisi, 13, 3-8.

Schneider, W., Gruber, W., Gniber. H., Gold, A. ve Opwis, K. (1993). Çocuklarda ve yetişkinlerde satranç pozisyonları için satranç uzmanlığı ve hafızası. Deneysel Çocuk Psikolojisi Dergisi, 56, 328-349.

Schneider, W., Knopf, M. ve Stefanek, J. (2002). Çocukluk ve ergenlikte sözel belleğin gelişimi: Münih Boyuna Çalışmasından Bulgular. Eğitim Psikolojisi Dergisi, 94, 751-761.

Schooler, JW ve Engstler-Schooler, TY (1990). Görsel anıların sözlü gölgelenmesi: Bazı şeylerin söylenmemesi daha iyidir. Bilişsel Psikoloji, 22, 36-71.

Schooler, JW, Ambadar, Z., & Bendiksen, MA (1997). Keşfedilen cinsel istismar anılarını araştırmak için bilişsel doğrulayıcı bir vaka çalışması yaklaşımı. JD Read & DS Lindsay (Eds.), Recollections of Trauma: Scientific Evidence and Clinical Practice içinde, (s. 379-88). New York: Genel Kurul.

Schott, B.H., Henson, R.N. Richardson-Klavehn, A., Becker, C, Thoma ve ark. (2005). Örtülü ve açık belleğin yeniden tanımlanması: Hazırlama, hatırlama ve geri alma kontrolünün işlevsel nöroanatomisi. ABD Doğa Bilimleri Akademisi Tutanakları, 102, 1257-1262.

Scott, V. (1989). Fransızca'da açık ve örtük öğretim stratejilerinin ampirik bir çalışması. Modem LanguageJournal, 73, 14-22.

Scott, V. (1990). Açık ve örtük dilbilgisi öğretim stratejileri: Yeni ampirik veriler. French Review, 63, 779-789.

Sellen, AJ, Lowie, G., Harris, JE ve Wilkins, AJ (1997). Niyetleri akla getiren nedir? Prospektif belleğin yerinde bir çalışması. Bellek, 5, 483-507.

Sergent, J. ve Signoret, JL (1992). Prosopagnozide fonksiyonel eksiklik çeşitleri. Serebral Korteks, 2, 375-388.

Shallice, T. (2002). Denetleme sisteminin fraksiyonlanması. D. T. Stuss & R. T. Knight (Ed.), Frontal Lobe Function İlkeleri. (s. 261-277). New York: Oxford University Press.

Shallice, T. ve Warrington, EK (1970). Sözel bellek Depolarının bağımsız işleyişi: Nöropsikolojik bir çalışma. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 22, 261-273.

Shaw, JS, Bjork, RA ve Handal, A. (1995). Bir görgü tanığı-hafıza paradigmasında hatırlama kaynaklı unutma. Psychonomic Bulletin and Review, 2(2), 249-253.

Sheingold, K. ve Tenney, YJ (1982). Göze çarpan bir çocukluk olayı için hafıza. U. Neisser (Ed.), Gözlemlenen Bellek (s. 201-212). New York: Freeman.

Shepard, R.N. & Feng, C. (1972). Zihinsel kağıt katlamanın kronometrik bir çalışması. Bilişsel Psikoloji, 3, 228-243.

Shiel, A., Wilson, B.A., McLellan, L., S., H., & Watson. (2000). Wessex Kafa Yaralanma Matrisi (WHIM). Bury St Edmunds, BK: Thames Valley Test Şirketi.

Shimamura, A.P., & Squire, L.R. (1991). Olgu ve kaynak belleği arasındaki ilişki: amnezik hastalar ve normal kişilerle ilgili bulgular. Psikobiyoloji, 19, 1-10.

Shimamura, A.P., Venu, JM, Mangels, JA, Rustings, C.L. ve Jurica, PJ (1995). Akademik profesörlerde hafıza ve bilişsel yetenekler: Başarılı yaşlanmanın kanıtı. Psikoloji Bilimi, 6, 271-277.

Shors, TJ ve Matzel, LD (1997). Uzun vadeli güçlendirme: Öğrenmenin bununla ne ilgisi var? Davranış ve Beyin Bilimleri, 20, 597-655.

Shriver, ER, Young, SG, Hugenberg, K., Bemstein, MJ ve Lanter, JR (2008). Sınıf ırkı ve yüz: Sosyal bağlam, yüz tanımada ırklar arası etkiyi modüle eder. Kişilik ve Sosyal Psikoloji Bülteni, 34, 260-274.

Shute, VJ (1991). Programlama becerilerini kimler edinebilir? Eğitimsel Bilgisayar Araştırmaları Dergisi, 7, 1-2.

Siegler, RS (1998). Çocukların Düşünmesi (3. baskı). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hali.

Simcock, G. ve Hayne, H. (2002). Bariyeri kırmak mı? Çocuklar, Söz Öncesi anılarını dile tercüme etmekte başarısız olurlar . ­Psikoloji Bilimi, 73, 225-231.

