Rasûlüllah salla'llâhü aleyhi ve selleme Naat

|

Esrârnâme/ Ferîdüddîn
Attâr

Görüş sahiplerine lâyık övgü nasıl olur?

Yaratılış dolunayına lâyık övgü nasıl olur?

Heybetinden şu duacı tir tir titrer

Dili onun övgüsünü nasıl eder?

Onun zâtına naat sözün üstündedir

Dil işlemez oldu; nasıl söz söylenir?

Onu nasıl öveceğim? Çünkü Tanrı dedi:

Onun adı Tanrı adıyla birliktedir.

Muhammedi Doğru sözlüsün, eminsin

Dünya için âlemlere rahmetsin.

Muhammedi Yaratılışta onun nişanı var

Yüce başlıdır; başım yüceltenlerin tacıdır.

Muhammed; iki âlemin en iyisi

Dinin, dünyanın nizamı, insanoğlunun kıvancı

Temelde, peygamberlik kutusunun incisi

Mânâda, yiğitlik burcunun yıldızı

Lâyezâl Tanrı sırrının harflerini öğreten

Yücelikler ikliminden dünyayı aydınlatan

Padişahlık sırlarını bilen

İlahî sırların muammasını bilen.

Dünya onun dergâhında bir süprüntü

Felek onun hankâhında bir derviş.

Henüz Âdem beden kaydındaydı

O, can ile gönül dünyasının şahıydı.

Vücudundan Âdem’de bir nur vardı

Yoksa melek ona nasıl secde ederdi?

Âlemde onun nuru bir emanetti.

Sonunda Âdemden Abdullah’a geldi.

Bunca peygamberden geçti

Hepsinin üstünde bir inci oldu.

Bir menzilden diğerine geçti

Pişmişti ama daha da pişti.

Sonunda her şey hazır edildi.

Geç geldi ama pişmiş olarak geldi.

Vahiy öncesi kırk yıl halvetteydi.

Vahiy emini derhal vahiy getirdi.

Meleklerin tavusunun huzuruna geldi

Onun ardında kudsîler dizilmişti.

Cibrîl-i Emin seslendi yüksekten:

Ey büyük insan; konuş haydi, durma.

Nurlu gönlünü din denizi yap

Rabbülâlemîn’in vahyini söyle.

Gayb musikîsini biliyorsun.

Dokuz feleğin sırrını biliyorsun.

Aşina olmuşsun ilahi sırlara

Susma; oku Tanrı adıyla.

Ay ile güneş nasıl örtülür?

At örtüyü başından; kalk da kork!

Şah sensin, bütün ufuklar askerin

Asıl sensin, bütün âlem kulun.

Çağır Tanrı ya halkı, rehberlik et.

Doğru yoldasın; Tanrı için peygamberlik et.

Hak can nuruyla vahiy gönderdi.

Kur anı ona insan öğretti lafı aklından gitti.

Sonunda Tanrı ya davette öncü oldu

Şeriat yenilendi, İslam yeni oldu.

Dünyayı mânâya yönlendirdi.

Her sözün özünden yağ çıkardı.

Her bidat onunla tepetakla oldu.

Devlet cevherinin nuru onun yanındaydı.

Devletinin nuru bir zerre parladı.

Ay ile güneş ondan bir zerre aldı.

Mis kokulu siyah saçları dağıldı

“Canına and olsun” tacını başına koydu.

Saçının mis kokusu âleme yayıldı.

Yüzünün nuru feleklere ulaştı.

Üç boyut onun saçıyla ıtırlandı

İki âlem onun yüz nuruyla nurlandı.

Gönül çelen yüzü ne güzel güneştir!

Gölgesine taylesan döşenmiştir.

Siyah örgülü iki saçı misler gibi kokar

Her tel saçında yüz can yuva kurar.

Onun göğsü Tanrı ile nurlandı.

Namazdaydı, Cennet üzümü aldı.

Üzümün her tanesi onun canında

Pervin salkımı gibi hep nurlandı.

Canı Tanrı sayesinde nurla doluydu

Ama kâfirlerin elinden azaptaydı.

Bazen bir taş dişini kırdı.

Bazen ibadetten ayaklan şişti.

Bazen gamlandı, elini yüreğine koydu.

Bazen açlıktan, karnına taş koydu.

Dünya ile ahiret onun için vardı.

Derdi çok felek onun için kazançtı.

Bu yüzden o sıkıntıya direndi.

Zahmetsiz hazine elde edilmezdi.

Kimi müfessirlerce o emindir.

Bazılarına göre ise öyle değildir.

Geri çevirince o yüzüğü

Yetişti Cebrail, Peygamber in yanına

Dedi: Efendi; bu yüzükten kes ilgini

Yüzükle hallolmaz işin; bil bunu.

Felek dediğin senin için yüzüktür.

Niçin bu yüzükle uğraşırsın?

Tanrı’nın parmağında senin gönlün var.

Süleyman gibi bir yüzüğe bakma.

Senin yüzüğünün bir adı vardır.

Ama altın yüzük sana haramdır.

Sen tespihini parmaklarınla çek.

Çünkü tespih insanların parmağındadır.

Ay, parmağında yüksük oldu senin.

Kâfirlerin gözüne girdi parmağın.

Her parmağında yüz hüner var

Bir yüzükle ilgilenmekte ne var?

Parmağına ip bağlayacaksan

Böylelikle bir dertliyi unutmayacaksan

Biz olmadan bir işe yeltenirsen

Kibriyânın azarına dayanamazsın.

Başını kıl kadar bizden çevirme

Parmağındaki bağlı kılı unutma.

Madem parmağın iyi işliyor

Kanlı pamuğun altında parmağını çıkar.

Parmak hesabı yap kendi kendine.

Kıyamet günü hesabı kolay gelsin sana.

Parmağıma şunun için ip bağlarım

Senden başka kimse aklıma gelmesin derim.

Sözlerine şunun için parmak bastım

Sen bir çıraksın, ben ustayım.

“Kuranı öğretti” sözünü şefkatle

Gösterdin önümüzdeki levhada.

Mekke harbinde parmakların soğukluğundan

Gönlümde senin gücün belirdi.

Kalemde olmadı hiç sayende

Kalem erbabının bunca izzeti.

İzzetinden akıl ile can hayran kaldı

Akıl hayretle parmağını ısırdı.

Kulun Muhammed, iki âlemin efendisi

Peygamberliği ile kıyamet iki parmağının arası.

Gölgesizsin sen; güneş senin yanında

Benzer ümit parmağını emen çocuğa.

O güneşle otağ kurdu feleğe

Seninle parmak bastı tuza

Senin avucundadır madem Hızır pınarı

Her parmak ucundan akıt bir pınarı

Yeryüzü yaygısından bas ayağını arşa

Bir parmaklık mesafe var başından arşa

Cebrail önde bir parmak olursa

Yanar kömür gibi kanatları.

Kudsîler kanat açar senin nurunla

Parmaklar gösterir seni birbirine.

Senin gibi bir resûl gelmedi risâlet makamına

Beş parmak bir olur mu hiç elde?

O kimsenin önünde yoktur helva

Parmağı biraz daha uzundur diye.

Git, bas parmağını Sıddık’ın nabzına

Hakikat nuruyla dolu bir gönül var onda.

Söyle Ömer’e, kalksın öfkeyle

Soksun parmağını İblis’in gözüne.

Söyle Osman’a, sırtı sağlamdır Kur an la

Çevirsin Kur an ı sayfa sayfa.

Ali’ye söyle, itaat etmek uğruna

Yüzüğü bağışlasın namaz esnasında.

Git konuş o putperestlerle

Dünyayı dar et gözlerine.

Bir mucize isterlerse senden anında

İşaret et parmağınla aya.

Dini muhterem kıl sıdkınla

Yuvarlak ayı hilâle çevir parmağınla.

Kıskanç, haset gamıyla ısırsın parmağım

Sen birbirinden ayıradur ayı.

Kâfir dinin için sana baskı yaparsa

Geçir boğazına ipi, as darağacına.

Feleğin bir avuç semirmemiş danasından

Çek elini zehirli oğlağından.

Dostum, Kur an oku, susma

Kâfir, parmağıyla kulağım tıkasa da.

Bilâl, elini kulağına koyduğunda

Kesilir bütün konuşmalar o anda.

Dudağına taş atarlarsa sertçe

Bastır parmağını dudağına, söylenme.

Vakti geldiği zaman ben o taş ile

Dünyayı dar ederim taş yüreklilere.

Ne rütbe, ne kudret, ne kadir!

Ne sahip, ne sadık, ne başköşe!