Simcock, G. ve Hayne, H. (2003). Erken çocukluk döneminde sözel ve sözel olmayan bellekte yaşa bağlı değişiklikler. Gelişim Psikolojisi, 39, 805-814.

Simon, HA ve Gilmartin, K. (1973). Satranç pozisyonları için hafıza simülasyonu. Bilişsel Psikoloji, 5, 29-46.

Simons, DJ ve Levin, DT (1998). Gerçek dünya etkileşimi sırasında insanlarda meydana gelen değişiklikleri tespit edememe. Psycbonomic Bulletin and Review, 5, 644-649.

Sirigu, A., Zalla, T., Pillon, B., Grafman, J., Agid, Y., & Dubois, B. (1995). Prefrontal korteks hasarını takiben yönetim bilgisindeki seçici bozukluklar. Korteks, 31, 301-316.

Sitnikova, T., West, W. C, Kuperberg, G. R. ve Holcomb, P. J. (2006). Semantik belleğin nöral organizasyonu: Elektrofizyolojik aktivite, özellik tabanlı ayrımı önerir. Biyolojik Psikoloji, 71, 326-340.

Slamecka, NJ (1968). İnsan ayrımcılığı öğrenimindeki değişim paradigmalarının metodolojik bir analizi. Psikolojik Bülten, 69(d), 423-438.

Smith, EE ve Jonides, J. (1997). Çalışma belleği: Nörogörüntülemeden bir görünüm. Bilişsel Psikoloji, 33, 5-42.

Smith, EE ve Jonides, J. (1999). Frontal loblarda depolama ve yürütme süreçleri. Bilim, 283, 1657-1661.

Smith, EE ve Kosslyn, SM (2007). Bilişsel Psikoloji: Zihin ve Beyin. Upper Saddle River, NJ: Pearson/Prentice Hali.

Smith, EE, Jonides, J., & Koeppe, RA (1996). PET kullanarak sözel ve uzamsal çalışma belleğini ayırmak. Serebral Korteks, 6, 11-20.

Smith, RE (2003). Olaya dayalı ileriye dönük bellekte hatırlamayı hatırlamanın maliyeti: Gecikmiş niyet performansının kapasite taleplerine yatırım yapmak. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 29, 347-361.

Smith, RE ve Bayen, UJ (2005). Çalışan bellek kaynaklarının mevcudiyetinin ileriye dönük bellek üzerindeki etkileri: Resmi bir modelleme yaklaşımı. Deneysel Psikoloji, 52, 243-256.

Smith, SM ve Moynan, SC (2008). Unutulmayanları unutmak ve kurtarmak. Psikoloji Bilimi, 19, 462-468.

Smith, SM ve Vela, E. (2001). Çevresel bağlama bağlı bellek: Bir inceleme ve meta-analiz. Psikobonomik Bülten ve İnceleme, 8(2), 203-220.

Snowden, JS, Neary, D., & Mann, DMA (1996). Eronto-temporal l.obar Dejenerasyonu: Fronto-temporal Demans, Progresif Afazi, Semantik Demans. New York: Churchill, Livingstone.

Snowden, J., Griffiths, H. ve Neary, D. (1994). Semantik demans: Anlamın korunmasına otobiyografik katkı. Bilişsel Nöropsikoloji, 11, 265-288.

Spector, A., Davies, S., Woods, B., & OrreU, M. (2000). Demans için gerçeklik yönelimi: Randomize kontrol denemelerinden elde edilen etkililik kanıtlarının sistematik bir incelemesi. Gerontolog, 40, 206-212.

Sperling, G. (1960). Bilgiler kısa görsel sunumlarda mevcuttur. Psikolojik Monograflar: Genel ve Uygulamalı, 74, 1-29.

Sperling, G. (1963). Görsel bellek görevleri için bir model. İnsan Faktörleri, 5, 19-31.

Kuleler, HJ, Maguire, HA ve Burgess, N. (2001). Hipokampal amnezi. Neurocase, 7, 357-382.

Spinnler, H., Delia Sala, S., Bandera, R., & Baddeley, AD (1988). Demans, yaşlanma ve ­insan hafızasının yapısı. Bilişsel Nöropsikoloji, 5, 193-211.

Spiro, RJ (1977). Metinden Bilgiyi Hatırlamak: 'Şema durumu' yeniden yapılandırma hipotezi ile ilgili teorik ve ampirik konular. R. C. Anderson, R. J. Spiro ve W. E. Montague (Eds.), Schooling and the Acquisition of Knowledge içinde. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Sporer, S.L., Penrod, S., Read, D.. & Cutler. B. (1995). Seçme, güven ve doğruluk: Görgü tanığı tanımlama çalışmalarında güven-doğruluk ilişkisinin bir meta-analizi. Psikoloji Bülteni, 118, 315-327.

Squire, LR (1981). İnsan amnezisinin iki biçimi: Unutmanın bir analizi. Nörobilim Dergisi, 1, 635-640.

Squire, LR (1987). hafıza ve beyin. New York: Oxford University Press.