Bu toprak âlemin büyük padişahı

Felekler âleminin büyük sultanı.

Yüce arş olmuş senin eşiğin

Yedi kat gökyüzü olmuş evin.

Nebiler içinde en faziletlisi

Tanrı mahremlerinin en mahremi.

Senin cömertliğin Kızıldeniz’e asker çekmiş

Yıldızlar damında davul çalan gözcü olmuş.

İlahî sırlardan haberdar olmuş

Yer ile gök arasındakiler seni desteklemiş.

Ne azametli sürme renkli felek!

Toprağını yıldızların gözüne sürme yapmış.

Mahşerde Âdem ile yanındakiler

Sancağının altında el ele vermiş

Kapında İsa gibi elli kapıcı var.

Ümranın Musa’sı kapında haberci olmuş.

Öncekilerin emiri büyük İdris

Senin nurunla Hareme mahrem olmuş.

Halil İbrahim adını can mührü bilmiş

Cehennem ateşinden Cennet yolunu bulmuş.

Yoluna kurban olma umuduyla

İsmail sen yoksun diye yas tutar olmuş.

Yanık sesli Davud yüz hoş makamla

Aşkının Zebur’unu gece gündüz okumuş.

Çok büyük padişah olan Süleyman

Senin ordunda bir sipahi olmuş.

Boyacı Mesih şu lacivert gökyüzünden

İğneyle adını nakşeder canlara.

Yalnız Hak değildir mûnisin olan

Bütün peygamberler senin meclisinde.

Birkaç buğday tanesi hicap oldu Âdem’e

Ne buğday ne Cennet engel oldu yoluna.

İki nalın engel oldu Musa’nın yoluna

İki âlemden geçtin sen iki nalınla.

Bir iğneydi İsa’nın yolundaki engel

Her makamda bir pencere açılmıştı sana.

Nebilerin gecesini aydınlatan incisin sen

Velîlerin gerçek mumusun sen.

Sekiz Cennet evinin çerağısın sen

Miraç gecesini aydınlatan incisin sen.

Miraç

Bir gece geldi Cebrail uzaktan

Yıldırım gibi giden Burak getirdi nurdan

Efendim! Geç bu zindandan

Ruhlar ülkesine çık yolculuğa.

Çok nebi, elçi var orada

Huriler toplanmış dünyanın her yanından.

Herkes gözü yolda seni bekler

Tanrı dergâhının güneşini görmek ister.

Huriler dışarı atmış kendini odalardan

Bir hediye alırsın diye onlardan.

Melekler arasında velvele kopmuş

Belki Düldül’ü sürersin diye o taraftan.

Gece boyunca âlemi aydınlatan yıldızlar

Göz değmesin diye tütsü yakar sabaha kadar.

Biliyorum, senin çok nurun var

Tanrı feragat verdi sana huriden.

Kalk şimdi, çek önüne Burak’ı

Biliyorum, sende nasıl bir iştiyak var.

Kudsî âlemde dolaş bir süre

Tııt o halkayı, gir hareme.

Can dilin sırdaş olunca Hak ile

Kendine dön, ilgilen kendi sırların ile

* **

Bülbül kafeste nasıl kanat çırpar?

Harekete geçti bu söz üzerine Peygamber.

Yıldırım süratli Burak’ı bu toprak âlemden

Sürdü, hutbe okudu önce feleklere.

Halis Tanrı kullarına öğretmen oldu

Tanrı elçilerinin hakikatini okuttu.

Görmüş geçirmiş nice nebiler

Onda çok din nuru gördüler.

Onun nuruyla kendilerini yok gördüler

Ne diyeyim? Ateşten duman gördüler.

Yeryüzünden kaşla göz arasında

Yükseldi Kâbekavseyn fezasına.

Cennetin doruklarına çıktı, dolaştı

Rabbülâlemîn’in arşına yükseldi.

Felek firuzesi coşmaya başladı

Meleklerin “Yol açın!” sesleriyle.

Sonunda yükseldi, yükseldi yücelere

Yüz binlerce meleğin “Yol açın!” sesleriyle.

Konuğa yiyecekler sunuldu, bir ay yaygı oldu

Arşı taşıyan melekler yükleri üst üste yığdı.

Cennet donatılmış, kapılar açılmış

Perdeler kaldırılmış, taht koyulmuş.

Büyük arşta bir velveledir kopmuş

Her iki âlemin dolunayı gelmiş!