Squire, LR (1992a). Bildirimsel ve bildirimsel olmayan bellek: Öğrenmeyi ­ve belleği destekleyen çoklu beyin sistemleri. Bilişsel Sinirbilim Dergisi, 4, 232-243.

Squire, LR (1992b). Bellek ve hipokampus: Sıçanlar, maymunlar ve insanlarla ilgili bulgulardan elde edilen bir sentez: Düzeltme. Psikolojik İnceleme, 99(3), 582.

Squire, LR (1992c). Bellek ve hipokampus: Sıçanlar, maymunlar ve insanlarla ilgili bulgulardan elde edilen bir sentez. Psikolojik İnceleme, 99(2), 195-231.

Squire, LR (2004). Beynin hafıza sistemleri: Kısa bir tarihçe ve güncel bakış açısı. Öğrenme ve hafızanın nörobiyolojisi, 82, 171-177.

Squire, LR ve Alvarez, P. (1995). Retrograd amnezi ve hafıza konsolidasyonu: Nörobiyolojik bir bakış açısı. Nörobiyolojide Güncel Görüş, 5, 169-177.

Squire, LR, Haist, E ve Shimamura, AP (1989). Hafızanın nörolojisi: İki tip amnezik hastada retrograd amnezinin kantitatif değerlendirmesi. Nörobilim Dergisi, 9, 828-839.

Squire, LR., Knowlton, B., & Musen, G. (1993). Belleğin yapısı ve organizasyonu. Yıllık Psikoloji İncelemesi, 44, 453-495.

Srinivas, K. ve Roediger, HL (1990). Örtük bellek testlerinin sınıflandırılması: Kategori ilişkilendirme ve anagram çözümü Jownza/ of Memory and Language, 29, 389-412.

St George-Hyslop, PH (2000). Alzheimer'ı bir araya getirmek. Scientific American, 283(6), 76-83.

Stanley, WB, Mathews, R.C., Buss, R.R. ve Kotler-Cope, S. (1989). Farkında olmadan içgörü: Simüle edilmiş bir süreç kontrol görevinde sözlü anlatım, talimat ve uygulamanın etkileşimi üzerine. Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 41A, 553-577.

Staubli, U., Rogers, G. ve Lynch, G. (1994). Glutamat reseptörlerinin kolaylaştırılması hafızayı geliştirir. ABD Doğa Bilimleri Akademisi Tutanakları, 91, 777-781.

Steblay, NM (1997). Görgü tanığı hatırlamasında sosyal etki: Diziliş talimatı etkilerinin meta-analitik bir incelemesi. Hukuk ve İnsan Davranışı, 21, 283-298.

Steblay, NM, Dysart, J., Fulero, S., & Lindsay, RCL (2001). Sıralı ve eşzamanlı dizi sunumlarında görgü tanığı doğruluk oranları: Bir meta-analitik karşılaştırma. Hukuk ve İnsan Davranışı, 25, 459-474.

Stewart, EW, Shimp, TA ve Engle, RW (1987). Tüketici tutumlarının klasik koşullanması: Bir reklam bağlamında dört deney. Tüketici Araştırmaları Dergisi, 14, 334-349.

Stickgold, R., LaTanya, J. ve Hobson, JA (2000). Görsel ayrımcılık öğrenimi, eğitimden sonra uyku gerektirir. Nature Neuscience, 3, 1237-1238.

Storm, B.C., Bjork, E.L., Bjork, R.A. ve Nestojko, J.E (2006). Geri getirme başarısı, geri getirme kaynaklı unutma için gerekli bir koşul mudur? Psychonomic Bulletin and Review, 13, 1023-1027.

Strayer, DL ve Johnston, WA (2001). Dikkat dağıtmak için sürüş: Benzetimli sürüş ve cep telefonunda konuşma üzerine ikili görev çalışmaları. Psikoloji Bilimi, 12, 462-466.

Sulin, R.A. ve Dooling, DJ (1974). Düzyazının akılda tutulmasına tematik bir fikrin müdahalesi. Deneysel Psikoloji Dergisi, 103, 255-262.

Sumby, WH (1963). Kelime sıklığı ve seri konum etkileri. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Dergisi, 1(6), 443-450.

Sunderland, A., Harris, JE & Baddeley, AD (1983). Laboratuar testleri günlük hafızayı tahmin ediyor mu? Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Dergisi, 22, 341-357.

Sunderland, A., Watts, K., Baddeley, AD ve Harris, JE (1986). Meriy'de sübjektif hafıza değerlendirmesi ve test performansı . Gerontoloji Dergisi, 41, 376-385.

Svoboda, E., McKinnon, MC ve Levine, B. (2006). Otobiyografik belleğin işlevsel nöroanatomisi: bir meta-analiz. Nöropsikoloji, 44, 2189-2208.

Taguchi, K. (2006). Üçüncül yabancı dil sınıflarında anahtar kelime yöntemi tanıtılmalı mı? Elektronik Yabancı Dil Öğretimi Dergisi, 3, 22-38.

Talarico, JM ve Rubin, DC (2003). Tutarlılık değil, güven flaş ampul anılarını karakterize eder. Psikoloji Bilimi, 14, 455-461.

Tallis, E (1995). Obsesif-kompulsif Bozukluk: Bilişsel ve Nöropsikolojik Bir Perspektif. Chichester, BK: Wiley.

Tam, L ve Ward, G. (2000). Serbest hatırlamadaki öncelik etkisinin tanınmaya dayalı bir açıklaması. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 26, 1589-1625.

TeasdaleJ. D., & Fogarty, SJ (1979). Uyarılmış ruh halinin, hoş ve hoş olmayan olayların epizodik bellekten alınması üzerindeki farklı etkileri. Anormal Psikoloji Dergisi, 88(3), 248-257.

Thierry, KL ve Spence, MJ (2002). Kaynak izleme eğitimi, okul öncesi çocukların görgü tanığı hafıza performansını kolaylaştırır. Gelişim Psikolojisi, 38, 428-437.

Thompson. CP, Cowen, T. ve Frieman, J. (1993). Memorist ile Hafıza Arama. Millsdale, NJ: Lowrence Erlbaum Ortakları.

Thompson, CP, Cowan, T., Frieman, J., Mahadevan, RS, Vogl, RJ ve Frieman, RJ (1991).

Rajan - bir ezbercinin çalışması. Hafıza ve Dil Dergisi, 30, 702-724.

Thompson, P. (1980). Margaret Thatcher: Yeni bir yanılsama. Algı, 9, 483-484.

Thompson, W.C., Clarke-Stewart, K.A. ve Lepore, SJ (1997). Kapıcı ne yaptı? Müstehcen görüşme ve çocukların anlatımlarının doğruluğu. Hukuk ve İnsan Davranışı, 21, 405-426.

Thomson, JA (1983). Görsel olarak yönlendirilen harekette sürekli görsel izleme gerekli midir? Deneysel Psikoloji Dergisi, 9, 427-433.

Tollestrup, PA, Kaplumbağa, JW ve Yuille, JC (1994). Soygun ve dolandırıcılığın gerçek kurbanları ve tanıkları: Bir arşiv analizi. D.F. Ross, J.D. Read ve MP Toglia (Eds.), Yetişkin Görgü Tanığı Tanıklığı: Güncel Eğilimler ve Gelişmeler. New York: Wiley.

Tolman, EC (1948). Sıçanlarda ve erkeklerde bilişsel haritalar. Psikolojik İnceleme, 55, 189-208.

Towse, JN ve Hitch, GJ (1995). Çalışan bellek kapasitesi testlerinde görev talebi ile depolama alanı arasında bir ilişki var mı? Üç Aylık Deneysel Psikoloji Dergisi, 48A(\), 108-124.

Towse, JN, Hitch, GJ ve Hulton, U. (2000). Yetişkinlerde çalışma belleği süresinin yorumlanması üzerine. Bellek ve Biliş, 25(3), 341-348.

Tranel, D. ve Damasio, AR (2002). İnsan hafızasının nörolojik temelleri. AD Baddeley, MD Kopelman, & B. A. Wilson (Eds.), Handbook of Memory Disorders (2. baskı, s. 17-56). Chichester, BK: Wiley.

Tuckey, MR ve Brewer, N. (2003a). Şemalar, tekrarlanan geri alma girişimleri üzerinde görgü tanığı hafızasını nasıl etkiler? Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 7, 785-800.

Tuckey, MR ve Brewer, N. (2003b). Şemaların, uyarıcı belirsizliğinin ve görüşme programının zamanla görgü tanığı hafızası üzerindeki etkisi. Deneysel Psikoloji Dergisi: Uygulamalı, 9, 101-118.

Tulving, E. (1962). "İlişkisiz" kelimelerin ücretsiz olarak hatırlanmasında öznel organizasyon. Psikolojik İnceleme, 69, 344-354.

Tulving, E. (1972). olaysal ve anlamsal bellek. K. Tulving &: W. Donaldson (Eds.), Organization of Memory (s. 381-403) içinde. New York: Akademik Basın.

Tulving, E. (1979). Kodlama özgüllüğü ile işleme seviyeleri arasındaki ilişki. LS Cermak & FIM Craik (Eds.), İnsan Belleğinde İşleme Düzeyleri. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates Inc.

Tulving, E. (1983). Olaysal Belleğin Unsurları. Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları.

Tulving, E. (1985). Kaç tane bellek sistemi vardır? Amerikan Psikolog, 40, 385-398.

Tulving, E. (1989). Bellek: Performans, bilgi ve deneyim. Avrupa Bilişsel Psikoloji Dergisi, 1, 3-26.

Tulving, E. (2002). Olaysal bellek: Akıldan beyne. Yıllık Psikoloji İncelemesi, 53, 1-25.

Tulving, E. & Osier, S. (1968). Journal of Experimental Psychology, 77(4), 593-601 için bellekteki ipuçlarını geri getirmenin etkinliği .

Tulving, E. ve Pearlstone, Z. (1966). Kelimeler için bellekteki bilgilerin kullanılabilirliğine karşı erişilebilirliği. Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Dergisi, 5, 381-391.