Seyyidlerin seyyidi geldi

Varlıkların başkomutanı geldi.

Yedi kat felekte sefer etti

Gayb perdesinin ötesine geçti.

Hiçbir şey yolunda engel olmadı

Karşısına çıkan şeylerle vazgeçebilirdi.

Hiçbir tarafa gözünü çevirmedi

Çünkü onun çok yüksekte dostu vardı.

Cennet hurilerle doluydu ama

İki gözü hiçbir tarafa kaymadı.

Tanrı katında o nurla aydınlanınca

Cebrail bile o nurun uzağında kaldı.

Hak nuruyla etraf ışıl ışıl olunca

Rûhülkudüs Cebrail geldi hemen figana:

Elendim; yükselirsem biraz daha yukarı

Bu nur yakar benim kanatlarımı.

Ey Rûhülemîn! Sen Tanrı huzurundasın

Buraya gelecek gücü yok peygamberlerin.

Neden üzülüyorsun kanatların için?

“Biraz daha yaklaşırsam” dedin.

Binlerce can yanar bu yolda

Yanarsa yansın kanadın ey Tanrı ulağı!

Sıddıklar ne haldeler, bilmiyorlar

Böyle bir yerde sen kanadını dert ediyorsun.

Tanrı katında bulunuyorsan

Yanıversin kanadın; bu makamın meleğisin.

Ey Rûhülemîn! Otur bu dergâhta

Üzme kendini: Benim bir vaktim var Tanrı katında.

Sen öğrencimsin benim, otur rahatça.

İhsan, iman nedir? Sor bana.

“Kavlen sakil” sırasından geçti

“Ey Cebrail, şimdi kapıda dur” dedi.

Bundan öteye geçiş iznin yok.

Her komutana sarayda bulunma izni yok.

Ben Tanrı nurunda pervane gibiyim

Sen tavus tüyü kanadına bağlısın.

Sığın Tanrı ya; kanattan ne beklersin?

Sözün bittiği yerdir, neden kanattan bahsedersin?

Binlerce kanadın caııı hikmet sırrı dolu

O ismet denizinin canına fedadır.

Rûhülkudüs un üzerinde yükseldi

Rastladığı her şeyi geride bıraktı.

Peygamber’in bulunduğu makam yüksekti

En yüksek yıldız Zühal, Dünya gibi gerideydi.

Canı nurla öyle yaklaştı ki Taıırı’ya

Cebrail ondan kalmıştı uzaklarda.

Oysa Cebrail-i Eminin kanatları

Kaplamıştı yer ile gök arasını.

Peygamberden çok uzakta kalmıştı

Peygamber’i oradan serçe kadar görmüştü.

Yönlerden geçince, yol daraldı

Sonunda Tanrı’ya yaklaştı.

Tanrı katında nasıldı, ne diyeyim?

O anda varlığının dışındaydı.

O kadar yakında gönlü sır doluydu.

O dehşet içinde dili tutulmuştu.

Gül yaprağı gibi canı hayadan terlemiş

Canı vehim hayâlini izlemiş.

Hem duygudan geçti hem candan

Geçince kendinden Hakka baktı Hak’tan.

Gözü görebildiği kadarıyla

Gönlü bakıyordu onun gözüne.

Dergâhtan halvet yerine indi

Rabbani nur girdi içeri, o gitti.

O haybette Muhammed bir şey yapamadı

Muhammed Muhammedden bizar kaldı.

Hak görüyordu onun kıvrandığını

Şefkat ile verdi derhal selamını.

Bu halden çıkardı, kendine getirdi

Selamını Peygamber’ine iletti.

Hitap geldi: Bırak kendini, gir içeri

Duymadan, konuşmadan çık dışarı.

Bir arzun varsa, hemen söyle

Neden geçtin kendinden? Ne oldu sana?

Şimdi yaktın sen bütün putları

Şefaatçi ol bir zaman ümmetine.

Yetimsin; yetimliğinle apaçıktır bu.

Yetim şefaatçidir iki âlem halkına.

Fakirsin; fakirliğinle şaşırtırsın

Ünün yayılmış hem arşta hem ferşte.

Benimsin; ister yetim ol ister derviş

Ben şeninim; bu hepsinden öte.

Korkulur mu fakirlikten? Fakirlik kıvançtır.

Fakirlik iki dünyada yüz karası değildir.

Sen incisin, yetim olsan da ne var bunda?