Tulving, E. ve Thomson, DM (1973). Olaysal bellekte kodlama özgüllüğü ve geri alma süreçleri. Psikolojik İnceleme, 80(5), 352-373.

Tulving, E., Kapur, S., Craik, E.L.M., Moscovitch, M., & Houle, S. (1994). Olaysal bellekte hemisferik kodlama/geri alma asimetrisi - pozitron emisyon tomografi bulguları. ABD Ulusal Bilimler Akademisi Tutanakları, 91(6), 2016-2020.

Tulving, E., Schacter, DL ve Stark, HA (1982). Sözcük parçası tamamlamadaki hazırlama etkileri, tanıma belleğinden bağımsızdır. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 8, 336-342.

Tümer, ML ve Engle, RW (1989). Çalışan bellek kapasitesi göreve bağlı mı? Hafıza ve Dil Dergisi, 28, 127-154.

Turvey, MT (1973). Görmedeki periferik ve Merkezi süreçler üzerine: ­Desenli uyaranlarla maskelemenin bilgi İşleme analizinden elde edilen çıkarımlar. Psikolojik İnceleme, 80, 1-52.

Turvey, MT ve Kravetz, S. (1970). Seçim kriteri olarak şekil ile ikonik bellekten alma. Algı ve Psikofizik, 8, 171-172.

Twitmyer, EB (1902). Diz Pisliği Üzerine Bir Çalışma. Philadelphia: Winston.

Underwood, BJ (1948). Beş ve kırk sekiz saat sonra geriye dönük ve proaktif inhibisyon. Deneysel Psikoloji Dergisi, 38, 29-38.

Underwood, BJ (1957). karışma ve unutma. Müdahale ve Unutma, 64, 49-60.

Underwood, BJ ve Schulz, RW (1960). Anlamlılık ve Sözel Öğrenme. Chicago: l.ippincott.

Vaidya, CJ., Huger, M., Howard, DV ve Howard, JH (2007). Mekânsal bağlamın örtük öğrenimindeki gelişimsel farklılıklar. Nöropsikoloji, 21, 497-506.

Vaiva, G., Ducrocq, E, Jezequel, K., Averland, B.. Levestal, P., Brunet, A. ve ark. (2003). Propran olol ile acil ­tedavi, travmadan iki ağız sonra travma sonrası stresi azaltır. Biyolojik Psikiyatri, 54, 947-949.

Valentine, T., Pickering, A. ve Darling, S. (2003). Gerçek dizilişlerin sonucunu tahmin eden görgü tanığı kimliğinin özellikleri. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 17, 969-993.

Vallar, G. ve Baddeley, AD (1987). Fonolojik kısa süreli depolama ve cümle işleme. Bilişsel Nöropsikoloji, 4, 417-438.

Vallar, G. ve Papagno, C. (2002). Sözel kısa süreli belleğin nöropsikolojik bozuklukları. AD Baddeley, M.D. Kopelman ve B.A. Wilson (Eds.), Handbook of Memory Disorders (2. baskı, s. 249-270) içinde ^. Chichester, BK: Wiley.

Vallar, G. ve Shallice, T. (1990). Kısa süreli belleğin nöropsikolojik bozuklukları. Cambridge: Cambridge University Press.

van den Hout, M., & Kindt. ( 2004 ). Obsesif-kompulsif bozukluk ve perseveratif davranışın yaşanan belirsizlik üzerindeki paradoksal etkileri. Davranış Terapisi ve Deneysel Psikiyatri Dergisi, 35, 165-181.

Vargha-Khadem, E, Gadian, DG ve Mishkin, M. (2001). Bilişsel bellekteki ayrışmalar: Gelişimsel amnezi sendromu. Kraliyet Cemiyetinin Felsefi İşlemleri. Seri B.. 356, 1435-1440.

Vargha-Khadem, E, Gadian, DG, Watkins, K.E., Connelly, A., Van Paesschen, W., & Mishkin, M. (1997). Erken hipokampal patolojinin epizodik ve semantik hafıza üzerindeki farklı etkileri. İlim, 277, 376-380.

Velten, E. (1968). Ruh hali durumlarının uyarılması için bir laboratuvar görevi. Davranış Araştırması ve Terapisi, 6(4), 473-482. Verhaeghen, P, Marcoen, A. ve Goossens, L. (1993). Hafıza yaşlanmasıyla ilgili gerçekler ve kurgu: Araştırma bulgularının nicel bir entegrasyonu. Gerontoloji Dergisi: Psikolojik Bilimler, 48, 157-171.

Vogel, EK, Woodman, G.E ve Luck, SJ (2001). Özelliklerin, bağlantıların ve nesnelerin görsel çalışma belleğinde depolanması. Deneysel Psikoloji Dergisi: İnsan Algısı ve Performansı, 27(J), 92-114.

von Wright, JM (1968). Görsel anlık bellekte seçim. Açta Psychologica, 33, 280-292.

Vygotsky, LS (1962). Düşünce ve Dil (E. Hanfmann & G. Vakar, Çev.). Cambridge, MA: MIT Basın.

Wade, KA ve Garry, M. (2005). Sahte otobiyografik anıları doğrulamak için stratejiler. Amerikan Psikoloji Dergisi, 118, 587-602.

Wagenaar, WA (1986). Hafızam: Altı yıl boyunca otobiyografik hafıza üzerine bir çalışma. Bilişsel Psikoloji, 18, 225-252.

Wagenaar, WA, &. Groeneweg, J. (1990). Toplama kampından kurtulanların hatırası. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 4, 77-87.

Wagner, AD, Schacter, D. L, Rotte, M., Koutstaal, W., Marii, A., Dale, AM ve diğerleri. (1998). Anılar oluşturmak: Beyin aktivitesi tarafından tahmin edildiği gibi sözlü deneyimlerin hatırlanması ve unutulması. Bilim, 281, 1188-1191.

Waldfogel, S. (1948). Çocukluk anılarının sıklığı ve duygusal karakteri. Psychological Monographs, 62 (tümü no. 291).

Walker, WR, Skowronski, JJ ve Thompson, CP (2003). Hayat hoştur - ve hafıza bu şekilde kalmasına yardımcı olur! Genel Psikoloji İncelemesi, 7, 203-210.

Walter, WG (1953). Yaşayan Beyin. Londra: Norton.

Wang, S. (2001). Yetişkinlerin erken çocukluk anıları ve kendini tanımlamaları üzerindeki kültürel etkiler: Bellek ve benlik arasındaki ilişkinin çıkarımları. Kişilik ve Sosyal Psikoloji Dergisi, 81, 220-233.

Wang, S. (2006a). Avrupalı Amerikalı ve Tayvanlı genç yetişkinlerde kendilik ve başkaları ile ilgili en eski hatıralar. Psikoloji Bilimi, 17, 708-714.

Wang, S. (2006b). Çinli, Çinli göçmen ve Avrupalı Amerikalı 3 yaşındaki çocuklarda anne tarzı ve çocuk benlik kavramının otobiyografik anılarla ilişkileri. Çocuk Gelişimi, 77, 1799-1814.

Warrington, EK ve Weiskrantz, L. (1970). Amnezik sendrom: Konsolidasyon mu yoksa geri alma mı? Doğa, 226, 628-630.

Warrington, EK ve Shallice, T. (1984). Kategoriye özgü anlamsal bozukluklar. Beyin, 107, 829-853.

Warrington, EK ve Weiskrantz, L. (1968). Amnezik hastalara özel referansla uzun süreli retansiyonu test etmek için yeni yöntemler. Doğa, 217, 972-974.

Warrington, EK & Weiskrantz, L. (1978). Amnezik hastalarda önceki öğrenme etkisinin ileri analizleri. Nöropsikoloji, 16, 169-176.

Watkins, MJ (1978). Cuegramlar olarak engramlar ve işaret aşırı yüklemesi olarak unutmak: Hafızanın yapısına işaret eden bir yaklaşım. CR Puff'ta (Ed.), The Structure of Memory, (s. 347-372). New York: Akademik Basın.

Webb, S., Long, J. ve Nelson, C. (2005). Yaşamın ilk yılında görsel olayla ilgili potansiyellerin uzunlamasına bir araştırması. Gelişim Bilimi, 8, 605-616.

Weiner, N. (1950). İnsanoğlunun İnsanca Kullanımı. Boston: Houghton Mifflin.

Weiskrantz, L. ve Warrington, EK (1979). Amnezik hastalarda şartlandırma. Nöropsikoloji, 8, 281-288.

Weist, RM ( 1972). Provanın rolü: Yeniden kopyalamak mı yoksa yeniden yapılandırmak mı? Sözel Öğrenme ve Sözel Davranış Dergisi, 11, 440-445.

Weldon, MS ve Bellinger, KD (1997). Kolektif hafıza: Hatırlamada işbirlikçi ve bireysel süreçler. Deney Dergisi! Psikoloji: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 23(5), 1160-1175.

Welford, AT (1985). Yaşla birlikte performans değişiklikleri: Genel bir bakış. N. Charness (Ed.), Aitingand Human Performance (s. 333-369). New York: Wiley.

Wheeler, MA (1995). Tekrarlanan testler olmadan zaman içinde hatırlamada iyileşme: Spontan iyileşme tekrar gözden geçirildi. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, 21(\), 173-184.

Wheeler, MA, Stuss, D.T. ve Tulving, E. (1997). Bir epizodik hafıza teorisine doğru: Frontal loblar ve otonoetik bilinç. Psikoloji Bülteni, 121, 331-354.

Wickelgren, WA (1964). Prova grubunun büyüklüğü ve kısa süreli hafıza. Deneysel Psikoloji Dergisi, 68, 413-419.

Wilding, J. ve Valentine, E. (1994). hafıza şampiyonları İngiliz Psikoloji Dergisi, 85, 231-244.

Wiley, J. (2005). Haberlere adil ve dengeli bir bakış: Tartışmalı tartışmalar için hafızayı ne etkiler? Hafıza ve Dil Dergisi, 53, 95-109.