İncinin en iyi özelliği yetimliğinde.

Nesebiyle kesti bağlarını sonunda

Hakk’ın selamım işitti can kulağında.

Selamı sadece kendine has etmedi

Selamın bana ve salih kullarına olsun, dedi.

Gör kerem sahibini; bu kadehten içince

Şu bîçare salih kulları unutmadı.

Hitap geldi: Ey mutlak masum

Hakkın var; hak, hak sahibine gider.

Ne dilersen, söyle şimdi dileğini

Dilemek senden, yerine getirmek bizden.

Yüce Tanrı başlayınca sırları açmaya

Peygamber de başladı konuşmaya.

Yarabbi, bir ümmetim var günahkâr

Ateşten koru onları fazlınla.

Bak onların iniltisine, yürek yangınına

Nasip et mülâkatını onlara.

Hepsinin umudunu bilirsin, vefa göster

Hepsinin hacetini kabul et lütfunla.

Bütün âlem bir avuç toprak değil mi Tanrım?

Bir avuç toprağın umudunu yele verme Tanrım.

Deniz diyarı çalkalanıp bulanmasın

Bu deryada ne hoş kumlar vardır!

Bu engin denizden ne eksilir

Bir saman çöpü onu seyrederse?

Mahşer halkına rahmet edersen

Bir kıl ucu ıslanır bu deryadan.

Böyle söyledi, kutsal âlemin bülbülü uçlu

Caıı burnuna ünsiyet gülünün kokusu doldu.

Seçkin peygamberlerin makamı

Muhammed’iıı makamının gerisinde kaldı.

Yoldan atlı olarak gelen peygamberler

Attan indi, Mııhammed'in üzengisine tutundu.

Bütün melekler açtı kanatlarını

Yolunun toprağını kanalla aldı, başlarına koydu.

Bütün kudsîler onu görmek için olurdu

Onun mânâlarından koku almak istedi.

Sanır mısın tınım ayağının toprağı

Cihan padişahının katında yok değeri?

Onun ayağının toprağına yemin etti

Mekke’de yaşayan Muhammed için and içti.

Ey dinin başköşesinde oturan! Allar ı gör bir an.

Onun için de şefaatçi ol; hallerine bak.

Ben yanında Ashâb-ı Kehl’in köpeğiyim.

Yaşadıkça ben bu dergâhta duracağım.

Gözyaşlarımla tövbe gusül yaptım.

Ayağının altındaki toz olmak istedim.

O temiz bahçenin uzağında olan benim

O arzu ile başıma toprak saçarım.

Bir gün o meydana girersem

Çevgenimle ne oyunlar oynarım!

Bir ah çeker, dünya bağını koparırım

Senin toprağından canıma hanut yaparım.

Senin dergâhından üç hacette bulunurum

Çünkü senden çok hacette bulunmak isterim.

Ölmeden önce sana gönül vermiş bu derviş

Görsün senin temiz bahçeni önce.

Sen beni şairler arasına koymuyorsun.

Bana şairlerin gözüyle bakmıyorsun.

Canım bedenimden uçup kurtulursa

Tanrım, kucaklasın beni, budur dileği.

***

Gönlüm; canını onun yoluna feda et

Takva ile yüzünü o dergâha yönelt.

Dünyada onun temiz dininden söz et

Ukbâda onun eteğine sarıl.

***

Sana açık bir örnek vereyim, düşün

Birinin önünde içi bal dolu kap var.

Bir çocuk ona derse: Dikkat et!

Bu kaptaki balın altında zehir var!

Çocuktan o sözü duyunca

Elini çeker ondan, kuşku yok bunda.

Bunca peygamber seni uyarmış

İşin zor olacaktır bu yolda.

Bir çocuğun sözüyle perhiz yoluna girdin

Nebilerin sözüyle kalk oturduğun yoldan.

Tanrım, din nurunu yoldaş et bize

Muhammed’i şefaatçi kıl bize.

İşimizden dolayı öfkelendirme onu

Bizden hoşnut kıl onun temiz canını.

Yüz binlerce selam olsun ona

Tanrı sayesinde tüm yârânına.

Özellikle temiz cevherli dört yârine

Ebubekir'e, Ömer’e, Osman’a, Haydar a.

Nebî buyurdu: Yıldızdır onlar

Uyarsanız onlara, erersiniz hidayete.

Benzer Yazılar