Willander, J. ve Larsson, M. (2006). Çocukluğunuza giden yolu koklayın: Otobiyografik koku ­hafızası. Psychonomic Bulletin and Review, 13, 240-244.

Williams, HL, Conway, MA ve Cohen, G. (2008). otobiyografik bellek. G. Cohen & M.A.

Conway (Eds.), Memory in the Real World (3. baskı, s. 21-90). Hove, Birleşik Krallık: Psychology Press.

Williams, JMG, Wans, FN. MacLeod, C ve Mathews, A. (1997). Bilişsel Psikoloji ve Duygusal Bozukluklar (2. baskı). Chichestcr, BK: Wiley.

Willingham, DB ve Winter, E. (1995). Yaşlı ve genç insan deneklerde motor beceri öğreniminin karşılaştırılması. Nörobilim Özetleri Derneği, 21, 1440.

Wilson, BA (1991). Şiddetli hafıza bozukluğu olan hastaların uzun vadeli prognozu. Nöropsikolojik Rehabilitasyon, 1, 117-134.

Wilson, BA, Baddeley, AD ve Kapur, N. (1995). Profesyonel bir müzisyende Herpes Simplex Virüs Ensefalitini takiben yoğun amnezi. Klinik ve Deneysel Nöropsikoloji Dergisi, 17, 668-681.

Wilson, BA, Baddeley, A.D. ve Young, A.W. (1999). LE, "akıl gözünü" kaybetmiş bir kişi. Neurocase, 5, 119-127.

Wilson, B.A., Cockbum, J., & Baddeley, AD (Eds.). (1989a). Şiddetli Beyin Hasarından Sonra Günlük Hafıza İşleyişinin Değerlendirilmesi. Stoneham, MA: Butterworths.

Wilson, B.A., Cockbum, J., Baddeley, A.D. ve Hioms, R. (1989b). Günlük hafıza problemlerini tespit etmek ve izlemek için bir test bataryasının geliştirilmesi ve doğrulanması. Klinik ve Deneysel Nöropsikoloji Dergisi, 77,855-870.

Wilson, MA ve McNaughton, BL (1994). Uyku sırasında hipokampal topluluk anılarının yeniden etkinleştirilmesi. Bilim, 265, 676-679.

Winocur, G. (1978). Girişimin, hipokampal lezyonları olan sıçanlarda ayrımcılık öğrenme ve hatırlama üzerindeki etkileri. Fizyoloji ve Davranış, 22, 339-345.

Winocur, G. ve Mills, JA (1970). Sıçanlarda kalça pokampal lezyonlarını takiben ilgili ve ilgisiz problemler arasında geçiş . ­Karşılaştırmalı ve Fizyolojik Psikoloji Dergisi, 73, 162-169.

Winograd, E., & Soloway, RM (1986), Özel yerlerde saklanan şeylerin yerlerini unutmak üzerine. Deneysel Psikoloji Dergisi; Genel, 115, 366-372.

Wise, RA ve Safer, MA (2004). ABD yargıçlarının görgü tanıklığı hakkında bildikleri ve inandıkları. Uygulamalı Bilişsel Psikoloji, 15, 427-443.

Wishart, LR ve Lee, TD (1997). Yaşlanmanın etkileri ve sonuçların göreceli bilgi sıklığının azalması, bir motor becerinin öğrenilmesi üzerinde. Algısal ve Motor Beceriler, 84, 1107-1122.

Wittgenstein, L. (1958). Felsefi Araştırmalar. New York: Macmillan.

Wood, RE, Mento, AJ, Locke, AJ ve Locke, EA (1987). Hedef etkilerinin moderatörü olarak görev karmaşıklığı: Bir meta-analiz. Uygulamalı Psikoloji Dergisi, 72, 416-425.

Woodman, GE ve Şans, SJ (2004). Görsel uzamsal çalışma belleği meşgul olduğunda görsel arama yavaşlar. Psychonomic Bulletin and Review, 11, 269-274.

Woods, RT ve McKieman, E (1995). Anıların demanslı yaşlı insanlar üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi . ­B. K. Haight & J. Webster (Eds.), The Art or Science of Reminiscing: Theory, Research, Methods and Applications (s. 233-242). Washington, DC: Taylor ve Francis.

Woods, R-, Spector, A., Orrell, M. ve Davies, S. (2005). Demans için Anımsama Terapisi: Randomize Kontrollü Çalışmalardan Elde Edilen Etkililik Kanıtlarının Gözden Geçirilmesi. Oxford: Yazılımı Güncelleyin.

Wright, WM ve Payne, RB (1985). Yaşlanmanın psikomotor anımsama ve izleme yeterliliğinde cinsiyet farklılıkları üzerindeki etkileri. Gerontoloji Dergisi, 40, 184.

Wright, DB ve Stroud, JN (2002). Diziliş tanımlama doğruluğundaki yaş farklılıkları: İnsanlar kendi yaşlarıyla daha iyi. Hukuk ve İnsan Davranışı, 26, 641-654.

Wyer, RS ve Frey, D. (1983). Kendisi ve başkaları hakkında geri bildirimin hatırlama ve yargılama üzerindeki etkileri o! fcedback-ilgili Bilgiler. Deneysel Sosyal Psikoloji Dergisi, 19(6), 540-559.

Yamell, PR ve Lynch, S. (1970). Beyin sarsıntısından hemen sonra hafızayı geri al. Lancet, 7(7652), 863-865.

Yasuda, K., Watanabe, O., & Ono, Y. (1997). Anlamsal ve otobiyografik ­bellek arasındaki ayrışma: Bir olgu sunumu. Korteks, 33, 623-638.

Yonelinas, AP (1999). Hatırlama ve aşinalığın tanıma ve kaynak-hafıza yargılarına katkısı: Resmi bir ikili süreç modeli ve alıcı çalışma özelliklerinin analizi. Deneysel Psikoloji Dergisi: Öğrenme, Hafıza ve Biliş, 25(6), 1415-1434.

Yonelinas, AP (2002). Anıların ve aşinalığın doğası: 30 yıllık araştırmanın gözden geçirilmesi. Bellek ve Dil Dergisi, 46, 441-517.

Yonelinas, AP ve Levy, BJ (2002). İnsan tanıma belleğinde aşinalığı hatırlamadan ayırmak: Kısa akılda tutma aralıklarında farklı unutma oranları. Psychonomic Bulletin and Review, 9(3), 575-582.

Yuille, JC ve Cutshall, JL (1986). Bir cinayetin görgü tanığı hafızası üzerine bir vaka çalışması. Uygulamalı Psikoloji Dergisi, 71, 291-301.

Yussen, SR ve Levy, VM (1975). Kişinin kendi kısa süreli hafıza aralığını önceden belirlemesindeki gelişimsel değişiklikler. Jomö72ö/ Deneysel Çocuk Psikolojisi, 19, 502-508.

Zacks, RT, Hasher, L. ve Li, KZH (2000). insan hafızası. F.I.M. Craik & T.A. Salthouse (Eds.), The Handbook of Aging and Cognition (2. baskı). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

Zola-Morgan, S., Cohen, NJ ve Squire, LR (1983). Amnezide uzak epizodik hafızanın hatırlanması. Nöropsikoloji, 21, 487-500.

Zuckerman, M. (1979). Heyecan Arayışı: Optimal Uyarılma Düzeyinin Ötesinde. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ortakları.

İnsanlık her zaman hafızayla ilgilendi ve her zaman ­kaybının tezahürlerine hayran kaldı. Bununla birlikte, bugün hafıza hakkında ­, öğrenciler de dahil olmak üzere geniş bir okuyucu kitlesinin en çok ilgisini çeken yönlerini açıklayabilecek kadar bilgi sahibiyiz.

Bu kitap, bellek hakkında kapsamlı bir öykü, dünyanın önde gelen uzmanlarının, İngiliz Alan Buddley ve Michael Eysenck ile Amerikalı Michael Anderson'ın, bu alandaki bilgi ve deneyimlerinin fazla tahmin edilemeyecek öğretmen ve bilim adamlarının çabalarıyla oluşturulmuş modern bir ders kitabıdır.

Hafıza, yazarlar tarafından diğer psikolojik ­süreçler ve daha yüksek zihinsel işlevlerle bağlantılı olarak ve işleyişini etkileyen çok sayıda faktörü dikkate alarak ele alınır: zihinsel süreçler, durumlar, duygusal ve motivasyonel alan, bireysel ­farklılıklar, gerçek çevre ve durumlar.

Okuyucuların, kitabın yaratıcılarının her birinin tarzını ve bireyselliğini takdir edeceklerini ve insan ­hafızasına duydukları hayranlığı yazarlarla paylaşacaklarını umuyoruz.

Yayın, psikologlar, doktorlar, fizyologlar ve ilgili profillerdeki üniversite fakültelerinin öğrencilerine yöneliktir.

---

^[I]Meta-analiz, çalışmalardaki kalıpları ve eğilimleri tanımlar ve ­önemli etkilerin olma olasılığına ilişkin istatistiksel tahminler sağlar. — Not. çeviri

^[II]Sirial, kahvaltıda sütle yenen pul pul bir tahıl yemeğidir. — Not. çeviri

^[III]"Mavi yakalı", el emeği ve hizmet alanında istihdam edilen kişiler (işçi, satıcı vb.) için kullanılan modern bir terimdir. — Not. çeviri

^[IV]"64,000 Dollar" bir Amerikan yarışma programının adıdır. — Not. çeviri

^[V]Solomon Veniaminovich Shereshevsky (1886-1958) - Sovyet gazeteci. — Not. çeviri

^[VI]Roger Bannister ünlü bir İngiliz atlet, ilk kez
bir mili dört dakikadan daha kısa sürede kat eden olağanüstü bir koşucu. — Not. çeviri

^[VII]Meşe İngilizce'de "meşe" anlamına gelir. "Meşe" kelimesinin sesi, "çağrı ­" kelimesinin ikinci hecesine benzer. — Not. çeviri

Benzer Yazılar